Categorie: Columns

  • Open brief aan het IMF, de ECB en de EU

    Wim Grommen heeft een open brief gestuurd naar het IMF, de ECB en de Europese Unie. In deze brief roept hij op tot een stimuleringsprogramma dat direct meer geld in de handen van de consument brengt. Is de oplossing echt zo simpel als Wim Grommen formuleert? Hieronder leest u de vertaling van de brief die in het Engels verstuurd werd naar Draghi, van Rompuy en LaGarde….

    Geachte mevrouw Lagarde, geachte heer Draghi en geachte heer Van Rompuy,

    Nu het welzijn van veel burgers in Griekenland, Portugal, Spanje, Italië en Frankrijk onder het kritisch punt dreigt te zakken is het belangrijk dat er op korte termijn een oplossing komt voor deze burgers. De historie heeft namelijk geleerd, dat het omvallen van de pijler welzijn in een samenleving altijd resulteert in revolutie. Via de media hebben mij signalen bereikt, dat revolutie in deze landen ook nu weer aan de poort staat te rammelen. Regeringen van deze landen, ongeacht hun politieke signatuur, zien dit met lede ogen aan, maar staan met de rug tegen de muur.

    Ik stel daarom voor, dat vóór 1 januari 2015, het “8-stappenplan redding Euro” (zie bijlage) dat ik voor database administrators van banken in deze landen heb opgesteld, wordt uitgevoerd. Na het uitvoeren van dit stappenplan zullen de burgers in deze landen voldoende financiële middelen hebben om in 2015 op een menswaardige wijze te kunnen leven. Uw organisaties kunnen zich op deze wijze profileren als Robin Hood. Een Robin Hood, die echter ook zorg draagt voor de welgestelde burger in de samenleving. Het stappenplan voorkomt namelijk ook dat er chaos op de financiële markten ontstaat als gevolg van revoluties. De beurskrach in 1929 heeft laten zien welke desastreuze gevolgen dit kan hebben voor samenlevingen. Voor meer achtergrondinformatie verwijs ik u naar het paper "Current problems associated with the end of the third industrial revolution" dat op een internationaal symposium in Valencia is gepresenteerd in Valencia, The Economic Crisis: Time for a paradigm shift, Towards a systems approach. Tevens verzoek ik u mijn voorstel, om alle Europese beurzen in overleg met de beurseigenaren te herindexeren op 100 punten, te bestuderen. Voor meer achtergrondinformatie voor dit voorstel, verwijs ik u naar mijn artikelen The Dow Jones Industrial Average: a Fata Morgana en Will Obama manipulate the Dow Divisor? From fiction to reality Ik zie uw uitnodiging voor een gesprek over het onderwerp “8-stappenplan redding Euro” of het onderwerp “herindexering Europese beurzen” graag tegemoet. Met vriendelijke groet, Wim Grommen Bijlage

    8-Stappenplan redding Euro

    Database administrators van Europese banken kunnen een bijdrage leveren aan het oplossen van de eurocrisis. De volgende 8 stappen moeten zij op 31 december 2014 uitvoeren, om burgers in hun land die onder het bestaansminimum leven, weer in 2015 een menswaardig bestaan te geven.

    Stap 1: Log in als tabeleigenaar van de tabel “lopende_rekening_burgers” op de productiedatabase

    Stap 2: Disable alle triggers op de tabel “lopende_rekening_burgers”

    Stap 3: Disable alle check-constraints op de tabel “lopende_rekening_burgers”

    Stap 4: Voer het volgende update-statement uit op de tabel “lopende_rekening_burgers”:

    update lopende_rekening_burgers set saldo = saldo + ecb_gift_aan_burger where sofinummer in ( select sofinummer from burgers_belastingdienst where jaarinkomen < norm_jaarinkomen )

    Er zal de komende 2 maanden overleg gevoerd worden tussen het IMF, ECB, EU en de regeringsleiders over de waarden van de variabelen ecb_gift_aan_burger en norm_jaarinkomen. De waarden van deze variabelen kunnen per land worden vastgesteld.

    Stap 5: Maak deze wijziging definitief middels een commit

    Stap 6: Enable weer alle check-constraints op de tabel “lopende_rekening_particulieren”

    Stap 7: Enable weer alle triggers op de tabel “lopende_rekening_particulieren”

    Stap 8: Log weer uit de productiedatabase

    Mocht er geen goedkeuring komen voor dit stappenplan, dan kunnen database administrators hun eigen morele verantwoordelijkheid nemen. Afhankelijk van hun Robin Hood-gevoel bepalen ze dan zelf, wie van hun landgenoten in aanmerking komen voor een gift en tevens hoe hoog deze zal zijn.

    OLYMPUS DIGITAL CAMERA

    Open brief aan de ECB, het IMF en de Europese Unie

  • Is de beste beleggingscategorie ook het veiligst?

    In recent onderzoek van het Amerikaanse onderzoeksbureau Gallup werd Amerikanen gevraagd welke beleggingscategorie volgens hen op termijn het beste rendement oplevert. De respondenten mochten kiezen uit vijf categorieën:

    A) Onroerend goed
    B) Goud
    C) Aandelen / beleggingsfondsen
    D) Spaarrekening
    E) Obligaties

    Slechts 24% (!) koos voor aandelen / beleggingsfondsen welke op termijn met afstand de best renderende beleggingscategorie is. Eenzelfde percentage koos goud terwijl goud op termijn amper enig rendement blijkt op te leveren.

    Wellicht beïnvloed door de recente opleving van de Amerikaanse huizenmarkt koos 30% van de respondenten voor onroerend goed. Maar gecorrigeerd voor inflatie geldt dat ook die beleggingscategorie op termijn vrijwel geen rendement oplevert.

    Een spaarrekening werd door 14% gekozen en de resterende 6% van de respondenten dacht dat obligaties de beste beleggingscategorie voor de langere termijn zou zijn. Driekwart van de Amerikanen weet kennelijk niet welke beleggingscategorie op termijn het best rendeert…

    Professor Jeremy Siegel

    Jeremy Siegel, de bekende economieprofessor aan business school Wharton, haalden wij er al wel eerder bij. Professor Siegel is regelmatig in het nieuws en is momenteel enthousiast over aandelen. Maar vooral bekend is Siegel van zijn boek ‘Stocks for the long run’ waarvoor hij onderzoek deed naar de rendementen van verschillende beleggingscategorieën.

