_______
Voordat u aan de vertaling begint, wil ik allereerst benadrukken dat alle credits voor Luigi Zingales zijn. Deze professor Ondeemerschap en Financiën aan de University of Chicago Booth School of Business voelde het in 2008 als zijn plicht om met een alteatief plan te komen voor de compleet ridicule reddingsoperaties van Wall Street onder leiding en dwang van toenmalig Amerikaans minister van Financiën, Hank Paulson.
Deze vertaling is gemaakt om te laten zien dat er simpele en doeltreffende oplossingen bestaan voor de ontstane financiële problemen. De elegantie en de eenvoud van Zingales' Plan B om de problemen op de (Amerikaanse) woningmarkt en de bijbehorende bancaire problemen aan te pakken en op te lossen, tonen aan dat – zonder dat er belastinggeld aan te pas komt – goedkope en effectieve oplossingen bestaan voor de huidige crisis. In Amerika is het inmiddels te laat; in Nederland nog niet!
Zijn “Plan B” heeft mij in 2008 ertoe bewogen om snel een bewerking los te laten op de Nederlandse situatie in verband met de hypotheekrenteaftrek en die onder de aandacht te brengen bij het ministerie van Financiën. De plicht waar Zingales in zijn slotoverweging aan refereert, is er één die ik dus volledig deel. Hij en andere economen weten dat het anders kan en anders moet zodat we uit deze ellendige situatie kunnen komen. Schuldherstructurering is de enige uitweg in een met schulden overladen economie. Echter, dit is slechts één onderdeel van een pakket maatregelen die ik nodig acht. Er is nog veel meer nodig. Het centrale idee dat hiij zeer eenvoudig uiteenzet, is waar het bij het hele scala aan maatregelen die noodzakelijk zijn, om draait.
Helaas geldt er dat er in Amerika niet is geluisterd naar het advies van Luigi Zingales en zijn collega's. Tot op de dag van vandaag vind ik het onbegrijpelijk en onbestaanbaar dat de Amerikaanse autoriteiten zijn door gegaan op de oude voet, of we het nu hebben over het beleid onder president George W. Bush of Barack Obama. Het is eigenlijk een regelrechte schande!
Zingales' Plan B is een subliem voorbeeld van een op vrije marktwerking gebaseerde aanpak van deze monetaire en financiële systeemcrisis. Het is tevens een wijze van aanpak die in Nederland bittere noodzaak zal zijn indien wij in dit land de problemen willen oplossen en de democratische rechtsorde willen behouden. Dat laatste heeft met name betrekking op hypotheeksecuritisaties.
Bij een aantal passages in de tekst heb ik (daaronder) enkele opmerkingen ter toelichting geplaatst. Tevens staan tussen [..] kleine opmerkingen, vrije vertalingen of toevoegingen ten behoeve van goedlopende zinnen. De woorden tussen (..) zijn afkomstig uit het origineel. De uitgebreide opmerkingen gaan in op onderliggende problemen die later (dus na 12 oktober 2008) in het publieke domein aan het daglicht zijn gekomen, waaronder die van hypotheeksecuritisaties. Tevens heb ik bij één opmerking op juridische verschillen met Nederland gewezen.
Als zeer belangrijke kanttekening wil ik u uitdrukkelijk meegeven dat dergelijke rommelhypotheken – of om in vakjargon te blijven: “hypotheeksecuritisaties” – ook in Nederland zijn gemaakt. De orde van omvang van deze Nederlandse hypotheekpakketten bevindt zich zo rond de €250 miljard op een totaal van €644 miljard aan uitstaande hypotheekschuld (cijfers 2011; zie DNB).
Dit enorme bedrag doet mij het ergste vrezen, te meer onderinvestering in de woningmarkt met negatief eigen vermogen voor hypotheekgevers (schuldenaren) onmogelijk is op te lossen zonder een vorm van schuldherstructurering. Anders gezegd, een kleine sneeuwbal boven aan de berg kan – indien onaangepakt – resulteren in een allesverwoestende lawine zoals die reeds in de Verenigde Staten heeft plaatsgevonden. Daarbij is het voor Nederland zaak om te voorkomen dat er ook hier een juridische desintegratie van de Nederlandse huizenmarkt plaatsvindt. Dit moet ten koste van veel worden voorkomen. Mijn stellingname in deze is dat een preventief plan noodzaak is.
