Tag: economische groei

Waar blijft toch de economische groei?

Nog een paar weken en het is al weer zes jaar geleden, dat een enorme financiële crisis de wereld gijzelde. Sindsdien hebben beleidsmakers bij herhaling het definitieve herstel van de economische groei aangekondigd, maar even zo vaak bleek het loos alarm. Het IMF is daar een sprekend voorbeeld van. Al sinds 2011 ziet het IMF het herstel komen, maar steeds opnieuw constateerde the World Economic Outlook, dat het weer niet ging met de wereldeconomie zoals verwacht.

Steeds opnieuw benadrukt het IMF echter, dat het eenmalige en incidentele factoren waren, die het herstel blokkeerden. Ook voor dit jaar voorziet deze instelling een groei van de wereldeconomie met pakweg 4%. Als dat niet het geval blijkt te zijn, zullen de beleidsmakers weer weten te wijzen op een reeks vervelende incidenten. Tot nu toe weigeren ze in ieder geval zelfs maar te overwegen, dat de financiële crisis een fundamentele wijziging in de wereldeconomie heeft blootgelegd of heeft bespoedigd. Is het vreemd te veronderstellen, dat de economie van de ontwikkelde landen in een lagere versnelling is geraakt na jaren van kunstmatig opgepompte groei? Is het verkeerd te veronderstellen, dat de zogeheten opkomende markten de komende jaren hun aandeel in de wereldeconomie zullen blijven vergroten. Als dat inderdaad het geval is, dan zal de concurrentie intensiever zijn, de groei minder en een lage inflatie een fact of life!

Figuur 1 Inflatie in Europa

Verenigde Staten
Neem de Verenigde Staten. Daar heten de voorwaarden voor een versnelling in de groei aanwezig te zijn. Schulden zijn omlaag gebracht en bedrijven zien hun winsten alleen maar toenemen en bulken letterlijk van het geld. Toch is de economie in de eerste helft van 2014 amper of niet van zijn plaats gekomen. Volgens de beleidsmakers was dat louter toe te schrijven aan de zeer koude winter. Die verklaring voldoet echter allang niet meer. De Amerikaanse consument wil gewoon niet. Hij heeft weinig vertrouwen in de dag van morgen. De maatregelen van de Fed hebben bovendien wel economische activiteiten gestimuleerd, maar niet nieuwe investeringen. Ook hier ontbreekt het heilige geloof in morgen. Toch blijven beleidsmakers ervan overtuigd, dat het oude model de economische motor wel aan het draaien kan krijgen. Ze doen dan met voorbij gaan aan het feit, dat het oude model juist allerlei zwaktes in het systeem weefde. Al die aankopen van nieuwe huizen of auto’s’ kon geschieden dankzij dubieus krediet. Niemand met gezond verstand wil toch niet terug naar de situatie van toen!
Europa
De twee diepgravende veranderingen hebben ook hun uitwerking op Europa niet gemist. Het oude werelddeel heeft nagenoeg elk voordeel op de nieuwe concurrentie verspeeld. Wat nu dreigt is een lage lonen competitie die vanzelf gaat uitmonden in deflatie. Het is allang duidelijk, dat de ECB ondanks alle goede bedoelingen Europa niet uit het economisch slop kan trekken. Het zou van een groot verantwoordelijkheidsgevoel getuigen, als de rest van de wereld een handje zou helpen de euro in waarde omlaag te praten. Daardoor zou de eurozone minder negatief op de wereldeconomie leunen en meer bijdragen aan het herstel van de wereldhandel. Maar daarvoor is wel vereiste, dat de wereld ervan overtuigd raakt, dat de oude economische wetten niet meer van kracht zijn. Dat is vast morgen nog niet het geval! Cor Wijtvliet
(volg Cor Wijtvliet ook op twitter: @Wijtvliet)
BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor, een vrijwel onmisbaar document voor de actieve belegger!