    Wat blijkt? Zou u een bedrag van EUR 1 in het jaar 1802 in goud geïnvesteerd hebben dan was die belegging aan het eind van afgelopen jaar uitgegroeid tot EUR 3,21 (hierbij is gecorrigeerd voor inflatie). Het enige alternatief dat een nog slechtere keuze zou zijn was het aanhouden van cash. Daarvan daalde de koopkracht de afgelopen twee eeuwen met maar liefst 95%.

    Een belegging van EUR 1 in obligaties met een korte looptijd (‘bills’) zou zijn uitgegroeid tot EUR 278. Het voortdurend belegd zijn in obligaties met een lange looptijd (‘bonds’) zou een bedrag van EUR 1, wederom gecorrigeerd voor inflatie, hebben doen uitgroeien tot EUR 1.505.

    Maar met grote afstand zou u het beste af zijn geweest met het beleggen in aandelen. Iedere belegde euro zou, gecorrigeerd voor inflatie, zijn uitgegroeid tot maar liefst EUR 930.550. Onderstaande grafiek geeft het rendement van verschillende beleggingscategorieën op lange termijn fraai weer:

    Rendement aandelen, obligaties en goud

    Maar ook het meeste risico, toch?

    Aandelen mogen op langere termijn dan het beste rendement opleveren, het is toch ook de meest risicovolle beleggingscategorie? Dat ligt eraan…

    Op korte termijn geldt inderdaad dat aandelen enorm kunnen fluctueren. In heel goede jaren stijgen aandelenbeurzen soms wel 50%, in extreem slechte jaren halveren aandelen soms. Op korte termijn bezien geldt kortom inderdaad dat het hogere verwachte rendement samengaat met hoog risico.

    Maar opvallend genoeg blijkt dat op langere termijn niet op te gaan. Aandelen blijven de categorie met het hoogste verwachte rendement maar hoe langer de periode hoe kleiner de kans fors van het te verwachten jaarrendement af te wijken. Vanaf een beleggingshorizon van ongeveer 17 jaar geldt zelfs dat aandelen een minder risicovolle belegging zijn vergeleken met bijvoorbeeld obligaties:

    risk-return-historical-siegel

     

    Risico van aandelen en obligaties

    Wie geld langere tijd niet nodig heeft doet er dus verstandig aan om aandelen niet te mijden. Niet alleen blijken aandelen op termijn het hoogste rendement op te leveren maar het lijkt ook nog een opvallend veilige lange termijnbeleggingscategorie.

    Over de auteur: Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers en is tevens oprichter van http://www.warrenbuffett.nl/.

    Disclaimer: De artikelen van gastschrijver Hendrik Oude Nijhuis zijn op persoonlijke titel geschreven en hoeven daarom niet altijd de visie van Marketupdate te vertegenwoordigen. Marketupdate geeft geen beleggingsadvies en de artikelen van Hendrik Oude Nijhuis moeten ook niet als zodanig worden aangemerkt. Marketupdate heeft geen geld ontvangen of betaald voor deze bijdrage.

    >> Klik hier om de bestseller “Leer beleggen als Warren Buffett” gratis te downloaden <<

  • Japan is niet de lotsbestemming voor Europa

    Steeds vaker is het refrein te horen, dat Europa steeds meer op het Japan van de jaren negentig van de vorige eeuw gaat lijken. Voor het Land van de Rijzende Zon is dat een decennium vol misère in de vorm van economische stagnatie en deflatie. Feitelijk worstelt Japan nog steeds met de naweeën van die jaren.

    Europa heeft volgens sombermannen steeds meer weg van het Japan van toen. Ook in Europa is de crisis het gevolg van de onroerend goedbubbel en doorgeschoten waarderingen voor de verschillende vermogenstitels. Het gevolg van de crisis was, dat oneindig veel vermogen verdampte, lonen een vrije val maakten en de koopkracht ineen klapte. De onroerend goedmarkt verkeert nog steeds in een staat van crisis en financiële vermogenstitels zijn waardeloos geworden. Daar staat echter tegenover, dat de verplichtingen op niveau bleven en zowel voor bedrijven als financiële instellingen als een molensteen gingen fungeren.

    column-cor-japan-1

    Japan?

    In Japan had dat tot gevolg, dat banken klem kwamen te zitten tussen waardeloos geworden onderpand en uit de pan rijzende schulden. Daardoor kunnen Japanse banken sinds jaar en dag hun traditionele rol van kredietverschaffer niet meer spelen. Dat heeft geresulteerd in een heel laag niveau van investeringen en dito economische groei. Het antwoord van de overheid op dit onvermogen van de private sector was om de publieke bestedingen steeds verder te laten oplopen. In 15 jaar tijd verdubbelde de staatschuld naar meer dan 230% van het bruto binnenlands product. column-cor-japan-2In Europa is het allemaal nog niet zover en hoeft het ook niet zover te komen. Wat dat betreft zijn de omstandigheden minder extreem in Europa dan in Japan. Zo is de hypotheeklast Europa breed minder extreem dan in Japan. Landen als Italië en Spanje mogen zich dan heel diep in de schulden hebben gestoken, voor Duitsland geldt dat veel minder. Daarmee is nut en noodzaak voor schulden afbouw toch minder dan in Japan. Trouwens, waar in Japan de Nikkei 225 blijft hangen rond een niveau van 15000, hebben veel Europese beurzen hun koersniveau van voor 2008 alweer overschreden. Ooit had de Nikkei 225 een niveau van om en nabij 40 000.

    Europa hervormt

    Een belangrijk voordeel van Europa is, dat het van Japan kan leren hoe het niet moet. Het land is er in 20 jaar tijd niet in geslaagd om een hervormingsbeleid te entameren. Zelfs de hervormingsagenda van premier Shinzo Abe dreigt te smoren in de gevestigde belangen van bijvoorbeeld de landbouw en de Retail. In Europa zijn overheden in bijvoorbeeld Spanje en Portugal wel voortvarend aan het werk gegaan en met succes. De meest serieuze les die van Japan te leren valt betreft het monetaire beleid van de centrale bank. Het beleid van extreem lage rente van de Bank van Japan stelde commerciële banken 8 jaar lang in staat om tegen onderpand van Japanse staatsobligaties immense hoeveelheden liquiditeiten bij d BoJ weg te slepen om die vervolgens aan zwakke bedrijven uit te lenen. In al die jaren deden banken niets om weer gezond te worden, het zogeheten zombiebanking.

