Marketupdate

Tag: full reserve bank

  • Voorlopig geen depositobank

    De initiatiefnemers van de depositobank hebben besloten voorlopig niet verder te gaan met het opzetten van de eerste zogeheten full reserve bank in Nederland. De stichting Full Reserve, die al meer dan 2.000 inschrijvingen voor deze nieuwe bank wist te verzamelen, kreeg de Nederlandsche Bank niet zo ver om een uitzondering te maken voor deelname aan het depositogarantiestelsel. Daarmee zou een belangrijk speerpunt van de depositobank, namelijk ‘sparen zonder risico’, komen te vervallen.

    Het concept van de depositobank is eigenlijk heel simpel. De bank parkeert spaartegoeden bij de ECB en biedt rekeninghouders alle gemakken zoals een betaalpas, internetbankieren, mobiel betalen en mogelijk zelfs geld opnemen uit de pinautomaten van andere banken, maar doet dat allemaal zonder ook tegelijkertijd geld uit te lenen.

    stichting-full-reserve

    Voorlopig geen depositobank

    Veilige bank

    Daarmee is de depositobank dus geen geldscheppende instantie, zoals alle andere commerciële banken die wel leningen verstrekken. En dat betekent dat een bank als de depositobank ook niet kan omvallen door een bankrun en niet in de problemen kan komen door een groot aantal slechte leningen op de balans.

    De initiatiefnemers wilden met de depositobank een doorbraak forceren en spaarders de keuze geven tussen sparen bij een meer risicovolle bank (tegen rente) of sparen bij een veilige bank (zonder rente). Spaarders zouden met dit nieuwe alternatief geprikkeld worden na te denken over risico en rendement, maar juist daar loopt het nu op vast.

    Depositiegarantiestelsel

    Het grootste obstakel van de depositobank is het depositogarantiestelsel, dat spaarders tot €100.000 garandeert als een bank omvalt. Andere banken moeten deze verliezen opvangen, wat zou betekenen dat ook de spaarders bij de ‘veilige depositobank’ zouden moeten opdraaien voor de risico’s die de omvallende bank genomen heeft. En omdat de depositobank zonder winstoogmerk opereert zou dat in de praktijk betekenen dat hun spaarders het verlies mogen opvangen van de spaarders bij de omgevallen bank.

    Door het depositogarantiestelsel op te rekken naar €100.000 voorkom je dat spaarders massaal met hun geld heen en weer gaan schuiven in tijden van crisis. Het maakt het financiële systeem dus meer schokbestendig. Maar de keerzijde van de medaille is dat het garantiestelsel iedere prikkel bij de spaarder wegneemt om een goede afweging te maken tussen risico en rendement. Het zorgt voor moreel gevaar, omdat het voor ieder individu aantrekkelijker wordt gemaakt om te sparen bij een bank die de hoogste rente oplevert, zo lang deze maar onder het garantiestelsel valt. Of de bank daar nou veel risico voor moet nemen, dat zal de meeste spaarders weinig interesseren.

    Geen uitzondering

    De Nederlandsche Bank kon naar eigen zeggen geen uitzondering maken voor de depositobank ten aanzien van de verplichte deelname aan het depositogarantiestelsel. En juist het krijgen van die ontheffing was een belangrijke stap in de oprichting van de eerste full reserve bank.

    “DNB bleef op het standpunt staan dat er binnen de huidige kaders er geen mogelijkheid was om tot een vergunning te komen. We zouden ons aan regels moeten houden die duidelijk niet voor ons waren bedoeld. En er is in die zes maanden ook niet een traject opgestart om de obstakels uit de weg te ruimen. Zo krijg je nooit innovatie”, zo verklaarde initiatiefnemer Richard van der Linde tegenover het Financieel Dagblad.

    Hoe nu verder?

    De Nederlandsche Bank heeft volgens van der Linde de bevoegdheid om binnen de huidige wet- en regelgeving een vergunning te verlenen aan de depositobank. Hij is dan ook teleurgesteld dat de centrale bank niet alle middelen gebruikt heeft om de oprichting van de full reserve bank mogelijk te maken en een ontheffing te verlenen voor het depositogarantiestelsel.

    Desondanks laat de DNB de deur op een kier staan. Martijn Pols, woordvoerder van de Nederlandsche Bank, zegt in een verklaring tegenover het Financieel Dagblad voorstander te zijn van nieuwe toetreders op de markt. Ook zei hij dat er misschien wat regels geschrapt moeten worden, omdat die niet meer uit het tijdperk 2015 komen. “Regelgeving volgt altijd de markt.”

