Auteur: Jaco Schipper

Nieuws uit Nederlandse media

Polderen met pensioenberekeningen
Er wordt weer eens onderhandeld over de berekeningswijze van Nederlandse pensioenen en dus gaat het weer over de rekenrente. Terwijl iedereen voor een dubbeltje op de eerste rij wil zitten, het liefst vroeg met pensioen gaat en vakbonden nu eenmaal aan hun sterk vergrijzende achterban denken, stelt Agnes Jongerius dat het kabinet aan 'kortetermijndenken' doet. De pot verwijt de ketel dat die zwart ziet.

• Getalm met pensioenregels (FD)

Vestia en de snelle jongens van Fifa
First in financial alteatives, kortweg Fifa, dat is de naam van het bemiddelingskantoor die voor Vestia bemiddelde bij de derivatendeals. Het FD deed rondvraag over de snelle jongens van Fifa waaronder Arjan G. die later last zou krijgen van zijn geweten en naar de politie stapte om zijn verhaal te doen. In het FD staat een wel erg typische quote van een bankier..:

‘Bij banken viel twee à drie jaar geleden te beluisteren dat ze niet zo transparant werkten’, zegt een andere ingewijde. De zegsman hoorde twee jaar geleden een presentatie van Fifa aan: ‘Nu ben ik ter zake kundig, maar zij presenteerden zo’n complexe strategie, dat ik het na twee, drie keer nog niet begreep. Hoe moeten corporatiebestuurders dat dan snappen?’

• ‘De snelle jongens van Fifa, het zijn echte dealmakers, net niet helemaal transparant’ (FD)

Column: Eindrapport De Wit: eind- of beginpunt?
Zoals gebruikelijk is het een verademing om Jules Muis te lezen! Aanrader..

• Eindrapport De Wit: eind- of beginpunt? (Jules Muis; Accountant)

Crisis raakt rokers
Toen in Rusland het communistische systeem inéénstortte en de winkelschappen leeg waren, stonden mensen in de rij. Geen brood en geen vlees waren tot daar en toe, men improviseerde het eten met hetgeen voorradig was. Echter, toen bleek dat er geen tabak beschikbaar was, toen waren de rapen gaar. Er braken rellen uit. Het is maar dat u het weet; als de pleuris uitbreekt zorg dan dat je als roker voorzien bent, of – en dit zeg ik dit met name tegen mijzelf – stop met roken..

Omroep Brabant bericht over het steeds populairdere alteatief onder rokers: je eigen sigaretten maken..

• Rokers maken hun sigaretten steeds meer zelf (Omroep Brabant)

IMF
Olivier Blanchard, hoofdeconoom van het IMF heeft de eurolanden opgeroepen tot het implementeren van eurobonds. Hij deed volgens de volgende formulering: “De link tussen banken en overheden moet worden verkleind”, aldus IMF-hoofdeconoom Olivier Blanchard. Obligaties die gezamenlijk door de eurolanden worden uitgegeven kunnen daarbij volgens hem een rol spelen.

Op de universiteit kregen wij overigens het lesboek van Blanchard voorgeschoteld bij het vak macro-economie en laat ik het zo formuleren: Keynes zou trots zijn geweest. Nu is Blanchard echt geen domme econoom, maar IMF-adviezen moeten met een korrel zout genomen worden. Voor we het weten sparen we in termen van SDRs..

• IMF pleit voor bankenfonds en eurobonds (RTL-Z)

Politiek links wil hogere bankentaks
Politici zijn niet te vertrouwen; bankiers ook niet. De twee hoofdrolspelers in de immer door etterende financiële crisis hebben beide hun fiduciaire verplichting zonder enige twijfel verzaakt. De politiek deelde zogezegd het bed met banken en zowel de burger als ook de spaarder zijn als gevolg van dit overspel bedrogen. Nu het overspel en het bedrog zijn uitgekomen is het onvermijdelijke zwarte pieten begonnen.

Nu heeft de politiek de zeggenschap over het fiscale beleid en kan zij indien zij dat wil bedrijven – of in dit geval banken – hogere belastingen in rekening brengen. Echter, bedrijven zijn ook niet op hun achterhoofd gevallen en rekenen hogere kosten door aan de burger annex consument. Alleen overheidsbedrijven willen nog wel eens tegen verlieslatende prijzen diensten aanbieden. Mocht de hogere bankentaks dus doorgaan dan zullen degene die bedrogen zijn deze sigaar uit eigen doos moeten betalen.

Boele Staal van de Vereniging van Nederlandse Banken heeft geen goed woord over voor de linkse oppositie die de bankenbelasting wil verdrievoudigen. Staal zei voor Radio 1 dat de politiek daarmee inspeelt op de onderbuikgevoelens.

Daar geven wij hem zeker geen ongelijk in. Onze onderbuikgevoelens zorgen er bij herhaling ook voor dat we bankiers graag op de hak nemen. Dat gezegd hebbende moeten we ook erkennen dat Boele Staal hartstikke gelijk heeft. De politiek – of dat nu om linkse of rechtse politici gaat – blijft op de oude voet doorgaan. Wel systeembanken met belastinggeld redden, maar dan vervolgens niet de systeembanken opbreken zodat een noodzakelijke redding niet meer nodig is.

Wanneer de overheid belastingen voor banken verhoogd, dan verhoogt de overheid de kosten die uiteindelijk doorberekend worden aan klanten. Dat betekent dus dat de politiek geld uitgeeft dat door u en mij gefinancierd moet worden. De banken worden gesubsidieerd en draaien risicovrije winsten, dat gaat ten koste van de productieve economie, die vervolgens de overheid als lachende derde voorbij ziet komen en haar graantje meepikt in de winsten die banken maken.

Anno 2012 is de stand van zaken eigenlijk triester dan ooit: de Nederlandse planeconomie faalt en doet dat omdat niet alleen de banken falen maar vooral omdat de politiek niet in staat is om de fouten bij zichzelf te zoeken. De enige partij die nog wel 'functioneert' is groep van belastingbetalers, maar 'ons probleem' is dat wij als belastingbetaler in theorie niet kunnen falen: onze portemonnee kan tot in de oneindigheid gehefboomd worden. Zolang dat met onze gemeenschappelijke portemonnee gebeurt, gaat het grote graaien gewoon door. Of dat privaat dan wel publiek of in combinatie gebeurt, is bijzaak..

• Banken verwerpen verhoging bankentaks (RTL-Z)

Handelsoorlog
Nadat Argentinië gisteren bekendmaakte om YPF te nationaliseren en het Spaanse Repsol als grootaandeelhouder grotendeels te onteigenen heeft Spanje woedend gereageerd: 'dit is oorlog'. Een handelsoorlog wel te verstaan en ik ben benieuwd welke trucs eruit de toverhoed getoverd gaan worden. Dat kan uiteenlopen van represailles tegen Argentijnse bedrijven tot het bevriezen van banktegoeden van Argentijnse bedrijven bij Spaanse banken en meer van dat soort a-productieve maatregelen. De stemming is in ieder geval gezet.

• Spanje dreigt Argentinië met handelsoorlog (RTL-Z)

In ander nieuws:

• ‘Kennis te goedkoop naar bedrijfsleven’ (FD)
• VVD wetenschappers willen af van NHG (RTL-Z)
• Kamp vraagt polder advies over hun cao's (NU.nl)
• CPB: gebreken in gulden-onderzoek PVV (RTL-Z)

Zoals altijd duidelijke taal van Alexander Sassen van Elsloo:

• Lachen in Europa (IEX)

Nieuws uit buitenlandse media

Goud

Repeat after us: er is geen sprake van manipulatie!!

Cartoon

De Amerikaanse media hebben er een handje van om irrelevante zaken relevant te maken. Dat op die manier het omgekeerde van toepassing wordt is velen malen belangrijker: belangrijke zaken en problemen worden niet belicht, en geneuzel in de marge wordt verheven tot wereldnieuws. De volgende cartoon is hiervan een illustratie ook al ligt de werkloosheid vele malen hoger..

Goldman neemt minder risico en draait minder winst..

• Goldman dials back risk, profit falls (Reuters)

Fundamentals doen er niet meer toe
Dat fundamentals irrelevant zijn geworden zou inmiddels bij iedereen bekend moeten zijn. Uiteindelijk komt het wel op fundamentals wel aan, maar de bewegingen die te zien zijn op financiële markten laten zich vrijwel niet meer verklaren door wat er daadwerkelijk gaande is. Vrijwel alle markten kunnen door één of enkele partijen in beweging worden gebracht. Of we het nu hebben over de papieren goud- en zilvermarkt, derivaten, aandelen, rente: overal wordt geïntervenieerd.

Dat bracht Zero Hedge op een intrigerende gedachte over de derivatenpositie van JP Morgan: is die positie niet zo groot dat – door deze terug te brengen in omvang – JP Morgan met haar transacties een marginale prijszetter voor alle markten maakt en niet één markt beweegt, maar alle markten? De gedachte prikkelt; of dit daadwerkelijk zo is, lijkt mij niet te bewijzen maar er zit zeker iets in..

• Is JPMorgan's Whale Responsible For The Rising Equity Tide? (Zero Hedge)

Tot slot.

Via Mish (Mike Shedlock), Charles Biderman van TrimTabs over de Amerikaanse officiële statistieken. Mao en Stalin zouden trots zijn geweest; president Obama vast en zeker ook.

Nieuws uit Nederlandse media

Fraude door Marcel de V. bij Vestia
Hieronder een overzicht van enkele updates in het Vestia debacle. Het bericht in het FD vanochtend was het meest informatief. De vermeende medeverdachte blijkt bij de politie informatie te hebben overgedragen over het reilen en zeilen van Marcel de V. De financiële intermediair Arjan G. kreeg last van een slecht geweten en zou naar verluid de autoriteiten hebben ingelicht hoe Marcel de V. gebruik zou hebben gemaakt van de diensten van Arjan G. De strekking is dat Marcel de V. namens Vestia aan met name Deutsche Bank het tienvoudige van een 'normale' provisie betaalde waarmee de bank Arjan G. uitbetaalde die op zijn beurt een deel van de provisie aan Marcel de V. afstond. 

• Goois bedrijf verdacht in Vestia-affaire (FD)
• Vestia-topman verlinkt door medeverdachte (NU.nl)
• Financiële topman Vestia opgepakt (Volkskrant)

Goede doelen en zelfverrijking
Iets dat me al lange tijd totaal niet zint: goede doelen dienen niet altijd het goede doel waar zij voor adverteren. Sterker, er is geregeld sprake van onbehoorlijk bestuur. Goede doelen zijn – net zoals alle loterijen – het perfecte vehicle voor bestuurders met een dubbele moraal om zichzelf excessief te verrijken. Keurmerken zijn onbetrouwbaar en geld blijkt te belanden daar waar het niet voor bestemd is zoals in bedrijven die in eigendom zijn van de bestuurders. Een punt waar ik altijd navraag naar doe is of onderzoek naar geneesmiddelen een generiek of een privaat karakter hebben. Patenten blijken veelal privaat te blijven waaa het patentrecht op geheel monopolistische wijze uitgemolken wordt op kosten van de belastingbetaler annex zorgverzekerde. Uw schuldgevoel of uw goede bedoelingen bij het doneren van geld wordt te gemakkelijk misbruikt. FTM bericht over het nieuwe voorbeeld waarop het radioprogramma Argos stuitte..

• Argos: kankerfonds creëert zelfverrijking (FTM)

In ander nieuws:

• ‘Vrijere’ yuan is vooral symbolisch (FD)
• Geplande eurogroep teleconferentie afgelast ivm Franse verkiezingen (FD)

Voor de liefhebbers: DNB over de betekenis van Target2 disbalans..

• Target2-saldi: indicator voor de diepte van de Europese schuldencrisis (DNB)

De wereldwijde dollarinflatiebelasting is kennelijk nog niet genoeg..

• VS willen geld van Nederland voor Afghanistan (NU.nl)

In Japan gaat het niet goed. Japan slaagt er desalniettemin in om onder de radar te blijven. Amerikaanse media zoomen tien keer liever in op de Europese problemen, maar dat neemt niet weg dat Japan er tenminste tien keer slechter voor staat. En dat geldt overigens voor Amerika ook..

• Japan industriële productie daalt sterker dan verwacht (RTL-Z)

Uit buitenlandse media

WilliamBanzai7
Er staat geen maat op deze kunstenaar. Eén van de laatste van WilliamBanzai7 is zo treffend en mooi gemaakt (wow..):

Bekijk ook zijn andere bijdragen: SoRRY No CHaNGe (Zero Hedge)

Wereldbank
Iedereen deed een plas en alles bleef bij zoals het was. Opkomende economieën en ontwikkelingslanden wilden een eigen kandidaat maar Amerika levert de nieuwe president van de Wereldbank: gezondheidszorgexpert en arts Jim Yong Kim. Hij zal Robert Zoellick opvolgen. Ik ken de heer Kim niet, maar ik heb mijn grote bedenkingen hierbij. Het lijkt mij zeer onwaarschijnlijk dat Kim enig verstand van zaken heeft zodra het aankomt op het huidige inteationale monetaire stelsel en haar fundamentele problemen. Dat lijkt mij vereiste kennis om deze functie te kunnen bekleden.

Robert Zoellick die in het recente verleden heeft gepleit voor een terugkeer van goud als inteationaal referentiepunt van waarde wordt vervangen door iemand met uitgebreide kennis over gezondheidszorg en dat is naast opmerkelijk m.i. ook erg bedenkelijk: terwijl er een wereldwijde financiële crisis gaande is, schuiven de Amerikanen iemand naar voren wiens expertise elders ligt. Vanuit de inhoudelijke aspecten beredeneerd slaat deze benoeming als een tang op een varken. Er hoeft niet verwacht te worden dat de nieuwe baas van de Wereldbank het woord goud in de mond zal nemen. Misschien is dat de Amerikaanse logica achter deze benoeming..

• World Bank picks health expert Kim as president (Reuters)

Grondstoffencomplex: JP Morgan begint koper ETF
De Amerikaanse zakenbank JP Morgan heeft bij de Amerikaanse autoriteiten opnieuw papieren ingeleverd om de lang gewenste koper ETF te mogen beginnen. JP Morgan heeft in 2010 al eens papieren ingeleverd en daaruit bleek dat de bank zo'n slordige 61.800 ton koper had opgeslagen.

