Marketupdate

Tag: globalisering

  • De wereld is niet plat maar vol pieken en dalen

    Het is alweer bijna 15 jaar geleden dat het boek ‘The World is Flat’ van Thomas Friedman verscheen. De boodschap van het boek was dat dankzij de technologische vooruitgang het economisch belang van de geografie steeds verder zou afnemen. Dat was eerst en vooral te danken aan het internet. Onderzoek van de Amerikanen George Mason en Tim Gulden datzelfde jaar kwam echter tot een tegenovergestelde conclusie.

    De wereld is in hun ogen absoluut niet vlak maar vol pieken en dalen. Sterker nog, als het om puur economische slagkracht gaat en om pure innovatieve kracht, dan spelen slechts een ‘handvol’ regio’s een zeer vooraanstaande rol in de wereldeconomie. Juist de regio’s die de wereldeconomie stuwen groeien ook nog eens het snelst, terwijl de dalen steeds meer verkommeren.

    Urbanisatie versterkt innovatie

    Van vitaal belang voor al deze trends is de explosieve groei van de steden over heel de wereld. Ongeveer 50% van de wereldbevolking leeft in een stedelijk gebied. In de ontwikkelde landen is dat zelfs ongeveer 75%. De economische kracht van een aantal van de grote stedelijke agglomeraties of metropolen is op zijn zachts gezegd verbazingwekkend. De economie van een stad als New York is bijna even groot dan die van landen als Rusland en Brazilië. Volgens de onderzoekers zijn de economisch sterkste stedelijke agglomeraties vooral te vinden in de Verenigde Staten en in mindere mate in Europa. In Azië waren er in 2005 nog maar een handjevol te vinden.

    Metropolen zijn niet alleen magneten voor mensen en derhalve bronnen van economische groei. Het zijn ook de plaatsten waar innovatie groeit en bloeit. Statistieken uit die jaren leren dat 85% van alle patenten toebehoren aan inwoners van vijf landen, te weten Japan, de Verenigde Staten, Duitsland, Zuid-Korea en Rusland. Binnen die landen zijn het weer steden die bronnen zijn van innovaties. Innovatieve koplopers zijn Tokyo, Seoul, New York en San Francisco. De subtop wordt gevormd door steden als Boston, Seattle, Austin, Toronto, Vancouver, Berlijn, Stockholm, Helsinki, London, Osaka, Taipei en Sydney. Als het om diepgravende innovatie gaat, dan eisen slechts een of twee dozijn steden wereldwijd de hoofdrol op. Dat was toen zo en dat is nog steeds zo, zij het dat de rol van steden als Shanghai of Bombay sinds 2005 fors vergroot is.

    Het patroon is duidelijk. Stedelijke agglomeraties trekken creatieve en getalenteerde mensen aan. Ideeën vinden daardoor sneller weerklank en kunnen bovendien sneller in de praktijk gebracht worden. Het ligt immers voor de hand dat in steden ook veel financiers te vinden zijn. Die maar wat graag het gezelschap van de creatievelingen opzoeken. Talent prefereert niet alleen de stad, omdat daar veel ander talent zit of omdat de voorzieningen van hoog niveau zijn. Talent doet dat ook, omdat in een stedelijke agglomeratie ook de voordelen van economies of scale biedt, maar ook die van knowledge spillovers. Het is geen wet dat je naar een stedelijke agglomeratie moet verhuizen om echt innovatief te zijn, het helpt echter wel om in een omgeving te verkeren met een kritische massa aan creativiteit.

    Globalisering

    Het proces van globalisering maakt de vruchten van innovatie alleen nog maar zoeter. Dankzij die trend kunnen innovatieve producten en diensten elke consument ter wereld in een oogwenk bereiken. Dat feit verhoogt weer de aantrekkelijkheid van de innovatieve centra met als resultaat dat welvaart en economische productie zich meer en meer in die centra samenballen.

    Het verhaal van innovatie in de vorige eeuw was vooral een Amerikaans verhaal. In de 21ste eeuw lijkt er een einde te komen aan die dominantie. Regio’s in Europa en Zuidoost-Azië beginnen hun plaats in de eregalerij op te eisen. Dat is misschien mede te danken aan het kleiner worden van de wereld. Sociale maar ook economie afstanden zijn kleiner geworden. Een sterk verbeterde mobiliteit maakt het voor de getalenteerden mogelijk om zich gemakkelijk van het ene centrum naar het andere centrum te bewegen.

