Auteur: Redactie

Spaanse banken doen obligaties van de hand en zien uitstroom spaartegoeden

Uit nieuwe data van de ECB blijkt dat Spaanse banken in juli hun bezitting aan staatsobligaties per saldo met €7,6 miljard hebben teruggebracht, de sterkste daling sinds augustus vorig jaar. In de eerste vier maanden van dit jaar kochten Spaanse banken nog veel staatsobligaties, geholpen door de liquiditeitssteun via het tweedelige LTRO programma van de ECB. Banken konden zich toen bij de ECB inschrijven voor een lening met een looptijd van drie jaar tegen een lage, maar variabele, rente. Spaanse banken schreven zich hier ook op in en gebruikten een deel van het geld om Spaanse staatsobligaties te kopen. In de eerste vier maanden van dit jaar werd er voor €77 miljard aan schuldpapier gekocht door de Spaanse banken.

Tegelijk met het verkopen van €7,6 miljard aan staatsobligaties stroomde er ook veel spaargeld weg bij de Spaanse banken. De gegevens van de ECB over de maand juli laten namelijk een krimp zien van €1.583 naar €1.509 miljard, een daling van bijna 5%. De uitstroom van spaargeld zet banken verder onder druk, omdat het de kapitaalratio verlaagt. Als er teveel spaargeld wegvloeit uit een bank moet deze bezittingen verkopen of nieuw geld aantrekken om de ratio weer op het minimaal vereiste niveau te brengen.

• Spaanse banken doen obligaties van de hand (RTL-Z)
• Spaanse banken zien spaargeld verdwijnen (RTL-Z)

Ander slecht nieuws uit Spanje komt van statistiekbureau INE, dat dinsdag met cijfers kwam over de economische groei van Spanje in het tweede kwartaal van dit jaar. Die bleek -0,4% te zijn, nadat er in het eerste kwartaal al een krimp van 0,3% was gemeten. Het ANP schrijft dat de Spaanse economie in vergelijking met het tweede kwartaal van 2011 met 1,3% gekrompen is. In het eerste kwartaal van dit jaar was de krimp op jaarbasis nog slechts 0,6%. Verder lezen we op NU.nl dat de Spaanse huishouders 2,2% minder uitgaven dan een jaar geleden, terwijl de jaar-op-jaar daling in het eerste kwartaal nog maar 1,5% was. De overheidsbestedingen waren door de bezuinigingen in het tweede kwartaal van dit jaar 3% lager dan een jaar eerder. De richting van het nieuws is duidelijk: de Spaans economie draait op een lager pitje en het diepste punt lijkt nog niet bereikt te zijn.

• Spaanse economie glijdt verder af (NU.nl)

Aftrek eigen woningen: €33 miljard

Als er in tijden van crisis ergens op bezuinigd kan worden is het wel de hypotheekrenteaftrek. Deze maatregel heeft, in combinatie met de versoepelde kredietvoorwaarden en de komst van nieuwe hypotheekvormen zoals de aflossingsvrije en beleggingshypotheek, gezorgd voor een explosie aan private schulden. Werd er in 1995 in Nederland voor iets meer dan €100 miljard geleend voor het kopen van een huis, nu is dat bedrag al aangegroeid tot meer dan €600 miljard, een fractie meer dan ons BBP. Een logisch gevolg van deze instroom aan krediet in een woningmarkt die minder snel kan groeien is dat de prijzen behoorlijk zijn gestegen, vooral in verhouding tot het inkomen.

Doordat het jarenlang zo aantrekkelijk was om een hypotheek te nemen (lagere maandlasten met aflossingsvrije hypotheek) zijn ook de kosten voor de hypotheekrenteaftrek flink gestegen. Het CBS publiceerde vandaag nieuwe gegevens, waaruit blijkt dat de totale fiscale aftrek voor de eigen woning van 2000 tot en met 2011 bijna is verdubbeld van €16,9 naar €33,4 miljard. De hypotheekrenteaftrek kostte in 2011 naar schatting €32,3 miljard.

Het is bekend dat de hypotheekrenteaftrek vooral de hogere inkomens helpt, omdat die doorgaans een groter bedrag lenen bij de bank en in een hogere belastingschijf vallen. Het CBS rekende de voordelen per inkomensgroep door en kwam tot de conclusie dat de hoge inkomens in absolute termen het meeste profijt halen uit deze woningsubsidie. Het voordeel varieerde van €130 per maand voor de laagste inkomensgroep tot €520 per maand voor de hoogste inkomens. Relatief gezien profiteren de lagere inkomens toch meer van de hypotheekrenteaftrek, omdat de aftrek ten opzichte van de betaalde inkomstenbelasting en volksverzekering hier procentueel het grootst is. Voor de hoge inkomens is de aftrek die ze krijgen ten opzichte van de belastingen die ze betalen procentueel veel kleiner.

Het rondpompen van geld via de hypotheekrenteaftrek heeft vooral de 'vroege' huizenkopers en de banken bevoordeeld. De eerste groep omdat die de waarde van hun huis flink zagen stijgen en overwaarde hebben op hun woning en de banken omdat die meer geld konden uitlenen waarop ze rente ontvangen. Naar mijn mening is het veel eerlijker als de hypotheekrenteaftrek langzaam wordt afgebouwd en het voordeel via een lagere inkomstenbelasting wordt doorberekend aan iedereen.

Cijfers afkomstig van het CBS

• Aftrek eigen woning 33 miljard euro (CBS)

VVD streeft naar volledig vrije huurmarkt

De VVD is vooralsnog terughoudend met het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, maar voor de huurmarkt heeft de partij wel hervormingsplannen. Zo liet Betty de Boer van de VVD in een interview met NU.nl weten dat haar partij streeft naar een 100% geliberaliseerde huursector. In een ideale situatie zouden volgens haar alleen nog maar de lage inkomens subsidie krijgen om de huur te kunnen betalen. Die kosten zouden opgebracht kunnen worden door hogere, 'marktconforme' huurtarieven. “Het zou ongekende investeringen lostrekken als je de markt morgen zou opengooien”, zo verklaarde de Boer tegenover NU.nl. Volgens haar worden momenteel de huren kunstmatig laag gehouden, waardoor het voor investeerders niet aantrekkelijk is om nieuwe huurwoningen te bouwen. Via NU.nl:

“Die investeerders zeggen: ik ben wel gek. Ik ben meer aan kosten kwijt dan dat het oplevert. Meer investeren betekent meer bouwen, dus meer aanbod, dus een lagere huur. Zo simpel werkt de markt.”

Het VVD-Kamerlid haalt uit naar de SP die volgens haar juist zorgt dat de wachtlijsten voor huurwoningen in stand blijven.

 

“De SP zegt altijd dat het opkomt voor de lagere inkomens. Integendeel! Zij blokkeren huurverhogingen, waardoor mensen veel te lang voor 300 euro per maand blijven wonen. Wat is daar sociaal aan? Die mensen verdienen dan al veel meer.”

 

In de afgelopen jaren heeft het kabinet al stappen gezet door de huren voor inkomens boven de 43.000 euro met 5 procent te verhogen. Daaronder kunnen de huren met 1 procent omhoog.

Voor de rest van het interview verwijzen we naar het originele bericht op NU.nl.

• VVD streeft naar volledig vrije huurmarkt (NU.nl)

ECB ziet kredietverlening toenemen

De kredietverstrekking aan huishoudens en het bedrijfsleven in de eurozone is in juli voor het eerst sinds een half jaar weer toegenomen, zo lezen we op de website van het FD. Ten opzichte van vorig jaar juli steeg de kredietverstrekking met 0,1%, terwijl de stijging ten opzichte van een maand geleden 0,3% was. De minimale plus is wel tekenend voor het sentiment in grote delen van de eurozone, waar de groei onder druk is komen te staan door het lagere consumentenvertrouwen en de krimp van de gemiddelde koopkracht. De leenbehoefte van consumenten en bedrijven is verminderd, terwijl banken terughoudender zijn geworden met het verstrekken van kredieten. Daar komt nog eens bij dat in diverse Zuid-Europese landen de rente voor leningen aan het stijgen is, omdat die rente vaak gekoppeld is aan de actuele rente voor staatsobligaties uit het betreffende land.

Volgende week donderdag komt de ECB met haar maandelijkse rentebesluit. Onlangs werd de rente verlaagd van 1% naar 0,75%, een actie die vooral een symbolisch effect heeft op de markt. De rente is al bijzonder laag en uiteindelijk zijn het toch de consumenten en bedrijven die bereid moeten zijn om geld te lenen. En marginaal lagere rente zal het leengedrag van de economie maar marginaal beïnvloeden. In tegenstelling tot de kredietverstrekking blijft de M3 geldgroei in de eurozone wel toenemen. Deze steeg van 3,2% in juni naar 3,8% in juli. 

• ECB ziet kredietverlening toenemen (FD)

In ander nieuws:

• Nieuwe tik voor koopkracht (FD)
• Marijnissen sluit 45 zetels voor SP niet uit (NU.nl)
• De Nederlandse economie in 8 plaatjes: het gaat prima (Welingelichtekringen)
• Frankrijk maakt benzine 6 cent goedkoper (BNR)
• AFM waarschuwt tegen ilegale kredietaanbieders (AFM)
• Grote koersval Samsung na uitspraak patentzaak (NU.nl)
• ABP verdientdit jaar al 400 miljoen dollar aan Apple (RTL-Z)

Nieuws uit buitenlandse media

Nettowinst Credit Agricole 67% gezakt door blotstelling Griekenland en Spanje

Bloomberg schrijft dat de Franse bank Credit Agricole in het tweede kwartaal van dit jaar een 67% lagere nettowinst heeft geboekt als gevolg van verliezen in Griekse beleggingen en een afschrijving op haar belang in de Spaanse bank Intesa Sanpaolo (ISP). Het netto-inkomen zakte weg tot €111 miljoen, tegenover €339 miljoen een jaar eerder. De afschrijvingen drukken al langer op de winstgevendheid van deze bank, waardoor het aandeel Credit Agricole is afgestraft op de beurs. Op dit nieuws zakte het aandeel slechts 0,8% weg, maar over de afgelopen twaalf maanden staat het al 36% lager, terwijl de France CAC 40 beursindex in die periode met 11,25% omhoog ging. 

Credit Agricole is al enige tijd bezig met het afbouwen van haar meest risicovolle beleggingen. In 2006 kocht de bank nog een €2,2 miljard groot aandeel in Emporiki, een grote Griekse bank die op dat moment het minst winstgevend was van alle grote Griekse banken. Sindsdien heeft deze bank bijna alleen nog maar verliezen gedraaid, wat Credit Agricole in totaal €5,7 miljard gekost heeft. In juni heeft de Franse bank van de geplande €35 miljard aan risicovolle beleggingen 97% weten af te bouwen. Het schoonmaken van de balans gaat gepaard met veel lagere winsten, maar moet uiteindelijk helpen om de bank weer gezond te maken.

• Credit Agricole Second-Quarter Net Drops 67% on Greece (Businessweek)

General Motors legt productie in één fabriek vier weken stil

GM legt de productie van de Chevrolet Volt in de Detroit-Hamtramck fabriek voor een periode van vier weken stil, zo lezen we op Autonews. Hierdoor zitten 1.500 werknemers vier weken gedwongen thuis. Dit voorjaar werd de fabriek ook al eens een maand stilgelegd, omdat de voorraad van onverkochte auto's te snel opliep. Een woordvoerder van GM wilde niets kwijt over het productieschema van General Motors en gaf als verklaring op dat het bedrijf eaar streeft om vraag en aanbod in balans te brengen. Het staken van de productie is een teken dat de vraag minder groot is dan het aanbod.

Begin augustus was er voor 84 dagen aan voorraad van de hybride Chevrolet Volt. Vlak voor de productiestop in maart was de voorraad zelfs 154 dagen groot. De vraag naar deze hybride auto van Chevrolet is, mede door subsidies van de Obama regering, het afgelopen jaar meer dan verdrievoudigd. Desondanks blijft de productie hoger en kiest GM ervoor om de productie even stil te leggen.

• GM to idle Volt plant for 4 weeks, sources say (Autonews)

Aandeel Citigroup zakt 1,3% in 100 milliseconden: $1 miljard beurswaarde verdampt

De high-frequency trading verschaft volgens voorstanders meer liquiditeit aan de markt, maar het tegendeel wordt regelmatig bewezen. Nanex plaatste grafieken van de handel in het aandeel Citigroup, die tot op de milliseconde in kaart brengen hoe verschillende computersystemen zich gedragen. In een 'split second' waren er te weinig kopers om de verkoopactie van een HFT te absorberen, met als gevolg dat de koers in een tijdsbestek van 100 milliseconden met 1,3% wegzakte van $29,80 naar $29,42. De grafieken laten zien hoe de bid-ask spread juist groter wordt na deze kleine flash-crash. Opvallend is dat het aandeel Citigroup op de NY-ARCA ongeveer 20 milliseconden eerder zakte dan op de NYSE. Klik op onderstaande grafieken voor een grotere versie.

• When It All Goes Bidless: What Losing $1 Billion In 100 Milliseconds Looks Like (Zero Hedge)

Bom ontploft bij kantoor van de Griekse centrale bank

In Athene is een bom ontploft bij een kantoor van de Griekse centrale bank, met als gevolg een aantal kapotte ruiten en lichte schade aan een aantal geparkeerde auto's. De bom was geplaatst onder een pinautomaat. De aanslag was niet van tevoren aangekondigd en is ook nog niet opgeëist, zo verklaarde de lokale politie tegenover Reuters. De bomaanslag wordt aangemerkt als een terroristische daad, mogelijk van een extreem-linkse groepering. Die zouden namelijk vaker zulke aanslagen plegen. Deze aanslag houdt zeer waarschijnlijk verband met de slechte toestand van de economie en de onvrede ten aanzien van de bankiers en de politici in Griekenland.

• Bomb explodes outside Greek bank branch, no one injured (Reuters)

De Federal Reserve bank van Dallas heeft samen met BIS-econoom William R. White onderzoek gedaan naar de gevolgen van extreem soepel monetair beleid. Hieruit kwam naar voren dat monetaire verruiming slechts in beperkte mate kan bijdragen aan 'sterke, duurzame en gebalanceerde groei' van de wereldwijde economie. Daar komt bij dat soepel monetair beleid (geldpers aanzetten) op de middellange termijn veel negatieve gevolgen heeft. Een korte opsomming uit de 45 pagina's tellende working paper.

• Leidt tot verkeerde investeringen in de echte economie
• Bedreigt de onafhankelijkheid van de centrale bank in het nastreven van prijsstabliteit
• Bedreigt financiële instellingen en het functioneren van financiële markten
• Spoort overheden niet aan om op tijd te bezuinigen
• Zorgt voor een ongelijke herverdeling van inkomens en welvaart in de maatschappij

Zero Hedge bestempelt de paper, die aantoont dat de geldpersfinanciering geen 'gratis lunch' oplevert, als een must-read. Hieronder het hele artikel.

Dallas Fed QE

• A Flashing Waing On The “Unintended Consequences” Of Ultra Easy Monetary Policy From… The Fed?! (Zero Hedge)

Chris Martenson interviewt Keith Fitz-Gerald

Chris Martenson plaatste enkele dagen geleden op zijn blog Peak Prosperity een interview met beleggingsstrateeg Keith Fitz-Gerald. In het interview komt het falende beleid van de Federal Reserve en de Amerikaanse regering aan bod. Volgens Keith Fitz-Gerald zitten de financiële markten momenteel gevangen in klassieke lineaire benadering, met modellen die de huidige ontwikkelingen proberen te extrapoleren naar de toekomst. De complexiteit van ons huidige financiële systeem, met tal van economische modellen, heeft volgens de beleggingsstrateeg vooral gezorgd voor een verstoring van de financiële markten.

De gedachte dat een verlaging van de rente kan helpen om de werkloosheid te verminderen heeft gezorgd voor verstorend beleid van centrale banken, zo betoogt Fitz-Gerald. Door beleid van de Federal Reserve is het verschil in rente op de korte en lange termijn erg laag geworden, met als gevolg dat de tijdswaarde van geld verzwakt is. Volgens Keith Fitz-Gerald heeft de inmenging van de centrale bank in de VS geleidt tot verstoring in de financiële markt, wat bijvoorbeeld te zien is aan de extreem lage rente op 10-jaars en 30-jaars staatsobligaties.

Verder laakt Keith Fitz-Gerald de gedachte dat bedrijven en burgers geholpen moeten worden als ze verkeerde beslissingen hebben genomen. Doordat het element van falen wordt verzacht met ingrijpen van de overheid gaan mensen en bedrijven meer onverantwoorde risico's nemen en wordt slecht gedrag niet afgestraft. Door het afvangen en socialiseren van risico's en eventuele verliezen kan de vrije markt volgens de beleggingsstrateeg niet normaal functioneren. Als er geen rem meer wordt gezet op de mogelijkheid om te falen kan kapitaal efficiënter aangewend worden, precies zoals het kapitalisme oorspronkelijk bedoeld is. Toen de Amerikaanse overheid voor honderden miljarden dollars in de economie pompte waren er veel economen die voorspiegelden dat het multiplier effect ervoor zou zorgen dat iedereen erop vooruit zou gaan. Als dat het geval was zou de economie nu met 6 tot 8 procent moeten groeien, meent Keith Fitz-Gerald. Dat dat niet gebeurd is toont aan dat de modellen hebben gefaald.

Het volledige interview bestrjkt nog veel meer onderwerpen, maar het gaat te ver om dat helemaal uit te werken. Een transcript van dit bijzonder interessante interview is hier te vinden. Hieronder is het audiofragment te vinden via YouTube. Een MP3 podcast van het interview is hier beschikbaar.

Het probleem met Keynesiaanse oplossingen voor de huidige depressie

Robert P. Murphy van het Ludwig von Mises instituut legt in die college van 1 uur uit waarom hij denkt dat de 'Keynesiaanse oplossingen' voor de crisis waar we nu in zitten niet zullen werken. Een video die zeker het kijken waard is.

Vrachtvolume over Chinese spoorwegen krimpt met 5,4%

Er zijn steeds meer aanwijzingen voor een groeivertraging in China. De cijfers van de economische groei vallen tegen en de belangrijkste aandelenbeurs is in een jaar tijd al met 20% gezakt. Ook de energieconsumptie zou niet meer zo hard groeien, een indicator dat het toch niet zo goed gaat met de Chinese economie. Een nieuwe tegenvaller is het cijfer over het vrachtvervoer over de Chinese spoorwegen. Dat zakte in de afgelopen maand namelijk met maar liefst 5,4%. Een dergelijk grote daling werd voor het laatst gemeten in 2008 en 2009, toen de crisis in Amerika net uitgebroken was na de val van Lehman Brothers. Een grafiek via Sean Corrigan van Diapason Commodities:

• From Hard Landing To Train Crash, All Chinese Indicators Have Slammed On The Brakes (Zero Hedge)

Rusland, Turkije, Oekraine en de Kirgizische Republiek voegden in juli goud toe aan reserves

Goldcore bericht op basis van data van het IMF dat verschillende landen opnieuw goud aan hun reserves hebben toegevoegd. Rusland kocht in juli een aanzienlijke hoeveelheid van 18,6 ton goud bij, waardoor het totaal op 936,6 ton uitkomt. Kazachstan kocht 1,4 ton goud en heeft nu 103 ton goud in haar reserves. Ook Turkije, Oekraïne en de Kirgizische Republiek voegden goud aan hun reserves toe. Turkije kocht volgens de gegevens van het IMF ook erg veel goud, namelijk 44,7 ton. Daarmee heeft het land nu een totale goudreserve opgebouwd van 288,9 ton. Guatemala en Mexico verkochten een klein beetje goud (respectievelijk 0,2 en 0,1 ton).

In Rusland is de goudreserve inmiddels goed voor 9,2% van de totale reserves, in Kazachstan ligt dit aandeel volgens gegevens van de World Gold Council (WGC) op 16%. Volgens de WGC hebben centrale banken in de eerste helft van 2012 al een recordhoeveelheid van 254,2 ton goud gekocht en zal er in de tweede helft van dit jaar nog eens 500 ton aan de reserves worden toegevoegd. De Chinese centrale bank voegt ook stelselmatig veel goud toe aan haar reserves, aangezien het land een grote goudproductie heeft en toch veel goud importeert via Hong Kong. Hoeveel goud de Chinese centrale bank precies heeft weten we niet, maar Goldcore schat dat die inmiddels zijn gestegen tot meer dan 2.000 ton. Dat zou een verdubbeling zijn ten opzichte van de hoeveelheid die China enkele jaren geleden voor het laatst heeft doorgegeven aan het IMF.

• Russia, Turkey, Ukraine Buy Gold But Bullion Tiny Part Of Global FX Reserves (Goldcore)

Goud-zilver ratio gezakt tot laagste punt in vier maanden

De ratio tussen goud en zilver is voor het eerst sinds mei weer onder de 54:1 gedoken. Eerder dit jaar zat de goud/zilver ratio in een stijgende trend, wat wil zeggen dat goud het beter deed dan zilver. De ratio stabiliseerde deze zomer tussen de 58:1 en 60:1, maar is nu met kracht naar beneden gedoken. De zilverprijs steeg in slechts twee weken tijd van €22,50 naar ruim €24,50 ($28 naar $31), een stijging van ongeveer 10%. De goudprijs steeg ook, maar ging lang niet zo hard omhoog als zilver. Traditioneel is zilver meer volatiel en gevoeliger voor sentiment van beleggers. We hebben in 2011 al gezien dat de zilverprijs heel erg snel kan stijgen, mogelijk staat ons de komende maanden een soortgelijke beweging te wachten. Zeker als de Federal Reserve vrijdag met nieuwe stimulering komt is er voor zowel goud als zilver grote kans op een nieuwe uitbraak. SilverDoctors verwacht dat een uitbraak van zilver kan doorzetten tot er een 20:1 ratio is tussen goud en zilver. Ik ben daar niet zo zeker van, maar als we weer richting de 32:1 gaan zoals eind april 2011 zou ik een gedeelte van mijn zilver omzetten in goud.

Goud/zilver ratio

Zilverprijs in USD

Tot slot:

Ron Paul stopt zijn verkiezingscampagne en neemt ook afscheid van het congres. In zijn lange politieke carrière heeft hij veel Amerikanen geïnspireerd met zijn pleidooi voor persoonlijke vrijheid en zijn afkeer tegen de 'oorlog tegen terrorisme'. Ook zijn aanval op de centrale bank van de VS werd door steeds meer Amerikanen gewaardeerd. Ron Paul voerde drie keer campagne voor het presidentsschap, maar steeds zonder succes. Hier een opname van Ron Paul's toespraak voor de Republikeinse partij in Tampa.

Nieuws uit de Nederlandse media

€60 miljard nodig voor Spaanse banken

De Spaanse minister van Economische Zaken, Luis de Guindos, verklaarde tegenover de krant Inteational Herald Tribune dat de Spaanse bankensector ongeveer €60 miljard aan steun in de vorm van noodleningen nodig heeft. De financiële behoefte van de banken wijkt daarmee niet veel af van het bedrag van €62 miljard dat eerder werd voorgerekend door consultants van het bedrijf Oliver Wyman. In juni bereikten de eurolanden een akkoord om maximaal €100 miljard beschikbaar te stellen voor de Spaanse bankensector.

De Guindos vraagt hulp van de ECB, want ook de Spaanse overheid heeft de laatste maanden moeite om geld op te halen via de obligatiemarkt. Het ANP schrijft het volgende:

''De Guindos gaf verder aan dat Spanje vergaande toezeggingen over economische hervormingen kan doen in ruil voor hulp om de rentekosten van het land te verlagen. De Europese Centrale Bank (ECB) gaf vorige maand aan te overwegen opnieuw obligaties op te kopen om die rentes te drukken. In ruil voor die actie, die wellicht in samenwerking met de Europese noodfondsen wordt ondeomen, zouden landen aan strenge voorwaarden voor hervormingen en bezuinigingen moeten voldoen.

De details van de nieuwe ECB-plannen zijn nog niet bekend. De Guindos gaf echter aan ervan overtuigd te zijn dat de centrale bank de markten tot rust kan brengen.''

In de tekst heb ik éen regel dikgedrukt gemaakt, omdat die nogal misleidend kan zijn. Wat de ECB feitelijk bij monde van Draghi heeft aangegeven is dat de centrale bank – binnen haar bevoegdheden – er alles aan zal doen om de euro te redden. Om te beginnen zijn de 'redding van de euro' en het helpen van landen met een schuldenprobleem twee verschillende dingen, een onderscheid dat bij het ANP-bericht niet gemaakt is. Ook is het belangrijk om te weten dat de ECB beperkt is in haar mogelijkheden om staatsobligaties op te kopen en daarmee de rente te drukken. Hieronder het volledige commentaar van 'victorthecleaner' op het blog Thescrewtapefiles, dat later ook terugkomt in de blogpost Macrofreegold'nomics op FOFOA:

''It seems that most people don't understand the ECB. If Draghi says “within their mandate”, he is referring to their inflation target “below but close to 2% annually” in the medium term (i.e. 2-3 year average). He said he would save the Euro “whatever it takes”. He didn't say he would save govement debt whatever it takes. Some people seem not to get it that these two are completely different goals. If you take the 2% inflation target seriously (and every single step by the ECB is consistent with the assumption that they do), you conclude that:

1) The ECB will print money in order to create inflation as soon as the medium-term inflation rate gets substantially below 2%.

2) In order to create this inflation, the ECB will have to purchase consumer debt with new base money (this is how you create price inflation). So their standard choice will be to buy govement debt – govement expenditures are largely consumption, either directly or through salaries, pensions, benefits.

3) In the inflation rate drops substantially below 2% in some countries, but not in others (“policy transmission distorted”), the ECB will buy govement debt of these countries, but not of others – most govements spend mainly in their own economy which allows the ECB to target where they want to create inflation

4) The ECB has no mandate to create more inflation than the mentioned 2% annually. So they will make sure this doesn't happen either.

5) How will they do it? Well, that's easy. A lot of debt is being written off (Spanish home owners defaulting on their mortgages etc.), and several govements had to sharply cut down on their deficit spending. Both are deflationary. So the ECB could simply leave the market alone, and the Euro zone would get some price deflation. So the ECB has enough tools to limit the inflation rate at 2% annually.

6) What is the main mechanism that might cause an inflation rate higher than 2% in the medium run? This would happen if the commercial banking system or the ECB monetize the running budget deficit of their govements or if they monetize other consumer debt beyond about 2-3% of GDP annually.

7) How can this be prevented? Well, some govements have gotten into serious difficulties raising funding, and Ireland, Portugal, Greece, Spain are forced to cut down on public spending. How precisely? The interest rates they would have to pay for additional debt are going up.

See? Some idiots claim “Draghi wants to print and buy all govement debt in order to lower the interest rates” and then “ECB is too stupid to really lower interest rates”?

How about this: ECB has purchased some govement debt in order to create inflation in those countries in which inflation was dropping too much below 2%, but ECB never intended to lower interest rates?

Much easier explanation, isn't it?

8) So what do we conclude if we assume that the ECB is doing nothing other than their job, i.e. to maintain their 2% inflation target?

8.1) They will buy govement debt if the inflation rate drops too much below 2% annually. In particular, if this happens in some countries, the ECB will buy the govement debt of these specific countries (SMP).

8.2) Although the ECB may buy govement bonds for this reason, they will make sure they do not artificially suppress the interest rates (in contrast to the Fed or the BoE).

8.3) As long as the inflation rate stays around 2%, the ECB will not monetize govement debt, simply because this would create more inflation. In particular, this indicates a limit of the annual budget deficits that will end up on the balance sheet of the combined banking sector (commercial banks and ECB): no more than around 2-3% of GDP which would cause about 1.4-2.1% consumer price inflation in the steady state (assuming roughly 70% of govement expenditures is consumption – you can adjust these figures if you have better data, the ECB certainly do have better data).

8.4) So while some debt will be bought by the ECB in order to maintain 2% inflation, some other debt will most likely be defaulted on. How much? I guess this will still be a lot.

8.5) If some politicians try to give the ESFS or ESM a banking license or to use govement run banks in order to monetize their own debt, the ECB will have to obstruct these attempts, for example, by changing the requirements on the collateral they accept from these banks. Also, the northe countries will not like this and presumably already be influential enough to stop it.

Victor''

Wat hier gezegd wordt is dat de ECB door haar mandaat van prijsstabiliteit niet in staat is om staatsobligaties op te kopen als de inflatie daarmee de gewenste limiet van 2% overstijgt. De ECB laat de problematiek van sommige landen over aan de financiële markten, zodat er meer neerwaartse prijsdruk komt in de Eurozone. Dat gebeurt enerzijds via afschrijvingen op slechte leningen en anderzijds op drastische bezuinigingsmaatregelen die de regering van een land moet doorvoeren om het vertrouwen van de financiële markten te winnen. Als blijkt dat het prijspeil in één land snel daalt, dan kan de ECB met het aankopen van staatsobligaties via het SMP programma de inflatie een beetje aanjagen. Victorthecleaner schrijft dat het helemaal niet het doel is van de ECB om de rentelasten van individuele landen te drukken en dat de opmerking van Draghi geen verwijzing is naar het aanzetten van de geldpers om Spanje te helpen. en daarin schuilt ook een fundamenteel verschil tussen de ECB, de Bank of England en de Federal Reserve.

• '60 miljard euro nodig voor Spaanse banken' (RTL-Z)

Frankrijk leent moeiteloos en goedkoop

In tegenstelling tot Spanje heeft Frankrijk nog geen enkele moeite om geld op te halen met nieuwe staatsobligaties. Vandaag haalde de Franse overheid bijna €7 miljard op met het uitgeven van kortlopende staatsobligaties. RTL-Z schrijft dat de belangstelling onder beleggers veel groter was dan het aanbod, waardoor sommige obligaties met een negatieve rente aangeboden konden worden. Het ANP schrijft:

''De veiling toont aan dat investeerders nog altijd veel vertrouwen hebben in Frankrijk, dat samen met ondermeer Duitsland en Nederland tot de kelanden van de eurozone behoort. De rentes lagen wel iets hoger dan bij een vergelijkbare plaatsing vorige week.''