14 augustus 2014
BIS: “Schuld kan niet de drijfveer zijn van economische groei”

De Bank of International Settlements (BIS) heeft zondag een nieuw rapport naar buiten gebracht over de toestand van de wereldeconomie. Ondanks de stijgende aandelenkoersen en de afnemende volatiliteit op de financiële markten ziet de BIS nog geen robuust economische herstel. Volgens de BIS is nieuw beleid nodig om uit de schaduw te komen van wat men inmiddels de ‘Grote Recessie’ noemt. Dit omvat een andere kijk op de manier waarop we economische groei realiseren.

Hoewel er de laatste jaren meer positieve signalen over de economie naar buiten komen blijven de investeringen zwak. Dat terwijl centrale banken een extreem soepel monetair beleid voeren met historisch lage rentes. Schulden – zowel op publiek als privaat niveau – stijgen weer, maar de toename in de economische productiviteit vlakt steeds verder af. Men spreekt zelfs van economische stagnatie. Eerder dit jaar schreven we ook al over deze zorgelijke trend, die goed zichtbaar wordt aan de hand van de volgende grafiek.

Productiviteit van schulden neemt snel af

Financiële cyclus

De BIS schrijft in haar rapport dat beleidsmakers verder moeten kijken dan de traditionele focus op de bedrijfscyclus om gebalanceerde en duurzame economische groei te realiseren. Naast een bedrijfscyclus bestaat er volgens de BIS namelijk ook nog iets als een financiële cyclus. De structurele tekortkomingen van ons economische model en de verkeerde allocatie van kapitaal, die verborgen blijven in tijden van groei en die pas zichtbaar worden in een crisis, moeten aangepakt worden. Dit klinkt misschien wat abstract, maar de volgende zin van de samenvatting van het BIS rapport laat niets aan duidelijkheid te wensen over: “Het is noodzakelijk om af te stappen van schulden als belangrijkste groeimotor voor de economie”.

De aanhoudend lage rente geeft een ‘vals gevoel van zekerheid’, zo stelt de BIS. Het economische en monetaire beleid legt teveel nadruk op versoepeling tijdens de fase van economische neergang, terwijl er te weinig gedaan wordt om bubbels in de economie te voorkomen. De BIS schrijft het volgende in haar rapport:

“Dit veroorzaakt een neerwaartse tendens in de rente en een opwaartse tendens in schuldniveaus. Daardoor vallen we in een schulden gat, een situatie waarin het nog moeilijker wordt de rente te verhogen zonder de economie schade toe te brengen. Systemische financiële crises worden niet minder frequent of minder intens, private en publieke schulden blijven toenemen, de economie slaagt er niet in een duurzaam groeimodel te vinden en de monetaire en fiscale beleidsmaatregelen schieten te kort. Na verloop van tijd verliezen de maatregelen hun effectiviteit en veroorzaken ze de omstandigheden die ze juist moeten bestrijden.”

De financiële cyclus en de bedrijfscyclus (Klik voor een grotere versie)

30 juni 2014
Grafiek: Monetaire stabiliteit onder de goudstandaard

Vaak wordt beweerd dat een goudstandaard zorgt voor een grotere mate van prijsstabiliteit. Op de lange termijn zou de koopkracht van het geld zelfs toenemen door een hogere economische productiviteit. De strenge discipline van een goudstandaard zou de economie moeten behoeden voor grote fluctuaties, omdat er minder makkelijk met krediet gestrooid kan worden.

Maar klopt dat wel? Was de economie echt stabieler onder de goudstandaard? De volgende grafiek suggereert in elk geval van niet. Tussen 1875 en 1934 was de bedrijfscyclus sterker en waren er veel meer periodes van economische krimp.

Bedrijfscyclus VS vanaf 1975 tot 2011

De volgende grafiek uit een studie van Eichengreen laat zien dat verschillende landen baat hadden bij het verlaten van de goudstandaard. De klemmende deflatiespiraal werd doorbroken en men kon eindelijk de vicieuze cirkel van krimp doorbreken. Door kredietexpansie bloeide de economie weer op en daalde de hoge werkloosheid.

