Categorie: Kredietcrisis

De prijsindex bestaande koopwoningen laat de prijsontwikkeling zien van geregistreerde bestaande koopwoningen in Nederland die aan particulieren verkocht zijn. De prijzen van bestaande koopwoningen lagen in september op het niveau van begin 2004. Dat is een bittere pil voor starters die in de afgelopen jaren hun eerste huis kochten, want ten opzichte van de piek in augustus 2008 staat deze prijsindex van het CBS en het Kadaster nu 16% lager.

De prijsdaling is het logische gevolg van een dalende vraag naar en een toenemend aanbod van woningen. Banken zijn terughoudend met het verstrekken van een hypotheek en veel starters kiezen ervoor op te huren. In de eerste drie kwartalen van 2012 wisselden in totaal 81.000 woningen van eigenaar, een daling van 8% ten opzichte van diezelfde periode vorig jaar. Op de website van het CBS is een grafische weergave gemaakt van de historische ontwikkeling van de huizenprijzen in elke provincie. Deze grafische weergave loopt van begin 1996 tot en met september 2012.

Prijsdaling zet voort (Bron: CBS, Kadaster)

Ontwikkeling huizenprijzen eind 2001

Ontwikkeling huizenprijzen eind 2008

Ontwikkeling huizneprijzen september 2012

tekst

Net als bij de daling van de aandelenkoersen in 2008 werd ook in 1987 al met de boze vinger gewezen naar de computerhandel. Door de manier waarop de handelssystemen geprogrammeerd werd de ene verkoopgolf op de andere gestapeld. Handelaren die op marge waren ingestapt vluchtten naar de uitgang en deden hun aandelen massaal van de hand. Door de stortvloed aan verkooporders en het gebrek aan kopers droogde de liquiditeit in de markt snel op. Volgens sommigen was de crash van 19 oktober 1987 te wijten aan een uit de hand gelopen verkoopgolf, anderen beweren dat de koersen veel te snel waren gestegen en als gevolg van de crash weer terugkeerden naar een 'normaal' niveau.

De verschillende aandelenbeurzen verloren in de maand oktober fors. Hong Kong (-45,5%), Australie (-41,8%), Spanje (-31%), het Verenigd Koninkrijk (-26,45%), de VS (-22,68%) en Canada (-22,5%) en tal van andere landen zagen veel vermogen verdampen op de beurs. Opvallend was dat de Dow Jones over heel 1987 alsnog een plus noteerde, want de koers stond aan het eind van het jaar enkele procenten hoger dan aan het begin van 1987. De piek van 2.722 punten die voor de Zwarte Maandag bereikt werd kwam pas twee jaar later weer in zicht.

Art Cashin van UBS Securities blikt terug op de gebeurtenissen van die dag:

''De eerste acht maanden van 1987 waren niets minder dan spectaculair te noemen. Vanaf nieuwsjaarsdag tot en met Labor Day ging de Dow Jones 43% omhoog. De angst leek te verdwijnen onder de beleggers. Jonge handelaren lachten om de voorzichtigheid van hun ouders en spoorden elkaar aan om te kopen in een opgaande markt, omdat de ene rally de andere opvolgde.

De rally eindigde op 25 augustus 1987, toen de Dow Jones een record bereikte van 2.722 punten. De rente begon te stijgen en de inflatie begon op te lopen. In Japan en in de VS waren er plannen om het speculatieve gedrag van beleggers in toom te houden, onder meer met hoge transactiebelastingen.

Op de betreffende maandag leek de situatie op de beursvloer onwerkelijk. Orders stroomden sneller en sneller binnen en de aandelenticker werd steeds sneller ingesteld zodat de actuele koersen vaker voorbij kwamen. De ticker ging zo snel voorbij als handelaren het konden lezen. Aan het eind van de ochtend leek de beurs weer te stabiliseren, maar na geruchten over het mogelijk stilzetten van de handel werd de est van de situatie echt duidelijk. Kopers trokken zich terug en in de middag zakten de koersen verder weg.

De volgende handelsdag was niet veel minder chaotisch, want aanvankelijk werd bijna de helft van het verlies goed gemaakt (een zogeheten dead cat bounce). Later die dinsdag verdampte de koerswinst weer en ging de markt opnieuw onderuit.''