    ECB is gewaarschuwd

    De ECB voelt helemaal niets voor deze werkwijze en probeert juist het bankwezen tot het opschonen van de balans te dwingen. Stresstests moeten waarborgen, dat banken deze opdracht serieus nemen. Ongelukkigerwijs kunnen banken in Europa ook nog steeds bijna gratis ongelimiteerde hoeveelheden liquiditeiten opnemen bij de ECB. Je mag je afvragen of dit het juiste medicijn is om een Japanscenario af te wenden. Het is nog maar de vraag of een zeer accomoderend monetair beleid burgers en bedrijven ertoe zal aanzetten nieuwe leningen af te sluiten. Ze zijn immers nog druk doende de oude af te lossen.

    column-cor-japan-3

    Het zeer soepele monetaire beleid van de Bank of Japan heeft er tot nu toe alleen voor gezorgd dat ze verreweg de grootste bezitter van Japanse staatsschuld is geworden. Van een groeiversnelling is nog steeds geen sprake. Europa moet er dus voor waken blindelings het Japanse voorbeeld of dat van de VS te volgen als het gaat om monetaire verruiming. Het resultaat zou wel eens even weinig bemoedigend kunnen uitpakken als in Japan. Wel een alsmaar stijgende publiek verschuldiging, terwijl de economische groei uitblijft. Natuurlijk zullen Europese overheden er niet aan kunnen ontkomen het proces van schulden afbouw soepeler te laten verlopen. Voorlopig lijkt de belangrijkste Japanse les, dat stimulering niet eindeloos kan doorgaan. Het is immers geen feilloos recept voor herstel van de groei. Hoe het niet moet weten we na zes jaar crisis wel, niet hoe het wel moet! Cor Wijtvliet

    column-cor-japan-4

    BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Klik HIER (u downloadt een pdf) en maak kennis met de Crash Investor, een waardevolle bijdrage voor de actieve belegger!

  • Wat het Yap eiland ons leert over geld

    In deze column wil ik het graag even hebben over Yap, het eiland in de Pacifische Oceaan dat onderdeel uitmaakt van Micronesië en waar iets meer dan 11 duizend mensen wonen. Ik had zelf nog niet eerder van dit eiland gehoord, maar er zit een interessant verhaal aan vast dat ik graag wil delen.

    yapIsland

    Het eiland Yap

    Rai stenen

    In het verleden werden op het eiland Yap stenen gebruikt als vorm van geld. Dat waren niet zomaar stenen, maar een soort ronde schijven met een gat erin. Meestal waren ze maar een paar centimeter groot, maar er zijn ook exemplaren te vinden die meer dan een meter groot zijn en met mensenhanden bijna niet te verplaatsen zijn. De grootste Rai stenen zijn 3,6 meter in doorsnee, een halve meter in dikte en wegen pakweg 4.000 kilogram.

    De stenen werden op andere eilanden uitgehakt en per boot getransporteerd naar Yap, waardoor het aanbod relatief beperkt was. Vooral de grote stenen waren zeldzaam en waren door hun gewicht amper te verplaatsen. Het gat in het midden van de steen maakte het mogelijk om ze verplaatsen. Men stak er een houten paal doorheen om het transport gemakkelijker te maken. Het uithakken en transporteren van de stenen was een lastig karwei, waarbij soms ook slachtoffers vielen.

    rai-stenen-geld

    De Rai stenen waren moeilijk te transporteren en lagen daarom vaak op dezelfde plek

    Geld

    De Rai stenen waren niet zomaar een decoratie op het eiland, ze vervulden voor de lokale bevolking de functie van geld. De waarde van de stenen werd bepaald door de omvang en door de historie van de steen. Als een steen een bijzonder verhaal had verhoogde dat de waarde voor de inwoners van Yap. De grotere stenen lagen her en der verspreid over het eiland, maar hadden altijd een eigenaar. Iedereen wist welke steen aan wie toebehoorde, een soort boekhoudkundig systeem dat werd bijgehouden in de hoofden van de kleine populatie van Yap. Men vertelde aan elkaar door welke steen van wie was en dat was een soort overeenkomst waar iedereen zich aan hield. Het vertrouwen tussen de eilandbewoners was zelfs zo groot dat men de stenen niet eens meer verplaatste wanneer het eigendom verwisselde. De nieuwe eigenaar liet de steen gewoon liggen op de plek waar deze al lag en de bevolking gaf onderling aan elkaar door dat er een transactie had plaatsgevonden en dat de steen een nieuwe eigenaar had.

    rai-steenBoekhouding

    Het verhaal van de Rai stenen leert ons dat geld in essentie een boekhoudkundig systeem is. Omdat de samenleving zeer klein en overzichtelijk was konden de eilandbewoners van Yap onthouden welke steen van wie was. En omdat iedereen wist wie de eigenaar was van elke steen was het voor kwaadwillende niet lucratief om er één buit te maken. Je zat immers vast op een eiland waar iedereen wist wie de rechtmatige eigenaar van de steen was. Ook had het weinig zin om een steen op een boot te laden en ermee naar een ander eiland te varen, omdat daar geen waarde aan de ronde stenen werd toegekend. Het verhaal van de Rai stenen op Yap geeft ons veel inzicht in de manier waarop geld werkt. De grote stenen waren op zichzelf nutteloos, maar bleken erg handig in het bijhouden van het vermogen van de eilandbewoners. Het aanbod van stenen op het eiland groeide heel langzaam en het was niet mogelijk de stenen te vervalsen. Deze vorm van stabiliteit gaf vertrouwen in de waardevastheid van de steen, in de zin dat ook de andere eilandbewoners waarde toekenden aan het bezit ervan. Voor bijzondere gelegenheden worden de Rai stenen echter nog steeds gebruikt. Het is niet duidelijk hoe lang de Rai stenen als primair betaalmiddel functioneerden. Het gebruik ervan stopte aan het begin van de twintigste eeuw. De Duitsers en Spanjaarden vochten toen in de regio een handelsoorlog uit, waardoor het mijnen van de ronde stenen onmogelijk werd gemaakt.

