Tag: beurshalte

Europese aandelen kunnen in 2017 positief verrassen

Sinds de verkiezing van Trump als de nieuwe president van de VS heeft Wall Street de rest van de wereldwijde beurzen duidelijk op achterstand gezet. Alle grote beurzen in de VS hebben het ene na het andere record laten noteren. In Europa dateert het laatste record van de Euro Stoxx 600 alweer van april 2015 en dat geldt ook voor de Duitse Xetra Dax 30.

Misschien moeten (Europese) beleggers zich inprenten, dat het Trump-effect niet noodzakelijk tot dat ene land beperkt hoeft te blijven. Misschien moeten ze beseffen dat de komst van Trump ook Europa kansen biedt. Dat zal zeker het geval zijn als, dankzij het op groei gerichte beleid van de nieuwe president, de Verenigde Staten weer hun traditionele rol van economische locomotief gaan spelen.

Amerikaanse aandelenmarkt sinds verkiezing Trump

Europese aandelen

Europese aandelen zijn verhoudingsgewijs goedkoop vergeleken met Amerikaanse aandelen. Europese exporteurs kunnen ongetwijfeld profiteren van het aantrekken van de groei en inflatie in de VS. Beleggers lijken zich daar al van bewust, want in de nasleep van de verkiezingen ging de Euro Stoxx 50 de lucht in en de Stoxx Banks Index ging nog harder omhoog.

Europese aandelenmarkt maakt inhaalslag (Bron: Financial Times)

Dat neemt niet weg dat 2017 allesbehalve een positief gelopen race is. Daarvoor is er in 2016 teveel mis gegaan. Aan het beging van 2016 golden Europese aandelen als uiterst aantrekkelijk, juist omdat ze zeer lage waarderingen hadden en er weinig economische tegenwind werd verwacht. Het heeft niet zo mogen zijn. Politiek onplezierige verrassingen als de Brexit en de nederlaag van Matteo Renzi in Italië hadden als gevolg dat Europese aandelen de verwachtingen niet waar konden maken en laag waren en laag gewaardeerd bleven.

Winstgroei

Wil Europa slagen in 2017 waar het in 2016 faalde, dan moet in het komende jaar winstherstel zichtbaar zijn. Waarderingen mogen aantrekkelijk zijn, maar zonder winstgroei is dat onvoldoende om beleggers te charmeren. Het herstel van de winstgroei in combinatie met een zwakke euro kan en moet ervoor zorgen, dat beleggers hun geld weer richting Europa sturen. Er is niet eens zoveel verbetering nodig om winsten in Europa verhoudingsgewijs sneller te laten stijgen en zo aantrekkelijker te maken. Het winstherstel komt immers van een verhoudingsgewijs lage basis.

Kapitaal stroomt richting Amerikaanse aandelen (Bron: Financial Times)

Het is daarmee een redelijke gok, dat 2017 niet alleen het jaar van Trump wordt, maar ook van het winstherstel in Europa. Het voorgenomen beleid van Trump zal naar alle waarschijnlijkheid de inflatie omhoog jagen. Veel beleggers zijn daar nu al op aan het voorsorteren. In dat opzicht biedt Europa mooie kansen. Ongeveer 40% van het Europese dividendrendement komt uit de sectoren financials en energie. Laat dat nu twee sectoren zijn die erg inflatie gevoelig zijn.

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

22 december 2016
Tips van Goldman Sachs voor 2017

In de aanloop naar het nieuwe jaar laat elke zichzelf respecterende bank haar licht schijnen op het komende nieuwe jaar. De meest geruchtmakende bank ter wereld, Goldman Sachs, kan natuurlijk niet achterblijven. Sterker nog, de bankiers waren er dit jaar als de kippen bij om nog voor Thanksgiving hun visie op de wereld kond te doen bij monde van Charles Himmelberg, chief credit strategist.

In de kern denkt de strateeg dat het komende jaar gekenmerkt zal worden door een hogere groei, meer risico en hogere rendementen. Die gedachte is een afgeleide van de nieuwe bewoner van het Witte Huis. Die bewoner draagt corporate America ondanks alle retoriek waarschijnlijk toch een warm hart toe. Alleen daarom mogen beleggers hogere rendementen verwachten, zij het dat ze historisch gesproken nog steeds niet om over naar huis te schrijven zijn.

De beste kansen biedt Azië, zo denkt de bank. Himmelberg verwacht rendementen tot 12,5% voor volgend jaar, tegenover 3,5% voor 2016. Japan valt echter uit de toon met een daling van de Topix Index met 3,7% tegen een plus van 5,2% voor 2016.

Opkomende markten lager na verkiezing Trump (Grafiek via Bloomberg)

Groei door fiscale stimulering

Ook voor de VS zijn de vooruitzichten veelbelovend. De president-elect heeft in zijn verkiezingscampagne voortdurend gehamerd op grote uitgaven voor infrastructurele werken. Het zijn deze vooruitzichten die de stemming op de financiële markten flink opgefleurd heeft. Die markten smachten al jaren naar groei en laven zich dus aan de toezeggingen van de nieuwe president. Hernieuwde groei is het nieuwe mantra gebaseerd op fiscale stimulering en dan te bedenken dat het Congres Republikeins is. Dat was tot voor kort een onmogelijke combinatie.

Bij Goldman geloven ze niet dat Donald Trump werkelijk een handelsoorlog met de rest van de wereld gaat starten. Wel zal hij aandringen op wijzigingen in bestaande handelsverdragen zoals Nafta, in een poging meer industriële banen in de VS te scheppen. Voor het overige gaan ze ervan uit, dat er veel verbaal vuurwerk zal zijn, maar dat een pragmatische opstelling zal overheersen.

Opkomende markten

Het pragmatisme van Trump zal een steuntje in de rug zijn van de opkomende markten, die na de verkiezingen nog werden afgestraft door beleggers. De oplopende rente op Treasuries maakte het voor beleggers minder noodzakelijk en aantrekkelijk om in papier van opkomende markten te beleggen. Ook de mogelijkheid van meer protectionisme deed de opkomende landen geen goed.

Bij Goldman denken ze echter dat de dip slechts tijdelijk zal zijn. Eigen onderzoek wijst uit dat indien een sterkere groei in de VS samenvalt met een stijgende rente, zulks goed uitpakt voor assets in de opkomende markten. Vooral aandelen doen het dan goed.