Vandaag besteden (financiële) nieuwssites kort aandacht aan de beurscrash van 1987, hieronder een verzameling van de krantenkoppen van toen.

De Telegraaf

New York Times

The Guardian

Wall Street Joual (Klik voor volledige krant)

Daily News

De voor seizoensinvloeden gecorrigeerde werkloosheid nam in september 2012 verder toe met 5.000 personen en kwam daarmee uit op een nieuw totaal van 519.000 geregistreerde werklozen. Volgens het UWV waren er in de maand september ongeveer 304.000 mensen die een WW-uitkering ontvingen, vrijwel evenveel als in de maand augustus.

Het CBS schrijft dat in de afgelopen drie maanden het aantal werklozen met gemiddeld 8.000 per maand is toegenomen. Daarvan waren gemiddeld ongeveer 5.000 mannen en 3.000 vrouwen. Het totale bestand van geregistreerde werklozen bestaat voor 281 duizend uit mannen en voor 238 duizend uit vrouwen. Opvallende onwikkelingen achter deze cijfers zijn de forse toename van het aantal WW-uitkeringen voor jongeren onder de 25 jaar (+53,8% ten opzichte van een jaar geleden) en de extreme toename van het aantal WW-uitkeringen voor mensen die in de bouwsector werkzaam waren. Daar was het aantal WW-uitkeringen in september 2012 maar liefst 72,9% hoger dan één jaar geleden. Het aantal uitkeringen verstrekt aan mensen die werkzaam waren in de bouw bedraagt nu ruim 14.000, zo bericht het CBS. Hieronder een grafiek en een aantal tabellen die afkomstig zijn uit dit document.

Totaal aantal werklozen en WW-uitkeringen, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden

Ontwikkeling werkloosheid sinds begin 2011

WW-uitkeringen per sector

WW-uitkeringen naar geslacht, leeftijd en regio

De tijdlijn begint in november 2009, als de toenmalige Griekse premier Papandreou kort na zijn aantreden ontdekt dat het begrotingstekort veel te rooskleurig werd gepresenteerd. Het daadwerkelijke tekort zou dat jaar met bijna 12% dubbel zo hoog worden als eerder werd aangenomen. Met het verstrijken van de tijd komen ook de problemen in landen als Spanje, Portugal Ierland en Italië aan de orde. De grafische tijnlijn is hier te vinden.

The Guardian maakte een grafische tijdlijn van de Europese schuldencrisis sinds november 2009

Businessinsider erkent dat goud waarschijnlijk de meest populaire veilige haven is, omdat het zich in de geschiedenis heeft bewezen als een bezitting die haar waarde nooit verloren heeft. Maar omdat goud op dit moment bijna op een recordprijs staat en omdat het edelmetaal volgens de nieuwssite relatief 'zwaar' zou zijn en duur in opslag verdienen ook enkele alteatieven de aandacht. Hieronder de volledige lijst die begin deze week op Businessinsider gepubliceerd werd.

Wapens en munitie

Wapens blijken redelijk waardevast te zijn en volgens ammo.net zijn de populaire Remington .223 kogels tussen 1999 en 2011 met 224% in prijs gestegen, meer dan de officiele inflatie. Na de verkiezing van Barack Obama steeg de wapenverkoop in de VS, uit angst voor strengere wetgeving ten aanzien van wapenbezit. Traditioneel worden er in landen waar wapenbezit als normaal wordt beschouwd meer wapens verkocht in crisistijd. Volgens een artikel van de Wall Street Joual is het aanbod van wapens minder snel gestegen dan de vraag en zou een herverkiezing van Obama opnieuw een impuls kunnen geven aan de wapenverkoop.

We moeten echter niet vergeten dat de productie van wapens en munitie altijd opgeschroefd kan worden, terwijl de productie van goud minder elastisch is. Een grote vraag naar munitie en wapens kan uiteindelijk altijd beantwoordt worden, ook zonder een grote prijsstijging van het goed. Voor goud is het aanbod veel beperkter dan de vraag, waardoor grote vraag naar goud zich vrijwel direct laat vertalen in een hogere prijs.