    Papiergeld

    De waarde van de transactie zit in de goederen en diensten die koper en verkoper uitwisselden. De Rai steen was slechts een manier om de boekhouding bij te werken.Veel later kwam er een veel efficiënter middel in omloop om deze boekhouding van de samenleving bij te houden: papiergeld. Vandaag de dag gebruikt de bevolking van Yap de Amerikaanse dollar als geld in het dagelijkse betalingsverkeer. Het papiergeld van nu werkt eigenlijk op dezelfde manier als de Rai stenen uit het verleden. Beide instrumenten hebben vrijwel geen intrinsieke waarde, maar functioneren uitstekend als middel om het economische verkeer in de samenleving bij te houden. Hoewel het systeem met de Rai stenen goed functioneerde voor een eiland met een paar duizend inwoners was het volkomen ongeschikt voor een veel grotere samenleving. Het zou dan onmogelijk worden om alle transacties goed bij te houden. De oplossing werd elders in de wereld gevonden in de vorm van papiergeld. Papiergeld was in het begin nog een belofte op goud, maar de meer recente geschiedenis heeft ons geleerd dat geld ook goed kan functioneren zonder die koppeling aan goud. Anno 2014 gebruikt ieder land in de wereld fiat geld, dat uitgegeven wordt door een overheid. De massa zal ieder instrument zonder intrinsieke waarde accepteren (stenen, papier, giraal geld, bitcoins), zo lang men er vrijwel zeker van is dat het instrument gebruikt kan worden om een product of dienst af te nemen die voor de koper waarde heeft. Of het nou Rai stenen uit het verre verleden zijn of papiergeld en giraal geld van de 21e eeuw, de waarde wordt niet ontleend aan het transactiemiddel zelf. In de basis is het vertrouwen de doorslaggevende factor, omdat dat de meest vruchtbare bodem vormt voor economische activiteit.

    Goud

    Het verhaal van de Rai stenen toont ook veel overeenkomsten met goud. Zoals de eilandbewoners van Yap hun leven riskeerden met het uithakken en transporteren van zware stenen, zo riskeerde mensen in andere delen van de wereld hun leven door de mijnen in te gaan voor het goud. Net als de Rai stenen heeft ook het goud vrijwel geen economische waarde, omdat het bijna nergens nuttig voor gebruikt kan worden. Voor de meeste toepassingen van goud bestaan immers andere metalen die veel goedkoper zijn dan goud. De grootste stenen op het eiland Yap werden vrijwel nooit verplaatst. Ook daar is een parallel te trekken met goud, want de grootste goudreserves liggen ook al tientallen of zelfs honderden jaren in dezelfde kluis, terwijl het goud in de tussentijd verschillende keren van eigenaar wisselde.

    Inflatie

    Zo nutteloos als Rai stenen en goud zijn in het vervullen van menselijke behoeften, zo nuttig bleken beide instrumenten in het bijhouden van economische transacties. Voor de Rai stenen liep het slecht af, want door de komst van beter gereedschap werd het op een gegeven moment heel erg makkelijk om nep-Rai stenen te produceren. In dat opzicht staat fysiek goud nog steeds op eenzame hoogte. Het is nog niemand gelukt om goud na te maken, al heeft de mensheid een goede poging gedaan met het opbouwen van een markt voor 'papiergoud'. Hoewel het aanbod van fysiek goud in de wereld vast staat is dat niet het geval voor het aanbod van papieren claims op goud.

    RaiYap2

    De Rai steen als boekhoudkundig systeem

  • Opkomende markten profiteren van extreem lage rente

    In hun zoektocht naar rendement zoeken obligatiehouders bijna letterlijk alle hoeken van de wereld op. Hun nieuwe favorieten zijn de zogeheten Frontier staten, ontwikkelingslanden met een hoge groei, maar met een onderontwikkelde kapitaalmarkt. Het resultaat van die groeiende belangstelling is, dat letterlijk miljarden dollar die landen instromen. In 2013 wisten de frontier staten in totaal $ 20 miljard aan staatsobligaties aan de man te krijgen, het dubbele van 2012. Maar de lat voor 2014 is alweer hoger komen te liggen. Zo maakte het befaamde Noorse Sovereign Wealth Fund bekend meer assets uit de Frontier markets aan zijn portfolio te gaan toevoegen.

    Opkomende economieën kunnen goedkoop schulden stapelen (Bron: Financial Times)

    Zoektocht naar rendement

    De belangstelling van institutionele beleggers uit het Westen is zo groot, dat het steeds gemakkelijker wordt steeds grotere bedragen tegen lagere kosten te lenen. Dat lukt zelfs dubieuze debiteuren als Ivoorkust. Nog maar vier jaar geleden zette dit land een streep door zijn schuldenlast, maar nog dit jaar waren beleggers bereid bijna $5 miljard staatsobligaties op te kopen. Dat is een duidelijke schaduwkant van die nieuwe liefde voor de Frontier Staten. Ook landen met een minder goede kredietgeschiedenis proberen een graantje mee te pikken. Landen als Rwanda, Pakistan en Ecuador halen in de schaduw van meer kansrijke landen als Ivoorkust elk gewenst bedrag binnen. Volgens de optimisten is de groei in veel van die landen zo hoog, dat het terugbetalen van schuld niet echt een probleem mag heten. Ivoorkust zal bijvoorbeeld dit jaar meer dan 8% groeien. Bovendien beschikken veel van deze landen over aantrekkelijke grondstoffen. Daar komt nog bij, dat het voor veel beleggers om niet al te hoge bedragen gaat en dat de volatiliteit in veel van die nieuwe markten beperkt is gebleken. Het rendement mag er beslist zijn. De JP Morgan Frontier Index heeft dit jaar al een rendement laten zien van 11,7% Hoewel de groei in de Sub Sahara landen in de afgelopen jaren sterk is geweest, is de kredietwaardigheid van veel van die landen omlaag gegaan. Oorzaken zijn steeds weer terugkerende politieke instabiliteit en een zwakke governance. Ook hier kan Ivoorkust als voorbeeld dienen. Het land kent een sterke economische groei, maar menigeen houdt zijn hart vast vanwege de komende presidentsverkiezingen in 2015. En dan heeft recentelijk de zeer besmettelijke ziekte Ebola de kop opgestoken in buurlanden. De strijd tegen deze ziekte is tot nu toe vooral onsuccesvol. Het is maar raden, wat deze ziekte nog voor rampspoed teweeg kan brengen.