Het is de vraag of de grote belangstelling onder beleggers volledig is toe te schrijven aan het vertrouwen dat ze hebben in landen als Frankrijk, Duitsland en Nederland. De grote onzekerheid speelt ook een rol, want vandaag de dag lijkt het veilig wegzetten van vermogen belangrijker dan het halen van een goed rendement. Daarin blijkt de markt van staatsobligaties (van relatief sterke landen) door de liquiditeit en omvang een magneet voor het grote geld.

• Frankrijk leent moeiteloos en goedkoop (RTL-Z)

'Federal Reserve moet snel moet nieuwe steunmaatregel komen'

Charles Evans, president van de Federal Reserve in Chicago, heeft maandag gezegd dat de centrale bank van Amerika onmiddelijk actie moet ondeemen om de Amerikaanse economie te ondersteunen. Volgens Evans moet de Fed niet langer wachten op de volgende economische cijfers, maar direct actie ondeemen. De drempel voor aanvullende maatregelen zou inmiddels ruim gepaseerd zijn. De werkloosheid in de VS blijft een probleem, want die is sinds het uibreken van de crisis niet meer gezakt naar het oude niveau. De officiele werkloosheid stabiliseerde op 8,2%, maar is recent weer opgelopen tot 8,3% (eerste grafiek). Deze werkloosheidscijfers geven nog maar de helft van het verhaal weer, want de groep Amerikanen die niet meer wordt aangemerkt als 'werkzoekend' blijft alsmaar groeien en kent volgens de statistieken van de St. Louis Fed een omvang van 88 miljoen Amerikanen (tweede grafiek).

Evans maakt zich ook zorgen over de duur van de werkloosheid. Hij zou het volgende gezegd hebben: ''Een ongebruikelijk hoog percentage van de werklozen heeft al lange tijd geen baan; hun vaardigheden kunnen uit de tijd raken of zelfs achteruit gaan, waardoor getroffen werknemers achterblijven met permanente littekens op hun levensinkomen.'' Hieronder ziet u de ontwikkeling waar Evans waarschijnlijk op doelt (derde grafiek). De participatiegraad (vierde grafiek) is sinds de crisis uitbrak ook gedaald en laat vooralsnog geen verbetering zien.

Werkloosheid op 8,3%

Aantal mensen dat werkloos is maar niet wordt meegenomen in het werkloosheidscijfer

Gemiddelde duur van de werkloosheid stabiliseert op uitzonderlijk hoog niveau

Een samenvatting van de eerste drie grafieken, de participatiegraad van de beroepsbevolking daalt

Het probleem is dus duidelijk, maar de vraag is of de centrale bank de instrumenten heeft om de situatie te verbeteren. Door monetaire stimulering kan er op korte termijn meer economische groei komen, maar over de langere termijn zal de toename van de geldhoeveelheid de koopkracht van iedereen uithollen. In het boek 'When Money Dies' van Adam Fergusson wordt beschreven hoe in Weimar Duitsland naar verloop van tijd er steeds meer geld in omloop kwam, maar dat de waarde van al het geld in omloop uit gedrukt in buitenlands geld of goud, meer dan evenredig slonk. Charles Evans van de Fed maakt zich daar kennelijk geen zorgen om. De financiële markten hebben al min of meer voorgesorteerd op nieuwe stimuleringsmaatregelen van de Amerikaanse centrale bank, want de aandelenkoersen zaten de afgelopen twee maanden in de lift.

Een nieuwe stimuleringsronde van de Fed wordt gezien als positief nieuws voor aandelen. Op korte termijn kan het de economische groei aanjagen (en daarmee bedrijfswinsten), terwijl het extra geld op lange termijn de prijzen van alle financiële activa opstuwt. Men kijkt vooral uit naar de speech die Ben Beanke vrijdag zal geven tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het Amerikaanse stelsel van centrale banken in Jackson Hole.

• Fed-lid Evans: nu actie nodig voor ondersteuning economie VS (RTL-Z)
• Beleggers focussen op de Fed (RTL-Z)

CPB rekent programma's politieke partijen door

Inmiddels bent u ongetwijfeld al op de hoogte gebracht van de doorrekening van de plannen van de politieke partijen. Het CPB heeft zich over de verschillende bezuinigings-, stimulerings- en hervormingsplannen van alle partijen gebogen en heeft deze door de modellen gehaald. De computers hebben daar een aantal cijfers uitgegooid die de verschillende politieke partijen zullen gebruiken om elkaar af te troeven in de verkiezingscampagne. Het volledige rapport van 456 pagina's is hier te vinden (PDF). In hoofdstuk 2 op pagina 18 ziet u een soort van samenvatting in tabelvorm, waar de effecten van de verschillende partijprogramma's naast elkaar zijn gezet. Uiteraard zijn deze berekeningen een benadering van de werkelijkheid en kunnen ze veel extee invloeden op de financien, de koopkracht en de staatsschuld niet incalculeren.

Opvallend is dat op het gebied van werkgelegenheid de PVV het beste scoort en de SP, VVD en PvdA het minste. Doordat de PVV en VVD het minste willen snijden in de hypotheekrenteaftrek gaan bij deze plannen de huizenprijzen volgens het CPB het minst omlaag. De PVV en de SP bezuinigen naar verhouding minder, waardoor de koopkracht over de hele linie bij deze partijen het grootst zal zijn. De inkomensnivellering is bij de SP veruit het sterkst, gevolgd door de PvdA. Alleen bij de VVD, Christenunie en het CDA worden de verschillen in koopkracht tussen hoge en lage inkomensgroepen groter. Op het milieu scoort niet geheel onverwacht Groenlinks het beste, gevolgd door de PvdA.

Klik voor een grotere versie, tabel is afkomstig van CPB rapport

• Keuzes in kaart 2013-2017 (CPB)

VS sturen economische missie naar Egypte

De bemoeizucht van de Verenigde Staten kent geen grenzen. Het land begon een oorlog in Irak en Afghanistan en gebruikt inmiddels onbemande vliegtuigen om 'doelwitten' in Pakistan te kunnen bombarderen. Ook stuurde het speciale eenheden naar Libie om de 'opstandelingen' te helpen bij het omverwerpen van het regime van Khadaffi. Naast militair ingrijpen zorgt de VS er ook voor dat ze op financieel gebied invloed kan uitoefenen in de regio. Zo lezen we op NU.nl dat de Amerikaanse regering deze week een hoge delegatie naar Egypte stuurt. Deze gaan bespreken hoe de nieuwe leiders daar economisch 'geholpen' kunnen worden op weg naar democratie. Hosni Mubarak, waar de Amerikaanse regering nauwe banden mee onderhield, wist het land bijna dertig jaar te regeren.

De VS gaf al langer economische en militaire steun aan Egypte, omdat het land onder leiding van Mubarak de vrede met Israel wist te bewaren. De huidige president, Mohammed Mursi van de Moslim Broederschap, zou minder tevreden zijn over de rol van Israel in de regio.

• VS sturen economische missie naar Egypte (NU.nl)

In ander nieuws:

• Juwelier Tiffany vreest 'crisiskerst' (RTL-Z)
• Jaap Koelewijn over Wientjes' plannen met de hypotheken van banken (FD)
• Fransen en Duitsers vormen werkgroep tegen crisis (FD)
• Groot aantal bezwaren bij erftaks op til (FD)
• Verhaal via de rechter (over beleggers die hun adviseur de schuld willen geven van slecht beleggingsadvies) (FD)
• 'Financieel adviseur rooft 25 mln familiefortuin' (RTL-Z)
• 'SP schaft belastingparadijs Nederland af' (NU.nl)

Nieuws uit de buitenlandse media houdt u nog van mij tegoed

Tot slot

Dit weekend was het weer zover, het grote jaarlijkse dorpsfeest in het dorp waar ik geboren en opgegroeid ben. Een klein boerendorp in het oosten van het land. Het was weer gezellig en het bier vloeide rijkelijk. De kater waarmee ik vanmorgen opstond maakte het vrijwel onmogelijk om wat te schrijven, vandaar dat ik weer in bed gedoken ben en pas aan het eind van de middag kon beginnen.

De tent…

… regenachtig weer bij de optocht…

…en het volkslied van Markelo dat uit volle borst wordt gezongen aan het einde van het feest

Nieuws uit de Nederlandse media

Ook ABN Amro moest afschrijven op bezittingen

Gisteren schreven we al over de Rabobank, dat met cijfers kwam over de eerste helft van 2012. De bank moest opnieuw meer geld opzij zetten voor slechte leningen en zag de nettowinst mede daardoor met 29% dalen. Voor de ABN Amro bank is het niet anders, want vandaag werd bekend dat de staatsbank een lagere winst heeft geboekt door oplopende kredietverliezen. De netto kwartaalwinst kwam 30% lager uit op €341 miljoen. De bank spreekt desondanks van een 'bevredigend resultaat', zo lezen we op de website van het FD. Daarmee doelt men misschien op de resultaten van de andere banken, want die waren vergelijkbaar.

Door de gevolgen van de recessie moest ABN Amro vooral afboeken op bedrijfskredieten, in het afgelopen kwartaal zelfs twee keer zo veel als een jaar geleden. De bank schreef €367 miljoen af op kredieten. Over het eerste halfjaar van 2012 rapporteert de bank een 15% lagere winst van €827 miljoen, een cijfer waarin de eenmalige kosten voor de integratie van het voormalige Fortis en het afstoten van andere bedrijfsactiviteiten niet zijn meegenomen.

De stijgende voorzieningen voor en afboekingen van slechte leningen bij de Rabobank en ABN Amro bevestigen dat het economische nog steeds niet echt beter gaat dan één of twee jaar geleden. Onder de huidige omstandigheden zou de bank ook niet (deels) naar de beurs gebracht kunnen worden, aldus voormalig topman Rijkman Groenink op BNR Nieuwsradio. Er zou zowel vanuit Nederland als vanuit het buitenland geen belangstelling zijn om de ABN Amro bank over te nemen. Nederlandse banken zouden niet in staat zijn om ABN Amro over te nemen, terwijl buitenlandse banken geen interesse hebben.. Volgens Groenink maakt de bank momenteel ook veel te weinig winst om de prijs te rechtvaardigen die de staat ervoor betaald heeft. Hij is van mening dat de Nederlandse overheid op dit moment nog niet de helft zou kunnen terugkrijgen van wat ze betaald heeft om de bank te redden.

• Ook ABN zucht onder kredietverliezen (FD)
• Groenink: 'Voorlopig geen privatisering ABN Amro mogelijk' (FD)

Rabobank-topman verwacht woningnood

De Rabobank-topman Piet Moerland waarschuwde donderdag op Nieuwsuur voor een dreigend tekort aan woningen in ons land. Er zouden door de crisis te weinig nieuwe woningen worden gebouwd, terwijl er volgens Moerland jaarlijks nog steeds meer vraag dan aanbod is. Op dit moment ligt de woningmarkt zo goed als stil, maar als we de topman van de Rabobank mogen geloven kunnen we op langere termijn worden geconfronteerd met woningnood.

Op de korte termijn ziet de Rabobank een verdere daling van de huizenprijzen, maar als de crisis voorbij is en het consumentenvertrouwen stijgt en mensen hun baan behouden, dan zouden de prijzen weer kunnen gaan stijgen. Of dat ook snel weer gaat gebeuren blijft de vraag. Momenteel worden er op Funda ruim 262.000 woningen te koop aangeboden, meer dan een verdubbeling ten opzichte van eind 2008. Ook zijn er nog onvoldoende aanwijzingen om aan te nemen dat het aantal te koop staande woningen spoedig weer gaat dalen. Ook bij de huidige prijzen zijn er nog te weinig starters die bereid zijn te kopen. Onderstaande grafiek komt van Follow The Money en is gebaseerd op cijfers van het Kadaster.

Aanbod woningen via Funda en Huizenzoeker, verticale as is x 10.000 (Bron: FTM)

• Rabobank-topman verwacht woningnood (NU.nl)

Griekse beurs best presterende wereldwijd

De aandelenbeurzen deden het deze zomer niet slecht, zo laat Jacob Schoenmaker ons zien op RTL-Z. Hij vergeleek het rendement van verschillende beursindices van begin juni tot en met vandaag en kwam tot de constatering dat vooral de beurzen van Spanje en Griekenland het heel erg goed hebben gedaan. Dit zijn overigens ook de beurzen die over de langere termijn een grote daling hebben laten zien. De beurs van Athene steeg sinds begin juni met maarliefst 31% en was daarmee de best presterende beurs wereldwijd over de laatste drie maanden. Ook de Spaanse IBEX wist met 21% te stijgen, ondanks alle slechte berichten omtrent de Spaanse economie en de sterk stijgende obligatierente in juli. De AEX index doet het met 17% over deze periode een stuk beter dan het wereldwijde gemiddelde (MSCI-World) en de Amerikaanse S&P 500, die respectievelijk 12 en 11 procent stegen.

Bron: RTL-Z

Als we verder terug kijken en de stand van de beurzen uit 2007 erbij pakken zien we dat de Griekse aandelenmarkt is weggezakt van 5.300 naar 635 punten, een daling van 88% (!). De Spaanse beurs deed het dan een heel stuk beter, die verloor ten opzichte van de piek in 2007 'slechts' 54%. De AEX index staat ten opzichte van de hoogste koersen in 2007 ongeveer 40% lager. Volgens Jacob Schoenmaker verklaart vooral hoop de stijgende aandelenkoersen in Spanje en Griekenland, hoop op de woorden die Draghi eerder uitsprak en hoop om nieuwe economische stimulering in de VS en China door maatregelen van de centrale banken daar.

• Griekse beurs best presterende wereldwijd (RTL-Z)

Duizenden ontslagen dreigen bij Italiaanse banken

NU.nl schrijft dat de Italiaanse banken een grote ontslaggolf aan het voorbereiden zijn. Daarbij zouden in totaal ongeveer 19 duizend arbeidsplaatsen geschrapt worden, een flinke hap uit de 330 duizend mensen die momenteel werkzaam zijn in de Italiaanse bankensector. Door de financiele crisis staan de banken onder druk en moeten ze snijden in de kosten. Vakbondsvoorzitter Lando Sileoni verklaarde tegenover de krant La Repubblica dat tussen nu en 2015 ongeveer 2.700 bankfilialen hun deuren zouden moeten sluiten.

• Duizenden ontslagen dreigen bij banken Italië (NU.nl)

China vergroot reserves aardmetalen

China is van plan om 18.000 ton 'zeldzame aardmetalen' toe te voegen aan zijn strategische reserves, zo lezen we op RTL-Z. De Chinese overheid gaat hiervoor een overeenkomst aan met een binnenlandse producent, zo berichtte een Chinese zakenkrant. Het zou gaan om het bedrijf Baotou, de grootste producent van aardmetalen van het land. Ongeveer 90% van het wereldwijde aanbod van zeldzame aardmetalen is afkomstig uit de Chinese bodem, waardoor het land strategische reserves in handen heeft die vooral van belang zijn voor de productie van allerlei soorten elektronica, windturbines en elektrische auto's.

De wereldhandelsorganisatie gaat op verzoek van de Europese Unie, de VS en Japan onderzoeken of China exportbeperkingen hanteert. De laatste jaren zien we dat China zich steeds meer wil diversificeren, door grote voorraden grondstoffen op te bouwen, mijnbouwbedrijven op te kopen in andere delen van de wereld (vooamelijk op het Afrikaanse continent) en de goudreserve flink uit te breiden. Tegelijkertijd bouwt ze haar blootstelling aan de Amerikaanse dollar geleidelijk af, door minder staatsobligaties van dit land te kopen.

• 'China vergroot reserves aardmetalen' (RTL-Z)

In ander nieuws:

• 300 banen weg bij Volker Wessels (RTL-Z)
• Zalm vindt beursgang ABN Amro beste optie (NU.nl)
• Groei durfkapitalisten door pensioenfondsen (NU.nl)
• Kassa voor Rottenberg (Telegraaf)
• Rabobank paait pensioenfondsen (FD)
• 'Aantal vacatures in bouw blijft afnemen' (RTL-Z)
• Corporatie wil niet meebetalen voor Vestia (NU.nl)
• Al het vastgoed van Vestia nu bij WSW in onderpand (FD)
• Meer uitgiftes maar veel minder handel bedrijfsschuld door crisis (FD)
• Weg met de hypotheekschuld! (FTM)

Nieuws uit buitenlandse media

'De rijkste 5% van de Britten profiteert het meest van monetaire verruiming'

De Britse centrale bank heeft op verzoek van de politiek een rapport opgesteld, dat de gevolgen van het Britse QE-programma uiteen zet. Uit dit rapport blijkt dat het aankopen van Britse staatsobligaties door de centrale bank (inmiddels opgeschroefd tot een totale som van £375 miljard) en de verlaging van de rente van 0,5% vooral de rijkste Britten heeft geholpen. De 5% rijkste Britten zou naar verhouding meer vermogen bezitten dat door de geldpers van de centrale bank in waarde is gestegen of minder hard in waarde is gezakt. Daarbij moeten we primair denken aan beleggingen in staatsobligaties, maar indirect ook aan vermogen in de vorm van vastgoed en aandelen. Door het opkoopprogramma van staatsobligaties zijn aandelen en obligaties met 26% (of £600 miljard) in prijs gestegen, aldus de Bank of England. Omgerekend komt dat neer op gemiddeld £10.000 voor elk huishouden in het Verenigd Koninkrijk, maar volgens berekeningen van de centrale bank zouden in de praktijk 40% van de baten zich concentreren tot de 5% rijkste Britten.

Volgens de centrale bank draait de economie door het opkoopprogramma van staatsobligaties beter. Zonder de steunaankopen zou de werkloosheid hoger zijn en zouden meer bedrijven failliet zijn gegaan. De economie zou dan verder weggezakt zijn, zo stelt de centrale bank. De negatieve effecten van haar beleid, zoals de daling van de spaarrente en de lagere opbrengsten voor pensioenfondsen zijn volgens de Bank of England niet toe te schrijven aan het QE-programma, maar aan de verlaging van de rente. De lage rente treft vooral de mensen die sparen, al dan niet via een pensioenfonds. Dat zijn de negatieve gevolgen, die hand in hand gaan met een 'ruim' monetair beleid. Het straft de spaarders en het beloont mensen met schulden.

De Bank of England blijft het opkoopprogramma – dat in 2009 met een omvang van £200 miljard werd opgestart – verdedigen, door te stellen dat het de waarde van verschillende financiële activa (en daarmee de bezittingen van huishoudens) heeft opgestuwd. De magie van de geldpers en de fictieve welvaartsgroei is van tijdelijke aard, zoals men ook in Weimar Duitsland en in Zimbabwe heeft ervaren. Iedereen ziet zijn bezittingen nominaal stijgen, totdat het besef komt dat de koopkracht feitelijk aan het krimpen is. Als £375 miljard aan opgekochte staatsobligaties goed werken, waarom dan niet meteen twee keer zoveel staatsobligaties opkopen? Werkt dat niet veel beter? Of tien keer zoveel?

Door monetaire stimulering wordt de grote massa voor de gek gehouden, terwijl de overheid haar schuldenprobleem kan verhullen. Doordat de Britse obligatiemarkt actief wordt ondersteund betaalt het land een lage rentevergoeding en blijft het onder de radar van de meeste financiële nieuwszenders. Datzelfde geldt overigens voor de VS, dat in 2011 ongeveer 61% van de uitgegeven staatsobligaties wist te slijten aan de Federal Reserve.

• Britain's richest 5% gained most from quantitative easing – Bank of England (The Guardian) 

Republikeinen willen terugkeer naar goudstandaard verkennen

De Republikeinse partij gooit een nieuw gespreksonderwerp in de verkiezingsstrijd. Men wil namelijk een 'goudcommissie' in het leven roepen, dat een vast onderdeel moet gaan worden van de Republikeinse partij. Volgens Marsha Blackbu, een Republikeins congreslid uit Tennessee, is dit plan niet alleen bedoeld om de aanhang van Ron Paul binnen de Republikeinse partij aan zich te binden. Ron Paul, die tijdens de verkiezingscampagne veel zogeheten delegates heeft gewonnen met zijn standpunt ten aanzien van de Amerikaanse centrale bank, kent een fanatieke aanhang binnen de partij. Deze groep kiezers zijn voor de Republikeinse partij erg belangrijk om de democraten te kunnen verslaan bij de verkiezingen in november.

De goudcommissie moet onderzoeken of Amerika terug kan keren naar een goudstandaard, in welke vorm dan ook. Volgens de Republikeinse partij komen steeds meer Amerikanen tot de conclusie dat meer lenen en nog meer geld bijdrukken de crisis niet kan oplossen. Het Huis van Afgevaardigden steunde het idee van een goudcommissie. De introductie van een commissie die onderzoek gaat doen naar de mogelijkheid om terug te keren naar een koppeling tussen de dollar en goud is niet nieuw, want in 1981 richtte president Ronald Reagan een soortgelijke commissie op om een terugkeer naar de goudstandaard te onderzoeken. Toen was de uitkomst dat Amerika beter niet kon terugkeren naar een goudstandaard.

Dat het woord 'goud' steeds vaker valt in de context van de financiële crisis en de Amerikaanse dollar is een goede ontwikkeling, maar er moet nog veel gebeuren om de grote massa bewust te maken van de gevolgen van een terugkeer naar een goudstandaard. De geschiedenis heeft uitgewezen dat ook een goudstandaard zijn beperkingen kent en niet altijd bestand is tegen extee invloeden. Door een koppeling van de dollar aan goud zou de overheid niet meer in staat zijn om meer geld uit te geven dan er binnenkomt en zou het ook veel kostbaarder zijn om oorlogen te voeren die jarenlang duren. Een goudstandaard zou een centrale bank als de Federal Reserve overbodig kunnen maken, omdat er geen mogelijkheid is om rente aan te passen of steunaankopen te doen. Het gegeven dat veel dollars buiten Amerika liggen zou tegelijkertijd inhouden dat Amerika een groot deel van haar goudreserves zal verliezen bij een koppeling van de munt aan haar eigen goud.

• Republicans Eye Retu to Gold Standard (CNBC)
• Republicans Consider Retuing To Gold Standard: Real Or Red Herring? (Zero Hedge)

Voormalig RBS handelaar claimt dat 'iedereen' de Liborrente kon manipuleren

Barclays kreeg er flink van langs toen duidelijk werd dat deze bank een groot aandeel had in de manipulatie van de Liborrente, maar nu het onderzoek naar deze fraude is gestart komen er nog meer sappige details boven water. De Guardian schrijft dat de beveiliging van de systemen bij de Royal Bank of Scotland (RBS) zo zwak was dat vrijwel alle bankmedewerkers de Liborrente konden aanpassen. Uit documenten blijkt dat een handelaar van RBS op de afdeling van Japanse yen swaps in 2008 eigenhandig de rente heeft aangepast die gebruikt wordt om de Liborrente te berekenen, terwijl die afdeling daar helemaal niet bij betrokken was.

Tan Chi Min, een oud-werknemer van RBS in Singapore, bracht de zwakte van het banksysteem vorig jaar september al aan het licht bij zijn collega's. Zijn inmenging in deze kwestie kostte hem uiteindelijk zijn baan. Nu het schandaal met de gemanipuleerde Liborrente boven water is gekomen wil Tan Chi Min van zijn voormalige werkgever een schadevergoeding zien van $1,1 miljoen aan misgelopen bonussen en $3,3 miljoen aan RBS-aandelen.

• Former RBS trader claims 'anyone' at bank could change rate (Guardian)

Duitse ministerie van Financiën onderzoekt kosten 'Grexit'

Het Duitse ministerie van Financiën heeft een werkgroep samengesteld dat in kaart probeert te brengen wat de economische impact zal zijn van een vertrek van Griekenland uit de Europese muntunie. Merkel heeft eerder al benadrukt dat ze Griekenland liever binnen de muntunie houdt, maar of dat ook gaat lukken weet niemand. Het Duitse ministerie van Financiën wil in elk geval voorbereid zijn op alle scenarios. De krant Financial Times Deutschland schrijft op basis van bronnen binnen het ministerie dat bondskanselier Merkel en minister van Financiën Schauble volledig voorbereid willen zijn op een 'negatief scenario'. Bronnen uit het ministerie zouden tegenover de krant gezegd hebben dat collega's berekeningen maken van de financiële consequenties (van een Griekse exit) en dat ze nadenken over manieren om een eventueel donimo-effect binnen Europa te voorkomen. Deze werkgroep zou bestaan uit tien personen en zou aangevoerd worden door Thomas Steffen van de CDU.

• German finance ministry studying “Grexit” costs: paper (Reuters)

Nu een goed moment om goud te kopen?

Wij geven geen beleggingsadvies en dit bericht moet dan ook niet als zodanig worden opgevat. Op 321gold verscheen eerder deze week een interessante analyse van de goudmarkt, doorspekt met grafieken die moeten aantonen dat het nu een goed moment zou zijn om goud te kopen. Naast de bekende grafieken van centrale banken die goud kopen en de sterke vraag naar goud vanuit China en India trokken twee prijsgerelateerde grafieken mijn aandacht. Technische analyse dus, waarbij enige voorzichtigheid geboden is. De eerste grafiek geeft het koersrendement van goud in dollars weer, berekend als het rollende gemiddelde van de laatste twaalf maanden en uitgedrukt in standaarddeviaties. Deze grafiek laat in feite zien wanneer goud teveel is gestegen of gedaald ten opzichte van de trend over de afgelopen tien jaar. De grafiek laat zien dat goud nu een vrij lange periode van dalende koersen achter de rug heeft, zodanig dat het edelmetaal weer aantrekkelijk geprijsd is. Hierbij dient opgemerkt te worden dat er een verschil is tussen goud en dollars en in euro's, want door het verzwakken van de euro is de goudprijs hier eerder gestegen dan gedaald. Maar als we deze indicator mogen geloven zou het nu een goed moment zijn om goud aan de portefeuille toe te voegen.

Een tweede indicator die wat beter bekend is onder de beleggers is het 200-daags gemiddelde. Wordt dat niveau met kracht doorbroken, dan kan dat een nieuwe opgaande of neerwaartse fase inluiden. De tweede grafiek laat zien dat de goudprijs in dollars recent weer door het 50-daags en 200-daags gemiddelde is gebroken, wat in de wereld van technische analyse opgevat moet worden als een sterk koopsignaal.

• Love Trade Cools as Central Banks’ Gold Demand Heats Up (321gold)

Tot slot:

Griekenland gaat echt eilanden verkopen? De Griekse premier Samaras zou tegenover de Franse krant Le Monde verklaard hebben dat het verkopen van eilanden tot de mogelijkheden behoort.

Nieuws uit de Nederlandse media

'Pensioengeld gebruiken voor hypotheken'

De werkgeversorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland hebben in een beleidsagenda voor de volgende regeerperiode voorgesteld dat pensioenfondsen op grote schaal hypotheken moeten opkopen van banken. Daardoor zouden banken weer meer ruimte krijgen om geld uit te lenen aan bedrijven en daarmee de economie 'op te peppen'. Ze wijzen daarbij volgens NU.nl op het feit dat Nederlandse banken gezamenlijk voor honderden miljarden aan hypotheekleningen op de balans hebben staan.

''Als pensioenfondsen deze hypotheken oveemen, drukken die niet langer op de balans en krijgen banken meer lucht. Voor de pensioenfondsen zouden beleggingen in hypotheken minder risicovol zijn dan wanneer ze hun geld steken in Zuid-Europese staatsobligaties. Ook de woningmarkt zou van deze aanpak profiteren. De nieuwe minister van Financiën moet gaan overleggen met banken en pensioensector over een uitwerking hiervan, aldus de werkgevers.''

Als banken terughoudend zijn met het uitlenen van geld omdat ze veel hypotheken op de balans hebben staan, dan betekent dat naar mijn idee dat er iets mankeert aan die hypotheken. Zou het niet kunnen dat banken rekening houden met een verdere daling van de huizenprijzen en dat er in de toekomst op afgeschreven zal moeten worden? Of dat de hypotheekportefeuille van banken alleen tegen een korting verhandelbaar is? Zoals ik gisteren al schreef zijn de huizenprijzen sinds 1992 behoorlijk gestegen, veel meer dan het algemene prijspeil en ook meer dan de groei van de economie als geheel. Ten opzichte van de top van augustus 2008 is er gemiddeld al 15% van de huizenprijzen af gegaan, maar een verdere daling van gelijke omvang is niet uit te sluiten. Verschillende banken, zoals de Rabobank en de ING waarschuwen daarvoor, maar ook het IMF heeft zich al meerdere malen kritisch uitgelaten over de kwetsbaarheid van de Nederlandse huizenmarkt en de naar verhouding hoge hypotheekschuld.

Daar komt bij dat volgens gegevens van de marktonderzoeksbureau GfK ongeveer de helft van de openstaande hypotheekschuld van het aflossingsvrije type is. Daaaast zijn er ook nog veel beleggingshypotheken verstrekt, waarbij de hypotheeknemer maandelijks geld inlegt dat op de beurs wordt belegd. Deze twee hypotheekvormen, die aan het begin van deze eeuw als kool zijn gegroeid, voegen veel lange-termijn risico toe aan de hypotheekportefeuille van banken. Het is nu met geen enkele zekerheid te zeggen dat de huizenprijzen over tien of twintig jaar op hetzelfde niveau staan als nu en ook de rendementen van beleggingshypotheken vallen door het zwakke beursklimaat en door de hoge kosten vaak tegen.

