De verkiezingen voor het Hoger Huis in Japan werden, zoals verwacht, een grote overwinning voor zittende premier Shinzo Abe. Door deze overwinning verwierf hij de meerderheid in beide kamers van het Japanse parlement. Daardoor komt er een einde aan de patstelling in de politiek die jarenlang de besluitvorming frustreerde.
Leiders uit de hele wereld van het bedrijfsleven riepen de premier dan ook op om snel de noodzakelijke hervormingen door te voeren, waardoor Japan inc. weer kan concurreren op het wereldtoneel.
Yen
Maar ook zonder nieuwe en verdergaande maatregelen door de overheid, profiteert het Japanse bedrijfsleven al flink van Abenomics. Het gaat dan vooral om bedrijven in de exportsector. Die hebben dat vooral te danken aan het monetaire verruimingsbeleid van de politieke bongenoot van de premier, de centrale bankier Haruhiko Kuroda. Op zijn gezag pompt de Bank of Japan (BoJ) maandelijks $ 75 miljard in de Japanse economie. Hij doet dat in eerste instantie om de inflatie op te jagen en zo de deflatie definitief uit te bannen. Een neveneffect van de stimulering is echter dat de Japanse Yen stevig aan waarde heeft ingeboet ten opzichte van andere wereldmunten. Gemiddeld was de Yen in het afgelopen tweede kwartaal ¥ 99 waard ten opzichte van de dollar en ¥ 129 ten opzichte van de euro. Een jaar geleden gingen er slechts ¥ 80 in de dollar en ¥ 103 in de euro.
Resultaten
Het effect van de waardedaling van de Yen kan enorm doortikken bij bedrijven. Toyota bijvoorbeeld liet weten dat elke daling met slechts een cent het bedrijf ¥ 40 miljoen aan operationele winst bezorgt. De verwachtingen voor de winstcijfers over het 2de kwartaal van de grote exporterende bedrijven zijn hooggespannen. Volgens UBS zullen 14 van de 27 grootste bedrijven van Japan de winstverwachting met tenminste 5% overtreffen. Vooral de exportsector gaat goed presteren, denk de Zwitserse bank. Daar kan de winst wel tot 75% hoger uitvallen in vergelijking met vorig jaar. Maar ook binnenlands georiënteerde bedrijven mogen rekenen op een stijging van 33%. Nissan, de tweede autoproducent van het land, gaf een voorproefje van wat te wachten staat. De winst van het bedrijf steeg over het tweede kwartaal met maar liefst 14% en kwam uit op ¥ 82 miljard. Het mooie resultaat was, zo zei het management, vooral te danken aan de zwakke Yen die hogere verkopen in het buitenland stimuleerde.
Lonen en inflatie
De mooie winstverwachtingen zijn uiteraard een flinke opsteker voor het bedrijfsleven, maar daar is de Japanse economie in de brede zin van het woord nog niet mee geholpen. Die is er vooral bij gebaat, dat de Japanse bevolking eindelijk wat meer gaat spenderen. Dan zal echter aan ten minste twee voorwaarden voldaan moeten worden. Dan zal de inflatie moeten gaan stijgen. Als dat gebeurt, dan worden producten duurder. Op die manier komt er een einde aan het al 20 jaar durende deflatoire idee, dat morgen alles weer goedkoper is. Wat dat betreft zijn de eerste tekenen niet ongunstig. In juni van dit jaar viel de inflatie 0,4% hoger uit dan in juni van 2012. Dat was de sterkste stijging in jaren. Er zit echter een ‘maar’ aan dit verhaal. De prijsstijgingen in juni waren niet te danken aan sterkere consumentenbestedingen maar aan hogere importprijzen. De import wordt immers duurder door de goedkopere Yen.
Lonen
Het is dus zaak om de lonen te verhogen, waardoor burgers meer kunnen spenderen. Dat is de enige manier om de inflatie naar het gewenst niveau van 2% te brengen. Vooralsnog maakt het bedrijfsleven geen aanstalten om de lonen structureel te gaan verhogen. Het is nog te onzeker of het huidig herstel van blijvende aard is.
Nu Shinzo Abe de meerderheid in beide kamers heeft, is het zijn eerste opdracht het vertrouwen van het bedrijfsleven in zijn beleid te vergroten. Dan kan door maatregelen in de sfeer van de belastingen te nemen, zo hebben bedrijven al gesuggereerd. Zijn belangrijkste opdracht is echter diezelfde bedrijven over te halen hogere lonen uit te keren en meer mensen aan het werk te zetten. Pas dan kan de deflatie, waar Japan al twintig jaar onder gebukt gaat, definitief verslagen worden met behulp van een stijgende inflatie.
Cor Wijtvliet
>> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<
En nu is dan de derde pijl afgevuurd. De derde is bedoeld om structureel de groeikracht van de Japanse economie te vergroten. Dat is hard nodig, want jaarlijks neemt de werkzame bevolking met 0,5% af. Dat afkalvingsproces kan nog enigszins vertraagd worden door meer vrouwen en bejaarden tot de arbeidsmarkt toe te laten. Ook het werven is een optie, maar een zeer omstreden optie. En dus moet de structurele groei verbeteren door een hogere productiviteit. Als de zaken op zijn beloop gelaten worden, dan is het land veroordeeld tot een groei tussen 0,5% - 1%.
Als het eerste gewin kattengespin is, dan ziet het er niet naar uit, dat de derde pijl het succes van de eerste twee gaat evenaren. Het probleem is, dat er feitelijk geen pijl is afgeschoten maar dat talloos veel naaldjes geplaatst zijn in de hoop dat enkele hun heilzame werk zullen doen. Zo wil Abe enkele hervormingen in de corporate sector doorvoeren. Die moeten ervoor zorgen, dat meer bedrijven oog krijgen voor de belangen van de aandeelhouder. Dat is geen overbodige luxe. Veel bedrijven zitten op stapels liquiditeiten en voelen amper of geen aandrang een deel van die gelden terug te ploegen in het bedrijf. Als ze gedwongen worden meer aan aandeelhouders terug te geven, dan kan dit een impuls aan de economie geven.