    Opkomende markten geven steeds meer obligaties uit

    De aantrekkelijkheid van de Frontier Staten voor beleggers kan voor betrokken partijen een win win situatie betekenen. Grote groeiers als Tanzania of Kenya kunnen juist dankzij hun groei veel schuld op zich nemen. Maar dan moet het wel goed geïnvesteerd worden, zodat beleggers hun rendement kunnen incasseren. Echter, de geschiedenis leert wat dat betreft harde lessen. Landen die voor het eerst op grote schaal schuld opnemen, kunnen zomaar in een moeras van ellende belanden! Cor Wijtvliet

    (volg Cor Wijtvliet ook op twitter: @Wijtvliet)

    BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt.

  • Correctie op de beurs of begin van het einde?

    In de goede oude tijd hoopten veel beleggers op een zogeheten campingrally. Beleggers wapenden zich tot de tanden om ook in de vakantiemaanden profijt te trekken van een mogelijke rally op de beurs. Van een campingrally is anno 2014 geen sprake, maar van volatiliteit op de beurs des te meer. Vooral Europese aandelen hebben het in de afgelopen maanden moeilijk gehad. Dat is begrijpelijk, omdat de stijging van de koersen gerechtvaardigd werd met een beroep op het aankomende Europese herstel.

    Tijdelijke dip of toch een correctie?

    De grote vraag is nu of het huidige rumoer op de Europese beurzen slechts een incident is of dat er toch fundamentele zaken spelen. Staan we aan de vooravond van een langdurige daling of is er slechts sprake van kortstondige dip? In het laatste geval, is het nu de tijd om te kopen. Volgens de optimisten is de huidige onrust alleen maar te wijten aan een samenvallen van puur slecht nieuws op geopolitiek gebied. Denk maar aan de strijd in Oekraïne en in Irak. Volgens de pessimisten is de politieke onrust alleen maar aanleiding om op grote schaal afscheid te nemen van aandelen. Er bestond al langere tijd onzekerheid over de ontwikkeling van de winstgevendheid van Europese bedrijven, parallel aan de twijfel over de kracht van het Europese herstel. Die twijfel is omgeslagen in bijna-zekerheid nu de Europese economie stagneert en Duitsland over het 2de kwartaal zelfs een krimp heeft laten zien.

    De twijfel over winstgevendheid en groei vallen ook nog samen met aanhoudende onzekerheid over de kracht of liever gezegd de zwakte van het Europese bankwezen. Wat dat betreft kan de hele soap rondom de Portugese Banco Espirito Santo een voorbode vormen van meer kwaad. Het is nu wachten op de stresstests in november van dit jaar. Veel beleggers zijn echter niet geneigd om af te wachten en hebben de laatste weken op grote schaal bankaandelen gedumpt. Het gaat dan niet alleen om de aandelen van middelgrote banken, maar ook grote namen als Deutsche Bank of Société Générale. Het kan dus wel eens tot november duren, voordat de twijfel onder beleggers helemaal weggeëbd is. De zogeheten Asset Quality Review moet onweerlegbaar aantonen, dat er in bankenland geen lijken meer in kasten te vinden zijn.

    Het blijft dus nog even nagels bijten voor veel beleggers. Maar misschien komt er tussentijds wel hulp uit onverwachte hoek. Nu steeds duidelijker wordt, dat de economie in de VS veel harder groeit dan die in Europa, wint de dollar aan kracht ten opzichte van de euro. Dat is goed voor de Europese exportpositie. Die is in het 2de kwartaal verslechterd, omdat toen de euro aan kracht won ten opzichte van de dollar. En misschien, heel misschien besluit de ECB alsnog tot een monetair beleid a la de Federal Reserve in de VS. De markt schat de kansen echter klein in, dat zulks nog in 2014 zal gebeuren. De Bundesbank zal moeilijk te vermurwen zijn.

    Maar ook al kunnen aandelenkoersen de komende maanden omhoog gaan, een onheilspellende factor blijft steil overeind. Europa groeit niet en zolang dat niet gebeurt, blijven gevoelens van doom and gloom op de internationale financiële markten spoken.

    Cor Wijtvliet

    (volg Cor Wijtvliet ook op twitter: @Wijtvliet)

    BELANGRIJK:

    – Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
    – Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
    – U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
    – U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze
    nog niet automatisch ontvangt.
    – Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor, een vrijwel onmisbaar document voor de actieve belegger!

  • Waar blijft toch de economische groei?

    stocks-declineNog een paar weken en het is al weer zes jaar geleden, dat een enorme financiële crisis de wereld gijzelde. Sindsdien hebben beleidsmakers bij herhaling het definitieve herstel van de economische groei aangekondigd, maar even zo vaak bleek het loos alarm. Het IMF is daar een sprekend voorbeeld van. Al sinds 2011 ziet het IMF het herstel komen, maar steeds opnieuw constateerde the World Economic Outlook, dat het weer niet ging met de wereldeconomie zoals verwacht.

    Steeds opnieuw benadrukt het IMF echter, dat het eenmalige en incidentele factoren waren, die het herstel blokkeerden. Ook voor dit jaar voorziet deze instelling een groei van de wereldeconomie met pakweg 4%. Als dat niet het geval blijkt te zijn, zullen de beleidsmakers weer weten te wijzen op een reeks vervelende incidenten. Tot nu toe weigeren ze in ieder geval zelfs maar te overwegen, dat de financiële crisis een fundamentele wijziging in de wereldeconomie heeft blootgelegd of heeft bespoedigd. Is het vreemd te veronderstellen, dat de economie van de ontwikkelde landen in een lagere versnelling is geraakt na jaren van kunstmatig opgepompte groei? Is het verkeerd te veronderstellen, dat de zogeheten opkomende markten de komende jaren hun aandeel in de wereldeconomie zullen blijven vergroten. Als dat inderdaad het geval is, dan zal de concurrentie intensiever zijn, de groei minder en een lage inflatie een fact of life!

    inflation

    Figuur 1 Inflatie in Europa

    Verenigde Staten

    Neem de Verenigde Staten. Daar heten de voorwaarden voor een versnelling in de groei aanwezig te zijn. Schulden zijn omlaag gebracht en bedrijven zien hun winsten alleen maar toenemen en bulken letterlijk van het geld. Toch is de economie in de eerste helft van 2014 amper of niet van zijn plaats gekomen. Volgens de beleidsmakers was dat louter toe te schrijven aan de zeer koude winter. Die verklaring voldoet echter allang niet meer. De Amerikaanse consument wil gewoon niet. Hij heeft weinig vertrouwen in de dag van morgen. De maatregelen van de Fed hebben bovendien wel economische activiteiten gestimuleerd, maar niet nieuwe investeringen. Ook hier ontbreekt het heilige geloof in morgen. Toch blijven beleidsmakers ervan overtuigd, dat het oude model de economische motor wel aan het draaien kan krijgen. Ze doen dan met voorbij gaan aan het feit, dat het oude stapels-geldmodel juist allerlei zwaktes in het systeem weefde. Al die aankopen van nieuwe huizen of auto’s’ kon geschieden dankzij dubieus krediet. Niemand met gezond verstand wil toch niet terug naar de situatie van toen!