Banken zijn voorzichtiger geworden met het uitlenen van geld omdat ze mogelijk risico's lopen met de hypotheekportefeuille. Als dat het geval is, waarom moeten deze risico's dan worden overgeheveld naar het spaarpotje van de burgers? Het lijkt erop dat deze maatregel vooral de banken helpt, terwijl het ook de banken zijn die risico hebben genomen door zoveel hypotheekleningen te verstrekken. Wat mij betreft is het een onsmakelijk plan waar pensioengerechtigden in de toekomst weinig plezier aan zullen beleven, uitgaande van het scenario dat de huizenprijzen verder zullen dalen en de economie zwak blijft. Het argument dat hypotheken veiliger zijn dan staatsobligaties van Zuid-Europese landen is weinig relevant, want pensioenfondsen kunnen ook het voorbeeld van centrale banken volgen en fysiek edelmetaal kopen. Dat doen ze momenteel vrijwel niet, een uitgelezen kans om de portefeuille te diversificeren.

• 'Pensioengeld gebruiken voor hypotheken' (NU.nl)
• Afwaarderingen raken pensioenfondsen nog niet (NUzakelijk)

Rutte belooft lastenverlichting

De verkiezingsstrijd barst los en dat betekent dat alle politieke partijen hun plannen presenteren om de Nederlandse samenleving te verbeteren. Het belangrijkste onderwerp van deze verkiezingen lijkt opnieuw de economie te worden, maar ook de koers van Nederland binnen Europa zal waarschijnlijk en groot thema worden. Emile Roemer maakte eerder al bekend niets te zien in de Europese boete bij een begrotingstekort van meer dan 3% en vandaag was het de beurt aan VVD-leider Mark Rutte om een stelling te poneren.

In een interview met de Telegraaf zegt Rutte dat zijn partij wil inzetten op lastenverlichting, waarbij één van de speerpunten een arbeidskorting van €1.000 is. Vanaf 2014 zullen werkenden voor dit bedrag aan belastingverlaging doorberekend krijgen. ''Deze maatregel moet de economie een stimulans geven'', aldus de VVD-leider. Men houdt meer geld over om te besteden en dat is goed voor de economie, waarvan akte. De vraag is echter hoe deze belastingverlaging vormgegeven zal worden, want wie komt ervoor in aanspraak en wat zijn de precieze voorwaarden? Ook niet geheel onbelangrijk, waarop gaat Rutte bezuinigen om dit plan uit te kunnen voeren?

Maar er zijn meer VVD-plannen waar werkenden met spaargeld en beleggingen vrolijk van zullen worden, zoals een belastingvrijstelling van een ton voor durfkapitaal en het oprekken van de grens voor vermogensrendementsheffing van ongeveer €20.000 nu naar €35.000. Ook moet het midden- en kleinbedrijf een belastingverlaging tegemoet kunnen zien als het aan de VVD ligt.

D66-leider Pechtold reageerde in de Volkskrant afwijzend op het voorstel van Rutte om €1.000 aan belastingvoordeel te geven, zo bericht het FD. Pechtold denkt dat Rutte zijn plannen nog niet kostendekkend heeft gemaakt en stelt dat Rutte ''geen cadeautjes moet uitdelen die hij niet kan dekken''. PvdA-leider Samsom wist persbureau ANP te vinden en stelt in zijn reactie dat het ''een loze verkiezingsbelofte'' is van de VVD en dat het verlagen van de werkloosheid voorop moet staan. Woensdagavond vindt het eerste lijsttrekkersdebat plaats, waarbij Rutte overigens nog niet aanwezig zal zijn.

• Rutte belooft lastenverlichting (FD)

Handelstekort Japan groter dan verwacht

Japan heeft in juli een groter dan verwacht handelstekort geboekt, dat volgens het FD te verklaren is door een lagere export naar Europa en China. Tegelijkertijd stegen de kosten voor de olie die Japan jaarlijks moet importeren. Het tekort kwam uit op omgerekend ruim €5 miljard. Door Bloomberg geraadpleegde economen hielden rekening met een half zo groot handelstekort als werd gerapporteerd. De export daalde met 8,1% veel sterker dan de verwachtte 2,9%, terwijl de import met 2,1% toenam.

De Japanse yen is momenteel relatief sterk ten opzichte van andere valuta, waardoor producten uit Japan relatief duur zijn voor de rest van de wereld. Daaaast is de wereldwijde vraag naar producten die Japan exporteert wat teruggelopen, als gevolg van de economische crisis. De economie van Japan heeft flink te lijden gehad onder de aardbeving en tsunami van maart 2011, want naast de schade die op de dag zelf werd aangericht werd ook duidelijk dat de kecentrales in het land mogelijk niet zo veilig zijn. Door kecentrales uit te schakelen is het land meer afhankelijk geworden van de import van olie. Onderstaande grafiek van Tradingeconomics laat zien hoe Japan van exportland steeds meer naar een importland is gegaan.

Handelsbalans Japan sinds 1990 (Bron: Tradingeconomics)

• Groter dan verwacht handelstekort Japan (FD)

Een vijfde huiseigenaren heeft restschuld

Volgens Johan Conijn, bijzonder hoogleraar woningmarkt, zou één op de vijf huiseigenaren met een restschuld blijven zitten bij verkoop van zijn of haar huidige woning. Het FD meldt dat het aantal huizen dat 'onder water' staat inmiddels is opgelopen tot 700.000, 200.000 meer dan vorig jaar. De snelle stijging is het gevolg van de dalende huizenprijzen, maar ook het feit dat veel mensen niet hoeven af te lossen op de hypotheek zorgt ervoor dat de openstaande schuld hoog blijft ten opzichte van de waarde van het onderpand.

Ondanks het hoge percentage woningen dat 'onder water' staat blijft het aantal gedwongen huizenverkopen tot nu toe beperkt, zo lezen we op NU.nl. Wel zou er een snelle stijging waaeembaar zijn. De Nationale Hypotheek Garantie verwacht dit jaar ongeveer drieduizend gedwongen verkopen.

• 'Eén op vijf huiseigenaren heeft restschuld' (NU.nl)

'Banken moeten miljarden bezuinigen'

Onderzoeksbureau Roland Berger heeft vastgesteld dat Europese banken de komende vijf jaar nog 40 tot 70 miljard euro moeten bezuinigen. Het bureau deed onderzoek bij 25 Europese banken, waaronder ING, Barclays en Santander en maakte woensdag de bevindingen van haar onderzoek bekend. NU.nl schrijft:

''Om die besparingen te bereiken, moeten banken volgens de onderzoekers hun organisatie en producten versimpelen. Veel vooruitgang in die cultuuromslag zien de onderzoekers echter niet. Volgens hen is 40 procent van de banken ''nauwelijks'' bezig met de benodigde besparingen. Bij een kwart is het volgens Roland Berger de vraag of aangekondigde maatregelen genoeg zijn om zich te beschermen tegen een verdere verslechtering van de markt.''

• 'Banken moeten miljarden bezuinigen' (NU.nl)

De cirkelredenering van staatsobligaties als spaarmiddel

Op Follow The Money verscheen vandaag een artikel van Jesse Frederik getiteld 'De mythe van de kleinkinderen'. In dit artikel probeert hij duidelijk te maken waarom een hogere staatsschuld voor Nederland niet per se slecht is voor de toekomstige generatie, zoals vaak wordt gesteld. Frederik stelt dat het geld wat de overheid leent door nieuwe staatsobligaties uit te schrijven ook moet worden gezien als een bezitting in de portefeuille van pensioenfondsen, verzekeraars en banken. Deze bezittingen worden na verloop van tijd met rente afgelost en zouden dus netto juist wat moeten opleveren voor de volgende generatie. Jesse schrijft:

''Door het rendement op staatsobligaties kunnen verzekeraars uitkeren op onze verzekeringen, banken rente geven op ons spaargeld en pensioenfondsen ons pensioen betalen. 

We geven toekomstige generaties dus niet alleen meer staatsschuld mee, maar ook meer spaargeld. Toekomstige generaties plukken de vruchten (de rente op staatsobligaties) en betalen de lasten (belasting) van de staatsschuld. De staatsschuld kan dan ook voor kleinkinderen als geheel geen last vormen.''

Staatsobligaties moeten inderdaad worden gezien als een vorm van bezit, maar omdat de overheid geen netto producten is in onze economie zijn het uiteindelijk toch de burgers die via belastingen moeten opdraaien voor de aflossing van staatsobligaties én de bijbehorende rente. Omdat de overheid niet in staat is om economische groei te bewerkstelligen 'consumeert' ze in feite een deel van de koopkracht van burgers, want die moeten opdraaien voor het tekort op de begroting. Doordat de overheid meer geld uitgeeft dan er binnenkomt wordt de economie op korte termijn gestimuleerd, maar zodra de rekeningen zich opstapelen raken we verzeild in een situatie die vergelijkbaar is met die van Japan. Door een te hoge staatsschuld houdt de overheid – na aflossing van de rente – nog maar zo weinig geld over dat er van het stimuleren van de economische groei weinig terecht komt. De kosten van de staatsschuld worden op een gegeven moment zo hoog dat de economie niet meer autonoom kan groeien, zoals Sander Boon ook beschrijft in zijn boek 'De Geldbubbel' (dat geldt overigens ook voor schulden op het niveau van bedrijven en individuen).

De cirkelredenering van de inkomsten uit staatsobligaties die gefinancierd worden met belastinggeld dat de bevolking zelf moet ophoesten roept de vraag op of het niet veel slimmer zou zijn om het uitgeven van het geld over te laten aan de private sector. Komt er niet veel meer economische groei tot stand als we het uitgeven van geld voor een groter gedeelte overlaten aan de private en minder aan de publieke sector? Zouden investeringen in bedrijven dan niet veel meer opleveren dan beleggingen in staatsobligaties? Met de extreem lage rente zijn deze ook niet meer zo interessant als ze ooit geweest waren.

Jesse Frederik wijst ook op het Japan scenario en stelt dat beleggers in Japanse staatsschuld nooit hoeven te vrezen voor een default van de overheid. Dat komt omdat het land volledige controle heeft over haar eigen valuta en via de centrale bank ervoor kan zorgen dat er voldoende yen zijn om alle schulden af te betalen. Datzelfde geldt overigens voor de Verenigde Staten, die de Federal Reserve kunnen inschakelen om staatsobligaties op te kopen en de financiering van de Amerikaanse overheid veilig te stellen. 

Alan Greenspan: ''We can always print more money''

Dankzij de geldpers kunnen landen als Japan, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk nog steeds goedkoop geld lenen, ondanks de hoge staatsschuld en de begrotingstekorten die de laatste jaren rond de 10% lagen. Door ondersteuning van de centrale bank zijn staatsobligaties van deze landen in nominale termen een veilige belegging, maar in reële termen niet meer. Als andere landen het vertrouwen opzeggen in een land en besluiten om geen staatsobligaties meer op te kopen, dan zal de stijgende rente acuut een crisissituatie opleveren zoals we die hebben gezien in Ierland, Griekenland en Spanje. De enige manier om dat af te wenden is door de centrale bank nog meer staatsschuld op te laten kopen, iets wat de Europese centrale bank volgens haar mandaat overigens alleen in zeer beperkte mate kan doen.

De schijnzekerheid van het sparen in staatsobligaties kan lang worden tentoongesteld, maar door de geschiedenis heen zijn er al veel verschillende scenario's voorbij gekomen van overheden die hun betalingsverplichting niet zijn nagekomen. In sommige gevallen werd de schuld geherstructureerd (afstempelen), in andere gevallen werd de staatsschuld weg geïnflateerd en moesten de bezitters van staatsobligaties genoegen nemen met waardeloze 'confetti'.

Een lage staatsschuld betekent dat er minder belastinggeld opzij gezet hoeft te worden voor aflossing van rente en dat er dus meer geld overblijft voor de noodzakelijke uitgaven. Daardoor kan de effectieve belastingdruk omlaag en houden mensen meer geld over om te sparen of aan te wenden voor consumptie en investeringen. Wat mij betreft is dat een prettiger vooruitzicht dan een overheid die alsmaar meer schulden opstapelt en daardoor een steeds zwaardere last legt op de schouders van de bevolking. Het is maar goed dat er vauit Europa een rem wordt gezet op de spendeerdrift van de overheid, zodat burgers worden beschermd tegen snel oplopende begrotingstekorten die kunnen eindigen in een vorm van default.

• De mythe van de kleinkinderen (FTM)

In ander nieuws:

• Roemer slaagt voor de premiertest (FD)
• Gratis geld voor Duitsland en Frankrijk (RTL-Z)
• ''Amerikanen zijn bereid eel hard te werken'' (RTL-Z)
• Duitsland zet invoering Base III door (RTL-Z)
• Luisteren naar klagers is slecht voor je hersenen (Welingelichtekringen)
• Politicus net zo betrouwbaar als een autoverkoper (Welingelichtekringen)
• VVD van 31 naar 35 zetels in peiling EenVandaag (Volkskrant)
• MKB wil gen lastenverzwaring meer (NU.nl)

Nieuws uit de buitenlandse media

Nieuw schandaal Britse bankensector hangt in de lucht? Dubieuze verzekeringsproducten verkocht aan klanten

Op de website van Reuters wordt aandacht geschonken aan een nieuw 'probleem' voor de Britse bankensector. Verschillende banken, waaronder Barclays, HSBC, Lloyds en RBS zouden zeer riskante financiële producten hebben verkocht aan particulieren en MKB'ers die niet aansloten bij de wensen van klanten. Gedupeerden van renteswaps en andere financiële innovaties hebben in sommige gevallen zoveel geld verloren dat hun bedrijf eraan ten onder is gegaan. Door dubieuze verzekeringsproducten hebben klanten veel geld verloren, waarvoor ze nu compensatie eisen van de banken die deze producten hebben aangeboden.

De kwestie kwam extra onder de aandacht toen de Britse toezichthouder, de Financial Services Authority (FSA) in juni naar buiten bracht dat er 'estige tekortkomingen' waren gevonden in de manier waarop de financiële producten werden verkocht aan kleine bedrijven. Banken zouden nog maar een kleine provisie hebben gemaakt voor eventuele claims, want volgens Reuters hebben Barclays en RBS, de twee grootste banken in deze kwestie, respectievelijk nog maar 450 en 50 miljoen pond opzij gezet. Om dat in perspectief te plaatsen: de claims die banken kunnen ontvangen voor ondeugdelijke financiële producten zouden in de miljarden ponden kunnen lopen.

Reuters deed navraag bij verschillende bronnen in het Britse bankwezen (bankmedewerkers en klanten) en maakte daaruit op dat er een aggressieve verkoopcultuur heerste bij de banken, waarbij personeel onder druk werd gezet om bepaalde verkoopdoelstellingen te halen. Daarbij werden de eisen die de toezichthouder FSA stelde aan de helderheid en eerlijkheid van de financiële producten vaak door de vingers gezien. Voor meer details verwijzen we naar het volledige artikel op Reuters.

• Special Report: UK banks face scandal over toxic insurance products (Reuters)

'Waarom het uiteenvallen van de eurozone voorkomen moet worden'

Op het blog VOX verscheen een interessante analyse van Anders Aslund, professor in de Inteationale Economie aan de Georgetown University. Hij dook in de geschiedenisboeken en zocht uit wat de gevolgen waren van het uiteenvallen van eerdere muntunies in Europa. In de afgelopen honderd jaar zijn er namelijk al eens eerder muntunies tussen Europese landen geweest, zoals die van het Habsburgse rijk, de Sovjetunie en Joegoslavie.

Aslund onderzocht de gevolgen van het uiteenvallen van deze muntunies en kwam daarbij tot de conclusie dat  de meeste landen die deel uitmaakten van deze muntunies te maken kregen met hyperinflatie. Ook werden landen na het uiteenvallen van de muntunie vaak getroffen door een gigantische terugval van de economie, met 52% krimp in het BBP van Rusland en 42% krimp in de Baltische staten. Vijf van de twaalf landen die ontstonden na het uiteenvallen van de Sovjetunie hadden in 2010 nog steeds niet het niveau van koopkracht bereikt dat ze in 1990 hadden. Landen als Oostenrijk en Hongarije wisten pas midden jaren '50 te herstellen van van de verwoestende hyperinflatie die deze landen trof in de jaren '20. Ook minstens drie van de zeven landen die voortkwamen uit het uiteengevallen Joegoslavie wisten in 2010 nog niet het het niveau te bereiken dat hun economie had in 1990.

Meerdere oorzaken liggen ten grondslag aan de hyperinflatie en de forse economische krimp in de landen die het uiteenvallen van een muntunie hebben meegemaakt. Aslund noemt het geld drukken door de verschillende landen, het uiteenvallen van het betalingssysteem tussen landen, onderlinge uitsluiting in inteationale handel, handelsbarrieres en oorlogen. Een soortgelijk scenario wordt overigens geschetst door Jim Rickards in zijn boek ''Currency Wars'.

Dan terug naar de huidige situatie, waarin sommige landen in de eurozone moeite hebben om het hoofd financieel boven water te houden. Volgens het Target2 systeem zou Duitsland inmiddels een grote claim hebben opgebouwd op de economisch zwakkere landen uit de muntunie, maar zo lang de muntunie intact blijft zou dit niet tot problemen hoeven te leiden. Die situatie verandert als een land als Griekenland besluit uit de eurozone te stappen, omdat dan de verliezen pas echt zichtbaar worden. Volgens Aslund komt het functioneren van het betalingssysteem in de muntunie in gevaar als een land besluit uit te stappen en kan het hele banksysteem vastlopen als gevolg van bank runs in Zuid-Europese landen.

Griekenland zou bij het herintroduceren van een Drachme te maken krijgen met veel inflatie en faillisementen, zo betoogt Aslund. Door de grote verschillen in de waarde van de drachme en de euro worden veel contracten niet meer nagekomen en zal de werkloosheid verder oplopen. Het vooruitzicht van hyperinflatie is bij het opbreken van de muntunie dan ook niet uit te sluiten. Aslund concludeert dat de eurozone bijna koste wat kost in stand moet worden gehouden, omdat alle economische problemen binnen de eurozone op te lossen zouden zijn en het alteatief van een uiteenval van de unie veel economische schade kan opleveren. Het artikel is een aanrader, zeker voor de eurosceptische lezer.

• Why a collapse of the Eurozone must be avoided (VOXeu)

Clearinghouse LCH Cleaet accepteert goudcontracten als onderpand

Het clearinghouse LCH Cleaet volgt de CME in het accepteren van zogeheten 'unallocated' goudposities als onderpand voor het vervullen van margeverplichtingen. Daarmee worden de goudcontracten op gelijke voet gesteld met cash. Met ingang van 28 augustus 2012 kunnen speculanten en beleggers ook via LCH Cleaet goudcontracten aanbieden om margeverplichtingen te voldoen. Door deze verandering worden goudcontracten een waardevol alteatief voor cash bij een acute financiële crisis, zoals dat in 2008 gebeurde. Toen vluchtten beleggers in liquiditeit, die ze vonden in staatsobligaties en cash. Doordat goud terugkeert als 'Tier 1 kapitaal' in het banksysteem en goudcontracten gebruikt kunnen worden als liquide alteatief voor cash op de termijnmarkt, wordt het interessanter om 'papiergoud' aan te houden.

Deze ontwikkeling is opvallend, maar het is nog moeilijk te zeggen of dit goed of slecht nieuws is voor beleggers in edelmetaal. Deze maatregelen kan ook worden gezien als een poging om beleggers te binden aan papieren goudcontracten en daarmee de aandacht af te leiden van fysiek edelmetaal. Dat is in het belang van Amerika, omdat de dollar de tegenpool is van goud en de papieren goudmarkt veel makkelijker te beïnvloeden is dan de fysieke goudmarkt.

Cartoon!

Het is verkiezingstijd en daar past een mooie cartoon bij…

Bron: Facebook

Tot slot:

Een interessante documentaire over de gevolgen van een zware economische depressie op het dagelijkse leven, en dan specifiek het leven in de stad. Het leven in de steden zal fundamenteel veranderen, omdat de grote massa door de hoge mate van specialisatie niet meer zelfvoorzienend is. Voor meer informatie over deze documentaire: http://www.urbandanger.com/Watch-It-Online.html

Documentaire Urban Danger

Nieuws uit de Nederlandse media

Crisis bij de pensioenfondsen: minder uitkering en hogere premies

De pensioenfondsen zijn door de financiële crisis behoorlijk in de problemen gekomen. Veel van hun bezittingen zijn in waarde gedaald en door de lage rente wordt het voor de fondsen ook moeilijker om de dekkingsgraad op peil te houden. Ondanks het feit dat aandelenkoersen weer een beetje in de lift zitten en de staatsobligaties van veilig geachte landen in waarde gestegen zijn ontkomen pensioenfondsen er toch niet aan om hun deelnemers te korten op de uitkering.

De Volkskrant wist de hand te leggen op 'strict vertrouwelijke' ambtelijke memo's van het Ministerie van Sociale Zaken, die geadresseerd zijn aan Henk Kamp (VVD). Uit deze memo's blijkt dat in de komende twee jaar naar schatting 12,6 miljoen deelnemers in pensioenfondsen (zowel werkenden als gepensioneerden) zullen merken dat hun opgebouwde pensioen met gemiddeld 8,2% daalt. Concreet houdt dat een denkbeeldige pensioenuitkering van €10.000 per jaar nog maar €9.180 zal bedragen. De uitgelekte memo's laten ook verschillende scenarios zien waarmee Kamp een 'acute pensioencrisis' aan kan pakken, maar daar zal de minister pas na de verkiezingen op terug komen.

De korting op de pensioenen raakt vooral de groep die al relatief veel heeft opgebouwd, omdat de korting in procenten wordt verrekend. Door versoepeling van de regels hoeft er in het meest gunstige geval gemiddeld 6% gekort te worden op de pensioenen van 5,7 miljoen deelnemers. Woensdag maakte het ABP pensioenfonds voor 2,8 miljoen (semi-)ambtenaren al bekend dat het bij ongewijzigd beleid in de komende twee jaar in totaal 14,5% moet korten op de pensioenen. Daarvan zou slechts 0,5% in 2013 doorberekend worden en 14% in 2014. De premies zullen in dat geval verder omhoog moeten, in het ergste geval zelfs met 25%. Het behoeft geen toelichting dat een dergelijke ingreep slecht is voor de koopkracht van de consument en daarmee het herstel van de economie.

De Volkskrant schrijft dat Henk Kamp de kortingen kan beperken door pensioenfondsen te laten rekenen met een gemiddelde rente over een nog langere termijn van twintig tot zestig jaar. Door deze boekhoudkundige truc zal de dekkingsgraad van pensioenfondsen in één klap stijgen van gemiddeld 94,1 procent (peildatum 30 juni) naar 98,9 procent. Uiteraard brengt de aangepaste rekenwijze geen extra euro's in de pensioenpotten. Die vlieger gaat alleen op indien de rente weer gaat stijgen en dat is de komende jaren zo goed als uit te sluiten.

Vier verschillende scenarios die ambtenaren hebben doorgerekend voorspellen een korting van gemiddeld 6,5 tot 8 procent voor minimaal 8,1 en maximaal 11,3 miljoen deelnemers. De Volkskrant weet ook te melden dat, indien Kamp niet ingrijpt, de pensioenpremies met gemiddeld bijna 14% zullen stijgen. Indien de rekenrente wordt aangepast hoeven de premies niet zo hard te stijgen, maar komen pensioenfondsen later alsnog in de problemen als blijkt dat de rente zo laag blijft als die nu is.

• Verlaging pensioenen raakt vrijwel iedereen (Volkskrant)
• Mogelijk 14,5 procent korting op pensioen ABP (NU.nl)

'Rente piekt na uitspraak Roemer'

Jan Kees de Jager doet op geheel eigen wijze mee aan de verkiezingsstrijd. In Knevel en van denk Brink maakte hij deze week al kenbaar dat de koers die de SP wil varen (minder bezuinigen en hogere tekorten op de begroting) onwenselijk en onverstandig is. Vandaag trok hij opnieuw de aandacht, vooral van de politiek zelf. Hij toonde na afloop van beraad in het kabinet over de begroting een grafiek van de rente op Nederlandse staatsobligaties. Daarin wees hij een piek aan, die veroorzaakt zou zijn door de uitspraak van Emile Roemer ten aanzien van de Europese begrotingsregels en de boete. NU.nl schrijft:

''''Je ziet gewoon dat er een behoorlijke piek is na de uitspraken'', zei De Jager. De CDA-minister benadrukte geen ''olie op het vuur'' meer te willen gooien, maar zei dat hij als minister van Financiën iedereen aanspoort tot financieel degelijk beleid.''

Bijgevoegd een grafiek van Bloomberg van de rente op Nederlandse staatsobligaties met een looptijd van 10-jaar. Deze piekte inderdaad op maandag, maar van een grote schok was zeker geen sprake. Volgens Wilmer Heck van NRC-Next was er helemaal geen piek zichtbaar. De uitspraak van Roemer zou op 16 augustus al gedaan zijn en leverde op die dag geen koersstijging op (zie tweede grafiek).

De piek waar de Jager (CDA) op doelt in een grafiek van Bloomberg

Volgens NRC-Next had de uitspraak op 16 augustus al effect kunnen hebben en gebeurde er niks

• 'Rente piekte na uitspraak Roemer' (NU.nl)

Rabobank moet meer geld opzij zetten voor slechte leningen

De Rabobank kwam vandaag met cijfers over de eerste helft van 2012, waaruit bleek dat de bank meer geld opzij heeft gezet voor slechte leningen. In de eerste heflt van dit jaar heeft de bank voor €1,1 miljard aan voorzieningen getroffen, een stijging van $478 miljoen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Vergeleken met de tweede helft van 2011 namen de voorzieningen met €100 miljoen toe. Mede door de extra voorzieningen kwma de nettowinst 29% lager uit op €1,3 miljard. Vooral in de bouw, vastgoed en glastuinbouw ging het minder, sectoren waar de Rabobank een groot marktaandeel in heeft met haar hypotheekportefeuille. Volgens bestuursvoorzittter Piet Moerland is de stijging van de voorzieningen ''een weerslag van het economsch tij'', zo lezen we op de website van het FD. De kredietverlening loopt ook niet zo hard meer, die groeide met slechts 3%. En dat kwam vooral door de inlijving van de Friesland Bank, want de lokale Rabobanken verleenden volgens financieel bestuurder Bert Bruggink niet meer kredieten.

• Rabobank moet afschrijven, winst daalt fors (RTL-Z)
• Sterke stijging van voorzieningen bij Rabobank (FD)

Heleen Mees: China als veroorzaker van de crisis

Een kort maar merkwaardig berichtje vond gisteren zijn weg naar de website van de NOS. Volgens econome Heleen Mees zijn niet de problemen op de Amerikaanse hypotheekmarkt, maar de spaarzame Chinezen de echte oorzaak van de financiële crisis die in 2008 begon. Mees hoopt volgende week op dit onderwerp te promoveren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Volgens Mees groeide het inkomen van veel Chinezen al jaren en zijn ze daardoor meer gaan sparen. Door het grote aanbod van spaargeld zou de rente wereldwijd zo laag zijn geworden dat men in de VS gemakkelijk een lening kon krijgen. Dat zou weer een vastgoedbubbel in de VS tot gevolg hebben gehad en daarmee het begin van deze crisis. Volgens Mees is dat niet met opzet gebeurd, maar moeten we er wel voor waken dat er in de toekomst niet weer zoiets zal gebeuren.

De gedachte dat Chinees spaargedrag heeft geleidt tot de vastgoedbubbel in de VS heeft naar mijn mening slechts betrekking op één kant van het verhaal. Naast de spaarzame Chinezen was er ook de Amerikaanse politiek, die onder het beleid van George W. Bush heeft aangestuurd op het stimuleren van het woningbezit onder de minder rijke Amerikanen. Doordat de Federal Reserve na het barsten van de inteetzeepbel en de aanslagen van 11 september de rente drastisch verlaagde en de politiek de regels voor banken omtrent hypotheken en creditcardleningen versoepelde konden Amerikanen veel meer lenen dan verantwoord was.

De rente werd in iets meer dan twee jaar tijd (van 2000 tot en met 2003) door de Federal Reserve verlaagd van 6,5% naar slechts 1%. Daardoor werd lenen heel erg aantrekkelijk gemaakt en kochten Amerikanen meer vastgoed en consumptiegoederen op krediet. Het gevolg was een alsmaar groeiend tekort op de handelsbalans (export van dollars richting onder andere China) en een stijging van de huizenprijzen in de VS. Doordat de Amerikaanse economie met het geleende geld meer kon groeien importeerde het land ook meer goederen, vooamelijk uit China.

Amerikaanse centrale bank verlaagde rente al in 2001

Door lage rente konden Amerikanen meer lenen en meer goederen importeren (Bron: Tradingeconomics)

Tegenover die goederenstroom naar de VS stond een stroom van dollars richting China. Omdat de Chinese centrale bank de waarde van haar eigen munt had gekoppeld aan de dollar werden al deze overtollige dollars door de Chinezen omgewisseld voor lokale valuta, die in de Chinese economie bleven circuleren. De dollaroverschotten werden vervolgens weer belegd in de meest voor de hand liggende obligaties, die van de VS. Deze staatsobligaties worden immers al uitgedrukt in dollars, hebben een hoge mate van liquiditeit op de inteationale financiële markt en hebben voldoende omvang om grote aankopen van de Chinese centrale bank zonder grote prijsschommelingen op te kunnen vangen.

De Chinese centrale bank heeft voor zover ik weet niet belegd in de wildgroei aan nieuwe financiële producten, zoals de herverpakte hypotheekleningen (MBS), creditcardleningen (CDO's en CLO's), verzekeringen (CDS'en). Dit soort beleggingsproducten, die in hoog tempo werden 'aangeleverd' door Amerikaanse zakenbanken, vonden wel gretig aftrek bij beleggingsfondsen en particuliere beleggers over de hele wereld.

De stelling die Heleen Mees inneemt is dat spaaroverschotten van China (waarschijnlijk bedoelt ze daarmee het dollaroverschot dat voortvloeit uit de omvangrijke export richting de VS) werden belegd in de Amerikaanse huizenmarkt en dat daarmee de vastgoedbubbel werd opgeblazen die voor zoveel ellende heeft veroorzaakt. Mijn stelling is dat de schuld meer bij Amerika ligt, en wel bij de Federal Reserve, de banken, de politiek en de kredietbeoordelaars.