Het belang van de centrale gedachte van Zingales' Plan B moet mijn inziens het uitgangspunt vormen voor het kabinetsbeleid om de crisis op de Nederlandse woningmarkt en de problemen in Nederlandse bancaire sector te lijf te gaan. Aan struisvogelpolitiek, of beter gezegd: kamikaze-beleid, heeft de Nederlandse burger helemaal niets. Hoe langer we wachten, des te groter de problemen zullen worden. Nu in Nederland opnieuw de discussie oplaait over de houdbaarheid van de hypotheekrenteaftrek en omdat Zingales' plan B naar mijn inzicht de enige oplossing biedt voor de huidige problemen zie ik de vertaling van zijn “Plan B” als mijn morele plicht als “econoom”.
Ten overvloede, alle credits voor de onderstaande tekst zijn voor professor Luigi Zingales!!
_______
“Plan B”
Door Luigi Zingales, Robert C. McCormack Professor of Entrepreneurship and Finance and the David G. Booth Faculty Fellow, 12 oktober 2008
Nadat een pistool tegen het hoofd van het Amerikaanse congres was gezet – dreigend met een financiële ineenstorting wanneer zijn plan niet werd goedgekeurd – is minister van Financiën Hank Paulson eindelijk aangekomen bij de enige logische conclusie: zijn plan zal niet werken.
Wanhopig op zoek naar een Plan B, is Paulson langzamerhand aan het warm lopen voor de suggestie van een groot aantal economen: injecteer een zekere hoeveelheid kapitaal in het bancaire systeem. Helaas, het is te weinig en te laat. De vertrouwenscrisis die momenteel het financiële systeem raakt, is zó estig dat alleen een enorme kapitaalinjectie [met eigen vermogen] de markten gerust kunnen stellen [en die hen overtuigen] dat de grote banken niet zullen omvallen, [en die zorgen dat] er opnieuw vertrouwen ontstaat zodat banken aan elkaar [geld] uit lenen. De fragmentarische aanpak van $100 miljard vandaag, $100 miljard morgen zoals gebruikt werd bij AIG zal niet werken. Het eet alleen het geld op, zonder dat het gewenste effect bereikt wordt – en zonder dat dit de markt gerust stelt dat het ergste voorbij is. Eenvoudig gezegd, niets minder dan een 5% verhoging van het eigen vermogen van het bancaire stelsel zal de truc doen. We hebben het over $600 miljard. Helaas, zelfs als de [Amerikaanse] overheid bereid is om geld van deze orde van omvang uit te geven, zijn er drie problemen.
Ten eerste, om het noodzakelijke vertrouwen te herstellen, moet een kapitaalinjectie het risico van wanbetaling op triviale niveaus van financiële instellingen verminderen. Dit impliceert dat de huidige uitstaande schulden (ruwweg twee biljoen [dollar] als we alleen de langlopende obligaties tellen) getransformeerd moeten worden in veilige schulden. Een groot deel van het geïnjecteerde kapitaal zal niet nieuwe leningen genereren, maar zal als een verzekering werken voor de bestaande houders van [bancaire] schulden. Hoeveel? Dat kunnen we schatten door te kijken naar credit default swaps [vrij vertaald: kredietverzekeringen] die ons inzicht geven in de kosten voor het verzekeren van schulden tegen wanbetaling. Met de prijzen van gisteren [dus: 11 oktober 2008], zouden de kosten van het verzekeren van de twee biljoen van uitstaande langlopende obligaties âÂÂâÂÂmeer dan $300 miljard zijn. Als gevolg hiervan zal de helft van het kapitaal dat de regering zal investeren in banken niet gaan naar nieuwe leningen, maar naar het redden van Wall Street beleggers.