Landbouwgrond

Een andere bezitting die bescherming biedt tegen inflatie en economische rampspoed is landbouwgrond. Daarvan is het aanbod beperkt, terwijl er altijd vraag is naar exploitatie van deze grond. Volgens Tom Eisenhauer, directeur van Bonnefield Financial, is landbouwgrond een meer consistente bescherming tegen inflatie dan goud. Met een groeiende wereldpopulatie zal de vraag naar grond om voedsel op te verbouwen alleen maar toenemen, zo suggereert Simon Black. John Taylor van de U.S. Trust Farm and Ranch division merkt op dat landbouwgrond de laatste vijf jaar in prijs is gestegen en dat de stijging groter was dan het historische gemiddelde.

Japanse yen

Valuta zijn onder vrijwel alle omstandigheden de meest liquide belegging en daarom kiezen veel beleggers en spaarders er ook voor om een gedeelte van hun vermogen in een andere valuta aan te houden. Businessinsider schrijft over de Japanse yen, de munt die in waarde is aangesterkt ten opzichte van de Amerikaanse dollar. De Wall Street Joual schreef eerder dat centrale banken wereldwijd hun reserves in yen in de afgelopen vier jaar met meer dan 22% hebben uitgebreidt. Met verschillende valuta kan een belegger of spaarder weliswaar zijn risico spreiden, maar valuta blijven altijd kwetsbaar voor mismanagement van overheden en centrale bankiers. Door de hele menselijke geschiedenis zijn er al een paar honderd verschillende valuta ten onder gegaan en over een langere termijn is er niet één valuta geweest die haar waarde volledig wist te behouden.

Horloges

De meeste horloges schrijven af in waarde, maar de duurdere en meer exclusieve exemplaren zouden hun waarde wel weten te behouden. Een zeldzame Rolex kan volgens CNN Money zelfs toenemen in waarde. George Somlo, eigenaar van een antiekwinkel in Londen, heeft waargenomen dat er gedurende economische crises veel vraag is naar klassieke horloges en zakhorloges. 

Postzegels

Ook postzegels blijken over en langere periode hun waarde goed te behouden. De meest zeldzame exemplaren kunnen zelfs sterk in waarde stijgen, omdat het aanbod van antieke postzegels gelimiteerd is (eventuele vervalsingen daargelaten). Obligatiebelegger Bill Gross van Pimco bezat in 2008 een postzegelcollectie met een waarde van $10 miljoen. Die collectie werd in de veilig gedaan en de opbrengsten gingen naar liefdadigheid.

Kunst

De Mei Moses index, die de waarde van kunst volgt, heeft de S&P 500 aandelenindex in de afgelopen tien jaar zes keer verslagen. In de afgelopen tien jaar steeg de index jaarlijks met 7,8%, vergeleken met gemiddeld een magere 2,7% voor de aandelenindex van 500 grote bedrijven. Volgens obligatie-expert Jeff Gundlach is kunst een meer draagbare versie van goud dat dezelfde hoeveelheid vermogen kan opslaan. Die stelling gaat alleen op voor de allerduurste schilderijen, want een paar kilo aan goudbaren is minder kwetsbaar en makkelijker te vervoeren dan een schilderij van een paar ton.

Begin dit jaar werd echter een schilderij geveild voor meer dan $250 miljoen, een bedrag dat bij de huidige goudprijs gelijk is aan bijna 4.500 kilo puur goud. Met een dergelijk hoog bedrag is een schilderij inderdaad meer draagbaar dan goud te noemen.

Diamanten

Alan Landau, de directeur van Novel Asset Management, beschouwt diamanten als een geweldige veilige haven. De glimmende stenen zijn minder liquide dan goud, maar zouden volgens Landau ook minder prijsschommelingen kennen. Goud heeft als voordeel dat het makkelijker te waarderen is en dat het zonder significant waardeverlies opgedeeld of samengevoegd kan worden tot een groter of kleiner stuk goud. Ook bestaan er kunstmatige geproduceerde diamanten, terwijl er geen manier is om op grote schaal goud na te maken.

