Categorie: Economie

Het panel van 85 economen dat door Bloomberg geraadpleegd werd hield rekening met een sterkere groei van de bouw van nieuwe woningen, want uit hun prognose kwam een mediaan van 767.000. Dat is meer dan de gerapporteerde 750.000 woningen op jaarbasis in de maand augustus. De markt voor nieuwbouwwoningen trekt aan door de historisch lage hypotheekrente en de lagere huizenprijzen. Hierdoor neemt de betaalbaarheid van woningen weer sterk toe ten opzichte van 2006 en 2007, toen de huizenprijzen én de rente hoger waren. De rente voor een hypotheek met een looptijd van 30 jaar zakte in de VS vorige week tot gemiddeld 3,55%, dicht bij het laagste niveau van 3,49% dat gemeten werd in de zomer van 1971.

De toegenomen betaalbaarheid van woningen in bepaalde gebieden in de VS trekt nieuwe kopers aan, al blijft de markt over het algemeen nog steeds zwak. De werkloosheid is veel hoger dan voor de crisis, waardoor minder mensen in aanmerking komen voor een eigen woning. Daar komt bij dat er nog een grote schaduwvoorraad aan woningen is, die een neerwaartse druk zal blijven geven op de huizenprijzen en de nieuwbouw.

De huizenmarkt wordt indirect geholpen door het beleid van de Federal Reserve. Door 'Operation Twist' weet de centrale bank de rente van langlopende staatsobligaties naar beneden te drukken, een rentetarief waar veel hypotheken op gebaseerd zijn. Daaaast gaat de Fed nu maandelijks $40 miljard aan hypotheekleningen van de balansen van banken halen, zodat die minder kwetsbaar worden en in theorie makkelijker geld zullen uitlenen aan potentiële huizenkopers.

Om het positieve nieuws in perspectief te plaatsen gebruiken we een grafiek die het aantal nieuw gebouwde huizen sinds het jaar 1990 laat zien. Uit deze grafiek is af te leiden dat de activiteit op de Amerikaanse huizenmarkt al vanaf 2008 stabiliseert op een veel lager niveau dan voorheen. Het zal waarschijnlijk nog jaren duren voor de onbalans op de Amerikaanse huizenmarkt volledig verwerkt is en het aantal nieuw gebouwde woningen weer verder zal aantrekken.

Aantal nieuw gebouwde woningen VS trok in augustus met 2,3% aan (Bron: St. Louis Fed)

Nieuws uit Nederlandse media

ABN-Amro en SNS bloeden €400 miljoen na faillissement Phanos
Via het FD: Het failliete vastgoedconce Phanos, bekend van het Drentse vakantiepark Hof van Saksen, laat een grote schuld achter van meer dan €400 mln. De grootste schuldeiser is ABN Amro met een vordering van €220 mln, zo blijkt uit een eerste inventarisatie van curator Cees de Jong.

Projectontwikkelaar van vastgoed, waardedalingen van grondposities, inkomstentegenvallers van ontwikkelde projecten, betalingsachterstanden, surseance van betaling, bewindvoering door een curator en banken bloeden. De verwevenheid van reële economie en financiële economie is van alle tijden, maar ten tijde van crisis wordt die pas echt duidelijk. Zo ook nu en verwacht mag worden dat het hier niet bij gaat blijven.

Beide banken hebben een prikkel om mee te werken aan een doorstart van projecten van Phanos. ABN en SNS zullen proberen hun verliezen te beperken. Echter, beide banken lijken hun conclusies te hebben getrokken. Terwijl de 200 medewerkers van het prestigieuze Hof van Saksen hopen op een doorstart, schemert het oordeel van de banken door. Het project “Hof van Saksen” is te risicovol om rendement op te halen.  

• Fors verlies ABN Amro en SNS op failliet vastgoedbedrijf Phanos (FD)

Financiële repressie, Dutch edition
Nu ik het toch over Nederlandse banken heb, wil ik ook even stilstaan bij de uitzending van Zembla van afgelopen vrijdag. Zembla nam de Nederlandse hypotheekmarkt onder de loep en berekende het marktaandeel op de Nederlandse hypotheekmarkt van de drie Nederlandse grootbanken Rabobank, ING en ABN-Amro: 79%. Dat noemt men een oligopolistische markt. Een dergelijke typering duidt dat marktpartijen zoveel marktmacht hebben dat zij concurrerende prijsstellingen kunnen verhinderen. Als gevolg hiervan kunnen zij meer winst maken dan mogelijk zou zijn indien er sprake was van volledige vrije marktwerking.

Zembla koos begrijperlijkerwijs de kant van de woningbezitter die teveel aan hypotheekrente betaalt. Na het omvallen van Lehman Brothers en de staatssteun aan ING en de nationalisatie van de Nederlandse delen van Fortis (wat weer ABN-Amro is gaan heten) noodzaakte Europese mededingingsregels een verbod op prijsleiderschap voor de banken die staatssteun ontvingen. Met dat verbod voor ING en ABN-Amro werd de neerwaartse prijsdruk van concurrentie uit de markt gehaald en als gevolg daarvan betalen Nederlandse hypotheekgevers te veel.

Zembla vraagt zich af: is Neelie Kroes als eurocommissaris voor mededinging verantwoordelijk te houden voor te hoge hypotheekrente? Zij stelde toch het verbod op prijsleiderschap in?