Ten tweede, lost een kapitaalinjectie niet de ke van het probleem op die voortvloeit uit de woningmarkt. Wanneer huiseigenaren bij hun huizen kunnen blijven weglopen en failleren, dan zal de banken-sector blijven bloeden en extra kapitaalinjecties nodig gaan hebben. Nog belangrijker is dat het reddingsplan bij uitstek en de vijandigheid die het veroorzaakt, steeds meer huiseigenaren die in een huis bezitten [waarop zij] een negatief eigen vermogen hebben ertoe zal bewegen om weg te lopen*. Velen van hen zullen denken: “Waarom moet ik volgens de regels spelen wanneer Wall Street dat niet doet?”
______
* Opmerking 1: Een wezenlijk verschil tussen het Amerikaans rechtstelsel (in de meeste staten) en de wet in Nederland, is dat Amerikanen door middel van het inleveren van de sleutel van hun huis bij de bank, hun hypotheekschuld bij de desbetreffende bank kunnen beëindigen. In Nederland kan dit niet. In Nederland wordt de schuld hoe dan ook verhaald. De hypotheek rust daarmee dus niet alleen op de woning, die heeft ook betrekking op ander eigen vermogen alsook toekomstig inkomen – ook al is dit in Nederland wettelijk met minimale eisen ten aanzien van het levensonderhoud geregeld.
_______
Dit leidt ons tot het derde en belangrijkste probleem. Als we Wall Street van een bailout voorzien, waarom zouden we niet Detroit (waarschijnlijk nog eens $150 miljard) en Main Street redden? In feite heeft senator McCain [toen Republikeins presidentskandidaat] al gesproken over het kopen van de in gebreke gebleven hypotheken om mensen in hun huizen te houden. Zelfs als we ons beperken tot de subprime-hypotheken, dan hebben we het over $1.300 miljard. Waar stoppen we?
We hebben een andere oplossing nodig: een plan B. Een plan dat het geld dat de regering gebruikt voor het redden van Wall Street en Main Street om [zodoende] onze kostbare dollars te besparen voor een stimuleringspakket, die van essentieel belang zal zijn om de economie [nieuw leven in te blazen].
Het redden van “Main Street”
Stel dat u een huis in Califoië heeft gekocht in 2006. U betaalde $400.000 met slechts 5% eigen vermogen. Helaas is tijdens de laatste twee jaar de waarde van uw huis gedaald met 30%; dus u heeft nu een hypotheek ter waarde van $380.000 en een huis dat $280.000 waard is. Zelfs als u uw maandelijkse betaling kunt betalen(en dat kan u waarschijnlijk niet), waarom zou u dan de moeite doen om de hypotheek te betalen terwijl wanneer u weg loopt, u 100.000 dollar bespaart, meer dan de meeste mensen kunnen sparen in een mensenleven? Echter, wanneer de huiseigenaar wegloopt dan zal de hypotheekhouder [lees: de bank] geen $280.000 kunnen terugverdienen. De procedure voor “foreclosure” [lees: executieverkoop] duurt enige tijd, gedurende het huis niet goed onderhouden wordt en verder in waarde daalt. De herstelratio in standaard hypothecaire faillissementen (die niet zal gaan plaatsvinden temidden van de ergste crisis sinds de Grote Depressie) is 50 cent op elke dollar van de hypotheek. Ik ben gul bij de schatting dat onder de huidige omstandigheden er misschien 50 cent voor elke dollar van de geschatte waarde van het huis terugkomt; momenteel is dat slechts 37 cent voor elke dollar van de hypotheek, en dat voor een [typisch] huis dat getaxeerd wordt op $280.000 dit overeen komt met slechts $140.000 dollar voor de hypotheeknemer [dus: de bank]. Met andere woorden, executieverkopen zijn zowel een kostbare zaak voor de geldlener als voor de schuldenaar. De hypotheekhouder krijgt slechts de helft van wat de huiseigenaren verliest als gevolg van wat wij economen onderinvestering noemen: het onvermogen om het huis te behouden.