    Naar schatting zijn meer dan 150 miljoen mensen onderdeel van deze wereldwijde arbeidsmarkt. Ook in dit opzicht neemt een beperkt aantal steden de koppositie in. Het gaat om steden als Londen, New York, Parijs, Tokyo, Hong Kong, Singapore, Chicago, Los Angelos en San Francisco. Deze steden hebben onderling de nauwste betrekkingen. Bewoners van deze agglomeraties voelen zich vaker met elkaar verbonden en verwant dan met de bewoners in hun spreekwoordelijke achtertuin.

    Dat is dan ook precies de schaduwzijde van een wereld vol pieken en dalen. De slag om talent, investeringen en goed betaalde banen vergroot de ongelijkheid tussen landen maar ook binnen landen. Dat verklaart ook ten dele de sterke anti-globaliseringsgolf die nu over de wereld rolt. Dat stelt beleidsmakers voor misschien wel een onoplosbaar probleem. Die pieken, de succesvolle stedelijke agglomeraties moeten blijven groeien om de economische vooruitgang op peil te houden. Om ervoor te zorgen dat de politieke reacties niet te scherp worden, mogen de belangen van de dalen niet veronachtzaamd worden. Het is aan de politiek om beide doelstellingen succesvol aan elkaar te koppelen! Dat was de conclusie van het onderzoek uit 2005. Die conclusie moet iedereen verrassend bekend in de oren klinken!

    Cor Wijtvliet

    Bron: Richard Florida, the World is spiky. Globalization has changed the economic playing field, but hasn’t levelled it. The Atlantic Monthly, October 2005

    corwijtvliet-logo

    Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

    Tot slot:

    • Hebt u opmerkingen en/of vragen? Mail ze gerust aan: [email protected]
    • Of via mijn twitteraccount: @wijtvliet
    • Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
    • Of bezoek www.Beurshalte.nl      
    • Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!

    Vindt u deze columns van Cor Wijtvliet interessant, dan kunt voor €25 per jaar donateur worden van het CorWijtvlietJournaal. Ook kunt u een geheel vrijwillige bijdrage overmaken naar NL14RABO0156073676, ten name van Wijtvliet Research.

    Donateurs krijgen niet alleen zonder vertraging het CorWijtvlietJournaal in hun mailbox, maar kunnen ook rekenen op een wekelijkse extra nieuwsbrief met vijf beleggingstips van Cor Wijtvliet. Neem voor meer informatie contact op met Cor Wijtvliet via het hierboven genoemde mailadres.




  • EU waarschuwt Trump voor handelsoorlog

    De Europese Unie heeft de Amerikaanse president Trump gewaarschuwd dat er vergeldingsacties zullen volgen, indien de regering in Washington besluit importbeperkingen op te leggen aan Europese bedrijven. Met deze waarschuwing probeert de EU de Amerikaanse regering op andere gedachten te brengen, voordat de situatie escaleert richting een trans-Atlantische handelsoorlog.

    Deze waarschuwing volgt op een interview met ITV, waarin de Amerikaanse president zijn onvrede uitsprak over de handel tussen de twee economische blokken en waarin hij suggereerde dat er maatregelen genomen moesten worden om de vrije handel in te perken.

    Protectionisme

    Vorige week besloot de Amerikaanse regering onder leiding van Trump importheffingen in te voeren voor zonnepanelen en wasmachines. Ook dreigt de regering in Washington met maatregelen om de import van staal en aluminium uit het buitenland te beperken, met als doel de productie van deze materialen in eigen land te ondersteunen.

    Volgens de Amerikaanse regering is het in het landsbelang om de binnenlandse productie van deze materialen in stand te houden, maar het beleid is op geen enkele manier te rijmen met de principes van vrijhandel waar alle landen in de Wereldhandelsorganisatie zich aan moeten houden. Margaritas Schinas, woordvoerder van de Europese Commissie, zei daar namens alle 28 landen van de Europese Unie het volgende over:

    “De Europese Unie staat klaar om direct en met gepaste maatregelen te reageren, indien onze export wordt beïnvloedt door handelsbelemmeringen uit de Verenigde Staten.

    […]

    Veel landen zijn een beetje verbaasd over het gebrek aan leiderschap van de Verenigde Staten. Ze sluiten zich af van het wereldtoneel en dat laat ruimte voor de Europese Unie om goede handelsovereenkomsten te sluiten.”

    Trump zei in een toelichting op het World Economic Forum dat hij voorstander is van vrijhandel, maar dat het niet zo kan zijn dat sommige landen misbruik maken van dit systeem ten koste van andere landen. Volgens de Amerikaanse president moet vrijhandel wederzijds zijn en kan het niet zo zijn dan bepaalde landen intellectueel eigendom uit andere landen overnemen of hun eigen industrie ondersteunen met subsidies en een staatsgeleide planeconomie.

    Globalisering

    Het Europese handelsblok dat bestaat uit de 28 landen van de EU heeft per saldo een klein handelsoverschot, wat betekent dat deze landen per saldo meer goederen en diensten naar de rest van de wereld exporteren dan wat uit andere delen van de wereld importeren. Daarom heeft de Europese Unie belang bij zo min mogelijk handelsbeperkingen, zodat bedrijven in Europa wereldwijd kunnen concurreren met hun producten en diensten.

    Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan is de situatie anders, omdat de Verenigde Staten al decennia lang een tekort op de handelsbalans hebben. Amerikanen importeren ieder jaar meer goederen en diensten dan wat ze aan de rest van de wereld exporteren, met als gevolg dat ook veel werkgelegenheid naar het buitenland verdwijnt.

    President Trump heeft in zijn verkiezingscampagne gezegd dat hij meer werkgelegenheid wil terughalen naar de Verenigde Staten, het zogeheten ‘America First’ beleid. Maar dat gaat natuurlijk niet vanzelf, want blijkbaar is het voor Amerikanen op dit moment nog steeds goedkoper en makkelijker om goederen uit het buitenland te halen dan om deze zelf te gaan produceren.

    De EU heeft een structureel handelsoverschot met de Verenigde Staten (Bron: Bloomberg)

    Handelsverdragen

    Om die binnenlandse economie een handje te helpen wil Trump handelsverdragen openbreken en nieuwe importbelemmeringen invoeren om de binnenlandse industrie te beschermen. Deze protectionistische koers blijft niet zonder gevolgen, want handelspartners die worden ontmoedigd om zaken te doen met de Verenigde Staten zullen uiteindelijk zoeken naar andere afzetmarkten die geen barrières opwerpen.

    Zo heeft de EU onlangs al vrijhandelsovereenkomsten getekend met Canada en Japan en zijn er plannen om hetzelfde te doen met de Zuid-Amerikaanse landen van de Mercosur douane-unie. De Verenigde Staten daarentegen hebben zich onder leiding van president Trump juist teruggetrokken van nieuwe handelsakkoorden en dreigen nu de kant van protectionisme op te gaan.

    Volgens Margaritas Schinas is de Europese Unie vastberaden om vast te houden aan de multilaterale economische wereldorde die na het einde van de Tweede Wereldoorlog is ontstaan en die pas in 1995 werd vastgelegd in de Wereldhandelsorganisatie, waar op dit moment 164 landen lid van zijn.

    Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

  • Internationale handelsverdragen schaden de welvaart

    In 2013 startten vertegenwoordigers van de EU en de VS gesprekken over een Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Het verdrag moest uitdrukking geven aan de werkelijkheid van een wereldeconomie die steeds meer gebaseerd is op wereldwijde dienstverlening. TTIP zou voor miljoenen nieuwe banen zorgen aan beide zijden van de Atlantische Oceaan. Het verdrag zou de economie in beide werelddelen een impuls geven en dat zou goed van pas komen. De economische groei stagneert alweer een reeks van jaren en kan goed een impuls gebruiken. Voor beleidsmakers aan beide zijden van de Oceaan was het TTIP bijna een visioen.

