Marketupdate

Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • Mevrouw Yellen heeft geen haast om de rente verhogen

    Het interpreteren van de woorden van de centrale bankiers van de VS is sinds Alan Greenspan een heuse wetenschap geworden. Het lijkt een beetje op het interpreteren van de toespraken die vroegere communistische leiders hielden. Het ging om de details. En dus ging het erom of mevrouw Yellen, de huidige Amerikaanse centrale bankier, wel of niet het woord ‘patience’ zou gebruiken of niet. Als ze het gebruikte, dan zou de rente in de VS voorlopig niet omhoog gaan en andersom.

    Mevrouw Yellen gebruikte het woord ‘patience’ niet maar gaf tegelijkertijd weer wel aan, dat een renteverhoging nog even op zich laat wachten. Ze deed dat om drie goede redenen. De eerste is economisch van aard. De consensus onder economen is, dat de economie van de VS gestaag groeit en dat die groei nog wel even blijft aanhouden. De arbeidsmarkt presteert onverwacht sterk, waardoor de werkloosheid nog slechts 5,5% bedraagt. Er zijn echter wel vraagtekens te zetten bij de kwaliteit van die nieuwe stortvloed aan banen. Nog teveel zijn parttime, terwijl veel werkzoekenden maar ook werkenden een voltijdbaan zoeken die behoorlijk betaald wordt. De reële loonstijging voor de doorsnee werknemer blijft beneden 2% en dus ligt een reële verhoging van de consumptie niet voor de hand. Voor de Fed is dat een absolute must!

    yellen

    Ondanks die gezonde economische groei en sterke arbeidsmarkt is er nog geen begin te bespeuren van een opleving van de inflatie. Die zal op zijn best uitkomen op 1,7% en als de olieprijzen blijvend dalen, nog lager. Daar komt nog bij, dat de dollar in 2015 al 10% aan waarde gewonnen heeft. Van een aanhoudende waardestijging van de valuta gaat een deflatoire werking uit en daar heeft de Fed een broertje dood aan! Een renteverhoging zal de dollar alleen maar aantrekkelijker maken voor de beleggers in binnen- en buitenland.

    unemployment-forecastMaar zelfs als de Fed zou besluiten op korte termijn te gaan verhogen, dan zou dat weinig invloed hebben op de lange rente. Dat heeft alles te maken met de veelal negatieve rente in Europa en Japan. Die hebben de neiging nog negatiever te worden dankzij het Europese monetaire verruimingsbeleid. Op dit moment bieden de Opkomende Markten evenmin een handzaam en aantrekkelijk alternatief voor beleggers. Ook in deze landen staat de rente onder druk. En dus biedt de licht gestegen rente op het Amerikaanse schatkistpapier een aantrekkelijk alternatief voor beleggers. In deze omgeving zou het onverstandig zijn de rente fors te verhogen. Het zou tot paniek op de obligatiemarkten kunnen leiden! De derde en laatste reden om een rentebesluit even op zijn beloop te laten is een puur technische. Amerikaans schatkistpapier is schaars geworden door de grootschalige inkoop van de Fed en door het slinkend tekort van de overheid. Daardoor wordt er minder schatkistpapier in de markt geplaatst. Een schaarste aan papier zou bij een renteverhoging een averechtse uitwerking kunnen hebben. Cor Wijtvliet Cor WijtvlietOver Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Enorme dollarschuld van $9 biljoen bedreigt opkomende markten

    dollar-debts-worldwideSteeds vaker horen we dat de rest van de wereld haar afhankelijkheid van dollars wil verkleinen, een fenomeen waarvoor de term de-dollarisatie bedacht is. Maar in de praktijk blijkt de afhankelijkheid van de dollar ook buiten de VS bijzonder groot. Ambrose Evans Pritchard schrijft in een artikel voor de Telegraph dat er in de wereld buiten de VS meer dan $9 biljoen aan dollarschulden zijn gemaakt door bedrijven en huishoudens.

    Deze schulden moeten afgelost worden en dat creëert een enorme vraag naar dollars. Dat zien we terug in de alsmaar stijgende dollarindex sinds de beëindiging van het stimuleringsprogramma van de Federal Reserve. Nu buitenlandse investeerders zich terugtrekken uit opkomende markten wordt de schaarste aan dollars, en daarmee ook de last van de dollarschulden in opkomende markten, steeds groter.

    De afgelopen vijftien jaar hebben bedrijven in Aziatische en Latijns-Amerikaanse landen ongekende hoeveelheden dollars geleend tegen zeer aantrekkelijke rentes. Die lage rente is nog steeds een voordeel, maar nu de dollar zoveel in waarde is gestegen ten opzichte van de valuta van opkomende markten wordt het voor deze bedrijven steeds moeilijker de schuldenlast te dragen. Sinds 2000 is de hoeveelheid dollarschulden in opkomende economieën toegenomen van $2 naar $9 biljoen.