• De Federal Reserve omdat ze de rente van 2000 tot 2003 extreem heeft verlaagd, waardoor de economie een verkeerd signaal kreeg over de beschikbare spaarmiddelen en daardoor een bubbel in vastgoedprijzen faciliteerde.
• De Amerikaanse banken omdat ze leningen verstrekten aan mensen die dat niet konden veroorloven (het nalaten van een zorgplicht tegenover de klanten) en daarmee wisten dat ze een groot risico liepen.
• De politiek omdat die heeft aangestuurd op een versoepeling van de regels op de financiële markten, waardoor banken meer risicovolle producten mochten aanbieden die onvoldoende transparant waren voor de meeste beleggers 
• De kredietbeoordelaars omdat ze zich lieten betalen om onrealistisch hoge 'ratings' te geven aan financiële producten die juist zeer kwetsbaar en risicovol waren. Veel triple A producten bleken niet bestand tegen een systeemschok zoals we die zagen in 2008 en gaven daarmee verkeerde informatie aan beleggers.

Het is belangrijk om oorzaak en gevolg goed uit elkaar te halen. Door de verlaging van de rente door de Amerikaanse centrale bank werd er teveel geinvesteerd in vastgoed. De stijgende huizenprijzen trokken kopers en speculanten aan, waardoor de prijzen nog verder konden stijgen. Deze bubbel had zich niet (of niet zo snel) kunnen ontpoppen als de rente niet zo drastisch was verlaagd na de beurscrisis in 2000 en de aanslagen van 11 september. De Chinezen kan verweten worden dat ze hun munt jarenlang kunstmatig goedkoop hielden, waardoor dollars het land bleven binnenstromen en de onbalans in de handel tussen de VS en China nog groter werd. China profiteerde van de sterke export, want het bracht veel werkgelegenheid en welvaart binnen. De hoge inflatie en de opstapeling van dollarreserves nam China op de koop toe. De analyse van Heleen Mees gaat naar mijn mening niet terug naar de werkelijke bron van de problemen, maar beperkt zich tot de gevolgen die daaruit voortvloeiden.

• Mees: China oorzaak van crisis (NOS)

Federal Reserve overweegt nieuwe stimuleringsronde als groei economie vertraagt

Gisteravond kwamen de bestuurders van de Federal Reserve bijeen om de stand van de economie en het toekomstige monetaire beleid van de centrale bank te bespreken. De FOMC-meeting leverde geen concrete besluiten op, maar gaf wel een aanwijzing dat meer monetaire stimulering in de pijplijn zit. De deelnemers van de bijeenkomst waren het erover eens dat de Amerikaanse economie was vertraagd ten opzichte van de vorige FOMC-meeting in juni. De cijfers over de industriele productie werden als zwak bestempeld en de deelnemers van de bijeenkomst waren het erover eens dat het rentetarief van de Federal Reserve nog tot ver in 2014 laag moet blijven. Opvallend is het statement dat de financiële markten nog 'voldoende capaciteit' hebben om een nieuwe 'QE' te kunnen verwerken. Wat ze daarmee precies bedoelen blijft onduidelijk, maar het zal ongetwijfeld te maken hebben met grondstoffenprijzen, de goudprijs en de prijsinflatie. Een nieuwe ronde van monetaire verruiming wordt door de bestuurders van de FED gezien als een middel om het herstel van de Amerikaanse economie te versterken.

Kort samengevat staat de Federal Reserve vrij positief tegenover een nieuwe stimuleringsronde, maar wil ze daar nog mee wachten tot er tekenen zijn dat de Amerikaanse economie niet aantrekt. Verder blijkt uit de notulen van de FOMC-meeting dat de inflatie dicht bij de 2% zal blijven of daar onder zal duiken. Eén lid maakte zich wel zorgen over een stijging van de inflatie als gevolg van het 'accomodatieve' beleid van de Federal Reserve. Uit de notulen blijkt ook dat de deelnemers van de FOMC-meeting gedachten hebben uitgewisseld over de kosten en baten van een 'nieuw grootschalig aankoopprogramma'. Daarbij werden aankopen van hypotheekobligaties vergeleken met aankopen van staatsobligaties. Hieronder de volledige PDF-versie van de notulen.

Het Pavlov-effect onder de aandelenbeleggers blijft uit, want na een hogere opening staat de AEX halverwege de middag toch weer een half procent lager. De goudprijs lijkt ook al de hele week omhoog te willen en staat inmiddels op $1663 en €1326 per troy ounce, een stijging van 1 á 2 procent in een paar dagen tijd. De belangstelling voor zilver lijkt sterker toe te nemen, omdat dit metaal door veel beleggers zowel wordt gezien als een bescherming tegen inflatie als interessante grondstof waar in betere economische tijden meer vraag naar zal zijn. De zilverprijs doorbrak vandaag de grens van $30 en staat nu al op $30,50, een stijging van 3,23% vandaag en 6,5% over de laatste drie dagen.

Fomc Minutes 20120801

• Fed-bestuurders bijna over de streep omtrent QE3 (RTL-Z)
• Federal Reserve klaar voor actie (FD)
• FOMC Minutes Indicate No Shift In Fed's Views, Even As Many Members See More Easing Likely Warranted (Zero Hedge)

In ander nieuws:

• Haussemarkt in grondstoffen nabij (FD)
• Langstudeerboete komt pas tijdens kabinetsformatie weer op tafel (FD)
• Qantas annuleert bestelling 35 Boeings (NU.nl)
• Britse winkeliers profiteren niet van Olympische Spelen (NU.nl)
• Rusland gaat export graan fors beperken (NU.nl)
• 'Restschuld voor huizenbezitters in nood kwijtschelden' (NU.nl)
• VS staan klaar om chemische wapens in Syrië veilig te stellen (Welingelichtekringen)

Nieuws uit buitenlandse media

PIMCO breidt goudpositie in grondstoffenfonds uit van 10,5 naar 11,5%

Het 'Commodity Real Retu Strategy Fund' van PIMCO heeft haar blootstelling aan de goudprijs in de afgelopen twee maanden vergroot van 10,5 naar 11,5%. Dat lijkt een klein stapje, maar gezien het totaal beheerde vermogen van ongeveer $20 miljard is een stijging van een procentpunt omgerekend ongeveer $200 miljoen. De aankoop werd gedaan toen de goudprijs onlangs richting de $1.500 per troy ounce aan het zakken was, aldus de co-portfolio manager Nic Johnson.

PIMCO verwacht dat de wereldwijde inflatie de komende drie tot vijf jaar hoger zal zijn dan wat de wereld over de afgelopen 25 jaar heeft gezien. Die inflatie zal het komende jaar echter nog niet echt zichtbaar zijn. Eerder verschoof dit grote obligatiefonds al vermogen van langlopende staatsobligaties naar inflatie-gecorrigeerde staatsobligaties met een kortere looptijd. Maar door de toenemende zorgen over verdere verslechtering van de economische situatie wil het fonds meer goud in de portefeuille hebben. Johnson verklaarde tegenover Dow Jones Newswires dat hij onder de huidige omstandigheden ''tastbare bezittingen prefereert boven financiële bezittingen''. Hij neemt een toekomstig scenario van valuta die in waarde dalen erg serieus, want hij ziet dat centrale banken de financiële markten hebben overspoeld met liquiditeit. Hij zei dat goud ''de valuta is die niet bijgedrukt kan worden'', waarvan akte.

PIMCO geeft tenslotte aan iedereen het advies om vermogen tegen de 'onzichtbare belasting' van inflatie te beschermen, door dingen te kopen die hun waarde weten te behouden. Daarbij noemt hij goud en platina, maar ook beleggingen in vastgoed.

• Pimco Adds to Gold Holdings on Inflation Conces (Foxbusiness)
• Pimco Increases Gold Allocation From 10.5% To 11.5% In Commodity Fund (Zero Hedge)

Ned Naylor-Leyland ziet spanning in zilvermarkt oplopen

Ned Naylor-Leyland van Cheviot Asset Management was te gast bij de show van Max Keiser en besprak daar het fenomeen van backwardation in goud- en zilvercontracten. Hij ziet de spanningen in de zilvermarkt oplopen, omdat de levering van grote hoeveelheden zilver uit het LBMA systeem bemoeilijkt worden. Hij zegt bewijs te hebben van twee recente aankopen van fysiek zilver in Londen (5 tot 10 miljoen troy ounce) die niet uitgeleverd konden worden door de LBMA. Zodra beleggers ontdekken dat toegewezen en niet-toegewezen edelmetaal niet gelijk aan elkaar zijn en het fysieke edelmetaal komen opvragen, ontstaat er een probleem. Het volledige fragment met Ned Naylor-Leyland op The Keiser Report is te vinden via SilverDoctors.

• NED NAYLOR-LEYLAND: GOLD & SILVER PARMANENT BACKWARDATION OMEN OF TOTAL MELTDOWN (SilverDoctors) 

Verkoop nieuwe woningen VS naar hoogste punt in twee jaar

Tussen al het slechte nieuws mag er ook aandacht zijn voor goed nieuws. In sommige delen van Amerika hebben de huizenprijzen inmiddels een bodem bereikt en begint de markt weer iets aan te sterken. Zo bericht Bloomberg dat de verkoop van nieuwe woningen in de maand juli is gestegen naar het hoogste niveau in twee jaar tijd. Dat is overigens nog steeds een stuk lager dan de cijfers die voor de crisis werden gerapporteerd. De mediaan van de huizenprijzen was in juli overigens wel weer gezakt, met 2,5% ten opzichte van juni naar een prijs van $224.200

De verkoop van nieuwe woningen steeg met 3,6% naar een geannualiseerd niveau van 372.000, terwijl dat in juni nog 359.000 was. Vergeleken met een jaar geleden zijn er 25% meer nieuwe woningen verkocht. Kopers worden aangetrokken door de lagere huizenprijzen en de zeer lage rente op hypotheekleningen. Toch blijft de economie als geheel nog vrij zwak in Amerika, getuige de stijging van het aantal werkloosheidsaanvragen vorige week.

• Sales Of New U.S. Homes Climbed In July To Match Two-Year High (Bloomberg)

Tot slot:

Weer een video vandaag, maar dit keer van Marc Faber. In dit college van drie kwartier geeft hij zijn mening over het Keynesiaans stimuleringsbeleid van verschillende overheden, verklaart hij waarom we ondanks de monetaire stimuleringsmaatregelen nog relatief weinig inflatie zien en waardoor we in deze crisis verzeild zijn geraakt. Ik moet de video nog kijken, maar kan Marc Faber eigenlijk op voorhand al aanraden.

Nieuws uit Nederlandse media

Huizenprijzen in Nederland fors gedaald

De gemiddelde prijs van verkochte bestaande koopwoningen is in de maand juli flink gezakt, want het CBS registreerde een daling van 8% ten opzichte van een jaar geleden. Dat is de grootste daling die het CBS heeft geregistreerd sinds het in 1995 begon met het meten van de Prijsindex bestaande koopwoningen. Ten opzichte van de piek die in augustus 2008 werd bereikt hebben we een daling van de huizenprijzen van 15% achter de rug. In de eerste zeven maanden van 2012 werden er 66 duizend transacties geregistreerd op de Nederlandse woningmarkt, een bescheiden krimp van 3% in vergelijking met diezelfde periode vorig jaar.

Eigenlijk zou dit nieuws niet meer als een verrassing moeten komen, maar als een logisch gevolg van de overbesteding (met geleend geld) in de twee decennia die eraan vooraf gingen. Huizen zijn te duur geworden voor starters, terwijl banken sinds het uitbreken van deze crisis terughoudender zijn geworden met het verstrekken van hypotheken. Woningbezitters die een hoge hypotheekschuld op hun huis hebben rusten kunnen ook geen kant op, omdat ze bij verkoop van het huis mogelijk met een restschuld blijven zitten. Onderstaande grafiek laat zien hoeveel lucht er vanaf 1992 al in de Nederlandse huizenmarkt is geblazen en hoe de huizenprijzen hun eigen leven begonnen te leiden.

• Forse prijsdaling bestaande koopwoningen (CBS)

'Sociale huur niet meer te betalen'

De gestegen woningprijzen werken natuurlijk ook indirect door in de huurtarieven. Volgens de Woonbond en andere organisaties zijn sociale huurwoningen in de zogeheten schaarstegebieden onbetaalbaar geworden voor de oorspronkelijke doelgroep, mensen met lage inkomens. Door nieuwe wetgeving mogen verhuurders met ingang van oktober een huurverhoging van maximaal €120 per maand doorvoeren aan nieuwe bewoners, indien het gaat om woningen in 'schaarstegebieden'.

NU.nl schrijft dat het aantal huurwoningen met een maandelijkse huur tussen de €300 en €500 is afgenomen, terwijl het aantal aangeboden huizen in de categorie tussen €600 en €700 juist toenam.

''Mensen met een lager inkomen die sinds vorig najaar zijn verhuisd, zijn gemiddeld 42 procent van hun inkomen kwijt aan huur. Dat is voor velen niet op te brengen, stelt het rapport. De maatregel zorgt er volgens het rapport voor dat de woningmarkt daar nog verder verstopt raakt.

[….]

Verreweg het grootste deel van de binnengekomen klachten kwam van woningzoekenden. Zij wijzen erop dat de huurverhoging verhuizen onbetaalbaar maakt doordat de maatregel van de oud-minister alleen betrekking heeft op nieuwe huurders. Daardoor loopt de huurmarkt in de schaarstegebieden, zoals Amsterdam en Utrecht, alleen maar verder vast.''

Omdat de verhuurder de maximale verhoging van €120 alleen mag doorberekenen aan nieuwe huurders wordt het veel minder aantrekkelijk om te verhuizen. De hogere huurlasten bij het intrekken van een andere woning zal volgens de Woningbond door veel huurders worden ervaren als een soort 'verhuisboete'. Het zou de doorstroming op de huurmarkt verder verstoppen en daarom pleit de bond voor een ander systeem waarbij de zittende huurders meer huurverhoging krijgen en de nieuwe huurders relatief minder verhoging.

• 'Sociale huur niet meer te betalen' (NU.nl)

'Iran wil banksancties via Armenië omzeilen'

Diplomaten die toezien op de naleving van de Amerikaanse en Europese sancties tegen Iran stellen dat het land samenwerkt met Armenië om geld onder te brengen en op die manier probeert de sancties te omzeilen. NU.nl schrijft dat Iran haar eigen rial omwisselt in Armeense dram om het toezicht op de Iraanse geldstromen te bemoeilijken. Armenië ontkent dat het bankactivititeiten uitvoert voor Iran die in strijd zijn met de sancties.

Iran werkt volgens NU.nl vooral samen met Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten voor haar inteationale banktransacties, tot frustratie van Amerikaanse en Europese autoriteiten die toezien op de naleving van het embargo. Het is bekend dat er een actieve handel in fysiek goud is tussen Iran en Turkije, omdat het edelmetaal door Iran gebruikt kan worden als een moeilijk traceerbaar betaalmiddel in inteationaal handelsverkeer.

• 'Iran wil via Armenië banksancties omzeilen' (NU.nl)

Spanje is goedkoper uit met korte leningen

De Spaanse overheid profiteert van de uitspraken van Mario Draghi, want nadat de ECB-president kenbaar maakte ''alles te zullen doen om de euro te redden'' begon de rente op Spaanse staatsleningen weer te dalen. Vooral obligaties met een middellange looptijd werden weer meer waard, zo daalde de rente op 2-jaars Spaanse staatsschuld in een maand tijd van 6,6% naar slechts 3,6%. Vergeleken met de rentes die landen als Nederland en Duitsland betalen om voor twee jaar geld te lenen is dat nog steeds erg hoog, maar de recente daling scheelt wel aanzienlijk in de rentelasten die Spanje moet betalen.

De daling van de rente werd door de Spaanse overheid gezien als een ideaal moment om nieuwe staatsobligaties te veilen. Via RTL-Z:

''Spanje haalde in totaal bijna 4,5 miljard euro op met de leningen. Dat is aan de bovenkant van de 3,5 tot 4,5 miljard euro waarop het land mikte. De verkoop van leningen met een looptijd van 1 jaar bracht 3,5 miljard euro op. De rente op het staatspapier daalde van 3,918 procent bij de vorige lening tot 3,070 procent.

 

De verkoop van leningen met een looptijd van 18 maanden bracht 982 miljoen euro op. Spanje bood hierop een rendement van 3,335 procent, tegen 4,242 procent bij de vorige veiling.''

• Spanje goedkoper uit met korte leningen (RTL-Z)

Centrale bank Japan waarschuwt voor China

Een bestuurder van de centrale bank van Japan waarschuwt voor een verhoogde kans op een financiële crisis in China, zo lezen we op de website van het FD. Volgens Kiyohiko Nishimura, een van de twee vice-voorzitters van de BoJ, verklaarde tijdens een congres in Australië dat de Chinese economie lijkt op die van Japan voordat de zeepbel daar begin jaren negentig barstte. Hij doelt daarmee op verschillende indicatoren, zoals een overwaardering van aandelen, vastgoed en met name grond. Daaaast ziet Nishimura gevaren in de vergrijzing van de Chinese bevolking, de verslechterende verhouding tussen het aantal werkenden en niet-werkenden en de explosieve groei van het aantal leningen voor vastgoedbeleggingen.

De waarschuwingen voor een 'afkoeling' van de Chinese economie gaan al langer rond, want door de financiële crisis worden er minder goederen geëxporteerd en is er dus minder werkgelegenheid. In een poging om de economie draaiende te houden heeft de Chinese overheid al verschillende stimuleringsplannen uitgevoerd, maar het is de vraag hoe houdbaar de groei is die daaruit voortkomt. De laatste jaren heeft men in China een grote vastgoedbubbel opgeblazen, getuige de beelden van spooksteden waarin vrijwel niemand woont.

• Centrale bank Japan waarschuwt voor China (FD)

Beleggingen in goud-ETF's op record

De bezittingen van exchange-traded funds die beleggen in goud staan op een recordniveau van 78 miljoen troy ounce, zo lezen we op Fondsnieuws. De beleggingen in goud-ETF's zijn dit jaar met meer dan 3% gestegen, ondanks de relatief zwakke vraag uit China en India. De toegenomen belangstelling voor deze van goud afgeleide belegging is volgens ETF Trends te verklaren door de aanhoudende negatieve berichten uit de eurozone en verwachtingen dat de Federal Reserve op woensdag een aanwijzing gaant geven voor nieuwe monetaire stimulering.

• Bezittingen goud ETFs op record (Fondsnieuws)

Goldman Sachs: Stap uit aandelen

Klanten van Goldman Sachs (in de wandelgangen van deze bank ook wel 'muppets' genoemd) wordt aangeraden om uit aandelen te stappen, zo lezen we op Fondsnieuws. De S&P 500 index zou volgens David Kostin, strateeg op het gebied van Amerikaanse aandelen bij Goldman Sachs, nog wel met 12% kunnen dalen. Deze graadmeter van 500 grote Amerikaanse bedrijven staat boven de 1400 punten bij een zeer lage volatiliteit, maar volgens Kostin kan een 'fiscal cliff' later dit jaar alsnog roet in het eten gooien. Hij verwacht dat het schuldenplafond van de Amerikaanse overheid nog vóór de verkiezingen bereikt zal worden, wat opnieuw onrust en onzekerheid met zich mee kan brengen. Daarbij verwijst hij naar de commotie omtrent de verhoging van het schuldenplafond een jaar eerder, waaruit ook een afwaardering door kredietbeoordelaar S&P volgde.

• Goldman Sachs: Stap uit aandelen (Fondsnieuws)

In ander nieuws:

• 'Duizenden banen op de tocht bij Siemens' (FD)
• Athene vindt miljarden bij salarissen en pensioenen (FD)
• Driekwart van de kiezers wil geen JSF (Welingelichtekringen)
• Overgewicht is slecht voor de hersenen (Welingelichtekringen)
• Aantal zelfdodingen stijgt naar 1.647 (CBS)
• 'Sociale onrust door Griekse bezuinigingen' (NU.nl)
• Apple duurste bedrijf ter wereld (RTL-Z)
• Euribor rente op laagste stand ooit (NU.nl)

Nieuws uit buitenlandse media

Is Apple meer waard dan Microsoft, Dell, Google, Facebook en HP samen?

Het aandeel Apple bereikte op de NASDAQ een koers van meer dan $665 per aandeel, waarmee de marktkapitalisatie van het bedrijf is gegroeid tot $623,5 miljard. Daarmee is Apple niet alleen het duurste bedrijf ter wereld, maar is het ook nog eens meer waard dan Dell, HP, Google, Facebook en Microsoft samen! Azizonomics zocht uit of waardering van Apple (ticker:AAPL) gerechtvaardigd is, gemeten naar boekwaarde, totale omzet en nettowinst voor aftrek van belastingen, rente en afschrijvingen (EBITDA). De grafieken spreken boekdelen, het aandeel Apple is volgens deze indicatoren overgewaardeerd ten opzichte van de prestaties van het bedrijf. De 'premium' die beleggers bereid zijn te betalen zouden gerechtvaardigd worden door de verwachting dat het bedrijf in de toekomst nog winstgevender en succesvoller zal zijn. Of dat gaat lukken, wie weet… De concurrentie weet steeds meer voet aan de grond te krijgen en ligt op technisch vlak al voor op Apple.

Marktwaarde Apple en andere technologiebedrijven

Boekwaarde

Omzet

Winst voor aftrek belastingen, rente en afschrijvingen

• Is Apple Really Worth More than the Sum of Microsoft, Dell, Google, Facebook and HP? (Azizonomics)

Slechts 11% hedge funds weet S&P 500 te verslaan in 2012

De Amerikaanse S&P 500 index staat momenteel 11% hoger dan aan het begin van dit jaar en komt steeds dichter bij het oude record van iets meer dan 1526 punten dat in juli 2007 werd bereikt. Helaas zegt dat nog niets over de prestaties van de verschillende beleggingsfondsen, want die blijken in overgrote meerderheid ondermaats te zijn. Door transactiekosten en andere kosten van 'actief management' is totnogtoe slechts 11% van alle hedge funds in staat gebleken de S&P 500 index voor te blijven. Van begin dit jaar tot en met 3 augustus wisten alle hedge funds gemiddeld een rendement van 4,6% te halen, veel minder dan de 11% van de breed gedragen S&P 500 beursindex. Deze informatie komt uit een recent rapport van Goldman Sachs, waarin ook te lezen valt dat hedge funds over de hele linie nog niet eerder zo slecht hebben gepresteerd ten opzichte van de S&P 500.

Maar liefst 89% van de hedge funds kon geen toegevoegde waarde leveren in vergelijking met een simpel indexfonds of een 'tracker'. Met nog maar vier maanden te gaan lijkt het opnieuw een roemloos jaar te worden voor het gemiddelde beleggingsfonds. Volgens het rapport van Goldman Sachs was de standaarddeviatie ten opzichte van het gemiddelde 6 procentpunten, dus tweederde van alle hedge funds heeft momenteel tussen de -1% en +11% rendement gehaald over 2012. De tien aandelen die het meest populair waren bij de hedge funds deden het ook slechter dan het marktgemiddelde met een rendement van 9% YTD, lager dan de 11% van de S&P 500. Onderstaande figuur uit het rapport van Goldman Sachslaat zien hoe het rendement verdeeld is onder de fondsen.

• Career Risk Panic: Only 11% Of Hedge Funds Are Outperforming The S&P In 2012 (Zero Hedge)

Amerikaanse overheidsuitgaven voor 40% gefinancierd met leningen

Op Zero Hedge verscheen een veelzeggende grafiek over de problematische Amerikaanse overheidsfinanciën. De grafiek laat zien hoeveel procent van de totale Amerikaanse overheidsuitgaven ieder jaar werd gedekt met geleend geld. In de afgelopen twaalf maanden kwam er voor $2,4 biljoen aan belastinggeld binnen en werd er voor $1,6 biljoen aan nieuwe leningen uitgeschreven. Het verschil met 2001 is groot, toen praktisch alle uitgaven bekostigd werden met belastinginkomsten. In een periode van tien jaar (1991-2001) wist de Amerikaanse overheid haar begroting op orde te brengen door de 'schuldfinanciering' terug te brengen van 30% naar 0%.

Direct na de val van Lehman Brothers werd er veel nieuw schuldpapier uitgeschreven in een poging een totale ineenstorting van het financiële systeem af te wenden. Op dat moment werd slechts 50% van alle uitgaven gedekt door belastinginkomsten en werd de andere helft bijgeleend. Zorgwekkend is dat er geen sprake is van herstel, zoals in de periode van 1991 tot 2001. In plaats daarvan blijft de behoefte om geld te lenen bij de Amerikaanse overheid onverminderd groot. De Obama regering heeft gemiddeld ongeveer 40% van al haar uitgaven met schulden gefinancierd. Zelfs als alle Amerikanen bij wijze van spreken 100% belasting zouden betalen, dan zou de overheid alsnog voor acht van de twaalf maanden in het jaar bij moeten lenen om rond te komen.

Amerika lijkt te verdrinken in een steeds sneller groeiende schuldenberg. Door de rente laag te houden en door de centrale bank in te schakelen als 'lender of last resort' kan Amerika nog doen alsof er nog niets aan de hand is, maar een oplossing voor het probleem is niet te vinden. Amerika is een kandidaat voor hyperinflatie.

Percentage schuldfinanciering van Amerikaanse overheid (Bron: Zero Hedge)

Exponentiële schuldengroei vanaf 1971 (Bron: Futuretimeline.net)

• Taxes Vs Debt: Where Does US Funding Come From – Chart Of The Day (Zero Hedge)

Belize bijna bankroet?

Het Midden-Amerikaanse land Belize is bijna bankroet, zo lezen we op Bloomberg. Maandag moest het land $23 miljoen aflossen op $544 miljoen aan obligatieleningen, maar het geld is er niet. Volgens Joseph Waight van het ministerie van Financiën van Belize zal het land ook de komende 30 dagen nog niet het geld hebben om de obligaties af te lossen. De rente op de staatsobligaties van dit land waren dit jaar al opgelopen tot 8,5%. De verwachting is dat het tekort van Belize zal oplopen van 1,1% vorig jaar naar 2,5% dit jaar, omdat de economie van het land ($1,4 miljard BBP) aan het verzwakken is.

De centrale bank van Belize heeft de obligatiehouders op 8 augustus al drie verschillende scenarios voorgeschoteld voor herstructurering van de schuld. Een scenario vraagt obligatiehouders om genoegen te nemen met een rentevergoeding van slechts 2% (in plaats van 8,5%) en een verlening van de verloopdatum van de obligaties van 2029 naar het jaar 2062. Een ander scenario stelde een afschrijving van 45% van de obligaties en een verlaging van de rentevergoeding in het vooruitzicht. Door niet te betalen zet Belize de obligatiehouders onder druk om hun verlies te nemen en akkoord te gaan met de herstructurering van de schuld. Belize heeft een advocatenkantoor in New York ingeschakeld om advies te geven over de beste manier om de schulden van het land te herstructureren. Dit is hetzelfde bedrijf dat in 2001 hielp bij de herstructurering van de Argentijnse staatsschuld.

• Belize Nears Default After Missing $23 Million Bond Payment (Bloomberg)

Zilverprijs weer in de lift

Na weken van consolidatie tussen de $27 en $28 per troy ounce heeft zilver eindelijk de weg naar boven gevonden. Of het nou komt door het bericht dat de Chinese centrale bank het advies heeft gekregen om naast goud ook zilver aan de reserves toe te voegen weten we niet, maar  sinds dit nieuws dit weekend bekend werd staat de prijs van het grijze edelmetaal in dollars (op het moment van schrijven) al ruim 4% hoger. De euro sterkte iets aan ten opzichte van de dollar, waardoor de prijsstijging in onze valuta met ongeveer 3% iets minder groot is. We moeten in de historische grafiek terug tot juni om een soortgelijke prijs voor zilver te vinden. De prijsstijging van zilver werd maandag amper gevolgd door goud, maar vandaag laat ook goud opeens een sterke stijging zien. Is de rustige zomerperiode met vlakke koersen en weinig richtinggevend nieuws dan eindelijk voorbij?

Zilverprijs gaat door de $28 en $29 per troy ounce heen en staat weer op het hoogste niveau sinds juni

In ander nieuws:

• Shanghai index reflects investor wariness (Chinadaily)
• Water ETFs: Do they hold enough Water to outperform? (Commodity Online)
• World's 50 safest banks 2012 (Global Finance)
• Russia Accumulates Gold As Consolidates Below Resistance At $1,644/oz (Goldcore)

Tot slot:

Een grappige commentaar van Marc Faber ten aanzien van de kracht en dynamiek van de Amerikaanse economie. Gevonden via twitter..

Amerikaanse exporteert dollars en inflatie

Nieuws uit de Nederlandse media

CBS: Consument onverminderd somber

Het CBS komt bijna dagelijks met nieuwe cijfers die de stand van de economie proberen te peilen. Hoewel de cijfers van maand tot maand verschillen en soms beter zijn dan verwacht is de richting over het algemeen nog steeds neerwaarts. Vandaag schrijft het CBS dat consumenten nog steeds bijzonder somber zijn over het huidige economische klimaat. Het consumentenvertrouwen, een indicator die de financiële gezondheid en de verwachtingen over economische groei bij de consument meet, bleef in de maand augustus staan op -32. Het consumentenvertrouwen staat nu al bijna een jaar onder de -30, terwijl het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar slechts -8 is. De stemming over het economische klimaat was in augustus ongeveer gelijk aan juli, zo schrijft het CBS. Ook de koopbereidheid veranderende nauwelijks ten opzichte van de maand ervoor.