Als het om de relatie dollar en renminbi gaat, pleit Goldman voor een hedge voor blootstelling aan het ‘China risico’. De bankiers verwachten een voortgaande depreciatie van de Chinese valuta en willen zo ook het risico van een potentieel Trump handelsrisico afdekken.

Chinese yuan zal zwak blijven, aldus Goldman Sachs (Bron: Bloomberg)

Centrale banken

Het beleid van centrale bankiers gaat om Goldman. Het beleid van de Japanse centrale bank doet dienst als kanarie in de mijn. Het ogenblik is aangebroken voor een golf aan financiële innovaties. Het accent gaat verschuiven naar het beschikbaar stellen van kortlopend bankkrediet. Het huidig beleid van kwantitatieve verruiming en negatie rente hebben de kredietverlening immers meer in de wielen gereden dan kredietschepping bevorderd!

Goldman Sachs verwacht ook dat 2017 het jaar is, waarin de corporates er eindelijk weer in slagen hun omzet te laten groeien. Dan komt er ook een einde aan de periode dat de groei van de winst per aandeel alleen maar het resultaat is van steeds maar weer snijden in de kosten en het verminderen van het uitstaand aantal aandelen.

Goldman denkt dat er nu al voldoende aanwijzingen zijn dat de wereldeconomie aansterkt, terwijl ook de olieprijzen sinds februari fors hersteld zijn. De S&P staat aan het einde van 2017 op een niveau van 2200 punten, terwijl de WpA met 10% stijgt naar $116.

Niet alleen gaat de omzet van bedrijven weer groeien mede als gevolg van de bedrijfsvriendelijke opstelling van de nieuwe president. Donald Trump heeft ook grote kans om als inflatiepresident de geschiedenis in te gaan. Belastingverlaging in combinatie met hogere uitgaven voor infrastructuur en defensie zijn een duidelijke aanzet. Als Japan, China en Europa het voorbeeld van Trump volgen, dan zal de inflatoire druk snel oplopen. Centrale bankiers zullen zelfs gedogen dat de inflatie tot boven 2% doorschiet, omdat de prijsdruk de inflatie zolang in de tang heeft gehouden.

Inflatieverwachtingen schieten omhoog (Bron: Bloomberg)

Hogere rente

Tenslotte denkt strateeg Himmelberg, dat het beleid van de Fed in 2017 definitief gaat omslaan. In 2016 stond het beleid in het teken van het in stand houden van gunstige financiële omstandigheden om zo turbulentie in de markt te bestrijden. Als er in 2017 een groot fiscaal stimuleringsbeleid van de grond komt, dan kan de Fed zich gedwongen zien agressief te reageren als financiële omstandigheden te ruim worden. De korte rente kan daarom in 2017 een niveau van 0,75% bereiken. Of die financiële omstandigheden echt zo veelbelovend gaan worden, is echter nog maar de vraag. Nu al heeft de rente op Treasuries de neiging om op te lopen en wordt de dollar steeds duurder.

De voorspellingen van Goldman Sachs zijn voor een belangrijk deel gestoeld op een verondersteld beleid van de nieuwe president. Er moeten dus wat slagen om de arm gehouden worden. Daar staat echter tegenover, dat op een aantal vitale posten binnen de nieuwe regering topmensen van Goldman Sachs neerstrijken. Het is verleidelijk te denken, dat zij de belangen van hun oude werkgever zeer zeker niet uit het oog zullen verliezen.

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

19 december 2016
De Eurozone roept het onheil over zichzelf af

Pff, dat was even zweten. Een ruime meerderheid van de Italianen stemde premier Renzi weg. Dat had, zo vreesde menigeen, voor geweldige onrust op de financiële markten kunnen zorgen. Die onrust bleef uit en politici en beleidsmakers in Brussel haastten zich om het belang van de uitslag in Italië te minimaliseren. Zoals zo vaak leek zelfgenoegzaamheid Brussel weer in zijn greep te krijgen.

Nominale economische groei en bbp Eurozone (Bron: Financial Times)

Daar is echter allerminst reden voor. Natuurlijk, de cijfers verbeteren. Tussen 2013 en het derde kwartaal van 2016 steeg het reële bruto binnenlands product (bbp) van de Eurozone met 5,5%. In diezelfde periode daalde de werkloosheid van 12,1% naar 9,8%. Dat wil echter allerminst zeggen, dat alle pijn die in de crisisjaren is geleden, nu voorgoed overwonnen is en achter ons ligt. Dat is verre van het geval. In het derde kwartaal was het geaggregeerde reële bbp van de Eurozone slechts 1,8% hoger dan aan het begin van 2008. De reële vraag ligt nog steeds 1,11% lager. Die extreem zwakke ontwikkeling van de vraag wijst op een geweldig falen in het beleid over de afgelopen jaren.

Weinig groei

Anders gezegd, de groei van de nominale vraag bedroeg over de genoemde periode 6,9%. Bij een trendmatige groei van 1% en een inflatie van om en nabij 2% had de totale groei van de nominale vraag 27% à 28% moeten bedragen. Dat klinkt misschien veel te optimistisch, maar in de VS groeide de nominale vraag in dezelfde periode met 23%. De zwakke vraagontwikkeling is deels toe te schrijven aan de sterk uitlopende economische prestaties van de lidstaten.

Op basis van koopkracht pariteiten groeide het bbp per hoofd in Duitsland tussen 2007 – 2016 met 11%, bleef nagenoeg ongewijzigd in Frankrijk, daalde 8% in Spanje en zelfs 11% in Italië. Beide laatstgenoemde landen zullen nog vele jaren nodig hebben om terug te geraken op het niveau van voor de crisis. Een van de doelstellingen van de eurozone was om de economie van de lidstaten naar elkaar toe te laten groeien, maar het omgekeerde is gebeurd.