  • Zweden verlaagt rente naar -0,25%

    De Zweedse centrale bank heeft vandaag de rente van -0,1 naar -0,25 procent verlaagd. Met deze renteverlaging wordt het minder aantrekkelijk om spaargeld aan te houden in deze valuta en wordt de concurrentiepositie van Zweedse bedrijven op de internationale markt verbeterd. De centrale bank wil de inflatie aanjagen en maakt het daarom nog aantrekkelijker om geld te lenen. Het is de vraag of die maatregel gaat helpen, want krediet wordt alleen verstrekt wanneer de private sector daarom vraagt en zonder een krachtig economisch herstel zullen bedrijven en consumenten niet snel meer geld gaan lenen. De Zweedse centrale bank treedt in de voetsporen van de ECB en de Zwitserse centrale bank, die ook al enige tijd een negatieve depositorente hanteren. Vorige maand introduceerde de Zweedse Riksbank een negatieve rente van 0,1%.

    Naast de renteverlaging wordt ook het experimentele stimuleringsprogramma voortgezet. Het stimuleringsprogramma, dat begon met het kopen van 10 miljard Zweedse kronen (~€1 miljard) aan staatsobligaties, wordt vanaf vandaag met nog eens 30 miljard kronen (~€3 miljard) opgeschroefd. De renteverhoging geldt per ingang van 25 maart, de aankoop van staatsobligaties vindt plaats tussen 26 maart en begin mei. De centrale bank voegt in deze periode schuldpapier met looptijden tot 25 jaar aan haar balans toe.

    Riksbank-Sweden

    Zweedse Riksbank verlaagt rente van -0,1 naar -0,25 procent en breidt stimuleringsprogramma verder uit

  • Rabobank gereed voor negatieve rente

    De Rabobank bereid haar ict-systemen voor op een tijdperk met negatieve rente, zo schrijft RTL op basis van bronnen bij de bank. Dat betekent dat de bank serieus rekening houdt met een toekomst waarin spaarders gaan betalen om geld op een bankrekening te mogen parkeren. De afgelopen jaren is de spaarrente flink gedaald als gevolg van de renteverlagingen door centrale banken wereldwijd. De Rabobank was vorige week zelfs de eerste grote bank in Nederland die de rente onder de 1% liet zakken. De negatieve rente komt steeds vaker in beeld nu de ECB een negatieve depositorente hanteert en de vlucht naar veiligheid de rente op kortlopende staatsobligaties tot ver onder het nulpunt gedrukt heeft.

    De Rabobank benadrukt dat dat het heel uitzonderlijk zou zijn als de spaarrente echt negatief wordt, maar dat het tegelijkertijd ook niet uit te sluiten valt. Daarom worden nu alvast voorbereidingen getroffen om de computersystemen gereed te maken voor dit ongebruikelijke fenomeen. Grote zakelijke klanten en financiële instellingen kunnen al te maken krijgen met een negatieve rente als ze kortstondig geld bij de Rabobank parkeren.

    rente-ontwikkeling-grootbanken

    De spaarrente daalt nog steeds, de Rabobank houdt al rekening met negatieve rente

  • China opent aanval op IMF en Wereldbank

    China opent met de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) de aanval op de Wereldbank, het instituut dat voornamelijk de ‘Westerse’ belangen dient. Washington ziet in de nieuwe Chinese investeringsbank een geduchte concurrent en heeft haar bondgenoten daarom opgeroepen ’twee keer na te denken’ voordat ze zich bij de Chinese investeringsbank aansluiten. In navolging op Groot-Brittannië willen ook andere grote Westerse landen als Duitsland, Frankrijk en Italië zich bij het Chinese alternatief aansluiten.

    Het feit dat een aantal belangrijke bondgenoten van de VS zich tot China richten is een diplomatieke klap in het gezicht van de Amerikanen, die geen belang hebben bij de groeiende economische en diplomatieke macht uit het verre Oosten. De deelname aan de Chinese ontwikkelingsbank illustreert de gretigheid van Europa om intensiever met China samen te werken, zo schrijft Reuters. Het is extra pijnlijk voor de VS, omdat de onderhandelingen tussen Brussel en Washington over het Trans-Atlantische Vrijhandels- en Investeringsverdrag juist zeer moeizaam verlopen.