    Lees ook:

  • Draagt depositobank bij aan stabieler geldsysteem?

    Marketupdate sprak onlangs met Paul Buitink over de depositobank, een nieuw soort bank die geen risico’s neemt met spaargeld. Bij deze bank krijg je als spaarder geen rente, maar daar staat tegenover dat je geld altijd beschikbaar is. De depositobank zal namelijk geen geld uitlenen. Daarmee wordt het de eerste ‘full reserve bank‘ in een financieel systeem dat vandaag de dag gedomineerd wordt door zogeheten ‘fractional reserve’ banken. Maar daarvoor moet de bank in korte tijd wel minimaal 16.000 rekeninghouders verzamelen…

    stichting-full-reserve

    Hoe is het idee van de depositobank ontstaan?

    “Vanuit een passie om bij te dragen aan een verbetering van het financiële systeem. Als je de historie en werking van dit systeem grondig bestudeert, kom je tot een aantal belangrijke conclusies. Eén daarvan is dat er voor mensen die mee willen doen aan giraal betalingsverkeer momenteel geen risicoloos alternatief bestaat, waar er vroeger wel nutsbanken waren die geen risico namen. Zo was er de Amsterdamsche Wisselbank in de 17e eeuw en in de vorige eeuw de nuts- en spaarbanken. Wij willen een soortgelijke dienst bieden.”

    Wat is de doelgroep van de depositobank?

    “Iedereen die behoefte heeft aan een veilige, girale oplossing, maar vooral de mensen die begrijpen dat we er op lange termijn allemaal baat bij hebben als er een splitsing komt tussen betalen en lenen. Risico moet weer een keuze worden.”

    Is er een minimumbedrag dat je op de rekening moet laten staan?

    "Je hebt minimaal het bedrag op je rekening nodig om de kosten ervan te dekken. Dit zal het eerste jaar €50 bedragen. Hoe meer mensen meedoen, hoe lager dit bedrag echter zal worden. Uiteindelijk zou het goed zijn als de diensten van een depositobank voor bijna niets kunnen worden aangeboden aan heel de samenleving. Met de huidige technologie is dit haalbaar."

    Is er al een indicatie van de rente die de depositobank zal doorberekenen aan spaarders?

    "Omdat we het geld van onze klanten niet uitlenen, maar enkel parkeren bij DNB zal de rente beperkt zijn tot wat DNB eventueel vergoedt. Dit wordt vervolgens doorgegeven aan de klant. Een randvoorwaarde voor ons om daadwerkelijk te starten is een afspraak met DNB dat geen negatieve rente in rekening wordt gebracht voor geld dat wij in bewaring geven. Die mogelijkheid is er."

    Om een rekening te openen bij de depositobank moet je eenmalig een machtiging geven om €50 af te schrijven. Zijn dit eenmalige opstartkosten of moeten rekeninghouders dit bedrag jaarlijks betalen?

    "Wij brengen alleen in rekening wat nodig is om de kosten te dekken omdat wij geen winstoogmerk hebben. Wij onderscheiden drie soorten kosten: éénmalige kosten, jaarlijkse vaste kosten en jaarlijkse variabele kosten per rekening. De éénmalige kosten worden apart gefinancierd door middel van een obligatielening. De rentekosten zijn onderdeel van de jaarlijkse vaste kosten. De obligatielening heeft een looptijd van 5 jaar. De jaarlijkse vaste kosten bestaan uit kosten voor o.a. personeel, IT (beveiliging) en toezicht. De variabele kosten bestaan uit kosten voor –wederom- IT en de klantenservice. Doordat een groot deel van de kosten vast is, wordt het bedrag per rekening lager wanneer het aantal rekeninghouders toeneemt. Een commerciële bank zou meer winst maken, maar Stichting Full Reserve heeft geen winstoogmerk, dus vertaalt het voordeel zich in een lagere prijs voor de rekening. Bij 16.000 rekeningen is de prijs €50. Ervan uitgaande dat de jaarlijkse vaste kosten goed door ons worden ingeschat, zal de prijs van een rekening bij 24.000 rekeningen nog maar €40 zijn. Het loont dus om meer mensen te overtuigen een rekening te openen."

