Tag: europa

Het boemerang effect van sancties tegen Rusland

De Amerikaanse en Europese sancties die afgelopen week werden aangekondigd hebben een boemerangeffect, onder andere op de Duitse economie. Dat concluderen Matthias Schepp en Cornelia Schmergal in Der Spiegel. Maandenlang was Europa zeer terughoudend met het opleggen van sancties tegen Rusland, maar de afgelopen week besloten ze toch het voorbeeld van Amerika op te volgen met zwaardere economische straffen tegen Rusland.

Tot voor kort bleven de sancties beperkt tot een lijst van personen, maar vanaf nu zullen er ook verschillende bedrijven door geraakt worden. Ook bedrijven die handelsrelaties onderhouden met Duitsland en andere Europese landen. De Verenigde Staten leggen sancties op aan oliegigant Rosneft, aardgasproducent Novatek, de Gazprombank en wapenfabrikant Kalashnikov. Deze bedrijven mogen voortaan geen geld meer lenen bij Amerikaanse financiële instellingen en geen leningen uitschrijven aan beleggers die verbonden zijn met de VS.

Voor deze Russische bedrijven hebben de sancties serieuze consequenties. Binnen Rusland is het sinds de Russische inval in de Krim al moeilijker geworden om kapitaal aan te trekken, omdat buitenlandse investeerders massaal geld weghaalden uit Rusland. Het is dan ook geen verrassing dat de Russische premier Medvedev sprak van een terugkeer van de Koude Oorlog en dat Vladimir Poetin waarschuwde voor het ‘boemerang effect’ van sancties.

Zijn de sancties tegen Rusland schadelijk voor de handelsrelaties?

Handelsrelaties met Rusland
Terwijl de VS zonder problemen sancties kan opleggen aan Rusland zitten de Europese regeringsleiders in een veel ingewikkelder dilemma. Verschillende Europese bedrijven onderhouden namelijk handelsrelaties met Russische collega's, relaties die niet alleen van economisch belang zijn. Neem bijvoorbeeld Siemens, dat een contract van €90 miljoen ondertekende voor de levering van turbines en generatoren aan Rosneft. Deze installaties heeft Rusland nodig om aardgas te kunnen transporteren richting Europa. "Als dit soort handelsrelaties op het spel worden gezet, dan is dat een verlies voor zowel de Europeanen als de Russen", zo verklaarde Frank Schauff van de Association of European Businesses in Moskou. Ulrich Ackermann, export op het gebied van buitenlandse handel voor de VDMA, denkt dat de sancties blijvende schade kunnen veroorzaken in de handelsrelaties met Rusland. De VDMA vertegenwoordigt 3.100 kleine en middelgrote Duitse bedrijven die zich bezig houden met machinebouw en engineering. Volgens Ackermann zoeken Russische bedrijven, die voorheen samenwerkten met Europese leveranciers, nu al naar alternatieve leveranciers buiten Europa. "Ze maken zich zorgen dat Europese bedrijven, vanwege de dreiging van zwaardere sancties, in de toekomst niet in staat zullen zijn om te leveren." [polldaddy poll=8204744] Sinds de eerste ronde van sancties tegen Rusland zien Duitse bedrijven al verzwakking in de handel met Russische partners. Het in Dusseldorf gevestigde E.on bouwde onlangs voor €9 miljard verschillende energiecentrales in Rusland. De meeste daarvan zijn al operationeel, maar door de terugval in de Russische economie leveren die veel minder op dan verwacht. Ook grote autofabrikanten als Volkswagen en Opel merken de gevolgen. Hun omzet is dit jaar lager dan vorig jaar en in het geval van Opel moest een autofabriek in St. Petersburg enkele weken de productie stopzetten.

Rusland en Duitsland handelen veel met elkaar (Bron: Der Spiegel)

Deze bedrijven hebben goede handelsbetrekkingen met Rusland (Bron: Der Spiegel)

24 juli 2014
Europa: weg met de achterkamertjespolitiek

Het was een bijna kinderlijk naïeve gedachte. Vier kandidaten voor de functie van het presidentschap van de Europese Commissie zou de Europese Verkiezingen een stuk aantrekkelijker maken en een grotere legitimiteit verschaffen. Het hele idee is in schoonheid gestorven en dat lag zonder meer voor de hand. Het probleem bij dit experiment is dat 58% van de Europese burgers niet gelooft enige invloed te kunnen uitoefenen op de besluitvorming in Brussel. De opkomst van extreem rechts hangt nauw samen met die opvatting. Ze maken gebruik van de groeiende frustratie van het Europese publiek over concept Europa. Ze willen simpelweg niet ‘meer Europa’. Toch blijven de twee grote partijen, de socialisten en de Christen democraten, onverdroten naar meer Europa streven. De extremistische partijen werden uiteraard een handje geholpen door al het economisch en sociale onheil van de laatste jaren.