    Blokkade van het IMF

    De Europese Unie en verschillende Aziatische landen zijn gefrustreerd over het feit dat het Amerikaanse Congres een hervorming van de stemrechten in het IMF heeft tegengehouden. China en andere opkomende economieën zouden meer inspraak krijgen in het IMF, maar dat plan werd gedwarsboomd door met name de Tea Party aanhang in het Congres. Nu verschillende bondgenoten van de VS zich op China richten probeert Washington deelname van landen aan de Asian Infrastructure Investment Bank te ontmoedigen. De Amerikaanse overheidimf stelt openlijk vraagtekens bij de kwaliteit van het bestuur van de Chinese investeringsbank en haar standaarden ten aanzien van het milieu. "Ik hoop dat alle landen die hun naam willen verbinden aan deze organisatie zich ervan verzekeren dat er een goed bestuur gevoerd wordt", zo verklaarde de Amerikaanse minister van Financiën Jack Lew. Volgens hem proberen China en andere opkomende economieën het Amerikaanse wereldleiderschap uit te dagen en moet het Congres daarom snel de voorgestelde hervormingen in het IMF doorvoeren. "De vertraging die het Amerikaanse Congres veroorzaakt heeft door de hervormingen binnen het IMF te dwarsbomen hebben de geloofwaardigheid van de VS ondermijnd en hebben twijfels gezaaid over de toewijding van de VS ten opzichte van internationale instituties. Het is geen toeval dat opkomende economieën zich afwenden van de VS, omdat ze gefrustreerd zijn over het feit dat de VS een milde en zeer redelijke reeks hervormingen in het IMF heeft tegengehouden", zo lichtte de Amerikaanse minister van Financiën toe. De voorgestelde hervormingen in het IMF hadden betrekking op een verdubbeling van de beschikbare middelen en meer stemrecht voor de BRICS-landen: Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Volgens Scott Morris, voormalig medewerker van het Amerikaanse ministerie van Financiën, betaalt Washington nu de prijs voor het blokkeren van de hervormingen.

    "Het is een eenduidig sentiment onder een behoorlijk diverse groep landen. Ze willen via ontwikkelingsbanken meer kapitaal vrij maken voor infrastructuur, maar nu de VS in de weg staat word ze steeds meer geïsoleerd."

    AIIB

    Naar verluid hebben 26 landen zich al aangesloten bij de Chinese investeringsbank

    Europa wil met China samenwerken

    De ministers van Financiën en de ministers van Buitenlandse Zaken van Duitsland, Frankrijk en Italië hebben in een gezamenlijke persverklaring gezegd dat ze er alles aan zullen doen om ervoor te zorgen dat de nieuwe Aziatische investeringsbank de hoogste standaarden hanteert ten aanzien van bestuur en beleid. De minister van Financiën van Luxemburg heeft kenbaar gemaakt dat ook zijn land deelneemt in de nieuwe Chinese investeringsbank, dat met een startkapitaal van $50 miljard zal beginnen. Een woordvoerder van de Europese Commissie zei dat deelname van lidstaten van de Europese Unie aan de nieuwe Chinese investeringsbank wordt aangemoedigd, omdat hiermee nieuwe kansen gecreëerd worden voor Europese bedrijven en voor investeerders wereldwijd.

    Grote belangstelling

    De nieuwe Chinese investeringsbank kan op veel belangstelling rekenen, want tot op heden hebben zich al 26 landen aangegeven dat ze vanaf de start mee willen doen.Dit zijn voornamelijk landen in de Aziatische regio en in het Midden-Oosten, maar dus ook enkele grote Europese economieën. Het Chinese persagentschap Xinhua wist te melden dat ook Zwitserland en Zuid-Korea geïnteresseerd zijn in deelname. China maakt zelf geen lijst openbaar van landen die betrokken zijn bij de oprichting van de AIIB. Landen die zich als 'founding partner' willen aansluiten bij het Chinese initiatief hebben daar tot 31 maart de tijd voor.

    china-investment-bank

    Het IMF en de Wereldbank krijgen er met de AIIB een geduchte concurrent bij

  • Varoufakis: “Terugkeer drachme is economische zelfmoord”

    Als de Eurozone uit elkaar valt komen we allemaal in een nieuwe depressie zoals die van de jaren dertig. Dat zei Yanis Varoufakis tijdens een lezing uit mei 2013, nog voordat hij bekend werd bij het grote publiek. De Griekse schuldencrisis speelde ook toen een grote rol in het dagelijkse leven van de Grieken en hing als een donkere wolk boven het economische herstel van Europa.

    Volgens Varoufakis had Griekenland in 2010 al moeten besluiten om de schulden niet terug te betalen en in ‘default’ te gaan, omdat het probleem op die manier effectiever kon worden aangepakt. In het ideale geval zou die default plaatsvinden terwijl Griekenland binnen de eurozone blijft, omdat een vroegtijdige exit uit de Eurozone een economische ramp zou betekenen voor het land. Het volgende videofragment duurt zes minuten, een aanrader!!