Wanneer de inmenging van banken in grondstoffenmarkten als een marktordeningsvraagstuk wordt beschouwd dan zijn er nogal wat kanttekeningen te plaatsen. Wat moet een bank met loodsopslag? Waarom is het daadwerkelijk opslaan van grondstoffen in loodsen een kwestie van dagen, terwijl uitlevering vanuit deze loodsen een kwestie van maanden? Wat moeten banken met een geconsolideerde positie in grondstoffen anders dan prijsbewegingen te veroorzaken? Is deze 'financiële innovatie' niet een manier om conventionele prijsarbitrage te traineren en in het eigen voordeel te beïnvloeden? Is het uit maatschappelijk oogpunt wenselijk dat banken geld investeren in het opzetten van opslagactiviteiten? Is het vanuit het oogpunt van het prijsvormingsproces wenselijk dat banken de grondstoffenstromen controleren? Is het wenselijk dat termijnmarkten bestaan uit 80% speculatief beleggingsgeld en 20% industrie?

Mijn interpretatie van deze ontwikkeling is eenvoudig: het financiële casino wordt uitgebreid en dat gaat ten koste van de reële en productieve economie en ten baten van een grootbank. Als ik heel cynisch ga zijn dan kan ik hieraan toevoegen dat ik vermoed dat een dergelijke ETF een opmaat is voor een scenario van protectionisme. Koper is nu eenmaal strategisch van belang: zie het als de olie van de elektriciteit. JP Morgan is in een dergelijk strategische daglicht een stroman voor de Amerikaanse overheid. En datzelfde geldt voor de vergelijkbare grondstoffenactiviteiten van Goldman Sachs. Deze ontwikkeling moet tenminste met argusogen bekeken worden en bij voorkeur worden tegen gegaan door de daarvoor aangewezen autoriteiten. Ik zie dat echter helaas niet gebeuren..

• JP Morgan lodges copper ETF filing with NYSE (Reuters)

Argentinië begeeft zich op hellend vlak: nationalisatie van olieconce YPF
Het overlevingsmechanisme van elk disfunctionele overheid komt tot uiting wanneer zij het eigendomsrecht opzij schuift en in beslag neemt wat zij graag wil. President Christina Kirchner heeft besloten om YPF dat grotendeels in handen is van de Spaanse olieproducent Repsol te nationaliseren. De Argentijnse overheid neemt 51% van de aandelen gedwongen over en zal een tribunaal installeren die zal beslissen wat de compensatie zal zijn voor de overgenomen aandelen.

Argentinië neemt deze beslissing in een poging om de Argentijnse olieproductie op te voeren. De productie blijft ver achter bij de toenemende Argentijnse olieconsumptie en heeft geresulteerd in olie-importen die de handelsbalans en kapitaalbalans onder druk zetten. De kapitaalvlucht die opnieuw op gang lijkt te zijn gekomen na eerdere nationalisaties van de Argentijnse luchtvaart en pensioenfondsen zorgen voor onrust. Argentinië wil dat bedrijven meer van hun winsten in Argentinië houden en in Argentinië investeren. Dat kan men roepen, maar dat moet betwijfeld worden.

De wet van de onbedoelde neveneffecten treedt aanwijsbaar op: de nationalisaties van de Argentijnse overheid met als doel grotere investeringen, brengt het tegenovergestelde teweeg: een vlucht van kapitaal. Spanje en de Europese Unie hebben kritisch gereageerd. Met name Spaanse multinationals vrezen voor meer nationalisaties. Het Spaanse Telefónica ziet de bui al hangen en zal vrezen voor een nationalisatie van haar Argentijnse activiteiten..

• Argentina to Seize Control of Oil Company (New York Times)
• The Nationalizations Begin: Argentina Takes Over Oil And Gas Producer YPF (Zero Hedge)

Goudexport Italië
Gisteren schreef ik over het handelsoverschot van de Eurozone en daar heeft het onderstaande bericht betrekking op. Zero Hedge maakt melding van de export van goud uit Italië naar Zwitserland. Dat levert mij een vraag op en dat betreft of deze goudexporten onderdeel zijn van het overschot op de handelsbalans of dat het onderdeel is van de betalingsbalans. Het verschil zit hem in de behandeling van het goud. Indien een grondstof is, dan geldt er m.i. dat het onderdeel is van de handelsbalans. Is het monetair goud dan zou het wel eens op de kapitaalbalans kunnen terugkomen. Om een onnodig lang verhaal kort te sluiten: ik weet niet hoe dit zit. Desalniettemin vind ik dat ik het wel moet vermelden. Dit is een kwestie van uitzoeken en ik hoop hier later op terug te kunnen komen..

• At Least One Italian Export Is Soaring: Gold (Zero Hedge)

Grieken gaan zich meer gedragen als Duitsers
Een zeer interessante beschouwing van Georgias Christidis over de veranderende mentaliteit van Grieken in Spiegel. Zijn artikel legt de vinger op een pijnlijke plek in de Griekse psyche: de trotse Grieken leefden op krediet liever boven hun stand dan dat zij op de kleintjes lette. Dat is aan het veranderen en dat is volgens Christidis een positief signaal. Aanrader..

• Greeks Embrace German Thrift (Spiegel)

Amerikaans hypotheekleed
Matt Stoller schrijft voor Naked Capitalism over het Amerikaanse hypotheekleed en de nieuwe golf aan foreclosures. Hij gaat met name in op de door de rechtbank aangestelde Joe Smith die moet toezien dat banken zich aan de schikkingsvoorwaarden houden. Stoller sluit zijn artikel af met de veelzeggende zin: “I really hope Smith is not as stupid as he sounds”. Wat mij betreft het understatement van de week! Oordeelt u zelf over Joe Smith, maar mijn indruk is dat men de eerste de beste dorpsidioot heeft aangesteld om toezicht op de banken te houden.  

• Mortgage Settlement Enforcement Monitor Claims Bank Leaders Are Lying to Him (Naked Capitalism)

Sarkozy en de bereidheid tot het plegen van een monetaire coup d'état
Gisteren heb ik er geen enkele twijfel over laten bestaan wat de betekenis is van de uitspraak van Nicolas Sarkozy ten aanzien van de mandaatstelling van de ECB. Het kostte mij gisteren de nodige moeite om mij in te houden bij de kwalificatie van deze uitspraak. Om het kort en krachtig te formuleren vind ik het een grove belediging van het intellect van vrije Europese burgers. Laat ik hier geen enkel misverstand over laten bestaan: ik neem hem dit bijzonder kwalijk. Dit soort verkiezingsretoriek is volstrekt onacceptabel.  

In Duitsland is er eenzelfde reactie ook al is die een heel stuk genuanceerder. De Duitse regering liet via een woordvoerder weten zich volledig achter een onafhankelijke ECB te scharen. Met zoveel woorden wordt gesteld dat er over de onafhankelijkheid van en dus een bredere  mandaatstelling niet is te onderhandelen. Zolang dat zo blijft is er een Europese toekomst. Zo niet dan is het einde zoek.

• Nach Sarkozy-Vorstoß: Berlin betont Unabhängigkeit von EZB (EU-info.de)

Tot slot.

Als u een tip heeft voor de tot slot: ik houd mij aanbevolen. Het was even zoeken dat ik wat grappigs had.. satire via Dumpert:

Nieuws uit Nederlandse media

Nederlands vastgoed: afwaarderen of verzuipen?
In het FD wordt gewaarschuwd voor een golf aan verkopen van tweederangskantoren door buitenlandse (institutionele) beleggers. De ke van het probleem is dat commercieel vastgoed tijdelijke financiering heeft en die moet òf doorgerold worden (herfinancieren) of door beleggers verkocht worden waarbij het verlies genomen wordt. Dat verliezen in de papieren kunnen lopen blijkt uit het voorbeeld dat het FD geeft over Uni-Invest. Vorig jaar moest een lening van €600 miljoen door worden gerold en nadat dat niet lukte, werden 200 kantoren tegen een korting van 40% geveild. Het probleem? Er werd geen koper gevonden.

De cijfers die het FD van vastgoedbelegger Uni-Invest ter aanvulling geeft doen het ergste vermoeden. Het FD schrijft:

Maar uit cijfers van kredietbeoordelaar Fitch blijkt dat Uni-Invest slechts een voorspel is: tot 2017 moet voor bijna €6 mrd aan kredieten op vooral tweederangskantoren worden geherfinancierd. Van een kwart daarvan is de looptijd al verstreken, zonder dat de leningen zijn afgelost. Daar staat slechts een kleine €90 mln tegenover die wel op tijd is afgelost.

We rekenen het even voor: een kwart van €6 miljard is €1,5 miljard. Dan zijn aflossingen van €90 miljoen slechts 6% van het totaal dat afgelost moet worden. Dat zijn nog eens scheve verhoudingen. Met dergelijke rapportcijfers hoef je niet thuis te komen. Echter, daar ontkomt men niet aan. De beleggers moeten beslissen: gaan we ons verlies nemen of gaan we de financiering van de onverkoopbare vastgoedobjecten proberen door te rollen in de hoop dat het schieronmogelijke gebeurt en de prijzen weer gaan stijgen?

Het voorbeeld van het probleem van Uni-Invest is dat de financiering via securitisaties is verlopen en dat betekent dat de financiering afhankelijk is van beleggers in plaats van een bank(enconsortium). Het gaat hier om zogenaamde Commercial Mortgage Backed Securities (CMBS). De financiering is dus niet via banken op te vangen, maar moet opgelost worden door inbreng van kapitaal door m.n. buitenlandse partijen. Die partijen zijn eerder geneigd om hun verliezen te nemen en dat betekent dat de verkoopgolf die al heel lang krampachtig wordt uitgesteld onvermijdelijk aan het worden is..

• Gedwongen veiling Nederlandse kantorenmarkt (FD)
• 'Gedwongen veiling dreigt voor deel Nederlandse kantorenmarkt' (RTL-Z)

Bankierseed
Er is een nieuwe Ministeriële regeling bij, althans in concept. Marktpartijen worden uitgenodigd om de “bankierseed” op de merites te beoordelen. Het is de bedoeling dat de eed dan wel belofte vanaf 2012 door medewerkers in de financiële sector (op zijn laatst na drie maanden nadat men in functie is getreden) wordt afgelegd. Om u een idee te geven hoe een dergelijke eed (dan wel belofte) luidt, artikel 1 uit het concept (via MinFin):

Artikel 1
1.Werknemers en natuurlijke personen werkzaam onder verantwoordelijkheid van een financiële ondeeming, niet zijnde personen bedoeld in de artikelen 3:8, eerste en tweede lid, en 4:9, eerste lid, van de wet, leggen binnen drie maanden na aanvang van de werkzaamheden een eed of belofte af ten overstaan van een beleidsbepaler en in tegenwoordigheid van een andere vertegenwoordiger van de ondeeming, en leven deze na.

2.De ondeeming bewaart de ondertekende eed of belofte op toegankelijke wijze.

3.Voor het afleggen van de eed of belofte kan gebruik worden gemaakt van het formulier in Bijlage 1 bij deze regeling.

4.De eed of belofte bevat ten minste de volgende elementen en kan met het oog op de activiteiten van de ondeeming of de functiegroep van de persoon worden aangevuld door de ondeeming:

a.het integer en zorgvuldig uitoefenen van de functie;
b.het maken van een zorgvuldige afweging tussen belangen van partijen die bij de ondeeming betrokken zijn, in het bijzonder die van de klanten en de maatschappij;
c.het centraal stellen van het belang van de klant;
d.het naleven van wetten, reglementen en gedragscodes;
e.het behouden en bevorderen van het vertrouwen in de financiële sector.

5.In afwijking van het eerste lid kan de ondeeming personen aanwijzen werkzaam in ondersteunende functies, geen verband houdende met de keactiviteiten van de ondeeming, die niet verplicht zijn een eed of belofte af te leggen.

• De Jager komt met verplichte bankierseed (FD)

Zwitsers delen e-mails met Amerikanen
Bij het onderstaande bericht is er één vraag die bij mij blijft hangen: is digitaal briefgeheim iets anders dan papier briefgeheim? De strekking van het bericht past in een inmiddels bekend patroon: Amerika eist en het buitenland buigt. Een slag houd ik echter om de arm: uit het bericht van NU.nl en Reuters wordt niet duidelijk of de inhoud van e-mails wordt overlegd of dat alleen de corresponderende partijen worden doorgegeven.  

De reacties op NUJij.nl liegen er niet om en ik kon een glimlach niet onderdrukken toen ik de volgende reactie las: “Death and taxes. Twee dingen waar je niet aan ontkomt :-(“.

• Zwitserse banken mogen VS e-mailverkeer geven (NU.nl)
• Swiss banks to hand over staff names in U.S. tax dispute: report (Reuters)

Vestia: financiële 'suspense'
De afgelopen maanden is het nodige gezegd en geschreven over Vestia en niet in de laatste plaats de mogelijkheid dat er dermate gesjoemeld is dat er sprake is van strafbare feiten. Het doet deugd om te lezen dat het Openbaar Ministerie in samenwerking met de FIOD zich op deze zaak hebben gestort. De verdenking bestaat dat de financiële topman van Vestia, Marcel de V., zichzelf op oneigenlijke (en vermoedelijk op strafbare wijze) verrijkt heeft. Opmerkelijk is dat Vestia lange tijd is doorgegaan met het afsluiten van naakte derivatencontracten. Hoe je dit wendt of keert, Vestia werd omgetoverd van woningcorporatie tot een hedgefund. Het NRC berichtte zaterdag:

In 2010 verdubbelde de omvang van de derivatenportefeuille in één jaar van vijf miljard naar tien miljard euro. Ook in de eerste helft van 2011 heeft Vestia voor enkele miljarden aan rentecontracten afgesloten.

Beetje bij beetje bereiken details de openbaarheid en als hetgeen het NRC schrijft, klopt dan vraag ik me af op welke wijze de Raad van Commissarissen dan heeft gefunctioneerd of beter gezegd, niet heeft gefunctioneerd. Wat de mogelijkheden zijn om deze personen die toezicht moesten houden kunnen worden aangepakt is mij onbekend, maar dat hier zo'n beetje alles is misgegaan wat er maar mis kan gaan moet duidelijk zijn. Enfin, liefhebbers van horrorfilms zijn bekend met de term 'suspense' en met een knipoog is deze Vestia kwestie te typeren als financiële suspense in de Nederlandse polder.