Is daarmee gezegd dat goud slecht is? Natuurlijk niet! Deze grafieken suggereren alleen dat de economische problemen niet uit de wereld verdwijnen als we op een of andere manier ons geld weer aan een vaste prijs koppelen aan een goudvoorraad...

Economie bloeide op na loslaten goudstandaard

h/t: MK10, bedankt voor de tip!

30 juni 2014
Grafiek: Schuld gedreven economische groei

De economische groei in Aziatische landen spreekt tot de verbeelding. Wat doen die landen zo goed wat wij in het ‘Westen’ minder goed doen? Zijn hun economieën fundamenteel anders dan de onze, of draaien ze op hetzelfde schuld gedreven groeimodel? De volgende grafiek laat zien dat landen als China, Thailand, Maleisië en Indonesië het afgelopen jaar drie tot vier keer zoveel schuldgroei nodig hadden om dezelfde economische groei te bewerkstelligen als in de jaren 2005 tot en met 2007! Taiwan, Zuid-Korea en India slaagden er in 2013 opmerkelijk genoeg wél in hun schulden productiever aan te wenden dan voor de crisis…

Steeds meer kredietgroei voor dezelfde economische groei (Bron: Financial Times)

14 mei 2014
Inkomensongelijkheid in de VS

De Amerikaanse economie liet de economische crisis officieel in 2009 al achter zich. Sindsdien groeit de Amerikaanse economie al vijf jaar onafgebroken. De groeicijfers zijn niet exorbitant maar desalniettemin is er wel degelijk sprake van groei. Vorige week liet een peiling van NBC News en de Wall Street journal zien 57 procent van de Amerikaanse volwassenen nog steeds het idee heeft dat de economie zich in een recessie bevindt. Waar komt de discrepantie tussen de (positieve) groeicijfers en het gevoel van de Amerikaanse burgers vandaan?
De oorsprong van dit verschil is eigenlijk niet ingewikkeld. De Nederlandse bevolking ervaart op moment van schrijven een vergelijkbaar fenomeen. Het CPB kwam met positieve cijfers over de Nederlandse economie. Een gegeven dat maar al te graag door de zittende politieke beleidsbepalers wordt aangegrepen om hun verkiezingsretoriek mee te verrijken. Met andere woorden, we groeien weer! De mensen die hier de vruchten van plukken zijn echter moeilijk te vinden en zo is het ook in de Verenigde Staten. Afgelopen jaar kwam de econoom Emmanuel Saez, verbonden aan de Universiteit van Californië, met een onderzoeksresultaat dat 95% van de inkomensgroei tussen 2009 en 2012 naar de top 1% ging. Dit resultaat betekent niet direct dat de top 1% het bijzonder goed doet. Hun inkomens groeien zelfs trager dan de laatste twee periodes van sterke economische groei. Het betekent daarentegen dat de inkomensgroei van het overige deel van de Amerikaanse beroepsbevolking sterk achter blijft. De inkomens van de 99% groeien met een schamele 0,1% per jaar.
Inkomensongelijkheid
Sterker nog, als we naar de onderstaande grafiek kijken zien we dat tussen 1973 en 2012 de inkomens voor 60% van de Amerikaanse mannen is gedaald. Logischerwijs betekent dit dat over enkele decennia de inkomensongelijkheid sterk is toegenomen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een grote meerderheid van de Amerikaanse bevolking het idee heeft dat de economische recessie nog heerst. De economische groei van de afgelopen vijf jaar heeft geleidt tot hogere bedrijfswinsten en aandelenkoersen maar heeft zich niet vertaald in significante hogere lonen. Voor het grootste deel van de Amerikaanse bevolking is een recessie nog steeds de dagelijkse realiteit.

17 maart 2014
Innovatie! Welke innovatie?

Het is een discussie die eigenlijk niet van wijken weet en met de regelmaat van de klok de kop weer opsteekt. Het heeft alles te maken met het soort innovaties dat uit Silicon Valley komt. Waarom is het na 20 jaar van innovatie nog steeds zo moeilijk om die te zien terugkomen in het Bruto Binnenlands Product (BBP)? Het is een discussie die al dateert uit 1987. Toen merkte de econoom Robert Solow op, dat je weliswaar overal de bewijzen kon zien van het tijdperk van de computer, maar niet in de cijfers over de productiviteitsontwikkeling.

Er zijn verschillende verklaringen mogelijk voor de geringe zichtbaarheid van de vele innovaties van de laatste decennia. Een positieve is, dat de manier waarop het BBP gemeten wordt niet voldoet om de vele verbeteringen van de huidige levensstandaard zichtbaar te maken. Een meer negatieve verklaring zegt, dat veel innovaties weinig om het lijf hebben.

Figuur 1 Financiële innovaties

Financiële innovatie

Neem de talloze innovaties in de financiële sector. Daar werd hoog van opgegeven, want de knapste koppen werkten voor banken en institutionele beleggers. De wereld heeft na 2008 geleerd, dat deze innovaties alleen maar erop gericht waren markten te manipuleren en om de clientèle op grote schaal op te lichten. De sector droeg dus niets bij om het leven van velen te verbeteren, maar slechts van de enkeling (de bankier). Voor velen was er de crisis, waarvan de wereld nog steeds herstellende is.

Dot com innovatie
Je kunt ook vraagtekens zetten bij de kwaliteit van de innovaties uit de dot-com jaren. In hoeverre leveren websites een bijdrage aan de verhoging van de doorsnee levenstandaard? Websites kunnen gebruikers helpen kosten te besparen of tijd te besparen, maar is dat hetzelfde als het verbeteren of verhogen van de levensstandaard? En dan hebben we het maar niet over de sociale kosten, die innovaties teweeg kunnen brengen. Banenverlies en werkloosheidsuitkeringen zijn niet terug te vinden in de winstgevendheid van de individuele innovatie. Het omgekeerde is trouwens ook waar. Het is moeilijk te meten hoe groot het sociale welzijn is, dat Facebook voor zijn gebruikers weet te creëren. Het feit echter, dat de discussie over de kwaliteit van de huidige innovaties steeds weer de kop op steekt, wijst op een knagende twijfel over de lange termijnwaarde van die innovaties. Natuurlijk, er wordt veel tijd, geld en denkkracht geïnvesteerd in het optimaliseren van marketing- en advertentiebudgetten, maar ware het niet beter geweest al die mensen en middelen in fundamenteel of toegepast onderzoek te investeren? Dat had met een beetje geluk geleid tot een reeks nieuwe producten en diensten die de kwaliteit van het leven daadwerkelijk verbeteren.

Figuur 2 Het menselijk genoom in kaart gebracht
Facebook en Twitter zullen ongetwijfeld bijdragen aan het sociale welzijn, maar zal hun bijdrage even duurzame effecten hebben als de uitvinding van de transistor of het in kaart brengen van het menselijk genoom? Beide innovaties hebben tot reeksen andere innovaties geleid. Gelukkig staat echter als een paal boven water, dat innovaties van het kaliber als Facebook of Twitter in ieder geval niet de noodlottige resultaten zullen teweeg brengen als al die financiële innovaties in de aanloop naar 2008. Dat is een bijzonder prettige zekerheid. Cor Wijtvliet Bron: Joseph E. Stiglitz, the innovation enigma. Project Syndicate, March 9 2013

11 maart 2014
Vijf jaar stimulering
Sinds het begin van de financiële crisis heeft de Amerikaanse overheid grote stimuleringsprogramma’s opgestart om de economie overeind te houden. Maar wat hebben we gekregen voor al die miljarden die gestopt zijn in subsidies, programma’s als cash for clunkers en tal van andere omstreden projecten?

Zero Hedge plaatste maandag een artikel van STA Wealth Management, waarin de resultaten van het Keynesiaanse stimuleringsbeleid onder de loep worden genomen. De uitkomst is teleurstellend: alle overheidsinterventies van de afgelopen vijf jaar leverden een marginale verbetering op van het GDP. Van iedere $29,61 die de overheid spendeert groeit de economie slechts met $1. Over multipliereffect gesproken…

Overheidsinterventie levert nauwelijks economische groei op (Bron: STA Wealth Management)
Het probleem van steeds lagere economische groei komt niet alleen voor rekening van verkwistende overheidsbestedingen. Ook van een iets grotere afstand bezien komen we dezelfde trend tegen. De volgende grafiek van Incrementum laat zien hoeveel het GDP groeit met iedere $1 extra schuld….

Steeds meer geld levert steeds minder groei op (Bron: Incrementum)

Stimulering
De Wall Street Journal blikte begin deze week ook terug op vijf jaar stimulering, want het is alweer vijf jaar geleden dat de Amerikaanse president Obama de American Recovery and Reinvestment Act ondertekende. De opdracht van dit stimuleringsprogramma was om de werkloosheid terug te brengen en daar werd destijds $830 miljard voor beschikbaar gemaakt. Vijf jaar later is de werkloosheid inderdaad weer gedaald, tot ver onder de 7%. Maar de participatiegraad in de VS is nog steeds beroerd en het aantal werkloze Amerikanen dat niet meer naar werk zoekt is opgelopen tot boven de 90 miljoen. De Wall Street Journal vatte vijf jaar overheidsstimulering als volgt samen:
“De mislukking van het stimuleringsprogramma weerspiegelt de foute inschatting van neo-Keynesianen dat de economie opgepept kan worden met een golf van overheidsbestedingen. Mensen zijn in feite slim genoeg om zich te realiseren dat iedere dollar die de overheid spendeert uiteindelijk aan de productieve economie onttrokken moet worden middels de belastingen. De beste manier om een economie weer op gang te brengen en om lange-termijn groei te bewerkstelligen is om mensen aan te moedigen meer te werken, te sparen en te investeren. Laten we hopen dat het volgende stimuleringsprogramma uit Washington gericht is op het verlagen van de belastingen en de regeldruk op het Amerikaanse bedrijfsleven.”
Tijdens de Amerikaanse depressie van 1920-1921 werd ook een zogeheten ‘laissez-faire’ strategie gekozen om de economie weer aan de praat te krijgen. In plaats van overheidsstimulering besloot president Harding juist te snijden in de overheidsbestedingen. Veel ambtenaren werden ontslagen en de private sector bleek zich daarna snel te herstellen. Door het snelle herstel is deze depressie veel minder bekend dan die van 1929. Lees meer:
Dit artikel verscheen afgelopen vrijdag in de Marketupdate Weekendeditie. Schrijf u hier in en ontvang iedere vrijdag onze nieuwsbrief!
25 februari 2014
Troebelen in de Opkomende Markten

De opkomende markten zijn weer eens in rep en roer. Dit keer was de aanleiding een samenvallen van verschillende factoren. Crisis in Argentinië, waar de centrale bank stopte de lokale munt te steunen uit angst de voorraad vreemde valuta’s volledig uit te putten; onlustgevoelens over China waar zwakke economische cijfers naar buiten kwamen. Tenslotte laaide in meerdere landen, zoals Oekraïne en Turkije, de politieke onrust fel op.

Figuur 1 Geld stroomt weg

Onderliggend speelt echter, dat een reeks van Opkomende Landen in problemen dreigen weg te zinken. Zo kennen de zogeheten Fragile Five, India, Indonesië, Brazilië, Turkije en Zuid Afrika, allemaal gelijksoortige problemen. Ze kampen allemaal met oplopende tekorten, een dalende groei, stijgende inflatie en toenemende politieke onrust. Maar dit zijn niet de enige landen met grote problemen. Wat te denken van Argentinië, Venezuela, Oekraïne, Hongarije en Thailand. Ook dit zijn landen, waar de problemen zich snel opstapelen. En zelfs de veelgeprezen BRICS zijn niet meer het automatische kassucces van enkele jaren terug. Drie leden behoren al tot de ‘Fragile Five’ en Rusland en China beginnen meer en meer last te krijgen van de snelle vergrijzing.

Figuur 2 Fragile Five zien tekorten groeien

Groeiwonder China krijgt bovendien nu de rekening gepresenteerd van de negatieve effecten van het economisch beleid van de afgelopen decennia. Er is teveel geïnvesteerd, er is teveel krediet verleend en veel zwakke staatsondernemingen en onroerend goedbedrijven verzwakken de balans van banken. Er dreigen dus bubbels op verschillende terreinen en het is nog maar de vraag of het land ongeschonden uit de aanzwellende crisis komt. Daar komt nog bij, dat het hervormingsprogramma, dat het land economisch meer consumenten georiënteerd moet maken, dreigt vast te lopen door het verzet van gevestigde belangen.

En dan is er nog het besluit van de Fed om te gaan taperen. Daardoor is de rente alweer aan het stijgen. Het gevolg is, dat kapitaal terugkeert naar nu aantrekkelijke havens. Het stroomt vooral weg uit landen, waar de afgelopen jaren overheden de teugels teveel hebben laten vieren en het monetair beleid te laks is geworden. Daarnaast groeit in landen de volatiliteit omdat de commodity supercycle zo goed als voorbij is. Door de hoge prijzen is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in nieuwe capaciteit. Daardoor is vraag en aanbod weer in evenwicht. Veel van de exporterende landen hebben van de goede tijden geen of te weinig gebruik gemaakt om intern de economie weerbaarder te maken.

Figuur 3 weerbaarheid is toegenomen

Er is met andere woorden veel slecht nieuws, dat niet van vandaag op morgen zal verdwijnen. Toch is het niet allemaal kommer en kwel en hoeven zaken niet uit de hand te lopen, zoals dat in de jaren negentig van de vorige eeuw gebeurde. Zelfs de Fragile Five zijn nu beter voorbereid dan toen. Ze hebben flexibele wisselkoersen, grote reserves en een gezonder bancair systeem dan toen. Daarnaast kennen ze een jonge bevolking, een voortgaand proces van industrialisering en urbanisering, groei van de productiviteit en geleidelijk stijgende inkomens per hoofd van de bevolking

Het is daarom verkeerd alle opkomende landen over dezelfde kam te scheren. Het noodlot wil echter, dat beleggers dit wel doen. Wat ze ook zullen doen, ze zullen de komende jaren een hoge rekening gepresenteerd krijgen. En net als toen is het niet zeker of de Westerse wereld gevrijwaard zal blijven van de troebelen daar.

Cor Wijtvliet

Bron:
Nouriel Roubini, the trouble with emerging markets. Project-syndicate, February 2 2013

Vragen en opmerkingen kunt u richten aan [email protected]

4 februari 2014
Sombere statistieken uit Spanje

We brengen u graag even op de hoogte van de situatie in Spanje. Dat doen we gemakshalve aan de hand van drie grafieken, die we zomaar bij Zero Hedge hebben weggeplukt. De eerste grafiek laat de werkloosheid en de economische groei van het zonnige Zuid-Europese land zien. Het is geen mooi plaatje, want de werkloosheid stabiliseert op een hoog niveau van meer dan 25%. Als we de experts van het IMF moeten geloven zal die situatie tot en met 2018 niet veel verbeteren. Dat het economisch slecht gaat blijkt ook wel uit de bijna onafgebroken daling van het bbp.

Werkloosheid en economische groei in Spanje (Bron: Bloomberg)

Slechte leningen

De tweede grafiek laat het percentage slechte leningen zien. Dat zijn de leningen die door Spaanse banken verstrekt zijn en waar een betalingsachterstand op rust. In de jaren tachtig en aan het begin van de jaren negentig steeg het percentage slechte leningen ook al, maar toen was de situatie niet zo ernstig als nu. Merk op dat het aantal wanbetalingen in de hoogtijdagen van het Spaanse vastgoed ver beneden de 1% lag. Bijna iedereen kon zijn of haar lening toen nog terugbetalen. Volgens de cijfers van de Spaanse centrale bank had 12,68% van alle leningen een betalingsachterstand. Steeds meer Spanjaarden kunnen de schulden die ze eerder hebben gemaakt door de financiële crisis niet meer afbetalen. Deze ontwikkeling houdt direct verband met de oplopende werkloosheid en de krimp van de economie.

Percentage wanbetalingen op leningen neemt toe (Bron: Bloomberg)

Huizenmarkt Spanje

De derde grafiek laat de ontwikkeling op de huizenmarkt zien. Van de top naar de bodem zijn de Spaanse huizen ongeveer een kwart goedkoper geworden. Leuk voor mensen die nu een huis willen kopen, maar vervelend voor de banken die veel hypotheken uit hebben staan. Hun onderpand wordt immers steeds minder waard. Een klein lichtpuntje: de prijzen lieten dit jaar voor het eerst sinds 2007 een kleine stijging zien. Zero Hedge schrijft dat er in september minder dan 15.000 hypotheken in Spanje verstrekt werden, terwijl dat er op de piek van september 2005 er ongeveer 129.000 waren in één maand.

Huizenmarkt Spanje heeft bodem bereikt? (Bron: Bloomberg)

10 december 2013
Grafiek: Aandelen versus GDP

De Amerikaanse aandelenmarkt breekt records, maar weerspiegelen de stijgende waarderingen van aandelen ook een herstel van de economie? Zero Hedge plaatste onlangs een grafiek die het tegendeel lijkt te bewijzen. De groeiverwachting voor de Amerikaanse economie (GDP) wordt door de rode lijn weergeven, terwijl de groene lijn de ontwikkeling van de S&P 500 index laat zien.

S&P 500 versus GDP

Hoe ziet de relatie tussen aandelen en economie eruit?

Vaak wordt geroepen dat de aandelenmarkt al lang geen weerspiegeling meer geeft van de reële economie. Dat hebben we waarschijnlijk ook op Marketupdate al meerdere keren gezegd. Maar als we de reële economie definiëren als het Gross Domestic Product (GDP) blijkt er over de lange termijn wel degelijk een correlatie te bestaan met de aandelenmarkt! Marketupdate dook in de databank van de St. Louis Fed en verzamelde de gegevens van het Amerikaanse GDP en de waarde van de S&P 500 index vanaf 1958.

Deze 55 jaar aan data leert ons dat de S&P 500 index op de lange termijn vrij nauwkeurig het Amerikaanse GDP volgt. Tussen 1971 en 1996 liep de aandelenmarkt nog wat achter op de economische groei, maar daarna werd een serieuze inhaalslag gemaakt. Wel is het verloop van de aandelenmarkt uitermate grillig in vergelijking met de stijging van het GDP…

Schulden

Achter deze twee grafieken blijft één heel belangrijke factor van betekenis buiten beschouwing. De omvang van de economie (en de aandelenmarkt) ging weliswaar 35 tot 40 keer over de kop ten opzichte van 1958, maar dat is niet allemaal welvaart. Tussen 1958 en 2013 zijn ook onze publieke én private schulden sterk toegenomen. Het GDP meet de economische activiteit, zonder te kijken naar de verandering van het schuldniveau. En juist die schulden zijn in toenemende mate drijvende factor achter de economische groei en ons gevoel van welvaart geworden, zoals 24 karaat aanstipt in het artikel Vrijgoud?!.

Daarmee roept de vraag zich op: Is het Gross Domestic Product wel een geschikte manier om de economische groei weer te geven?

Amerikaanse GDP versus S&P 500 index

4 december 2013
Video: Wat is economische groei?

Wat is economische groei eigenlijk? Een korte uitleg van Mark Thornton vanuit de Oostenrijkse economische school. Vond u de video interessant? Kijk dan ook dit korte college van 25 minuten.

24 november 2013