    We hebben de woorden van Varoufakis vertaald, het transcript staat onder de video. De belangrijkste passages hebben we benadrukt.

    “Als de Eurozone uit elkaar valt komen we allemaal in een nieuwe depressie zoals die van de jaren dertig. De euro is onomkeerbaar, als we de euro nu opgeven gaan we niet terug naar de situatie van toen de euro er nog niet was. Het zijn dus twee heel verschillende dingen of je zegt dat we nooit de euro hadden moeten invoeren of dat je zegt dat we nu uit de euro moeten stappen.

    De periode van acht goede jaren waarin de euro ons veel voorspoed heeft gebracht ligt nu achter ons. Als nu de euro uiteen valt krijgen we een gigantische depressie in Duitsland en stagflatie in de rest van Europa. De wereldeconomie zal niet in staat zijn deze klap op te vangen, China zal in een recessie terechtkomen en in landen als Brazilië zal alle voorspoed en economische ontwikkeling van de afgelopen jaren ten aanzien van armoede en werkloosheid teniet worden gedaan. Vanuit internationaal perspectief heeft het uiteenvallen van de eurozone grote gevolgen.

    Nu vanuit het Griekse perspectief: Wat wij gedaan hebben als land [wijzend naar de regering] is een explosie van de schulden, een misdaad tegen de menselijkheid. Ik wil bij deze niet verdedigen dat we in de euro zijn gebleven, onder de eisen die werden opgelegd door Brussel [ten aanzien van de hervormingen en bezuinigingen]. Mijn voorstel was dat Griekenland in januari 2010 in default zou gaan, maar desondanks binnen de eurozone zou blijven en een dikke vinger zou uitsteken naar Duitsland en zou zeggen: Nu mogen jullie dit probleem zelf oplossen. Waarom steunde ik niet het idee dat Griekenland terug zou keren naar de drachme? In andere woorden, waarom pleit ik wél voor de ene helft van de Argentijnse strategie, maar niet voor de andere helft? Dus waarom nou wél besluiten de schulden niet te betalen, maar niet besluiten om een eigen munt in te voeren? Dat komt omdat Argentinië al een eigen munt had tijdens de crisis. Er was al een peso die gedevalueerd kon worden, een munt die weliswaar 1:1 gekoppeld werd aan de Amerikaanse dollar, maar die al in de handen was van de Argentijnse bevolking en waar de banken en pinautomaten al waren ingericht op het gebruik van pesos. Het was voor Argentinië simpelweg een kwestie van "laten we de munt even devalueren". Maar als je geen eigen munt hebt kun je niet devalueren. Het enige wat je kunt doen is aankondigen dat je over acht maanden een eigen munt gaat introduceren en dat die munt meteen gedevalueerd zal worden... euro-cracksKun je je voorstellen wat een dergelijke aankondiging acht maanden van tevoren voor gevolgen zal hebben?! Dit is een recept voor een liquidatie van al het vermogen in Griekenland en een grootschalige vlucht van vermogen richting het buitenland. Tenzij we natuurlijk gewapende bewakers aan de grens zetten die alle mensen tegenhouden die hun vermogen het land uit willen krijgen. Maar dat zou betekenen dat we uit de Europese unie moesten stappen. Vergeet ook niet dat Griekenland een ander probleem heeft dat Argentinië destijds niet had. Argentinië had toen ze devalueerde en een dikke middelvinger uitstak naar het IMF - een daad waar ik mijn bewondering voor uitspreek - een groot oppervlak aan landbouwgrond waar ze miljoenen tonnen aan sojabonen op kon verbouwen die China op dat moment graag wilde kopen. Griekenland heeft niets van die orde. Gegeven het feit dat we geen goed exportproduct hadden en gegeven het feit dat we geen eigen munt hadden zou het economische zelfmoord zijn om nu uit de euro te stappen en een drachme in te voeren. We moeten omstandigheden creëren die een plan B mogelijk maken. We moeten alvast nadenken over een eigen munt voor het geval dat nodig is, niet omdat we de euro niet meer nodig hebben, maar omdat de euro er over een tijdje misschien helemaal niet meer is. Stel dat Duitsland eruit stapt, dat acht ik eerlijk gezegd nog waarschijnlijker. Om af te ronden: Ik heb geen dogmatische positie over of we wel of niet in de euro moeten blijven. Voor mij is het een kosten baten analyse van menselijk leed. Het is heel simpel. Cyprus zou vandaag direct uit de euro moeten stappen, omdat ze in feite al uit de euro zijn gezet. Ze dragen nu al de kosten in de vorm van kapitaalcontroles en een kapot banksysteem. Waarom zou je dan ook nog een Trojka moeten verwelkomen al land? Voor Griekenland is het nog niet zo ver, dus ik denk dat het voor de Griekse regering vanuit een Grieks, Europees en internationaal perspectief het meest effectief is om op te staan in de Ecofin of de Eurogroep en te zeggen: "Mensen, we gaan in default. We gaan in mei die €6 miljard die we volgens jullie verschuldigd zijn niet betalen". We hebben een niet functionerende economie die van het Europese stabiliteitsmechanisme geld moet lenen om de ECB terug te kunnen betalen. Dat is niet alleen idioot, het is in de basis een vorm van misantropie. Zeg daar gewoon nee tegen! Maar waarom zou je uit de euro stappen? In plaats daarvan moeten we die Europese instellingen confronteren met hun tegenstrijdigheden. Laat ze zelf inzien wat die tegenstrijdigheid is! Want bedenk goed dat wanneer de Griekse premier zegt dat het land haar schulden niet gaat betalen, dat dan de hel losbarst. In dat geval moeten er ofwel schokdempers gebruikt worden, ofwel de euro zal uiteenvallen. En dan kunnen we terug naar de drachme."