• OM onderzoekt verrijking Vestia (NRC)
• Onderzoek naar omkoping bij Vestia (NU.nl)
• OM onderzoekt mogelijke fraude Vestia (FD)

De Telegraaf berichtte vanochtend dat Vestia op omvallen zou staan maar dat wordt door Vestia ontkend. De Telegraaf meldde dat de banken die de renteswaps aan Vestia hebben verkocht vanwege de arrestatie van Marcel de V. met onmiddellijke ingang de contracten zouden kunnen beëindigen. Daarmee zouden zij Vestia kunnen dwingen tot het betalen van €3 miljard. Via NU.nl wordt door de woordvoerder van Vestia gewezen op de noodzaak van een rechtelijke uitspraak die stelt dat er inderdaad sprake is geweest van fraude voordat Vestia gedwongen kan worden om de contracten te liquideren.

Hoe je dit wendt of keert, banken die deze renteswaps hebben verkocht aan Vestia zijn rijp voor een bezoekje van alle toezichthouders die er opgetrommeld kunnen worden. Als bestuurlijk Nederland dit over zijn kant laat gaan, dan is het einde zoek. Wat mij betreft wordt er een signaal afgegeven. Als banken denken weg te kunnen komen met het uitkleden van instellingen die een publiek belang dienen dan is grommen stap één, bijten stap twee, en doorbijten stap drie. Grommen is in die zin het minste dat men kan doen.

• Vestia wankelt door fraude (Telegraaf)
• 'Vestia wankelt nog niet door arrestatie' (NU.nl)

Commissie De Wit: de recensies van bestuurders
Nout Wellink heeft de kritiek die werd geuit op oud-minister van Financiën Wouter Bos naar de prullenbak verwezen. Helemaal ongelijk kan ik Wellink niet geven omdat de eindverantwoordelijkheid voor de toen genomen beslissingen elk afzonderlijk een duivels dilemma opleverden. De vraag die iedereen zich moet stellen is wat hij gedaan zou hebben. Daarbij teken ik aan dat een dilemma een keuze oplevert tussen twee slechte alteatieven en dat maakt geen van de keuze's een vanzelfsprekende. Anders gezegd, linksom of rechtsom ontstaat er een gevolgtrekking waar men niet op zit te wachten, maar die door de omstandigheden niet te voorkomen is. De keuze is niet eenvoudig: laten we het Nederlands financiële stelsel ineenstorten of redden we wat er te redden valt?

Wellink richt zijn pijlen op de bankiers van Lazard die de waardering van Fortis/ABN-Amro moesten berekenen. De 20 jaarsalarissen die zij daarmee in een paar dagen tijd verdienden heeft niet de beoordeling opgeleverd die conform de marktwaarde van Fortis/ABN-Amro was. Die kritiek vind ik dan weer onterecht want op deze manier wordt een peperdure nooduitgang gecreëerd: het advies over de waardering van de bankiers van Lazard is gekocht om rugdekking te hebben. Nu is gebleken dat enkele prijzige lijken in de kast over het hoofd zijn gezien, worden deze bankiers figuurlijk “onder de langsrijdende bus” gegooid. De publieke opinie wordt beïnvloed met kritiek op het falen van te duur betaalde bankiers. Men kan daarentegen ook stellen dat DNB als toezichthouder voorafgaand aan de crisis heeft nagelaten om inzicht te krijgen in de waarde van de activa van een voor Nederland zeer belangrijke systeembank.

• Ook Wellink neemt De Wit op de korrel (FD)
• [Wellink]:'Bos verdient een lintje' (RTL-Z)

Ook in België werd met speciale aandacht gekeken naar de bevindingen van Commissie De Wit. De Vlaamse krant De Morgen maakt op geheel populistische wijze handig gebruik van de bevindingen van de Commissie De Wit en concludeert dat toenmalige minister-president Yves Leterme de Nederlanders €16,8 miljard lichter maakte.

Als vanzelfsprekend zeggen de Belgische bewindspersonen dat de Nederlanders fouten hebben gemaakt even zo goed dat hun Nederlandse collega's het tegenovergestelde zeggen. De recensies kunnen eenvoudig samengevat worden: eigen straatjes worden schoongeveegd en dat niet onbegrijpelijk. Een oordeel is snel geveld of dat nu terecht is of niet.

• Hoe Leterme de Nederlanders 16,8 miljard euro lichter maakte (De Morgen)

Belangrijk nieuws: Europa heeft positief saldo op de handelsbalans
Dit is belangrijker dan menigeen denkt: Europa heeft een handelsoverschot. Voor de inteationale context is het altijd belangrijk om de handelsbalans scherp in het oog te houden. Europa heeft als enige macro-gebied een 'balans' of anders gezegd, de importen en exporten houden elkaar in evenwicht. Daaruit vloeit een belangrijke gevolgtrekking voort en dat is dat er via een mogelijk handelstekorten geen compensatie hoeft plaats te vinden via de betalingsbalans. Nu is het zo dat Europese handelsbalans afwisselend een tekort en overschot heeft en dat is een geruststellende constatering. Het verloop van de Europese handelsbalans sinds de invoering van de euro ziet er als volgt uit (via trading economics):

Europa heeft door dit relatieve evenwicht niet de nadelen als die Japan en China ervaren. Japan en China hebben een structureel overschot en dat brengt nadelen met zich mee. Europa heeft ook niet het nadeel van de Verenigde Staten die een structureel tekort hebben (al 36 jaar maand in en maand uit). Dat is voor de monetaire situatie erg belangrijk: een evenwicht is de enige en juiste balans en daarvoor moet men simpelweg ter waarde van wat men importeert ook exporteren.

Amerika is omdat het meer importeert dan zij exporteert afhankelijk van extee financiering en dat zorgt ervoor dat Amerika steeds meer schulden maakt. Japan en China zijn als gevolg van hun beleid meer en meer afhankelijk geworden van exporten en worden genoodzaakt om overtollige dollars die zij daarmee vergaren te beleggen in Amerikaanse schulden. Die dollars worden door hun bedrijven bij banken ingewisseld voor de eigen munt en die vloeien naar de vastgoedmarkt, hetgeen weer leidt tot vastgoedzeepbellen. 

Kort door de bocht kan men stellen dat Europa beide problemen niet heeft, ondanks dat ook wij vastgoedzeepbellen hebben gecreëerd. Europa zit niet met het dilemma wat te doen met overtollige dollars: die hoeft men dus ook niet aan te houden als monetaire reserve. Japan en China hebben die wel. Naar schatting hebben de Chinezen zo'n $3,2 biljoen aan reserves opgebouwd waarvan zo'n slordige $1,1 biljoen in Amerikaans staatspapier zit. Japan heeft nagenoeg eenzelfde bedrag in Amerikaanse schulden 'gespaard' en kom daar nog maar eens vanaf. Om u op het grote verschil te wijzen met Japan en China: Europa heeft iets meer dan 10.000 ton goud.

• Eurozone boekt handelsoverschot (RTL-Z)

Overigens moet ik bij het bovenstaande wel wijzen op de enorme intra-Europese onbelans: Noord zorgt voor overschotten, Zuid voor tekorten. Dat geldt inteationaal maar ook intra-Europees en dat is de aanleiding voor fundamentele hervormingen in Zuid-Europa.  

In ander nieuws:

• Europees ratingbureau komt niet van de grond  (NU.nl)
• 3 soorten smerig vlees (Welingelichte Kringen)

Nieuws uit buitenlandse media

China zet nieuwe stap inteationalisering Renminbi

• China gives currency more freedom with new reform (Reuters)
• Analysis: China currency move nails hard landing risk coffin (Reuters)
• U.S. Treasury says China yuan move helpful (Reuters)

Quiz-vraag
Vrijdag leek het me wel leuk om een quiz-vraag uit te schrijven en hier volg dan ook het “juiste antwoord”. Het detail waar het mij om ging betrof het € teken.

De inteationale conventie is om bedragen in $ uit te drukken. De BIS doet dat kennelijk niet langer (ik zou dit overigens bij de BIS moeten navragen wat de achterliggende gedachte is geweest om zeker te zijn). Echter, dit heeft mijn inziens een context: de BIS en Amerika boteren niet. Dat doen zij al heel lang niet: Amerika zou graag zien dat het IMF de rol die de BIS heeft oveeemt. Het IMF zou synthetische monetaire reserves kunnen produceren die beter bekend staan onder de afkorting SDR: special drawing rights. Het IMF is voor overheden, de BIS voor centrale banken. En dat uit zich in het takenpakket want de BIS treedt op als handelsagent en is voorstander van goud. De BIS en de VS: die twee bijten elkaar.

Shocker!!
Quote: “What Beanke is to the Treasury market, Iksil is to the derivatives market,” Bonnie Baha, head of the global developed credit group at DoubleLine Capital LP in Los Angeles, where she helps oversee $32 billion, said in a telephone interview.

Dat is nogal een heftige samenvatting annex conclusie ten aanzien van de derivatenhandelaar van JPMorgan Bruno Iksil. De inleidende informatie die aan deze quote voorafging is ook niet bepaald geruststellend. Bloomberg schrijft:

Some of Macris’s bets are now so large that JPMorgan probably can’t unwind them without losing money or roiling financial markets, the former executives said, based on knowledge gleaned from people inside the bank and dealers at other firms. Bruno Iksil, a London-based trader in Macris’s group, gained attention last week after moving markets with his trades, drawing a comparison to Federal Reserve Chairman Ben S. Beanke’s power in the govement-bond market.

Als u het mij vraagt dan betekent dit feitelijk dat als deze positie ploft dan het wereldwijde bestel meegaat. Lehman Brothers was slechts een bescheiden voorproefje en ik houd mijn hart vast..

• JPMorgan Said to Transform Treasury to Prop Trading (Bloomberg)

COMEX: Epicentrum van papieren windhandel
Via King World News een column van Caesar Bryan die schrijft over de opmerkelijke gouddump vrijdag j.l. In een tijdsbestek van 15 minuten werd ter waarde van $1,5 miljard aan papieren termijncontracten goud verkocht. Desalniettemin daalde de prijs slechts met $15 van $1665 naar $1650. Wat moeten we er nog over zeggen?

• Suspicious $1.5 Billion Gold Dump & Bank Runs (King World News)

De weg kwijt zijn..
Ik was met stomheid geslagen toen ik bij Zero Hedge las dat Sheila Bair, baas van de FDIC het Amerikaanse fonds dat vergelijkbaar is met het Nederlandse depositogarantiestelsel met dien verschil dat er in Amerika geld in het fonds zit en in Nederland niet, met het voorstel komt om elke Amerikaan $10 miljoen te lenen tegen 0% rente. Dat geld moet natuurlijk uit het niets gecreëerd worden door de Federal Reserve. Briljante oplossing: wat nou schaarste? Dat is ene keer opgelost. En natuurlijk nooit meer werken. Waanzin.

• Sheila Bair's Modest Proposal To Fix Everything: Hyperinflation (Zero Hedge)

Tot slot.

Via Brasscheck TV een update over de onverkwikkelijke gang van zaken waaraan Amerikaanse toezichthouders gitaatproducent Gibson onderwerpt. Zoiets noemt men doorgaans volstrekte willekeur en onbehoorlijk bestuur..

Nieuws uit Nederlandse media

Wouter Bos in de verdediging:

Ik onthoud mij van commentaar omdat ik het allereerst niet op de man wil spelen, ten tweede omdat het wijsheid achteraf zou betreffen en ten derde omdat Wouter Bos gebalanceerd de kritiek neemt.

• Bos zou ook 20 miljard hebben gegeven (RTL-Z)

Meer commissie De Wit

Het onderstaande artikel van het FD kan ik u van harte aanraden. Ulko Jonker en Martin Visser doken het rapport van commissie De Wit in en constateerden dat “De Wit in Brussel de weg is kwijt geraakt”. Misschien is dat wat scherp verwoord, maar zij hebben dan ook met een scherp oog enkele hiaten gevonden..

• De Wit strandt in Brussel (FD)

Huizenmarkt en poltieke kwakzalverij
Haagse politici willen nog wel eens oproepen tot het oprekken van de beleningsvoorwaarden voor starters om de woningmarkt een “stimulans” te geven. Ook uiten politici kritiek op banken omdat die te terughoudend zouden zijn met het verstrekken van hypotheken. Dat dergelijke oproepen tot het oprekken van de leencapaciteit buitengewoon onverantwoord zijn heb ik al vaker geschreven. Starters moeten echt als laatste naar politici gaan luisteren want zij verschaffen zichzelf een gevangenis: zij kopen een huis met een garantie dat zij daar alleen vanaf kunnen komen met een verlies.

De onderliggende oorzaak waarom banken minder risico's nemen en starters niet een hoge hypotheek willen geven heeft m.i. twee hoofdoorzaken (en hierbij laat ik de intee financieringsproblematiek van banken geheel buiten beschouwing).

Aan de ene kant geldt dat banken naar het onderpand kijken voor het geval dat de schuldenaar in gebreke blijft. Het onderpand – dat is het huis – moet in het ergste geval executoriaal verkocht worden en dat heeft een typische lagere prijs dan verkoop via de conventionele manieren. In een dalende markt daalt niet alleen de reguliere verkoopprijs; ook de prijs van een woning in een executoriale veiling daalt. Dat betekent dat de bank een risico neemt wanneer zij een te hoge hypotheek verstrekt.

Aan de andere kant kijken banken naar de verdiencapaciteit van huishoudens. Een schuld aangaan betekent niets minder dan dat er beloofd wordt dat er een vast gedeelte van toekomstige inkomsten naar de bank zal vloeien. Of dit nu betrekking heeft op een éénverdiener of op tweeverdieners, het gaat om enige zekerheid omtrent het vooruitzicht op toekomstige inkomsten. Hypotheken zijn langdurige leningen en dat betekent ook dat er een zekere garantie moet zijn op toekomstige inkomsten en daarvoor is werk essentieel.

Wat banken wel begrijpen en politici maar niet willen accepteren is dat er risico's bestaan. En risico's komen nu eenmaal tot uiting ondanks dat politici durven te doen alsof die niet bestaan of dat zij als politieke in staat zijn om die middels garanties (lees: met belastinggeld) tot het verleden te laten behoren.