Wijn en sterke drank

Sterke drank en wijn uit een goed jaar weet vaak ook zijn waarde te behouden. Vooral hele oude flessen drank kunnen soms erg veel geld waard worden. Een belegger of spaarder kan dus sterke drank of goed houdbare wijn inslaan, maar het is natuulijk nooit zeker of deze bezittingen in waarde zullen stijgen ten opzichte van de koopkracht.

Zeldzame munten

Volgens Businessinsider zijn ook zeldzame gouden munten een interessant beleggingsobject. De prijs van een 1907 St. Gaudens muntstuk steeg van $2.000 voor de recessie tot $2.720 in oktober. De Amerikaanse Double Eagle munt van het jaar 1933 is nog waardevoller, want deze munt werd in een zeer beperkte oplage geslagen voorafgaand aan de confiscatie van goud in de VS. Een klein aantal van deze munten, die niet in circulatie mochten komen, werd destijds gestolen. In 2002 werd een dergelijk muntstuk in negen minuten tijd geveild voor een bedrag van $7,59 miljoen, vele malen de intrinsieke waarde van 1 troy ounce goud.

Canadese obligaties

Volgens de Financial Post steeg het aantal aankopen van Canadese staatsobligaties door buitenlandse beleggers in mei 2012 naar een record van $16,7 miljard. Canadese obligaties hebben een Triple-A waardering en worden gezien als een veilig alteatief voor Amerikaanse of Europese staatsobligaties. De Canadese staatsschuld bedraagt slechts 32,1% van het BBP, terwijl Europese landen gemiddeld meer dan 85% schuldquote hebben ten opzichte van het BBP. In de VS heeft de staatsschuld dit jaar een niveau van 100% ten opzichte van het BBP doorbroken. Omdat Canadese obligaties worden uitgedrukt in een andere valuta (Canadese dollars) biedt een belegging in deze obligaties ook bescherming wanneer er een snellere waardedaling van de Amerikaanse dollar of de euro is ten opzichte van de Canadese dollar. Andersom kan het valutarisico ook negatief uitwerken, als de euro of US dollar bijvoorbeeld blijkt aan te sterken ten opzichte van de Canadese dollar.

Japanse staatsobligaties

Volgens de Wall Street Joual hebben buitenlandse beleggers sinds 1979 niet meer zoveel Japanse staatsobligaties in hun portefeuille gehouden als nu. Of het daarmee ook een veilige haven is valt te betwijfelen, want ook de Japanse economie heeft problemen. De centrale bank kondigde onlangs aan opnieuw steunaankopen te doen met nieuw geld. De rentevergoeding op Japanse obligaties is ook zeer laag.

Scandinavische obligaties

Obligaties van Scandinavische landen blijken ook populair te zijn onder beleggers. Deze landen hebben een relatief lage schuldquote en in het geval van Noorwegen is er ook een grote olievoorraad waar het land uit kan putten. Volgens Rob Stewart van Rothschild Wealth Management zullen Scandinavische obligaties waarschijnlijk lang hun waarde behouden.

Meer keuzes: Vastgoed, sieraden en klassieke auto's

Uiteraard zijn er nog meer waardevolle zaken te bedenken die niet in dit overzicht van Businessinsider zijn opgenomen. De meest opvallende afwezigen zijn vastgoed, sieraden en klassieke auto's. De waarde van deze objecten kan ook sterk flucteren, maar ook dergelijke bezittingen zullen na een grote crisis waardevol blijven.

De grote daling van 10,8% jaar-op-jaar is natuurlijk een gemiddelde, een percentage dat sterk naar beneden is gehaald door extreme vraaguitval in landen die het hardst getroffen zijn door de Europese schuldencrisis. Zo zakte de autoverkoop in Griekenland van jaar-on-jaar met 42,5%, liet Portugal een verdere terugval van 39,7% zien en kromp de autoverkoop in Spanje ten opzichte van het derde kwartaal van 2011 met 36,8%. In Nederland werden in het derde kwartaal van dit jaar 27,7% minder nieuwe auto's verkocht dan in het derde kwartaal van vorig jaar.