    Na drie jaar van heimelijk onderhandelen achter gesloten deuren, lijkt het erop dat het TTIP gewoon bij het oud vuil zal belanden. Het TTIP lijkt slachtoffer te worden van de groeiende politieke onrust, wantrouwen en woede in zowel de VS als de EU, die zich vooral richt op de zittende politieke en economische elite. Die zijn de hoofdschuldigen van de groeiende ongelijkheid in westerse landen als gevolg van het proces van globalisering.

    Het zou zomaar kunnen dat die woede minder is gebaseerd is op onderbuikgevoelens, zoals de meeste media suggereren, maar op harde feiten. Het zou zo maar kunnen dat het proces van globalisering veel meer schade heeft aangericht, dan beleidsbepalers steeds maar weer beweerd hebben. De teloorgang van de Amerikaanse industrie kan daarbij als voorbeeld dienen.

    ttip

    “Internationale handelsverdragen schaden de welvaart”

    Globalisering

    Het proces van globalisering begon op gang te komen in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Tot dan toe verhoogde de industrie op de gebruikelijke manier de winstgevendheid door kapitaalsinvesteringen. Vanaf dat decennium startte echter een proces waarbij de productie volledig naar het buitenland verplaatst werd. Dat was de kortste weg naar winstmaximalisatie. De cijfers zijn onthutsend. In 1970 droeg de industrie 20% bij aan de werkgelegenheid. Vandaag de dag is dat nog amper 8%. Alleen al sinds 2000 zijn er in de VS vijf miljoen banen in de industrie verloren gegaan en dat is niet alleen te wijten aan de voortschrijdende automatisering en robotisering. Ondanks dat is de industrie in landen als Duitsland en Japan nog steeds goed voor respectievelijk 20% en 17% van de werkgelegenheid.

    De versmalling van de industriële basis in de VS gaat gepaard met een daling van de productiviteit. In de jaren zeventig groeiden de unit labour costs met maar liefst 6,8% om in het daarop volgend decennium terug te zakken naar 3,6%. Aan het begin van deze week beliep de groei een magere 1,2%. De dalende productiviteit ging gepaard met een explosie van investeringen buiten de VS. Die bedragen nu een verbluffende $4 biljoen tegen amper
    $100 miljoen in de jaren zeventig van de vorige eeuw.

    Het gaat echter te ver om die explosie aan buitenlandse investeringen puur en alleen toe te schrijven aan het proces van industriële offshoring. Wel kan aangetoond worden, dat de val in industriële werkgelegenheid, daling van de productiviteit en stagnerende economische groei en loonontwikkeling mede het gevolg zijn van krakkemikkige handelsverdragen en een onmogelijkheid van valutaire aanpassingen waardoor scheve handelsverhoudingen weer in evenwicht konden komen.




    Handelsverdragen

    Recente studies van bijvoorbeeld de Fed en Yale School of Management tonen aan dat het verlies van 18% van de industriële banen tussen 2001 en 2018 grotendeels is toe te schrijven aan de beslissing van president Clinton om de handelsrelaties met China te normaliseren. Dat mondde uit in wat heet the 'China Trade Shock'. Het waren de Amerikaanse werknemers en meer in het algemeen de Amerikaanse economie die de rekening betaalden van deze fatale beslissing. De les luidt dat exporten banen creëren, maar op de wat langere termijn gaat het om de netto-exporten. Landen als de VS en het Europese continent hebben sinds jaar en dag een handelstekort ten opzichte van China. Dat laatste land weigert echter zijn valuta te laten zweven, waardoor aanpassingen in de handel slechts beperkt mogelijk zijn. Die aanpassingen gebeuren dus niet en dat vertaalt zich uiteindelijk dat in een versnelde offshoring, stagnerende economische groei en stagnerende economie. Nu deze feiten meer en meer naar buiten komen, is de groeiende weerzin tegen handelsverdragen goed te begrijpen en goed te duiden. Het maakt ook duidelijk waarom Donald Trump zo populair is. Zowel het Democratische als het Republikeinse establishment hebben zich steeds vierkant geschaard achter deze allesomvattende handelsverdragen en hebben de bevolking de rekening laten betalen. Donald Trump ageert hier tegen. Evenals Ronald Reagan lijkt hij beter de vox populi te verstaan dan zijn tegenstrever Hillary Clinton, de vrouw van…….. juist! Cor Wijtvliet Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte beurshalte-logoOver Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.