Banken snappen maar al te goed wat onderinvestering in een economie betekent. Zij begrijpen dat een dergelijke beweging op de woningmarkt niet is tegen te gaan. Het betekent dat door het lagere saldo aan uitstaande kredieten (“monetaire deflatie”) de consumptieve bestedingen afnemen wat weer gevolgen heeft voor een economie die sterk geschoeid is op consumptie: de werkloosheid neemt toe en dat versterkt de neerwaartse beweging op de woningmarkt.

Dit soort economische processen werken “cumulatief”: als eenmaal de grote beweging is ingezet, dan is die niet tegen te gaan. In die zin is het ook alsof politici banken vragen om bij eb, de bouw van een huis op het drooggevallen strand te financieren. De bank weet van te voren dat de financiering van een huis in die omstandigheden op een gegeven moment letterlijk onder water komt te staan.

Dat het kwartje maar moeilijk wil vallen bij sommige politici is en blijft wonderlijk. Zonder erkenning van echte oorzaken kan men een probleem niet oplossen. Sterker, symptoombestrijding verergert de onderliggende kwaal en dat kan alleen gebeuren wanneer kwakzalvers zich het predikaat van arts aanmeten. En deze kritiek zou ik politici graag willen meegeven: gedraag u niet als kwakzalvers. De financiële en economische gezondheid van onze samenleving brengt u ermee in gevaar. 

Vanwaar deze stellingname? Welnu, ik las bij RTL-Z dat de vooruitzichten in een relatief jong cohort van de beroepsbevoling is verslechterd en dat past in dit geheel van deze neerwaartse economische en financiële bewegingen:

• Vooral 25-45 jarigen en lager opgeleiden langer werkloos (RTL-Z)

BIS: Wereldwijd komen banken €500 miljard aan kapitaal tekort
Dat banken inteationaal leeggeroofd zijn moet inmiddels bekend zijn. De eigenaren van banken – dat zijn aandeelhouders – hebben de winsten aangewend voor dividenduitkeringen en excessieve beloningen voor bankiers. Daarmee zijn in een te grote mate gelden aan de bank onttrokken waardoor reserves en dus de kapitaalspositie zijn uitgehold. De titel van het boek van Bill Black is het waard om een ingeburgerd spreekwoord te zijn: “The best way to rob a bank, is to own one”. Wij gewone stervelingen hebben als belastingbetalers onze portemonnee  moeten legen om het gebrek aan kapitaal te compenseren.

Via RTL-Z lezen we dat de Bank voor Inteationale Betalingen (de BIS) na haar onderzoek naar de kapitaalspositie van 212 banken in relatie tot de nieuwe regels onder Basel III heeft afgerond. De cijfers liegen er niet om:

Als de 212 onderzochte banken de vereiste core Tier 1 equity ratio van 7 procent willen bereiken, moeten zij nog ruim een half biljoen euro ophalen, aldus de BIS. Ook hebben zij een gezamenlijk liquiditeitstekort van 1,76 biljoen euro als ze willen voldoen aan de voorgestelde Liquidity Coverage Ratio van de BIS. De nieuwe regels voor banken staan bekend onder Basel III.

• Bron: BIS: banken moeten nog half biljoen ophalen (RTL-Z)

Wereldwijd moeten banken tenminste €500 miljard euro ophalen om te voldoen aan de kapitaalseisen die gesteld worden aan de solvabiliteit van banken. Let wel, dat is het bedrag dat nodig is om tenminste 7% van het balanstotaal te financieren met eigen vermogen. Op een balans van 100 moet er dus voor tenminste 7 aan eigen vermogen worden aangehouden. Om voldoende liquiditeiten te hebben om aan de vraag naar geld te kunnen voldoen moeten banken meer geld in kas aanhouden en daar is maar liefst €1,76 biljoen voor nodig. De BIS stelt met deze rapportcijfers niets minder dan dat banken “border-line” insolvabel zijn en dat ziet er op de grafiek uit het rapport als volgt uit:

Laat ik er een quiz-vraag van maken: Wat valt u op aan deze grafiek? Ik trakteer op een pintje (in Utrecht).. het gaat mij om een klein maar saillant detail. Ik lees uw reactie graag onderaan dit bericht via Disqus, maar u mag mij ook mailen: [email protected]. Maandag kom ik hierop terug.

Woningbouwcorportaties
Zelfreflectie was bij Aedes een aantal jaren geleden ver te zoeken. Na de miljardenverliezen bij Vestia wordt voor de incompetentie van de bestuurders gevreest. Immers, als we elkaar garanderen dan moeten we elkaar ook controleren. Als de woningbouwcorporatiebestuurders zichzelf toch langs deze kritische meetlat leggen, laat hen dat dan ook even doen met hun excessieve salaris. Immers, als men de eigen incompetentie vreest, dan zegt dat ook iets over de te hoge beloningen.

• Corporaties willen financiële toezichthouder (RTL-Z)

Column: Renoveren, herbestemmen of slopen?
IEX redacteur Fleur van Dalsem woonde de discussiebijeenkomst van Active Investor bij en schrijft over de netelige vraag: renoveren, herbestemmen of slopen? En ja, de prangende vraag waar elke discusie uiteindelijk op uit zal draaien is wie de kosten van sloop gaat betalen.

Met officieel 17% leegstand in Nederlandse kantoren gaat dit een groot probleem opleveren. Van lezer Henk ontving recent de opmerking dat er in Nederland voor 47 miljoen mensen kantoren zijn gebouwd. Dat doet me spontaan denken aan de veelgebezigde uitspraak aan de 'rechterzijde' van het politieke spectrum: “Nederland is vol”. In ieder geval met kantoren!!

Van Dalsem sluit haar column af met de uitnodiging tot discussie (en daar sluit ik me bij aan):

Dat neemt niet weg dat straks een deel van de kantoorvoorraad, en dan met name panden niet op A-locaties, echt overbodig wordt. Slopen, ja, dat zal voor een deel moeten gebeuren. Maar wie gaat dat betalen? Moet er een soort sloopfonds komen zoals bij de autoslooppremie? Wat is de rol van gemeenten hierin? Daar zijn de panelleden en het publiek het nog niet over eens. Laten wij nog even verder discussiëren hier. Wat vindt u. Renoveren, herbestemmen of gewoon de kogel erin?

Persoonlijk vind ik “de kogel erin” een exponent van waanzin en kapitaalveietiging en als dat gebeurt, dan mag degene die gaat slopen de volledige rekening zelf betalen. Laten vooral geen publiek “goed geld” naar privaat “slecht vastgoed” smijten.

In ander nieuws:

• Nullijn ambtenaar wordt verlengd (FD)
• Belastingdienst mag geen info huurders geven (NU.nl)
• In Amsterdam halen huizenverkopers hun huis van de markt (Welingelichte Kringen)
• Winstuitkering kost ziekenhuis veel geld (FD)

Nieuws uit buitenlandse media:

BRILJANTE GRAFIEK
Als je de volgende grafiek maakt omdat je de weg kent in het land der statistieken dan verdien ontelbare veren in je kont. En bovendien een compliment dat samengevat wordt met één woord: briljant!

Lees ook de toelichting van Jesse: Eurodollar Update – Hunting The Black Swan – Gold and the Eurodollar  (Jesse's Café Américain)

Pimco's Mohammed El-Erian en een “clumsy hypothesis”
Een lange analyse van hoofdeconoom El-Erian van 's werelds grootste obligatiebelegger Pimoc. Gisteren berichtte ik al over de verschuiving van de beleggingen bij Pimco en daar “dondert” El-Erian overheen met een zeer opmerkelijke analyse over de interventies van centrale banken. Kort gezegd stelt El-Erian dat de impact van monetaire maatregelen nihil is geworden en dat werpt een vraag op: hoe nu verder? El-Erian heeft het antwoord ook niet, maar hij geeft wel duiding en richting aan de effectiviteit van het huidige monetaire beleid. 

De “clumsy” (lees: onhandige) hypothese die El-Erian centrale bankiers in Washington voorlegde is treffend:

To crystallize our conversation today, allow me to use a very – and I stress very – clumsy sentence to summarize the current state of affairs:

In the last three plus years, central banks have had little choice but to do the unsustainable in order to sustain the unsustainable until others do the sustainable to restore sustainability!

Een erg interessante en lange opsomming van de problemen omtrent monetaire crisismaatregelen..

• El-Erian Breaches The Final Frontier: What Happens If Central Banks Fail? (Zero Hedge)

Nanex, de Flash-crash en de SEC

In het verleden heb ik er meermaals over geschreven: high frequency trading en haar gevaren. Hulde wederom voor het werk van Nanex want wederom weet Nanex de fouten in het rapport van de SEC over het ontstaan van de flashcrash (die in twintig minuten tijd zo'n slordige biljoen dollar aan waarde deed verdampen) aan te wijzen (zie hier voor een eerder artikel over het onderzoek van Nanex en de onbegrijpelijke conclusies van de SEC). Als de ambtenaren van de SEC niet weten wat de term liquiditeit inhoudt dan is er zoals Zero Hedge concludeert sprake van of 1) kwade opzet en moedwillige trainering van het onderzoek of 2) van toezichthouders die geen verstand van zaken hebben en zich daarmee als toezichthouder diskwalificeren. 

• Was The SEC “Explanation” Of The Flash Crash Maliciously Fabricated Or Completely Flawed Out Of Plain Incompetence? (Zero Hedge)

In ander nieuws:

• The Retu of the Spanish Flu – Uncertainty about Spain Worries Euro Zone (Spiegel)
• Greek Crisis Leaves Cyprus Mired in Debt (New York Times)
• CME Group Cuts Silver, Copper, Palladium Futures Margins (Bloomberg)
• The Irish case from an ECB perspective (Jörg Asmussen; ECB)

Omdat het vrijdag is.. Waarom is het overgrote merendeel van de mensheid financieel analfabeet? Het inteet biedt meer prikkelende materie!

• Online Po Is Huge. Like Really, Really Huge. Who Knew? (BusinessWeek)

Tot slot.

Via de mail van een goede vriend: Een wijze man en een wijze uitspraak. In (slechts!) 20 seconden (van 02m00s tot 02m20s).
Een gouden antwoord in silver:

Nieuws uit Nederlandse media

Commissie De Wit: Oud-minister Bos handelde alsof er geen parlement bestond
Van de zes onderzochte crisismaatregelen die genomen werden in 2008 en 2009 om Nederlandse financiële instellingen te redden, heeft oud-minister Bos van Financiën telke malen de Tweede Kamer niet of niet volledig geïnformeerd. Dat concludeert de parlementaire enquêtecommissie De Wit.

De Volkskrant sprak met De Wit en tekende het volgende antwoord op: 'En wanneer de Kamer dan achteraf wordt geïnformeerd, is dat niet tijdig en ook nog eens onvolledig geweest.' Kortom, stelt De Wit vast: 'De controlemogelijkheden van de Tweede Kamer zijn door de minister belemmerd.'

Crisismaatregelen: onder druk barst de democratische legitimatie
De zes crisismaatregelen betreffen 1) een bijdrage van €4 miljard om Fortis te redden; 2) de nationalisatie van het Nederlandse deel van Fortis/ABN-Amro voor €16,8 miljard; 3) de eerste kapitaalsteun (lees: lening) aan ING in oktober 2008 van €10 miljard; 4) de tweede steunoperatie die de Alt-A hypotheek portefeuille van ING voor 80% garandeerde; 5) de verhoging van het gegarandeerde spaargeld van 40.000 naar €100.000 onder het depositogarantiestelsel en 6) garanties van de Nederlandse Staat voor Nederlandse banken voor leningen tot €200 miljard via de garantiefaciliteit.

Bij elk van deze crisismaatregelen haperde de communicatie met de Kamer, maar ook onderling. De acute noodzaak tot handelen werd aangedragen als reden om de Kamer niet te informeren. De uitgaven van de diverse steunoperaties, met name die van de kapitaalsteun aan ING en de nationalisatie van ABN-Amro/Fortis, werden zonder raadpleging van de Kamer gedaan. De commissie De Wit concludeert dat de minister van Financiën daarmee het budgetrecht van de Kamer heeft overtreden en dat kan eigenlijk helemaal niet. Nood breekt wetten en commissie De Wit heeft vastgesteld dat de wet is overtreden ondanks dat er begrip bestaat voor de getroffen maatregelen.

Dit moet in de toekomst anders en de commissie De Wit komt met het voorstel om protocollen op te stellen zodat de Kamer in de toekomst wel geïnformeerd wordt. De commissie De Wit concludeerde ook dat de Kamer zelf te weinig initiatief heeft genomen om haar controletaken ten uitvoer te brengen terwijl zij hiervoor instrumenten heeft. Het meest in het oog springende gebrek is de prijs die betaald werd om het Nederlandse deel van ABN-Amro/Fortis te nationaliseren. De commissie De Wit schat dat de Nederlandse belastingbetaler tenminste €4 tot €5 miljard te veel betaald heeft.

De conclusies van de commissie De Wit zijn binnen de huidige kaders van het financiële bestel voor de hand liggende conclusies. Men heeft onderzocht hoe het fout is gegaan en daarbij hoefde men niet te kijken hoe het echec voorkomen had kunnen worden. Voor de geschiedschrijving biedt het onderzoek een feitenrelaas en dat is het zo ongeveer wel. Het onderzoek zal voor het voorkomen van toekomstige noodmaatregelen niets betekenen; er zal hooguit in het proces tot het nemen van crisismaatregelen marginaal iets veranderen. 

Een overzicht van de berichtgeving:

• Het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie financieel stelstel (Tweede Kamer)
• Commissie-de Wit: de politieke geschiedenis neemt een raar loopje (Volkskrant)
• Commissie-De Wit: oud-minister Bos maakte grote fouten bij bankensteun (Volkskrant)
• Aanbieding eindrapport aan Kamervoorzitter Gerdi Verbeet (Commissie De Wit)
• Sfeer van geheimhouding rond banken steeds meer onder vuur (FD)
• PvdA en CDA verwijten elkaar miljardenverspilling (Elsevier)
• Veietigende conclusies commissie-De Wit (RTL-Z)

Nederlandse nieuwbouwwoning 'onverkoopbaar'; huizenprijzen dalen drastisch
De cijfers worden steeds slechter: in het eerste kwartaal van 2012 zijn er slechts 1100 nieuwbouwwoningen per maand verkocht. Met 3.300 woningen zijn dat een flink aantal minder woningen. Voor de crisis werden er per kwartaal 12.000 nieuwbouwwoningen verkocht. Dat betekent dat de daling 72,5% is. Het Financieele Dagblad interviewde directeur Nico Rietdijk van de Nederlandse vereniging van ontwikkelaars en bouwondeemers (NVB) en hij verwacht dat het dieptepunt nog niet bereikt is. Daar twijfelen wij al een aantal jaren geen moment aan.

• Nieuw huis vrijwel onverkoopbaar (FD)

Ook de huizenprijs daalt en doet dat drastisch. Volgens de cijfers van de NVM is in het eerste kwartaal de prijs met bijna 6% gedaald ten opzichte van vorig jaar. Dat is op een gemiddelde prijs van €214.000 euro niet niks. Het totaal aantal verkochte woningen (bestaande en nieuwbouw woningen) betrof in het eerste kwartaal 18.500; een daling van 15%. Uit deze cijfers blijkt dat de verbeterende omstandigheden waar in het verleden mee werd geschermd, complete onzin was.

De verslechtering van de Nederlandse huizenmarkt gaat maar door en maatregelen zoals het afschaffen van de overdrachtsbelasting veranderen daar helemaal niets aan. In 2008 vergeleek ik de huidige problemen al met een lawine: die houd je niet tegen. Het enige dat je kan doen is om die gecontroleerd naar beneden laten komen. Dat dit politiek gezien vrijwel onmogelijk is, komt doordat de hypotheekrenteaftrek ervoor heeft gezorgd dat de bankbalansen een intergraal onderdeel zijn geworden van de Nederlandse inkomens- en herverdelingspolitiek. Bovendien kun je gerust stellen dat het Nederlandse financiële stelsel als het ware is 'opgehangen' aan de vastgoedmarkt en dat dit buitengewoon onverstandig is, dat blijkt.

• Huizenprijzen drastisch gedaald (NU.nl)
• 'Comateuze toestand huizenmarkt' (RTL-Z)

Consumptief krediet: noodklok wordt geluid
Dat wat we in Amerika zien, gebeurt ook in Nederland. Ook hier wordt er op krediet geleefd. Nu heeft Nederland een debetcard-cultuur, maar rood staan op een debetcard is hetzelfde als uitgaven doen met een creditcard. En dat is een groot probleem aan het worden. Via Nu.nl:

Uit cijfers van het CBS blijkt dat dat de gemiddelde roodstand per maand (3.800 euro) structureel hoger is dan het maandelijkse modale netto inkomen (gemiddeld 1.800 euro). De schuld in de roodstand is de afgelopen vijf jaar gestegen van 7,8 miljard euro naar 10,1 miljard, een toename van 29,5 procent. De NVF stelt dat de banken te weinig actie ondeemen om dit terug te dringen.

Carel in der Hees, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs (NVF) zegt verder tegen NU.nl dat banken het klantbelang over het hoofd zien en komt met een redelijk simpele oplossing: zet een limiet op rood staan dat gelijk is aan het maandelijkse inkomen. Persoonlijk zou ik zeggen, zorg gewoon dat je niet rood kan staan. De broekriem aanhalen is nu eenmaal de meest simpele en goedkoopste oplossing.  

• Noodklok over lange roodstand (NU.nl)

Klaas Knot: Spanje grootste probleem eurozone
Klaas Knot stelde gisteren dat Spanje er niet in is geslaagd de noodzakelijke hervormingen door te voeren en als gevolg daarvan momenteel het grootste risico vormt binnen de eurozone en daarmee geeft hij een signaal af aan Spanje: hervormen en bezuinigen om het vertrouwen terug te krijgen.

• Knot: Spanje momenteel grootste probleem eurozone (RTL-Z)

Overigens gaan er geruchten dat de ECB mogelijk het Securities Markets Program zal gebruiken om de ontstane onrust ten aanzien van Spanje de kop in te drukken. Uitsluiten kan ik het niet, maar vooralsnog wordt er slechts mee geschermd. ECB-bestuurder Benoit Coeure hintte gisteren op de mogelijkheid. Hij zei:

“The political will is there, which makes me think that what is happening at the moment in the market does not reflect the fundamentals. There is no reason why the situation does not normalise in Spain as well. “We have an instrument for intervention, the SMP, which has not been used recently but which exists.”

De volgorde lijkt te zijn dat de ECB dreigt om middels het SMP de Spaanse rente te stabiliseren zodat het Europese noodfonds niet gebruikt hoeft te worden. Het is immers apart dat terwijl het Europese noodfonds (EFSF) geratificeerd is deze geruchten de suggestie wekken dat de ECB in plaats van het noodfonds gaat interveniëren. Dat kan maar één ding betekenen en dat is dat men keihard aan het bluffen is om te voorkomen dat er door Spanje een beroep moet worden gedaan op het noodfonds. Vergelijk dat met een enkele reis naar het ziekenhuis: eenmaal erin, komt men er niet uit.

• ECB hints at use of bond-buy scheme to aid Spain (Business Report)

Een permanente roze zonnebril
Coé van Zeijl heeft figuurlijk gesproken zijn roze zonnebril bij de plastisch chirurg aan zijn hoofd laten monteren. Zijn en mijn perceptie van de realiteit kunnen niet meer verschillen. Onnavolgbaar optimisme..:

• Schuld is goed (Coé van Zeijl; IEX)

In ander nieuws:

• Lehman Brothers vindt miljarden (Telegraaf)
• Iran stelt handelsverbod in tegen 100 EU-bedrijven (NU.nl)

Nieuws uit buitenlandse media

Staatsbezoek Brazilië aan VS
De Braziliaanse president Dilma Rousseff is op bezoek bij president Obama. Zij heeft bij hem haar zorgen kenbaar gemaakt over de monetaire expansie die nadelige effecten heeft voor Brazilië. Wie de diplomatiek verwoorde onvrede vertaalt naar jip-en-janneke taal leest dat zij het Amerikaanse beleid een dikke onvoldoende geeft:  “Brazil zal alles blijven doen om de nadelige effecten van kwantitatieve verruiming tegen te gaan”. Dat is een zeer begrijpelijk standpunt..

• Brazil president Dilma Rousseff blasts Weste QE as 'monetary tsunami' (Telegraph)

Derivaten, Iksil & JPMorgan
Het probleem van de derivatenpositie van Bruno Iksil van JPMorgan wordt fantastisch uitgelegd door Christoper Whalen. De strekking is eenvoudig. Door de gigantische dominantie van de vijf grootste Amerikaanse zakenbanken in de derivatenhandel hebben zij met hun marktmacht een volledige controle over deze markt. Een marktaandeel van meer dan 95% door vijf banken zegt genoeg. JPMorgan is een van de belangrijkste spelers en dat geldt niet alleen voor de derivatenhandel.

Het draait allemaal om informatie, wat kun je allemaal doen met de kennis die je hebt van verschillende markten? JPMorgan is ook de grootste financier van gesyndiceerde leningen en heeft een goed inzicht in welke bedrijven kopje onder dreigen te gaan en welke niet. Nu zijn deze twee aparte takken van sport in gescheiden divisies in de bank georganiseerd. Echter, dat is theorie. De praktijk is weerbarstiger. Wanneer de linkerarm met de rechterarm gecoördineerd gaan opereren dan kan de handelstak (derivaten) gebruik maken van de kennis van kredietverstrekkingstak (leningen). En dat noemt men handel met voorkennis. Whalen vat het probleem treffend samen:

BUT WE ALL KNOW THAT BY ITS CONTROL OF SYNDICATED LOANS, JPM CONTROLS WHEN ANY MAJOR ENTITY FILES CH. 11 (by controlling when the debtor-in-possession financing syndication will close).  Thus the real question regarding Iksil and all large banks that trade CDS is whether the lending side of the house is speaking to the trading side of the house.  My guess is “yes” based on observation of many default events and also conversations with people inside the largest banks.

• Bruno Iksil, JPMorgan and the Real Conflict with Credit Default Swaps (Zero Hedge)

Lees ook de uitleg van Peter Tchir over de positie van Bruno Iksil:

• Behind 'The Iksil Trade' – IG9 Tranches Explained (Zero Hedge)

Wetenschappelijke integriteit onder grote druk
Als econoom weet ik als geen ander dat er veel schort aan ecomisch onderzoek en de daarbij behorende validering van economische theorie. Mijn vakgebied is hierop geen uitzondering; het geldt ook voor andere vakgebieden. Dat empirische verzamelde onderzoeksdata (uit de realiteit afkomstige en geobjectiveerde data) meer en meer arbitrair en kunstmatig bewerkt wordt om tot een gewenste conclusie te komen is een groot probleem.

Binnen de Ivoren torens van de academische wereld is daar wel degelijk erkenning voor, maar het probleem is niet eenvoudig op te lossen. Mijn inziens zit het probleem in de afhankelijkheid van wetenschappelijk onderzoek van extee financiering. Bovendien zijn politieke interventies en politieke benoemingen en opdrachten aan wetenschappelijk instituties een bijkomstig probleem. Om het rijtje af te sluiten is er nog een probleem aan te wijzen: om publicaties in wetenschappelijke tijdschriften te krijgen is conformisme aan de bestaande opvattingen een vereiste. Wijkt men af van de conventiele visies dan is kans groot dat artikelen worden geweigerd.

De aanleiding dat ik hierover begin zijn de aanhoudende stroom berichten van wetenschappers die in opstand komen tegen de onhoudbaarheid van bepaalde politiek gevoelige onderwerpen. Een nieuw voorbeeld kan gegeven worden: 49 voormalige NASA-wetenschappers en astronauten hebben hun bezwaren kenbaar gemaakt ten aanzien van de activistische houding van NASA over klimaatverandering. De wetenschappelijke tak van NASA stelt dat CO2 de oorzaak is, terwijl die conclusie is gebaseerd op modellen die de toets van de empirie niet kunnen doorstaan. Anders gezegd, de kritiek van deze wetenschappers is dat de bewijsvoering ondergeschikt wordt gemaakt aan de (politiek) gewenste conclusie. Dat brengt niet alleen de reputatie van NASA in gevaar, ook de integriteit van wetenschappelijk onderzoek in het algemeen wordt daardoor in gevaar gebracht. En bij die waarschuwing sluit ik mij volledig bij aan.

• 49 Former NASA Scientists Send A Letter Disputing Climate Change (Business Insider)

Intee machtsstrijd Deutsche Bank
Spiegel kwam met een heel lang artikel over de intee machtsstrijd bij Deutsche Bank. Spiegel beschrijft hoe bankiers van Deutsche Bank (letterlijk) met elkaar vochten om het stokje van CEO Josef Ackerman over te kunnen nemen. De strijd werd gewonnen door Anshu Jain en Jürgen Fitschen en terwijl de aandeelhouders van Deutsche Bank zich verlekkeren aan de beloofde rendementen, kijken Duitse toezichthouders en politici met argusogen naar de ontwikkelingen bij Deutsche Bank. Zij vrezen dat onder leiding van het oud-hoofd van de zakenbanktak Anshu Jain, Deutsche Bank onverantwoorde risico's gaat nemen om de rendementen waar te maken.

• Trench Warfare in Frankfurt – Conflict Erupts as Deutsche Bank Charts Its Future (Spiegel)

Systeemrisico's lopen weer op
De dertig meest belangrijke financiële instellingen in het wereldwijde financiële systeem zijn sinds 2008 in een index gestopt op basis van de kosten voor 5-jaars credit default swaps. Op basis van die index kan men aflezen wat de perceptie is van de bestaande systeemrisico's. Nu zegt deze index niet alles, maar het geeft een idee wat het sentiment is. De index wijst uit dat de perceptie is dat de systeemrisico's weer toenemen..

Bron: Global Systemic Risk Is Rising Rapidly Again (Zero Hedge)

Is Pimco de Federal Reserve aan het “front-runnen”?!
Pimco stapt uit US Treasuries en stapt in hypotheekgedekte obligaties (zogenaamde Mortgage Backed Securities). Dat is een signaal dat Pimco rekening houdt met een nieuwe ronde van monetaire financiering die erop neerkomt dat vers geprint geld aangewend zal worden door de Fed om hypotheekpakketjes te kopen.

Let wel, deze verruiming werkt door in Amerikaanse staatsobligaties omdat banken aan de Fed een deel van hun portfolio aan MBSs verkopen in ruil voor cash, waaa zij deze liquide middelen herbeleggen in 'veilig' en renderende Amerikaanse staatsobligaties. Bill Gross verwacht dus kennelijk dat de Fed QE1 gaat herhalen (QE2 was gericht op Treasuries; QE1 op hypotheekbeleggingen) en als hij gelijk krijgt dan pakt Pimco een winstmarge op de verkoop van deze hypotheekgedekte beleggingen aan de Fed.

• Pimco Takes Record MBS Position Even Higher, Dumps Treasurys (Zero Hedge)

Deze stap lijkt samen te hangen met verslechterende cijfers omtrent de Amerikaanse overheidsbegroting. Het saldo aan belastinginkomsten en uitgaven lijkt definitief uit het lood geslagen te zijn. Van elke dollar die de Amerikaanse overheid uitgeeft, wordt inmiddels 50 cent geleend! Onhoudbaar maar het gebeurt. Dat ziet er als volgt uit:

Credits overigens voor Zero Hedge voor het samenstellen van deze grafiek. Sinds oktober 2008 is er geen enkele maand geweest met overschot in de liquide middelen van de Amerikaanse overheid. In andere media wordt er niet of nauwelijks aandacht geschonken aan de deplorabele staat van het huishoudboekje van de Amerikaanse overheid. Dit is bloedlink aan het worden want het tempo waarop de overheidsbegroting gefinancierd moet worden aan de hand van de geldpers is bepalend voor het ontstaan van hyperinflatie. In de theorieboeken wordt dit de “rate of debt monetization” genoemd: het tempo waarmee de tekorten via de geldpers worden gefinancierd. Blijkt dat tempo oncontrolleerbaar te stijgen dan moet met voor het ergste vrezen. Deze grafiek wijst op één element van dit gevaar: grotere tekorten die met leningen gefinancierd moeten worden. Het andere element zijn de aankopen van schulden door de Federal Reserve..