Binnen de Europese Unie zag alleen Groot-Brittannië de autoverkopen stijgen, met 8,2% ten opzichte van een jaar eerder. Opvallend is de verschuiving in het soort verkochte auto's. Zo werden volgens de bronnen van Zero Hedge 42,3% meer Land Rovers verkocht ten opzichte van een jaar geleden, terwijl de verkoop van Alfa Romeo's fors naar beneden ging (-31,6%). Mercedes en BMW wisten hun verkoopaantallen wel op peil te houden.

Volvo

Dat het slecht gaat met de auoverkopen is geen nieuws meer. Toch is het verontrustend dat er vier jaar na het uibreken van de crisis nog steeds geen teken van herstel zichtbaar is in de autobranche. Volvo kondigde deze week aan dat het de productie in één van haar fabrieken een week stil zal leggen, omdat er te weinig vraag zou zijn naar nieuwe auto's in Europa. Begin deze maand werd de productie van auto's bij Volvo al wat teruggeschroefd.

Samenwerken 

Renault en Nissan lieten weten dat ze tussen nu en 2016 hun kostenbesparingen uit samenwerking willen verdubbelen tot €4 miljard. De extra bezuinigingen zijn nodig om de verslechterde marktomstandigheden in Europa het hoofd te bieden. Ook Opel en Peugeot hebben problemen met de dalende autoverkoop. Deze twee bedrijven lieten gisteren weten dat ze hun samenwerking verder willen uitbreiden door de productie gedeeltelijk samen te voegen.

BMW

Het is niet alleen maar kommer in kwel bij Europese autofabrikanten, want BMW liet weten dat het in de eerste drie kwartalen van dit jaar al een verkoopgroei van 8,3% heeft weten te realiseren. Blijkbaar zijn de modellen van dit merk binnen en buiten Europa meer in trek.

Autoverkopen in Europese Unie opnieuw fors gekrompen, 10,8% minder verkocht dan in derde kwartaal 2011

De ellende op de woningmarkt is dus nog lang niet voorbij, want er is nog een lange weg te gaan voordat er weer evenwicht in de markt is. Door de hypotheekrenteaftrek en financiële innovaties als de aflossingsvrije hypotheek en de beleggingshypotheek konden huishoudens jarenlang veel meer lenen voor hun woning dan verantwoord was. In het huidige economische klimaat zijn de hoge huizenprijzen buiten het bereik van de meeste starters. Ook banken zijn terughoudend geworden met het verstrekken van leningen. Door deze twee factoren zakte het aantal geregistreerde hypotheken in september 2012 met 30,2% ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder en met 9,4% ten opzichte van een maand eerder.

Van het Kadaster:

Tijdens de lezing werd een aantal powerpoint presentatieslides gebruikt, die op de website van de DNB te vinden zijn. Deze slides wijzen op het belang van de eurozone in de totale wereldeconomie. Zo blijkt 19% van het wereldwijde BBP geproduceerd te worden in de eurozone en blijkt het eurogebied verantwoordelijk te zijn voor bijna 15% van de wereldwijde handel (gecorrigeerd voor onderlinge handel tussen de landen in de eurozone).

Daaa komt Klaas Knot terzake. Hij wijst aan de hand van een aantal grafieken (grafiek 1, 2 & 3) aan dat er voorafgaand aan de schuldencrisis teveel geld geleend werd in sommige leden van de muntunie. Het vertrouwen dat de gemeenschappelijke munt uitstraalde zorgde ervoor dat landen als Spanje, Portugal, Ierland en Griekenland veel goedkoper konden lenen dan ooit tevoren. Als gevolg van leenzucht van sommige perifere eurolanden (grafiek 4) liep de inflatie snel op en begonnen ook de lonen sneller toe te nemen dan in de sterkere eurolanden zoals Nederland, Duitsland en Ooostenrijk. Dit probleem werd pas zichtbaar toen in 2008 de crisis uitbrak en beleggers weer onderscheid gingen maken tussen staatsobligaties uit de sterkere en zwakkere eurolanden (grafiek 5).

De gevolgen van het excessieve leengedrag van overheden worden inmiddels sterk gevoeld in landen als Griekenland, Ierland, Spanje, Italie en Portugal. Doordat de financiële markten een hogere rentevergoeding afdwingen op nieuwe schulduitgifte van deze landen wordt toevlucht gezocht tot het Europese noodfonds. Daarbij moeten ze instemmen met drastische bezuinigingen, die vrijwel alle burgers zullen treffen.

Figuur 1: Kredieten aan private sector groeiden tussen 2000 en 2011 erg snel in Ierland, Spanje en Griekenland

Figuur 2: Cumulatieve verschil prijsinflatie ten opzichte van EMU-gemiddelde

Figuur 3: Ontwikkeling loonkosten in verschillende eurolanden

Figuur 4: Begrotingsdiscipline verzwakte na toetreding tot muntunie

Figuur 5: Sinds de start van de EMU werd er nauwelijks onderscheid gemaakt in kredietwaardigheid lidstaten

Verlagen schuldquote

Klaas Knot pleitte in Hong Kong opnieuw voor meer fiscale discipline als onderdeel van de oplossing voor de schuldencrisis. Alle leden van de muntunie moeten volgens hem streven naar het terugbrengen van de staatsschuld tot een niveau beneden de 60% van het BBP. Deze enigszins arbitraire grens moet van buitenaf aan alle lidstaten worden opgelegd. De schuldquote van de eurolanden ligt inmiddels al een stuk hoger, op gemiddeld meer dan 85% van het BBP. Om terug te keren naar een houdbare staatsschuld moeten alle lidstaten volgens Klaas Knot aansturen op bezuinigingen en moeten de perifere landen ook inspanning leveren om hun economie concurrerender te maken en de loonkosten omlaag te brengen.

Fiscale discipline

Het verlagen van de schuldenquote binnen de eurozone kan volgens Knot alleen bereikt en gehandhaaft worden door ''een onafhankelijke handhaving van de Europese fiscale regels en door een verankering van de fiscale regels in de nationale wetgeving''. Daaaast is een Europees bankentoezicht nodig dat alle banken in de eurozone bestrijkt (en niet alleen de inteationaal opererende banken). Klaas Knot verwees in zijn lezing expliciet naar de problemen bij tal van lokale banken in Spanje en Ierland, banken die bijzonder veel hypotheken hadden verstrekt en daardoor hard getroffen werden door het klappen van de vastgoedzeepbel.

Volgens Klaas Knot zijn de zogeheten 'Eurobonds' alleen haalbaar als het bovenstaande gerealiseerd is. Maar zelfs dan zal het volgens de president van de Nederlandsche Bank eerder decennia dan jaren duren voordat de ambitieuze doelstelling van minder dan 60% schuldquote bereikt is. Het is wel een doelstelling die het streven waard is, want volgens Klaas Knot kan een verlaging van de schuldquote tot onder de 60% en een invoering van Eurobonds voorkomen dat liquiditeitsproblemen overgaan in solvabiliteitsproblemen. Ook kan een systeem van Eurobonds het besmettingsgevaar inperken. Klaas Knot benadrukt dat Eurobonds geen geschikt instrument zijn in crisistijd, maar dat het gezien kan worden als 'het licht aan het eind van de tunnel' voor kwetsbare eurolanden.

Analyse fiscale unie

In november van vorig jaar publiceerde Jaco Schipper een uitgebreide analyse over de vormgeving van een fiscale unie binnen de eurozone. Daarin komen ook de details van het gewenste schuldenplafond van 60% aan bod.

De lijstaanvoerder is de regio Grootegast en omstreken, waar de prijs ten opzichte van het derde kwartaal van vorig jaar met 14,5% omlaag ging. Ook grotere plaatsen als Apeldoo, Groningen en Amsterdam staan hoog op deze lijst met prijsdalingen van rond de 12% ten opzichte van een jaar geleden. De onderstaande top-17 is overgenomen van RTL-Z.