Baantjes verdelen
Hoe zal het nu verder gaan. Daar hoeven we geen overspannen verwachtingen over te koesteren. Evenals in het niet zo verre verleden gaan partijen gewoon in de bekende achterkamertjes aan de slag om onderling de interessante baantjes te verdelen. Dat maakt duidelijk, dat veel politici op Europees niveau nog steeds denken, dat het business as usual is. De oproep van David Cameron om een breed hervormingspact uit te werken is geeuwend terzijde gelegd. Cameron is toch maar een Euroscepticus. Het lijkt echter onvermijdelijk, dat het proces van uitbreiding en verdere integratie van de unie voorlopig tot stilstand is gekomen. Toch hoeft niet elk proces te stoppen. Het zou goed zijn als er op Europees niveau meer publieke controle en meer transparantie zou komen en in het kielzog daarvan er meer verantwoording wordt afgelegd. Dat betekent in concreto, dat er een betere afbakening komt tussen Europese en nationale verantwoordelijkheden. Ook zou er meer duidelijkheid mogen komen over het uitgavenpatroon. Bovendien zouden meer middelen mogen gealloceerd worden voor de creatie van nieuwe banen. Dat betekent ook minder bureaucratie en een betere wetgeving waardoor de administratieve lastendruk omlaag kan.
Hervormingen
Er zou ook meer aandacht moeten komen voor de economische hervormingsagenda. Europa is er niet alleen gekomen voor de vrede, maar ook om welzijn en welvaart veilig te stellen. Hier schiet Europa ongelooflijk tekort. Europa heeft zichzelf wel mooie doelen gesteld als het om innovatie en concurrerend vermogen gaat, maar daar is het bij gebleven! Daarnaast wil Europa een rol van formaat spelen op het wereldtoneel. De doorsnee burger in Europa begrijpt die ambitie niet, temeer omdat de VS weer een toonaangevende rol speelt als het om Europese beslissingen gaat! Wil Europa geloofwaardig zijn en overleven, dan moet het hoog inzetten op het gebied van nakomen van gedane beloften. Ze moeten de burger serieus nemen en geruststellen. Dat betekent bijvoorbeeld ook de Britten in hun angst en afkeer serieus nemen en zo verhoeden, dat ze uit de EU stappen. Dat is iets heel anders dan achterkamertjespolitie bedrijven en onderling posities uitruilen. Het gaat meer dan ooit om de juiste man op de juiste plaats. Cor Wijtvliet Bron: Günter Verheugen, Europe's delivery gap. Project-syndicate, June 9 2014
BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor.

13 juni 2014
Onvrede met Europa zal alleen maar groeien

Voor de meesten onder ons was de boodschap van de Europese Verkiezingen meer dan duidelijk. Het was een uiting van desillusie en wanhoop. Het was ook een keuze tegen de gevestigde orde. De daling van de levensstandaard, de zeer hoge werkloosheid en de uitzichtloosheid voor grote groepen burgers in nagenoeg alle landen van de eurozone hebben het vertrouwen in de beleidsmakers uitgewist. Die zagen wel het nut om de banken en hun crediteuren te redden, maar legden de rekening daarvoor zonder blikken of blozen bij de bevolking.

Fnuikend voor overheden en politieke partijen is, dat ze zich totaal verkeken hebben op de duur en de intensiteit van de crisis. Fnuikend voor de Europese burger is, dat al die overheden zich de wet hebben laten voorschrijven door Duitsland. Dat land heeft beleid gevoerd, dat volledig verkeerd heeft uitgepakt en zwaar ten koste van de burger is gegaan. Het is daarom niet overdreven mevrouw Merkel verantwoordelijk te houden voor de snelle opkomst van extremistische en populistische partijen.