Tot slot.
Via Brasscheck TV:

 

Nieuws uit Nederlandse media

Historisch record
Via RTL-Z lezen we dat het laagste aantal bouwvergunningen worden verleend sinds 1953. Dat is een hele tijd geleden. Het hele probleem van de woningmarkt kan wat mij betreft met één woord worden samengevat: onderinvestering. En dat is een probleem dat vanzelf ontstaat indien er jarenlang sprake is geweest van overinvestering. Jarenlange kredietexpansie heeft ertoe geleid dat de hypotheekmarkt verzadigd is geraakt en dat raakt de woningprijs. De prijzen zijn de pan uit gerezen en zijn niet marktconform. Bovendien overtreft het aanbod  de vraag en dat verdwijnt vanzelf en alleen wanneer de prijzen dalen. Of dat nu goedschiks of kwaadschiks gebeurt.. 

• Laagste aantal bouwvergunningen sinds 1953 (RTL-Z)

Vastgoedbeleggers: sloop winkels onvermijdelijk
De bovenstaande titel is de krantenkop zoals die in het FD vandaag verscheen. Mijn eerste reactie was: “Nee, dit meen je niet”. Het sluipt er zo makkelijk in: private verliezen afwentelen op de belastingbetaler.

In het bericht wordt duidelijk dat vastgoedbeleggers rekening houden met sloop in het uiterste geval en dat maakt de kop ietwat gechargeerd. Dat sloop altijd tot de mogelijkheden behoort lijkt mij afhankelijk van de bouwkundige staat, maar het mag nooit een stelregel worden om vraag- en aanbodverhoudingen te beïnvloeden*.

De rode draad in het bericht is dat de vastgoedsector huurcontracten zo willen aanpassen dat winkeliers die hen niet bevalt, sneller uit een winkelpand kunnen worden gezet. Dat moet de kwaliteit van winkelstraten ten goede komen. Met de botte bijl wordt met deze wens gestreden om bevoegdheden waar ik heel veel vraagtekens bij zet. Immers, winkeliers investeren in hun winkelpand en dat zijn verzonken kosten die men in één klap kwijt is als men uit hun winkelpand wordt geknikkerd.

Averechtse effecten moeten niet eenzijdig worden neergelegd bij één partij: de winkelier. Dat betekent niet dat ik voorstander ben van 'rigiditeit' in (huur)contracten, integendeel. Echter, men kan niet tijdens het spel de spelregels in het voordeel van één partij aanpassen. Dit voorstel afkomstig van de vastgoedlobby is niet zonder meer aan te bevelen.

De vastgoedlobby heeft overigens nog meer wensen, want in het FD lezen we:

Ook stelt de IVBN [de vereniging voor institutionele vastgoedbeleggers] dat gemeenten moeten investeren in het winkelgebied in het centrum, in plaats van steeds nieuwe winkelgebieden buiten de stad te plaatsen. De vereniging is tegen de komst van nog meer meubelboulevards en grote bouwmarkten en elektronicazaken aan de rand van de stad.

Dit is een illustratie hoe de overheid voor het karretje wordt gespannen van een lobby: de overheid als verlengstuk van gevestigde belangen. De eerste vraag die mij zeer relevant lijkt is de vraag waarom gemeenten moeten investeren in het winkelgebied van hun stadscentrum? Moeten gemeenten deze panden soms opkopen? De andere wens is ook opmerkelijk want gemeenten moeten om de sector te helpen herstellen, de concurrentie beperken door een restrictief beleid te voeren voor alteatieve locaties. Dit soort symptoombestrijdingsmaatregelen werken allemaal averechts..

• Vastgoedbeleggers: sloop winkels onvermijdelijk (FD)

* Als sloop de oplossing is om het aanbod te verminderen en zodoende de prijzen te ondersteunen dan zou het einde zoek zijn. Onnodige sloop is de meest grove vorm van kapitaalveietiging. Lagere vastgoedprijzen en dus lagere (huur)kosten vergroten via alle schakels in de economie de koopkracht van de consument. Sloop zou dat verhinderen en de koopkracht onnodig verkleinen. De consument betaalt dus de eindafrekening van een dergelijk beleid.

Commissie De Wit
Een voorschot van Jules Muis op het rapport van Commissie De Wit dat vandaag uitkomt. Hij grijpt het boek “Struikelbank” van Sybren Kalkman aan als aanleiding voor een prachtige column.

• Eindrapport 'commissie De Wit' avant la lettre (Jules Muis; Accountant)
• Zojuist binnen: 'Staat faalde bij redding banken' (NU.nl)

Spaanse benauwdheid: rente boven de 6%
Vorige week liep de druk op Spaans schuldpapier op en is vandaag gestegen tot boven de 6%. Spanje is en blijft zorgelijk..

• Spaanse rente weer hoger dan 6 procent (RTL-Z)

Via het FD lezen we dat ze in Italië niet blij zal zijn met de heieuwde zorgen over Spanje:
De Italiaanse beurs ging met 5% onderuit, terwijl de tienjaarsrente van dat land met 23 basispunten steeg naar 5,66%.

Niet alleen de schulden stapelen zich op, de zorgen doen dat ook (en misschien nog wel veel sneller dan men door heeft).

• Weer twijfels houdbaarheid schuld Spanje (FD)

In ander nieuws:

• China zet prominent Bo Xilai uit Politburo (FD)
• Minister steunt plan hogere hypotheken (NU.nl)
• Italië duurder uit met korte leningen (NU.nl)
• Japanse fin-min houdt bewegingen yen in de gaten (RTL-Z)

Uit buitenlandse media

Obama's JOBS-act
President Obama zaait de volgende zeepbel met de JOBS-act: onder de noemer van het creëren van banen worden nieuwe bedrijven in de technologiesector vrijgesteld van regels die fraude moeten voorkomen.

De gedachte is dat wanneer bedrijven bomen beloven die tot in de hemel reiken, beleggers sneller hun geld zullen steken in nieuwe bedrijven en dat is positief voor de werkgelegenheid. Dat de bestuurders van bedrijven alle ruimte en mogelijkheden krijgen om beleggers voor te liegen en kunnen oplichten is echter de kostprijs. Dat is een recept voor ellende. Matt Taibbi legt uit..

Alvast één treffende quote: The “Jumpstart Our Business Startups Act” (in addition to everything else, the Act has an annoying, redundant title) will very nearly legalize fraud in the stock market. In fact, one could say this law is not just a sweeping piece of deregulation that will have an increase in securities fraud as an accidental, ancillary consequence. No, this law actually appears to have been specifically written to encourage fraud in the stock markets.

• Why Obama's JOBS Act Couldn't Suck Worse (Matt Taibbi; Rolling Stone)

10-jaars rente Amerikaanse staatsobligaties onder de 2%
Dit gaat tegen de intuïtie in, maar de rente op Amerikaans 10-jaarsschuldpapier duikt onder de 2%. Let wel, de 10-jaars staatsobligatie is de 'proxy' voor de inflatieverwachting van de markt.

In het huidige tijdsgewricht is deze proxy waardeloos geworden. En dat heeft maar één reden: interventies van de Amerikaanse overheid en de Federal Reserve. Die interventies lokken marktpartijen in Amerikaanse staatsobligaties omdat de monetaire stimulering ogenschijnlijke veiligheid biedt. Immers, als de rente zou stijgen, dan zal de Fed via monetaire verruiming de lage rente steunen en koopt men Amerikaanse staatsobligaties. En daarmee zijn Amerikaanse staatsobligaties de belegging die het snelst 'liquide' kunnen worden gemaakt en dat biedt grote voordelen omdat die mogelijkheid ervoor zorgt dat geld snel herbelegd kan worden. Ondertussen wordt de zeepbel in Amerikaans schuldpapier groter en groter, ondanks dat dit niet blijkt uit het prijssignaal (lees: rente).

Zero Hedge heeft twee mooie grafieken en wijst op het verkoopadvies (annex shortselling advies) van Goldman Sachs van 20 maart j.l.. Sindsdien is de waarde van Amerikaanse staatsobligaties toegenomen in plaats van afgenomen.

• Bron: Muppets Skewered: 10 Year Treasury At 1.999% (Zero Hedge)

In ander nieuws:

• 'Time for closer ties' with India (China Daily)
• Supreme Court to Rule on Monsanto Ruling (Artful Opinions)
• Drug shortages and the mythical market (Angry Bear Blog)

Tot slot.

Rick Santorum is uit de race gestapt en daarmee lijkt Mitt Romney de beste kaarten te hebben aldus media. Gezien de uitslagen zit daar iets in. Maar het is zo treurig dat media daar zelf aan bijdragen door één kandidaat pertinent de zendtijd niet te geven. Terwijl de zalen vol zitten, zien we er niets van terug op TV. 

Nieuws uit Nederlandse media

Japanse reflectie
De pot verwijt de ketel dat die zwart ziet. Dat spreekwoord is van toepassing als we naar de opmerkingen van de Japanse centrale bankiers luisteren want die maken zich zorgen over de aanhoudende problemen in Europa. We hebben geen idee wat de Japanse vertaling is, maar de “afleiding is de beste aanval” zullen ze gedacht hebben. De bestuurders van de Japanse centrale bank besloten overigens voorlopig even te wachten met het harder laten draaien van de geldpers. Voorlopig zal de Bank of Japan geen extra ronde van monetaire doping toedienen en daarmee kiest de BoJ de lijn van de People's Bank of China.

• Zorgen Japanse centrale bank over Europa (NU.nl)

Boele Staal en bedrijfsleningen
Bestuurlijke carrière-tijger Boele Staal fungeert al een aantal jaar als spreekbuis van de Nederlandse (groot)banken. In het FD stelt hij dat bedrijven minder verslaafd moeten zijn aan bankkredieten. De banken kunnen vanwege grotere kapitaaleisen en de noodzaak tot hogere buffers minder risico-dragend kapitaal uitlenen aan m.n. kleine en risicovolle start-ups, zo legt hij uit. Boele Staal wijst hierbij m.n. op het gebrek aan durfkapitaal dat zich toesnijdt op innovatieve bedrijven. En daar heeft hij een punt. Banken kunnen net zoals alle andere bedrijven moeilijk gedwongen worden om meer risico te nemen dan verstandig is.

Dat neemt niet weg dat de woordkeuze van Staal ongelukkig is. Bovendien is het PR-technisch niet handig dat een lobbyist voor het Nederlandse bankwezen bedrijven de maat gaat nemen. Ondeemers en particulieren kunnen net zo goed hetzelfde verwijt maken aan bankiers. Wie zijn er verslaafd aan de noodkredieten bij de centrale bank? En moest de belastingbetaler er niet aan te pas komen of zijn we dat selectief vergeten? En wie hebben zichzelf verrijkt met bonussen die achteraf gezien niets meer waren dan contant gemaakte verliezen van derden partijen? Enfin, bankiers, Boele Staal, het zijn een apart slag mensen. Je vriend in voorspoed, een verdwenen kennis bij tegenspoed.

• Alteatief voor bank nodig (FD)

In ander nieuws:

• IIF wil verhoging Europese firewall (RTL-Z)
• Inflatie Iran klimt naar 21,5 procent (RTL-Z)
• Portugese banken lenen recordbedrag bij ECB (NU.nl)
• Een gouden medaille is vooral van zilver en 'n beetje koper (Welingelichte Kringen)

Nieuws uit buitenlandse media:

Beleggingen in Amerikaanse studentenleningen op springen..
Amerika is een groot land en met ruim 300 miljoen inwoners is er dus ook een grote groep jongeren die gaat studeren. Dat neemt niet weg dat de ruim $1 biljoen aan studenentenleningen die uitstaan groot is. Die leningen baren zorgen. Zoveel zelfs dat JPMorgan heeft besloten om veel minder geld uit te lenen aan studenten. En omdat tegenwoordig zo'n beetje alle schulden worden gesecuritiseerd zullen er tal van opties zijn om deze tot securitisatie omgetoverde studentenleningen te shorten. Dat dit niet zonder risico's is, is eenvoudig te verduidelijken: het risico voor beleggers die short gaan is dat zij de beweging dan wel de timing verkeerd hebben. Het risico voor u en mij is de acute noodzaak van bailouts zodra TBTF financiële instellingen aan de verkeerde kant van de markt staan (denk: AIG).

JPMorgan ziet de ellende met studentenleningen aankomen en net zoals voorafgaand aan het springen van de Amerikaanse huizenmarktzeepbel, stapt JPMorgan 'op tijd' uit de markt. Na ons de zonsvloed..

• Did JPMorgan Pop The Student Loan Bubble? (Zero Hedge)

Amerikaans hypotheekleed
De schikking tussen de Amerikaanse overheid, de Openbaar aanklagers van 50 staten en de Amerikaanse grootbanken over de systematische fraude met hypotheekaktes is zoals breed uitgemeten een complete aanfluiting. Er zijn meer problemen want de schikkingsvoorwaarden voorzien erin dat er toezicht moet worden gehouden dat de voorwaarden ook worden nageleefd door banken en hun onderaannemers (zogenaamde “mortgage servicers”).

Dat handhaving een hardnekkig probleem is in Amerika zal in ongetwijfeld in de toekomst snel gaan blijken, maar het begint met toezicht. En daar gaat het nu al mis. Het toezichtsapparaat gaat aan de slag met 55 ambtenaren die in aantal onmogelijk de honderdduizenden zaken kunnen inspecteren. Bovendien zijn deze 55 ambtenaren nog niet aangesteld. Zo houdt iedereen in Amerika elkaar volledig voor de gek want op papier is er een schikking die allereerst niets oplost, het fundamentele probleem van een gebroken “chain of title” laat voortbestaan en die vervolgens in de praktijk niet brengt wat er op papier is overeengekomen. En ondertussen gaat het hypotheekleed van de gewone Amerikaan door.

Only in America..

• More Proof of Obama Mortgage Settlement Lies: Woefully Underresourced Investigation Not Fully Staffed Yet (Naked Capitalism)

Brian Sack verlaat NY Fed
Front-running is een begrip dat ik vaker gebruik* en de persoon die bij de Federal Reserve erop moest toezien dat dit niet gebeurde en daar “geïnstitutionaliseerd” in faalde, stapt op. Kennelijk is het tijd om het schip te verlaten..