Loonontwikkeling ten opzichte van Duitsland (Bron: Financial Times)

Divergentie in de Eurozone

Er zijn gelukkig voldoende aanwijzingen dat het concurrerend vermogen in de Eurozone aan het verschuiven is. Dat is het gevolg van een verschuiving van de relatieve lonen. Voor de crisis stegen de lonen in veel zuidelijke landen verhoudingsgewijs veel sneller dan in Duitsland. Aan die noodlottige trend is een einde gekomen. Het verdwijnen van de tekorten in veel zuidelijke landen is echter weer niet het positief gevolg van een toegenomen concurrentie, maar veeleer van het inklappen van de vraag. De geaggregeerde binnenlandse vraag lag in het derde kwartaal van 2016 tien procent lager dan aan het begin van 2008. In Spanje was de daling 11%, terwijl de reële vraag in Duitsland in dezelfde periode met 8% gestegen is.

Tegelijkertijd is het overschot op de lopende rekening gestegen naar 9% van het bbp. Met andere woorden: Duitsland, maar zeker ook Nederland, weigert zijn verantwoordelijkheid te nemen in het aanpassingsproces van de lidstaten van de Eurozone.

De combinatie van een zeer zwakke vraagontwikkeling en een steeds verder uiteenlopen van de economische lidstaten van de eurozone lijkt een recept voor ongelukken in de nabije toekomst. Natuurlijk, het hoeft niet, maar de combinatie van economische en financiële gebeurtenissen en toenemende politieke stress binnen de Eurozone levert een wel zeer giftig brouwsel op met onbekende, maar negatieve, effecten.

Binnenlandse bestedingen Eurozone (Bron: Financial Times)

‘Minder bezuinigen’

De oplossing is alweer een tijdje bekend. De Eurozone moet afscheid nemen van zijn noodlottig bezuinigingsbeleid. De OESO pleit alweer een paar jaren voor fiscale expansie in combinatie met structurele hervormingen. De Europese obsessie met het terugbrengen van tekorten heeft als gevolg dat de publieke investeringen in de grote Europese economieën niet meer groeien. Dat is waanzin in een tijd dat ook investeringen in de private sector te weinig groeien en de binnenlandse vraag eerder de neiging heeft te dalen dan te stijgen. Het ziet er helaas niet naar uit, dat de onzalige obsessie op korte termijn gaat verdwijnen. Landen als Duitsland en Nederland beschouwen zaken als lenen en schulden maken als iets zeer zondigs.

Door deze ongenuanceerde opstelling is de eurozone synoniem geworden voor economische stagnatie. Daar zullen steeds grotere groepen financieel en economisch zwaar onder gaan lijden. Brussel en de verschillende Europese hoofdsteden kunnen zich maar beter voorbereiden op veel nare verrassingen. Het zijn straks niet alleen blanke mannen van middelbare leeftijd die boos zijn!

Cor Wijtvliet

Bron: Martin Wolf, More perils lie in wait for the Eurozone. Financial Times, December 6th 2016

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

16 december 2016
Het einde van ’the new normal’

Het is niet overdreven om te stellen dat november een veelbewogen maand was. Dat was te danken aan de onverwachte verkiezing van Donald Trump tot president van de VS en de reactie van de financiële markt op de uitverkiezing. Algemeen overheerste de opinie dat een verkiezing van Trump tot een bloedbad op de financiële markten zou leiden. Het omgekeerde bleek het geval.

Blijkbaar zijn de markten de mening toe gedaan dat de verkiezing van Trump de vooruitzichten voor de Amerikaanse economie verbetert, zeker ten opzichte van de rest van de wereld. Als die voorgevoelens van de markten uitkomen, dan kan dat het einde betekenen van wat sinds het uitbreken van de financiële crisis ‘the new normal’ is gaan heten. Veel zal uiteraard afhangen wat politici gaan doen.

Aandelenmarkten omhoog
De uitslag van de verkiezing ging gepaard met een rally op de aandelenmarkten, een verdere versterking van de dollar en een stijging van de yield op de treasuries. Dat alles impliceert dat markten serieus rekening houden met een hogere economische groei en een hogere inflatie in de Verenigde Staten. Daarmee zou de VS zich onderscheiden van de andere geavanceerde economieën. Die worstelen nog met grote problemen van diverse aard. Aandelen hebben het uitstekend gedaan in november, maar door de sterke stijging van de rente vond er een bloedbad plaats op de obligatiemarkten in de VS. Nogmaals, dat is eerst en vooral te danken aan de uitslag van de verkiezingen. In eerste instantie was dat voor de markten aanleiding voor verhoogde dijkbewaking. Daar kwam echter bij dat de Republikeinen de meerderheid behielden in de beide kamers van het Congres. Het goede nieuws voor de markten was dat nu de uitslag de ijzige relatie tussen het Republikeinse establishment en Trump snel begon te ontdooien.

Aandelenkoersen stegen na Amerikaanse verkiezingen (Grafiek via Bloomberg)

Anti-establishment wint
De uitslag laat zien dat de politics of anger in staat is om anti-establishment partijen voort te jagen en de gevestigde politiek en alle experts schaakmat te zetten. De tweede ontwikkeling appelleert aan de gevoelens op de financiële markten die hunkeren naar meer groei en dus uitzien naar een beleid dat niet langer de oren volledig naar de centrale banken laat hangen. De combinatie van ontwikkelingen laat zien wat er kan gebeuren als volwassen democratieën te lang blijven steken in lage en te weinig inclusieve groei. Dan kan een combinatie van sociale, economische en institutionele factoren het einde inluiden van wat El-Erian als 'the new normal' bestempelde. Dat is een langdurige periode van lage maar stabiele groei, waarin centrale banken ervoor zorgdragen dat de volatiliteit op de markten beperkt blijft. Die ontwikkeling hebben we gezien in alle westerse landen. Van dat beleid heeft een kleine groep geprofiteerd, maar de massa gefrustreerd achter gelaten. Die massa leent zijn oor aan mensen zoals Trump, die herstel van de groei beloven. Zelfs de financiële markten lijken geneigd om de nieuwe president van de VS en wellicht zijn Europese navolgers het voordeel van de twijfel te gunnen. Een gezond en verstandig groeibeleid kan resulteren in hogere bedrijfswinsten en meer investeringen in fabrieken, machines en uiteindelijk mensen. Het gaat uiteindelijk om meer kwalitatief goede banen. De risico’s zijn echter groot! Als Trump en de zijnen opzichtig falen, dan kan dat voor veel teleurstelling en onrust in de private sector zorgen met alle negatieve gevolgen van dien. Een recessie is dan niet uit te sluiten. Het is een boodschap die politici aan beide zijden van de oceaan goed in hun oren moeten knopen! Cor Wijtvliet Bron: Mohammed El Erian: The message markets sent politicians in November. (Bloomberg View, 30 November 2016) Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

9 december 2016
Rendeert beleggen straks nog wel?