    Yanis Varoufakis

    Varoufakis: "Terug drachme is economische zelfmoord"

  • ECB kan nauwelijks genoeg obligaties vinden

    De ECB maakte in januari bekend voor in totaal €1.140 miljard aan staatsobligaties op te kopen, maar het is de vraag of de centrale bank zoveel schuldpapier uit de markt kan halen. Er is nu al een schaarste aan veilig schuldpapier, gezien de extreem lage en soms zelfs negatieve rente op staatsleningen. Die schaarste zal alleen maar groter worden wanneer de ECB voor €60 miljard per maand in de obligatiemarkt stapt.

    De ECB heeft gezegd dat ze naar rato staatsobligaties zal kopen van alle Eurolanden. De verdeelsleutel wordt daarbij bepaald door het aantal inwoners en de omvang van de economie van ieder Euroland. Dat betekent dat de ECB ook veel Duitse obligaties zal opkopen, schuldpapier dat nu al moeilijk te krijgen is. “Het zal daarom een uitdaging worden voor de ECB om haar QE doelstelling te behalen”, zo verklaarde Anthony O’Brien van Morgan Stanley tegenover de Wall Street Journal.

    Vooral de Duitse staatsobligaties zijn schaars geworden door de vlucht naar veiligheid en door het streven van de Duitser overheid om het begrotingstekort terug te brengen naar nul. Dit jaar geeft Duitsland naar verwachting €147 miljard aan nieuwe obligaties uit met looptijden van twee tot dertig jaar, maar gedurende deze periode zal ook voor €132 miljard aan obligaties worden afgelost…

    Short Supply for ECB

    Vraag naar obligaties is veel groter dan het aanbod

  • Edin Mujagic: Hoe de euro een zwakke munt werd

    Met elke cent waarmee de euro zakt ten opzichte van de dollar – en tegenwoordig is dat een kwestie van uren zo lijkt het – neemt het gejuicht uit allerlei hoeken toe in Nederland. Een zwakke euro is goed voor de export en daarmee voor de Nederlandse economie, klinkt het dan. Elke keer als ik zoiets lees of hoor denk ik: economische geschiedenis zou een verplicht vak voor alle managers, economen, analisten, politici, journalisten en anderen moeten zijn. Want wie de economische en zeker monetaire historie een beetje kent, wéét dat een zwakke munt geen goede zaak is. Voor het bewijs hoeven we niet verder te gaan dan enkele eurolanden…

    Het economisch model van landen zoals Griekenland en Italië was decennialang een mix van zwakke munt, relatief hoge inflatie en begrotingstekorten. Die zwakke munt was goed voor de export. Goed, daardoor was de inflatie hoog, waardoor na enige tijd de export ook problemen kreeg (door stijgende loonkosten bijvoorbeeld), maar de oplossing was makkelijk: eens in zoveel tijd devalueerde de overheid de munt van het land en het feest kon opnieuw beginnen. Dat je als overheid vooral schuld op schuld moest stapelen is dan eigenlijk heel logisch: hoge inflatie lost een deel van je schuld af namelijk.