• So farewell, Brian Sack (FT Alphaville)

*Front-running betekent dat beleggers een andere partij een stap voor zijn bij het aankopen van een belegging om die vervolgens tegen een hogere prijs door te verkopen.

Het Amerikaanse herstel
Dat de omvang en est van de economische crisis door Amerikaanse media wordt afgezwakt en wordt gespind mag geen verrassing zijn. Dat een economische depressie als gevolg van het disfunctioneel worden van de kredietmarkten nog steeds een recessie wordt genoemd typeert de ontkenning van wat er daadwerkelijk gaande is. Het Amerikaanse herstel ziet er als volgt uit..

Let wel, de stijgende lijn voor 2007 is gebasseerd op de geknutsele cijfers van de BLS en de stijgende lijn betekent niet dat de werkloosheid afneemt, maar dat de werkloosheid minder snel stijgt.

Zonder enig verder commentaar, de reflectie van Zero Hedge:

Recovery? What Recovery? 4 years after central banks have progressively injected over $7 trillion in liquidity into the global markets (and thus, by Fed logic, the economy), and who knows how many trillion in fiscal aid has been misallocated, to halt the Second Great Depression which officially started in December 2007, the US “recovery” is the weakest in mode US history! How many more trillions will have to be printed (and monetized) before the central planners realize that fighting mean reversion by using debt to defeat record debt, just doesnt't work? Our guess – lots.  

• 51 Months After The Start Of The Recession, Here Is The Report Card (Zero Hedge)

Bruno Iksil, JPMorgan en derivaten
Bruno Iksil is de prop trader van JPMorgan waar we vrijdag al even aan refereerden. Hij blijkt 'in zijn ééntje' een derivatenpositie te hebben gebouwd met een (nominale) omvang van $100 miljard. Of je daar verantwoordelijk voor wilt zijn? Ik vraag me af hoeveel legale en illegale narcotica in zijn lijf zitten.

Overigens is het lastige aan dit soort posities dat er niets duidelijk is over de invulling ervan. Dat is het probleem van ondoorzichtigheid en vormt een risico op zichzelf omdat op het moment dat het misgaat, financïele partijen voor zekerheid kiezen en elke vorm van risico mijden. Derivatenposities lenen zich bij voorkeur voor een marktbevriezing juist omdat er niks bekend is terwijl de risico's evident tot uiting komen in de uitstaande derivatenberg van zo'n dikke $700 biljoen. 

Echter, het kan zijn dat Bruno Iksil voor klanten van JPMorgan gelegitimeerde hedges aangaat (verzekeringen tegen prijsschommelingen), maar het tegendeel kan ook waar zijn. Deze positie van $100 miljard kan ook voor een groot deel bestaan uit een naakte weddenschap voor de eigen rekening van JPMorgan. De toezichthouders weigeren elk commentaar. Bloomberg schrijft daarover tussen neus en lippen door (alsof het de normaalste zaak van de wereld is..):

Regulators are stationed in JPMorgan’s offices and are aware of what the bank is doing, said a person familiar with the company’s thinking, who asked not to be identified because he wasn’t authorized to discuss it.

Uh.. wat? Toezichthouders hebben een kantoor “in-huis”? Wat zullen we zeggen? Dat is vergelijkbaar met een politie-agent in de stamkroeg van een stel criminelen zetten die zo af en toe roept of iets nou wel of net niet mag..

• JPMorgan’s Iksil May Spur Regulators to Dissect Trading (Bloomberg)

Armoede in Amerika moet aangepakt worden!
Vraag niet hoe men in Amerika armoede bestrijdt. In één woord: schaamteloos.

Via Alteet de kopjes van de tien voorbeelden:
1. Outlawing sitting down.
2. Denying people access to shelters.
3. Making it illegal to give people food.
4. Installing obstacles to prevent sleeping or sitting.
5. Anti-panhandling laws.
6. Anti-panhandling laws to punish people who give.
7. Feeding panhandling meters instead of panhandlers.
8. Selective enforcement of laws like jaywalking and loitering.
9. Destroying possessions of the homeless.
10. Kicking homeless kids out of school.

Een belangrijke les stadsgeografie: criminaliseer armoede nooit; dat werkt averechts.

De sloppenwijken in veel ontwikkelingslanden plat bulldozeren veietigt het kleine beetje welvaart dat mensen hebben opgebouwd en naast dat het land vrijmaakt voor projectontwikkelaars om grof geld aan te verdienen (corruptie is van overal), wordt het probleem van mensen met weinig middelen verplaatst. De steden die een beleid hebben gevoerd waarbij illegale sloppen gelegaliseerd werden, hebben zo'n beetje allemaal aangetoond dat het gat tussen arm en middenklasse ermee wordt verkleind en dat daarmee de weg voorwaarts is ingezet.

In het artikel op Alteet dat zeer de moeite waard is, wordt een sneer uitgedeeld aan conservatieven en 'libertarisch rechts' omdat men over dit soort misstanden zwijgt of de andere kant op kijkt. Zonder te kunnen stellen of dat terecht is of niet; voor onrecht kan je nooit je ogen sluiten.

• 10 Unbelievably Sh**ty Things America Does to Homeless People (Alteet)

Euro-defending @Bloomberg
Vorige week was er een fraai voorbeeld van (slecht beargumenteerde) euro-bashing te vinden op de opinie-pagina van Bloomberg. Charles Dumas van de Britse denktank Lombard Street 'rekende' het voordeel van een opsplitsing van de euro voor en schermde met de argumenten afkomstig uit de discussie of de euro zal leiden tot economische convergentie dan wel divergentie*.

Deze week is het de beurt aan Charles Wyplosz om de euro te 'verdedigen'. Wyplosz die professor economie is in Geneve schreef een wel heel herkenbare analyse die met de volgende passage goed samengevat kan worden:
 
The reality is that a few years of surpluses or deficits hardly tell us anything about fiscal discipline. Thus the zealots, who are broadly part of the euro-enthusiast group, provide the euro’s opponents with a solid argument: namely, that the euro area is unable to deal with its own flaws. This case, however, is not made loudly by the euro’s opponents because they fear they might be listened to, and that the euro area would end up fixing its most glaring flaw. (They should relax, the euro has many other failings, some potentially lethal, but now is not the time to list them).

That the euro area suffers from flaws is nothing particularly damning. It is a complex undertaking and the real surprise would be to have it 100 percent right the first time. This is where history comes into play. The euro will survive if the flaws are eventually fixed, but we’ll probably have to wait a few years or decades to know.

In deze analyse kan ik me een heel stuk beter in vinden.

• Euro-Doom Is Fantasy, Why the Currency Won’t Collapse (Bloomberg)

*convergentie: gelijk(er) worden van de economie van verschillende landen (of regio's); divergentie is het tegenovergestelde waarbij de verschillen toenemen.

Tot slot.

Het blijft vermakelijk:

Overigens één commentaar via Yahoo! vond ik wel erg geestig: “so that's where my frisbee went…”

Nieuws uit Nederland

Spanje..
De Spaanse minister van Economische Zaken, Luis de Guindos, zegt met zoveel woorden: “We hebben geen Europese steun nodig”. Ik kan me nog heel erg levendig herinneren dat de Griekse ministers dat ook riepen. En dat gebeurde ook in Portugal en Ierland. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst, maar toch..

• Minister: Spanje behoeft geen redding (RTL-Z)

De anatomie van een systeemcrisis; een drieluik

1. Tweede Kamer gaat huizenprijzen onderzoeken

Wat en hoe de Tweede Kamer met de nieuw geïnstalleerde commissie precies gaat onderzoeken is onduidelijk, maar de commissie gaat dat onderzoek doen onder leiding van Kees Verhoeven (D66). Via RTL-Z:

Verhoeven (1976) heeft behalve de woningmarkt economische zaken, wegen, spoor en innovatie in zijn pakket. Hij is sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamerfractie van D66. Hij was eerder directeur van de regio Amsterdam van MKB Nederland.

Ik kan het bericht aanvullen want voorafgaand aan zijn directeurschap heeft Verhoeven aan de faculteit Ruimtelijke Wetenschappen gestudeerd van de Universtiteit Utrecht. Verhoeven heeft vanwege zijn achtergrond van zijn opleiding inzicht in ruimtelijke economie (en dat is een heel vak apart). Ik ken Kees omdat we niet alleen aan dezelfde faculteit hebben gestudeerd en gedeeltelijk dezelfde opleiding hebben gehad; we voetbalden ook samen bij v.v. Odysseus '91 in hetzelfde elftal. En misschien ben ik daardoor ietwat vooringenomen of bevooroordeeld, maar als hij net zoals toen een vast aanspeelpunt blijkt te zijn zoals bij ons in de voorhoede, dan komt het wel goed met dit TK-onderzoek.

Uiteraard is dit allemaal bijzaak, maar ik wens hem veel succes en wijsheid. En Kees, als je meeleest, je mag me altijd bellen (of mailen). En mocht je meelezen, hieronder volgt een uitgebreide analyse die ik je als voorzet voor het TK-onderzoek wil meegeven..

• Verhoeven (D66) leidt onderzoek huizenprijzen (RTL-Z)

2. Martin Armstrong, Julius Caesar en schuldencrises

Terwijl wereldwijd vastgoedzeepbellen aan het leeglopen zijn en politici met allerhande kunstgrepen proberen de huizenprijzen op peil te houden, schrijft Martin Armstrong over de schuldencrisis zoals die in de tijd van Julius Caesar speelde. Martin Armstrong heeft dit in het verleden al vaker gedaan en gaat in dit nieuwe stuk (pdf van 46 pagina's) uitgebreid in op de verdraaiingen in de geschiedschrijving over de rol van Julius Caesar in het Romeinse Rijk. Belangrijker is dat Armstrong in gaat op de rol van Caesar als economisch hervormer.

De geschiedenis herhaalt zich weliswaar niet, maar het rijmt zeker. Armstrong belicht de onttakeling van een steeds corruptere senaat en senatoren die eerst aan hun eigen belang denken – die ook veilig stelden – voordat er aan het algemene belang werd gedacht. Een crisis zoals nu, gebeurde ook 2.000 jaar geleden.

Armstrong heeft in het verleden vaker over dit onderwerp geschreven en toen ik het (snotterend op de bank) zat te lezen kwam ik de belangrijkste hervorming van Caesar niet expliciet tegen. Kennelijk reserveert Armstrong die methode voor de drie lezingen die hij binnenkort in San Fransisco, Berlijn en Bangkok (voor heel veel geld) geeft.

De hervorming waar het in feite omdraait beschrijft hij slechts voor wat betreft de invulling. In het jargon van economen heet dit echter een “schuld-voor-eigendom ruil” (of in treffender Engels: 'a debt-for-equity swap'). Armstrong's uitgebreide analyse met vele aanvullingen uit het huidige tijdsgewricht geven een verhelderend beeld over de parallellen van het heden met het verleden. Armstrong gaat in detail in op de corruptie in het Romeinse Rijk en de manier waarop Julius Caesar hiermee afrekende.

• Martin Armstrong: Anatomy of a debt crisis only Julius Caesar understood (pdf) of (MartinArmstrong.org; publicatie onder 18 maart 2012)

3. Schulden: wegstrepen of uitruilen?
De analyse van Martin Armstrong is ontzettend belangrijk omdat hij de politieke en electorale context van die tijd beschrijft. Er zijn vele meningen te vinden die pleiten voor het één dan wel het ander, en die speelden toentertijd ook. De analyse van Armstrong is in die zin ontzettend belangrijk omdat hij die nuances aanwijst en toelicht. Die nuances lijken niet bij iedereen door te dringen. Twee voorbeelden: René Tissen en Zero Hedge.

René Tissen schrijft onder de titel “Streep schulden weg” in zijn conclusie:

Wereldschulden conferentie
Houdt de wereld zichzelf voor de gek? Of is het politiek-bestuurlijke geldbeleid inderdaad de beste oplossing gebleken voor een groot en allesomvattend schulden probleem? Beter is het om de koe bij de horens te vatten, via een wereldwijde inventarisatie van schulden en die vervolgens in goed onderling overleg te herstructureren. Dat kan via een wereldschuldenconferentie. Het onderling wegstrepen (kwijtschelden) van schulden moet onderdeel van het denken en het handelen gaan uit maken. In Griekenland kon het. In Portugal moet het. Dan maar beter overal en in goed overleg. De wereld wordt er wijzer van.

Een wereldschuldenconferentie lijkt mij geen verkeerd idee, maar het wegstrepen van schulden gaat niet zo maar! Les nummer één economie: eigendomsrecht is heilig. Zonder eigendomsrecht is er sprake van volstrekte willekeur en dat is nu eenmaal dodelijk voor een economie.

De nuance waaraan René Tissen voorbij gaat is dat eigendomsrechtelijk gezien – bij het wegstrepen van schulden – eigendommen worden overdragen van partij A naar partij B. De schuld verdwijnt wel, maar dat geldt ook voor het eigendom van een derde partij. Denk hierbij met name aan gepensioneerden en spaarders. Bovendien zal er via oneigenlijke wegen belastingbetalers bij worden betrokken. Een dergelijke aanpak is m.i. geen oplossing, maar een recept voor financiële chaos en repressie.

Daarbij komt dat overheidsschulden een te belangrijk anker vormen in het huidige monetaire en financiële stelsel. Zij vormen als het ware de monetaire basis waar alle prijzen, rentes en ruilvoetverhoudingen van worden afgeleid. Het terugbrengen van overheidsschulden door middel van het wegstrepen ervan, ontregelt de hele economie.

Liquideren van staatsschulden kan feitelijk maar op één manier. Dat is door middel van het aflossen met geherwaardeerd goud; goud tegen een veel hogere prijs. Dit is zo'n ABC'tje dat ik werkelijk niet begrijp dat dit niet veel breder onder mijn vakgenoten begrepen wordt.

Dit is ook een punt waar Martin Armstrong om de hoek komt kijken met zijn analyse over hoe Julius Caesar de private schuldenlast in zijn tijd aanpakte. De modee versie van Caesar deed is wat mij betreft al lang en breed geschreven in 2008: Luigi Zingales' “Plan B”.

Het punt waar Martin Armstrong op blijft hameren is dat de goudstandaard geen oplossing biedt voor private schulden. Dat komt omdat private partijen op geen enkele wijze in staat zullen zijn om met goud hun schulden terug te brengen naar een houdbaar niveau. Ziet u “uw buurman” met zijn te hoge hypotheek daartoe in staat als hij geen goud heeft? Een andere methode is nodig; eentje die Caesar ook in zijn tijd toepaste.