Wie de afgelopen dertig jaar belegd heeft, die heeft daar gemiddeld genomen zoete vruchten van geplukt. De rendementen over de periode 1985 – 2014 waren historisch gesproken hoog, hoger dan de gemiddelde rendementen over de afgelopen 50 of 100 jaar. Het totale rendement op aandelen over de afgelopen dertig jaar bedroeg zowel in de Verenigde Staten als in Europa 7,9%. Dat was respectievelijk 1,4 en 3 procentpunt boven het honderdjarig gemiddelde. Ook obligaties rendeerden behoorlijk, met 5% in de VS en 5,9% in Europa. Voor de VS was dat 3,3% boven het langjarig gemiddelde en voor Europa 3%. Als we de consultants van McKinsey moeten geloven, dan zijn die gouden tijden voorbij en komen ze voorlopig ook niet terug.

Rendement beleggen in de VS en Europa (Bron: McKinsey)

Gunstige factoren

McKinsey gaat er vanuit dat in de afgelopen 30 jaar een aantal fundamentals samenkwamen, waarvan de effecten nu nagenoeg uitgewerkt zijn. De belangrijke factor was de daling van de inflatie die in de jaren tachtig van de vorige eeuw inzette. Door de daling van de inflatie konden koers-winstverhoudingen omhoog. Daarnaast kon de payout ratio voor dividenden omhoog, van gemiddeld 57% over de laatste vijftig jaar naar 67% over de laatste dertig jaar.

Een tweede factor van belang was de daling van de reële rente wereldwijd met 4,5% tussen 1980 en 2015. In de ontwikkelde markten was de rentedaling nog sterker. Tussen 1981 en 2009 daalde de rentevergoeding op 10-jaars schatkistpapier van gemiddeld 8,6% naar 1,7%. Door de dalende rente nam de neiging om te sparen alleen meer toe. Het spaaroverschot nam in die jaren ook sterk toe door de snelle groei van het aantal werkenden in de wereld. Vanuit de Opkomende Markten stroomden de overschotten naar de Westerse financiële markten.

De derde factor van belang is het samenvallen van gunstige demografische ontwikkelingen met een gezonde productiviteitsstijging. De afgelopen dertig jaar groeide de wereldeconomie met gemiddeld 3,3%. Ongeveer 48% van die stijging was te danken aan de sterke groei van de beroepsbevolking in deze jaren. De overige 52% is te danken aan de productiviteitsstijging. Die stijging is toe te schrijven aan een waaier van factoren, zoals toenemende automatisering, maar ook de integratie van steeds meer landen in de wereldeconomie. Daardoor moesten al snel minder productieve manieren van werken het veld ruimen voor de productievere. De vierde en laatste gunstige factor was die van de sterke stijging van de bedrijfswinsten. Die stegen van 7,6% van het wereldwijde bbp in 1980 naar 9,8% in 2013. Dat is een stijging van bijna 30%!

Jaarlijks rendement op aandelen in de VS (Bron: McKinsey)

'Gouden tijden' voor beleggen zijn voorbij
Volgens McKinsey loopt deze unieke combinatie van positieve factoren ten einde. Dat betekent dat rendementen de komende jaren lager komen te liggen dan in de periode 1985 – 2014. Zo is het onwaarschijnlijk dat de reële rente en de inflatie nog fors verder kunnen dalen. Juist die dalende rente en inflatie waren de belangrijkste drijvers van de mooie beleggingsrendementen. Ook aan de gunstige demografische ontwikkeling is nagenoeg een einde gekomen. De komende jaren staan in het teken van de vergrijzing en ontgroening. Het aantal werkenden zal, Afrika uitgezonderd, nog amper groeien of zelfs gaan dalen. Dat betekent dat de komende decennia de groei uit de productiviteitsstijging moet komen. En die bedroeg de afgelopen vijftig jaar gemiddeld 1,8%. Een verdere stijging om het ontbreken van de nodige handjes lijkt niet logisch! Tenslotte heeft de groei van de bedrijfswinsten waarschijnlijk ook zijn beste tijd gehad. Westerse bedrijven, die het meest profiteerden van de wereldwijde groei, zien hun omgeving snel veranderen, c.q. verslechteren. Nieuwe concurrentie betreedt het speelveld in de vorm van bedrijven uit de opkomende markten. Daarnaast valt te vrezen dat de huidige Tech giganten disruptieve technologieën zullen ontwikkelen die een deel van de winst van bedrijven overhevelt van bedrijf naar consumenten. Tenslotte krijgen de multinationals meer concurrentie te verduren van het MKB dankzij de aanwezigheid van online platforms zoals Alibaba, eBay en Amazon.
Twee scenario's
Wat mag de belegger de komende twintig jaar terug verwachten van zijn investeringen en beleggingen? McKinsey heeft twee scenario’s ontwikkeld. De eerste is dat de huidige lage groei de komende twintig jaar aanhoudt. Dat betekent voor bijvoorbeeld de Verenigde Staten een gemiddelde groei van 1,9%, een rente van 2% - 3,5%, een lage inflatie van 1,6% en een groei van de productiviteit van jaarlijks 1,5%. In dit scenario daalt het totale rendement op aandelen naar 4% - 5% tegen 7,9% over de afgelopen 30 jaar. In het tweede scenario verbetert de groei naar 2,9% dankzij technologische vooruitgang. Maar zelfs bij dit groeiscenario blijven de rendementen met 5,5% - 6,5% achter bij die uit het recente verleden.
Rendement zal de komende twintig jaar aanzienlijk lager uitvallen (Bron: McKinsey)
Welbeschouwd zitten we al in de eerste magere jaren van de sombere scenario’s van McKinsey. Als de consultants gelijk krijgen. Dan kan dat grote gevolgen hebben voor niet alleen de traditionele vermogensbeheerder, maar zeer zeker voor bijvoorbeeld pensioenfondsen en verzekeraars. Het is dus tijd om zich geducht achter de oren te krabben en een nieuw beleid te ontwikkelen! Cor Wijtvliet Bron: McKinsey Global Institute, Diminishing Returns: Why Investors may need to lower their expectations (May 2016) Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

9 december 2016
Plannen van Trump niet per se positief voor grondstoffen

Tijdens de voorverkiezingen heeft Donald Trump er bij herhaling op gehamerd dat hij de wel zeer armzalige Amerikaanse infrastructuur grondig op de schop gaat nemen. Dat is op het eerste gezicht goed nieuws voor de leveranciers van grondstoffen die nodig zijn om bruggen te bouwen, vliegvelden te renoveren en om het wegennet naar de 21ste eeuw te tillen.

Trump heeft in de aanloop naar de verkiezingen van 8 november gezegd, dat hij tenminste $500 miljard gaat reserveren voor het herstel zonder direct in details te treden. De plannen van Trump zullen hoe dan ook goed uitpakken voor de sector weg- en waterbouw. Het zal de vraag naar staal, zink, nikkel en ijzererts opjagen, aldus twee analisten van Goldman Sachs.

In hoeverre dat echt gunstig is voor de prijsontwikkeling valt nog te bezien. Als het om staal gaat, zijn de Verenigde Staten goed voor ongeveer 7% van de wereldwijde vraag naar staal. De staalconsumptie per hoofd van de bevolking is de helft van die van China. Daar staat tegenover dat de infrastructuur sinds 1970 stelselmatig verwaarloosd is. Dat kan zomaar een extra inhaalvraag naar staal opwekken. Dat kan zeker als andere westerse landen het voorbeeld van de VS gaan volgen en hun eigen verwaarloosde infrastructuur ook gaan moderniseren.

Prijzen grondstoffen stijgen na verkiezing Trump (Bron: Bloomberg)

Investeringen laten op zich wachten

Daar staat tegenover, dat de eerste investeringen niet eerder te verwachten zijn dan in de tweede helft van 2017. In die periode komt een einde aan het lopende Chinese stimuleringsprogramma. Hernieuwde investeringen komen dan op het juiste moment om een prijsval te voorkomen. Ze zullen waarschijnlijk onvoldoende zijn om de prijs van staal omhoog te jagen.

Bij Goldman denken ze niet dat de prijs voor koper omhoog zal gaan. Koper is vooral nodig in de huizenbouw en daar gaat het zeker in China snel de verkeerde kant mee uit. De vraag naar hypotheken neemt af, evenals de verkoop van huizen. Bij Goldman verkiezen ze daarom zink boven koper. Dat eerste metaal zal het, als het om de prijs gaat, beter doen dan koper.

Metal-Mania continues. Zinc charges to 9y high, Lead hits 5y high as signs of #inflation boost interest. https://t.co/evOrbQFUEh pic.twitter.com/ps8b9QLIPO

— Holger Zschaepitz (@Schuldensuehner) November 28, 2016

Energie

De nieuwe president heeft weinig waardering voor het beleid van zijn voorganger om de CO2 uitstoot te beperken. Dat geeft nieuwe kansen aan de traditionele leveranciers van energie, zoals kolen, olie en gas. De analisten verwachten dat vooral de producenten van gas zullen profiteren van de verwachte beleidswijziging. Deze energiebron is zeer concurrerend en kan de concurrentie met steenkool en olie gemakkelijk aan. Ook is het zeer bruikbaar in de petrochemische industrie. Om al die redenen zal gas nieuwe investeringen uitlokken, denken de analisten.

De energiesector zal sowieso blij zijn met de nieuwe president. Die heeft zich in de aanloop naar de verkiezingen wars getoond van strenge regelgeving en lijkt er voorstander van dat maatschappijen moeten kunnen boren waar het nuttig lijkt.

Als Trump doet wat hij zegt, dan zullen de binnenlandse investeringen in de VS gaan toenemen. Als het om het buitenland gaat, blijft het voorlopig gissen wat hij gaat doen. Zullen er bijvoorbeeld echt handelsbeperkingen komen en zullen er inderdaad importheffingen komen? Dat kan verkeerd uitpakken voor bijvoorbeeld de landbouw als getroffen landen zoals China op hun beurt beperkende maatregelen gaan invoeren. De Verenigde Staten zijn een groot exporteur van bijvoorbeeld mais en soja naar dat land.

En de goudprijs?

De analisten zijn verdeeld over de richting van de goudprijs. De huidige fiscale en geopolitieke onzekerheden lijken vooralsnog niet weg te ebben. Zeker niet als er onduidelijkheid blijft over het internationale beleid van de nieuwe president. Dat is goed nieuws voor de goudprijs. Ook de inflatie kan in de VS snel de kop gaan opsteken, als Trump inderdaad een actief stimuleringsbeleid gaat voeren en bovendien importen met heffingen gaat belasten. Een hogere inflatie is goed nieuws, maar een eventuele hogere economische groei niet. Ook de aangekondigde beperkte renteverhoging in december zal de prijs geen goed doen. Kortom, het is bij gebrek aan details over het nieuwe beleid onduidelijk welke richting de goudprijs de komende maanden uitgaat.

Feitelijk is het allemaal nog koffiedik kijken. Niemand weet nog wat Trumponomics precies voor de Verenigde Staten en voor de rest van de wereld gaat betekenen.

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

28 november 2016
OPEC heeft groter marktaandeel, maar alles heeft zijn prijs

Afgelopen maand maakte OPEC plannen bekend om zijn olieproductie te beperken om zo de prijs wat omhoog te drijven. Voor velen was het duidelijk, dat de strategie van zoveel mogelijk oppompen tegen elke prijs mislukt was. Ook heetten de Verenigde Staten de grote winnaar van de prijzenoorlog van de afgelopen twee jaar. De schalieproducenten slaagden er immers in om de kosten zo stevig te verlagen, dat ze zelfs bij een niveau van $ 40 zouden kunnen overleven. Dankzij OPEC was de schalie-industrie uiteindelijk alleen maar gezonder geworden.

OPEC daarentegen had bakzeil moeten halen, omdat lasten hoger waren dan de baten vanwege de te lang aanhoudende lage prijzen. OPEC is daarmee de verliezer, of toch niet? De meeste verhalen zijn nooit zwart wit en dat geldt ook voor het verhaal rondom OPEC. Het valt niet te ontkennen dat OPEC marktaandeel heeft gewonnen, ook al zijn de kosten hoog!

OPEC heeft waarschijnlijk van meet af aan beseft, dat het de schalie-industrie in de VS niet kon vernietigen. Het kon echter wel zijn opmars afstoppen door heel veel olie op te pompen en dat is gelukt. De productie is de afgelopen twee jaren niet gegroeid met 1 miljoen vaten per dag, maar is met 10% gedaald naar 9,6 miljoen vaten per dag.

OPEC wint marktaandeel

Het oliekartel slaagde er ook in om ook andere non-OPEC leden in de problemen te brengen, die te duur produceerden. Daardoor daalde de productie van de niet-OPEC landen behoorlijk en daar trok OPEC op zijn beurt profijt van. Door de lage prijzen steeg de vraag sneller dan verwacht en wel met 3 miljoen vaten per dag in plaats van 1 miljoen zoals het Internationaal Energie Agentschap had voorspeld.

Voorde niet-OPEC landen had het Internationaal Energie Agentschap (IEA) voor 2017 een totale productie voorspeld van 59,4 vaten per dag. Daar zijn er recentelijk nog 57 miljoen van overgebleven. In 2017 zal de vraag naar OPEC olie daardoor 3 miljoen vaten per dag hoger uitvallen dan tot nu toe berekend. Daar komt nog bij, dat investeringen in nieuwe oliebronnen nagenoeg tot stilstand zijn gekomen en dat zal niet snel veranderen, zelfs niet bij een prijs die boven $50 per vat uitstijgt.

Productie OPEC versus niet-OPEC landen (Grafiek via Financial Times)

Aan het eind van dit decennium zal er maar liefst $740 miljard minder geïnvesteerd zijn. Dat speelt in het voordeel van OPEC. Door marktaandeel te winnen daalde de waarde van een vat olie van OPEC minder snel dan bijvoorbeeld een vat schalie-olie. Sinds de prijs van een vat olie in 2014 tot onder $100 daalde zijn de potentiële inkomsten van de schalie-producenten met 55% gedaald. Dat is de uitkomst van lagere prijzen en lagere volumes.

Bij OPEC is de daling 48%, omdat de prijsdaling deels gecompenseerd werd door een volumestijging. Dat is echter slechts een deel van het verhaal. De productie van OPEC is driemaal zo hoog en dat betekent dat de totale kosten van de prijsdaling enorm zijn. In september van dit jaar was de olieproductie van OPEC $43 miljard minder waard dan in de maand september in 2014. In de VS was dat $14 miljard.

In de VS zijn het de aandeelhouders en de bedrijven die het verlies dragen, maar in de meeste OPEC-landen is de staatskas het voornaamste slachtoffer. Daardoor zijn grote budgettaire problemen gegroeid die niet door een groter marktaandeel gecompenseerd kunnen worden. In die zin is de OPEC strategie volledig mislukt!

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

23 november 2016
Waarom is de rente op staatsobligaties zo laag?

De rente op staatsobligaties is sinds mensenheugenis niet zo laag geweest. In grote delen van de (westerse) wereld is de yield zelfs negatief. Dat roept vragen op! Kan de yield nog lager? Wat gebeurt er als die yield plotsklaps begint te stijgen? Het antwoord op de eerste vraag is ja, de yields kunnen waarschijnlijk nog lager. Het antwoord op vraag twee is niet eenduidig. Een geleidelijke correctie zou een gezonde uitwerking op de markt hebben, maar een snelle correctie kan uitmonden in een ramp.

De eerste vraag die we horen te stellen is natuurlijk waarom beleggers bereid zijn om te betalen voor het privilege hun spaarcentjes uit te lenen aan de overheid. Dat is het wezenskenmerk van een negatieve yield! Bij die beslissing spelen verschillende factoren een rol. Sommige spelen op de korte termijn, andere op de lange.

Natuurlijk speelt de economie een rol. Dalende yields op staatsobligaties zijn geen nieuws. Die trend dateert al van het begin van de jaren ’80 van de vorige eeuw, toen Paul Volcker van de Fed de rente agressief verhoogde in een poging de uit de hand gelopen inflatie te beteugelen. Zijn inspanningen werden beloond en sindsdien nemen beleggers genoegen met een alsmaar dalende yield! Steeds minder betrokkenen weten nog van de tijd dat de yield niet als vanzelfsprekend omlaag ging.

Rente obligaties daalt al sinds jaren tachtig (Grafiek via Financial Times)

Lage economische groei

Nu wil het geval, dat lage inflatie vaak hand in hand gaat met lage economische groei. Voorstanders van de samenhang tussen yield en economische groei wijzen erop dat we door de schuldenberg beland zijn in een periode van secular stagnation. Onder deze omstandigheden houdt het geld zijn waarde, zijn alternatieve beleggingen amper aantrekkelijk en dus kun je als belegger gewoon staatsobligaties blijven kopen. De enige logische oplossing lijkt dan om de economische groei te stimuleren om zo weer inflatie te krijgen.

Dat is iets wat centrale banken de afgelopen jaren met de moed der wanhoop geprobeerd hebben. Eerst hebben ze de rente naar 0% verlaagd en vervolgens zijn ze in het kader van de zogeheten monetaire verruiming op grote schaal obligaties gaan opkopen met de bedoeling de yield omlaag te drukken. Ze zijn in hun opzet zeer zeker geslaagd!

Vergrijzing
Dat succes geldt voor de korte termijn, maar er speelt ook nog een lange termijnfactor en dat is de demografie. Overal in de ontwikkelde wereld zien we het proces van vergrijzing en ontgroening. Er komen steeds meer ouderen, die langer leven, en steeds minder jongeren. Het aantal werkenden neemt langzaam maar zeker af. Daarmee daalt het tempo van de groei en dus kan de rente omlaag. Uit onderzoek van Fed komt naar voren dat het natuurlijke groeitempo in een land als de VS sinds 1980 door de wijzigende demografische verhoudingen 1,25% lager is komen te liggen. Het vervelende is dat er geen gemakkelijke oplossing is. Het duurt lang, erg lang, voordat demografische verhoudingen weer verbeteren!
Vraag en aanbod
Problemen rondom pensioenen vallen samen met problemen rond vergrijzing. Pensioenfondsen worstelen met het probleem van een steeds ouder wordende bevolking. In een aantal landen hebben toezichthouders de pensioenfondsen gedwongen meer obligaties te kopen om zo op termijn aan hun verplichtingen jegens de gepensioneerden te kunnen voldoen. Naarmate de vraag naar staatsobligaties stijgt, daalt de yield verder. Het gevaar van een vicieuze cirkel is onmiskenbaar! Dalende yields maken het voor pensioenfondsen steeds moeilijker om hun verplichtingen jegens de gepensioneerden na te komen. Dat kan er toe leiden dat bedrijven en overheden te kampen krijgen met een tekort aan middelen om te investeren. Het kan er ook toe leiden, dat pensioenen fors gaan dalen of zelfs totaal verdampen! Het zou daarom om meerdere redenen heilzaam zijn als yields geleidelijk gaan herstellen. Alles draait om een geleidelijk herstel, maar recente ervaringen stellen amper gerust. Toen de Fed in 2013 suggereerde dat het zou gaan stoppen met het beleid van monetaire verruiming, schoten yields omhoog! Vooral de financieel minder gezonde opkomende markten werden zwaar getroffen en even leek de wereld weer op een nieuwe crisis af te stevenen. Met andere woorden, een snel herstel van de yield mag dan misschien gunstig zijn voor pensioenfondsen, maar zij zijn zo ongeveer de enigen! Cor Wijtvliet Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

2 november 2016
Britse pond speelbal van Brexit debat

Op vrijdag 7 oktober verloor het Britse pond in twee minuten tijd 6,1% van zijn waarde ten opzichte van de Amerikaanse dollar in de Aziatische handel. Het pond daalde naar een waarde van $1,1841, het laagste niveau in 31 jaar. De snelle tuimeling is waarschijnlijk het gevolg van een elektronisch falen in combinatie met een zeer beperkte liquiditeit in de markt. Veel hedge funds hadden grote short posities ingenomen en namen hun winst.

Het kleine drama in Azië staat wel symbool voor de moeilijke tijden die het Britse pond doormaakt sinds de Britten in juni voor de Brexit stemden. Sinds die memorabele dag heeft het Britse pond 18% verloren ten opzichte van de dollar. In de eerste tien dagen van oktober verloor het maar liefst 5%. Het Britse is met deze neergang verreweg de zwakste van de internationale valuta.

Brexit

De spectaculaire daling is te wijten aan de aanhoudende onzekerheid over het hoe en waarom van de Brexit. De recente harde toon van de nieuwe Eerste Minister, Theresa May, over het komende afscheid verhoogt alleen maar de druk op het pond. De markt is bang voor harde, slepende onderhandelingen met een onzekere uitkomst. Financiële markten haten onzekerheid. Verschillende partijen hebben daarom hun verwachtingen voor het Britse pond neerwaarts bijgesteld. Rabobank verwacht dat het Britse pond medio 2017 nog slechts $1,18 waard is. Met $1,20 is Goldman Sachs iets minder negatief.

Hoezeer de markt in de ban is van het Brexit debat in het Verenigd Koninkrijk, bleek op woensdag 11 oktober. Theresa May bezweek voor de eis van het parlement om zich te mogen uitspreken over haar koers om het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie te halen. Het pond won 0,7% ten opzichte van de dollar. Die concessie betekent volgens de markt dat mevrouw May niet al te agressief te werk zal gaan tijdens de onderhandelingen die waarschijnlijk al in de eerste helft van 2017 beginnen.

De markt hoopt nu, dat het toeziend oog van het parlement oog voldoende is om een vechtscheiding te voorkomen, zodat de banden met de Europese Unie niet volledig doorgesneden worden. De Brexit blijft echter een fact of life. Theresa May heeft immers nadrukkelijk gesteld dat het parlement mag meekijken en meepraten, maar in ieder geval niet de Brexit mag herroepen.

Britse pond hard onderuit na Brexit

Britse pond blijft zwak

Ondanks de zogeheten relief rally van woensdag 11 oktober blijven markten negatief gestemd. Handelaren die het pond op termijn willen verkopen tegen de dollar zijn duurder uit dan de kopers van het pond! Handelaren zijn niet alleen ongerust over de onderhandelingen, maar ook nog eens over de oplopende overheidstekorten en het rentebeleid van the Bank of England. Met andere woorden, de rust rondom het Britse pond zal voorlopig niet terugkeren!

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

26 oktober 2016
Goldman Sachs terughoudend over aandelen

Het cijferseizoen is weer officieus van start gegaan. Alcoa bracht eerder deze maand als eerste grote naam de resultaten over het derde kwartaal 2016 en die vielen de financiële markt rauw op het dak. Veel marktvorsers zijn nog steeds de mening toegedaan dat Alcoa richting gevend is voor de hele industriële sector. Tegenvallende cijfers impliceert dat de financiële markten er serieus rekening mee moeten houden, dat winst- en omzetcijfers voor het zesde kwartaal op rij gaan tegenvallen. De S&P daalde 1,2%!

Voor Goldman Sachs is het al een uitgemaakte zaak dat de bedrijfsresultaten gaan tegenvallen en dat de winstontwikkeling negatief zal zijn ten opzichte van het derde kwartaal van 2015. Natuurlijk zullen er bedrijven zijn die aan de bovenkant verrassen. Veel bedrijven zijn er meester in om de verwachtingen omlaag te praten om dan vervolgens de markt positief te verrassen. Goldman Sachs gaat ervan uit dat ‘slechts’ 43% van de bedrijven de verwachtingen zal overtreffen. Normaal is dat tenminste 46%.

Tegenvallende groei

De oorzaken voor de mindere resultaten zijn onderhand bekend. Tegenvallende groei in de VS, de rente en de dure dollar. De belangrijkste oorzaak voor de tegenvallende gang van zaken bij bedrijven is de wankele economie in de VS. Voor de financiële sector, die zwaar mee weegt in de diverse indices, pakt bovendien de extreem lage rente negatief uit. Goldman Sachs is niet alleen somber over het derde kwartaal, maar zeer zeker ook over het vierde kwartaal. De strategen van de bank zijn bang dat het neerwaartse bijstellingen gaat regenen voor het vierde kwartaal. Analisten zijn al langer doende om hun winstverwachting voor het huidige kwartaal omlaag te brengen, maar nu zullen bedrijven zelf er niet langer aan kunnen ontkomen.

Het schaarse goede macro-economische nieuws voor bedrijven is de aanhoudende daling van de olieprijs. Een lage energieprijs is traditie getrouw een steuntje in de rug. Maar die lage prijzen hebben ook een keerzijde. Die lage prijzen drukken de resultaten van de energiesector. Evenals de financiële sector weegt de energie zwaar mee in bijvoorbeeld de S&P 500. Daardoor zal de winstgroei voor het zesde kwartaal op rij een negatieve groei laten zien. Het bureau Factset rekent op een teruggang van 2% en vermeldt dat de energiesector de grootste jaar-op-jaar daling zal laten zien.

Goldman Sachs somber over aandelen

Gelet op het bovenstaande zal niemand verbaasd zijn, dat Goldman Sachs ook negatief is over de S&P 500. Deze index zal in de visie van de bankiers geleidelijk dalen naar een niveau tot onder 2100. Voor de Europese Stoxx 600 is Goldman evenmin positief. Goldman wijst erop dat beleggers met de voeten stemmen als het om Europa gaat. Dit jaar bedraagt de uitstroom uit aandelenfondsen gebaseerd op Europa al $93 miljard.

Het belangrijkste motief voor de uitstroom is de groeiende twijfel over het vermogen van de Europese centrale bank, de ECB. Dankzij de soap rondom Deutsche Bank raken steeds meer beleggers bovendien verontrust over de gezondheid van de Europese bankensector. Voor de VS wijst Goldman Sachs op de hoge waarderingen voor aandelen.

De koers-winstverhouding (K/W) voor de S&P 500 bedraagt 18. Dat is boven het vijfjarig gemiddelde van 15,6. Die hoge K/W maakt de index kwetsbaar voor heftige schommelingen, bijvoorbeeld als winstcijfers tegenvallen. Uiteindelijk vormen die cijfers een belangrijke steunpilaar onder de aandelenbeurzen. De heftige reactie op de cijfers van Alcoa onderstrepen het gelijk van Goldman Sachs. Wie toch in aandelen wil beleggen kan beter terecht in de MSCI Asia ex-Japan index, zo adviseren de bankiers!

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

25 oktober 2016
Grote bedrijven zitten in de beklaagdenbank

Het tij is aan het keren. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft het grote bedrijfsleven zich mogen koesteren in de bewondering en aanbidding van overheden en het grote publiek. De langdurige financiële crisis heeft hier een einde aan gemaakt. De corporates bleken niet in staat of zelfs onwillig om een bijdrage te leveren aan de oplossing ervan. Die afwerende houding verklaart mede waarom er sinds enkele jaren meer kritische aandacht is gekomen voor de handel en wandel van deze internationaal opererende bedrijven en voor de schaduwzijden van hun doen en laten.

Een recente aanklacht tegen de grote corporates luidt dat ze simpelweg te groot zijn geworden. Er zijn zeker in de Verenigde Staten nog amper sectoren te noemen waar niet sprake is van een feitelijk oligopolie, waar nog slechts een handvol bedrijven de markt controleren en naar hun hand zetten. Een bedrijf als Wall Mart heeft een marktaandeel van pakweg 25% en als het om geneesmiddelen gaat hebben drie grote farmaceuten 99% van de Amerikaanse markt.

Macht van de grote bedrijven
Evenals in Europa geven ook Amerikaanse politici hoog op van de grote voordelen van ondernemerschap en het midden- en kleinbedrijf, maar in feite zijn de meeste markten geconsolideerd en zijn de corporates de baas. Dat is zeker in de Verenigde Staten het gevolg van actief overheidsbeleid. In de jaren zeventig en tachtig slaagden conservatieve politici erin de antitrust wetgeving van voor de Tweede Wereldoorlog geleidelijk aan de kant te schuiven. De argumentatie luidde dat die wetgeving zijn doel was voorbij geschoven. Bedoeld om de concurrentie tussen bedrijven gaande te houden had de wetgeving geresulteerd in het beschermen van slechte bedrijven. Dat ging ten koste van de gewone man en consument die moest nodeloos hoge prijzen voor zijn goederen en diensten betalen. Grote, goed geleide bedrijven moest niets in de weg gelegd worden om te groeien om zo de consument op maat te kunnen bedienen. Critici denken dat dit ongelimiteerde pro big businessbeleid zijn tijd gehad heeft. De nadelen zijn te groot geworden. Ze wijzen erop dat het aantal start-ups jaarlijks afneemt, dat lonen en salarissen al decennia geen reële groei meer laten en dat de middenklasse overal in de Westerse wereld in het gedrang is gekomen. Ze wijzen er ook op dat grote bedrijven door hun oligopolistische wurggreep de innovatieve kracht van het MKB ondergraven en dat ze door hun dominerende rol uiteindelijk een bedreiging voor de democratie kunnen vormen.
Weerstand
Het tij gaat keren, maar daarmee is nog niet gezegd dat de strijd is gestreden. Acties tegen bijvoorbeeld grote banken of bedrijven als Wall Mart zullen ongetwijfeld op grote publieke steun kunnen rekenen. Maar hoe zit dat met de ICT sector en met internetbedrijven. Juist hier heerst the winner takes it all regel. Het zijn ook vaak publiekelijk zeer bewonderde bedrijven. Apple is zo’n bedrijf. Het publiek is dol op de iPhone en gaat er aan voorbij dat Apple 40% van die markt in de VS in handen heeft. Google en Facebook hebben samen meer dan 50% van de markt voor mobiel adverteren in handen. Het zal niet meevallen om in deze gevallen te bepalen wat een gerechtvaardigd marktaandeel is en wat niet. Het zal met andere woorden nog wel een poos duren voordat de kritiek op de corporates in daadwerkelijk beleid is omgezet. ‘Gelukkig’ plaatsen grote bedrijven zichzelf telkens opnieuw in de beklaagdenbank. Hun belastingmoraal stuit steeds grotere groepen in de samenleving tegen de borst. Het onbeschaamd uitbuiten van een monopoliepositie, zoals sommige farmaceuten doen, kan zelfs binnen conservatieve kring op steeds minder begrip rekenen. Cor Wijtvliet Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

3 oktober 2016