Iets beter nieuws kwam uit de hoek van de bedrijfsinvesteringen, want daar sloeg de krimp die in februari dit jaar weer werd ingezet in de maand juni weer om naar een kleine groei. Ten opzichte van een jaar geleden zijn de bedrijfsinvesteringen 3% hoger uitgevallen, maar ten opzichte van juni 2008 is het volume met 18% gezakt. Het CBS verklaart de plotselinge toename in juni als volgt:

''Dat de krimp van de bedrijfsinvesteringen in juni omsloeg in een groei, kwam vooral doordat de toename van de investeringen in transportmiddelen veel groter was dan in mei. In juni werd er veel meer geïnvesteerd in personenauto’s dan een jaar eerder. Dit hangt samen met een verandering van de belastingwetgeving. De grenzen voor CO2-uitstoot die gelden voor de bpm en de bijtelling voor personenauto’s voor de zaak zijn per 1 juli aangescherpt. Veel ondeemers hebben hierom besloten nog voor 1 juli een auto aan te schaffen. Daaaast was de krimp van de investeringen in bouwwerken in juni minder groot dan in mei.

 

De cijfers over de bedrijfsinvesteringen zijn niet gecorrigeerd voor werkdageffecten. Juni telde in 2012 een werkdag meer dan in 2011. In mei was er juist een werkdag minder dan een jaar eerder.''

• Consument onverminderd somber (CBS)
• Krimp bedrijfsinvesteringen slaat om in bescheiden groei (CBS)

'Nederlandse pensioenfondsen getroffen door koersval Facebook'

Het FD schrijft dat beleggingsfondsen zijn geraakt door de koersval van het inteetbedrijf Facebook. Bij de lancering van het aandeel in mei waren de meningen in de beleggerswereld al verdeeld, omdat werd ingezet op een openingskoers die omgerekend ongeveer tachtig keer zo groot was als de winst. Grote beleggingsfondsen, waaronder de pensioenfondsen PGGM en APG, verkregen via verschillende indexfondsen automatisch een positie in dit nieuwe aandeel. Dat pakte niet zo goed uit, want de koers van een aandeel Facebook staat op het moment van schrijven op ongeveer $19, een halvering ten opzichte van de openingskoers.

De krant deed onderzoek naar de beleggingen in Facebook bij Nederlandse pensioenfondsen en kwam op die manier te weten dat een onderdeel van pensioenuitvoerder APG in het tweede kwartaal van dit jaar 330.500 aandelen Facebook in de portefeuille had. Het FD rekent voor dat dit pakket aandelen bij beursgang $12,6 miljoen waard zou zijn en dat die waarde nu gehalveerd is. Ook het pensioenfonds PGGM hebben een groot aandeel in dit inteetbedrijf, want hier zouden aan het eind van het tweede kwartaal 316.226 aandelen in de boeken hebben gestaan. Bij de huidige koers is dat nog maar $6,3 miljoen waard.

Verder lezen we dat de woordvoerders van de pensioenfondsen geen mededelingen willen doen over individuele beleggingen. Ook willen ze niet zeggen wanneer de aandelen gekocht zijn en wat ervoor betaald is. Volgens een woordvoerder van PGGM is het ''niet in het belang van ons en onze klanten om dergelijke informatie prijs te geven''.

De mogelijke verliezen op het aandeel Facebook zijn in de totale vermogenspositie van pensioenfondsen maar kleingeld, maar desondanks mogen we wel vraagtekens stellen bij de kwaliteit van het vermogensbeheer. Het aandeel Facebook had een buitengewoon hoge waardering en er waren genoeg mensen die ook voor de beursgang al sceptisch waren over het verdienmodel van dit inteetbedrijf.

• Facebook treft pensioenen ambtenaren en zorg (FD)

Onderzoek Iraans geld bij Deutsche Bank

Alle vormen van overheidsingrijpen hebben naast het beoogde doel ook een aantal onbedoelde gevolgen. Zo ook de Amerikaanse sancties tegen Iran. Deze legden ook beperkingen op aan de Iraanse centrale bank, door de toegang tot het inteationale SWIFT betalingssysteem af te sluiten. Door het land financieel te isoleren denkt Amerika de houding van president Ahmedinejad ten aanzien van het atoomprogramma in zijn land te kunnen sturen. Makkelijker gezegd dan gedaan, want het kost Amerikaanse autoriteiten de nodige moeite om het embargo waterdicht te houden. Onlangs werd duidelijk dat de Britse bank Standard Chartered diensten verleende aan Iran en nu blijkt dat ook vier andere Europese banken zich mogelijk niet aan het embargo hebben gehouden.

De New York Times schrijft op basis van een 'goed ingevoerde bron' dat de Deutsche Bank mogelijk miljarden dollars via haar Amerikaanse tak heeft overgemaakt naar rekeningen in Iran en Soedan. Vanwege de Amerikaanse sancties tegen deze landen is dat illegaal. Volgens de bron van de New York Times buigen de Amerikaanse ministeries van Financiën en Justitie zich over de zaak, net als de Federal Reserve en de openbaar aanklager van Manhattan.

Een woordvoerder van Deutsche Bank wilde niet in details treden en zei dat de bank sinds 2007 geen zaken meer heeft gedaan met Iran, Syrië, Soedan en Noord-Korea. Welke Europese banken nog meer diensten zouden hebben verleend aan Iran is ons nog niet duidelijk.

In een ander bericht, dat eveneens afkomstig is van de New York Times, wordt gesteld dat Irak het buurland Iran helpt om de Amerikaanse sancties te ontduiken. Een netwerk van banken zou geld witwassen van onder meer oliesmokkel vanuit Iran, waarmee het geïsoleerde land aan Amerikaanse dollars weet te komen. RTL-Z schrijft:

''Volgens sommige bronnen profiteren mensen dicht bij de Irakese premier Nuri Kamal al-Maliki direct van de praktijken. De Amerikaanse regering is er echter niet happig op om nog geen jaar na de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Irak een publieke confrontatie met Maliki aan te gaan.''

Op dit moment lijkt vooral de Iraanse bevolking de dupe te worden van de sancties tegen het land. Voor het belangrijkste exportproduct – ruwe olie – kan het steeds minder kopers vinden, met als gevolg dat het land een zwakke onderhandelingspositie heeft bij het afsluiten van contracten met de resterende afnemers. Daaaast wordt het transport bemoeilijkt, omdat schepen die Iraanse olie vervoeren niet op de normale manier verzekerd kunnen worden en er dus minder materiaal beschikbaar is om olie op de plaats van bestemming te krijgen.

• 'Onderzoek Iraans geld bij Deutsche Bank' (FD)
• 'Irak helpt Iran om sancties te ontduiken' (RTL-Z)

Griekse exit is duur, maar beheersbaar

ECB-bestuurder Jörg Asmussen verklaarde in een interview met de Duitse krant Frankfurther Rundschau dat een eventueel vertrek van Griekenland uit de eurozone hoge – maar beheersbare – kosten met zich meebrengt. Hij waarschwut dat een eventueel 'exit' niet zo ordelijk zal verlopen als soms wordt verondersteld. ''Het zal heel duur zijn'' en ''het zal gepaard gaan met een verlies aan groei en hoge werkloosheid'', aldus Asmussen. En dat zou niet alleen gelden voor Griekenland, maar voor heel Europa inclusief Duitsland. Hij geniet dan ook de voorkeur voor een scenario waarbij Griekenland in de eurozone kan blijven.

Een eventuele exit van Griekenland wordt soms aangedragen als oplossing voor de Griekse ellende, omdat het land dan terug kan keren naar een eigen valuta waar ze zelf de volledige controle over heeft. Die denkbeeldige nieuwe valuta zal waarschijnlijk veel waarde verliezen ten opzichte van de euro, met als gevolg dat Grieken makkelijker goederen kunnen exporteren, investeringen in het land door buitenlandse partijen aantrekkelijker worden en dat een vakantie naar Griekenland dan ook goedkoper wordt. Tot zover de voordelen, want nadelen zijn er natuurlijk ook. Als eerste zijn er de vele schulden op publiek en privaat niveau, die in euro's in de boeken zullen blijven staan. Deze schulden worden ondraaglijk groot, met als gevolg dat er vroeg of laat afgeschreven moet worden op alle leningen aan de Griekse overheid, bedrijven en aan particulieren. Ten tweede zal een zwakke munt de import van goederen erg duur maken, en dat zijn er nogal wat. Of het nou gaat om brandstof, elektronica of auto's, allemaal zullen ze een stuk duurder worden voor de gemiddelde Griek.

• ECB: Griekse exit is duur, maar beheersbaar (RTL-Z)

Spaanse rente daalt verder

De Europese Centrale Bank overweegt volgens Der Spiegel een soort maximum te stellen aan de rentes die 'zwakke eurolanden' moeten betalen voor staatslening. De krant noemt geen concrete bronnen voor dit plan. Het maximum zou betrekking hebben op het renteverschil met Duitsland, het land dat binnen de eurozone het goedkoopst kan lenen en als meest kredietwaardig wordt beschouwd. Het maximum zou gehandhaaft moeten worden met steunaankopen door de ECB, maar zoals Jaco eerder al vele malen geschreven heeft op Marketupdate is de centrale bank van Europa (met opzet) beperkt in haar mogelijkheden om landen te ondersteunen. Monetaire financiering van de staatsschuld behoort niet tot de mogelijkheden en eventuele aankopen van staatsobligaties kan de ECB alleen doen via het SMP programma, dat elders ook weer geld uit de markt weghaalt om prijsstabiliteit te waarborgen. De ECB heeft inmiddels ook al ontkennend gereageerd op de plannen waar Der Spiegel over schreef. In een korte verklaring laat de centrale bank weten dat ''renteplafonds geen onderwerp van gesprek zijn geweest'' en dat de bank zal ''vasthouden aan haar mandaat''.

Hoe dan ook, het nieuws kwam goed aan bij de obligatiebeleggers en drukt de rente op 10-jaars Spaanse staatsobligaties terug tot 6,21%. Ook de Italiaanse rente is al behoorlijk aan het zakken en staat op maandag rond het middaguur op 5,73% voor een 10-jaars lening. In juli zagen we de rente op deze leningen nog pieken tot 7,62% (Spanje) en 6,6% (Italië).

Rente op Spaanse en Italiaanse 10-jaars leningen (Bron: Bloomberg)

• 'ECB overweegt grens obligatierente' (RTL-Z)
• Spaanse rente daalt verder (RTL-Z)

Ewald Engelen neemt het op voor de verkiezingspraat van Emile Roemer

Ik mag graag naar Ewald Engelen luisteren, omdat hij naar mijn mening op een nuchtere wijze naar de verschillende facetten van de economie kijkt. Hij durft de vinger op de zere plek te leggen en blijft daarbij genuanceerd in zijn uitspraken. Bij zijn optredens in Pauw en Witteman legde hij verschillende aspecten van de financiële crisis in begrijpelijke taal uit. Vandaag verscheen een column van zijn hand op Follow The Money, waarin hij de koers van Roemer verdedigt. Volgens Ewald Engelen doen de 'in beton gegoten' regels van maximaal 60% staatsschuld en 3% tekort meer kwaad dan goed, omdat deze regels landen dwingen om meer te bezuinigen en nieuwe lastenverzwaringen door te voeren. De gevolgen van het bezuinigingsbeleid zouden al te zien zijn aan de stijgende werkloosheid in veel Europese landen en de terugval in een recessie door de krimp van de economie.

Juist in deze tijd is het drastisch bezuinigen, wat zich volgens Ewald Engelen meer manifesteert in lastenverzwaringen dan in daadwerkelijke bezuinigingen, een rem op het economische herstel. Kort gezegd betoogt Engelen dat dit niet het juiste moment is om drastisch te snijden in de uitgaven en de lasten voor de burgers te verhogen, maar dat we daarmee moeten wachten tot de economie weer wat beter draait. Dit is het bekende model van Keynesiaanse denkers, die ervan overtuigd zijn dat de overheid kan bijsturen om de economie uit het slop te trekken. In theorie klinkt het model degelijk, maar in de praktijk blijkt keer op keer dat er in de hoogtijdagen volstrekt onvoldoende middelen opzij worden gezet om een toekomstige recessie op te vangen. Bezuinigingen zijn niet populair en politici die daarvoor pleiten staan bij de start van de verkiezingscampagne al op achterstand.

En juist omdat we er als land ook niet in slagen om in tijden van voorspoed het dak te repareren (of de schuilkelder in orde te maken), is het naar mijn mening onhoudbaar om aan te sturen op interventiebeleid van de overheid. Duurzame economische groei komt voor rekening van de vrije markt en die moet de kans krijgen om zich te herstellen in tijden van crisis. Dat had Amerika ervaring mee in de vaak vergeten depressie van 1920-1921, toen president Harding besloot om drastisch in eigen vlees te snijden met een forse verlaging van de inkomstenbelasting. Van 1919 tot 1920 waren de overheidsuitgaven al verlaagd van $18.5 naar $6.4 miljard en in 1922 had president Harding dat nog verder verlaagd naar $3,3 miljard. Tegelijkertijd was de centrale bank terughoudend met ingrijpen, het stimuleren van de economie werd aan de vrije markt overgelaten door het besteedbare inkomen van burgers te vergroten. Een paar jaar later was de economie weer uit het slop.

De overheid moet zich er naar mijn mening zoveel mogelijk van onthouden om als 'deelnemer' in de economie actief te zijn en moet zich beperken tot de ketaken die de veiligheid en vrijheid van burgers kunnen garanderen. Doordat er vanuit Europa een min of meer harde grens van 3% tekort wordt opgelegd worden politici geconfronteerd met een beperking die ze liever niet hebben, namelijk de beperking aan het vermogen om meer geld uit te blijven geven dan er binnenkomt en daarmee de lasten vooruit te schuiven naar de volgende generatie ten gunste van het hier en nu.

Net zoals een bedrijf en een huishouden over de lange termijn een gezonde begroting moet hebben zouden we dat naar mijn mening ook van de overheid moeten verlangen. En met de huidige lastendruk in Nederland kan ik me niet voorstellen dat er te weinig geld is om het land  draaiende te houden. Dat de economie wat krimpt door de bezuinigingen is een logische correctie op vele jaren van voorspoed en het boven onze stand leven. De grens van 3% die vanuit Europa is opgelegd maximaal tekort dwingt politici tot het maken van moeilijke keuzes en het vinden van creatieve oplossingen. Ook laat het de kiezer zien dat de 'leuke dingen' die politici voor het volk willen doen niet gratis zijn. Naar mijn idee is dat juist een stap naar een gezondere overheid.

• Roemer meer Europeaan dan zijn opponenten (FTM)
• The forgotten depression op 1920 (Mises.org)

Interview met Sander Boon op Edelmetaal-info

Mijn collega Jaco Schipper heeft lang met Sander Boon samengewerkt en daarom was ik ook erg nieuwsgierig naar het boek 'De Geldbubbel' dat hij eerder dit jaar heeft uitgegeven. In dit boek legt Sander op bijzonder helder geformuleerde wijze de vinger op de zwakke plekken van ons huidige financiële systeem. Bepaalde aannames en theorieën die lang gewerkt hebben blijken gebaseerd te zijn op zwakke fundamenten en dat werd in 2008 duidelijk. Sander Boon legt in zijn boek uit hoe ons geldsysteem is uitgegroeid tot wat het nu is en verschaft ons daarbij een blik in hoe de toekomst eruit zal zien. Voor wie zijn werk nog niet gelezen heeft (ik kan het u zeker aanraden!), op het blog van Edelmetaal-info werd een interview met Sander Boon gepubliceerd. In tien vragen praat Sander Boon u bij over de huidige stand van zaken van ons financiële systeem en de belangrijke rol die goud zal gaan spelen. Hieronder een copy-paste van de eerste vraag, het hele interview leest u op Edelmetaal-info.

''1.  DÉ crisis is pas net begonnen en we moeten nog een heel eind. Kun je deze stelling onderschrijven of denk je er anders over?

We staan aan de vooravond van de grote crisis. Tot nu toe hebben overheden en centrale banken geprobeerd die crisis af te wenden met lapmiddelen. Omdat in ons systeem de schuld van de één het bezit is van de ander, zal een sanering van schuld automatisch leiden tot een krimp van het bezit. Met name pensioenfondsen, verzekeraars en banken zitten hier niet op de wachten. Vandaar dat er tot nu toe van alles aan is gedaan het systeem te stutten.

 

Maar een combinatie van garanties, wijziging van boekhoudregels, gecoördineerde verlaging van de rentes, valutaswaps, financiële repressie en zelfs het aanzetten van de geldpers bleken niet genoeg om de economie te doen groeien en het vertrouwen te herwinnen. En dat is niet zo vreemd, want de economie kan niet autonoom groeien omdat de collectieve schuldenlast te hoog is.

 

De combinatie van lage rente en hoge schulden maakt een catastrofe onafwendbaar. Het hangt van de verdere acties van beleidsmakers af of de crisis eindigt in (on)gecontroleerde schulddeflatie of in hyperinflatie. In mijn boek bespreek ik de meest waarschijnlijke scenario’s.''

• 10 vragen aan Sander Boon (Edelmetaal-info)
• Website van het boek (De geldbubbel)

De Geldbubbel door Sander Boon

Nieuws uit de buitenlandse media

'Adviseur Chinese centrale bank stelt voor om zilver toe te voegen aan reserves'

Een prominente adviseur van de People's Bank of China heeft onlangs kenbaar gemaakt dat Amerikaanse staatsobligaties niet meer veilig zijn op de middellange en lange termijn en heeft zijn voorkeur uitgesproken voor het toevoegen van goud én zilver aan de reserves an de centrale bank. Vooral dat laatste is opmerkelijk, omdat zilver wordt aangemerkt als grondstof voor de industrie en (vrijwel) niet meer wordt aangehouden door de centrale banken en overheden van deze wereld. Door zilver te erkennen als een reserve die op gelijke voet staat met staatsobligaties en goud krijgt het meer aanzien als veilige haven in tijden van crisis.

Indien de centrale bank van China het voorstel van adviseur Xia oveeemt kan dat volgens Silver Doctors een 'game-changer' zijn voor zilver. Doordat de markt voor zilver vele malen kleiner is dan die van goud kan een substantiële aankoop door een centrale bank de markt goed in beweging brengen. Toen India in 2009 200 ton goud van het IMF kocht steeg de prijs van het gele edelmetaal in één dag met tientallen dollars per troy ounce. De zilverprijs kan bij een eventuele aankoop van de PBoC eveneens flink stijgen, al durven we ons niet te wagen aan een koersdoel.

Silver Doctors rekent voor dat als de Chinese centrale bank voor $200 miljard aan buitenlandse reserves omzet in edelmetaal, en daarvan slechts 10% omzet in zilver en 90% in goud, dat er dan een budget van $20 miljard overblijft voor fysieke zilveraankopen. Met een huidige spotprijs van iets meer dan $28 per troy ounce komt dat neer op een totaal van ongeveer 710 miljoen troy ounce zilver, ongeveer de volledige zilverproductie wereldwijd in één jaar. Ter vergelijking: de jaarlijkse goudproductie van ongeveer 2.800 ton kent bij de huidige spotprijs van iets meer dan $1.600 per troy ounce een totale waarde van bijna $150 miljard.

Een grote aankoop van fysiek zilver zal deze markt verder onder druk zetten, mits het beleggers aanspoort om ook fysiek edelmetaal te kopen. Zo lang de massa nog blijft handelen in termijncontracten aan de COMEX en in ETF's als het SLV zal er niet gauw een krapte op de zilvermarkt zichtbaar worden. Vooralsnog is enige voorzichtigheid met dit soort berichtgeving geboden, aangezien centrale banken een goede reden hebben om goud te kiezen in plaats van zilver.

Totale voorraden goud meest stabiel door hoge stock-flow ratio, zilver is runner-up met vooamelijk industriële toepassingen

• Canary in the coal mine for silver manipulation? PBoC advisor recommends China add silver to official reserves (Silver Doctors)

Consumentenvertrouwen in de VS op hoogste niveau in drie maanden

Het consumentenvertrouwen in de VS is, in tegenstelling tot die in Nederland, wel aan het stijgen. Door uitverkoop in veel winkels en door de bijzonder lage hypotheekrente zijn Amerikanen weer wat positiever geworden over de economie en hun koopbereidheid. Het consumentenvertrouwen steeg naar het hoogste punt sinds mei en kwam uit op 73,6. Ook over de stand van de economie waren de Amerikanen gemiddeld positiever geworden. Volgens 'macro-strateeg' Gary Thayer van Wells Fargo zien mensen dat de huizenprijzen in de VS beginnen te stabiliseren, maar zijn er nog wel grote zorgen over de arbeidsmarkt. De werkloosheid in de VS is officieel iets meer dan 8%, maar volgens de alteatieve berekening van Shadowstats ligt de werkloosheid in werkelijkheid dichter bij de 15% (breedste definitie) of 23% (alteatieve rekenmethode van voor 1994, waarin ook werklozen worden meegenomen die niet meer actief zoeken naar werk).

De tweedeling in de VS lijkt steeds groter te worden, want samen met de betere macro-economische cijfers over de stand van de Amerikaanse economie zien we ook nog steeds een stijging in het aantal werklozen en een stijging van de vraag naar voedselbonnen. De vruchten van het herstel worden niet altijd even eerlijk verdeeld.

• Consumer sentiment at three-month high in early August (Reuters)

Amerikaanse banken kopen meer Amerikaanse staatsobligaties

Bloomberg schrijft dat Amerikaanse banken de laatste tijd veel Amerikaanse staatsobligaties hebben gekocht. De grote Amerikaanse banken zagen in juni en juli samen een toename van 3,3% in spaartegoeden, terwijl er aan de andere kant slechts 0,7% meer werd uitgeleend aan personen en bedrijven. Dat verschil, dat volgens de Federal Reserve inmiddels een recordomvang kent van $1,77 biljoen, wordt voor een steeds groter gedeelde omgezet in veilig geachte staatsobligaties. Volgens vermogensbeheerder Michael Mata van ING Investment Management Americas stijgen de spaartegoeden bij de banken snel en is het door de dalende prijsinflatie en zwakke economische groei interessanter geworden om staatsobligaties te kopen. Hij voorziet dan ook geen betekenisvolle stijging van de rente op Amerikaanse treasuries.

Bloomberg schrijft dat de Amerikaanse banken gezamenlijk inmiddels $500 miljard aan Amerikaanse staatsschuld in de boeken hebben staan, de hoogste stand sinds juni 2011. Dat terwijl de gemiddelde rente op deze schuldbewijzen na aftrek van de officiele inflatie slechts 0,38% is. In de afgelopen tien jaar was de gemiddelde rentevergoeding na correctie voor inflatie nog 1,26%.

• Banks Use $1.77 Trillion To Double Treasury Purchases (Bloomberg)

Aantal Amerikanen met inkomen beneden de 125% van het armoedeniveau blijft stijgen

Even een grafiek van Zero Hedge als tussendoortje, een grafiek die betrekking heeft op het aantal Amerikanen dat moet rondkomen van 125% of minder inkomen ten opzichte van de officiele armoedegrens (dat is omgerekend een jaarinkomen van $28.800 of minder). Volgens de laatste projectie zal dit aantal in 2012 uitkomen op een all-time high van 66 miljoen Amerikanen. Ten opzichte van de totale Amerikaanse populatie is dat meer dan 20%. Om het cijfer in perspectief te plaatsen: in het jaar 2000 vielen ongeveer 44 miljoen Amerikanen in deze categorie en met uitzondering van 2004 laat deze grafiek een sterk stijgende trend zien.

• Chart Of The Day: Americans At Or Below 125% Of The Poverty Level (Zero Hedge)

In ander nieuws:

• Only 3 years behind the curve as usual: Moody’s was on Califoia city defaults (FT)
• China New-Home Prices Rebound After Interest-Rate Cuts (Bloomberg)
• The Growing Threat Of Soybean-Inspired Social Unrest In China (Zero Hedge)
• Reader Question: Why is the Euro So “Strong” in the Face of Break-Up Possibilities? (Mish)

Tot slot:

'Zilverbeleggers zijn geobsedeerde mensen met teveel tijd en geld'

Nieuws uit de Nederlandse media

Slechte leningen Spaanse banken naar record

Het is bekend dat de Spaanse banken veel 'slechte' leningen op de balans hebben staan, want door het barsten van de vastgoedbubbel en de neergang van de economie hebben steeds meer Spanjaarden moeite om hun leningen af te betalen. De laatste cijfers laten zien dat de kredietportefeuilles van de Spaanse banken verder zijn verslechterd. Werd in mei nog 8,95% van alle leningen aangemerkt als 'slecht', in juni was dat al gestegen naar 9,4%. Het percentage slechte leningen op de balans van de Spaanse banken was nog nooit eerder zo hoog, maar het ziet er ook nog niet naar uit dat er snel verbetering aan zit te komen. Ook in de maand juli was er weinig positief nieuws te melden over de Spaanse economie.

• Slechte leningen Spaanse banken naar record (RTL-Z en NU.nl)

Opnieuw daling huizenverkoop, bijna 30% minder woningen verkocht

Donderdag maakte het Kadaster bekend dat er in juli slechts 7.451 woningen zijn verkocht, een daling van 28,6% ten opzichte van diezelfde maand in 2011 (toen er nog 10.433 woningen werden verkocht). De daling vergeleken met een maand eerder is maar liefst 54%, want in juni registreerde het Kadaster nog 16.210 verkochte woningen. De grote daling van juni op juli is grotendeels toe te schrijven aan de vrees van potentiële huizenkopers voor een verhoging van de overdrachtsbelasting per ingang van 1 juli. Die verhoging bleef uit, maar mensen die op zoek waren naar een huis hebben blijkbaar al wel voorgesorteerd op een mogelijke beleidswijziging van het kabinet.

Vaak zien we dat consumenten sterk anticiperen op plannen van de overheid. Ook bij het afschaffen van subsidies en het verhogen van belastingen (bijvoorbeeld op schone auto's) zien we dat veel verkopen zich concentreren in een korte periode, waaa er een groot gat valt. Dat maakt het voor ondeemers niet makkelijker, want die moeten zien te anticiperen op de grote schommelingen tussen drukke en rustige periodes, die het gevolg zijn van overheidsingrijpen.

• Opnieuw daling huizenverkoop: -30% (RTL-Z)
• Forse schommeling aantal verkochte woningen (FD)

Eerst sparen, dan pas hypotheek

Ronald Latenstein, de topman van SNS, is van mening dat men in Nederland meer moet sparen voordat men een huis koopt. Latenstein pleit er in het Algemeen Dagblad voor dat potentiële huizenkopers eerst 10% van de aankoopprijs van de woning bij elkaar sparen, voordat ze een hypotheek kunnen krijgen. Dat zou veiliger zijn, omdat men dan een buffer op kan bouwen en minder kwetsbaar is voor tegenslagen. Hij merkt terecht op dat ''Nederlanders zichzelf tot de nok toe volladen met hypotheekschuld''. Hadden de banken in Nederland dat twintig jaar geleden maar bedacht, want bij onze oosterburen zitten huishoudens niet zo diep in de schulden en is het ook normaal dat mensen zelf geld meenemen om een huis te kunnen kopen.

• Eerst sparen, dan pas hypotheek (Welingelichtekringen)

Opel wil werktijdverkorting

De autofabrikanten merken de gevolgen van de Europese schuldencrisis, vooral de merken die zich richten op het middensegment. Luxere auto's vinden nog gretig aftrek in opkomende markten, maar lang niet alle automerken weten goed te profiteren van de kansen in andere werelddelen. Het Duitse Opel draait momenteel niet zo goed, want deze autofabrikant voert nu overleg met werknemersorganisaties over kortere werktijden bij de hoofdfabriek in Rüsselsheim. Er is teveel productiecapaciteit en daarom wil Opel bezuinigen op de loonkosten. De Duitse overheid stimuleert bedrijven om personeel in dienst te houden, door subsidies beschikbaar te stellen aan bedrijven die werktijdverkorting verkiezen boven ontslagrondes. Via NU.nl:

''De Duitse overheid heeft subsidie beschikbaar gesteld voor bedrijven die werktijdverkorting (Kurzarbeit) invoeren, maar wel het personeelsbestand overeind houden. De overheid compenseert dan deels het weggevallen loon van de werknemers. Opel maakt in Rüsselsheim de modellen Insignia en Astra.''

• Opel wil werktijdverkorting (NU.nl)

'Inteetbankieren ABN AMRO soms onveilig'

Nieuwsuur meldde gisteravond dat inteetbankieren met de e.dentifier2 van de ABN AMRO onveilig is in combinatie met de USB-kabel. Via dit apparaat kunnen klanten inloggen en bankzaken regelen, maar door het kastje op de computer aan te sluiten kan kwaadaardige software een betalingstransactie van de klant onderscheppen, aanpassen en doorsluizen. Volgens Nieuwsuur zijn er 2,5 miljoen van deze e.dentifier2 kastjes in omloop, waarvan een half miljoen worden gebruikt in combinatie met de USB kabel.

Nieuwsuur licht toe:

“De blunder in de e.dentifier2 is dat je denkt één euro over te maken, maar feitelijk een veel groter bedrag overmaakt naar een persoon in Oekraïne die je computer gehackt heeft”, aldus Arjan Blom, onderzoeker aan de Radboud Universiteit Nijmegen. “Wij hebben het apparaat uitvoerig getest en de blunder was zeer goed zichtbaar.”

Het probleem blijkt niet geheel nieuw te zijn, want de ABN Amro bank is een half jaar geleden al door de Radboud Universiteit Nijmegen op de hoogte gebracht van deze zwakke plek. De bank neemt nu wel maatregelen, want een nieuwe order van honderdduizend fraudegevoelige e.dentifiers2 zou geannuleerd zijn. De bank zegt momenteel bezig te zijn met de ontwikkeling van een nieuwe e.dentifier die niet meer gekraakt kan worden.