Soevereine schulden (lees: staatsschulden) zijn daarentegen wel met goud af te lossen. Dat is waar deze crisis uiteindelijk bij uit zal komen. Dat betekent dat zodra dit gebeurt (voorlopig gaat het niet), het hele financiële systeem via de activa-zijde van financiële partijen (banken, verzekeraars en (pensioen)fondsen) geherkapitaliseerd wordt.

Het is de enige manier om het bestaande financiële systeem met al haar onderliggende eigendomscontracten (letterlijk miljoenen contracten) te redden. Daarmee wordt een complete chaos voorkomen. Het betekent ook dat houders van extee financiering van banken hun claim zien transformeren van één gebaseerd op en “ontleend” aan onhoudbare staatsschulden naar één gebaseerd en ontleend aan goud. Dat is hoe mijn inziens een herstructurering op systeem-niveau eruit ziet. René Tissen heeft mijn waardering, maar hij gaat veel te kort door de bocht.

Dan naar Zero Hedge, want die bericht over de “tweede tsunami” van foreclosures. De berekening van het aantal foreclosures die eraan zit te komen is schokkend, ook al komen die cijfers niet geheel uit de lucht vallen: dit is te verwachten na het systematisch vervalsen van hypotheekaktes in samenhang met de gefabriceerde ‘securitisatieworsten’.

Zero Hedge schrijft in hun conclusie ten aanzien van een bericht van Reuters het volgende:

[Voor de context een stukje via Reuters..]: [..] Principal reduction involves reducing the amount borrowers owe in order to make a loan modification affordable for struggling homeowners. Republicans and the FHFA oppose principal reduction because of the risk of “moral hazard”- that homeowners who do not need help will seek to abuse largesse and have their mortgages reduced too.

“Until banks engage in meaningful principal reduction as a matter of course,” ESOP's Seifert said after a recent protest at a Chase branch in Cleveland, “this crisis will not end.”

[Zero Hedge]: Well then it won't. Because since every bank asset is another bank's liability, unless the govement pulls a GSE, and funds the wholesale mortgage reduction (call it the “final solution” of ubiquitous and unquestioned socialism), banks will not do this. And while this next bank bailout is only years (at most) away, in the meantime we will see banks do just what they always do: foreclose once again, and release the pent up vacant homes into the market. Which for anyone who has taken Econ 101 means prices are about to take yet another dive lower, and the entire housing recovery plan can be scrapped. As to what it means for the Fed's plans for future easing, well… we believe our readers are smart enough to figure this out on their own.

Ik begrijp dat Zero Hedge schuldverlaging een vorm van socialisme noemt en stelt dat dit niet werkt. Echter, Zero Hedge gaat voorbij aan belangrijke nuances. Bij een schuldverlaging in ruil voor een eigendomsbelang in het onderliggende onderpand (lees: een huis), is er geen sprake van socialisme (overdracht), maar van kapitalisme (ruil).

Het belangrijke aspect waarbij aan voorbij wordt gegaan is dat de prikkels zo kunnen worden geregeld dat mensen die geen enkel probleem hebben bij het financieren van hun “leasehuis” geen financieel gewin hebben bij een hypotheekverlaging. Dat moet voorkomen worden om het “generieke karakter” van de huizenprijs te stabiliseren. Wanneer zij een aandeel van hun eigendom moeten overdragen aan de bank dan is er sprake van een prikkel die “moral hazard” als het ware opvangt en beperkt zo niet irrelevant maakt. Overigens slaat de omschrijving “generieke karakter” op het netwerk-effect in de ruimtelijke zin van vastgoedprijzen.

Wat een veel groter probleem is, is dat banken juist vanwege de systematische fraude met hypotheekaktes een situatie hebben gecreëerd die veel neteliger is dan menigeen denkt.

Amerikaanse banken hebben namelijk een belang om te verhullen dat zij papieren hebben vervalst en daardoor hebben zij de prikkel om dit onder het tapijt te houden. Tussen de echte financiers van hypotheken (lees: institutionele beleggers) en de huiseigenaren met een hypotheek onder water, staan banken in. Die treden op als intermediair en willen niet alleen mee werken, zij kunnen niet aan een dergelijke oplossing meewerken.

Als banken dat wel zouden doen, dan moeten banken met de billen bloot en erkennen dat de wijze waarop zij de hypotheekaktes administreerden een vorm van valsheid in geschrifte betreft. De boetes en schadebedragen zouden het Amerikaanse bankwezen dan in een klap failliet maken. Amerikaanse banken werken dus niet mee aan de mogelijkheid tot een uitruil van schuldverlaging voor een aandeel in eigendom, terwijl zij financieel gezien geen belanghebbende zijn: zij zijn slechts een intermediair.

Het bizarre van de huidige situatie is dat banken een groter verlies op hypotheekschulden veroorzaken en verliezen nemen, dan strikt noodzakelijk is. Waarom doen zij dat?

Over ingebouwde systeemfouten gesproken. Dit betreft de grootste illegale stunt in de geschiedenis van het eigendomsrecht ooit. Zonder te willen overdrijven; dit probleem dat banken hebben gecreëerd neemt epische proporties aan. En dat brengt mij terug naar het onderzoek van de Tweede Kamer onder leiding van mijn oud teamgenoot bij v.v. Odysseus, Kees Verhoeven.

De Nederlandse woningmarkt zit m.i. op een tikkende tijdbom omdat er een hypotheeksecuritisatieworst is gefabriceerd met een omvang van zo'n  €230 miljard. Dat is het equivalent van 40% van ons bruto binnenlands product. Nederlandse grootbanken en de overheid hebben – net zoals in Amerika – alle prikkels om te verhinderen dat de enige exit annex nooduitgang voor private schulden gebruikt wordt. Als zij deze nooduitgang zouden openen dan zal blijken dat de wijze waarop de securitistatieworst in elkaar gedraaid is, hen heeft genoodzaakt om de belegging (lees: een verkocht plakje uit de securitisatieworst) los te koppelen van de onderliggende hypotheken.

Dit komt omdat een eeuwig geldende regel met ingewikkelde prietpraat is omzeild. U kunt zich vast nog wel herinneren dat er gesteld werd dat bankiers financiële producten maakten die zij zelf niet langer begrepen. Dat is onzin. Men overtrad de wetten van de logica. Onthoudt het volgende goed:

Vergelijk de kansdistributie van hypotheeksecuritisaties met de sterftekans in een samenleving. Die kansberekening zegt per definitie nooit iets over de individuele uiting ervan.

‘Securitisatieworsten’ doen alsof dat wel kan. De kansdistributie van welke hypotheek kapot gaat en welke niet, is slechts een theoretische exercitie die berekend kan worden. Echter, welke hypotheek dat daadwerkelijk zal zijn is te allen tijde een onbekende. De koppeling van een hypotheek aan een plakje uit de securitisatieworst (die elk een eigen risicoprofiel heeft) kan alleen gemaakt worden nadat een hypotheek kapot is gegaan.

Dit is waarom banken in Amerika niet mee willen en kunnen werken aan een echte oplossing voor de zeepbel op huizenmarkten. Dat geldt hoe dan ook voor Amerika, en ik ben doodsbang dat dit ook voor Nederland geldt. Zolang deze olifant in de kamer wordt gemist, dan blijft deze ellende aanhouden. Als de Tweede Kamer echt onderzoek doet, dan is dit het onderwerp waar men zich volledig op moet gaan storten. Ik wens de TK-commissie alle succes en wijsheid toe. Denk aan Julius Caesar: hij snapte dat er rigoreuze hervormingen nodig zijn. Dat betekent: niet wegstrepen, maar uitruilen.

Bronnen voor Tissen en Zero Hedge:

• The Second Foreclosure Tsunami Is Coming, And Is About To Kill Any Hopes Of A “Housing Bottom” (Zero Hedge)
• Tissen: Streep schulden weg (RTL-Z)

Kassa in Berlijn..
Via Nu.nl:

De twee landen ondertekenden in 2011 al een akkoord, dat de Duitse belastingbetaler de kans bood om anoniem een eenmalige 'lumpsum' te betalen over Zwitserse tegoeden onder een fiscaal tarief van 19 tot 34 procent. Dat tarief is nu verhoogd naar 21 tot 41 procent.

[..] Duitsers hebben volgens schattingen voor minstens 100 miljard euro op Zwitserse bankrekeningen staan. Met het nieuwe verdrag denkt de overheid dat zeker voor 10 miljard euro aan belastingheffingen zal terugvloeien naar de Duitse staatskas.

Dat is nog eens snel geld verdienen.. uh.. afromen..

• 'Be en Berlijn eens over belastingverdrag' (NU.nl)

In ander nieuws:

• ING: Particuliere beleggers ontvluchten Nederland (RTL-Z)
• Raad van State waarschuwt voor afbrokkelen instituties in onzekere tijd (FD)
• Benzine in verhouding nog nooit zo duur (FD)
• Koffie en sigaretten maken je slimmer (Welingelichte Kringen)

Uit buitenlandse media

Een wereld zonder geld?!
Fysiek cash of digitale nullen en eenen? In het onderstaande artikel wordt een geweldige reflectie gegeven over de gebruikte argumenten in de discussie over nieuwe vormen van digitaal afrekenen. Het punt dat wordt gemaakt is er een waarvan ik geniet: ruilmiddelen zijn in beginsel onderhevig aan de vrije keuze van het individu.

Voorgeschreven ruilmiddelen (lees: wettige betaalmiddelen) dwingen een standaard af via een wettelijk monopolie. De discussie die door de modee digitale ontwikkelingen van digitaal geld volgt lijkt daardoor te gaan of biljetten en munten door het nieuwe middel moeten worden vervangen. Dat is een 'brug' te ver. Het punt van die nieuwe vormen van geld is dat deze digitale valuta's (of het nu om Bitcoin of om andere voorbeelden gaat) dat zij zogenaamde complementaire ruilmiddelen zijn. Die kunnen bestaan naast dat het opgelegde wettige betaalmiddel. Verhelderend en kort artikel..

• Cash: Killing It, or Building Bridges to It? (Credit Slips)

Pepperspray: weapon of first resort
Stel dat het collegegeld dat je moet betalen in het ene jaar $1.000 is en wordt verhoogd naar $5.000 tijdens je studie (de bedragen zijn overigens volledig fictief..). Wat doe je dan als student? Je laat weten bij de openbare hoorzitting waarbij over dat besluit vergaderd wordt, dat deze stijging van 400% veel te hoog is. Dat kwam een groep studenten in Santa Monica op een portie pepperspray te staan.

In Nederland kennen we het begrip “proportionaliteit” dat veelal gebruikt wordt in de context van wat geoorloofd en ongeoorloofd politie-optreden is. Misschien kunnen we die begrippen naar de VS exporteren want het lijkt er inmiddels op dat bij het minste of geringste de meest disproportionele middelen worden ingezet..

Met een filmpje, de volgende link:

• Santa Monica Students Pepper Sprayed During Public Comment Period on 400% Tuition Increase (Brad Friedman)

London Trader @ King World News
Wederom komt de Londense insider van Eric King met verrassende berichten over de handel in goud in London. Hij spreekt van oorlog en gezien zijn toelichting daarbij kunnen we ons dat levendig voorstellen..

• London Trader – Fed’s Global War Against Gold Escalating (King World News)

Blythe Masters
De rol die Blythe Masters speelt in het grondstoffencomplex en specifiek de goud- en zilvermarkt is al jarenlang onderwerp van gesprek onder goldbugs. Als hoofd van de grondstoffenhandel van JPMorgan zegt zij dat de rol die JPMorgan speelt totaal niet begrepen wordt. JPMorgan faciliteert slechts de handel van haar klanten en “that's it”.

Toen ik dat las had ik maar één gedachte: als JPMorgan de New York Fed, de Exchange Stabilisation Fund en eventueel de US Treasury onder haar klanten rekent, dan spreekt zij inderdaad de waarheid. Zero Hedge neemt het hele interview dat Blythe Masters op CNBC gaf met de lezer door, en alle credits voor Zero Hedge voor de analyse. Hun toelichting is zeer belangrijke omdat het de rol van JPMorgan in financiële markten verduidelijkt: JPMorgan vormt het epicentrum van het hele Amerikaanse bancaire schaduwsysteem. We hebben het hier over $30 biljoen aan “schaduw krediet”.  

• Blythe Masters On The Blogosphere, Silver Manipulation, Gold-Axed Clients And Doing The “Wrong” Thing (Zero Hedge)

Overigens moest ik heel erg hard lachen om de typering die Zero Hedge bedacht voor JPMorgan. Als Goldman Sachs de “Great Vampire Squid” is, dan kan JPMorgan het best omschreven worden als “Jubba the Hutt”…:

Oh dear, this can't be good..
Dit komt (op het moment van schrijven) net binnen. Dit wordt een feest voor financiële media. Een prop trader van JPMorgan (dat is een bankier die voor rekening van de bank handelt en dat sinds de Volcker rule helemaal niet meer mag doen) wordt door “concullega's” ervan beschuldigt dat hij de markt voor kredietderivaten in zijn ééntje beweegt. Onder het mom “waar rook is, is vuur” gaat dit onderwerp de komende tijd uitgediept worden. Vooralsnog moeten we terughoudend zijn, maar zodra een bericht als dit in de openbaarheid komt, dan is de geest uit de fles is. En dit krijg je die er van levensdagen niet meer in terug.. Als hier iets van waar is..

• JPMorgan Trader Accused Of “Breaking” CDS Index Market With Massive Prop Position (Zero Hedge)

In ander nieuws:

• Richard Russell: 'There Is An Ominous Something Out There Waiting To Materialize' (Business Insider)
• German Ideology, EMU, and the Wolfson break-up Prize (Ambrose Evans-Pritchard; Telegraph)

De analyse van Evans-Pritchard schrijft de euro en de eurozone zowat de veieling in (en alleen daarom al een must read), maar ik ga er niet in mee..

Tot slot.

Via een vriend die mij onder de titel “de ultieme test” de volgende foto stuurde. Hij weet maar al te goed dat mijn muziekgenre niet overeenkomt met die van Sky Radio. Desalniettemin, Sky Radio snapt het!