Het volgende fragment van Charlie Chaplin is afkomstig uit de film ‘The Great Dictator‘. Het is een bijzonder fragment, omdat het de eerste film is waarin de acteur spreekt. In de film zit een speech waarin hij de wereld probeert te waarschuwen voor de ellende die hij al jaren zag aankomen, maar die al begonnen was toen de film in 1940 werd uitgebracht. Een belangrijke boodschap die nog steeds actueel is.
Het aantrekkelijke van geschiedenis is, dat er voor bijna elk voorval wel een interessante historische parallel te vinden is. De huidige crisis in de Krim is daar geen uitzondering op. Worden Europese en Amerikaanse leiders anno 2014 op dezelfde manier voor voldongen feiten gesteld als in 1938?
In dat jaar eiste Hitler, dat Sudetenland met een meerderheid aan Duitstaligen, losgeweekt zou worden van Tsjechië Slowakije. Het zou onder protectie van Duitsland geplaatst moeten worden. Voor de toenmalige leiders van het Westen, de Fransman Edouard Daladier en de Brit Neville Chamberlain was Sudetenland net zoiets als Verweggiestan. Het was niet de moeite waard om er een conflict met Hitler over aan te gaan.
Natuurlijk is Poetin absoluut geen Hitler en lijkt Rusland in genen delen op Nazi Duitsland. Toch is de verleiding te groot om op enkele parallellen te wijzen. Ook in de Krim draait het om een meerderheid van de bevolking, die geen of amper banden heeft met Oekraïne, maar wel met het Moederland. In 1938 was dat ook het geval.
Hoewel Poetin tot voor kort amper belangstelling had voor de Krim en haar bevolking, is daar door de revolutie in Oekraïne plotseling verandering in gekomen. Rusland wil nu ineens de Russische bevolking op de Krim beschermen tegen de fascisten in Kiev. Dat rechtvaardigt een militaire interventie. Hitler bewandelde een gelijksoortige weg in 1938 om Sudetenland los te weken uit Tsjechië-Slowakije. Dat vond hij trouwens geen land of natie, maar een toevallig samenraapsel van volkeren en regio’s, een historische aberratie. Voor Poetin is Oekraïne evenmin een echte natie, het is in zijn ogen domweg onderdeel van het groter Russisch geheel.
Figuur 1 Poetin wil terug naar de glorie van het verleden
Uiteraard is het Poetin niet alleen om de Krim of Oekraïne te doen. Oké, dat land moet zijn zelfstandigheid opgeven. Het is de president van Rusland er vooral om te doen zijn land neer te zetten als een belangrijke actor op het wereldtoneel, als een heuse wereldmacht. De annexatie van Sudentenland was een stap in Hitler ’s obsessie Duitsland om te vormen tot een wereldrijk.
Niet alleen de werkwijze van Poetin lijkt op die van Hitler, maar de manier van doen van de huidige westerse leiders lijkt op die van hun voorgangers. Ze waarschuwen veel en luidkeels, maar weigeren de consequenties te aanvaarden van hun eigen verbale dapperheid. Dat sterkt Poetin uiteraard in zijn overtuiging, dat hij zijn gang kan gaan met de Krim en Oekraïne. De houding van het westen nu is niet fundamenteel anders dan het peace in our time van 1938.
Natuurlijk is er geen gemakkelijke oplossing voorhanden, maar leiders in Europa zouden er goed aan doen op te houden om met ‘Shock and Awe te reageren op het doen en laten van de Russische president. Shock, omdat Poetin domweg doet waar hij zin in heeft. Awe, omdat hij volgens veel Europeanen tactisch briljant te werk gaat. Ze gaan er echter aan voorbij, dat Rusland een nagenoeg verkalkt politiek systeem heeft. Dat heeft zijn langste tijd gehad. Bovendien verkeert het land economisch niet in te beste vorm. Bovendien zou een beetje meer ruggengraat op zijn plaats zijn om de vaak uitgedragen hooggestemde waarden daadwerkelijk te verdedigen. Ruggengraat is temeer nodig, omdat Poetin het credo huldigt dat the weak get beaten.
Cor Wijtvliet
Bron:
Bob Lo, Crimea’s Sudeten Crisis. Project-syndicate, March 18 2014
De VS kan haar schulden in principe altijd afbetalen, maar wat als de wereld haar dollars niet meer accepteert? (h/t @Freegolds)