    euro-usd-wisselkoersTen noorden van de Alpen vinden we landen die decennialang er juist een heel ander economisch model op na hielden. Duitsland en Nederland bouwden hun economisch huis op een fundament van een sterke munt, relatief lage inflatie en relatief gezonde overheidsfinanciën. De waarde van de mark of de gulden zien dalen, laat staan met opzet verlagen, stond gelijk aan nationale schande. Wat hebben die verschillende modellen die landen opgeleverd? De Griekse en de Italiaanse bedrijven zijn nauwelijks concurrerend op de internationale markt, de rentes in die landen lagen veel hoger dan de rentes in Nederland en Duitsland en de levensstandaard is er ook lager. De Duitse en de Nederlandse daarentegen kunnen bijna elke concurrentie aan. De sterke mark en gulden hebben die bedrijven namelijk gedwongen voortdurend te innoveren en efficiënter te worden. Dat hebben ze zo goed gedaan, dat die mate van kwaliteit ze in staat stelt extra winst te maken: Duitse machines zijn duurder dan machines uit de VS of andere landen maar het is de “Made in Germany’ stempel erop waardoor de Duitse producent zijn concurrenten kan aftroeven én een hogere prijs kan vragen. Dat innoveren, investeren en efficiënter worden kon ook omdat de kosten relatief gezien weinig stegen. Door de lage inflatie was het niet nodig lonen elk jaar fors te verhogen en geld lenen om te investeren was, dankzij de lage rentes, relatief goedkoop. Dat Duitsland en Nederland tot de meest welvarende landen in Europa en de wereld behoren, is dan ook terug te voeren tot die traditie van een sterke munt, lage inflatie en relatief gezonde overheidsfinanciën.

    "Euro was een poging twee modellen samen te voegen"

    De introductie van de euro in 1999 was in feite een poging die twee modellen samen te voegen. Maar dat is onmogelijk; zij staan immers lijnrecht tegenover elkaar: er is geen model mogelijk waarin de munt én sterk én zwak is, waarin de inflatie én laag en hoog is en de overheidsfinanciën én gezond én verrot zijn. De twee modellen zijn als olie en water: je kunt die twee vloeistoffen mengen en door elkaar schudden totdat je een ons weegt, zodra je stopt drijft olie gewoon op het water. De eurolanden zoals Griekenland en Italië konden echter niet meer het spel opnieuw laten beginnen door de munt te devalueren: de euro was van ons allemaal en niet alleen van hen. De fusie van de twee modellen was onmogelijk en het enige wat overblijft is dan één van de twee modellen promoveren tot hét economisch model van de eurozone. Dat is inmiddels gebeurd. Waar het gezamenlijke economische model het Duits/Nederlandse model zou zijn – sla het Verdrag van Maastricht erop na – is de praktijk heel anders. De Europese Centrale Bank (ECB) is sinds deze week bezig met het de facto en in principe onbeperkt financieren van de begrotingstekorten. En de bank doet er alles aan de waarde van de euro verder de grond in te boren. Veelzeggend is dat de Italiaanse minister-president onlangs in een interview zei te dromen van pariteit tussen de euro en de dollar. De baas van de ECB had eigenlijk erop moeten reageren. Het bleef echter oorverdovend stil in Frankfurt. Dat verbaast me niet, de baas van de ECB is een Italiaan en de tweede man van de bank een Portugees. Portugal is nog zo'n land dat zwoer bij een zwakke munt. Wat wel verbaast is dat er in Nederland niet alleen weinig kritiek os op deze ontwikkeling maar dat de waardedaling van de euro met gejuich ontvangen wordt en elke keer als de inflatie zakt, dat als iets vreselijks gepresenteerd wordt.

    Van een sterke naar een zwakke munt

    Als het model bestaand uit een zwakke munt, relatief hoge inflatie en hoge begrotingstekorten en staatsschulden de weg naar een sterke, welvarende economie zou zijn, waarom moeten landen als Duitsland en Nederland al jarenlang landen zoals Griekenland, Italië en Portugal van de ondergang redden en is het niet andersom? Als een zwakke munt en hoge inflatie goed beleid zou zijn, zou je verwachten dat zij nu sterke eurolanden hadden moeten zijn. En waarom wordt dit model in Nederland tegenwoordig voorgeschreven als dé crisisoplossing, terwijl de tegenpool ervan de weg naar een economische ruïne zou betekenen? De eurozone is in niets de muntunie geworden die ons beloofd is. Het is een muntunie waar onder meer het streven naar inflatie niet alleen gedoogd wordt maar zelfs het beleid is geworden. Het treurige is dat dat in Nederland door velen op handen wordt gedragen terwijl wij, met onze economische historie, juist beter zouden moeten weten.