    Europa

    De twee diepgravende veranderingen hebben ook hun uitwerking op Europa niet gemist. Het oude werelddeel heeft nagenoeg elk voordeel op de nieuwe concurrentie verspeeld. Wat nu dreigt is een lage lonen competitie die vanzelf gaat uitmonden in deflatie. Het is allang duidelijk, dat de ECB ondanks alle goede bedoelingen Europa niet uit het economisch slop kan trekken. Het zou van een groot verantwoordelijkheidsgevoel getuigen, als de rest van de wereld een handje zou helpen de euro in waarde omlaag te praten. Daardoor zou de eurozone minder negatief op de wereldeconomie leunen en meer bijdragen aan het herstel van de wereldhandel. Maar daarvoor is wel vereiste, dat de wereld ervan overtuigd raakt, dat de oude economische wetten niet meer van kracht zijn. Dat is vast morgen nog niet het geval! Cor Wijtvliet

    (volg Cor Wijtvliet ook op twitter: @Wijtvliet)

    BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor, een vrijwel onmisbaar document voor de actieve belegger!

  • De stierenmarkt krijgt last van vermoeidheidsverschijnselen

    Zeker voor de Verenigde Staten is de bewering dat met de invoering van QE1 in 2009 ook de stierenmarkt op stoom kwam op de internationale financiële markten. Die markt houdt ruim vijf jaar later nog steeds stand. Toch zijn er steeds meer tekenen, waaruit op te maken valt, dat de stieren vermoeid beginnen te raken. De markten blazen steeds vaker stoom af. Dat werd nog eens extra duidelijk, toen de Fed alweer een maand geleden ervoor waarschuwde, dat waarderingen voor sommige aandelen en voor junk bonds doorgeschoten
    waren.

    bull-wallstreetDe markt reageerde door aandelen massaal te dumpen. Dat was echter niets vergeleken bij wat er afgelopen week is gebeurd. Overal in de wereld doken koersen en indices naar beneden. Beleggers kozen massaal voor de Duitse Bund en voor de Amerikaanse Treasuries, toen de volatiliteitsindex, de CBOE Vix index het hoogste niveau in meer dan vier maanden aantikte. Die paniek was uiteraard in eerste instantie het gevolg van de oplopende spanningen in Oekraïne en het Midden Oosten en de mogelijke effecten voor de wereldeconomie. Het kan ook betekenen dat er vraagtekens groeien bij de nabije toekomst van verschillende beleggingsklassen.

    Volatiliteit sterk toegenomen

    Volatiliteit sterk toegenomen

    Tijdelijke dip of serieuze correctie?

    Beleggers kunnen zich gaan afvragen of er sprake is van een kortstondige zomer paniek, of dat dit de voorbode is van een nog veel grotere correctie. Ze kunnen zich ook gaan afvragen hoe ze moeten omgaan met de onzekerheid van de geopolitieke ontwikkelingen en of die nog invloed gaan hebben op het rentebeleid van de Fed of van de ECB. De onrust onder beleggers is goed af te lezen aan de heftige reacties op de S&P 500 in de eerste volle week van augustus. Tegelijkertijd daalde de rente op de Duitse Bund naar 1,03% en die op de Treasury naar een niveau van 2,37%. Wat er op Wall Street gebeurde, was eveneens zichtbaar in Tokyo, Londen en waar niet.

    S&P 500 liet in eerste volle week van augustus heftige reacties zien

    S&P 500 liet in eerste volle week van augustus heftige reacties zien

    Groeivertraging

    Mario Draghi deed nog een overbodige duit in het zakje met zijn opmerking dat de spanningen in de wereld niet goed waren voor het herstel in Europa. Het was zijn commentaar op de sancties die Rusland afgelopen weken afkondigde in reactie op de Westerse sancties. Rusland is de derde handelspartner van Europa na de VS en China en is goed voor ongeveer 10% van de Europese export. Volgens sommige analisten zijn de eerste negatieve effecten van de sancties al zichtbaar aan het worden, vooral in Duitsland. Daar is de economie duidelijk aan het vertragen, al moet je je afvragen of dat wel door de sancties komt. Zo is Italië opnieuw in een recessie beland, maar je kunt moeilijk staande houden dat dat te wijten is aan de sancties of de geopolitieke spanningen. Het is eerder het zoveelste bewijs van de aanhoudende zwakke economie in Europa.

    Beleggers vluchten naar Duitse staatsobligaties

    Beleggers vluchten naar Duitse staatsobligaties

    Om het beeld van onzekerheid voor beleggers nog verder te voeden, wees Draghi ook op onzekere trends in de Opkomende Economieën, die de vraag naar Europese producten nog eens extra onder druk konden zetten. De trend kan niet simpelweg omhoog blijven gaan als de fundamentals niet in orde zijn. Het valt echter ook niet te ontkennen, dat in de VS cijfers over het tweede kwartaal zeker niet tegenvallen en dat de economie aldaar meer en meer op stoom lijkt te komen. Het is en blijft met andere woorden onduidelijk wat er op de financiële markt staat te gebeuren, maar wat er gebeurd is in de afgelopen weken mag wel als een 'wake up call' beschouwd worden voor beleggers! Cor Wijtvliet

    (volg Cor Wijtvliet ook op twitter: @Wijtvliet)

    BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor, een vrijwel onmisbaar document voor de actieve belegger!