Vroeger, toen hypotheken [nog] werden verleend door uw lokale bank was er een eenvoudige oplossing voor dit enorme [probleem van] inefficiëntie. De bank schelde een deel van uw hypotheek kwijt; laten we 30% zeggen. Hierdoor ontstaat een klein positief eigen vermogen – een [financiële] prikkel – voor u om in uw huis te blijven. Omdat u in de woning verblijft en die onderhoudt, krijgt de bank een nieuwe schuld van $266.000 terug, die de $140.000 ver overschrijdt die het zou krijgen bij een executie-verkoop.
Helaas is deze win-win oplossing heden ten dage niet mogelijk. Uw hypotheek is verkocht en herverpakt in een [zogenaamd] “pool of asset-backed securities” [vrij vertaald: bundels van met-bezittingen-gedekte-beleggingspapieren] en verkocht in [verschillende] tranches [lees: financiële plakjes hypotheekclaims] met verschillende prioriteiten**. Er is onenigheid over wie het recht heeft om opnieuw te onderhandelen en heronderhandeling zou kunnen vereisen de instemming van ten minste 60% van de schuldhouders, die zijn verspreid over de hele wereld***. Dit gaat niet gebeuren. Bovendien, in tegenstelling tot uw lokale bank, kunnen houders van schuldpapier op afstand niet zeggen of u een goede kredietnemer bent die pech heeft gehad of iemand die gewoon probeert om te profiteren van de kredietgever. Bij twijfel, willen zij u niet een deel van de schuld kwijtschelden uit angst dat zelfs huiseigenaren die makkelijk hun hypotheek kunnen betalen [ook] zullen vragen om kwijtschelding.
______
** Opmerking 2: Met prioriteiten verwijst Zingales naar de trapsgewijze veiligheid van de afzonderlijke tranches van hypotheeksecuritisaties. Die hebben elk vanwege de verschillen in kredietrisico een eigen kredietwaardigheidsstempeltje en daardoor een verschillende waarde. Deze papieren werden op secundaire markten verhandeld, en werden zelfs in synthetische vorm verhandeld: CDO squared. Die markt is sinds 2008 overleden. De beleggingen bestaan daarentegen nog en staan bij financiële partijen in de boeken.
*** Opmerking 3: Wat Zingales overigens in 2008 naar aller waarschijnlijk nog niet wist, (of wel wist maar waaraan hij geen enkele ruchtbaarheid wilde of durven geven) is dat er op systeemschaal is gefraudeerd met hypotheekaktes en eigendomspapieren. We hebben hierover al geruime tijd en met enige regelmatigheid over geschreven, maar een korte samenvatting is wellicht op zijn plaats.
De hypotheekpapieren moesten systematisch worden vervalst omdat er vooraf op geen enkele wijze is vast te stellen welke hypotheek in gebreke blijft en dus stuk gaat, en welke niet. Die kapotte hypotheek behoort een specifieke tranche van een hypotheeksecuritisatie toe. De vraag is: welke? De veiligste of de minst veilige? Die toewijzing heeft dus achteraf plaatsgevonden. Dit proces verloopt in Amerika via het door banken opgerichte digitale hypotheekregister MERS. Via MERS (Mortgage Electronic Registration System) werd het wettelijke en lokale eigendomsregister door de banken op eigen houtje omzeilt. Hierdoor ontdoken banken niet alleen lokale belastingen, maar erger, zij hebben de zogenaamde “chain of title” (vrij vertaald: de consistente in de opeenvolging van de eigendomstitels) juridisch onklaar gemaakt.
Anders gezegd, banken kunnen in Amerika niet bewijzen dat zij de rechtmatige hypotheeknemer zijn omdat de documenten nooit adequaat zijn bijgehouden. Hierdoor kunnen zij niet op rechtmatige wijze de eigendomsakte van de hypotheekgever (de huiseigenaar) opeisen. Althans, dat kunnen claimanten (lees: banken) alleen als zij de papieren achteraf vervalsen. Dit schandaal kwam aan het licht en bekend te staan onder de noemer “robo-signing”: inhuurkrachten voorzagen voor zo'n $10 per uur, honderden zo niet duizenden hypotheekcontrachten van een valse handtekening. Veel zogenaamde “robo-signers” heette bijvoorbeeld Linda Green, wie zij ook moge zijn (google die naam maar eens..).
