Categorie: Economie

Economisch Nieuws

Maximaal €500 contant betalen in Griekenland

Vanaf 1 juli is het in Griekenland niet meer mogelijk om bedragen groter dan €500 contant te betalen, zo bericht de Griekse krant Kathimerini. Voor bedrijven is de grens nog lager en moeten alle transacties boven de €50 al per bankoverschrijving plaatsvinden. Ook zal het belastingstelsel zodanig gewijzigd worden dat elektronische betalingen aantrekkelijker worden dan betalingen met contant geld. Momenteel zijn betalingen met contant geld al beperkt tot €1.500 per transactie.

Volgens het ministerie van Financiën van Griekenland zijn er verschillende argumenten om het gebruik van contant geld te ontmoedigen. In Griekenland wordt nog relatief vaak contant geld gebruikt en met deze maatregelen probeert men de transitie naar elektronische betalingen versnellen. De regering verwacht dat bedrijven hierdoor meer zullen investeren in elektronisch betalingsverkeer. Maar nog belangrijker is dat de overheid op deze manier de grootschalige belastingontduiking probeert aan te pakken.

Belastingontduiking in Griekenland
De regering van Griekenland hanteert een belastingdrempel van ongeveer €9.000 waaronder men geen inkomstenbelasting hoeft te betalen. Maar veel Grieken maken misbruik van dit systeem, door hun inkomsten veel lager op te geven dan het in werkelijkheid is. Om deze belastingontduiking beter aan te kunnen pakken worden Grieken voortaan verplicht een administratie bij te houden van tenminste 10% van hun totale jaarlijkse uitgaven. Zo probeert de regering meer inzicht te krijgen in het werkelijke inkomen van de Griekse bevolking. Veel Grieken betalen met contant geld om hun uitgaven 'onzichtbaar' te maken voor de belastingdienst. Door het maximumbedrag voor contante betalingen te verlagen wordt het voor de bevolking een stuk lastiger om de belastingdienst om de tuin te leiden, zo verklaarde 'The Greek Analyst' tegenover Marketupdate. De Griekse overheid zit in grote financiële moeilijkheden en wil de grootschalige belastingontduiking aanpakken om de belastinginkomsten te verhogen.

In Griekenland mag je vanaf 1 juli maximaal €500 contant betalen

26 mei 2016
Goudprijs onder druk door Federal Reserve

De goudprijs zakte deze week naar het laagste niveau in vier weken tijd, omdat beleggers zich opnieuw zorgen beginnen te maken over een renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank. Verschillende bronnen binnen de centrale bank verklaarden de afgelopen dagen dat een renteverhoging dit jaar nog steeds tot de mogelijkheden behoort.

Patrick Harker van de Federal Reserve van Philadelphia zei afgelopen maandag nog dat hij dit jaar nog rekening houdt met twee of drie renteverhogingen, mits de Amerikaanse economie in hetzelfde tempo blijft groeien. Dat is een belangrijk voorbehoud, want de plotselinge correctie op de wereldwijde aandelenmarkt was begin dit jaar reden voor de Amerikaanse centrale bank om de volgende rentestap uit te stellen.

James Bullard van de Federal Reserve uit St. Louis ziet nog een andere reden om de rente te verhogen. Hij ziet een toenemende krapte op de Amerikaanse arbeidsmarkt, waardoor de loonkosten kunnen stijgen. Dat kan volgens Bullard de inflatie aanwakkeren en dat rechtvaardigt een verhoging van de rente. Ook is hij van mening dat de rente al veel te lang op een kunstmatig laag niveau wordt gehouden. Dat kan in de toekomst zorgen voor financiële instabiliteit.