    Stel dat de ECB meer negatieve rente berekent over tegoeden die banken parkeren bij de centrale bank. Worden die kosten dan ook rechtstreeks doorberekend door de depositobank?

    "Die negatieve rente is monetair beleid om groei van bestedingen door de groei van krediet te stimuleren. Een partij die geen leningen mag verstrekken, kun je daarom niet die negatieve rente opleggen. Daar moet duidelijkheid over zijn voor wij zullen overgaan tot het incasseren van de bijdrage bij onze 16.000 Oprichters. Net als overigens een ontheffing voor deelname aan het Depositogarantiestelsel. Ook daar is binnen de wet een mogelijkheid voor."

    Waarom zou je als kleine spaarder kiezen voor de depositobank als je spaargeld bij andere banken tot €100.000 gegarandeerd wordt en wél rente oplevert?

    "In tegenstelling tot de (groot)banken garanderen en bewijzen wij dat al het geld van alle spaarders altijd beschikbaar is. Je geld zal dus veiliger zijn bij ons. Verder hopen wij dat mensen in zullen zien dat ze door het opgeven van een stukje korte termijn gewin op langere termijn bijdragen aan een stabieler en eerlijker systeem. Ruim 1500 mensen hebben zich hier al over uitgesproken door Oprichter bij ons te worden."

    Het depositogarantiestelsel werkt momenteel eigenlijk in jullie nadeel. Risico heeft geen prijs meer en daarom zullen spaarders eerder kiezen voor de bank die wel rente geeft. Wat kunnen jullie tegen deze vorm van ‘moral hazard’ doen?

    "Wij proberen de bewustwording in de samenleving omtrent perverse prikkels aan te wakkeren. Dit soort interviews draagt hier aan bij. We bemerken een enorme positieve response op ons initiatief. Op lange termijn worden we er allemaal beter van door ‘moral hazards’ in het systeem af bouwen, ook al vereist dat op korte termijn soms wat pijn. Hoe eerder we hier mee beginnen, hoe minder groot een eventuele volgende crisis is."

    Wordt vermogen bij de depositobank ook belast met vermogensrendementsheffing?

    "Vooralsnog is er nog geen full reserve depositobank en is er in de Belastingwet ook geen rekening mee gehouden. De Box-3 belasting is een mooi voorbeeld van iets waar de oprichting van een depositobank impact op kan hebben. Naar ons idee zou het onlogisch zijn wanneer geld dat expliciet op een rekening wordt aangehouden waar geen rendement op kan komen, belast zou worden voor mogelijk rendement. Na oprichting van een depositobank zal dit een van de speerpunten worden van Stichting Full Reserve."

    De depositobank hoeft geen beroep te doen op het depositogarantiestelsel, maar is de bank daarmee ook vrijgesteld van een bijdrage wanneer een andere bank omvalt?

    "Om onze propositie mogelijk te maken, is het een randvoorwaarde dat DNB ons verzoek tot ontheffing van het Depositogarantiestelsel inwilligt. Wij hebben aangegeven waar wij mogelijkheden hiertoe in de wet zien en zijn momenteel in afwachting van hun inhoudelijke reactie."

    De eerste commerciële bank heeft al een negatieve spaarrente aangekondigd. Verwacht je dat meer banken dit voorbeeld zullen volgen? Hoe denk je dat het bankenlandschap er over een jaar uitziet? En over vijf jaar?

    "Zolang de centrale bank een deflatoire druk ervaart, zal het klimaat van lage of zelfs negatieve rentes aanhouden. In ieder geval hopen wij dat het banklandschap er in de toekomst gevarieerder uitziet dan nu. Wouter Koolmees van D66 heeft inmiddels een aanzet gegeven met zijn voorstel voor een ‘bank-light’ vergunning. Nieuwe, kleine banken en veilige instellingen als de onze zijn nodig voor een stabieler Eurosysteem." Wil je ook dat deze bank er komt? Klik dan hier om Oprichter te worden! Heb je nog vragen? Lees dan ook de FAQ op hun website of stuur een mailtje naar [email protected] paulOver Paul Buitink: Paul Buitink is verantwoordelijk voor de marketing van de depositobank. Hij studeerde Economie aan de Erasmus Universiteit. Aansluitend werkte hij onder meer als risk manager en analist in de financiële sector. Paul is met name bekend door zijn podcasts over monetaire ontwikkelingen en zijn events als reinvent.money en Geld voor de Toekomst.