• Nieuwe zwakke schakel inteetbankieren (Nieuwsuur)

Groenlinks-raadslid verzwijgt toppositie bij Greenchoice

Op de website van het FD lezen we dat Judith Bokhoven, raadslid in Rotterdam voor GroenLinks, via een ingewikkelde constructie ook directeur is bij energiebedrijf Greenchoice. En die functie heeft ze tegen de regels in verzwegen. Om (de schijn van) belangenverstrengeling te voorkomen is het gebruikelijk dat politici openheid van zaken geven over hun nevenactiviteiten. Bokhoven ontkent dat er sprake is van mogelijke belangentegenstellingen, omdat GroenLinks, de gemeente Rotterdam, Eneco en Greenchoice allemaal dezelfde 'groene agenda' zouden hebben. Het volledige verhaal leest u op de website van het FD.

• Groenlinks-raadslid verzwijgt toppositie bij Greenchoice (FD)

Zanger Megadeath: ''Obama heeft schietpartij Sikhtempel in scène gezet''

Tijdens een optreden van de metalgroup Megadeath heeft zanger Dave Mustaine een opmerkelijke tirade gevoerd tegen de Amerikaanse president Obama. Hij verdenkt de president ervan dat de recente reeks van dodelijke schietpartijen in zijn vaderland in opdracht van hem in scène gezet zijn om de omstreden wapenwet erdoor te krijgen. Amerikanen zijn erg gesteld op het 'second amendment' van de grondwet en zijn dan ook verdeeld over de plannen van Obama om het wapenbezit strenger te reguleren. Mustaine is van mening dat het geen toeval is dat er recent zoveel schietpartijen in de media zijn gekomen. Hij voegt er nog aan toe dat hij niet weet of hij nog lang in Amerika blijft wonen, omdat het volgens hem aan het veranderen is in ''Nazi Amerika''. In onderstaande video begint de beschuldiging aan het adres van Obama ongeveer om 2:40.

• Zanger Megadeath: Obama heeft schietpartij Sikhtempel geënsceneerd (video) (Welingelichtekringen)

Nieuws uit buitenlandse media

World Gold Council: Trends in de goudmarkt in tweede kwartaal 2012

De World Gold Council (WGC) heeft deze week haar rapport over het tweede kwartaal van dit jaar naar buiten gebracht. In het rapport komen de bekende statistieken voorbij, maar daaaast is er in deze editie ook speciale aandacht voor de goudmarkt in Rusland. In het tweede kwartaal van 2012 was de totale vraag naar fysiek goud 990 metrische ton, met een geschatte waarde van $51,2 miljard. Vergeleken met het tweede kwartaal van vorig jaar was de vraag naar goud dit jaar wat minder, als gevolg van een lagere vraag naar edelmetaal voor het maken van sieraden, voor beleggingsdoeleinden en voor de technologiesector. Deze daling werd echter gedeeltelijk opgevangen door een versnelling van de goudaankopen door centrale banken. India en China hadden als vanouds weer een belangrijke invloed op de totale vraag naar goud.

Onderstaande grafiek laat zien dat de wereldwijde vraag naar goud in het afgelopen kwartaal ongeveer 16% lager was dan in het recordkwartaal van Q3 2011. Vergeleken met het vorige kwartaal van dit jaar was de daling 10% en vergeleken met het tweede kwartaal van vorig jaar was er 7% minder vraag naar het glimmende gele edelmetaal. De WGC weet te melden dat ook het aanbod van goud jaar-op-jaar met 6% gezakt is, als gevolg van een daling in de hoeveelheid gerecycled goud. De goudprijs was in het tweede kwartaal van dit jaar gemiddeld $1.609,49, wat nog altijd 7% hoger is dan de gemiddelde goudprijs in het tweede kwartaal van vorig jaar. Door de hogere prijs was de effectieve hoeveelheid dollars die om ging in de goudmarkt dit kwartaal slechts 1% lager dan in het tweede kwartaal van vorig jaar. De vraag naar goud over de eerste helft van dit jaar was 2.090,8 ton, een terugval van 5% ten opzichte van de eerste helft van vorig jaar.

Wereldwijde vraag naar goud is afgenomen

De hoeveelheid goud in handen van de verschillende ETF's bleef min of meer gelijk, want de uitstroom vanuit deze hoek was een bescheiden 0,8 ton. China en India waren in het tweede kwartaal van dit jaar gezamenlijk goed voor 45% van de totale wereldwijde vraag naar goud voor juwelen. Door de zwakke roepie in India en door de zwakkere vooruitzichten voor de economische groei in China kochten beleggers in deze landen relatief wat minder goud dan voorheen. Buiten deze twee landen om was de vraag naar beleggingsgoud wel wat toegenomen, de WGC noteerde een jaar-op-jaar stijging van de vraag naar 195,2 ton. Vooral in Europa werd meer goud gekocht in het tweede kwartaal, als gevolg van de onzekerheid die de schuldencrisis met zich meebrengt. De verzwakking van de euro ten opzichte van de dollar maakte goud overigens wel relatief duur in de landen die horen bij de muntunie.

Centrale banken kochten actief goud bij in het tweede kwartaal, waar we ook al meerdere malen bericht van hebben gedaan op Marketupdate. De goudreserves van overheden en centrale banken namen het afgelopen kwartaal met in totaal 157,5 ton toe, de grootste kwartaalstijging sinds centrale banken in het tweede kwartaal van 2009 netto kopers werden van goudstaven. In de eerste helft van dit jaar kochten centrale banken voor 254,2 ton bij, een toename van 25% ten opzichte van de eerste helft van 2011 (toen er 203,2 ton werd gekocht). De WGC merkt op dat de aankopen van goud zich concentreren in opkomende economieën. Deze landen hebben vaak een overschot op de handelsbalans en bouwen daardoor meer buitenlandse reserves op. Deze reserves willen ze voor een steeds groter gedeelte diversificeren met fysiek goud.

Centrale banken kopen meer goud

Het rapport laat zien dat goudbeleggers in het tweede kwartaal relatief gezien minder goud hebben gekocht, want de vraag naar baren en munten zakte met 23% naar 302 ton. Het eerste kwartaal van 2012 was wel een stuk beter, want als we de cijfers van de eerste helft van 2012 naast die van 2011 leggen zien we dat de daling slechts 3% was. Vooral in Hong Kong, Taiwan, Europa en Turkije groeide de vraag naar beleggingsgoud, terwijl men in de VS en in Zwitserland juist een daling van de vraag zag. In de VS zakte de verkoop van 'Gold Buffalo' en 'Gold Eagle' muntstukken zelfs met 40% in ten opzichte van een jaar geleden. In plaats daarvan werden er aan de andere kant van de oceaan meer andere munten en kleine goudbaartjes gekocht. In Zwitserland zakte de vraag naar beleggingsgoud in het tweede kwartaal van 2012 met 16% naar 17,3 ton.

Grote aankopen van centrale banken en overheden zagen we in Kazachstan, Rusland, de Filipijnen, Turkije, Zuid-Korea en waarschijnlijk ook in China. De Duitse centrale bank verkocht een klein beetje goud, want 0,7 ton werd omgezet in herdenkingsmunten.

Goudreserve Rusland als percentage totale reserves

Beleggersvraag naar goud in Rusland

Kwaliteit van gouderts in Rusland steeds lager, winstmarges veel hoger

Goudproductie per land

• World Gold Council: Gold Demand Trends Q2 2012 (WGC)

Zuid-Afrikaanse politie opent vuur op stakende mijnwerkers

De Zuid-Afrikaanse politie heeft donderdag het vuur geopend op stakende mijnwerkers die zich hadden bewapend met machetes en stokken. Het incident deed zich voor bij de Lonmin's Marikana platinamijn en resulteerde in tientallen dodelijke slachtoffers. Het incident is gefilmd door Reuters television. Volgens een verklaring van de politie werd het vuur geopend uit zelfbescherming. Voorafgaand aan het schieten zou de politie verschillende pogingen hebben ondeomen om de stakende mijnwerkers uit elkaar te halen, zo schrijft Reuters op basis van bronnen. De president van Zuid-Afrika, Jacob Zuma, was geschokt door deze daad, die de boeken in gaat als de meest bloedige actie van de Zuid-Afrikaanse politie sinds 1994.

Volgens een woordvoerster van de oppositiepartij 'Democratische Alliantie' kan het dodental zijn opgelopen tot 38. Het SAPA nieuwagentschap telde achttien lichamen. Deze geweldsuitbarsting bracht de wereldwijde markt van platina in beroering, want de prijs van dit industriële edelmetaal schoot met meer dan een procent omhoog. Vanuit het Londense hoofdkwartier van dit bedrijf werd besloten om al haar platinamijnen in Zuid-Afrika stil te leggen, waardoor 12% van de wereldwijde platinaproductie stil is komen te liggen. De aandelen van het mijnbouwbedrijf verloren als gevolg van dit incident 6,7% in Londen en 7,3% in Johannesburg.

Volgens Reuters hebben veel platinamijnen moeite om het hoofd boven water te houden, als gevolg van stijgende productiekosten en een gedaalde prijs voor het edelmetaal.

• South African police shoot dead striking miners (Reuters)

36 Weird Economic Indicators That You've Never Heard Of

Businessinsider komt met een overzicht van 36 opmerkelijke economische indicatoren, waarvan ik de meeste nog niet kende. Ook sommige niet voor de hand liggende trends kunnen soms gekoppeld worden aan de fase waarin de economie zich verkeert. In economisch slechte tijden gaan mensen bijvoorbeeld vaker daten, kleedt men zich anders, krijgen babies minder vaak een schone luier, gebeuren er meer dodelijke ongelukken onder fietsers, stijgen de prijzen van bonen in blik en gebruikt men minder kartonnen verpakkingen.

• 36 Weird Economic Indicators That You've Never Heard Of (Businessinsider)

Facebook aandeel zakt opnieuw onder de $20 na nieuwe verkoopgolf

Nu een grote groep investeerders in Facebook hun aandelen van de hand mogen doen krijgt de koers opnieuw een klap naar beneden te verwerken. Het aandeel staat weer onder de $20 en daarmee is ruim $50 miljard aan beurswaarde in een paar maanden tijd volledig verdampt. Beleggers zetten steeds meer vraagtekens bij het verdienmodel van de sociale netwerksite, die kan putten uit een ongekend grote database van gebruikers. De komende maanden zullen er nog meer aandelen vrijgegeven worden, waardoor men verwacht dat het aandeel nog wel verder in koers kan zakken.

Bedrijven die vroeg in Facebook hebben geïnvesteerd, zoals DST Global Ltd., Goldman Sachs Group Inc. (GS), Elevation Partners en Accel Partners, mochten deze week hun aandelen eindelijk verkopen. Mark Zuckerberg kon op de dag van de beursgang al wat aandelen van de hand doen, toen de koers nog richting en over de $40 ging. Sinds de IPO op 17 mei is het aandeel Facebook met 48% gekelderd, waarmee het een van de slechtste beursgangen van de laatste tijd is met deze orde van grootte.

• Facebook Second-Worst IPO Performer After Share Lock-Up (Bloomberg)

Barofsky: ''Geithner gaf toe dat Obama's noodplan voor de huizenmarkt was vormgegeven als vangnet voor de banken''

De voormalig inspecteur van SigTARP, Neil Neil Barofsky, vertelde op de Amerikaanse nieuwszender MSNBC dat het reddingsplan voor de huizenmarkt in de VS was bedoeld als een soort ''schuimdeken op de landingsbaan'' voor de grote banken. Dat kreeg hij in het diepst van de crisis te horen van niemand minder dan Timothy Geithner, de Amerikaanse minister van Financiën. Deze openbaring zal niet als een verrassing komen, maar laat er ook geen onduidelijkheid over bestaan dat in crisistijd alles in het werk wordt gesteld om de banken overeind te houden.

• BAROFSKY: ‘GEITHNER ADMITTED TO US THAT OBAMA’S HOUSING POLICY WAS DESIGNED TO “FOAM THE RUNWAY” FOR THE BANKS’ (SilverDoctors)

Rente op 10-jaars Amerikaanse staatsobligaties stijgt weer

Op het blog van de Financial Times wordt aandacht geschonken aan de ontwikkeling van de rente op Amerikaanse staatsobligaties. Die is de laatste paar weken weer flink opgelopen, zoals onderstaande grafiek van Bloomberg laat zien. De 10-jaars leningen, die al een paar jaar in een dalende trend zaten, lijken nu weer de weg naar boven te hebben gevonden. Slecht nieuws voor de Amerikaanse overheid, die naar verwachting ook dit jaar weer meer dan $1.000 miljard bij zal moeten lenen om alle uitgaven te kunnen dekken. De rente is op het moment van schrijven ongeveer 1,82%, wat overigens nog steeds vrij laag is ten opzichte van het gemiddelde over de afgelopen jaren. Toch is het een behoorlijke stijging ten opzichte van de bodem van 1,4% die halverwege juli werd aangetikt. Als de rente nog verder blijft stijgen zal de Amerikaanse centrale bank opnieuw in actie kunnen komen. Voor het huidige renteniveau van 1,82% moeten we overigens terug naar mei van dit jaar.

Ontwikkeling rente op 10-jaars staatsobligatie VS (Bron: Bloomberg)

• 10-year yield back to levels not seen since… May (FT Alphaville)

Handelsoverschot Europa

De meest recente data van Eurostat laat zien dat de eurozone in juni haar handelsbalans heeft weten te versterken. De zeventien landen van de eurozone zouden gezamenlijk een overschot van €14,9 miljard hebben opgebouwd in de handel met de rest van de wereld. Vorig jaar juni was het overschot slechts €0,2 miljard. Voor de hele Europese Unie (27 landen) groeide vooral de export naar Rusland (+18%), Zuid-Korea (+16%), Brazilie (+15%) en Japan (+14%). De import nam vooral toe vanuit Noorwegen en de VS, terwijl er minder goederen werden ingevoerd vanuit India en Japan.

De landen met het grootste overschot op de handelsbalans binnen Europa in de maand juni waren Duitsland (+ €74,7 miljard), Nederland (+ €20,4 miljard) en Ierland (+ €16,9 miljard). De grootste netto importeurs in heel Europa waren het Verenigd Koninkrijk (- €60,9 miljard miljard), Frankrijk (- €36,1 miljard) en Spanje (- €16,8 miljard). De gezonde handelsbalans van Europa als geheel staat in schril contrast met het enorme handelsbalanstekort van de VS, dat voor een steeds groter gedeelte wordt gefinancierd met geleend geld. Onderstaande grafiek  is samengesteld op basis van de data uit de publicatie van Eurostat.

Handelsbalans Europa in juni 2011 & 2012 (Bron: Eurostat)

Handelsbalans VS van 1960 t/m 2009 (Bron: Calculated Risk Blog)

• Euro area inteational trade in goods surplus of14.9 bn euro (Eurostat)

In ander nieuws:

• China’s Yuan Decades From Challenging Dollar: Cutting Research (Bloomberg)
• UBS cuts 2012 Silver price forecast to $31.60/oz, maintains Gold to $1,680 (Commodity Online)
• China National Gold considers big push into Africa (Reuters)
• Finland prepares for break-up of eurozone (Telegraph)
• Financialization's Self-Destruct Sequence (Oftwominds)
• The west has just become a giant banana republic (Sovereignman)
• Gold Measures Dollar Value Not Dollar Index (DXY) (Wealthcycles)

Tot slot

De kamer van ene Jamiro uit Amstelveen werd door zijn broer grondig verbouwd. Jamiro had de Facebook pagina van zijn broer 'bewerkt' en dat werd niet in dank afgenomen. Zie hier het resultaat van deze hilarische en originele actie.

Nieuws uit de Nederlandse media

Meer dan half miljoen mensen werkloos

Voor het eerst sinds 1996 zijn er meer dan een half miljoen geregistreerde werklozen in Nederland, zo blijkt uit cijfers van het CBS. In juli steeg de werkloosheid tot 6,5%, na correctie voor seizoensinvloeden. Het aantal werklozen in ons land laat al een jaar lang een stijgende trend zien, nadat de werkloosheid zich in de periode van begin 2010 tot en met de zomer van 2011 in een dalende trend begaf. In het najaar van 2008 waren er nog maar 290.000 werklozen, maar in februari van 2010 was dat al aangegroeid tot 452.000. Vervolgens leek de arbeidsmarkt te herstellen, want in de zomer van 2011 zakte het aantal werklozen weer tot net iets minder dan 400.000. Die opleving is sindsdien weer compleet teniet gedaan, zoals ook onderstaande grafiek van NU.nl laat zien.

Aantal werklozen in Nederland (Bron: NU.nl, data van CBS)

De instroom van werkzoekenden gaat onverminderd door, maar een klein gedeelte daarvan slaagt er ook daadwerkelijk in een baan te vinden. Vergeleken met de vorige piek van de werkloosheid in 2004 en 2005 zijn er nu naar verhouding veel meer mannen werkloos. Ook is de werkloosheid onder ouderen zichtbaar. Onder mensen jonger dan 45 jaar en onder de vrouwen is er nu minder werkloosheid dan in 2004 en 2005, zo meldt het CBS.

In juli waren er ongeveer 298.000 mensen die een WW-uitkering kregen, ruim 7.000 meer dan een maand eerder. Vergeleken met vorig jaar is de stijging van het aantal WW-uitkeringen zelfs 17,5%. Zorgwekkend is het aantal jongeren met een WW-uitkering, dat aantal is met 54% gegroeid ten opzichte van vorig jaar. In de bouwsector, gezondheidszorg en uitzendsector hebben de meeste mensen een uitkering aangevraagd. Regionaal was de stijging het grootst in de provincies Overijssel en Zeeland.

Het lijkt er niet op dat het dieptepunt op de arbeidsmarkt bereikt is. De economische vooruitzichten blijven somber en de economie groeit amper. Ook is het aantal vacatures sinds 2004 niet meer zo laag geweest als nu. Het aantal banen is de afgelopen twee kwartalen ook al gekrompen, met 26.000 in het eerste kwartaal en 55.000 in het tweede kwartaal van dit jaar.

• Meer dan half miljoen mensen werkloos (NU.nl)
• Verdere stijging werkloosheid (CBS)

Beleggingen stuwen winst SNS Reaal

SNS Reaal slaagde er het afgelopen half jaar in om meer winst te maken, want die verdubbelde ruimschoots tot €115 miljoen. De winststijging is voor een groot deel toe te schrijven aan gunstige resultaten op de derivatenportefeuille van de verzekeraar. Met deze verbeterde winstcijfers is de bank nog niet uit de problemen, want het is nog altijd niet zeker dat SNS Reaal eind volgend jaar de staatssteun kan aflossen. Ze had daarvoor al wel een reserve aangelegd, maar door de ongunstige marktomstandigheden heeft de verzekeraar besloten om deze reserve toe te voegen aan het kekapitaal.

De winstgevendheid van SNS Reaal staat onder druk door de vastgoedcrisis, want via het vastgoedonderdeel Property Finance heeft SNS veel geld belegd in vastgoedbezittingen die nu minder waard zijn geworden. Het bedrijf wil haar vastgoedportefeuille verkleinen, maar mag daar eigenlijk niet teveel verlies op lijden. SNS verwacht dat de marktomstandigheden de rest van het jaar moeilijk blijven, door de neergaande trend op de vastgoedmarkt en de Europese schuldencrisis.

• Beleggingen stuwen winst SNS Reaal (NU.nl)

Roemer bekent kleur: meer blijven uitgeven dan er binnenkomt

Emile Roemer wil niet (veel) bezuinigen, dat is onderhand wel bekend. Maar hij geeft wel erg graag geld uit dat er niet is, want zelfs de Europese broekriem van maximaal 3% tekort op de begroting zit Roemer veel te strak. Tegenover het FD maakte de leider van de SP bekend dat hij de 'boekhoudersmentaliteit' en de obsessie van maximaal 3% tekort hekelt en dat hij bereid is om deze maatregel in Brussel aan te vechten.

Volgens Emile Roemer is het de taak van de overheid om de economie weer aan het draaien te krijgen, een taak die niet uitvoerbaar zou zijn met een opgelegd maximum van 3% tekort op de begroting. Roemer vergelijkt de situatie met die in Spanje, waar de overheid meer tijd en ruimte heeft gekregen om de begroting op orde te brengen. Hij verdedigt zijn standpunt door te stellen dat hij de bezuinigingen in een ander tempo wil doorvoeren en daarbij de lasten anders wil verdelen. Hij beroept zich op de OESO, het IMF en de econoom Paul Krugman, die ook de mening delen dat de overheid wat extra moet doen om de economie op gang te helpen.

De wereldwijde steunmaatregelen hebben totnogtoe vooral de staatsschuld van diverse Westerse landen verder opgestuwd, met vele miljarden tegelijk. Daarvoor kreeg men een bijzonder zwak herstel terug, zowel in de VS als in Europa. Roemer zegt er gemakshalve niet bij dat al dat geleende geld ooit via belastingen terugbetaald moet worden en dat daarmee de lasten voor de toekomstige generaties nóg hoger worden. Alsof de belastingdruk in ons land al niet hoog genoeg is, om nog maar te zwijgen over de pensioenverplichtingen voor de jonge generatie.

Roemer wil €3 miljard extra investeren in de bouwsector, in de hoop dat daarmee de fundamentele onevenwichtigheid uit de huizenmarkt gehaald wordt. Daaaast wil Roemer een koopkrachtgarantie geven tot ruim boven modaal (€30.000 per jaar), al is nog niet duidelijk hoe dat er precies uit zal zien. Gelukkig wordt het populisme op links gedwarsboomd door Europa, want toegang tot de geldpers heeft Roemer gelukkig niet. Als hij die macht wel zou hebben mogen we ons serieus zorgen gaan maken, want de SP-leider liet ook weten dat hij een grotere rol ziet voor de ECB. Die moet waar nodig 'staatsobligaties opkopen om de eurocrisis te tackelen' en de werkloosheid terugdringen, vergelijkbaar met het mandaat van de Federal Reserve in Amerika.

• 'Moet ik die belachelijke boete betalen als het tekort groter is dan 3%? “Over my dead body”' (FD)

PvdA: ABN Amro niet naar de beurs

Diederik Samsom van de PvdA heeft in het TV-programma Knevel en van den Brink gezegd dat ABN Amro volgens zijn partij niet naar de beurs zal worden gebracht. De PvdA-leider neemt genoegen met de 'diverse' aard van het Nederlandse bankenlandschap met een bank in overheidshanden (ABN Amro), een private bank (ING) en een corporatie (Rabobank). Dat hij de naam SNS Reaal vergeet kan gebeuren, maar ook dat is een bank met een aanzienlijk klantenbestand.

Volgens Samsom blijft ABN Amro voor minstens de helft in handen van de staat en kunnen 'geduldige investeerders zoals pensioenfondsen' ruimte krijgen om te investeren in deze bank. Door ABN Amro niet terug te brengen op de beurs voorkomt Samsom ook imagoschade voor zijn voorganger Wouter Bos. Die kreeg in het heetst van de crisis de lastige taak toebedeeld om ABN Amro te nationaliseren, zonder daarvoor teveel geld neer te tellen.

• PvdA: ABN Amro niet naar de beurs (FD)

Grondstoffen in de lift ondanks crisis

De grondstoffenprijzen suggereren dat de economie weer aan het herstellen is, want de grondstoffenindices van UBS en Goldman Sachs lieten de afgelopen twee maanden een koersstijging van respectievelijk zo'n 13 en 17% zien. Uiteraard zit hier ook de plotselinge stijging van de voedselprijzen in, die het gevolg zijn van de extreme droogte in de VS. Door subsidies voor ethanol is er tevens veel intensiever voedsel verbouwd, met als gevolg dat de landbouwgrond minder vruchtbaar is geworden.

Ook de olieprijs zit weer in de lift, wat volgens sectoreconoom energie Hans van Cleef van ABN Amro te maken heeft met angst omtrent de ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Voorbeelden zijn de onrusten in Syrie en het embargo tegen Iran vanwege het atoomprogramma. Industriële metalen zijn juist wat in prijs gezakt, maar deze wegen minder zwaar mee in de index.

Het is moeilijk vast te stellen wat de grondstoffenprijzen precies doet bewegen, omdat er ook veel speculatief geld in deze markt zit. Beleggers die verwachten dat bepaalde prijzen gaan stijgen of dalen kunnen de koers ook beïnvloeden. Daaaast wordt vaak aangenomen dat monetaire stimulering door centrale banken zorgt voor een vlucht richting 'hard assets' en prijsstijgingen van grondstoffen in het algemeen.

• Grondstoffen in de lift ondanks crisis (FD)

Krimp verpakte hypotheekobligaties

Het FD schrijft dat de markt voor verpakte hypotheekobligaties die direct of indirect worden gedekt door de Amerikaanse overheid gekrompen is naar het laagste niveau sinds drie jaar tijd. Door overheidsgaranties en aankoopprogramma's werd aan het begin van de crisis voorkomen dat deze markt volledig zou instorten. Het FD schrijft:

''Het uitstaande bedrag van door de hypotheekinstellingen Fannie Mae, Freddie Mac en Ginnie Mae gedekte effecten is in juli gedaald naar $5240 mrd. Dat is volgens het Amerikaanse persbureau Bloomberg het laagste niveau sinds juli 2009. Sinds de piek in 2010 is de markt met $150 mrd teruggelopen. Fannie Mae en Freddie Mac worden door de overheid gesteund en Ginnie Mae is van de overheid.''

De krimp zou te verklaren zijn door een verdere waardedaling van het onderpand van deze hypotheekobligaties, de lagere groei van het aantal mensen dat op zoek is naar een huis en het feit dat huizenkopers naar verhouding minder lenen en meer aflossen dan voor de crisis. Wie dacht dat deze financiële producten door hun slechte reputatie verworpen zijn door financiële instellingen heeft het mis, want er vindt nog steeds handel in deze activa plaats. Vooral Amerikaanse banken en onroerendgoedfondsen hebben nog steeds belangstelling voor deze producten. In het eerste kwartaal van dit jaar namen de totale beleggingen in deze producten toe met $100 miljard en volgens analisten van Morgan Stanley en JP Morgan Chase zal dit bedrag verder omhoog schieten.

Het aankopen van dit soort hypotheekpakketten kan ook gezien worden als een voorsorteeractie, want er gaan geruchten dat de Amerikaanse centrale bank in de toekomst zal overgaan tot een nieuwe ronde van steunaankopen, die de koersen van dit soort hypotheekproducten ondersteunen.

• Krimp verpakte hypotheekobligaties (FD)

Vakantiegeld nauwelijks besteed aan vakantie

Slechts drie op de tien Nederlandse werknemers heeft het vakantiegeld ook echt gebruikt voor de vakantie, zo lezen we op de website van de Telegraaf. De rest zette het geld weg op een spaarrekening of gebruikte het voor dagelijkse uitgaven:

''Dit jaar kregen de Nederlandse werknemers 23 miljard euro vakantiegeld uitgekeerd, de meesten van hen in de maand mei. Uitzendorganisatie Unique onderzocht de bestemming van het vakantiegeld en ondervroeg 433 mensen.  Van hen zette 40 procent het vakantiegeld op een spaarrekening, 30 procent gaf het uit aan vakantie en een kwart besteedde het aan dagelijkse uitgaven. Zo'n 3 procent beloonde zichzelf met het vakantiegeld door een groot cadeau te kopen.''

Het onderzoek kan een vertekend beeld geven, omdat mensen die later in het seizoen op vakantie gaan het geld eerst zullen parkeren op een spaarrekening. Het is dan formeel wel gespaard, maar dat kan niet uitsluiten dat het geld niet voor een latere vakantie gebruikt wordt. Volgens de algemeen directeur van uitzendorganisatie Unique is het sparen van vakantiegeld een fenomeen dat terugkeert in crisistijd.

• Vakantiegeld nauwelijks besteed aan vakantie (Telegraaf)

'Zeven banken gedagvaard in Liborzaak VS'

Aanklagers in de VS hebben zeven banken gedagvaard in het onderzoek naar mogelijke manipulatie van de Liborrente. De Liborrente wordt dagelijks vasgesteld op basis van schattingen die banken zelf doorgeven over de rente die ze moeten betalen op leningen. Onder de gedagvaarde bedrijven zijn de Amerikaanse bank JPMorgan Chase en het Zwitserse UBS. Ook het Britse Barclays, dat eerder al een boete kreeg voor zijn betrokkenheid bij de Liborfraude, zou erbij zitten.

• 'Zeven banken gedagvaard in Liborzaak VS' (NU.nl)

'Bankia krijgt spoedig lening uit reddingsprogramma'

De Spaanse bank Bankia krijgt zeer binnenkort een noodlening van €100 miljard uit het Europese reddingsprogramma, zo schrijft het FD op basis van informatie van Bloomberg News. Het nieuws komt van een anonieme bron, maar miste zijn uitwerking op de aandelenmarkt niet. Het aandeel Bankia stond vanmorgen rond 11:20 uur 8,5% hoger op basis van het gerucht. Een woordvoerder van de Europese Commissie gaf donderdag nog geen commentaar en ook afgevaardigden van Bankia, de ECB en het Spaanse ministerie van Economische Zaken wilden nog niets bekend maken tegenover de media.

• Bankia krijgt spoedig lening uit reddingsprogramma – media (FD)

Inflatie eurozone blijft 2,4 procent

De (prijs)inflatie in de eurozone is in juli uitgekomen op 2,4%, wat nog altijd ruim boven de grens van 2% ligt die de ECB wenst te handhaven. In de gehele Europese Unie was de inflatie marginaal hoger, namelijk 2,5%. De prijsstijging was het meest beperkt gebleven in Zweden (0,7%), Griekenland (0,9%) en Duitsland (1,9%). Het gemiddelde werd omhoog geholpen door landen als Hongarije, Malta en Estland, waar de gerapporteerde inflatie boven de 4% lag.