Kort gezegd komt de rol van MERS en de wijze waarop Amerikaanse banken de papieren adminisreerde erop neer dat MERS de digitale tafel is waarop Dr. Frankenstein tijdens de huizenboom de rommelhypotheken heeft gefabriceerd – en nadat de huizenmarkt was ingestort – MERS de digitale tafel werd waarop Dr. Frankenstein de hypotheekpapieren toe wees aan banken, die nadien via onderaannemers de papieren vervalsten. Dat zorgt ervoor dat de gehele Amerikaanse woningmarkt in juridisch drijfzand terecht is gekomen. Immers, wat gebeurt er als blijkt dat een uit een executieverkoop gekocht huis, verkregen is door fraude? Strikt juridisch gezien, is er dan sprake van heling. Dat betekent dat het huis aan de oorspronkelijke eigenaar terug gegeven moet worden op het moment dat dit wordt aangetoond. Koopt u in zo'n markt een huis? Zullen pensioenfondsen ooit nog een bundel Amerikaanse hypotheken kopen? De enige conclusie die nu al gesteld kan worden is dat de Amerikaanse woningmarkt door het ontstaan van deze juridische nachtmerrie de komende decennia verboden terrein zijn voor buitenlandse beleggers. Men weet domweg niet waarin men belegt.
______
Hier is waar de overheid met ingrijpen kan helpen. In plaats dat zij geld naar één van beide kanten pompt [dus: of naar banken of naar huiseigenaren], moet de overheid zorgen voor een gestandaardiseerde wijze voor het heronderhandelen van hypotheken. Eén die zowel snel werkt als eerlijk is. Hier is mijn voorstel.
Het [Amerikaanse] congres moet een wet aannemen die een heronderhandelde oversluiting van een hypotheek als optie beschikbaar stelt voor alle huiseigenaren die in een postcode[-gebied] wonen waar de huizenprijzen met meer dan 20% zijn gedaald sinds de tijd dat zij hun woning kochten. Waarom? Omdat er geen reden is om âÂÂinwoners van Charlotte, North Carolina te matsen; daar zijn de huizenprijzen in de afgelopen twee jaar met 4% gestegen.
Hoe implementeren we dit? Dankzij twee briljante economen, Chip Case en Robert Shiller, hebben we betrouwbare meetinstrumenten van prijswijzigingen van huizen op de postcode-niveau. Dus, op basis van deze onroerend goed-index kan de optie tot heronderhandelen van de hypotheek gelicht worden, en kan de nominale waarde van de hypotheek (en de bijbehorende rente) verlaagd worden met hetzelfde percentage als waarmee huizenprijzen zijn gedaald sinds de huiseigenaar dat huis heeft gekocht (of opnieuw heeft geherfinancierd). Exact zoals in mijn hypothetische voorbeeld hierboven.
In ruil zal echter de hypotheekhouder een deel van het eigen vermogen van de woning krijgen op het moment dat het wordt huis verkocht wordt. Tot die tijd zullen de huiseigenaren zich gedragen alsof zij voor 100% van het huis eigenaar zijn. Pas op het moment van de verkoop zal 50% van het verschil tussen de verkoopprijs en de nieuwe [en lagere] waarde van de hypotheek worden terugbetaald aan de hypotheekhouder. Het lijkt misschien een vreemd contract, maar Stanford University heeft met succes een soortgelijke regeling getroffen voor haar faculteit: de universiteit financierde een deel van de aanschaf van het huis in ruil voor een fractie van de overwaarde vanaf het moment van vertrekking [van de lening].