Meer renteverhogingen in 2017?
John Williams van de Federal Reserve uit San Francisco verwacht dit jaar twee of drie renteverhogingen, gevolgd door nog drie of vier rentestappen in 2017. Maar ook hij is niet helemaal zeker van zijn zaak, omdat hij ook zijn zorgen heeft uitgesproken over de dalende inflatieverwachting in de VS. Een dalende de inflatie maakt het moeilijker een renteverhoging te rechtvaardigen.
Goudprijs onder druk door sterke dollar
Goud heeft over het algemeen een negatieve correlatie met de dollar. Dat betekent dat de goudprijs vaak stijgt als de dollar daalt en dat de prijs van het edelmetaal onder druk komt te staan als de dollar sterker wordt. Dat is precies wat we dit jaar gezien hebben. In het eerste kwartaal steeg de goudprijs en stond de dollar onder druk door het uitblijven van een renteverhoging. Maar nu de dollar weer aan een opmars bezig is zien we de prijs van goud en zilver weer dalen. We betwijfelen of de Federal Reserve de rente inderdaad zal verhogen, gezien de enorm hoge schuldenlasten in de wereld. Verwacht je dat de rente nog lang laag zal blijven, dan is dit wellicht een interessant moment om goud te kopen.

Mogelijke renteverhoging Federal Reserve drukt goudprijs omlaag

Deze bijdrage wordt u aangeboden door Goudstandaard, gespecialiseerd in de aankoop, verkoop en verzekerde opslag van fysiek edelmetaal.

Wilt u meer weten over beleggen in goud? Kijk dan eens op www.goudstandaard.com of neem telefonisch contact op via 088-4688488.

25 mei 2016
ECB loopt tegen grenzen QE programma aan
Het stimuleringsprogramma van de ECB dreigt vast te lopen vanwege een tekort aan staatsobligaties, zo schrijft Bloomberg. Als de centrale bank in dit tempo staatsleningen blijft opkopen, dan is er na september geen enkele Duitse staatsobligatie meer te vinden die voldoet aan de regels waar de ECB aan gehouden is.

De centrale bank mag geen staatsobligaties kopen met een negatieve rente lager dan de depositorente van -0,4%, wat betekent dat een groot deel van de Duitse staatsobligaties niet in aanmerking komt voor het opkoopprogramma. Daar komt bij dat Duitsland streeft naar een begrotingsevenwicht, met als gevolg een zeer gering aanbod van nieuwe staatsobligaties.

De ECB probeert de schijn van onafhankelijkheid hoog te houden door staatsobligaties van alle landen uit de Eurozone op te kopen, waarbij een weging wordt toegepast voor de omvang van het land. In de praktijk komt het erop neer dat de ECB veel meer staatsobligaties van Duitsland moet kopen dan van landen als Spanje en Italië, terwijl het aanbod van schuldpapier in die laatstgenoemde landen veel groter is dan in Duitsland.

Stimuleringsprogramma ECB
Het opkopen van staatsobligaties is een taak die de centrale banken van de lidstaten uitvoeren namens de centrale bank. Sinds het begin van het QE programma in maart 2015 heeft het Eurosysteem meer dan €700 miljard aan staatsobligaties aan haar balans toegevoegd. Om het tekort aan schuldpapier te verlichten zou de ECB een aantal voorwaarden van het stimuleringsprogramma kunnen aanpassen.
1. Het verlagen of opheffen van de ondergrens van -0,4%
2. Uitbreiding van het stimuleringsprogramma naar regionale schulden en bedrijfsleningen
3. Loslaten van de verdeelsleutel zodat er minder Duitse staatsobligaties gekocht worden
4. Stoppen met het QE programma
Balanstotaal ECB sinds 2011 (via @Schuldensuehner)
25 mei 2016
Schulden maken nog nooit zo goedkoop

Sinds het uitbreken van de crisis in 2008 zijn de schulden wereldwijd alleen maar verder toegenomen, maar per saldo hebben overheden, bedrijven en huishoudens juist enorm geprofiteerd van de dalende rente. Een team van analisten van JP Morgan deed onderzoek naar de totale rentelasten en kwam tot de conclusie dat die lasten in bijna tien jaar tijd niet zo laag zijn geweest als nu. We citeren uit het rapport:

“Overheden en bedrijven profiteren van de grote vraag naar veilige schuldpapier met een langere looptijd. De daling van de rente naar het laagste niveau ooit en de toename van de looptijd van leningen naar recordniveaus zijn duidelijk zichtbaar in de Barcap Multiverse index, de meest brede index van obligaties ter wereld.”