Griekenland wordt geknecht door Europa
Neem als voorbeeld Griekenland. Dat land is op instigatie van Duitsland en met medeweten van de Europese Commissie en de ECB min of meer geknecht. De Grieken zijn draconische bezuinigingsmaatregelen opgedwongen om zo hun schuldenlast te verminderen. Het zijn echter vooral Franse en Duitse banken die het meest van deze bezuinigingsmaatregelen hebben geprofiteerd. Zo konden ze hun potentiele verliezen beperken. Deze banken hadden immers grote leningen uitstaan bij de Griekse overheid. Het resultaat was, dat het land in een recessie terecht kwam die erger was dan die in de jaren Dertig in Duitsland. Is het dan vreemd, dat in 2014 de steun voor partijen, die dit dictaat hebben uitgevoerd, terug is gevallen van 69% in 2009 naar 31%? Is het dan vreemd, dat de winnaars partijen zijn die opereren aan de extremen van links en rechts?

Tekening van Angela Merkel
Maar ook landen als Spanje, Portugal en Ierland moesten onder de knoet van de as Berlijn-Brussel-Frankfurt. Ook in deze landen moest de bevolking onevenredig lijden om het foute beleid van veel buitenlandse banken te herstellen. En net als in Griekenland groeide ook in die landen de steun voor extremistische partijen. Uiteindelijk hebben echter alle lidstaten te maken gekregen met het funeste bezuinigingsbeleid van Duitsland. Dat cumuleerde in de jaren 2011-2013 in een forse krimp in heel de eurozone. Brussel heeft er echter nog steeds amper of geen oog voor. Olli Rehn, verantwoordelijk commissaris voor dit rampzalige beleid, verklaarde na de uitslag van de verkiezingen, dat er desondanks geen reden was het beleid te herzien. Deze Brusselse arrogantie zal echter nog meer kiezers naar extreem links of rechts jagen. Het nieuws over de pijlsnelle opkomst van Marine Le Pen in Frankrijk is blijkbaar nog steeds niet aangekomen in Brussel. De uitkomst van de verkiezingen heeft onomstotelijk bloot gelegd, dat Europa niet alleen in een economische crisis is beland maar ook in een politieke. Links en rechts zullen komende jaren op het centrum inbeuken. Maar hoe reageert de politiek tot dusverre? De Raad van Ministers gaat gewoon verder met haar achterkamertjespolitiek. Mevrouw Merkel wil dat het huidig falend beleid wordt voortgezet en voor José Manuel Barroso is de verkiezingsuitslag een bewijs dat Europa het crisisbeleid steunt. Het voorspelt allemaal weinig goeds voor de komende jaren. Het centrum is ziende blind en horende doof. De rekening zal echter alleen maar hoger worden bij de volgende verkiezingen. Nu nog kan een deel van het kiezersvolk gepaaid worden met het idee, dat het economisch herstel er aan komt. Maar hoe lang zal men nog blijven geloven in deze mooie, maar waarschijnlijk loze belofte? Cor Wijtvliet Bron: Philippe Legrain, the disenchantment of Europe. Project-Syndicate, June 5 2014 BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor.

10 juni 2014
Het Europa van de tegenstellingen

De uitslag van de Europese verkiezingen vormt met een beetje geluk de aanzet voor een zelfonderzoek. Dat zelfonderzoek moet resulteren in een herwaardering van de werking van de Europese Unie. De nadruk moet minder op de instituties komen te liggen. Minstens zo belangrijk is, dat het zelfonderzoek uitmondt in meer inzicht wat de fundamenten van de Unie eigenlijk zijn. De uitslag van de verkiezingen heeft immers het beeld van twee strijdige Europa ’s opgeleverd. Er is het Europa van de verdergaande integratie van het politiek en sociaal systeem en er is het Europa dat juist weinig tot niets wil weten van gedeelde soevereiniteit.

Het zelfonderzoek en het daaruit voortvloeiend debat over de ziel van Europa moet verder gaan dan het bediscussiëren van technische oplossingen van de institutionele problemen van vandaag. Het moet veeleer gaan over de vraag hoe lidstaten van de eurozone zich zo organiseren, dat ze met succes kunnen overleven in een globaliserende wereld. Dat betekent niet, dat er weer nieuwe blauwdrukken ontwikkeld moeten worden. De aandacht zal eerst en vooral moeten uitgaan naar het vergroten van de sociale dynamiek en innovatie! Daar kan de doorsnee burger ook beter van worden.