In de uitzending blijkt echter uit een brief van Kroes dat zij het ministerie van Financiën en de banken voorstelde het verbod op prijsleiderschap te amenderen en te beperken tot het buitenland. Anders gezegd, 'Brussel' had oog voor de scheve concurrentieverhoudingen in Nederland. Scheve verhoudingen die aanhangig waren gemaakt door de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa).

Kroes bood aan om het verbod op prijsleiderschap alleen van toepassing te verklaren op buitenlandse markten; niet de Nederlandse markt en daarmee de neerwaartse prijsdruk door concurrentie in de Nederlandse hypotheekmarkt te laten. Dat gebeurde echter niet.

Financiële repressie
De exacte totstandkoming van het algehele verbod op prijsleiderschap blijft onduidelijk. Commissie De Wit weet van niks; Wouter Bos herinnert zich niets; de Europese Commissie besloot om het amendement niet te implementeren en de teneur is duidelijk: Den Haag zwijgt. Het gevolg? De hypotheekconsument betaalt teveel en banken krijgen meer dan 'normaal'. De conclusie is snel getrokken maar moeilijk te bewijzen: financiële repressie vanuit overheidswege.

De huidige situatie op de Nederlandse hypotheekmarkt is vrij simpel samen te vatten: Woningbezitters (lees: hypotheekgevers) spekken de winsten van Nederlandse hypotheekverstrekkers en die winsten worden omgezet in hogere kapitaalbuffers (toevoeging aan reserves), bonussen (en (blijvend te) hoge salarissen) en winstuitkeringen aan aandeelhouders (dividend).

Welke bedragen hiermee gemoeid zijn blijft vooralsnog onduidelijk (het is een behoorlijke studie om dit te berekenen). Wel duidelijk is dat in Den Haag men de 'weg van de minste electorale weerstand' heeft gekozen. Immers, iemand moet de probleemrekening van banken betalen en opdraaien voor de hogere kapitaalbuffers die banken moeten gaan aanhouden. Naar nu blijkt, wordt die via de achterdeur van wet- en regelgeving neergelegd te zijn bij de 'huurder' bij de bank: de hypotheekconsument. In economenjargon is dit een voorbeeld van financiële repressie, zij het een zachte variant ervan.

Bekijk de uitzending van Zembla hier:

• Uw hypotheek als melkkoe (Zembla)

Leegstand in Nederland: 300.000 woningen!
Via NOS Teletekst:

Dat is geen kattenpis. Aanbodoverschot? Daar biedt vrije marktwerking een oplossing voor: de prijzen omlaag. Eén probleem. De Nederlandse woningmarkt is géén vrije markt, die is kapot gereguleerd.

In ander nieuws:

• 'Koopkracht daalt met 0,75 procent' (NU.nl)
• Grote steden willen regie economisch herstel (RTL-Z)
• Trojka betwijfelt haalbaarheid Griekse doelen (RTL-Z)
• Zuid-Europese voetbalclubs in crisis (FD)
• Rusland scheldt schulden Noord-Korea kwijt (NU.nl)

Nieuws uit buitenlandse media:

Bommetje!!
Via Reuters: Chinese banks and companies looking to seize steel pledged as collateral by firms that have defaulted on loans are making an uncomfortable discovery: the metal was never in the warehouses in the first place.

U leest het goed: wat al heel erg lang voor de goudmarkt wordt bevroed, blijkt in China te zijn gebeurt met staal. Staal dat zogenaamd in een opslagloods zou liggen en ingediend werd als onderpand voor leningen, bleek in een veelvoud gebruikt te zijn als 'hypotheek' voor financiële transacties, en na faillissementen, blijkt het staal er niet te zijn.

Zero Hedge vat het in een vlijmscherpe inleiding samen:

One of the key stories of 2011 was the revelation, courtesy of MF Global, that no asset in the financial system is “as is”, and instead is merely a copy of a copy of a copy- rehypothecated up to an infinite number of times (if domiciled in the UK) for one simple reason: there are not enough money-good, credible assets in existence, even if there are more than enough 'secured' liabilities that claim said assets as collateral. And while the status quo is marching on, the Ponzi is rising, and new liabilities are created, all is well; however, the second the system experiences a violent deleveraging and the liabilities have to be matched to their respective assets as they are unwound, all hell breaks loose once the reality sets in that each asset has been diluted exponentially.

Naturally, among such assets are not only paper representations of securities, mostly stock and bond certificates held by the DTC's Cede & Co., but physical assets, such as bars of gold held by paper ETFs such as GLD and SLV. In fact, the speculation that the physical precious metals in circulation have been massively diluted has been a major topic of debate among the precious metal communities, and is the reason for the success of such physical-based gold and silver investment vehicles as those of Eric Sprott. Of course, the “other side” has been quite adamant that this is in no way realistic and every ounce of precious metals is accounted for. While that remains to be disproven in the next, and final, central-planner driven market crash, we now know that it is not only precious metals that are on the vaporization chopping block: when it comes to China, such simple assets as simple steel held in inventories, apparently do not exist.

Dit zegt veel over China, maar het zegt misschien nog wel meer over wat de beleggingswereld nog te wachten staat. Laat ik dit typeren aan een quote uit een recente post van FOFOA:

We have no idea what the “stock” of paper gold is. The LBMA survey only gave us a glimpse of the flow (paper gold tuover) over a given time period (Q1 2011) and in a given market (loco London spot, forwards, options and swaps, with spot transactions being 90% of the reported trades). That tuover was 2,700 “tonnes” of paper gold per day with 64% of the LBMA members reporting. We only got a lucky glimpse because the largest banks in the world (bullion banks like JP Morgan Chase, Goldman Sachs, HSBC, Barclays, Deutsche Bank, Credit Suisse and UBS) are lobbying for a technical rule change that will make their overall Basel III compliance easier.