• Inflatie eurozone blijft 2,4 procent (RTL-Z)

Brazilië steekt miljarden in infrastructuur

De Braziliaanse president Dilma Roussef wil de eigen economie stimuleren met omvangrijke investeringen in de infrastructuur. De regering verkoopt binnenkort concessies voor ongeveer 10.000 kilometer aan spoorlijnen en 7.500 kilometer aan snelwegen aan private partijen, een actie die omgerekend circa €53,5 miljard moet opleveren. Van dat bedrag moet ruim de helft in de komende vijf jaar worden uitgegeven, bijvoorbeeld aan havens, vliegvelden en waterwegen. Het land organiseert in 2014 het WK voetbal en in 2016 de Olympische Spelen, evenementen die hoge eisen stellen aan de infrastructuur van het Zuid-Amerikaanse land.

De investeringen moeten de economische groei weer wat aanjagen, want die liep volgens RTL-Z vorig jaar terug naar 2,7%. Een jaar eerder was de groei nog 7,5%.

• Brazilië steekt miljarden in infrastructuur (RTL-Z)

Minder buitenlandse investeringen in China

Door de zwakkere economische groei in de belangrijkste afzetmarkten van China neemt ook de vraag naar buitenlandse investeringen af. RTL-Z schrijft dat buitenlandse partijen in totaal $7,6 miljard investeerden in fabrieken en andere projecten, een daling van 8,7% ten opzichte van diezelfde periode vorig jaar. De daling is ook te wijten aan de opkomst van andere opkomende economieën, zoals India, Brazilië en Rusland. Die snoepen ook een deel van de buitenlandse investeringen in China weg.

• Minder buitenlandse investeringen in China (RTL-Z)

Zestig mijnwerkers dood in Congo

In een afgelegen gebied in het noordoosten van Congo zijn afgelopen maandag maar liefst zestig mijnwerkers om het leven gekomen toen een mijnschacht instortte. Het ongeluk gebeurde ongeveer 100 meter onder de grond en het duurde dan ook vier dagen om de mijn, die diep in de jungle ligt, te bereiken. NOS weet te melden dat er in deze regio honderdduizenden mensen werken in slecht onderhouden en onveilige mijnen. In deze regio wordt vooamelijk goud en tin uit de grond gehaald.

• Zestig mijnwerkers dood in Congo (NOS)

Nieuws uit buitenlandse media

'China heeft dit jaar alleen al meer goud ingevoerd dan de totale reserve van Portugal'

De Chinese overheid ziet dat het niet onbeperkt de tijd heeft om goud te kopen en is de laatste jaren met een serieuze inhaalslag bezig. Ten opzichte van de omvang van hun economie en de totale buitenlandse reserves heeft het ooit communistische land nog altijd relatief weinig goud, maar door stelselmatig de binnenlandse productie op te kopen en goud te importeren stapelt het edelmetaal zich snel op. Volgens de meest recente cijfers van het World Gold Council heeft het land nog steeds 1054,1 ton goud, maar de laatste jaren worden de statistieken door China niet meer in de openbaarheid gebracht. Wel weten we hoeveel goud er elke maand het land wordt ingevoerd via Hong Kong.

Zero Hedge zette deze importcijfers van 2012 op een rijtje en rekent uit dat het land alleen in de eerste zes maanden van dit jaar al meer goud heeft ingevoerd dan wat Portugal in totaal aan voorraad heeft (ongeveer 382 ton). Zero Hedge verwacht dat, indien bekend zou worden hoeveel goud China nu daadwerkelijk heeft, de prijs van het metaal aanzienlijk hoger zal liggen dan de ~$1.600 waar het nu op schommelt.

Import goud in China vanuit Hong Kong (Bron: Zero Hedge)

• The Hoarding Continues: China Has Imported More Gold In Six Months Than Portugal's Entire Gold Reserve (Zero Hedge)

Banken doen weinig om klanten te helpen bij het herstel van foutieve transacties

In de Daily Mail verscheen een artikel over probleem dat blijkbaar steeds vaker voorkomt: klanten die per ongeluk een foutje maken bij het overboeken van geld en die vervolgens veel moeite moeten doen om dat geld weer terug te krijgen. Volgens de Daily Mail raakt er jaarlijks voor miljoenen ponden zoek door verkeerde overboekingen via het inteetbankieren. Vaak gaat het dan om kleine bedragen, maar soms verliezen klanten hun complete spaarvermogen uit het oog na een foutje bij het invoeren van de gegevens. Volgens experts zijn het vooral de minder ervaren computergebruikers die zichzelf slachtoffer maken, doordat ze de gegevens niet dubbel checken of gegevens verkeerd invoeren.

Vooral als het geld wordt overgemaakt naar een bankrekening bij een andere bank ontstaat er een probleem, omdat de persoon die het geld onbedoeld ontvangen heeft niet verplicht kan worden het geld terug te boeken en de bank de transactie dan niet makkelijk ongedaan kan maken. De bank probeert contact te leggen met de ontvanger van het geld, maar die heeft in sommige gevallen het geld al uitgegeven of besluit om de bank te negeren. In dat geval kan er voor het slachtoffer niet veel gedaan worden, want de persoonsgegevens die horen bij de bankrekening waar het geld per ongeluk op gestort is mogen niet openbaar worden gemaakt. Alleen wanneer er een rechtszaak aangespannen wordt kan deze informatie uiteindelijk opgevraagd worden.

De Daily Mail doet verslag van twee gedupeerden, die veel moeite moesten doen om geld terug te krijgen van de bank. Het blijkt per bank heel verschillend te zijn hoeveel rekening ze houden met de belangen van de klant. Ondanks een explosieve stijging van het aantal klanten dat inteetbankieren gebruikt staat de wetgeving nog steeds in de kinderschoenen, zo concludeert de Daily Mail.

• 'My £7,000 just vanished': How a slip of a finger could cost your life savings (Daily Mail)

Banken vervalsen documenten van creditcardhouders?

Banken in de VS blijken hun administratie van hun creditcardhouders vaak niet op orde te hebben. Zodra banken de niet-betaalde schulden willen verhalen blijkt dat ze de documenten vaak niet in orde hebben. Om de zaak toch via een rechtbank af te handelen worden documenten volgens bronnen van RT daarom in veel gevallen vervalst. De problemen lijken van dezelfde aard als de problemen met de eigendomsaktes omtrent hypotheekleningen. Door een slecht functionerend registratiesysteem kunnen banken in veel gevallen ook niet wettelijk aanspraak maken op het onderpand van de hypotheeklening, het huis waar de hypotheek op afgesloten is. Onderstaande video is van Russia Today en legt het probleem uit.

Waar is de grootste crisis?

Europa pesten is makkelijk en populair, zeker als je er als buitenstaander naar kunt kijken. Het gestuntel van politici, de moeizame bezuinigingen, de demonstraties op de straten, de hoge jeugdwerkloosheid in de perifere landen, allemaal wekken ze niet de indruk dat het goed gaat met Europa. Maar wat we niet mogen vergeten is dat ook het Verenigd Koninkrijk en de VS diep in de problemen zitten, vergelijkbaar met de 'zwakkere' landen in de Europese muntunie. Het verschil is dat Europa de crisis onder ogen wil zien en zoekt naar een duurzame oplossing, terwijl men in de VS en in het VK kiest voor de makkelijke weg met hulp van de geldpers. Dat zien we onder mee aan de rente op staatsleningen, want die is voor de VS en het VK bijzonder laag, terwijl Spanje juist een vrij hoge vergoeding moet betalen op haar staatsobligaties. Onderstaande afbeelding illustreert de grote probleemlanden, gegroepeerd in een matrix naar begrotingstekort en staatsschuld. Hierop komt de VS er een stuk slechter vanaf dan de eurozone.

• Spot the looming crisis (Zero Hedge)

Amerikanen zijn in meerderheid afhankelijk van de overheid

Soms zegt een grafiek of illustratie meer dan duizend woorden. Zo plaatste het blog Dollarvigilante een cirkeldiagram van alle Amerikanen die een vorm van overheidssteun ontvangen. Het is niet uit te sluiten dat onderstaande illustratie enige overlap bevat, maar ook dan blijkt dat Amerika niet meer het kapitalistische land is wat het ooit was. Er zouden 107 miljoen Amerikanen leven van een vorm van bijstand (zoals voedselbonnen, zie deze bron), 55 miljoen zouden aanspraak maken op Social Security en ruim 47 miljoen Amerikanen zouden ook compensatie ontvangen via Medicare. Daar komt nog eens bij dat 40 miljoen Amerikanen werkt in dienst van de overheid, mensen die voor hun inkomen afhankelijk zijn van de belastingen die alle Amerikanen met elkaar betalen plus het bedrag dat de overheid jaarlijks bij moet lenen om rond te komen. En dan zijn er verspreid over de wereld ook nog eens bijna 3 miljoen Amerikaanse soldaten die voor hun broodwinning afhankelijk zijn van de Amerikaanse overheid.

• The Fiat World (Dollarvigilante)

Ontwikkeling huizenprijzen in verschillende landen vergeleken

The Economist heeft een interactieve grafiek online gezet waarop men de ontwikkeling van de huizenprijzen in verschillende landen met elkaar kan vergelijken. Zo komen we te weten dat de huizenprijzen in ons land weliswaar niet het hardst zijn gestegen in absolute termen (daarvoor moeten we naar landen als Spanje en Ierland), maar dat ze naar verhouding tot het inkomen in ons land wél het hardst zijn gestegen, gevolgd door Spanje. Ook ons land staat nog een correctie te wachten op de woningmarkt, al doet de politiek er alles aan om dat te voorkomen danwel uit te stellen.

 

• Location, location, location: Our interactive overview of global house prices and rents (Economist)

Goudinkoop in Lissabon over de top heen?

De stijging van de goudprijs doet veel mensen ertoe besluiten hun oude goud van de hand te doen. Deze markt trok veel nieuwe goudinkopers, de zogeheten cash for gold winkels. In 2011 kwamen er in Portugal 29% bij ten opzichte van het jaar ervoor, maar nu sluiten sommigen alweer hun deuren. Ondanks de relatief hoge goudprijs krijgen de goudinkopers de laatste tijd steeds minder klanten binnen, een teken dat de markt aan het opdrogen is. Veel mensen die hun oude goud wilden verkopen hebben dat inmiddels al gedaan, waardoor er nog maar weinig aanbod van sloopgoud vrij komt.

De hoeveelheid gerecycled goud zakte volgens de nieuwste cijfers van de World Gold Council in het afgelopen kwartaal met 7,7% naar 363,7 ton. Portugezen die door de financiële crisis in de problemen zijn gekomen kiezen er vaak voor om oude gouden sieraden van de hand te doen, zeker nu de prijs in euro's zo hoog staat.

Een goudhandelaar verklaart tegenover Bloomberg dat er nu bij wijze van spreke zeven honden vechten om één bot, waarbij de honden de goudhandelaren illustreren en het bot het kleine beetje goud van een particulier. De dalende omzet van de goudinkopers maakt de concurrentie onderling nog intensiever, wat in theorie goed kan zijn voor de consument. Goudwinkels zullen op den duur meer moeten bieden voor het goud om klanten binnen te halen.

• Gold Runs Out in Lisbon as Price Drop Compounds Money Misery (Bloomberg)

Tot slot

Een bijzondere foto van de nieuwe Hardanger Bridge in Noorwegen. Deze brug moet volgend jaar gereed zijn en zal een veerboot vervangen. De brug wordt 1380 meter lang en zal zowel rijbanen voor auto's als een baan voor fietsers en wandelaars bieden. De brug gaat over een fjord heen van 500 meter diepte en is aan beide uiteinden verbonden met een tunnel. De kosten van de brug: ongeveer €200 miljoen.

De Hardanger brug is in 2013 gereed

Nieuws uit de Nederlandse media

Belegger vindt steun bij drank en tabak

In crisistijd is er traditioneel meer vraag naar genotsmiddelen als drank en tabak. Ook met deze crisis is dat niet anders, want uit de Bloomberg European 500 index (de 500 grootste beursgenoteerde Europese bedrijven) blijkt dat deze sectoren het meest gegroeid zijn. Het FD schrijft dat tabaksproducent British American Tabacco de afgelopen vijf jaar met groot gemak de index wist te verslaan, een periode waarin de problemen uit Amerika kwamen overwaaien en Europa in een schuldencrisis verzeild raakte. Ook bierbrouwers als AB InBev en SABMiller behoorden tot de betere stijgers en verdubbelden in beurswaarde. De koersstijging van Heineken over diezelfde periode bleef met 22% overigens behoorlijk achter bij de top.

Gemiddeld behaalden sigaretten- en drankenfabrikanten over de afgelopen vijf jaar een koersrendement van respectievelijk 78% en 63%, een uitmuntende prestatie gezien de gemiddelde koersdaling van 27% voor de gehele index van 500 bedrijven. De fabrikanten van sterke drank deden het ook goed onder het slechte economische klimaat in Europa, maar haalden minder indrukwekkende rendementen. Het FD schrijft dat Diageo (het bedrijf achter Johnnie Walker-whisky en Ketel One-wodka) een koerswinst van 70% boekte over de afgelopen vijf jaar. Branchegenoot Peod-Ricard bleef achter met een koerswinst van 30%. Op de Britse FTSE 100 beursindex zou een soortgelijke trend zichtbaar zijn. Dit bericht bevestigt opnieuw dat beleggers ook in crisistijd voldoende kansen hebben op de beurs, mits ze met scherp schieten op de juiste sectoren. Het volgen van de beursindex heeft de belegger de laatste vijf jaar niet veel opgeleverd.

• Belegger vindt steun bij drank en tabak (FD)

Student komt vaak niet rond zonder hulp ouders

De meeste studenten komen niet rond zonder financiële steun van hun ouders, zo lezen we op NU.nl. Uit recent onderzoek van het Nibud onder bijna drieduizend HBO- en WO-studenten blijkt dat zes op de tien studenten maandelijks geld krijgt van zijn of haar ouders. Voor uitwonenden is de bijdrage gemiddeld €233 per maand, terwijl thuiswonende studenten ook met gemiddeld €100 per maand geholpen worden. Dat komt neer op respectievelijk 25 en 19 procent van het totale inkomen van de student. De meerderheid van de studenten blijkt zonder de hulp van ouders niet 'rond te kunnen komen'.

''Uitwonende studenten hebben elke maand gemiddeld 915 euro aan inkomsten, thuiswonenden 535 euro. Hun grootste inkomstenbron is de studiefinanciering, maar twee derde komt alleen rond doordat de ouders belangrijke uitgavenposten voor hun rekening nemen. Het gaat hierbij vooral om collegegeld, de zorgverzekering en studieboeken. Bijna zeven op de tien studenten hebben naast hun studie een bijbaantje. Gemiddeld levert dit 354 euro per maand op.''

'Rond komen' is overigens een vrij rekbaar begrip, want studenten hebben doorgaans ook wel wat geld over voor uitgaan, vakanties, dure kleding en verschillende hobby's. Dat zijn uitgaven waar studenten wel in kunnen snijden, maar dat natuurlijk liever niet doen. Zeker niet als ouders een handje meehelpen en de studiefinanciering het mogelijk maakt om op iets ruimere voet te leven.

Jongeren die in het onderzoek van het Nibud hebben aangegeven dat ze tijdens hun opvoeding goed zijn ingelicht over geldzaken blijken hun financiën als student ook beter dan gemiddeld op orde te hebben. Ze sparen meer, kunnen makkelijker rond komen en houden hun administratie beter bij. De opvoeding blijkt ook invloed te hebben op het leengedrag van studenten, want een derde van de studenten die niet leent zegt dat te doen omdat ouders dat hebben afgeraden.

• 'Student komt vaak niet rond zonder ouders' (NU.nl)
• Cruciale rol van ouders in zowel financiële opvoeding als financiële ondersteuning studenten (Nibud)

Beleggers World Online krijgen geld terug

Beleggers die het slachtoffer zijn geworden van de beursgang van World Online in 2000 krijgen deze maand hun verlies grotendeels vergoed, zo lezen we op de website van RTL-Z. Het gaat hier overigens alleen om de beleggers die in 2010 al lid waren van de beleggersvereniging VEB, voor de andere beleggers is nog geen regeling getroffen.

Kort na de beursgang van World Online kwam het nieuws naar buiten dat directeur Nina Brink al een groot pakket aandelen in het bedrijf van de hand had gedaan. Belangrijke informatie werd bij de beursgang verzwegen. Beleggers reageerden hierop door hun aandelen ook van de hand te doen, met als gevolg dat de koers met €23,75 kelderde tot €19,25. Voor dit verlies is nu een compensatie geregeld, waarin ook een kleine opslag is meegenomen om misgelopen rente (deels) op te vangen. In totaal krijgen nu 12.000 beleggers voor elk aandeel World Online dat ze toen in bezit hadden een vergoeding van ongeveer €28.

• Alleen leden VEB krijgen geld World Online (RTL-Z)
• Beleggers World Online krijgen geld terug (NU.nl)

Spaanse banken lenen recordbedrag bij de ECB

De Spaanse banken hebben in de maand juli opnieuw meer geld geleend via de kredietfaciliteit van de ECB. Door de grote hoeveelheid slechte leningen die veel Spaanse banken in de boeken hebben staan zijn andere banken terughoudend om leningen te verstrekken. Om te voorkomen dat de liquiditeit bij de zwakkere banken opdroogt heeft de ECB ook een kredietfaciliteit, waarvoor banken overigens een relatief hoge rente moeten betalen. In juli leende Spaanse banken gezamenlijk voor een recordbedrag van €375,5 miljard bij de ECB. Een maand geleden was dat €337,2 miljard en een jaar eerder slechts €52 miljard. Sinds eind vorig jaar is de hoeveelheid leningen van Spaanse banken bij de ECB snel opgelopen. Onderstaande grafiek is gebaseerd op data die de Spaanse centrale bank maandelijks verstrekt.

• Spaanse banken lenen recordbedrag bij de ECB (NU.nl)
• Data van de Spaanse centrale bank (BDE.es)

Liborgate schaadt ook de pensioenfondsen

Op de website van het FD lezen we dat ook pensioenfondsen geraakt zijn door de recente 'Liborgate'. Door de interbancaire rente te manipuleren konden banken hun marges opschroeven, wat ook ten koste is gegaan van pensioenfondsen. Die gebruiken namelijk op Libor gebaseerde renteswaps om bepaalde risico's af te dekken. Nu onduidelijk is wat de rente feitelijk had moeten zijn heeft het vertrouwen in dit instrument een deuk gekregen, vertrouwen dat essentieel is voor het functioneren van de kapitaalmarkten.

Volgens Rik Albrecht, de auteur van het artikel, is het moeilijk om de schade te bewijzen. Pensioenfondsen kunnen zowel voor- als nadeel hebben ondervonden van de Liborfraude, afhankelijk van de posities die ze hebben ingenomen met hun beleggingen. Albrecht schrijft:

''Belanghebbenden moeten erop aan kunnen dat zij een eerlijke kans op rendement hebben voor het risico dat zij nemen. Als dat vertrouwen weg is, nemen ze mogelijk minder risico of beleggen minder. Dat frustreert de efficiënte werking van kapitaalmarkten en is slecht voor welvaart en maatschappelijke stabiliteit.''

• Liborgate schaadt ook de pensioenfondsen (FD)

Goldman Sachs verzweeg belangenverstrengeling

Het Nederlandse pensioenfonds Vervoer heeft een claim van €250 miljoen ingediend bij de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs. De claim, waarvan het FD op de hoogte is gebracht, werd vorige maand ingediend in Londen. De zakenbank beheerde tot april 2010 het pensioengeld van Vervoer, geld dat belegd werd in ondeugdelijke financiële producten op basis van herverpakte creditcardschulden, studieleningen en hypotheekleningen (de inmiddels beruchte CDO's, CLO's en MBS'en). Deze zouden meer rendement opleveren dan beleggingen in Europese staatsobligaties.

Het pensioenfonds Vervoer verwijt Goldman Sachs dat het tegelijkertijd via een andere afdeling van de bank speculeerde op een waardedaling van deze producten. Personeel dat in 2007 binnen Goldman Sachs overstapte naar de tak van vermogensbeheer moet volgens het pensioenfonds geweten hebben van de dubieuze kwaliteit van de verkochte financiële producten. Ook verwijt het pensioenfonds dat de Amerikaanse zakenbank de impact van de crisis op de huizen- en hypotheekmarkt heeft genegeerd. Die bedreigde immers de beleggingen van het Nederlandse pensioenfonds.

In de claim aan Goldman Sachs doet het pensioenfonds Vervoer ook haar beklag over bepaalde 'high-yield' beleggingen, hoogrenderende financiële producten die waren gebaseerd op obligaties van bedrijven met een lage kredietstatus. De opdracht van het pensioenfonds om hierin te beleggen zou door de zakenbank te laat en in te beperkte mate uitgevoerd zijn, waardoor het pensioenfonds een deel van het goede rendement van deze producten in het jaar 2009 misliep.

• ‘Goldman stopte pensioengeld in product waar het zelf tegen gokte’ (FD)

Britse inflatie onverwacht gestegen

De officiële inflatie blijkt een zeer wisselvallige indicator om economisch beleid op af te stemmen. RTL-Z schrijft dat de (prijs)inflatie in Groot-Brittannië in juli onverwacht is gestegen tot 2,6%, als gevolg van gestegen prijzen voor vliegtickets en kledingwinkels die eerder dan verwacht zijn begonnen met de zomeruitverkoop. Economen voorspelden een inflatiecijfer van 2,3% voor juli, een daling ten opzichte van de gerapporteerde 2,4% inflatie in juni.

• Britse inflatie stijgt tot 2,6 procent (RTL-Z)

In ander nieuws:

• Nederlandse economie licht gegroeid (NU.nl)
• Economie eurozone krimpt met 0,2 procent (NU.nl)
• Groei Duitse economie valt terug (NU.nl)
• Franse economie stagneert opnieuw (NU.nl)
• België wil spelers rood verven om band met supporters te versterken (Welingelichtekringen)
• Ongezond eten maakt je minder productief (Welingelichtekringen)
• Winkeliers wachten tevergeefs op consument (FD)
• Sinds 2004 niet meer zo weinig vacatures (Volkskrant)
• 'Benzineprijs op weg naar nieuw record' (Volkskrant)

Nieuws uit buitenlandse media

'Legaliseer concurrerende valuta'

Ron Paul wil het monopolie van de Federal Reserve en de Treasury doorbreken en pleit voor het legaliseren van alteatieve valuta. Ron Paul heeft zich in het verleden al meerdere malen kritisch uitgelaten over de Amerikaanse dollar en de manier waarop de Amerikaanse overheid en de Federal Reserve bezit zijn om deze munt om zeep te helpen. In het boek 'End The Fed' (2009) houdt Ron Paul een betoog waarin hij uiteen zet waarom de Federal Reserve en het Amerikaanse dollarsysteem de bron is van veel economische problemen.

Ron Paul stelt dat elke vorm van monopolie leidt tot inferieure producten en is van mening dat dat ook geldt voor de Amerikaanse dollar, die bij wet de status van 'legal tender' heeft gekregen. Het gebruik van een ander betaalmiddel in transacties is strafbaar in de VS, terwijl in de grondwet is opgenomen dat goud en zilver de status van 'legal tender' hebben. Volgens Ron Paul misbruikt de Amerikaanse overheid het monopoly op de uitgifte van de dollar, door telkens de waarde van de munt verder uit te hollen. De geldontwaarding is dan ook precies waar Ron Paul de Amerikaanse bevolking tegen wil beschermen. Door concurrerende valuta toe te staan kunnen mensen de dollar ontvluchten en daarmee ontsnappen aan de geldontwaarding van de dollar.

Ron Paul is een groot pleitbezorger van persoonlijke vrijheden en eigendomsrechten en wil dat ook toepassen op het geldsysteem. Via private initiatieven moeten Amerikaanse burgers in staat worden gesteld om in een ander soort geld te sparen en te betalen, zoals fysiek goud en zilver. Het Republikeinse congreslid verwijst naar Mexico, waar werknemers ervoor kunnen kiezen om te sparen op een zilverrekening die het gespaarde vermogen uitdrukt in troy ounces zilver, dat zonder belastingheffing opgevraagd kan worden. Ook haalt Ron Paul als voorbeeld Singapore aan, waar mensen in staat worden gesteld om een bankrekening te opnenen waarvan het saldo wordt uitgedrukt in grammen goud en zilver. Door creditcards te koppelen aan deze rekeningen kunnen mensen indirect zelfs betalingen uitvoeren met fysiek edelmetaal.

Dit soort alteatieve geldsystemen kennen uiteraard ook hun beperkingen, maar in elk geval hebben mensen dan wat te kiezen. Ron Paul wil dat goud en zilver weer erkend worden als betaalmiddel en dat de zogeheten 'capital gains tax' voor deze edelmetalen wordt geschrapt. Ik geef dit voorstel van Ron Paul weinig kans, hoewel ik het initiatief wel kan waarderen. De Amerikaanse overheid profiteert van het huidige dollarsysteem en zal dit voordel niet snel willen opgeven. Ook zal een alteatieve geldsysteem de waarde van de Amerikaanse dollar verder ondermijnen, en daarmee de macht van Amerika op het wereldwijd toneel.

• Legalize Competing Currencies (paul.house.gov)

'Rusland mag onder huidige wetgeving niet meer direct goud kopen bij mijnen'

Op Russia Today lezen we dat de huidige wetgeving in Rusland het voor de overheid lastiger maakt om fysiek goud aan de reserves toe te voegen. De regering wil 500 kilo goud bijkopen, maar moet dat volgens artikel 94 van de wet doen via een soort openbare aanbesteding. De overheid mag niet meer rechtstreeks een deal sluiten met een goudmijn voor levering van edelmetaal. Deze wetgeving moet andere aanbieders van fysiek goud een kans geven om de 'opdracht' van de overheid binnen te halen, maar blijkt nu weinig effectief te zijn. Mijnbouwbedrijven melden zich niet en zijn ook niet bereid om met elkaar de concurrentie aan te gaan, omdat ze daarmee een goede winstmarge op de inteationale goudmarkt links laten liggen.

De Russische overheid liet begin augustus al weten dat het voor $31,5 miljoen aan goud wil kopen, maar voor een dermate lage prijs dat er nog geen aanbieders zijn komen opdagen. Voorheen betaalde de overheid de dagkoers voor goud rechtstreeks aan de goudmijnen, maar die zijn steeds minder bereid om de overheid als klant te accepteren. Op de inteationale goudmarkt kunnen ze het edelmetaal voor betere prijzen verkopen, bijvoorbeeld aan inteationale banken. Die zijn bereid een hogere prijs te bieden voor het goud en betalen bovendien de helft van het bedrag vooraf.

De Russische overheid biedt doorgaans de in Londen vastgestelde prijs, de zogenaamde AM-fix en PM-fix. Goudmijnen willen met hun product niet onder deze prijzen gaan zitten, omdat ze dan simpelweg minder marge maken dan wanneer ze het goud verkopen aan inteationale partijen. Als de Russische overheid de $31,5 miljoen aan fysiek goud wil bemachtigen zal ze ofwel de wet moeten aanpassen ofwel een hogere prijs moeten bieden voor het goud.

Rusland voegde in 2011 ongeveer 100 ton aan goud toe aan haar reserves. Volgens de meest recente data van de World Gold Council staat het land wereldwijd op de achtste plaats met een totale goudreserve van 918 ton. Dat is echter nog maar 9,2% van de totale reserves van het land, een vrij laag percentage in vergelijking met landen als Italië, Frankrijk, Duitsland en de VS. Die hebben stuk voor stuk meer dan 70% van hun reserves in fysiek goud. Rusland staat op de zesde plaats als het gaat om de landen met de grootste goudproductie, zo weet Russia Today te melden.

• Gold auction means shortage for Russia State reserves (RT)

Peter Schiff opent goudbank

Peter Schiff, eigenaar van het beleggingsfonds Euro Pacific Capital en schrijver van het boek 'Crash Proof' (2007), heeft een nieuwe bank opgericht die klanten in staat stelt om te sparen in fysiek goud. Met de creditcard van deze bank kunnen klanten echter ook probleemloos betalingen verrichten, waarbij de spotprijs gebruikt wordt om te bepalen hoeveel goud er van de rekening afgeboekt moet worden. Naast het sparen in goud biedt deze bank ook de mogelijkheid om te sparen in valuta, daar kan de klant zelf een keuze in maken.

Volgens Peter Schiff is de Amerikaanse wetgeving voor banken zo ingewikkeld en omslachtig geworden dat hij heeft besloten om de bank op te richten in Saint Vincent en de Grenadines, een klein onafhankelijk land in de Caribische zee. Daar zijn de regels blijkbaar gunstiger en profiteren de klanten van het bankgeheim in dat land. Omdat de bank van Peter Schiff niet voldoet aan de eisen die door de VS gesteld worden kunnen Amerikanen geen rekening bij deze bank openen.

• Peter Schiff Opens Hard-Money Bank (Tenthamendmendcenter)

Zilverbeleggers blijven vasthouden aan hun positie

Terwijl het enthousiasme van hedge funds voor beleggen in zilver is gezakt naar bijna het laagste punt in vier jaar tijd blijven particuliere beleggers vasthouden aan hun positie. Sterker nog, de hoeveelheid zilver in handen van particuliere beleggers nadert een nieuw record, zo lezen we op Bloomberg. Speculanten hebben hun long positie op het grijze edelmetaal sinds de koersval van eind februari dit jaar met 72% teruggebracht, maar beleggers die via exchange-traded funds blootstelling zoeken aan de zilverprijs blijken hun positie stevig vast te houden. Volgens data die Bloomberg heeft gecompileerd hebben de ETF's momenteel een marktkapitalisatie van $16,2 miljard, bijna een recordhoeveelheid. De verwachting van dertien verschillende analisten is dat de zilverprijs in het vierde kwartaal van dit jaar een niveau van $33,02 zal bereiken, een stijging van 18% ten opzichte van het huidige niveau.