    Over Edin Mujagic

    mujagicEdin Mujagic (1977) is macro-econoom, monetair econoom en publicist. Hij heeft onder meer gewerkt als redacteur economie bij het zakenweekblad FEM Business. Zijn analyses van de huidige economische crisis verschijnen regelmatig in toonaangevende Nederlandse en kranten in ruim 20 landen wereldwijd. Hij is vaste columnist bij Instituut Clingendael, dagblad Metro en weekblad Beleggers Belangen en expert-blogger bij een groot aantal financieel-economische sites. Sinds november is hij chef economie bij Jalta. Mujagic is onder meer lid van het Economists’ Club bij Project Syndicate, een discussie- en debatforum voor Nobelprijswinnaars in de economie, hoofdeconomen van verschillende internationale financiële instellingen en voormalig centrale bankiers en ministers van Financiën. Daarnaast is hij ook - het jongste ooit - lid van de Monetaire Kring, een discussieforum bestaande uit hoogste ambtenaren bij de centrale bank, het Ministerie van Financiën, hoogleraren economie en senior managers bij pensioenfondsen, banken en andere financiële instellingen.

    Geldmoord

    Edin Mujagic publiceerde in 2012 het boek Geldmoord, waarin hij laat zien dat de inflatie begon op te lopen met de toenemende macht van centrale banken. In zijn boek laat hij zien dat de prijzen decennia lang stabiel bleven, tot aan het begin van de twintigste eeuw. De waarde van het geld, dat voorheen verankerd lag in de intrinsieke waarde van edelmetaal, begon in het verloop van de twintigste eeuw te dalen. De grote Depressie van begin jaren dertig, twee verwoestende wereldoorlogen en de enorme kredietgroei van de afgelopen decennia hebben ervoor gezorgd dat de koopkracht van het geld steeds verder werd uitgehold. Edin Mujagic waarschuwt in zijn boek voor de gevaren van geldontwaarding en voor de macht die centrale banken vandaag de dag hebben. Geïnteresseerd? Klik hier om zijn boek te bestellen.

  • Handelsoverschot China naar recordniveau

    China zag haar handelsoverschot in februari stijgen tot 370,5 miljard yuan, een toename van 48,9% ten opzichte van dezelfde maand van vorig jaar, zo schrijft Bloomberg. In totaal exporteerde de tweede grootste economie ter wereld de afgelopen maand voor 1,04 biljoen yuan aan goederen en diensten, terwijl de omvang van de import op  666,1 miljard yuan uitkwam. Het cijfers is opvallend, want in januari was er nog sprake van een jaar-op-jaar krimp van 3,2% in de export. Ook was 2014 het derde jaar op rij waarin het totale handelsoverschot – gemeten in Chinese yuan – daalde.

    Het overschot was in februari meer het gevolg van dalende import dan van stijgende export. Het is moeilijk om precies aan te wijzen waar de stijging van de export vandaan komt, maar het lijkt waarschijnlijk dat het wisselkoerseffect daar een grote rol in heeft gespeeld. De dollar werd in februari opnieuw meer waard, waardoor de VS goedkoper goederen kon exporteren uit China. Tegelijkertijd verzwakte de yuan, waardoor het voor Chinezen minder aantrekkelijk werd goederen te importeren uit het buitenland.

    china-exports

    China haalde in januari recordoverschot op de handelsbalans

  • Grafiek: Rente staatsobligaties verder omlaag door stimulering ECB

    Gisteren begon de ECB met het stimuleringsprogramma dat begin dit jaar al werd aangekondigd. Het plan is om tot ver in 2016 iedere maand ongeveer €60 miljard aan schuldpapier uit de markt te halen, waaronder staatsobligaties van eurolanden. Bij een schaarste aan staatsobligaties miste het stimuleringsprogramma haar uitwerking niet, want de rente op schuldpapier van Duitsland, Nederland, Frankrijk, België, Finland en Oostenrijk daalde gisteren aanzienlijk.

    RBS hield de koersen bij en maakte daar de volgende grafiek van. De blauwe, rode en groene balkjes vertegenwoordigen respectievelijk de 5-jaars, 10-jaars en 30-jaars staatsleningen. Vooral die laatste twee werden op grote schaal gekocht, gezien de daling van acht tot tien basispunten in al deze landen. De rente op het staatspapier van Ierland, Spanje en Italië ging veel minder hard omlaag. Deze schuldpapieren zijn minder populair bij beleggers en worden blijkbaar voor een minder hoge prijs van de hand gedaan door banken en pensioenfondsen.

    Gratis lenen?