De reden voor het delen van de voordelen is tweeledig. Aan de ene kant, maakt het de heronderhandeling minder aantrekkelijk voor de huiseigenaren, waardoor het onaantrekkelijk is voor diegene die het niet nodig heeft. Bijvoorbeeld, huiseigenaren met een zeer groot eigen vermogen in hun huis (die geen behoefte hebben voor een herstructurering omdat ze niet failliet dreigen te gaan) zullen het erg duur vinden om deze optie te gebruiken, omdat zij tenminste 50% van hun eigen vermogen moeten opgeven. Ten tweede vermindert dit de kosten van heronderhandeling voor de kredietinstellingen, omdat [op deze wijze] de problemen in het financiële systeem [worden] geminimaliseerd.
Aangezien de optie om opnieuw te onderhandelen via de American Housing Rescue & Foreclosure Prevention Act niet stimulus genoeg blijkt te zijn, zal deze heronderhandeling opgelegd moeten worden aan geldschieters, en zal die slechts als een optie aan huiseigenaren gegeven worden. Zijn moeten hun vooemen dan wel in een relatief korte periode aankondigen.
Het grote voordeel van dit programma is dat het erin voorziet dat hulp aan noodlijdende huiseigenaren gegeven wordt zonder kosten voor de federale overheid en tegen zo minimaal mogelijke kosten voor de hypotheekhouders. Het andere grote voordeel is dat het de defaults op hypotheken zal stoppen, waardoor de stortvloed aan huizen die op de markt komen en waardoor een neerwaartse druk op de vastgoedprijzen ontstaat geëlimineerd kan worden. Door de vastgoedmarkt te stabiliseren, kan dit plan helpen te voorkomen dat een verdere verslechtering van de balans van financiële instellingen plaatsvindt. Maar het zal geen oplossing bieden voor het probleem van de estige onderkapitalisatie van deze instellingen waarmee zij op dit moment worden geconfronteerd. Daarvoor hebben wij het tweede deel van dit plan nodig.
Het redden van Wall Street
Het plan voor Wall Street volgt dezelfde belangrijkste gedachte: het faciliteren van een efficiënt heronderhandeling. Het belangrijkste verschil tussen de Main Street en Wall Street plannen is het gemak waarmee de actuele waarde van de in moeilijkheden verkerende [financiële] activa [lees: hypotheekgerelateerde beleggingen op de linkerzijde van de balans bij banken] beoordeeld kan worden. Het is relatief eenvoudig om de huidige waarde van een woning te schatten door te kijken naar de aankoopprijs en op de tussenliggende daling van de waarde (via de Case & Shiller index). Bij banken echter, is deze schatting door het gebrek aan transparantie erg moeilijk te maken****. Om te voorkomen dat deze raming noodzakelijk is, die bovendien een moeilijk proces vol met potentiële belangenconflicten zal zijn, gaan we een slim mechanisme gebruiken dat twintig jaar geleden door een advocaat en econoom, Lucian Bebchuk is bedacht.
____
**** Opmerking 4: Boekhoudkundige regels maken dat onmogelijk: mark-to-market is vervangen door mark-to-model (ook wel mark-to-fantasy) en daardoor is er nauwelijks tot geen vertrouwen in de juistheid van de boekhoudkundige waarde van hypotheken en hypotheekgerelateerde beleggingen. Zoals bij de vorige kanttekening al is gesteld: deze secundaire markt voor hypotheekbeleggingen is dood en bestaat nagenoeg niet meer. Voor zover die nog bestaat, wordt die door banken vormgegeven en wel via onderlinge twijfelachtige transacties zodat zij elkaar helpen aan een kunstmatige waarde.