We zitten veel dieper in de schulden dan voor de crisis, maar we betalen steeds minder rente. Dat komt ten eerste door het beleid van centrale banken, die de korte rente naar nul gebracht hebben en die voor miljarden aan obligaties uit de markt gehaald hebben om de lange rente te drukken. Daar komt nog eens bij dat de inflatie laag is en dat beleggers tegen elkaar op bieden om het schaarse aanbod van hoogwaardig schuldpapier te kunnen bemachtigen. Dat drukt de rentelasten van overheden en grote bedrijven steeds verder omlaag. Ook de verwachting dat de rente nog langdurig laag zal blijven speelt hierin een rol.

Lagere rente en langere looptijd schulden
Volgens analisten van JP Morgan daalde de gemiddelde rente op obligaties in mei naar 3%, terwijl de gemiddelde looptijd voor het eerst boven de 8,5 jaar uitkwam. Bereken je vervolgens de gemiddelde lasten van deze schulden, dan kom je uit op wat men de Implied Debt Service Ratio (DSR) noemt. Dit is simpel gezegd wat overheden, bedrijven en huishoudens kwijt zijn aan aflossing en rente. Als je de lening over een langere periode mag terugbetalen, dan daalt de maandelijkse aflossing. Voeg daar een dalende rente aan toe en je ziet dat de kosten om geld te lenen sinds 2009 spectaculair gedaald zijn. Dat laat de volgende grafiek goed zien, waarin de blauwe lijn de totale schuldenlast als percentage van het bbp illustreert en de grijze lijn de effectieve last van de totale schuld.

Door een dalende rente en langere looptijd is lenen steeds goedkoper geworden (Bron: JP Morgan, via Bloomberg)
Terwijl de totale schuld ten opzichte van het bbp wereldwijd gestegen is zijn de kosten van deze schulden sinds het uitbreken van de crisis gedaald tot het laagste niveau sinds 2007. Hierover schrijven analisten van JP Morgan het volgende:
In een wereld waarin schulden gemakkelijk doorgerold kunnen worden zijn de rentelasten steeds belangrijker om de houdbaarheid van de schuld te bepalen. En door de looptijd van schulden te verlengen verlagen de schuldenaren de kosten om deze schulden af te betalen. Zo creëren ze nog meer vraag naar obligaties, omdat de betaalbaarheid steeds beter wordt

24 mei 2016
Grafiek: Europese staatsschulden explosief gestegen sinds 2007

Gisteren schreven we al over de explosieve toename van de staatsschuld van Spanje, maar dat is zeker niet het enige Europese land dat sinds het uitbreken van de crisis veel heeft moeten lenen. We verzamelden wat cijfers van Eurostat en maakten de volgende grafiek van de ontwikkeling van de staatsschulden sinds het begin van de crisis. Spanje voert de lijst aan met een schuld die in 2015 al bijna drie keer zo groot was als in 2007. De tweede plaats wordt ingevuld door het Verenigd Koninkrijk, dat haar staatsschuld sinds het begin van de crisis wist te verdubbelen.

Landen als Portugal en Griekenland kregen door de crisis ook te maken met begrotingstekorten, vanwege dalende belastinginkomsten en de kosten van een oplopende werkloosheid. De staatsschuld van Nederland is sinds het begin van de crisis met meer dan de helft toegenomen, meer dan Frankrijk. En zo groot als de impact van de crisis was op de staatsschuld van Spanje, zo klein was de impact op die van Duitsland. Hun staatsschuld daalt weer richting het niveau van 2007, alsof er niets gebeurd is.