Pro-Europeanen zijn steeds van mening geweest, dat de verkiezingen het bewijs zouden leveren, dat een pan-Europese democratie geleidelijk aan vorm krijgt. Pan-Europese partijen zouden hun eigen kandidaat presenteren als mogelijk nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. Sceptici daarentegen claimden, dat burgers de verkiezingen zouden aangrijpen om eerst en vooral de eigen overheid een draai om de oren te geven. Hun stem zou eveneens een protest zijn tegen de door Europa opgelegde doorgedraaide bezuinigingen.

Geen van beide kampen heeft gelijk gekregen. Er zijn geen overtuigende, nieuwe leiders gepresenteerd. De verkiezing van een nieuwe voorzitter is nu al gedevalueerd tot ordinair handjeklap in de achterkamertjes van Brussel. Er was evenmin een Europa breed gedragen anti-stem. Zelfs in zwaar getroffen landen als Spanje bleef een meerderheid van de kiezers trouw aan Europa en in meer of mindere mate aan de zittende regering. Het beste voorbeeld daarvan is Italië, waar de nieuwe regering van Matteo Renzi de protestbeweging van Beppe Grillo terug wees. De grootse verrassing leverde misschien wel Nederland, waar de PVV, gedoodverfde winnaar van de verkiezingen, een onverwachte nederlaag leed.

Succes voor de populisten in Europa
Daar staat echter tegenover, dat in Frankrijk en in Engeland het succes van de populisten het politieke landschap in een klap totaal op zijn kop heeft gezet. De overwinning van het Front National en de UKIP is een stem tegen Europa, maar ook een stem tegen immigratie. Beide partijen hebben dit thema hoog op de agenda staan. In beide landen nemen de regeringspartijen in hun wanhoop nu al dit thema over. Het nee tegen Europa van zowel het Verenigd Koninkrijk als Frankrijk laat zich misschien nog het best verklaren door hun verleden. Beide landen waren tot aan de eerste helft van de 20ste eeuw wereldmachten. Dat glorieuze verleden beheerst (kennelijk) nog steeds hun politieke reflexen in de 21ste eeuw. Ze willen eigenlijk niets weten van een geglobaliseerde en onderling zeer verbonden wereld. Ze staan liever op zichzelf. Dat is ook deels af te lezen aan het economisch systeem van beide landen. In het Verenigd Koninkrijk weegt de financiële sector wel heel zwaar. Dat is terug te voeren op het 19de eeuwse idee, dat financiën het economisch leven domineren en coördineren. Ook de Franse economische structuur leunt nog op opvattingen uit die eeuw. De nadruk ligt daarbij op het optuigen van vooral grote bedrijven, die allemaal nauwe banden koesteren met het politieke establishment. Zowel in het Verenigd Koninkrijk als in Frankrijk is een breed gespreid midden- en kleinbedrijf nagenoeg afwezig. Het is juist dit rijk geschakeerde MKB, dat een land als Duitsland zo succesvol maakt. De crisis van 2008 heeft de zwaktes in beide economische systemen onbarmhartig blootgelegd. In beide landen woedt ook een heftig debat hoe het Duitse voorbeeld gekopieerd kan worden. Een succesvolle economische heroriëntatie van vooral Frankrijk is wezenlijk voor de toekomst van Europa. Europa kan nog wel zonder de Britten, maar zonder Frankrijk lijkt het gedoemd te mislukken. Dan moet Europa zelf zijn weinig geloofwaardig en krakkemikkig politiek bestel hervormen. De burger moet er zich in kunnen herkennen. Dat betekent, dat hervormingen en aanpassingen verder moeten gaan, dan het optimaliseren van de overheidsbestedingen of het entameren van grote projecten. Zoals gezegd, moeten hervormingen van Brussel uiteindelijk als oogmerk hebben de sociale en economische dynamiek van het oude continent te vergroten. De voortekenen zijn echter niet hoopgevend. Het oude politieke centrum neigt er naar alles bij het oude te willen laten en te kiezen voor wat optische aanpassingen. De koehandel rondom de verkiezing van de nieuw voorzitter van de Europese Commissie is wat dat betreft zeer illustratief.
Cor Wijtvliet BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor.

29 mei 2014
Grafiek: Jeugdwerkloosheid Europa blijft hoog

De jeugdwerkloosheid in Europa daalt weer, vooral in de perifere landen als Spanje, Griekenland en Portugal. Desondanks blijft de werkloosheid op een zeer hoog niveau, in vergelijking met de jaren voor de financiële crisis. Een negatieve uitschieter is Italië, waar de werkloosheid de laatste drie jaar juist sterk is gestegen. Hebben we het ergste achter de rug?

Jeugdwerkloosheid Europa stijgt niet verder, maar blijft uitzonderlijk hoog (Via twitter)

28 mei 2014
Documentaire: Buy Buy Europe

Het had een geweldig feestje moeten zijn. Maar elf jaar na de lancering van de euro is de crisis totaal. Nooit waren de tegenstellingen tussen de landen zo scherp, nooit was de kloof tussen arm en rijk zo aanstootgevend. Deze documentairereeks gaat op zoek naar de winnaars en verliezers van de eurocrisis. Met bovenal de vraag: welk Europa willen we?

Deze webserie is gebaseerd op de bestseller “Hoe Durven Ze – De euro, de crisis en de grote hold-up“ van Peter Mertens.

1. "A Bank Crisis a Week" 2. “Austerity till the grave” 3. "Tax Haven Europe" 4. “Bratwurst, Lederhosen and Minijobs” 5. “What kind of Europe do we want?”

27 mei 2014
Politiek van Europa moet zich herpakken

De schrik zit er goed in bij de gevestigde politieke partijen in de diverse hoofdsteden in Europa en in Brussel. Populistische partijen ter linker en ter rechterzijde van het politieke spectrum hebben het politieke landschap op zijn kop gezet. In Frankrijk en in het Verenigd Koninkrijk zijn Front National en UKIP als grootste partijen uit de stembus gekomen.

Het is daarmee onmogelijk geworden om het populisme af te doen als de woede van een enkele ontevreden laagopgeleide met extremistische opvattingen. Het wordt tijd, dat de gevestigde partijen van het centrum eindelijk de moed vinden om in de spiegel te kijken en iets aan zelfonderzoek gaan doen. Daar is alle reden en noodzaak toe, want veel te veel Europeanen vinden, dat ze gefaald hebben. Ze zijn er in ieder geval niet of onvoldoende in geslaagd om hun intellectueel en moreel gedachtegoed aan te passen aan de wereld van de Europese Unie. Als ze daar niet snel in slagen, dan staan de populisten nog maar aan het begin van een lange opmars.

Het beste voorbeeld van een gedachtegoed dat is blijven steken in de 20ste eeuw, is dat van de sociaal democraten. Van begin af aan leefde er onder de socialisten het morele goed van de herverdeling van welvaart en welzijn. Dit proces heeft ook in menig Europees land plaatsgevonden. Maar in een integrerende Eurozone wordt dit steeds moeilijker. Bedrijven en burgers kunnen steeds gemakkelijker hun boeltje pakken en naar een ander land verhuizen als hen bijvoorbeeld het heersende belastingregime niet aanstaat. Om op Europees niveau met succes een welvaartstaat te bouwen, is het een vereiste dat er grote sommen geld van het Noorden naar het Zuiden overgemaakt worden. Dat is onder de huidige omstandigheden volstrekt onmogelijk.

Het tweede grote blok, dat van de Christen democraten, kan evenmin bogen op een grote intellectuele aantrekkingskracht. Het gedachtegoed van de Christen democraten is vooral gebaseerd op dat van de Katholieke Kerk. In een steeds verder seculariserende wereld wordt dat gedachtegoed steeds meer een ver van mijn bed show. De Christen democraten worden vooral gezien als behoudend en intellectueel volstrekt oninteressant. Dat geldt misschien nog meer voor de liberalen. Hun economisch laissez faire, laisser passer wordt algemeen gezien als een van de oorzaken van de crisis. Daarmee is de liberale visie min of meer failliet verklaard.

Europa heeft behoefte aan nieuwe visie
Een nieuwe visie en nieuwe ideeën zijn broodnodig. De vraag is waar die vandaan moeten komen. Dat laat zich niet dwingen. We zouden al een stuk verder zijn, als de nieuwe ideeën gebaseerd zouden worden op opvattingen en gedachtegoed van Frankrijk en Duitsland. Hoe je het ook wendt of keert, dat zijn wel de twee belangrijkste en grootste landen in de eurozone. Daarbij kan het gedachtegoed van Thomas Piketty, Capital in the Twenty-First Century als uitgangsbasis dienen. Dit boek analyseert de snel toenemende ongelijkheid in een economie die nagenoeg niet groeit. Die moeten we volgens Piketty niet bestrijden door hogere belastingen op inkomen, maar op vermogen! Dat laatste zal veel Duitsers als muziek in de oren klinken. De Duitsers willen niet opdraaien voor de schuldenlasten van de perifere landen. Een overdracht van financiële middelen van noord naar zuid is in hun ogen niet wenselijk, nee, zelfs onverdedigbaar. Het verzet is vooral ingegeven door de opvatting dat veel Zuidelijke gezinnen en families over meer vermogen beschikken, dan de Duitsers zelf. Een belasting op vermogen zou in het Zuiden zelfs positieve gevolgen kunnen hebben. Teveel vermogen zit verstopt in onroerend goed en land, waar niets mee gebeurt. Een hogere belasting zou de eigenaar tot actie kunnen aanzetten. Hij kan besluiten zijn bezit te verkopen of er economisch mee aan de slag te gaan. In beide gevallen groeit er iets van een economische stimulans. Een vermogensbelasting op onroerend goed en land heeft nog enkele voordelen. Je kunt het in elk afzonderlijk land toepassen en je jaagt er bedrijven mee over de grens. Of de gevestigde partijen bereid en in staat zijn tot zelfonderzoek mag betwijfeld worden. Nu al klinken stemmen, dat de populistische stem verbrokkeld is in het Europese parlement en er weinig toe zal doen. Dat zou een grote fout zijn. De groei van het populisme is niet alleen het falen van Brussel, maar ook het falen van de nationale politiek. Ook die is niet in staat gebleken een effectief antwoord te formuleren op de grote problemen van de 21ste eeuw. De uitkomst van de Europese verkiezingen mag en moet gezien worden als een schot voor de boeg voor Cameron, Holande, Merkel, maar ook voor onze eigen premier Rutte. Negeren van deze waarschuwing zal ontaarden in een nog grotere afstraffing bij de volgende verkiezingen. Cor Wijtvliet

De politiek van Europa vraagt om nieuwe visie
Bron: the Reconstruction of European Politics. Project-Syndicate, May 15 2014 BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor.

27 mei 2014
Verkiezingen in Europa: Waar stemmen we voor?

Vandaag zijn de Europese verkiezingen. Het wordt van u verwacht, als goede Europese burger, dat u naar de stembus gaat. Maar waar stemmen we eigenlijk voor? Roland Duong en Teun van de Keuken zoeken het uit in de meest recente aflevering van hun documentaireserie; De slag om Europa.

Bron: VPRO

22 mei 2014
Handelsrelatie Europa en Rusland staat sancties in de weg

De sancties van Europa tegen Rusland mogen niet ten koste mogen gaan van de handelsrelaties tussen beide economische blokken, zo schrijft de New York Times. Grote Europese banken en bedrijven hebben namelijk een veel grotere blootstelling aan de Russische economie dan de Amerikaanse. Terwijl de handel tussen de Europese Unie en Rusland in 2012 een omvang had van $370 miljard was de handel tussen Rusland en de Verenigde Staten slechts $26 miljard.

Deze cijfers maken duidelijk waarom Europa eigenlijk geen vuist wil en kan maken tegen Rusland. Terwijl de Verenigde Staten zware sancties kunnen bepleiten moeten Europese regeringsleiders een moeilijke afweging maken tussen economische en politieke belangen. De annexatie van de Krim valt niet goed te keuren, maar tegelijkertijd beseffen de grote banken en bedrijven in Europa zich dat zware sancties tegen Rusland nog minder wenselijk zijn. Europa importeert een kwart van haar behoefte aan aardgas uit Rusland. Tegelijkertijd haalt Rusland ongeveer de helft van haar totale import van goederen uit Europa.

Handelsrelatie Rusland - Europa
Door deze wederzijdse afhankelijkheid tussen Rusland en Europa is het moeilijk zware sancties op te leggen. Volgens de directeur van het Duitse Wintershall, een bedrijf dat veel geïnvesteerd heeft in de aanvoer van Russische olie en gas, moet Europa zich zowel in de energievoorziening als in politiek opzicht niet afkeren van Rusland. "Niemand is geholpen met sancties. Rusland niet, maar ook Duitsland en Europa als geheel niet", zo verklaarde Rainer Seele, de directeur van het Duitse Wintershall. Afgelopen vrijdag uitte ook Gerhard Roiss, directeur van het Oostenrijkse olie- en gasleverancier OMV, zijn zorgen over de sancties tegen Rusland: "Je kunt niet over sancties praten als je niet weet wat de uitkomst van die sancties zal zijn." OMV werkt al vijf decennia lang samen met de Russische olie- en gasleverancier Gazprom. Hij voegt eraan toe: "Europa heeft zich de afgelopen vijftig jaar ontwikkeld tot een regio waarin een verdeling van de arbeid en een verdeling van de grondstoffen heeft plaatsgevonden. In concrete termen bedoel ik daarmee dat energie wordt geïmporteerd vanuit Rusland en dat producten - auto's en machines - vanuit Europa naar Rusland worden geëxporteerd." Roissprak afgelopen week met de topman van Gazprom. Het was zeker niet de eerste politieke crisis waar deze twee bedrijven mee te maken hebben gehad sinds 1968, het jaar waarop er voor het eerst Russisch aardgas naar Oostenrijk stroomde. In 1968 vielen de Sovjets voormalig Tsjecho-Slowakije binnen. "We hebben vaker te maken gehad met crisissituaties, maar over de afgelopen vijftig jaar bezien werd aardgas nooit als een wapen ingezet. dit moeten we zo houden", aldus Roiss.
Afhankelijk
Volgens Alexander Medvedev, de tweede man bij Gazprom, heeft zijn bedrijf alles gedaan om de aanvoer van gas naar zowel Oekraïne als Europa te garanderen. Daarom wordt het volgens hem tijd dat Oekraïne eindelijk de $18,5 miljard op tafel legt die het aan Rusland schuldig is. Dat is de openstaande rekening voor aardgas dat Oekraïne ontvangen, maar nog niet betaald heeft. Medvedev: "Hoe kunnen wij ons aan onze belofte houden en investeringen blijven doen als een klant haar betalingsverplichting niet nakomt? Misschien moeten de Westerse vrienden van Oekraïne helpen om deze rekening te betalen." Achter de harde toon die Medvedev aanslaat gaat ook een andere realiteit schuil. Gazprom moet voorkomen dat Europa andere leveranciers gaat zoeken voor haar aardgas. Daarvoor is er al teveel geïnvesteerd, denk bijvoorbeeld aan de Nord Stream en de South Stream gaspijpleidingen die Gazprom samen met Europese olie- en gasleveranciers heeft aangelegd. "Er zijn nooit plannen geweest en er zullen ook geen plannen gemaakt worden om de levering van aardgas naar Europa af te snijden. Daarvoor zijn we te afhankelijk van cashflow uit Europa".

"Rusland zal de aanvoer van aardgas niet stopzetten" (Foto is van een verdeelstation in Slowakije, afkomstig van Reuters)

28 april 2014
Gazprom neemt 50% belang in South Stream Transport

Het Russische Gazprom heeft 50% van de aandelen van het in Nederland gevestigde South Stream Transport overgenomen, de internationale joint venture die verantwoordelijk is voor de aanleg van een nieuwe gaspijpleiding van Rusland naar Europa. Deze joint venture – opgericht door het Italiaanse ENI, het Franse EDF en het Duitse Wintershall Holding – is verantwoordelijk voor de aanleg van de pijpleiding onder de Zwarte Zee.

South Stream
De South Stream is een 2.400 kilometer lange gaspijpleiding (zie onderstaande afbeelding) die Russisch aardgas via de Zwarte Zee en Bulgarije naar de zuidelijke en centraal gelegen lidstaten van de Europese Unie transporteert. Vanaf 2016 zal het eerste aardgas al door deze lange en kostbare pijpleiding stromen, een pijpleiding die de energievoorziening van Europa veilig moet stellen. Voor de aanleg van de South Stream heeft Rusland reeds afspraken gemaakt met Bulgarije, Servië, Hongarije, Griekenland, Slovenië en Kroatië. De bouw van de South Stream begon in 2012 in de Russische stad Anapa en zal in 2018 volledig operationeel zijn.