_____
De kegedachte is dat het [Amerikaanse] congres een wet moet aannemen die een voorverpakte [lees: een nieuwe gestructureerde] faillissementsvorm voorschrijft, die banken in staat stelt om hun schulden te herstructureren, en [die hen bovendien in staat stelt om] het verstrekken van leningen te hervatten. Voorverpakt betekent dat alle voorwaarden vooraf zijn gespecificeerd en die banken over nacht uit [de problemen] laat komen. Het enige dat nodig zou zijn is een handtekening van een federale rechter. In de private sector zijn voorwaarden over het algemeen overeengekomen tussen de betrokken partijen. De innovatie hier zou zijn dat alle voorwaarden vooraf ingesteld worden door de overheid, waardoor het proces versneld wordt. Bedrijven die in deze speciale faillissement procedure gaan, zullen hun oude aandeelhouders weggevaagd zien worden [dat betekent dus dat er een streep door het vermogen van aandeelhouders wordt gezet] en hun bestaande schulden (commercial paper en obligaties) worden omgezet in eigen vermogen. Dit zou onmiddellijk banken solide maken doordat zij een grote buffer eigen vermogen krijgen. Zoals het er nu uitziet, hebben banken zoveel geld verloren in rommelhypotheken dat die de waarde van hun eigen vermogen bijna tot nul is getuimeld. Met andere woorden, ze zijn zo goed als failliet. Door van alle banken de schuld in eigen vermogen om te zetten, zal dit speciale Chapter 11 [dat is de naam van de wet t.a.v. faillissementen; zie: wiki] banken solvabel maken en in staat stellen om opnieuw te lenen aan hun klanten.
Zeker is dat sommige van de huidige aandeelhouders het niet eens zullen zijn dat hun bank insolvabel is en zullen zich onteigend voelen door een procedure die hun belegging tot nul reduceert. Dit is waar het Bebchuk-mechanisme handig is. Na de indiening van dit speciale faillissementsregime, geven we deze aandeelhouders een week de tijd om de crediteuren van de bank uit te kopen door hen de nominale waarde van de schuld te betalen. Iedere aandeelhouder kan [dus] individueel beslissen. Als hij denkt dat het bedrijf solvabel is, betaalt hij zijn deel van de schuld [dus naar rato van zijn aandeel ten opzichte van de schuld] en herwint zijn deel van het eigen vermogen. En anders, laat hij het voor wat het is.
Mijn plan zou individuele spaarders vrijstellen die federaal worden gewaarborgd [lees: gegarandeerd via het Am. depositogarantiestelsel FDIC]. Ik zou ook credit default swaps en repo-contracten vrijstellen om mogelijke rimpel effect te vermijden door het systeem (wat is gebeurd door Lehman Brothers niet door middel van een soortgelijke procedure te ontbinden). Het zou volstaan âÂÂâÂÂdoor [in de wet] te schrijven dat dit speciale faillissementsregime voor banken niet wordt beschouwd als een “default” (lees: failleren op schuld) voor zover het deze contracten betreft.
Hoe zou de overheid deze insolvabele banken (en alleen die) op vrijwillige basis kunnen verleiden om dit speciale faillissementsregime te volgen? Een manier is om gebruik te maken van de kracht korte termijn schulden. Door de kort lopende schulden te betrekken in deze herstructurering, zal dit speciale faillissementsregime angst veroorzaken onder de houders van kort lopende schulden. Indien zij denken dat de instelling wel eens insolvabel kan zijn, dan zullen zij hun geld zo snel mogelijk terugtrekken uit angst om betrokken te raken bij deze schuldherstructurering. Op die manier zullen zij een liquiditeitscrisis genereren die deze instellingen dwingt tot dit speciale faillissement.
Een alteatief mechanisme is dat de Fed de toegang tot liquiditeit limiteert. Zowel banken als investeringsbanken kunnen momenteel bij het noodloket van de Federal Reserve geld lenen; dat betekent dat zij door middel van het plaatsen van onderpanden, geld kunnen lenen tegen een redelijke rente. Onder mijn plan zouden de komende twee jaar alleen banken die dit speciale faillissementsregime zijn ondergaan toegang krijgen tot het noodloket. Op deze manier hoeven solide financiële instellingen die geen behoefte hebben aan liquiditeit niet gedwongen te worden om door middel van deze herstructurering dit faillissementsmechanisme te ondergaan, terwijl die [banken die] insolvabel zijn met haast deze mogelijkheid kiezen om een nationalisatie te vermijden.