Rente

Door de daling van de rente van de afgelopen jaren betalen landen nog steeds ongeveer dezelfde bedragen aan rente over hun schulden. Sterker nog, gratis lenen is zelfs voor landen als Italië, Spanje en Portugal realiteit geworden. Mocht de rente weer stijgen naar het niveau van voor de crisis, dan zullen de rentelasten voor veel Europese landen meer dan verdubbelen. Dat is het rampscenario waar nog niemand aan wil denken…

Groei staatsschulden in Europa (Bron: Eurostat)

24 mei 2016
Staatsschuld Spanje verdrievoudigd sinds 2007

De staatsschuld van Spanje is vandaag de dag drie keer zo hoog als in 2007, zo schrijft Bloomberg. In het eerste kwartaal van dit jaar was de schuld voor het eerst in honderd jaar tijd zelfs weer groter dan de omvang van de economie, gemeten naar het bruto binnenlands product. Zelfs ten tijde van de Spaanse burgeroorlog (1936-1939) was de schuld niet zo groot als nu.

De grote stijging van de staatsschuld sinds 2007 is het gevolg van het leeglopen van de vastgoedzeepbel en van banken die daardoor in de problemen zijn gekomen. Om de economie overeind te houden moest de overheid veel meer geld uitgeven dan er binnen kwam uit belastinginkomsten. Tijdens de Europese schuldencrisis was het nog even spannend of Spanje haar schulden nog wel kon betalen, want de rente op 10-jaars leningen steeg toen naar meer dan 7%.

Door ingrijpen van de ECB blijft de rentelast voor Spaanse regering nog te overzien, want het land leent vandaag de dag bijna gratis. Eind maart stond de staatsschuld van het land op €1,1 biljoen.

Staatsschuld Spanje is nu drie keer zo groot als in 2007 (Bron: Bloomberg)

23 mei 2016
Fed en de rente(verwachtingen)

Het is momenteel het belangrijkste onderwerp binnen de financiële markten: Waar gaat de rente naartoe? Er zijn ongekende ‘experimenten’ aan de gang, wereldwijd zijn centrale banken bezig met het manipuleren van de rentevoeten om de economische groei aan te wakkeren. Tot op heden heeft deze strategie amper geholpen, het zorgt op lange termijn zelfs voor flinke misallocaties van kapitaal. Ook laat de geschiedenis zien dat extreme monetaire maatregelen juist gedoemd zijn te mislukken, hierover een andere keer meer.

Toch is de belangrijkste centrale bank, de Federal Reserve, nog steeds van plan de rente te verhogen. Ook de afgelopen week waren financiële markten weer in de ban van de woorden van de Amerikaanse centrale bank.

Wat is er het afgelopen jaar gecommuniceerd door de Fed?
De officiële rente zou eerst vrijwel zeker vóór juni 2015 omhoog gaan, na jaren van extreme lage rente. Dit is uiteindelijk niet gebeurd. In september 2015? Weer hetzelfde verhaal. Beide keren werden de verwachtingen gestuurd door uitlatingen van de Federal Reserve. Uiteindelijk ging de rente pas in december omhoog (van 0% naar 0,25%) waarbij de Fed aangaf de rente in 2016 nog vier keer te gaan verhogen. We zijn nu bijna op de helft van 2016 en sinds die eerste renteverhoging is er niets meer gebeurd. Alles en iedereen heeft het namelijk weer over de vooruitzichten voor economische groei en inflatie in de VS als de enige zaken die bepalen wanneer en met hoeveel de Fed de rente zal verhogen. Naar mijn mening is er één zeer belangrijke reden waarom de Fed de rente liever niet verhoogt. Maar als ze dit hardop zegt kan het worden geïnterpreteerd als een teken dat de economische situatie in de VS er slecht(er) voorstaat of dat er andere problemen aan de horizon zullen verschijnen. Met alle gevolgen van dien voor de financiële markten...