    De schaarste aan veilig onderpand en het opkoopprogramma van de ECB zorgen ervoor dat de rente naar ongekend lage niveaus is gezakt. Duitsland en Nederland betalen momenteel respectievelijk 0,31% en 0,35% over een 10-jaars lening, terwijl 'probleemlanden' als Spanje en Italië tegen 1,27% kunnen lenen op de kapitaalmarkt. Ook Frankrijk en Portugal kunnen hun schulden financieren tegen een rente waar ze drie jaar geleden alleen maar van konden dromen, deze landen lenen voor respectievelijk 0,6% en 1,73%.

    bond-yield-ecb-buying

    Stimuleringsprogramma ECB heeft nu al effect op de 10-jaars rente (via twitter)

  • Succes Abenomics blijft onzeker

    abenomicsOok Europa is gezwicht en heeft zijn eigen programma voor Quantitative Easing (QE). De ECB gaat maandelijks voor een bedrag van € 60 miljard schatkistpapier en ander schuldpapier opkopen. In totaal heeft de centrale bank € 1,2 biljoen euro uitgetrokken om het Japanse scenario te voorkomen. Dat land kampt grosso modo al 20 jaar met deflatie met alle negatieve gevolgen van dien.

    Het land van de Rijzende Zon heeft ook zijn eigen QE programma, dat alweer bijna twee jaar loopt en dat voorlopig tot in 2016 doorloopt. Na een spetterend begin lijkt het erop, dat het herstelprogramma – Abenomics genaamd – begint te verzanden. In razend tempo verloor de yen aan waarde ten opzichte van bijvoorbeeld de dollar en de euro. Een zwakke yen moest de inflatie opstoken en tegelijkertijd de exportpositie verbeteren. De eerste tegenslag viel al in het tweede kwartaal van 2014 te noteren. De regering Abe verhoogde de btw van 5% naar 8% met desastreuze gevolgen. Japan moest deze beslissing bekopen met twee kwartalen van negatieve groei! De Japanse consument zag zijn toch al geringe koopkracht nog verder aangetast en hield de hand nog steviger op de knip dan voorheen.

    usd-jpy-wisselkoers

    Yen heeft veel terrein verloren op de US dollar

    Abenomics

    Premier Abe, die glansrijk een tussentijdse verkiezing won, was echter van mening, dat de terugslag tijdelijk zou zijn. Een winstgevender bedrijfsleven zou immers een deel van die winst omzetten in klinkende munt voor de werknemers. In het vierde kwartaal moest daar het eerste bewijs van te zien zijn. En inderdaad, in het laatste kwartaal van 2014 keerde de groei terug. Het werd echter geen stevige 2,2%, maar een minder overtuigende 1,5%. Nog steeds staan veel verkeerslichten op rood. De eerste tegenvaller is, dat bedrijven in het vierde kwartaal hun voorraden niet opbouwden met 0,7%, maar met hetzelfde percentage afbouwden. De tweede tegenvaller is zwaarwichtiger van aard. Voor het derde kwartaal op rij deden de bedrijfsinvesteringen met een krimp van 0,3% een stap terug. Gerekend was op een stap vooruit met 0,4%. Het zijn vooral de bedrijven op de binnenlandse markt, die niet willen investeren. Zij ondervinden heel veel last van zwakke yen, die alles zoveel duurder maakt voor de consument. Het was echter wel diezelfde consument die voor de verassing en de opluchting zorgde. Zijn bestedingen groeide met maar liefst 2% in plaats van 1,1% waar eerder rekening mee werd gehouden. Heeft Japan nu het lek boven en is de groei terug? Het is veel te vroeg om te juichen en om de vlag uit te steken. Het herstel is niet breed gedragen en beperkt zich vooral tot de export sector. Dat is het domein van de grote corporates. Die lieten over het vierde kwartaal mooie cijfers zien met een gemiddelde winststijging van 14% en een omzetstijging van 5%. Ondertussen is de Nikkei 225 sinds het begin van het QE programma met meer dan 50 procent gestegen. Betekent zulks, dat ook de gemiddelde salary man profiteert van de sterke opleving in de exportsector en op de financiële markten? Geenzins, de reële lonen zijn in 2014 zelfs licht gedaald. Ook in de exportsector blijven de bedrijven op hun kisten met geld zitten. Ze wantrouwen nog steeds de effectiviteit van het bedrijf. En zo kan het gebeuren, dat nu slechts 7% van de Japanse bevolking verwacht, dat het daadwerkelijk beter zal gaan.

    nikkei225

    Nikkei is met meer dan 50% gestegen

    En de grootste uitdaging wacht de regering Abe nog. De derde pijler van zijn beleid is de herstructurering van het Japanse economische model. Nog voordat er duidelijkheid komt over de aanpak van de herstructureringen, hebben de belangengroeperingen al de nodige schoten voor de boeg gegeven. Bij regionale verkiezingen zijn kandidaten, die de steun van premier Abe genoten, naar huis gestuurd! Het is de vraag of premier Abe dit verzet kan breken door nog meer geld te gaan bijdrukken, zoals centrale bankier Kuroda zou graag zou doen! Cor Wijtvliet Cor WijtvlietOver Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie: