Deze bijdrage is afkomstig van Beurshalte
Europa weet maar van geen ophouden. Hoewel Griekenland naar eigen zeggen zijn crediteuren meer dan voor de helft is tegemoet gekomen, weten die schuldeisers van geen wijken. Griekenland zal en moet zijn handtekening zetten onder een economisch ‘herstelprogramma’ dat al in het recente verleden bewezen heeft een complete flop te zijn.
U bent het misschien vergeten, maar in 2014 waren de Grieken erin geslaagd om een primair overschot op het budget te kweken, dat wil zeggen dat er een budgettaire surplus was, voordat er rentelasten betaald waren. Voor de Trojka was die prestatie onvoldoende. Er moest een primair overschot gekweekt worden van 4,5% van het bruto nationaal product. De vorige regering moest toezeggen het medicijn daarvoor braaf te slikken. Het was een dwaze eis van de trojka als je bedenkt dat het bruto nationaal product van Griekenland sinds het uitbreken van de crisis al met 25% is geslonken.
Interne devaluatie
De gedachte achter het herstelprogramma was simpel: verlaag de lonen en bezuinig waar er ook maar even bezuinigd kan worden. Als dat goed gebeurt, dan zullen de exporten stijgen en kan de economische groei weer een sterke start maken, zeker als de schuldenlast naar een houdbaar niveau was gesnoeid. Het programma is een hopeloos fiasco geworden. Terecht hebben de Grieken bij de verkiezingen voor een andere weg gekozen en terecht weigert de huidige regering in te stemmen met een voortzetting van een volslagen verkeerd herstelprogramma!
Griekenland wil wel, maar kan niet! Europa kan wel, maar wil niet. Dat kan wel eens voor beide partijen funest uitpakken. Voor Griekenland is al wel duidelijk, dat bij een Grexit de rekening heel hoog gaat uitvallen. Maar dat kan ook wel eens het geval zijn voor Europa. Bij veel landen overheerst het gevoel, dat een Grexit niet zo erg zal uitpakken. In Duitsland denkt men dat de prijs van een Grexit al door de markt is verrekend.
Dezelfde soort nonchalance was merkbaar in de VS in de periode voorafgaande aan het omvallen van Lehman Brothers. De autoriteiten waren er in die dagen behoorlijk van doordrongen, dat veel banken fragiel waren. Dat had het bankroet van Bear Sterns geleerd. Omdat transparantie van de sector bij gebrek aan regulering nagenoeg ontbrak, konden beleidsmakers hooguit vermoeden dat de bakens op talloze manieren aan elkaar vast zaten. Welbeschouwd is de sector, ook in Europa, nog steeds niet transparant. Autoriteiten hebben nog steeds geen zicht op hoe banken wereldwijd aan elkaar vastzitten vanwege talloze derivate producten of credit defaults swaps.
Nog los van een instabiel bankwezen ondervindt Europa meer en meer de nadelen van het tamelijk imperfecte grondplan van de eurozone. Het idee was dat de eurozone de lidstaten zou laten convergeren. Maar het omgekeerde gebeurt: de landen divergeren. Kapitaal en talent stroomt weg uit de landen die het zwaarst door de crisis zijn getroffen. Dat maakt het voor die landen steeds moeilijker om aan de ellende te ontsnappen. Omdat markten begrijpen dat er in de euro structureel sterk neerwaartse krachten schuilgaan, zal een volgende crisis nog heftiger zijn. En crises zijn een wezenlijk bestanddeel van het kapitalisme.
Welke koers moet Griekenland kiezen?
Grexit
Een Grexit maakt het voor de ECB in een volgende crisis onmogelijk om nogmaals de truc van Draghi te herhalen. Die verklaarde in 2012 parmantig dat monetaire autoriteiten alles zouden doen wat
in hun macht lag om de euro te redden. Hij wordt tot op de dag van vandaag geloofd. Na een Grexit zal dat niet meer het geval zijn. De euro is in de praktijk gebleken geen onbreekbaar bindmiddel te zijn. Een volgende keer zal de rente op obligaties heel hoog blijven, omdat de markt beseft dat Europa niet alles zal doen wat mogelijk is. Politici geven er blijk van alleen maar oog te hebben voor korte termijn electorale belangen.
Een Grexit zal ook beklemtonen, dat het slecht is gesteld met de onderlinge solidariteit. Dat komt op een moment, dat solidariteit meer dan ooit een vereiste is. Het Midden-Oosten staat bijna letterlijk in brand, Rusland jaagt zijn oude grandeur na en China heeft zich al ontpopt tot een uitdager van het Westen op velerlei terrein. Het laatste wat we kunnen gebruiken is verdergaande Europese onenigheid.
Europese politici hebben slecht werk verricht met de introductie van de euro. De politieke ambitie reikte verder dan de kennis van economische wetmatigheden. Het resultaat is een euro en een eurozone die op zijn best matig functioneren. Ze hebben ook in de jaren van voor de crisis niet de gehoopte verbetering van de welvaart gebracht. In de jaren sinds de crisis heeft menigeen de nadelen aan den lijve mogen ondervinden. Beleggers en niet-beleggers kunnen alleen al daarom nog wel eens heel onaangenaam verrast worden bij een Grexit.
Over Beurshalte:
Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!