  • Ook de Bundesbank is het spoor bijster

    Het moet nagenoeg iedereen opgevallen zijn, dat uitgerekend de Bundesbank in Duitsland de afgelopen weken gepleit heeft voor een verhoudingsgewijs forse loonsverhoging van 3%. Als de grootmeesters van een zuinig beleid hiertoe oproepen, dan moet er iets goed mis zijn en dat is er natuurlijk ook. Inflatie in Europa is laag, blijft laag en heeft de neiging nog lager te worden. In juli was het inflatieniveau 0,4%, waar 2% de doelstelling is. Het lijkt er bovendien op, dat die inflatie eerder verder zal wegzakken dan oplopen nu de toch al zeer lage groei in dit deel van de wereld nog verder lijkt te verzwakken.

    Ook in Duitsland is van inflatie amper sprake. In 2013 daalden de reële lonen zelfs met 0,2% volgens het Federale Statistische bureau. Tegen deze achtergrond van een hardnekkig lage dalende inflatie en dalende reële lonen pleit de Bundesbank nu voor een loonstijging van 3%. Traditioneel is een loonstijging in Duitsland opgebouwd uit twee componenten. De eerste is het inflatiepeil en het tweede is een deel van de productiviteitsstijging. Als aan die voorwaarden is voldaan, kunnen lonen nooit reëel dalen, zo is het idee.

    Bundesbank

    Lonen stijgen

    Aan dat op zich mooie uitgangspunt kleven dit keer wat nadelen. Waarom zou een werkgever zijn werknemers een inflatievergoeding van 2% geven, als die vandaag de dag ver onder 1% ligt? De tweede is, dat werkgevers waarschijnlijk helemaal niet geneigd zijn de productiviteitsstijging geheel of gedeeltelijk aan de werknemers te geven. De hervormingen van de arbeidsmarkt, die ongeveer tien jaar geleden hun beslag kregen, zijn er op gericht de loonstijging gematigd te houden. Ook in Duitsland is de arbeidsmarkt veranderd en zijn de vakbonden amper nog een partij voor de werkgeversbonden. De angst voor werkloosheid en de daarmee gepaard gaande inkomensdaling maakt het voor werkgevers steeds gemakkelijker om op het niveau van de werkvloer de afspraken op nationaal niveau te omzeilen.

    Personeel eist meer loon

    Personeel eist meer loon

    Deflatie

    Al dit soort zaken en ontwikkelingen zijn ongetwijfeld bekend binnen de burelen in Frankfurt. Waarom doen de centrale bankiers dan toch een poging de lonen met 3% te laten stijgen? Is het een slimme zet om zo te voorkomen, dat de ECB op Europees niveau overgaat tot een politiek van monetaire stimulering? Het kan ook zijn, dat de Bundesbank het spoor bijster aan het raken is. Sinds de crisis kampt Europa met een inzakken van de vraag. Dat is niet alleen de schuld van de crisis, maar ook van het gevoerde beleid van alsmaar bezuinigen. Dat is de standaard oplossing van de Bundesbank voor elke crisis. Het resultaat is een al jaren aanhoudende economische stagnatie in bijna alle landen van de eurozone en een inflatie die wel eens kan omslaan in deflatie. Europa lijkt af te stevenen op een Japanisering van haar problemen met alle bekende gevolgen van dien. Een erkenning van Europese beleidsmakers, dat een groot deel van de problemen van eigen makelij is, lijkt vooralsnog een brug te ver. Vandaar dat de Bundesbank met voorstellen komt, die ogenschijnlijk redelijk zijn maar op voorhand onhaalbaar zullen blijken. Het blijft aanmodderen in Europa met onze beleidsmakers. Cor Wijtvliet BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor, een vrijwel onmisbaar document voor de actieve belegger!

  • De middenklasse verdwijnt, je wordt arm (of rijk)‏

    Uit een heel recent rapport van uitkeringsinstantie UWV blijkt dat aan het banenverlies in de financiële sector in Nederland nog geen einde komt. Tussen 2007 en 2013 verdwenen er in deze sector al 38.000 banen. En de komende vijf jaar zullen er nog eens 15.000 banen verdwijnen.

    De crisis mag het beeld dan wat vertroebeld hebben, de structurele oorzaak van het banenverlies betreft digitalisering en automatisering. Wie bezoekt er tegenwoordig nog een bankloket? Zelfs ‘ingewikkelde’ financiële producten als hypotheken zijn inmiddels vrijwel zonder menselijke tussenkomst eenvoudig online te regelen.

    Kodak-moment

    Voor wiens baan de komende tijd weggeautomatiseerd wordt, voelt het wellicht aan als een Kodak-moment. Kodak had in haar hoogtijdagen 145.000 mensen in dienst. Maar de fotofabrikant werd ingehaald door de techniek en ging failliet. Haar digitale opvolger, Instagram, werd vorig jaar voor US $ 1 miljard door Facebook overgenomen. Opvallend: Instagram telde toen slechts 13 werknemers. instagram-logoVolgens onderzoekers van de Universiteit van Oxford ligt er voor veel sectoren een Kodak-moment in het verschiet. Bijna de helft (47%) van alle banen zou kwetsbaar voor nieuwe technologie zijn. Economen worden waarschijnlijk slachtoffer, maar eveneens accountants, juristen en zelfs journalisten, voor zover hun werk automatisch kan worden geformatteerd (voor het maken van sportverslagen is al software te koop). Niet de gevreesde outsourcing blijkt Westerse banen te vernietigen maar met name digitalisering, automatisering en robotisering. Van het vernietigen van banen is al sprake sinds het begin van de industriële revolutie maar nog niet eerder lag het tempo zo hoog als nu.

    Verdwijnende middenklasse

    De grootste slachtoffers zijn wat Amerikanen de blue- en white-collar workers noemen. Fabrieksarbeiders en ambachtslieden enerzijds, anderzijds juist ook het kantoorpersoneel. De trend tekent zich al duidelijk af in de Verenigde Staten maar Europa laat eenzelfde beeld zien: hoog- en laagbetaalde banen nemen relatief toe ten koste van het middensegment. Wie het niet vlot na het afstuderen lukt een goedbetaalde baan te vinden - een universitair diploma alleen biedt geen garantie (!) - loopt steeds meer de kans genoegen te moeten nemen met laagbetaald werk. Het verschil tussen de midden- en onderklasse wordt steeds diffuser. Een middenklasse-opleiding garandeert niet langer een middenklasse-baan, die zijn er steeds minder.