1. Grootegast eo -14,5%
2. Ruurlo Eibergen -14,1%
3. Raalte eo -13,0%
4. Apeldoo -12,2%
5. Zuidoost Groningen -11,5%
6. Amsterdam -11,5%
7. Waalwijk Drunen -11,2%
8. Leiden -11,2%
9. Zeeuwse Eilanden -11,1%
10. Haarlem -11,1%
11. Breda -10,8%
12. Zuidwest Friesland -10,7%
13. West Brabant -10,4%
14. Doetinchem -10,3%
15. Roermond -10,2%
16. Opsterland -10,2%
17. Nijmegen -10,2%

De volledige lijst ziet er als volgt uit:

Grootste Daling Huizenprijzen

De Europese Unie behoorde vooraf tot de favorieten, zo schrijft het ANP. Geir Lundestad, de notaris van het Nobelprijscomité, pleitte er vorig jaar namelijk ook al voor dat de Europese Unie deze prijs zou krijgen. “Door de EU hebben we niet alleen de Frans-Duitse verzoening, de EU heeft geholpen de democratie in Zuid-Europa te consolideren en heeft eraan bijgedragen dat landen in het centrale deel van Oost-Europa nauw samenwerken met de rest van Europa”, zei hij toen.

Dankzij de Europese Unie, een doorontwikkeling van de in 1951 opgerichten Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), beleefde het Europese continent een bijzonder lange periode van vrede. De Europese Unie bracht de doelstellingen van deelnemende landen in één lijn en zorgde voor een ongekende groei van de welvaart in en handel tussen de lidstaten. Met de muntunie werd de onderlinge handel en verbondenheid verder versterkt.

De president van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, weet de Nobelprijs op waarde te schatten. Hij zei: ''Het Nobelcomité heeft Europa een belangrijke boodschap gestuurd en dat is dat de Europese Unie iets kostbaars is. Dat het waard is om te koesteren, voor het welzijn van de burgers en voor het welzijn van de wereld'' Ook Herman van Rompuy (EU-president) en Martin Schultz (president van het Europees Parlement) waren uitgelaten over de toekenning van de prijs. Op NU.nl lezen we de volgende quotes:

Van Rompuy: ''Met het winnen van de Nobelprijs voor de Vrede wordt de rol van de EU als grootste vredestichter in de geschiedenis erkend”, aldus Van Rompuy. “Wij zijn heel erg trots dat de inspanningen van de EU om de vrede te bewaren in Europa bekroond zijn.''

Martin Schultz: “De EU is een uniek project dat oorlog inwisselde voor vrede en haat voor solidariteit”, laat Martin Schulz, president van het Europees parlement vrijdag in een reactie weten. “Deze toekenning maakt overweldigende emoties los.”

Schuldencrisis

Door de wereldwijde schuldencrisis is ook Europa veelvuldig negatief in het nieuws geweest. De beelden van uit de hand gelopen demonstraties in Griekenland en de onvrede in landen als Spanje, Portugal en Italië wekken niet bepaald de indruk dat het de goede kant op gaat. Maar tegelijkertijd slagen de Europese regeringsleiders er wel in een nieuw noodfonds in elkaar te zetten en afspraken te maken over de weg naar een duurzame begroting voor alle overheden die zich hebben verbonden aan de Europese munt. De publieke schuldenlast kan immers alleen gedragen worden als overheden financiële markten kunnen overtuigen dat ze hun begroting op orde gaan brengen.

In dit pijnlijke aanpassingsproces naar een begrotingsevenwicht prevaleert het sentiment van de burgers, die zich doorgaans verzetten tegen bezuinigingen. Natuurlijk blijft de discussie voortbestaan over hoe de lasten in de maatschappij verdeeld zouden moeten worden, maar buiten dat zou iedereen eigenlijk van zijn of haar overheid moeten verlangen dat ze niet meer geld uitgeeft dan er binnenkomt. Wil de overheid meer geld uitgeven, dan zal het meer geld moeten ophalen uit belastinginkomsten. Een overheid die meer kan uitgeven dan er binnenkomt door te lenen zal op den duur altijd tegen het probleem aanlopen van een staatsschuld die zo groot wordt om te dragen. En als de overheid niet meer geld kan lenen zorgt dat voor grote economische problemen: de overheid zal in dat geval ofwel kiezen voor afboeking van schulden, ofwel de geldpers gebruiken om het gat in de eigen hand te maskeren. Dat is precies wat Europa met de muntunie en de ECB wil voorkomen.