Hedge funds zijn minder happig geworden op zilver, omdat zilver veel gebruikt wordt in de industrie en er zorgen zijn over een groeivertraging van de economie in verschillende delen van de wereld. Particuliere beleggers in zilver blijven optimistisch en verwachten dat verdere stimuleringsmaatregelen van centrale banken de vlucht richting edelmetalen weer zal versterken. Van december 2008 tot en met juni 2011 verdrievoudigde de zilverprijs, een periode waarin de Federal Reserve voor $2,3 biljoen aan activa aan haar balanstotaal toevoegde.

Bloomberg rapporteert op basis van verschillende bronnen dat de industriële vraag naar zilver nog tenminste zes maanden zwak zal blijven. De vraaguitval die beleggers moeten opvangen wordt daardoor nog groter, aldus analist Jochen Hitzfeld van UniCredit. Data van de CFTC laat zien dat speculanten toch rekenen op een stijging van de zilverprijs, aangezien de netto long positie in de afgelopen twee weken verdubbeld is tot 9.323 contracten. Dat is nog steeds 58% minder dan het 5-jaars gemiddelde, waaruit blijkt dat het sentiment in ze zilvermarkt momenteel erg zwak is.

Twee grote mijnbouwbedrijven die zilver uit de grond halen, Coeur d’Alene en Pan American Silver Corp, staan ook onder druk door de daling van de zilverprijs. De aandelen van deze bedrijven staan over heel 2012 respectievelijk 18 en 28 procent lager, maar volgens analisten die Bloomberg raadpleegde kunnen de aandelenkoersen van deze twee mijnbouwbedrijven in de komende twaalf maanden met respectievelijk 35 en 45 procent omhoog.

Volgens Jeffrey Sica van SICA Wealth Management hebben beleggers ontzettend veel vertrouwen in het potentieel van een belegging in zilver. Als de prijs weer begint te stijgen verwacht hij dat veel hedge funds hun positie in de zilvermarkt weer zullen terugkopen.

• Silver Hoard Near Record as Hedge-Fund Bulls Recoil: Commodities (Bloomberg)

Wall Street kiest Romney

Even een grafiekje tussendoor; de donaties van Wall Street aan de twee presidentskandidaten voor de verkiezingen van 2012. De bedragen zijn niet uitzonderlijk groot in verhouding tot wat er totaal uitgegeven wordt voor de verkiezingscampagne, maar het verschil dat banken bijdragen aan de twee kandidaten is aanzienlijk. Kiezen de Amerikanen dit jaar voor Romney, dan weten ze ongeveer wat ze in huis halen…

• How Badly Does Wall Street Want a Romney Presidency? (Azizonomics)
• Wall Street's vote: Romney by a landslide (Politico.com)

Gartman van plan om goud te kopen als hedge tegen Britse pond

Investeerder Dennis Gartman heeft begin deze week een deel van zijn Britse ponden omgezet in fysiek goud. Gartman heeft al goud in de portefeuille om zich te beschermen tegen de Japanse yen, maar doet dat nu ook als 'hedge' tegen het Britse pond. Ook Gartman heeft gezien dat goud in andere valuta dan de dollar al behoorlijk gestegen is en verwacht hij dat het edelmetaal het ook goed zal doen in de Britse valuta. Uit de grafiek van de goudprijs zou Gartman afleiden dat de negatieve trend doorbroken is en dat het passeren van de grens van 1040 pond per troy ounce een nieuwe opgaande fase kan inluiden.

Uit het bericht kunnen we niet opmaken hoeveel goud Gartman van plan is te kopen en welke vorm van goud het betreft (papieren beloftes of fysiek). Het goud wordt in twee fasen gekocht, waarbij de tweede fase afhankelijk is van het al dan niet doorbreken van de koers van 1.042 pond per troy ounce.

Goudprijs in Britse ponden over de afgelopen twee jaar

• Gartman planning to buy Gold against British Pound sterling (Commodity Online)

Zonnepanelenfabrikanten in China in de problemen

De Chinese fabrikanten van zonnepanelen zitten in zwaar weer. Volgens een recent rapport van Maxim Group hebben de tien grootste fabrikanten van zonnepanelen omgerekend $17,5 miljard aan schulden opgebouwd, terwijl de vraag naar deze duurzame energiebron als gevolg van de economische crisis in de VS en in Europa behoorlijk is teruggelopen. Om de zonnepanelen verkocht te krijgen werden de verkoopprijzen verlaagd, met als gevolg dat de winstmarge zo goed als verdween.

Was de bruto winstmarge in deze sector in 2010 nog 30%, in 2011 was die al geslonken tot minder dan 10%. Dit jaar zou dat percentage nog lager zijn, terwijl een brutomarge van tenminste 10% nodig is om uit de kosten te blijven. Over de eerste helft van dit jaar heeft 80% van alle zonnepanelenfabrikanten in China verlies geleden, aldus de Moingwhistle. Door de combinatie van een te lage winstgevendheid en hoge schulden is er waarschijnlijk een flinke sanering in deze sector noodzakelijk. Dat de markt van zonnepanelen moeilijk is blijkt ook uit het feit dat het Amerikaanse Sylondra failliet ging, een bedrijf dat met een overheidssubsidie van honderden miljoenen nog steeds niet winstgevend kon worden. Het faillissement van deze Amerikaanse fabrikant werd destijds grotendeels toegeschreven aan de import van goedkopere zonnepanelen uit China.

• Domestic solar sector in trouble: report (Chinadaily)
• China’s solar industry on the brink of bankruptcy (Moingwhistle)

In ander nieuws:

• Italianen doen racemonster steeds vaker van de hand (Bloomberg)
• Slechte cijfers Britse huizenmarkt (Bloomberg)
• Bank of Japan maakt zich zorgen over wereldwijde groeivertraging (Reuters)

Tot slot

De Olympische spelen liggen alweer achter ons en waren voor de Nederlandse sporters geslaagd. Deze foto kwam ik tegen via Twitter en laat zien dat sport verbroedert. Hopelijk kunnen politici er wat van leren.

Nieuws uit de Nederlandse media

Uitzonderlijk veel faillissementen in juli

Vorige week kwam de stijgende trend in het aantal faillissementen al aan bod en waarschijnlijk zullen we er de komende maanden nog wel vaker over schrijven. Volgens data van het CBS zijn er in juli 725 bedrijven en instellingen (excl. eenmanszaken) failliet verklaard, een uitzonderlijk hoog aantal in historisch perspectief. De toename in vergelijking met een jaar geleden is ook zorgelijk. RTL-Z schrijft:

''In de eerste 7 maanden van dit jaar gingen 4475 bedrijven en instellingen op de fles. Dat is bijna 30 procent meer dan in de zelfde periode van 2011. Het aantal faillissementen dat in een maand wordt uitgesproken, hangt nauw samen met het aantal zittingsdagen van de rechtbank in die maand. Omdat dat aantal van maand tot maand sterk kan verschillen, wordt meestal gekeken naar het voortschrijdend driemaandelijks gemiddelde van faillissementen. In juli kwam dat uit op 667. Zo hoog is het driemaandsgemiddelde in decennia niet geweest, zegt het CBS.''

• Uitzonderlijk veel faillissementen in juli (RTL-Z)

Boetevrij aflossen bij meer banken mogelijk

Door de bijzonder lage spaarrente (bijna negatief indien gecorrigeerd voor de officiële inflatiecijfers) gaat men op zoek naar slimmere manieren om het spaargeld aan te wenden. Huizenbezitters vergelijken de spaarrente met de rentelasten van de hypotheek en komen tot de conclusie dat het in veel gevallen gunstiger is om extra af te lossen op de hypotheek dan om het geld te parkeren op een spaarrekening.

Banken zien de groeiende behoefte van klanten om meer of versneld af te lossen en spelen daarop in door hun regels te versoepelen. De marges waarbinnen klanten boetevrij extra kunnen aflossen wordt door een steeds groter aantal banken ruimer gemaakt. De Telegraaf schrijft dat banken als ABN Amro, BLG Wonen, ING, Florius en Nationale-Nederlanden al de mogelijkheid bieden om zonder boete extra af te lossen. Veel hypotheekverstrekkers hanteren nu een aflossingsmarge van minimaal €500 en maximaal 10% van de hypotheeksom.

Het nadeel van versneld aflossen is dat er relatief minder profijt wordt gehaald uit de hypotheekrenteaftrek, maar ook dan kan het aflossen nog steeds gunstiger zijn dan sparen op een spaarrekening of deposito. Voor een bank is het ook gunstig om klanten versneld af te laten lossen, zeker in een tijd waarin huizenprijzen dalen en banken ook meer risico lopen op de uitstaande leningen.

• Boetevrij aflossen bij meer banken mogelijk (Telegraaf)

'Huizenprijzen blijven ook volgend jaar dalen'

Volgens economen van de Rabobank zal het aantal verkochte woningen in 2013 verder dalen en zal ook de gemiddelde prijs verder omlaag gaan, zo lezen we op NU.nl. De voorspelling van de Rabobank is dat de huizenprijzen dit jaar in totaal met gemiddeld 5% zullen dalen en dat er in 2013 nog een daling van 4% achter aan komt.

''Per regio verschilt de daling: in de Gooi en Vechtstreek zijn de prijzen van woningen sinds 2008 met bijna 20 procent gedaald, terwijl de prijzen in Zeeuws Vlaanderen in dezelfde periode met 4,9 procent daalde. Volgens de bank neemt het inkomen van kopers af, terwijl het aantal te koop staande woningen verder toeneemt. Ook is er onzekerheid over de toekomst van de hypotheekrenteaftrek. “Grote vraag is bovendien of er na de verkiezingen nog een meerderheid in de Tweede Kamer is om woningmarktplannen uit het lente-akkoord per 1 januari 2013 onverkort in te voeren”, zo stelt de bank.''

• 'Huizenprijzen blijven ook volgend jaar dalen' (NU.nl)

150.000 jongeren zwaar in de schulden

Steeds meer jongeren komen in de problemen wanneer ze hun baan kwijtraken of er in inkomen op achteruit gaan. Ze hebben vaak te weinig spaargeld om tegenslagen op te vangen en hebben in veel gevallen ook nog schulden open staan. Volgens gerechtsdeurwaarder GGN zijn er in het hele land ongeveer 150.000 jongeren die zwaar in de schulden zitten. Ten opzichte van vorig jaar is het aantal loonbeslagen met 11% gestegen, waarbij de groep mensen onder de dertig jaar een nog grotere stijging van 20% liet zien.

De meeste betalingsproblemen concentreren zich op de zorgpremie, maar ook vaste lasten zoals water, elektra en gemeentelijke belastingen vormen steeds vaker een probleem. Ook postorderbedrijven en telefoonmaatschappijen sluiten zich steeds vaker aan in het rijtje van schuldeisers, zo lezen we op RTL-Z. Volgens het Nibud kunnen jongeren niet goed met geld omgaan:

''”Jongeren van nu zijn vrij optimistisch van aard. Ze denken dat ze over een paar jaar ook genoeg gaan verdienen om alles te kunnen betalen. De meesten die op kamers gaan, zijn gewend om hun geld aan leuke dingen uit te geven zoals vakanties, uitgaan en de nieuwste mobiele telefoons. Keuzes maken op het gebied van geld is voor hen het aller moeilijkst,” zegt Gabriëlla Bettonville van het Nibud.

Dit voorjaar bleek uit een rapport van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders dat er vaak meerdere schuldeisers tegelijk beslagleggen, zonder dat zij het van elkaar weten. Hierdoor zouden sommige schuldenaren inmiddels onder het wettelijk bestaansminimum leven.''

Uiteraard ligt de verantwoordelijkheid om zorgvuldig om te gaan met de financiën bij de jongeren zelf, maar aan de andere kant heeft ook de overheid een rol in deze problematiek. Jongeren die gaan studeren kunnen via het DUO (voorheen IB Groep) wel erg veel geld lenen tegen extreem lage rentes (slechts 1,35% in 2012). Het wordt door de overheid zo aantrekkelijk gemaakt dat jongeren zich nauwelijks zorgen maken over de aflossing. Die komt toch pas na de studie en lijkt door de uitzonderlijk lage rente goed te overzien. Bij het DUO komt iedere student in aanmerking voor een lening van duizenden euro's, ook als de persoon in kwestie helemaal geen inkomen heeft of deze niet goed met geld om kan gaan. De zorgplicht die we van banken eisen zou naar mijn mening ook toegepast moeten worden op het DUO, dat onbedoeld jongeren dieper in de schulden brengt en soms meer kwaad dan goed doet.

• 150.000 jongeren zwaar in de schulden (RTL-Z)
• 'Aantal loonbeslagen bij jongeren stijgt flink' (FD)

'Schuilen voor eurocrisis in Duitse huurwoning razend populair'

Het FD schrijft dat vastgoedbeleggers op dit moment vooral kansen zien in Duitsland, om specifiek te zijn in Duitse huurwoningen. In tegenstelling tot veel omringende landen kende Duitsland de afgelopen decennia relatief stabiele vastgoedprijzen. Er wordt geen fiscaal 'stimulerend' beleid gevoerd en het is ook niet mogelijk om de volledige som van het huis te lenen zonder een aanzienlijk deel zelf te financieren.

En terwijl de huizenprijzen in omliggende landen aan het dalen zijn ziet men in Duitsland juist een lichte prijsstijging. De economie van het land is sterk en het consumentenvertrouwen is hoog, waardoor de toekomst voor de vastgoedsector er goed uitziet. Vastgoedfondsen en andere beleggingsfondsen zien een belegging in Duitse huurwoningen vooral als een alteatief voor Duitse staatsobligaties, waarbij meer waarde wordt gehecht aan de stabiele cashflow dan aan de mogelijke prijsstijging van de woningen. De rendementen zijn beter dan die van Duitse staatsobligaties, die als gevolg van een vlucht naar liquiditeit naar ongekend hoge koersen zijn gestegen.

De instroom van geld van buitenlandse beleggingsfondsen kan de prijzen van het Duitse vastgoed opdrijven, zo waarschuwen Duitse makelaars. Ook bericht het FD dat de centrale bank van Duitsland de prijsontwikkeling van vastgoed nu scherp in de gaten houdt.

• Schuilen voor eurocrisis in Duitse huurwoning razend populair (FD.nl)

Pensioenfondsen in de problemen door blijvend lage rente

Volgens Jean Frijns, voormalig hoofd beleggingen bij pensioenfonds ABP, zal de lage rente pensioenfondsen blijvend onder druk zetten. ''De rente zal na de eurocrisis niet voldoende stijgen om de pensioenfondsen uit de problemen te helpen'', zo stelt Frijns. De extreem lage rente, die de schuldenlast van overheden, bedrijven en individuen moet verlichten en die meer economische activiteit moet uitlokken, werkt in het nadeel van de pensioenfondsen.

Frijns merkt op dat veel beleggers hun geld stoppen in veilige havens zoals Duitse staatsobligaties, waarop het rendement erg laag is. Door de grote vraag naar deze staatsobligaties en door het beperkte aanbod stijgen de koersen en wordt de rente alsmaar lager. Een ander effect dat meespeelt is dat overheden in Europa een serieuze poging ondeemen om te bezuinigen en hun schulden af te bouwen. Hierdoor is er minder aanbod van schuldpapier waar pensioenfondsen in kunnen beleggen, met als gevolg dat de obligatiekoersen stijgen en de rente laag blijft.

Volgens Frijns hebben pensioenfondsen nu de taak om aan alle deelnemers uit te leggen hoe de pijn verdeeld kan worden over de verschillende generaties. Hij stelt dat pensioenfondsbestuurders hierin nog steeds ‘nalatig’ zijn, omdat het afwegen van de belangen van de verschillende deelnemers tot hun ketaken behoort.

• 'Lage rente blijft ook na crisis pensioenfondsen teisteren' (FD)

Griekse economische krimp neemt af

De Griekse overheid moet drastisch bezuinigen en daardoor gaat ook veel arbeidsplaatsen bij de overheid verloren. Het aanpassingsproces naar evenwichtige overheidsfinanciën kost tijd en doet zeer. De werkloosheid in Griekenland is de afgelopen jaren enorm opgelopen en de economie van het land is sinds het uitbreken van de Europese schuldencrisis al behoorlijk gekrompen. RTL-Z bericht op basis van data van het Griekse bureau voor de statistiek dat de economie in het tweede kwartaal met maar liefst 6,2% op jaarbasis gekrompen is.

Dat is nog altijd geen prettig cijfer, maar het is wel een verbetering ten opzichte van de krimp van 6,5% op jaarbasis die in het eerste kwartaal van dit jaar gemeten werd. De Griekse centrale bank is optimistisch en verwacht dat de daadwerkelijke krimp van de economie over 2012 uit zal komen op 4,5%. Het terugdringen van het begrotingstekort heeft de hoogste prioriteit, maar door de economische krimp lopen ook de inkomsten terug. De Grieken moeten waarschijnlijk nog enkele jaren door de zure appel heen bijten, willen ze in de Eurozone blijven.

• Griekse economische krimp neemt af (RTL-Z)

'Druk rente Spanje en Italië met onderpand'

De Finse premier Jyrki Katainen heeft in een zondag gepubliceerd interview met het Duitse tijdschrift Der Spiegel een voorstel geopperd om de rente op Spaanse en Italiaanse staatsobligaties te drukken. Door staatseigendommen als onderpand aan te bieden voor leningen die ze uitgeven krijgen de beleggers meer vertrouwen en zullen ze bereid zijn een lagere rente te accepteren. De premier verwijst naar goede ervaringen in eigen land, want Finland heeft in de jaren '90 zelf een soortgelijke aanpak gekozen om de rentelasten te verlagen. De Finnen hebben deze methode al vaker uit de kast gehaald in de Europese schuldencrisis. Zo drong het in 2011 aan op onderpand voor leningen aan Griekenland en kwam het dit jaar ook tot een overeenkomst met Spanje om de noodleningen met onderpand te dekken.

• 'Druk rente Spanje en Italië met onderpand' (RTL-Z en NU.nl)

Overig nieuws:

• Roken in vijf jaar tijd 38 procent duurder (RTL-Z)
• SP groeit naar 37 zetels in de peilingen (RTL-Z)
• Belgie stevent af op nieuwe recessie (RTL-Z)
• 'Grootste banken VS moesten rampenplan maken' (RTL-Z)
• 'Bankiers moeten voorbeeld nemen aan Olympiërs' (NU.nl)
• Julius Baer koopt onderdeel Merrill Lynch (RTL-Z)
• King: Nog geen einde in zicht voor eurocrisis (FD)
• 'Zelf dure medicijnen maken' (Telegraaf)

Nieuws uit buitenlandse media

'Nieuwe lichting gepensioneerden krijgt minder uitkering dan wat er ingelegd is'

Amerikanen die nu met pensioen gaan behoren tot de eerste generatie die effectief meer heeft afgedragen aan 'Social Security' dan ze uitgekeerd krijgt, zo lezen we op Fox News. Volgens een analist van The Associated Press is dit een historisch omslagpunt dat de toekomstige generatie pensioengerechtigden zal raken. Eerdere generaties kregen naar verhouding veel meer uitgekeerd, omdat de belastingen en de afdracht voor Social Security veel lager was toen deze werd ingevoerd in de jaren dertig van de vorige eeuw.

Voor de eerdere generaties was deze vorm van uitkering bijzonder gunstig. Wie in 1960 met pensioen ging kon rekenen op een uitkering die zeven keer zo groot was als de inleg. Voor werknemers die een laag inkomen hadden en die erg oud werden was de uikering naar verhouding nog groter. Ook in 1985 was de 'Social Security' voorziening nog steeds gunstig voor werknemers uit alle inkomensgroepen, alhoewel het voordeel toen al minder groot was geworden.

Inmiddels is duidelijk geworden dat het stelsel van 'Social Security' toe is aan veieuwing, want een getrouwd stel dat in 2011 met pensioen zou zijn gegaan zou van een inleg van in totaal $598.000 nog maar $556.000 terugzien (uitgaande dat de man een leeftijd bereikt van 82 en de vrouw van 85 jaar). Dat blijkt althans uit een studie van de Urban Institute, een denktank uit Washington.

In 1990 werd er een wijziging doorgevoerd aan Social Security, waardoor het systeem progressief werd gemaakt. Mensen met een hoger inkomen kregen naar verhouding minder uitgekeerd en voor mensen met een lager inkomen waren de uitkeringen juist wat hoger. Maar deze aanpassing was niet opgewassen tegen een veel grotere verschuiving die nu zichtbaar is, namelijk het met pensioen gaan van de 'baby boomers'. Daardoor moet er steeds meer geld uitgekeerd worden, terwijl een kleinere groep van jonge werknemers het systeem in stand moet houden. Volgens berekeningen die gedaan zijn is het potje van 'Social Security' bij de huidige ontwikkeling in het jaar 2033 helemaal leeg. Om dat te voorkomen moet het systeem op de schop en is er een hogere bijdrage nodig van de generatie die nu zijn pensioen aan het opbouwen is. Volgens de US Debt Clock hangt er aan het Social Security systeem een verplichting van $15,8 biljoen, een bedrag dat vrijwel even groot is als de totale staatsschuld en de omvang van de Amerikaanse economie.

• New retirees receiving less in Social Security than they paid in, marking historic shift (Fox News)

Vastgoedbubbel in Zwitserland?

Als gevolg van de wereldwijde financiële crisis is er een kapitaalvlucht ontstaan richting veilige havens, waarvan Zwitserland er één is. De centrale bank greep vorig jaar in door een plafond te handhaven voor de waarde van de Zwitserse valuta, want die bleef maar stijgen en prijsde daarmee de Zwitserse economie uit de markt. Nu wil de Zwitserse centrale bank een ander probleem aanpakken, namelijk die van een vlucht van speculanten in Zwitsers vastgoed. Banken hebben in de afgelopen tien jaar voor ongeveer €250 miljard aan nieuwe hypotheken verstrekt en afgelopen jaar groeide de nationale hypotheekschuld met nog eens 5,2% tot een totaal van omgerekend ongeveer €664 miljard. Dat is 140% ten opzichte van de omvang van de economie, naar verhouding is dat nog meer dan de hypotheekschuld in Nederland.

In een poging de stijgende vastgoedprijzen af te remmen heeft de centrale bank van Zwitserland (SNB) al hogere kapitaalbuffers geeist van de twee grote banken, maar nu moeten ook de kleinere banken terughoudender worden met het verstrekken van leningen. Prijzen van appartementenzijn in tien jaar tijd met 29% gestegen, terwijl grotere woningen in die tijd 40% duurder werden. Volgens UBS is er in Zwitserland nog geen sprake van een vastgoedzeepbel, want op 31 juli maakte ze bekend dat een daling van de huizenprijzen met 20% nog steeds 99,7% van alle leningen gedekt zijn met onderpand. De UBS Swiss Real Estate Bubble Index, een indicator voor de gezondheid van de huizenmarkt van Zwitserland, liet in het tweede kwartaal een daling zien. Desondanks staat de index nog steeds op een hoog niveau dat dicht bij het 'risicogebied' ligt. Onderstaande grafiek komt van de website van UBS.

• SNB Seen Targeting Bank Capital to Curb Property Boom: Mortgages (Bloomberg)

Europe's 10 Most Dangerous Politicians

Het Duitse Spiegel heeft een overzicht gemaakt van de 'tien meest gevaarlijke politici' ten aanzien van het voortbestaan van de Europese muntunie en de samenwerking in Europa. Een copy-paste van Der Spiegel:

Top 10 List

1. Markus Söder, Bavarian Finance Minister: The politician from the Christian Social Union, the conservative sister party to Chancellor Angela Merkel’s Christian Democratic Union, is known for his tub-thumping rhetoric and has stepped up a gear in the euro crisis with vitriolic comments about Greece. “An example must be made of Athens, that this euro zone can show teeth,” he told the Bild am Sonntag tabloid newspaper this week.
2. Alexis Tsipras, the leader of Greece’s leftist Syriza party: In his latest proposal, Tsipras argues the Greek govement should refuse to talk to the so-called troika comprised of the European Commission, the European Central Bank and the Inteational Monetary Fund. He wants to “criminalize” the privatization of public enterprises. He has been labelled the “most dangerous man in Europe” since he became leader of the radical left and has been pressuring successive govements to abandon austerity measures that underpin Greece’s continued access to inteational aid.
3. Silvio Berlusconi, entrepreneur and former Italian prime minister: His Popolo della Libertà (People of Freedom) party supports current Prime Minister Mario Monti but is secretly preparing for Italian elections next year. Berlusconi wants to win a fifth term as prime minister with the help of populist anti-euro rhetoric. He recently said the Italian central bank should simply print more euros to avoid instructions from Brussels. He has also threatened to reintroduce the lira.
4. Marine Le Pen, leader of the far-right Front National in France: The populist politician campaigned in this year’s presidential election by waing about the supposed might of the EU. “Frau Merkel and her friends, Van Rompuy and the European Commission are in the final stages of creating a European Soviet Union,” she thundered. “We are about to lose our status as a free nation.”
5. Timo Soini, leader of the True Finns party and a member of the European Parliament: Since the election, Finland has demanded that Greece provide collateral in retu for Finnish aid. Soini wants that aid to stop. “Not a penny more,” he says. “We’ve paid enough.”
6. Alexander Dobrindt, general secretary of the conservative Bavarian Christian Social Union (CSU): “It’s the end of the line for Greece,” Dobrindt said recently. Previously, he had demanded that the Greek govement should no longer pay its civil servants and pensioners in euros but in drachmas.
7. Nigel Farage, leader of the UK Independence Party (UKIP) and a member of the European Parliament: Farage is the man who can cause an uproar in the otherwise dull European Parliament, where he called the Lisbon Treaty “the most spectacular, bureaucratic coup d’etat that the world had ever seen.” He has described European Council President Herman Van Rompuy as having the “charisma of a damp rag.”
8. Heinz-Christian Strache, head of the Austrian Freedom Party (FPÖ): Strache claims that the permanent euro bailout fund, the European Stability Mechanism (ESM), will destroy “not only our state, but also our democracy and constitution.” He says the ESM is tantamount to an ´Ermächtigungsgesetz, an allusion to the 1933 German law that allowed Hitler to rise to power.
9. Geert Wilders, head of the Dutch Freedom Party (PVV): Wilders wants to see the retu of the Dutch guilder and described the ESM as “a dictate from Brussels.”
10. Viktor Orbán, Hungarian prime minister: Orbán’s statement that he would bow to Brussels’ power but not to its arguments created considerable irritation.

• Europe's 10 most dangerous politicians (Spiegel)

An Austrian View on High-Frequency Trading

Op Zero Hedge verscheen een Guest Post over high-frequency trading, bezien vanuit het perspectief van de Oostenrijkse economische school. De argumenten dat deze computerhandel bijdraagt aan de liquiditeit en zorgt voor een nauwere marge tussen de bied- en laatkoersen worden onderuit gehaald en tegelijkertijd wijst de auteur van het artikel op de gevaren van de computergestuurde handel. De enorme omvang van computergestuurde handel en de snelheid waarmee acties reacties uitlokken kunnen resulteren in extreme en onvoorspelbare koersbewegingen. De 'flashcrash' van de Dow Jones index in mei 2010 en het falen van het handelsalgoritme van Knight Capital moeten een wake-up call zijn voor alle participanten op de aandelenmarkt. Bijgevoegd is de aflevering van Capital Account van afgelopen woensdag, waarin Scott Patterson uitleg geeft over HFT's en zogeheten 'Dark Pools'.

• Guest Post: An Austrian View On High Frequency Trading (Zero Hedge)

Relatie tussen goudprijs en diverse indicatoren onderzocht

Op Zero Hedge verscheen een artikel waarin de koersschommeling van goud wordt vergeleken met diverse indicatoren. Dit zijn bijvoorbeeld de ontwikkeling van de balans van centrale banken, de 'risico-aversie index' van de bank Citi en de nettopositie van de CFTC Futures & Options. Wat de grafieken laten zien is dat de beweging van de goudprijs soms sterk correleert met de genoemde indicatoren, maar dat de goudprijs zich de laatste maanden zijn eigen weg kiest.

Grafieken afkomstig van Citi

• On Gold's Recent Resilience (Zero Hedge)

'Jamie Dimon geeft toe dat bezittingen van JP Morgan met $150 miljard overgewaardeerd zijn'

Op Reuters verscheen recent een exclusief artikel waarin staat dat de vijf grote Amerikaanse banken in mei 2010 plannen moesten voorbereiden om een ineenstorting van het financiele systeem af te kunnen wenden. De vijf banken in kwestie, Bank of America, Goldman Sachs, JP Morgan Chase, Morgan Stanley en Citigroup, moesten zich voorbereiden op situatie waarin liquiditeit zou opdrogen en banken op andere manieren aan geld moeten zien te komen. In dit artikel van Ruters wordt ook een verwijzing gemaakt naar het crisisplan van JP Morgan, dat gepresenteerd is op de Harvard Law School (zie document). In deze presentatie wordt op slide nummer 9 voorgespiegeld dat de bank in een acute crisis een verlies van $50 miljard zal lijden op haar handelsactiviteiten, waaa de FDIC de zaak oveeemt en een afboeking zal doen van $200 miljard. Volgens JP Morgan zal de FDIC in een dergelijke situatie $150 miljard afboeken van de bezittingen van JP Morgan. Die $200 miljard aan verliezen zijn groter dan het eigen vermogen van de bank, dat in de presentatie wordt weergegeven als $184 miljard. In dat geval zou de bank een negatief vermogen hebben van $16 miljard.

• 'JPM's $150 Billion FDIC Reality Adjustment' – Jamie Dimon Just Admitted To The World That JPM's Assets Are Overvalued By $150 Billion (Dailybail)

Tot slot:

Elektrische auto's zijn hip en veel overheden helpen graag financieel een handje mee om meer van deze wagens op de weg te krijgen. Toch is er nog een lange weg te gaan voordat dit soort auto's echt doorbreken, want de tijd die nodig is om de accu's op te laden vormt een bijzonder praktische barrière. Maar ook de betrouwbaarheid kan nog hoger, want in Amerika zijn in korte tijd twee Fisker Karma sportwagens in brand gevlogen.