De South Stream bereikt Europa via de Zwarte Zee en de Balkan (Bron: Gazprom)

Samenwerking
Ondanks de sancties die aan Rusland zijn opgelegd voor de bezetting van delen van Oekraïne gaat het overleg tussen de grote olie- en gasbedrijven in Rusland en Europa gewoon door. Daarvoor zijn de strategische belangen te groot. Voor Rusland is Europa een belangrijke afzetmarkt voor aardgas, terwijl Europa voor haar energiebehoefte afhankelijk is van Rusland. Het belang van samenwerking tussen Europa en Rusland is niet te onderschatten en afspraken als deze bewijzen dat Rusland en Europa niet van plan zijn elkaar in economisch opzicht te isoleren. De Russische aardgasproductie zal naar schatting in 2035 een piek bereiken van 812 kubieke meter, net iets meer dan de hoeveelheid aardgas die de Verenigde Staten weten te produceren, zo verklaarden Russische energie-experts afgelopen maandag tegenover de BRICS Post. De bouw van een extra pijpleiding (er ligt al een Nord Stream pijpleiding in de Oostzee), maakt de transport van aardgas naar Europa minder kwetsbaar voor blokkades.

Europa en Rusland werken samen aan South Stream gaspijpleiding

22 april 2014
VS waarschuwt China voor waardedaling yuan

Het Amerikaanse ministerie van Financiën waarschuwt China voor de recente waardedaling van de yuan. De Amerikanen vrezen dat de Chinese centrale bank opnieuw intervenieert op de valutamarkt en daarmee de waarde van de munt kunstmatig laag probeert te houden. Een goedkope yuan geeft exporterende bedrijven in China een streepje voor op de concurrentie in de Verenigde Staten, terwijl het tegelijkertijd duurder wordt voor Chinezen om goederen uit het buitenland te kopen. Het is de valutaoorlog die al langer gevoerd wordt, maar die steeds gekkere vormen aan begint te nemen.

Appreciatie yuan
Werpen we een blik op de wisselkoers van de yuan met de dollar, dan zien we dat China haar munt al sinds 2005 laat appreciëren tegenover de dollar. Vandaag de dag staat de wisselkoers 25% lager dan in 2005, maar toch maakt het Amerikaanse ministerie van Financiën zich zorgen. Alleen dit jaar is de yuan al met meer dan 2,5% in waarde gezakt, een trendbreuk die het gevolg is van interventie door de Chinese centrale bank. Met deze strategische operatie wilde de centrale bank valutaspeculanten, die speculeerden op een verdere waardestijging van de munt, uit de markt schudden. De interventie is tegen het zere been van de Verenigde Staten, die vrezen voor hun internationale concurrentiepositie.

Valutaoorlog: Chinese yuan verzwakt tegenover de dollar (Bron: Yahoo Finance)

Valutaoorlog
Niet alleen China krijgt een waarschuwing van de Verenigde Staten, ook Europa en Japan moeten eraan geloven. Het Amerikaanse ministerie van Financiën is van mening dat Europa te weinig doet om haar bankensector op te schonen. Ook wijst de VS op de chronisch lage inflatie en de zwakke vraag, waardoor deflatie op de loer blijft liggen. De lage inflatie en de zwakke groei in de Eurozone zijn het gevolg van een streng monetair beleid van de ECB, dat niets wil weten van monetaire stimuleringsprogramma's. Ook de strengere kapitaaleisen en de intensivering van het toezicht op banken dragen bij aan een relatief zwakke kredietgroei in de Eurozone. "Er moet meer gedaan worden om de groei te ondersteunen", aldus een ambtenaar van het Amerikaanse ministerie van Financiën. Ook Japan krijgt een les van het Amerikaanse ministerie van Financiën. Het met schulden overladen land moet niet teveel nadruk willen leggen op bezuinigingen, omdat die schadelijk zijn voor de economische groei. In plaats daarvan zouden er volgens de Amerikanen structurele veranderingen doorgevoerd moeten worden die de binnenlandse vraag stimuleren. De uitspraken van het Amerikaanse ministerie zijn goed getimed, want deze week komen verschillende ministers van Financiën en centrale bankiers bijeen voor de voorjaarsbespreking van het IMF en de Wereldbank.

8 april 2014