Het is vandaag honderd jaar geleden dat de Federal Reserve werd opgericht, een centrale bank die in het leven werd geroepen om de waarde van de dollar te beschermen en te voorkomen dat het banksysteem op slot zou gaan in een nieuwe crisis. Ook zou de Federal Reserve de impact van de bedrijfscyclus zoveel mogelijk moeten beperken, door de rente in crisistijd te verlagen en in betere economische tijden te verhogen. Sinds 1977 heeft de Amerikaanse centrale bank er nog een mandaat bij, namelijk het verbeteren van de werkgelegenheid. Daarom spreken we sindsdien van een ‘Dual Mandate’.
Trackrecord Federal Reserve
Later deze week besteden we meer aandacht aan de historie van de centrale bank, maar voordat we dat doen staan we eerst even stil bij de hierboven genoemde doelstellingen. Wat voor rapportcijfer geeft u de Federal Reserve geven voor de taken die ze op zich heeft genomen? Marketupdate stelde een (arbitrair) trackrecord samen.
Koopkracht van de dollar
We trappen af met een bekende grafiek, namelijk die van de koopkracht van de dollar. Afhankelijk van de gehanteerde definitie heeft de dollar sinds 1913 tussen de 95% en 98% van haar koopkracht verloren. Wie geld in een oude sok heeft gestopt is er dus behoorlijk in koopkracht op achteruit gegaan... Prijsstabiliteit is een rekbaar begrip, want op korte termijn is de dollar nog steeds een stabiele munt. Door de jaren heen wordt duidelijk dat iedereen een beetje koopkracht verliest door dollars aan te houden. Met de extreem lage rente leveren ook staatsobligaties bijna niets meer op.
Koopkracht van de dollar sinds 1913
Bank Failures
Een grote centrale bank is in staat schokken te absorberen die een individuele bank niet kan dragen. Door dit extra vangnet zou het aantal bank failures beperkt moeten blijven. Daar kwam in de Grote Depressie weinig van terecht, want toen gingen er heel veel lokale banken kopje onder. Maar sindsdien is de Federal Reserve er inderdaad vrij goed in geslaagd om het aantal omvallende banken laag te houden. Tussen 1934 en 1978 gingen er jaarlijks slechts een handjevol banken over de kop. Tijdens de crisis van begin jaren '80 bleef de schade ook beperkt, zoals onderstaande grafiek laat zien. Door een consolidatieslag blijven er wel steeds minder banken over, die stuk voor stuk een groter marktaandeel hebben. Dat vertekend enigszins het aantal faillissementen van de huidige financiële crisis. De Federal Reserve blijkt voornamelijk de belangen van de banken te dienen, want die hebben de crisis bijzonder goed doorstaan. Door de geldkraan open te draaien met kwantitatieve verruiming en met het TARP programma werden banken geleidelijk ontdaan van veel giftige leningen. De slechte leningen hopen zich op op de balans van de Federal Reserve.
Aantal 'bank failures' in de Verenigde Staten sinds 1921
Werkgelegenheid
Sinds 1977 heeft de Federal Reserve een dubbel mandaat. Naast het bewaken van de prijsstabiliteit (wat niet zo goed gelukt is) moest het monetaire beleid van de centrale bank ook positief afstralen op de arbeidsmarkt. Hadden we dit overzicht in 2005 gemaakt, dan zou de Federal Reserve op dit onderdeel een goede beoordeling krijgen. Maar nu blijkt dat die arbeidsmarkt het vooral goed deed door de beschikbaarheid van overvloedige hoeveelheden goedkoop geld. Banken verstrekten zoveel kredieten dat men tegelijkertijd kon sparen en consumeren. Een bubbel op de huizenmarkt gaf een extra boost aan de werkgelegenheid.
Werkgelegenheid in de VS vanaf 1948
Bedrijfscyclus
De Federal Reserve zou haar rente-instrument inzetten om bubbels in de economie te voorkomen. Als we de S&P 500 als graadmeter voor de economie beschouwen moeten we helaas tot de conclusie komen dat de Federal Reserve ook op dit vlak geen goede score haalt. De afgelopen drie decennia was er een opeenstapeling van bubbels zichtbaar, zoals Sander Boon beschrijft in het interview dat onlangs op Marketupdate verscheen. De opeenstapeling van bubbels blijkt vaker wel dan niet het gevolg te zijn van een te lage rente. Dat de Federal Reserve geen goed gevoel voor timing heeft blijkt ook wel uit de woorden van Fed-voorzitter Bernanke. Hij beweerde in 2007 nog dat er geen bubbel was op de Amerikaanse huizenmarkt, terwijl er op dat moment al genoeg mensen waren die het barsten van de huizenbubbel al zagen aankomen.
S&P 500 index sinds 1957
Honderd jaar Federal Reserve. Hoera?