    Jongeren

    Wie op dit moment aan het begin van zijn carriere staat - zeg iedereen tussen de 20 en 40 jaar - heeft overigens met opvallend veel zaken pech. Automatisering maakt dat er momenteel sneller middenklasse-banen verdwijnen dan er nieuwe ontstaan. Vaste contracten worden amper meer vergeven. Wie er toch in slaagt een hypotheek te bemachtigen betaalt - ondanks de prijsdaling sinds 2008 - nog altijd erg veel voor een huis. Op een vergelijkbare stijging van de reële huizenprijzen zoals hun ouders gekend hebben hoeven de huidige starters in ieder geval niet te rekenen. En nu er de afgelopen vijftig jaar meer dan EUR 200 miljard (!) aan gasbaten uitgegeven is - met name aan extra ambtenaren en royale uitkeringen - geldt gelijktijdig dat de Nederlandse bevolking verouderd. Noodgedwongen wordt op de verzorgingsstaat beknibbeld en ook een flink deel van die rekening komt wederom bij de werkenden terecht. Wie zich tot de (verdwijnende) middenklasse rekent - en voor jongeren met flexibele contracten geldt dit in het bijzonder - raden wij twee zaken aan. Allereerst om eens serieus ondernemerschap te overwegen. Het opzetten van een eigen (schaalbaar) bedrijfsidee is tegenwoordig makkelijker en goedkoper dan ooit tevoren. En ten tweede een begin te maken met het opzetten danwel vergroten van een eigen beleggingsportefeuille (voorafgaand goed verdiepen in 'value investing' is aan te bevelen!). Hoe meer de factor kapitaal immers voor iemand aan het werk is, hoe minder afhankelijk diegene wordt van de (eigen) factor arbeid.. Over de auteur: Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers en is tevens oprichter van http://www.warrenbuffett.nl/. Disclaimer: De artikelen van gastschrijver Hendrik Oude Nijhuis zijn op persoonlijke titel geschreven en hoeven daarom niet altijd de visie van Marketupdate te vertegenwoordigen. Marketupdate geeft geen beleggingsadvies en de artikelen van Hendrik Oude Nijhuis moeten ook niet als zodanig worden aangemerkt. Marketupdate heeft geen geld ontvangen of betaald voor deze bijdrage.

    >> Klik hier om de bestseller “Leer beleggen als Warren Buffett” gratis te downloaden <<

  • Oekraïne, en de winnaar is…………!

    Sinds het einde van de Koude Oorlog is de macht en aanzien van de toenmalige Sovjet Unie snel verminderd. Zijn opvolger, het Rusland van Poetin, kon tot voor kort eerder op meewarig schouderophalen rekenen, dan dat het land voor vol in de internationale arena werd aangezien.

    armdrukken-corwijtvlietAan die opstelling is de afgelopen maanden razendsnel een einde gekomen. Door het huidige conflict zijn de VS en Rusland weer, zoals ten tijde van de Koude Oorlog, tegenover elkaar komen te staan. Uiteraard gaat de vergelijking niet ten volle meer op. Het huidige Rusland is niet echt partij voor de VS. Het land vertegenwoordigt ook geen bijzondere ideologie meer en staat evenmin aan het hoofd van een bondgenootschap. Dat neemt in de eerste plaats voor Oekraïne niet weg, dat de toekomst van dit land afhangt van de krachtmeting tussen Rusland. Wordt het een min of meer democratisch land, dat deelneemt aan de Westerse instituties en dat door deze instituties vooruit geholpen wordt? Of valt het land uiteen in meerdere delen, waarvan het onduidelijk is hoe ze zich zullen gaan ontwikkelen? Maar de uitkomst is ook van belang voor landen als Moldavië en Georgië. Ook deze landen voeren nu al een balanceer act uit tussen het Westen en Rusland om een eigen speelveld te behouden.

    Oekraïne

    Wat er in Oekraïne gebeurt, is uiteraard ook van belang voor Europa. In dit deel van de wereld is met een klap het besef doorgebroken, dat de eigen veiligheid niet langer vanzelfsprekend is. Onzekerheid en gevoelens van onveiligheid kunnen van invloed zijn op de (handels)relaties tussen Rusland en de rest van Europa. Het oude continent zal bijna zeker weer willen schuilen achter de VS. De Navo gaat weer een prominentere rol spelen in het Europese buitenlandse beleid en het zal moeilijker worden een zelfstandige politiek te voeren, los van de VS.

    kaart-oekraine-corwijtvliet

    Wat voor Europa geldt, gaat ook min of meer op voor Japan. Dat land steunt het Westerse sanctiebeleid en heeft zodoende zijn plannen om warme banden te ontwikkelen met Rusland voorlopig op de plank gelegd. Het aanhalen van die banden was bedoeld als wapen tegen het wel zeer expansionistische China. Japan zal eieren voor zijn geld moeten kiezen en de banden met de VS nauwer gaan aanhalen. Dezelfde boodschap wacht een land als Korea. Meer dan ooit zullen de VS een prominente rol in het veiligheidsbeleid van die landen gaan spelen.

    onderhandelingen-corwijtvliet

    China

    Er is echter een land, dat zeker niet naar de pijpen van de VS zal willen dansen en dat is China. Welbeschouwd vormt dit land de enige vluchtroute naar nieuwe economische banden voor Rusland. Het zal het land in staat stellen gemakkelijker toegang te krijgen tot Russische energie, grondstoffen en waarschijnlijk ook militaire technologie. China heeft er trouwens geen enkel politiek of militair belang bij, dat Rusland onder de knoet door moet bij de VS. Een China dat Rusland actief steunt in zijn strijd met de VS zou min of meer een nouveauté zijn in de wereldpolitiek. En het is nog maar de vraag of Rusland echt voor een dergelijk bondgenootschap zal voelen, waar het duidelijk de tweede viool zal moeten spelen. Dat kun je van Poetin amper verwachten en verlangen.

    Het moge duidelijk zijn, dat Rusland een prijs gaat betalen voor zijn politiek in Oekraïne. Het is echter ook te verwachten, dat het Westen een prijs gaat betalen als ze Rusland geen eervolle ontsnappingsroute gaat bieden. Dan zal China uiteindelijk toch de lachende derde zijn. Wat dat allemaal voor consequenties zal hebben, laat zich nu nog maar amper raden. Ze zullen waarschijnlijk zwaarwegend zijn!

    Cor Wijtvliet

    BELANGRIJK:

    – Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
    – Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
    – U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
    – U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze
    nog niet automatisch ontvangt.
    – Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor, een vrijwel onmisbaar document voor de actieve belegger!