U leest het goed (en u kunt de LBMA survey erop nalezen), het dagelijkse volume betreft minimaal 2.700 ton goud. Indien dat fysiek goud zou zijn, dan zou de totale gemijnde voorraad van zo'n slordige 170-180.000 ton te weinig zijn. De inteationale goudmarkt is van papier en de omvang duidt de “kapitaalvraag” naar veilige reserves. Maar of het papier omgewisseld kan worden in fysiek? Het antwoord is een “no-brainer”.

Fysiek goud? Het heeft géén tegenpartijrisico. Althans, zolang u het niet op papier heeft aangeschaft en fysiek in bezit heeft. C'est ça.

• Exclusive: Ghost warehouse stocks haunt China's steel sector (Reuters)
• How China's Rehypothecated “Ghost” Steel Just Vaporized, And What This Means For The World Economy (Zero Hedge)

MERS
Lange tijd is het stil gebleven omtrent de fraude en valsheid in geschrifte met Amerikaanse hypotheekakten en eigendomspapieren. De spil in het web van deze fraude is MERS. MERS staat voor Mortgage Electronic Registration System (MERS) dat door de Amerikaanse hypotheekbranche werd opgericht om de administratie van hypotheken te vergemakkelijken. MERS maakte het Amerikaanse banken mogelijk om lokale belastingen te omzeilen. Terwijl overschrijvingen van verhandelde hypotheken (iets dat door de handel in hypotheeksecuritisaties veelvuldig gebeurde) in de lokale registers moet worden bijgehouden, deden banken dat slechts alleen via MERS. Banken bespaarden miljarden op lokale belastingen, iets dat in de volksmond belastingontduiking wordt genoemd.

Dat was echter niet het enige dat misging. Nadat rommelhypotheken stuk gingen omdat Amerikanen hun hypotheek niet konden betalen, bleek steevast MERS ingeschreven te zijn als de eigenaar van de hypotheeklening terwijl een bank dat eigenlijk was. Voor Amerikanen die betalingsachterstanden op hun hypotheek hadden (of hebben) blijft het als gevolg hiervan onduidelijk aan wie zij hun hypotheek moeten aflossen. En dat leidt tot problemen bij gedwongen verkopen want wie heeft nu het recht om daartoe over te gaan? MERS of de bank?

Amerikaanse grootbanken dachten dat zij MERS voor hun karretje konden spannen en aan MERS de gedwongen verkoop konden uitbesteden. Eén probleem, MERS is en niet de rechtmatige eigenaar en kan niet de benodigde juridische eigendoms- en hypotheekakten overleggen: de documenten die de overschrijvingen bijhouden zijn er niet. Die moeten worden vervaardigd. De woorden “moeten worden vervaardigd” geeft al aan dat er iets gebeurt dat niet door de beugel kan: er moet valsheid in geschrifte worden gepleegd om over te kunnen gaan tot gedwongen verkoop.

Nu puntje bij paaltje is gekomen, blijken gedwongen verkopen en uit huiszettingen uit naam van MERS juridisch onhoudbaar te zijn. Afgelopen jaren heb ik bij herhaling hier aandacht aan besteed en niet in de laatste plaats omdat de regering van president Obama het hypotheekdebacle onder het figuurlijke tapijt heeft geveegd. Zijn dilemma is eenvoudig samen te vatten: of de onpartijdigheid van het recht zal zegevieren (en de Amerikaanse grootbanken vallen om) of het recht wordt krom gemaakt zodat het Amerikaanse bankwezen niet implodeert. Obama koos om de banken te redden.

Om een lange inleiding af te sluiten. In de Amerikaanse staat Washington (noordwest-Amerika) heeft de hoogste rechtbank een gevoelige uitspraak tegen MERS gedaan. MERS kan niet overgaan tot executoriale verkoop. Met deze uitspraak is de juridische status van MERS onder het tapijt vandaan gehaald.

Hoe groot de impact van deze uitspraak zal zijn is een kwestie van afwachten maar er ligt wederom een juridisch precedent die MERS herkent als het juridisch onhoudbare debacle dat zij is. Of de banken of de regering van president Obama dat nu in de doofpot willen hebben of niet: de Amerikaanse woningmarkt is juridisch aan het desintegreren en zolang dat niet wordt opgelost, blijft de Amerikaanse hypotheekcrisis bestaan.

• State court ruling deals blow to U.S. bank mortgage system (Reuters)

Another fat finger in olie-futures?
Via Zero Hedge:

Iedereen vraagt zich af wat er gisteren in vredesnaam gebeurde, zo ook Izabella Kaminska van FT Alphaville. De discussie onder het bericht is 'ongoing' en daarin worden de mogelijke oorzaken gewogen..

• A negative spin to crude’s mysterious slide (FT Alphaville)
• Grafiek via Zero Hedge

One picture says more than a thousand words..

Bron: Nowandfutures.com

In ander nieuws:

Een heel interessant en uiterst zeldzaam interview: wat doen de autoriteiten tegen spionage in Brussel?

• Intelligence chief: EU capital is 'spy capital' (EU Observer)

Aanrader: 10 minuten kijkplezier!

• Either You Believe In Math; Or You Believe In Magic (Zero Hedge)

De eerste schoten zijn gelost: de VS en China vliegen elkaar in de haren over handelsbarrières. Dit kan razendsnel ontaarden in een handelsoorlog, als het dat al niet is (het aanzetten van de geldpers is een vorm van 'beggar thy neighbour': de rekening in het buitenland neerleggen).

• China launches WTO challenge to U.S. anti-subsidy tariffs (Reuters)

Wilt u weten hoe het leven van een speculerende bankier er ongeveer uit zag? Reuters bericht over de aanvang van het strafproces tegen de ontspoorde handelaar van UBS. De overeengekomen feiten schetsen de cultuur binnen de bank en de inconsistente wijze waarop verboden praktijken werden behandeld. Bij winst werd na een berisping door de leidinggevende de overtreding door de vingers gezien; na het verlies wordt ontkend dat overtredingen werden toegestaan. De morele glijbaan die het modee bankieren is geworden, wordt prachtig samengevat door Reuters:

• Court told of UBS “rogue trader” spread-betting losses (Reuters)

Tot slot.
De onderstaande infographic was tijdens mijn vakantie al gepubliceerd, maar beter laat dan nooit zullen we maar denken. Voor de hele infographic verwijs ik graag naar GoldMoney.com!

Voor een beter resolutie, nogmaals de link: GoldMoney.com

Nieuws uit Nederlandse media

(M)uppets (K)open (B)aggerderivaten: MKB verliest fors op renteswaps
Via het FD: “[..] Net als talloze woningcorporaties kampen ook vele mkb-bedrijven met derivatencontracten die een negatieve waarde hebben.” [..] “Er is een grote diversiteit aan publieke en andere professionele partijen die bereid zijn geweest om in complexe financiële producten te stappen. Het is de vraag of deze partijen in staat zijn geweest de risico’s te doorzien’, aldus de AFM in een toelichting. ‘De AFM vindt dat de geconstateerde problemen verder moeten worden geanalyseerd en aangepakt”.

Het is en blijft een hardnekkig probleem: derivaten. De grootste categorie in de derivatenfamilie zijn interest rate swaps. Deze afgeleide financiële instrumenten dekken partijen in tegen een hogere dan wel een lagere rente. Het probleem is niet zo zeer dat deze instrumenten bestaan, maar dat zij niet gestandaardiseerd zijn, geen verplichting hebben tot een verzekerd belang (denk Vestia die vijf maal het aangetrokken vreemde vermogen indekte tegen een hogere rente) en voldoende reserves om tegenvallers op te vangen keer op keer blijken te ontbreken. Banken blijken deze exotische instrumenten aan Jan en alleman te hebben verkocht.

In het artikel wordt registeraccountant Robin Litjens van Nyenrode Business Universiteit aangehaald. Hij deed een steekproef onder 100 MKB-bedrijven met een omzet tussen de €20 en €350 miljoen. De uitkomsten zijn niet mis: een derde van de bedrijven heeft geen voorzieningen getroffen voor eventuele verliezen op deze rentecontracten. Litjens berekende tevens de gemiddelde waarde van de renteswaps bij deze bedrijven en dat levert een rood cijfer op: -63% van de nettowinst. Anders gezegd, de winst van een aanzienlijk aantal MKB-bedrijven wordt weggevaagd door de negatieve waarde van hun gekochte renteswaps.

Zorgplicht
De eerste kritiek op banken draait om het al dan niet nakomen van de zorgplicht. Hebben banken die deze renteswaps verkochten hun klanten goed geïnformeerd? Bij rentewswaps die bedrijven indekt tegen een hogere rente gaat het erom of banken expliciet hebben gemeld dat deze bedrijven bij een lagere rente de bank moet compenseren. Is dit niet expliciet gemeld dan is wat mij betreft de zorgplicht niet nagekomen. Het eeuwig terugkerende probleem zijn de kleine lettertjes, want een handtekening onder het contract stelt nu eenmaal dat partijen hun risico's voldoende hebben kunnen inschatten. Of ze op een adequate wijze zijn voorgelicht of niet. 

Hoe dan ook blijft gelden dat de Wetgever heeft zitten slapen en het derivatenleed niet heeft voorkomen. En ik blijf het net zo lang herhalen totdat deze ellende eindelijk eens wordt aangepakt: “Tweede Kamer? Bent u ontwaakt uit uw winterslaap?!”

• AFM doet onderzoek naar derivaten in het mkb (FD)
• AFM bekijkt derivaten in mkb (RTL-Z)

Aankondiging ECB-maatregelen nu al uitgewerkt?
Het is altijd gissen wat de exacte oorzaak is voor een beweging op financiële markten, en dat geldt ook nu want wat is de directe aanleiding voor de rentestijging op Italiaanse staatspapier? Nadat de rente gezakt was tot onder de 5% ligt die er inmiddels weer boven. Mijn eerste inschatting is dat financiële partijen de rally hebben 'bespeeld' en terugkeren naar de orde van de dag: de ECB doet niet aan monetaire financiering; het Italiaanse probleem is verreweg van opgelost.

• Italiaanse stijgt verder boven de 5% (RTL-Z)

Nederland verliest concurrentieslag trustkantoren
Nederland is al jaren een spil in het web van inteationaal opererende bedrijven. Niemand zal Ikea, Mittal of U2 associëren met de Nederlandse polder, maar juridisch gezien zijn dit Nederlandse bedrijven. In het FD wordt gesignaleerd dat Nederland de concurrentieslag voor het vestigen van zogenaamde trustkantoren aan het verliezen is.

Het FD schrijft: “Nederland is na de oorlog uitgegroeid tot een van de grootste financiële draaischijven ter wereld dankzij een veelheid aan belastingverdragen met andere landen. Dit maakt het voor inteationale bedrijven aantrekkelijk hier een houdstermaatschappij op te richten om dubbele belastingheffing te vermijden. Via deze speciale vennootschappen, beheerd door trustkantoren, worden in- en uitgaande transacties afgewikkeld met een totale waarde van € 10.200 mrd, gemeten in 2010. Diverse juridische vehikels, waaronder die van Pepsi-Cola en Hewlett -Packard, hebben zich ontpopt tot grote operationele vestigingen”.

Het FD gaat iets te kort door de bocht want het vermijden van dubbele belastingen is niet zonder meer hetgeen waar het bij trustkantoren om gaat. Trustkantoren vestigen zich in Nederland vanwege de mogelijkheden tot 'transfer pricing'. Hierbij schuiven bedrijven de kosten naar landen waar de belastingen hoog zijn en de baten naar landen waar de belasting laag is. Zodoende spelen bedrijven verschillende belastingregime's tegen elkaar uit om zoveel mogelijk onder aan de streep over te houden. Nederland biedt in die zin gunstige vestigingsvoorwaarden.

Nederland etaleert zichzelf graag als een voorvechter van mensenrechten (en dat is wat mij betreft altijd goed) maar zodra het op de centjes aankomt, dan is de rol van dominee zo ingeruild voor de rol van koopman.

• Trustkantoren zien hun positie bedreigd (FD)

Griekenland..
Waar rook is, is vuur. Die gedachte had ik toen ik las dat Griekenland de steun wil van de ECB. De ECB zou moeten helpen bij het financieren van het begrotingstekort. Vervolgens lees ik dat minister van Financiën Jan-Kees de Jager de gevolgen van een Grieks vertrek bestempeld als “te overzien”. De Jager zei: “Zonder geld zijn zij slechter af dan wij. En voor een uitwas als Griekenland is het besmettingsgevaar ingeperkt: als dat land de eurozone zou verlaten, zijn de consequenties te overzien.”

Dat laatste ben ik niet met De Jager eens, maar als de Grieken denken dat zij onze ramen in kunnen gooien zonder dat daar consequenties aan verbonden zijn, dan hebben de Grieken een grove inschattingsfout gemaakt. Dat lijkt me de meest voor de hand liggende motivering voor de uitspraken van De Jager te zijn: “Als jullie niet willen, dan krijgen jullie helemaal niets meer. Jullie probleem”.

Griekenland, om gek van te worden. Wordt dus vervolgd..

• Griekenland wil hulp van ECB (FD)
• Vertrek Griekenland volgens De Jager 'te overzien' (NU.nl)

In ander nieuws:

Liberalen die zich uitspreken tegen de renteaftrek verdienen m.i. een pluim. Een partij die prat gaat dat zij vanuit haar liberale grondbeginselen opkomt voor zelfredzame burgers maar onverminderd blijft vasthouden aan het subsidiëren van schulden (en banken daarmee voorziet van een winstsubsidie) is ongelooflijk tegenstrijdig. Enfin, een pluim voor Winsemius.

• Winsemius wil dat VVD renteaftrek opgeeft (NU.nl)

Opmerkelijk: Nederland 'mag' olie uit Iran blijven importeren. Nederland hoeft niet te vrezen voor handelssancties van Amerika. Wat de quid pro quo is geweest? Geen idee, maar ik denk aan de 'politie-missie' in Kunduz? Of zoiets als de JSF. En wie weet is het iets heel anders, maar ik kan me nauwelijks voorstellen dat hier geen quid pro quo aan ten grondslag ligt. Voor wat hoort wat, maar wat is wat?

• Nederland ontkomt aan sancties van VS (NU.nl)

Goldman Sachs stopt het programma voor junior analisten, naar eigen zeggen om de lange termijn carrièreperspectieven meer te benadrukken. Maar als men bij Goldman A zegt bedoelt men Z..

• Goldman doet 'scholingscontracten' voor jonge analisten in de ban (FD)

Nieuws uit buitenlandse media

Reuters: “A comedown may be waiting after Fed high”
Centrale banken kunnen vraag creëren, maar kunnen nooit het aanbod vergroten. Onthoudt deze generalisatie goed, want zal nooit anders worden. Bij persbureau Reuters lijkt men niet aan deze aloude wijsheid voorbij te willen gaan want zij wijden een heel artikel aan de risico's van het Fed-beleid. Uit de inleiding een typering die je vier jaar geleden op het stempeltje “gekke Henkie” kwam te staan:

Comparing the Federal Reserve to a rehab clinic offering addicted investors a synthetic high has been a favorite of Wall Street wags ever since the first round of Fed stimulus nearly four years ago. The punch line is that you always need more and more to get the same high and each bout of euphoria is followed by a crashing comedown.

After the frenetic reaction brought about by the announcement of the Fed's latest stimulus program – $40 billion pumped into the U.S. economy each month – the coming week is likely to bring a more sober period for markets as investors digest what it means in the longer run and tu their attention to the remainder of the year. 

Opmerkelijk is de passage over het volume aan call-opties VIX voor de maand oktober: een (of meerdere) partijen speculeren op zeer veel turbulentie in oktober. Reuters schrijft:

The most actively traded VIX calls on the Chicago Board Options Exchange were October calls with a strike price of 60. Those also had the highest open interest. The VIX would need to rocket more than 300 percent by mid-October, hitting its highest level in about four years, for that trade to break even.

[..] “Somebody's really playing a disaster by October,” said Salamone. “If they're looking for something that big, that is not a portfolio hedge because that would be a lot of downside in the market before that hedge would actually kick in.”

• Lees verder: A comedown may be waiting after Fed high (Reuters)

New York Times: Fed-beleid helpt Main Street niet
De kritiek op de Fed komt niet alleen uit (monetair) conservatieve hoek maar ook uit linkse hoek. Dealbook van de New York Times vat de conclusie voor Main Street samen aan de hand van cijfers. De rente is nagenoeg 0, maar leningen op bijvoorbeeld credit-cards 12%. De rente op hypotheken? Aankopen door de Fed van hypotheeksecuritisaties hebben de rente omlaag gedreven tot 2,2%, maar komt die ook aan bij mensen die met geleend geld een huis willen kopen? De rente op 10-jaars Amerikaans staatspapier? Gedaald van 4,2% in 2005 naar 1,87%. Gevolg? Pensionados behalen minder rendement op hun 401k.

De conclusie ligt voor de hand: de lage rente komt niet aan bij de burger maar blijft hangen bij banken. De gevolgtrekking is desalniettemin gevaarlijk. Er wordt namelijk gespeculeerd over manieren waarop de Fed banken kan dwingen om een lagere rente door te berekenen. Ik noem dat bewust gevaarlijk want voor je het weet worden banken gedwongen om verlies te lijden en geld te verstrekken aan mensen die het echt niet kunnen betalen. En kijk dan niet raar op als er nieuwe zeepbellen ontstaan die tot nieuwe ellende zullen leiden.

Hoe dan ook heeft Dealbook oog voor hetgeen men een “stealth bailout” van Wall Street noemt. De winsten van banken worden door het extreem lage rentebeleid gesubsidieerd en dat gaat ten koste van spaarders en Jan met de pet op.

• How Much Does the Fed’s Plan Really Help Main Street? (Dealbook/NY Times)

Snel Europees bankentoezicht stuit op verzet
Duitsland, Nederland evenals niet eurolanden Denemarken en Zweden (Groot-Brittannië doet hoe dan ook niet mee) hebben grote bedenkingen bij het instellen van een Europese bankenunie. De termijnstelling van 1 januari 2013 komt wel heel erg vroeg. Frankrijk wil haast maken en liet bij monde van de minister van Financiën Moscovici weten dat uitstel een vergissing zou zijn. De Franse haast is begrijpelijk want Frankrijk heeft nogal wat grote systeembanken waarvan de solvabiliteit in twijfel getrokken kan worden. En als voor Franse banken een Europees vangnet wordt opgetuigd, dan heeft Frankrijk weer een Europees potje gevonden die zij niet hoeven om te slaan over de Fransen..

• EU Bank Plan Hits Roadblock (Wall Street Joual)

Klein leed en goud
Het gebeurt overal ter wereld: mensen die in eenzaamheid overlijden en pas na dagen of soms zelfs weken dood gevonden worden. Het gebeurde in de Amerikaanse staat Nevada waar een kluizenaar dood gevonden werd. Daarbij deden de autoriteiten een opmerkelijke vondst die de zin: “he had to use a wheelbarrow” een hele nieuwe dimensie geeft..

Via FOFOA:

“CARSON CITY, Nev., Sept. 16 (UPI) — A Nevada recluse left behind a stunning treasure when he died this spring — officials say they discovered $7 million in gold bars and coins in his home.

Walter Samasko Jr. died in his Carson City home in May. His body wasn't found until June after his neighbors complained of the odor emanating from the house. That's when the gold was found stored in his house and garage, the Las Vegas Sun reported Sunday.

Carson City Clerk Alan Glover used a wheelbarrow to schlep the gold, which included coins from Mexico, England, Austria and South Africa dating to 1872, to his truck for the trip to a safe location.”

• Lees verder: Gold hoarder dies alone – RIP Walter Samasko Jr. (FOFOA)

Pimco's Bill Gross

Bron: Zero Hedge

Tot slot.
In de categorie “het zal je maar gebeuren“..

Nieuws uit Nederland

Een overzichtje QE3 berichten Nederlandse media
De 'plain vanilla' analyses bij de collega's:

• Fed komt met derde opkoopronde (FD)
• Beanke: vrij grote consensus over QE3 (RTL-Z)

Onderstaande bericht op NU.nl is het werk van het ANP. En zoals u weet, ik ben geen fan van het werk van de economisch redacteur.

De kracht van de suggestie wordt wel heel apart invulling gegeven. Quote: “Marktpartijen reageerden verdeeld op de plannen van de Fed en waren het er niet over eens of de maatregelen beschouwd kunnen worden als 'QE3', hetgeen staat voor de derde ronde van monetaire verruiming”. “Dit is geen grootschalige QE3. De Fed heeft grote flexibiliteit voor zichzelf gecreëerd met deze stap”, aldus een obligatiebelegger in San Diego.

Geen grootschalig QE3? Het is maar net hoe je dat bekijkt (zie mijn eerdere analyse). Ondertussen gaat het copy-pasten van buitenlandse media bij het ANP rustig door..

• Fed bezorgd over arbeidsmarkt (NU.nl)

ECB dwingt Spanje tot een gang naar het IMF
De Spaanse minister Rajoy liet in diverse media duidelijk weten geenszins van plan te zijn om meer te doen om het Spaanse huishoudboekje op orde te brengen. Steunaankopen van de ECB volstaan liet hij weten.

Het mag natuurlijk niemand verrassen dat hij een poging heeft gewaagd. Echter, zoals ik wel vaker heb gesteld is de ECB in Europa het slot op de deur. Zij voorkomt dat politici andermans geld gebruiken voor onhoudbare uitgaven. De ECB heeft de uitspraken van de Spaanse premier gehoord en slaat terug: de ECB is met het IMF in onderhandeling over een steunpakket van €300 miljard aan Spanje. Via het Financieele Dagblad:

De Europese Centrale Bank (ECB) onderhandelt met het Inteationaal Monetair Fonds (IMF) over een steunpakket voor Spanje van mogelijk € 300 mrd. De centrale bank wil zeker stellen dat het IMF meedoet, ook financieel. Alleen met een volledige deelname van het IMF vertrouwt de ECB erop dat aan Spanje stevige condities voor bezuinigingen en hervormingen worden gesteld.

Dat zeggen goed ingevoerde bronnen rond de onderhandelingen tegenover deze krant. ‘Er zijn informele gesprekken gaande tussen de ECB en het IMF’, aldus een ingewijde. ‘De ECB werkt een raamwerk uit voor het nieuwe programma voor de opkoop van staatsobligaties en daar hoort strikt toezicht van het IMF bij.’

Op welke termijn deze gedeeltelijke Spaanse bailout een gegeven is wordt niet duidelijk. Wordt dus ongetwijfeld vervolgd.

• ECB dwingt Spanje tot acceptatie IMF-eisen (FD)

De Spaanse minister van Financiën liet overigens weten te wachten met een steunaanvraag totdat er meer duidelijkheid bestaat over het aankoopprogramma van de ECB. De Spaanse minister kan beter zijn secretaresse vragen ruimte in te plannen voor een gesprek met de ECB en het IMF..

• Spanje wacht met steunaanvraag, wil meer details obligatieplan ECB (RTL-Z)

Griekenland
Een derde bailout is nodig om Griekenland te 'redden' (en dat blijft zo, totdat een herwaardering van goud een nieuwe ronde van steun grotendeels overbodig maakt). Hoe dan ook houdt het niet over met problemen in Griekenland, maar dat weten we al heel erg lang.

Bottom-line? Binnen dit financiële stelsel is er voor Griekenland geen enkele oplossing. Een default zou het land decennia terugwerpen in de tijd en het zou Europa en de euro grote schade berokkenen. Bovendien zou het Griekenland belonen voor jarenlang wanbeleid. Laten we dit laatste vooral niet vergeten want de “IJslandse” oplossing werkt maar het schuift de onbetaalde rekening als een verlies door naar spaarders in andere landen. Desalniettemin zal de komende maanden wederom beheerst worden door het alsmaar door etterende probleem dat Griekenland heet.

• 'Griekenland heeft derde steunpakket nodig' (RTL-Z)
• IMF Official Sees Need for More Greek Aid (Wall Street Joual)

Minister Jan-Kees de Jager van Financiën liet weten dat hij en zijn collega ministers het rapport van het IMF zullen afwachten.

• 'Ministers nemen geen beslissingen over Griekenland' (NU.nl)

In ander nieuws:

• 'Brics zijn beleggingsramp en marketingconcept' (RTL-Z)
• Oud-informateurs: sluit een akkoord op hoofdlijnen (FD)
• Japan wil alle kecentrales sluiten (NOS)

Nieuws uit buitenlandse media

Mario Draghi: “Sollte mich der Bundestag einladen, komme ich gee”
In gesprek met de Süddeutsche Zeitung liet ECB-president Draghi weten graag in te gaan op een uitnodiging van het Duitse parlement om het ECB-beleid te verdedigen en toe te lichten. Althans, mocht die uitnodiging er komen. Via NU.nl werd de passage benadrukt waarin Draghi aangaf dat de aangekondigde maatregelen nu al zijn vruchten afwerpt (de rente in Italië is bijvoorbeeld aardig gedaald). De disclaimers die Draghi hier echter bij plaatste werden gemakshalve weggelaten en dat wekt m.i. een onjuiste indruk. Draghi ging namelijk expliciet in op de aangekondigde maatregelen en zei daar het volgende over:

Kritiker fürchten dagegen, die Steuerzahler könnten Hunderte Milliarden Euro verlieren, falls Staaten wie Italien oder Spanien ihre Anleihen nicht zurückzahlen. Draghi versuchte, solche Bedenken zu zerstreuen. “Insgesamt haben wir die Risiken im Griff”, sagte er. Auflagen zum Sparen und Reformieren, welche die Länder einhalten müssten, seien die beste Versicherung gegen Risiken. “Nicht zu handeln, wäre viel riskanter.” Den Krisenlände drohe ein Teufelskreis, aus dem sie sich auch durch gute Wirtschaftspolitik nicht mehr befreien könnten. Steigende Anleihenrenditen verschlimmerten die Lage, was die Renditen noch weiter steigen ließe. Deshalb müsse die Notenbank handeln. “Die Finanzmärkte müssen wissen, dass der Euro irreversibel ist.”

Voor lezers die de Duitse taal niet machtig zijn een korte samenvatting:

“Op de kritiek dat de risico's van honderden miljarden staatsobligaties de ECB naar zich toetrekt, antwoordt Draghi dat de risico's beheersbaar zijn. Hervormingen en bezuinigingen die voorwaarden zijn, zijn de beste verzekering tegen die risico's. Niet handelen zou veel riskanter zijn. Crisislanden die een hervormingsbeleid voeren hebben een steun in de rug nodig om zich uit deze situatie bevrijden. Stijgende rente verergeren de positie die [vervolgens] de rente verder doet stijgen. Daarom moet de centrale bank handelen. “De financiële markten moeten weten dat de euro onomkeerbaar is”.

Het hele interview verschijnt vandaag in de papieren versie van de krant en ik vermoed dat – zoals gebruikelijk is bij alle interviews van ECB-bestuurders – het interview pas in de loop van vandaag ook bij de ECB op haar website verschijnt. Dat is nu nog niet het geval en derhalve zijn we aangewezen op een verkorte versie op de website van de Suddeutsche Zeitung.

• “Sollte mich der Bundestag einladen, komme ich gee” (Süddeutsche Zeitung)

Grafieken Zero Hedge plaatsen QE3 in juiste perspectief
Extrapolatie!! Zero Hedge rekende de gevolgen van QE3 door en dat levert heerlijke grafieken op.

Bron: Zero Hedge

De projectie van de toename in de balans van de Fed. Het balanstotaal loopt naar verwachting op naar $4 biljoen:

Met name de onderstaande grafiek die de balans van de Fed uitdrukt als percentage van het Amerikaanse bruto binnenlands product spreekt boekdelen. Zero Hedge schrijft treffend:

Another way of visualizing this is how many assets as a percentage of US GDP the Fed will hold on its books. Currently, this number is 18%. By the end of 2013, the Fed's historical flow operations will be accountable for 24% of US GDP.

Why is this important? Simple: when the time comes for the Fed to unwind its balance sheet, if ever, the reverse Flow process will be responsible for deducting at least 24% of US GDP at the time when said tightening happens. If ever.

Bron: Zero Hedge

Leestip: Matt Stoller's boekrecensie over “Carbon Democracy”
Met buitengewoon veel plezier heb ik Matt Stoller's boekrecensie over het onlangs verschenen boek “Carbon Democracy: Political Power in the Age of Oil” van Tim Mitchell gelezen. Deze boekrecensie kan ik u van harte aanraden want het plaatst veranderende economische en democratische ontwikkelingen in het perspectief van energie-bronnen.

In mijn studententijd ging mijn aandacht naar dit onderwerp veelvuldig uit en de inhoud van het artikel resoneert met de inzichten die er over de Nederlandse gouden eeuw te geven zijn. Daar waar de Nederlandse gouden eeuw niets te maken had met kolen of olie, begon die wel degelijk met het aanwenden van een energiebron: wind. Toen in Nederland molens niet alleen werden gebruikt voor het malen van granen (of voor de aanleg van polders) maar tevens voor het zagen van hout, hout dat onder andere uit Scandinavië geïmporteerd werd, ontstond er een gigantische economische groei die de gouden eeuw maakte tot wat die werd. Door de inzet van windmolens werd er een enorme voorsprong genomen op de ons omringende landen wat betreft de zeevaart. En zeevaart en handel gaan hand in hand samen.

Matt Stoller gaat in zijn recensie in op de energiebronnen die hierop volgden, kolen en olie en de politieke en economische belangen die bij de transitie van kolen naar olie speelden. Dat levert een buitengewoon interessant artikel op waarin hij tal van bijzondere inzichten naar voren brengt. Voor de nabije toekomst is deze materie ontzettend belangrijk want iedereen kan bevroeden dat de komende decennia gekenmerkt zullen worden door een nieuwe energietransitie (denk hierbij ook aan de Kondratieff-golven). Deze transitie zal in grote mate de wereldeconomie en (geo)politieke verhoudingen beïnvloeden.  

Aanrader!

• How Coal Brought Us Democracy, and Oil Ended It: Lessons from the New Book “Carbon Democracy” (Naked Capitalism)

Tot slot.
QE3 is een feit. Niet dat we het vieren, maar we kunnen deze belangrijke historische gebeurtenis wel opsieren met muziek.

Het onderstaande liedje heb ik één keer eerder geplaatst maar dit zal ik deze keer aanvullen. Laat ik beginnen met “Strict Machine” van Goldfrapp. De achterliggende gedachte erbij is de vraag naar welk liedje Ben Beanke zou luisteren als hij 'high on hopium' is?

Wat mij betreft is dat “Strict Machine” van Goldfrapp:

En dan dit keer ter aanvulling nogmaals Goldfrapp, maar dan met een begeleidende grafiek van FOFOA: “Orbital Launch”:

Zie voor de toelichting van de grafiek / Bron: FOFOA

En met die gedachte in het achterhoofd en met een knipoog, nogmaals Goldfrapp: “Rocket” 😉

 

 

Via CNBC de snoeiharde kritiek van voormalig Fed-Goveor Mike Warsh.

Deel 1:

Deel 2:

Deel 3:

Deel 4: