Marketupdate

Tag: griekenland

  • Griekenland blijft een hoofdpijndossier

    Stond Griekenland in 2012 voortdurend in het brandpunt van de belangstelling, in dit jaar horen of zien we er weinig van. Als je al wat hoorde, dan was het meestentijds niet zo heel goed, maar Brussel was geneigd de slechte berichten weg te wuiven. Het ging en gaat immers geleidelijk beter. Die wat losse houding kan de eurozone nu duur komen te staan.

    Bankroet

    De Griekse crisis was van begin af aan buitenproportioneel van omvang. Opeenvolgende regeringen bleken Brussel om de tuin geleid te hebben en het land (en Europa) derhalve opgezadeld te hebben met onhoudbare schulden en tekorten. Al in 2010 werd pijnlijk duidelijk, dat het land zonder steun van buitenaf op een bankroet afstevende. Het IMF en de Europese Unie, die financieel te hulp schoten, hebben echter steeds de omvang en intensiteit van de problemen onderschat. De hulp was slechts uitstel van het onvermijdelijke, het wegstrepen van een groot deel van de uitstaande schulden. Bovendien zakte het land door die onderschatting weg in een steeds diepere recessie.

       

    Leningen

    Anno 2013 is de crisis geenszins verdwenen en is het risico nog steeds levensgroot aanwezig, dat ook andere landen erdoor besmet raken. En dus moet er een nieuwe ronde van hulpverlening op gang komen. Die is in strijd met alle eerder gemaakte afspraken. Anderzijds, in de praktijk blijkt dat al die afspraken op drijfzand zijn gebouwd. Die steunmaatregelen hebben vooralsnog de recessie in het land verlengd en verergerd.

    Ondertussen hebben de Grieken nagenoeg nog geen cent terug betaald van de leningen die het land sinds 2010 ontvangen heeft. Het gaat in totaal om een bedrag van € 282 miljard.

    Woordbreuk

    Eigenlijk is er maar een uitweg en dat is een streep zetten door de hele schuldenlast. Maar hier schuilt een heel venijnig addertje onder het gras. Griekenland is de komende jaren verplicht om eerst de schulden aan het IMF af te betalen. Daar is echter geen geld voor. Dat moet eerst geleend worden ofwel van het IMF zelf of van de buren. Het IMF voelt zich heel ongemakkelijk onder deze situatie en wil er eigenlijk helemaal van af om de eigen belangen veilig te stellen. Daarom zien de Europese buren zich gedwongen het geld te lenen, hoewel ze maar al te goed beseffen, dat dat nooit terug betaald zal worden. Een afschrijven van heel de schuld of een gedeelte ervan zou immers woordbreuk van de diverse regeringen jegens de belastingbetalers zijn. Het zou ook in strijd zijn met uitspraken van het Europese Hof van Justitie. Die verbiedt een ‘bailout’.

    Voldongen feiten

    Ook mevrouw Merkel heeft zich inmiddels gecommitteerd aan de nieuwe redding van Griekenland. Ze is bang voor de onbekende consequenties wanneer het land aan zijn lot wordt overgelaten. De Duitse kiezer is echter allesbehalve verzoeningsgezind en wil beslist van geen nieuwe leningen weten. De nieuwe Duitse regering zal daarom slechts een beperkt mandaat voor Europa krijgen. Dat betekent, dat belangrijke projecten zoals de inrichting van een bankenunie kans lopen op ernstige vertraging. Als de overheid het trucje van een technisch fait accomplis uithaalt en het nationale parlement voor voldongen feiten stelt, dan zal de weerzin tegen alles wat Europa is alleen maar groter worden.

    Het heeft er alle schijn van, dat door de laksheid van Brussel, Europa aan de vooravond staat van een langdurige periode van politieke en juridische strijd. De uitslag van die strijd is niet te voorspellen. Een ding is zeker: als de strijd gestreden is, ziet Europa er weer heel anders uit. Ten goede of ten kwade!

    Bron:
    Ashoka Mody, A new Greek test for Europe. Project-syndicate, September 16 2013.

    Goudstandaard seminar

  • Tweet van de dag (27 augustus 2013)

    Is India het volgende Griekenland?

     

  • Griekenland heeft opnieuw geld nodig

    Het Duitse blad Der Spiegel schrijft dat Griekenland opnieuw geld nodig heeft. De krant baseert zich op een document van de Bundesbank, waarin staat dat er uiterlijk begin volgend jaar een nieuw steunprogramma klaar moet liggen voor de Grieken. In het rapport staat dat het “zeer risicovol” is om het bestaande steunprogramma voort te zetten en dat de goedkeuring van de laatste tranche van €5,8 miljard “politiek gedreven” was. Hieruit kunnen we concluderen dat het nog steeds niet goed gaat met de Griekse economie en overheidsfinanciën.

    Merkel

    Het rapport over een nieuw reddingsplan voor Griekenland komt bondskanselier Angela Merkel slecht uit, want dit najaar worden er weer verkiezingen gehouden in Duitsland. Een nieuwe reddingsoperatie voor Griekenland is moeilijk te verkopen door Merkel, omdat ze steeds heeft vastgehouden aan het standpunt dat Griekenland niet meer hulp nodig heeft. De Duitse oppositie beschuldigt bondskanselier Merkel van liegen, omdat ze waarschijnlijk wel op de hoogte is gebracht van de problematische situatie in Griekenland en de noodzaak van een nieuw reddingsprogramma.

    Volgens Carsten Schneider van de Sociaaldemocraten komt men na de verkiezingen van een koude kermis thuis: “Door de noodzaak voor extra steun aan Griekenland te betwisten liegt de kanselier de bevolking voor”.

    Als grootste economie van Europa heeft Duitsland veel blootstelling aan Griekenland, dat in totaal al €240 miljard heeft ontvangen via steunoperaties. Het huidige reddingsprogramma stopt eind 2014 en dat zou betekenen dat de Griekse regering weer eigenhandig naar de kapitaalmarkt moet om staatsobligaties te slijten.

    Afschrijven

    Het IMF heeft in 2010 al voorgesteld om een deel van de Griekse staatsschuld kwijt te schelden. Dat gebeurde toen niet, waardoor financiële markten de tijd kregen om het schuldpapier van de hand te doen. Reuters schrijft dat Europese regeringsleiders – waaronder Merkel – Griekenland de afgelopen maanden hebben geprezen voor de succesvolle hervormingen. De hervormingen zijn onderdeel van het eisenpakket dat Europa heeft opgelegd in ruil voor de noodleningen. Maar in het document van de Bundesbank valt te lezen dat de Griekse regering “amper voldoende” resultaat heeft geboekt.

    angela-merkel

  • Griekenland kan ook zonder de euro

    Nog niet zo lang geleden bracht de Duitse minister van Financiën, Wolfgang Schauble, een bezoek aan Athene. In de Griekse hoofdstad weigerde hij categorisch in te gaan op vragen over een mogelijke schuldafwaardering, een zogeheten haircut. Hij noemde het in het belang van Griekenland zelf om het onderwerp te laten rusten. De minister vergat erbij te zeggen, dat het ook zijn belang is en dat van zijn baas, mevrouw Merkel. Over minder dan twee maanden zijn het verkiezingen en de huidige regering wil rust aan haar verkiezingsfront.

    Binnen of buiten

    Dat gezegd hebbende, blijft het de vraag of het voor Griekenland aantrekkelijk is om wel of niet de schuld af te waarderen. Een tweede vraag is of het aantrekkelijk is om dat te doen binnen of buiten de eurozone.

    Als de Grieken besluiten binnen de zone te blijven, dan doen ze dat waarschijnlijk op basis van nog geheime toezeggingen van Brussel over royale financiële bijstand. Inmiddels is ook bij de Europese beleidsmakers en bureaucraten doorgedrongen dat het huidige beleid van alsmaar de broekriem aantrekken niet tot herstel van de groei leidt.

    Incasseren

    De Grieken moeten nu min of meer gepaaid worden om binnen te blijven. De omstandigheden om uit te treden worden voor dat land steeds aantrekkelijker. Het meest opmerkelijke wapenfeit van de Griekse hervormingen is, dat de fiscale balans van het land in evenwicht is. In 2014 zal er zelfs een overschot zijn. Dat slaat om in een tekort als rente en aflossing betaald moeten worden. Maar als je uittreedt kun je daar een tijdje of langer mee stoppen. Met andere woorden, Griekenland heeft nu een groter incasseringsvermogen dan nog maar een jaar geleden.

    Veranderingen

    Bij een eventueel uittreden is dat nodig, omdat het land dan in en recessie terechtkomt. Dankzij de herintroductie van de eigen munt kan de groei redelijk snel terugkeren, omdat die nieuwe munt een vrije val gaat maken in waarde. Daar zou het toerisme enorm van kunnen profiteren. Daar komt nog bij, dat er in weerwil van allerlei geruchten er in dat land wel het nodige is veranderd. De publieke sector begint naar behoren te functioneren en ook de arbeidsmarkt is minder kartelmatig georganiseerd. De algehele indruk mag zijn, dat de economie wat robuuster is geworden.

    Regels van het spel

    Dat is allemaal nog lang niet voldoende, zoveel is ook duidelijk. Maar het tijdstip komt dichterbij, dat de Grieken daadwerkelijk in staat zijn de regels van het Brusselse spel te veranderen. Nog niet zo lang geleden waren volgens de beleidsmakers hervormingen in combinatie met forse bezuinigingen absoluut nodig om de nationale schuld hanteerbaar te maken. Dat is een misrekening gebleken. De ironie van het lot wil, dat juist die bezuinigingen en hervormingen de basis hebben gelegd voor een Grexit. Dat moet daarentegen voor de veelgeplaagde Grieken een sensationele gewaarwording zijn. Ze zijn niet langer de gevangenen van Brussel en Berlijn. Ze kunnen eisen, dat Europa daadwerkelijk helpt bij het intomen van de schulden. Zo niet, dan gaan ze op hun eigen houtje verder.

     

    Cor Wijtvliet

    Bron: Wolfgang Münchau, A Grexit is starting to look more feasible for Athens. Financial Times, July 22 2013

    >> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<

  • ‘Verenigde Staten is Griekenland in het groot’

    Amerikaanse media hebben er een handje van om de vinger naar Europa te wijzen als het economisch tegenzit. Vaak wordt de Europese schuldencrisis aangedragen als reden voor een daling van de Amerikaanse aandelenmarkt, ook als er niet direct een verband zichtbaar is. Nu slaat David Böcking terug met een artikel op Der Spiegel. De Verenigde Staten hebben meer gemeenschappelijk met de ‘probleemlanden’ in de eurozone dan menigeen denkt.

    David Böcking schreef naar aanleiding van de discussie rondom de fiscal cliff een artikel over de problemen die men in de VS niet kan negeren. In de verkiezingscampagne maakten de Democraten en de Republikeinen elkaar zwart in verkiezingsspotjes, die de indruk wekten dat vier jaren Obama het land socialistisch maken, terwijl vier jaar Romney zou leiden tot uitbuiting van de middenklasse en de groep  mensen met lagere inkomens.

    Maar nu het toneelstuk van de verkiezingen voorbij is en duidelijk is geworden dat Obama nog vier jaar mag zitten komt het volgende probleem om de hoek kijken; de fiscal cliff. Na de jaarwisseling zal er een groot pakket aan bezuinigingsmaatregelen ingevoerd worden, mogelijk met grote gevolgen. Volgens Böcking kan het zomaar gebeuren dat er over een aantal weken duizenden kinderen geen toegang mee krijgen tot vaccinaties, dat scholen gesloten worden en dat subsidies voor huizenbezitters komen te vervallen. Zelfs in de luchtvaartbegeleiding, bij de FBI en bij de grensbewaking zouden bezuinigingen grote gevolgen kunnen hebben.

    Verenigde Staten naderen fiscal cliff

    De fiscal cliff in de Verenigde Staten is geen probleem van 2013, want er moet in negen jaar tijd in totaal tot $1,2 biljoen bezuinigd worden. De helft daarvan moet bezuinigd worden op het leger, de andere helft van alle andere overheidsprogramma’s. In het eerste jaar moet er al $65 miljard bezuinigd worden conform de Budget Control Act van 2011, waarin ook de verhoging van het schuldenplafond is vastgesteld. De bezuinigingen die vanaf 2013 ingaan zijn in augustus van 2011 besproken, toen er een impasse dreigde te ontstaan over de verhoging van het schuldenplafond. De Republikeinen gingen pas akkoord nadat er op papier was gezet dat er in de toekomst stappen gezet zouden worden om de begroting weer in evenwicht te brengen.

    Door een einde te maken aan belastingverlaging voor de allerrijksten kan er in 2013 ongeveer $221 miljard extra belastinggeld worden opgehaald. Een ander belastingvoordeel dat stopgezet wordt zou nog eens $95 miljard moeten toevoegen aan de staatskas. Met het gezondheidsprogramma van Obama komen er nog eens $18 miljard aan lastenverzwaringen bij, terwijl er met bezuinigingen op uitkeringen $26 miljard bespaard zal worden. In totaal zou het tekort over 2013 als gevolg van de automatische bezuinigingen halveren tot $560 miljard.