Rentebeleid Fed (Bron: Bloomberg)

Staatsschuld
De Amerikaanse staatsschuld bedroeg begin 2008 ongeveer $9,2 biljoen. De Amerikaanse overheid betaalde daar gemiddeld 4,7 procent rente over. De staatsschuld staat inmiddels echter op $19,5 biljoen, een verdubbeling sinds het begin van de crisis. Hier zijn de toekomstige verplichtingen nog niet eens in opgenomen. De rentelasten zijn echter ongewijzigd gebleven, ongeveer $440 miljard per jaar. Hoe komt dit? Dat komt doordat de gemiddelde rente, voor een groot deel dankzij de Fed, momenteel de helft lager ligt dan in 2008. Elke zeer geringe renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank betekent tientallen miljarden hogere rentelasten voor de VS. Hier wordt in de media vrijwel niet over gesproken. Ik kan me echter niet voorstellen dat dit ook daadwerkelijk niet meespeelt in de overwegingen van de Fed. Het normaliseren van de rentes wereldwijd naar het historisch gemiddelde van ongeveer 4% is naar mijn mening dan ook de allergrootste bedreiging voor de wereld(economie). Schuldposities van landen én bedrijven én consumenten staan momenteel op ongekend hoge niveaus. Als de rente stijgt, gaat dit een bloedbad opleveren. Ik ben benieuwd, maar tegelijkertijd ook bezorgd hoe dit zal aflopen. Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

23 mei 2016
Infographic: De Weimar hyperinflatie

Het meest bekende voorbeeld van hyperinflatie is misschien wel die van de Weimar republiek. Na de Eerste Wereldoorlog was Duitsland een belangrijk deel van haar productiemiddelen kwijtgeraakt, terwijl het land tegelijkertijd door de overwinnaars gedwongen werd grote herstelbetalingen te doen. Het duurde niet lang voordat Duitsland de koppeling van haar munt aan goud moest loslaten en de geldpersen begonnen te draaien om de tekorten te financieren.

Het ging van kwaad tot erger toen Frankrijk besloot het geïndustrialiseerde en steenkoolrijke Ruhrgebied te bezetten. Daardoor daalde de productiviteit van Duitsland en werd het nog moeilijk de herstelbetalingen te voldoen. De geldpers ging in een steeds hogere versnelling, maar dat mocht niet baten. De waarde van het papiergeld daalde nog sneller. Binnen twee jaar na afloop van de Eerste Wereldoorlog had het geld al meer dan 90% van haar waarde verloren en in 1923 had je 1 biljoen aan papieren marken nodig om een gouden mark te kopen.

Van hyperinflatie naar oorlog?

De herstelbetalingen en de bezetting van het Ruhrgebied door de Fransen heeft een zeer grote invloed gehad op het verloop van de 20e eeuw. Door de hyperinflatie was er een grote volkswoede ontstaan tegen buitenlanders, kapitaalkrachtigen en de Joden. Daarmee werd de voedingsbodem gezaaid voor de opkomst van Hitler. John Maynard Keynes noemde het eisen van herstelbetalingen onder het Verdrag van Versailles toen al de grootste politieke blunder uit de geschiedenis.

In tijden van hyperinflatie vlucht men massaal in tastbare bezittingen die hun waarde beter behouden, zoals buitenlandse valuta en gouden munten. Door de geschiedenis heen zijn er al talloze geldsystemen uit elkaar gevallen, terwijl goud altijd enige koopkracht heeft weten te behouden. Spaarders die een deel van hun vermogen omzetten in fysiek goud kunnen hun vermogen beschermen tegen de risico’s van een ongedekt geldsysteem. Klik hier en hier om de infographics in een groter formaat te bekijken.

Deel 1: Hyperinflatie in de Weimar republiek, klik hier voor een grote versie (Bron: Visual Capitalist)

Deel 2: Hyperinflatie in de Weimar republiek, klik hier voor een grote versie (Bron: Visual Capitalist)

20 mei 2016
Naar een cashloze samenleving…

Contant geld is nog een populair betaalmiddel in veel ontwikkelde landen, maar er een duidelijke verschuiving zichtbaar richting elektronisch betalen. De volgende infographic laat zien waar nog het meest met contant geld betaald wordt en waar elektronische betalingen het meest populair zijn. Het zijn vooral de opkomende economieën die snel zijn overgeschakeld op elektronisch betalingsverkeer. Dat is niet vreemd, want juist in deze landen is de toegang tot banken en geldautomaten veel beperkter dan in de ontwikkelde landen.

Naar een cashloze samenleving, klik hier voor een grotere afbeelding (via Visual Capitalist)

20 mei 2016
Zwitserland houdt vast aan 1.000 frank biljet
Zwitserland ziet geen reden om het bankbiljet van 1.000 frank af te schaffen. Dat maakte de regering bekend in reactie op een vraag van politici Margret Kiener Nellen. In een verklaring zegt de overheid dat er geen gevallen van witwassen bekend zijn waarbij het bankbiljet van 1.000 frank een belangrijke rol speelde. Volgens de overheid zijn er al genoeg maatregelen genomen om het gebruik van contant geld voor criminele activiteiten en terrorisme aan banden te leggen.

Zwitserland wil 1.000 frank biljet houden

De regering schrijft in haar verklaring dat Zwitserland een land is waar de lonen hoog zijn en waar men gewend is veel met cash te betalen. Dat rechtvaardigt het gebruik van bankbiljetten met een relatief hoge nominale waarde. Het bankbiljet van 1.000 Zwitserse frank vertegenwoordigt bij de huidige wisselkoers een waarde van ongeveer €900 en 1.000 Amerikaanse dollars.

Volgens critici zijn grote bankbiljetten vooral aantrekkelijk voor criminelen die anoniem grote transacties willen uitvoeren, maar dat blijkt moeilijk aan te tonen. Daar komt bij dat de Zwitserse frank in het internationale betalingsverkeer een veel kleinere rol speelt dan bijvoorbeeld de euro en de dollar. Dat maakt de Zwitserse bankbiljetten ook minder interessant voor criminelen, zo redeneert de regering van Zwitserland.

Volgens de Zwitserse centrale bank stelt het biljet van 1.000 frank spaarders in staat hun vermogen buiten het banksysteem te bewaren. Het is een legitiem alternatief voor de spaarrekening, net zoals fysiek goud kopen een alternatieve manier is om te sparen zonder tussenkomst van een bank.

Zwitserland houdt vast aan 1.000 frank biljet

500 euro biljet

Onlangs maakte de ECB bekend dat het briefje van 500 euro uit productie gaat. Het biljet blijft echter wel wettig betaalmiddel. Het paarse biljet van €500 kom je zelden tegen in het dagelijkse betalingsverkeer, maar ze vertegenwoordigen wel meer dan 30% van de totale waarde van alle eurobiljetten in omloop. Dat komt omdat veel van deze bankbiljetten gebruikt worden als een alternatief spaarmiddel. Het besluit om het biljet uit productie te halen viel met name in Duitsland slecht, waar men zeer gehecht is aan het bezit en gebruik van contant geld.

Lees ook:
20 mei 2016
Is een nieuwe beurscrash aanstaande?

De Amerikaanse aandelenmarkt is de afgelopen vijf jaar met meer dan 50% gestegen, maar de rally lijkt aan kracht te verliezen. Sinds vorig jaar heeft de S&P 500 index bijvoorbeeld geen hogere toppen meer laten zien. Is dit de voorbode van een nieuwe crash op de aandelenmarkt?

Er zijn verschillende manieren om bedrijven te waarderen, waarvan de winstgevendheid misschien wel de meest gebruikte methode is. Die bepaalt immers hoeveel rendement beleggers mogen verwachten. Als we de winstgevendheid van Amerikaanse bedrijven dan afzetten tegen de ontwikkeling van de beurskoersen, dan zien we sinds vorig jaar een duidelijke ontkoppeling. De bedrijven worden door beleggers nog steeds even hoog gewaardeerd, terwijl de onderliggende resultaten verslechteren.

De volgende grafiek suggereert dat de aandelenmarkt nu al zwaar overgewaardeerd is. Dat betekent dat er zomaar een correctie kan volgen op het moment dat beleggers teleurgesteld worden door slechte vooruitzichten over de Amerikaanse economie.

Winstgevendheid bedrijven (blauw) is gedaald, maar aandelenkoersen blijven hoog (Bron: Stockcharts)

19 mei 2016