Een ander probleem zou kunnen zijn dat de instellingen die in het bezit zijn van de [bancaire] schulden – [en] die [na de herstructurering] zullen eindigen als eigenaar van de aandelen – dit vanwege regelgeving of contract niet mogen [..]. Om te voorkomen dat aandelen gedumpt worden en die een negatief effect zouden hebben op de marktprijzen, is het voldoende om een âÂÂâÂÂnorm in te stellen die het mogelijk maakt dat deze instellingen twee jaar de tijd krijgen om te voldoen aan de gestelde eisen. Dit was vroeger de gangbare praktijk voor banken die geen aandelen konden bezitten, daartoe wel gedwongen werden om die te âÂÂâÂÂnemen bij een herstructurering.
Het mooie van deze aanpak is drieledig. Ten eerste wordt het bankwezen geherkapitaliseerd zonder kosten voor de belastingbetaler. Ten tweede, het voorkomt dat de regering betrokken raakt bij de uiterst moeilijke zaak om de waarde van financiële activa die “onder stress” staan [zeg maar de probleem-activa] te bepalen. Als de schuld wordt omgezet in eigen vermogen, dan zal de totale waarde niet veranderen, alleen de juridische aard van de schuldvordering. Ten derde, voorkomt dit plan de mogelijkheid dat de overheid voor God gaat spelen, en gaat beslissen welke banken gered worden en mogen doorgaan en welke moeten omvallen; in plaats daarvan zal de markt deze beslissingen maken.
Morgen is het te laat is
De Verenigde Staten (en mogelijk de wereld) wordt geconfronteerd met de grootste financiële crisis sinds de Grote Depressie. Er is een sterk verlangen voor de overheid om in te grijpen om ons te redden, maar hoe? Tot nu toe heeft de schatkist de adviezen van Wall Street opgevolgd die er uit bestaat om publieke geld te smijten naar de problemen. Echter, de kosten zullen snel escaleren. Als we dit niet stoppen, dan zullen we een ondraaglijke schuldenlast achterlaten aan onze kinderen.
De tijd is gekomen dat de minister van Financiën om te luisteren naar sommige economen. Door de oorzaken van de huidige crisis te begrijpen, kunnen we die verhelpen zonder een beroep te hoeven doen op publieke middelen. Dus, ik voel het als mijn plicht om als econoom een âÂÂâÂÂalteatief aan te reiken: een op de markt gebaseerde oplossing, die geen publiek geld verspilt en gebruik maakt van de kracht van de overheid door slechts het proces van herstructurering te versnellen. Het is misschien niet perfect, maar het is een concrete mogelijkheid die moet worden onderzocht voordat berust wordt in de waargenomen onvermijdelijke [noodzaak] van Paulson's voorstellen.
De originele tekst kan via de persoonlijke pagina van Luigi Zingales gevonden worden, of door hier te klikken.
_______
Tot slot. Er zijn meerdere mechanisme's die schuldherstructurering mogelijk maken, en niet in de laatste plaats voor die van overheden. In de nabije toekomst zal ik daar opnieuw bij stil staan en op welke wijze Europa dat kan doen. Ik zou u bij wijze van uitzondering willen vragen om familie, vrienden en bekenden die geconfronteerd worden met een negatief eigen vermogen op hun gekochte huis te wijzen op de mogelijkheden voor schuldherstructurering. De hele simpele gedachte die hieraan ten grondslag ligt is eenvoudig: hoe meer mensen weten dat dit soort eenvoudige oplossingen mogelijk zijn, des te groter de druk wordt op de politiek. De druk op politiek Den Haag om eens te gaan handelen en te besluiten in het ALGEMENE is te laag. Terwijl in Den Haag men alleen oog lijkt te hebben om de onhoudbare verworvenheden van het verleden te beschermen staat wat mij betreft onze toekomst en die van toekomstige generaties op het spel. Deze kennis en inzichten vormen in die zin voor mij een morele verplichting om hier op te wijzen; of die de politiek nu uitkomt of niet.