    Volgens Böcking klinkt een halvering van het tekort in 2013 als een stap in de goede richting, maar zal het wel tot gevolg hebben dat de economie in een recessie gestort wordt. Het Congressional Budget Office (CBO) becijferde een krimp van 4 procentpunt in de groei van de Amerikaanse economie, indien alle maatregelen doorgevoerd worden. Volgens een rapport van het IMF uit oktober zou de terugval van de Amerikaanse economie direct gevolgen hebben voor haar belangrijkste handelspartners. Volgens een panel van Duitse topeconomen kan de fiscal cliff zelfs zorgen voor een structureel verlies van vertrouwen op de financiële markten. Maar met de enorme staatsschuld van de Verenigde Staten lijkt er geen alternatief te zijn. Dan moeten we niet vergeten dat de fiscal cliff 2x zo ingrijpend zou moeten zijn, wil het de begroting van Amerika in evenwicht brengen. Dat lijkt een onhaalbaar streven onder de huidige omstandigheden.

    Percentage overheidsuitgaven gefinancierd met leningen in de VS en Griekenland (Via Fortressgoldgroup)

    Griekenland

    Böcking stelt dat Amerika in dezelfde situatie zal belanden als Griekenland, waar drastisch bezuinigd moet worden om het schuldenprobleem beheersbaar te houden. In politieke campagnes tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen werd vaak verwezen naar het doemscenario van Europa, maar Amerika staat er in feite niet veel beter voor. Een belangrijk verschil volgens Böcking is dat Griekenland kon rekenen op hulp uit het buitenland (lees: Europa), terwijl Amerika niet op hulp hoeft te rekenen in de aanpak van haar schuldenprobleem.

    De Republikeinen, die in de VS hun meerderheid hebben weten te behouden in het Huis van Afgevaardigden, kunnen simpelweg wachten op de fiscal cliff en vervolgens Obama de schuld geven van de gevolgen die de bezuinigingen zullen hebben op de economie. In Griekenland hebben de bezuinigingen die vanuit Europa zijn afgedwongen gezorgd voor een recessie die inmiddels al vijf jaar duurt. Door de bezuinigingen zijn mensen al vele malen de straat op gegaan om te demonstreren, met alle negatieve publiciteit van dien. Het is te hopen dat Amerika niet een soortgelijk probleem te wachten staat als het haar tekorten wil terugdringen. De Amerikaanse overheid heeft sinds het uitbreken van de crisis in 2008 jaarlijks meer dan $1 biljoen moeten bijlenen om alle uitgaven te kunnen doen.

    Het Amerikaanse Congres dwingt bezuinigingen af, welke gevolgen zal dat hebben vanaf 2013? (Foto van AP)

  • Griekenland overweegt uit de Eurozone te stappen

    Op de website van Der Spiegel wordt gemeld dat Griekenland overweegt om uit de eurozone te stappen en hun eigen valuta opnieuw te introduceren. Dit werd door bronnen, met kennis over het handelen van de Griekse overheid, aan Der Spiegel gemeld. De ministers van financiën van de landen uit de eurozone zijn op vrijdagavond in Luxemburg in crisisoverleg over de kwestie.

    De Griekse problemen zijn groot. Nadat het land afgelopen jaar aanspraak moest doen op financiële hulp van het Inteationaal Monetair Fonds en de Europese Unie blijven de problemen aanhouden. De regering van premier George Papandreou heeft vrijwel dagelijks te maken met gewelddadige protesten. Blijkbaar denkt de Griekse regering dat er geen andere optie rest om de rust in het land te herstellen.

    De bijeenkomst moet Griekenland ertoe zetten om niet uit de eurozone te stappen. De gevolgen zullen, volgens een onderzoek van het Duitse ministerie van Financiën, voor zowel Griekenland zelf als de rest van de eurozone geen positieve effecten hebben. Ten eerste zal de nieuwe nationale valuta van Griekenland sterk door markt gedevalueerd worden ten opzichte van de euro. Hiermee wordt de Griekse schuldenlast alleen nog maar groter. Een faillissement zou een eventueel gevolg kunnen zijn waardoor alle crediteurs, waaronder de ECB en het IMF, een deel van hun geleende geld kwijt zijn. Ook zal het vertrouwen in de eurozone estig geschaad worden. Kortom, het verlaten van de eurozone zal zowel de Grieken zelf als de rest van Europa duur komen te staan.

    Bronnen:

    “Greece Considers Exit from Euro Zone”

    http://www.spiegel.de/inteational/europe/0,1518,761201,00.html