Marketupdate

Tag: ltro

  • ECB start nieuwe ronde van liquiditeitssteun met TLTRO

    De ECB heeft deze week een nieuwe ronde van liquiditeitssteun voor banken aangekondigd. Vanaf september kunnen banken aanspraak maken op tegoeden van de centrale bank via het zogeheten TLTRO programma. Daardoor wordt het voor banken gemakkelijker om leningen te verstrekken aan consumenten en bedrijven. Het doel van deze maatregel is om de kredietverlening op gang te houden, zodat de centrale bank eerder haar inflatiedoel van 2% op de middellange termijn haalt.

    De ECB heeft de afgelopen jaren al verschillende keren liquiditeitssteun verleend aan banken. Tijdens de Europese schuldencrisis verschafte de centrale bank een paar honderd miljard aan liquiditeit aan de bankensector. In 2014 volgde de eerste ronde van TLTRO (Targeted Long-Term Refinancing Operation) en in 2016 ook een tweede ronde. Sinds de eerste ronde van TLTRO is in totaal voor €770 miljard aan liquiditeit verstrekt aan de Europese bankensector. Dit zijn leningen met een looptijd van vier jaar, wat betekent dat banken uiterlijk volgend jaar alle leningen uit de tweede ronde moeten aflossen.

    Derde ronde van TLTRO

    Het is opvallend dat de ECB juist nu met een derde ronde van liquiditeitssteun voor de bankensector komt. De economie laat immers weer groei zien en de centrale bank stopte vorig jaar met het opkopen van staatsleningen. Dat er nu toch een nieuwe ronde van TLTRO nodig is doet vermoeden dat de bankensector er toch niet zo sterk voor staat. Deze nieuwe ronde van noodliquiditeit kan ook worden uitgelegd als het doorrollen van het bestaande liquiditeitsprogramma. Als de banken echt voldoende buffers hadden, dan was een nieuwe ronde immers niet nodig geweest.

    Tot op heden is er vooral liquiditeit verstrekt aan de bankensector van Italië (€250 miljard), Spanje (€167 miljard), Frankrijk (€90 miljard) en Duitsland (€80 miljard). De banken moeten dat bedrag volgend jaar terugbetalen. Vanaf september kunnen zij zich inschrijven voor de nieuwe ronde van leningen, die overigens een kortere looptijd van twee jaar hebben. De Italiaanse bankensector worstelt met veel slechte leningen, terwijl de bankensector van Duitsland door de lage rente moeite heeft om winstgevend te blijven. De nieuwe ronde van TLTRO kwam wat dat betreft niet geheel als een verrassing.

    Rente blijft voorlopig laag

    De ECB kondigde deze week niet alleen een nieuwe ronde van liquiditeitssteun aan. Ook maakte de centrale bank bekend dat de rente nog tenminste tot het einde van 2019 laag zal blijven. Ook blijft ze de opbrengsten van afgeloste leningen onder het opkoopprogramma volledig herinvesteren. De centrale bank blijft deze obligaties doorrollen, tenminste tot het moment waarop de rente weer gaat stijgen. Dit betekent dat er voorlopig nog weinig sprake is van een normalisering van het monetaire beleid en dat de rente voorlopig waarschijnlijk laag zal blijven.

    In reactie op het besluit van de centrale bank zakte de euro naar het laagste niveau ten opzichte van de dollar sinds halverwege 2017. Tegelijkertijd daalde de rente op langlopende 10-jaars staatsleningen van Spanje en Italië. Bankaandelen profiteerden ook toen het nieuws bekend werd, evenals de goudprijs.

    Dit artikel verscheen eerder op Holland Gold




  • ECB lanceert TLTRO, wat is het?

    De ECB verlaagde gisteren niet alleen de rente naar een ongekend laag niveau, ook kondigde ze een nieuw stimuleringsprogramma genaamd Targeted Long Term Refinancing Operation (TLTRO) aan. Dit nieuwe stimuleringsprogramma is in feite een light versie van de twee LTRO rondes die eind 2011 en begin 2012 gelanceerd werden door de Europese Centrale Bank. Voordat we dieper ingaan op het nieuwe TLTRO programma blikken we eerst even terug op de eerste LTRO stimuleringsronde…

    Waarvoor diende LTRO?

    Destijds kregen banken via LTRO voor een periode van drie jaar beschikking over extra liquiditeit van de centrale bank. In ruil voor die liquiditeit moesten banken onderpand inbrengen bij de ECB, zoals staatsobligaties van verschillende Europese landen. De ECB stelde commerciële banken op deze manier in staat 'slechte' obligaties van de balans te halen, in ruil voor nieuwe reserves. Het doel van LTRO was het garanderen van liquiditeit binnen het banksysteem. Dat was nodig vanwege toenemend wantrouwen tussen banken in die tijd, waardoor banken onderling én aan particulieren minder bereid waren geld uit te lenen. Het was op het hoogtepunt van de Europese schuldencrisis, toen de ECB besloot de LTRO bazooka van de plank te halen. In twee stimuleringsrondes (december 2011 en februari 2012) werd er in totaal meer dan €1.000 miljard (!) aan liquiditeit verstrekt aan banken. Het LTRO programma was omstreden, omdat het volgens critici een indirecte vorm van overheidssteun was. Sommigen vreesden dat het op de balans plaatsen van staatsobligaties van 'zwakke' Eurolanden de rente zou drukken, waardoor overheden van zwakke Eurolanden weer goedkoper zouden kunnen lenen. Na de eerste ronde van LTRO daalde inderdaad de rente op staatsobligaties van de perifere Eurolanden, maar na de tweede ronde van februari 2012 was het effect alweer uitgewerkt.

    Is LTRO hetzelfde als QE?

    Nee. Het stimuleringsprogramma van de ECB heeft een vastgestelde looptijd, waarbinnen alle stimulering ook weer afgewikkeld dient te worden. Binnen het QE programma is er geen mechanisme ingebouwd om de overtollige reserves uit het banksysteem te zuigen. Nu is de Federal Reserve wel begonnen met de afbouw van haar opkoopprogramma, maar dat is nog niet hetzelfde als het terugdraaien van de stimulering. Ook het nieuwe TLTRO programma kent een bepaalde looptijd waarbinnen banken de leningen moeten aflossen. De volgende grafiek laat zien wat het effect van LTRO en van QE is op de overtollige reserves in respectievelijk het Europese en Amerikaanse banksysteem.

    Reserves bij banken in de Eurozone en in de VS

    Reserves bij banken in de Eurozone en in de VS (Bron: Soberlook)

    In 2013 begon de afwikkeling van de LTRO leningen

    In 2013 begon de afwikkeling van de LTRO leningen (Bron: Soberlook)

    Maar wat is nou TLTRO?

    Het TLTRO programma dat de ECB gisteren aankondigde moet banken aansporen meer kredieten te verstrekken aan zowel bedrijven als huishoudens. De omvang van dit nieuwe stimuleringsprogramma is naar schatting €400 miljard, minder dan de helft van het LTRO programma. Banken kunnen zich in twee rondes inschrijven voor de goedkope leningen, de eerste in september en de tweede in december. De leningen hebben gedurende de looptijd een vaste rente, namelijk het actuele rentetarief van de ECB plus een spread van 10 basispunten. Daarmee verschilt Targeted LTRO van het originele LTRO programma, waarbij de rente volledig gebaseerd was op het rentetarief van de ECB. Tussentijds worden de banken diverse malen in de gelegenheid gesteld de leningen van de ECB af te lossen. Het stimuleringsprogramma heeft een looptijd van vier jaar, wat betekent dat alle leningen die in september afgesloten worden in september 2018 afgelost moeten worden. Onder Targeted LTRO kunnen Europese banken tot 7% van hun uitstaande kredietportefeuille binnen de Eurozone tegen een aantrekkelijke rente lenen bij de ECB. Deze kredieten mogen uitsluitend verstrekt worden aan de private sector. Hypotheekleningen zijn niet toegestaan, omdat dergelijke niet-productieve leningen alleen een onwenselijk prijsopdrijvend effect hebben op de huizenmarkt. Ook mogen banken de middelen van TLTRO niet gebruiken om staatsobligaties te kopen. Dat zou een vorm van overheidsfinanciering zijn en dat mag de ECB niet doen. Met Targeted LTRO kunnen banken zich dus inschrijven voor leningen met een vaste lage rente, een aantrekkelijk aanbod voor banken die verwachten dat de ECB de rente binnen nu en vier jaar weer zal verhogen. Die goedkope leningen moeten de economie een stimulans geven en de deflatoire druk in de Eurozone verlichten. De negatieve rente van -0,1% op overtollige reserves bij de centrale bank moet commerciële banken aansporen reserves onderling uit te lenen en de reserves bij de centrale bank tot een minimum te beperken. Bronnen: ECB en Berenberg Lees ook:

  • Peter Praet (ECB): “Negatieve rente of stimuleringsprogramma mogelijk”

    De ECB kan een negatieve rente of een stimuleringsprogramma hanteren om de inflatie dichter bij het streven van 2% per jaar te brengen. Dat zei hoofdeconoom Peter Praet van de ECB tegenover de Wall Street Journal. Daarmee weerlegt hij het standpunt dat de ECB geen wapens meer heeft om haar mandaat na te streven. Het enige mandaat van de ECB is om de prijsstabiliteit te bewaken en dat betekent ook dat de bank zal ingrijpen als er een dreiging is van deflatie. In oktober kwam de inflatie in de Eurozone uit op 0,7%, beduidend lager dan het streven van 2%.

    Negatieve rente

    Volgens Praet kan de ECB verschillende dingen doen om de inflatie wat op te schroeven. “Als ons mandaat in de knel komt zullen we alle maatregelen nemen die volgens ons nodig zijn om het mandaat te vervullen, dat moet een heel helder signaal zijn.” In de praktijk betekent het dat een negatieve rente tot de mogelijkheden behoort. Hij doelt daarmee op het rentetarief voor het geld dat banken parkeren bij de ECB. Die rente is nu al 0%, waardoor het voor banken al minder aantrekkelijk is geworden om geld bij de ECB te stallen. Door deze rente naar negatief terrein te brengen kost het geld om reserves bij de centrale bank te stallen. Dat zal volgens Praet een stimulans geven aan de kredietverlening en daarmee ook aan de economische groei en de inflatie. Een nadeel van de negatieve rente is dat de winstmarges onder druk komen te staan.

    Balansexpansie

    De ECB heeft ook de mogelijkheid om haar balans verder op te rekken, zo stelt Praet. Hoewel de bank volgens de statuten niet rechtstreeks schulden van overheden mag financieren kan de bank wel tijdelijk bezittingen op haar balans parkeren. Aan het begin van de Europese schuldencrisis kocht de ECB uit nood toch enkele tientallen miljarden aan staatsobligaties op. Daarna volgde het LTRO programma, waarmee banken voor een looptijd van drie jaar geld konden lenen van de ECB. In ruil daarvoor konden banken het schuldpapier van de zwakkere Europese landen parkeren bij de Europese centrale bank. Het LTRO programma bestond uit twee rondes en had een omvang van meer dan €1 biljoen. Volgens Praet kan er nog een dergelijk stimuleringsprogramma worden opgestart om banken wat meer ruimte te geven.

    Weerstand binnen de ECB

    Binnen de ECB is er veel verdeeldheid over de koers die ze moet varen. Zo is Jens Weidmann, lid van de Raad van Bestuur van de ECB en voorzitter van de Duitse Bundesbank, nog steeds een fel tegenstander van het opkopen van staatsobligaties door de centrale bank. Het LTRO-programma was een compromis dat er uiteindelijk in slaagde de rust terug te brengen op de Europese markt voor staatsobligaties. Weidmann was ook tegenstander van de renteverlaging die de ECB vorige week doorvoerde.

    Peter Praet is zich bewust van de gevolgen die een renteverlaging of een oplopende inflatie heeft voor de spaarders. “Crediteuren en debiteuren hebben belang bij een stabiel anker en dat is prijsstabiliteit op de middellange termijn. Acties van de ECB die de onzekerheid in de markt terug weten te dringen scheppen ook een gunstig klimaat voor de spaarder”.

    Tot op heden zijn de spaarders steeds benadeeld in het monetaire beleid van centrale banken. Om de schulden betaalbaar en geloofwaardig te houden moest de rente drastisch worden verlaagd, met als gevolg dat de spaarrente aanzienlijk is gezakt. De last van de schuldenaren wordt verlicht, omdat ze goedkoper kunnen lenen. Het is alleen vervelend dat banken sinds de crisis terughoudend zijn geworden met het verstrekken van de goedkopere kredieten. Als men tegelijkertijd schulden blijft aflossen dreigt het gevaar van schulddeflatie. Dat is volgens de ECB even onwenselijk als een zeer hoge inflatie.

    ECB bestuurder Praet staat open voor nieuwe stimulerende maatregelen

    ECB bestuurder Praet staat open voor nieuwe stimulerende maatregelen

  • Tweet van de dag (8 oktober 2013)

    Welke Europese banken hebben het meeste geld geleend bij de LTRO balie van de Europese Centrale Bank? Deze grafiek op twitter laat in één oogopslag zien dat men name Spaanse en Italiaanse banken zich hebben ingeschreven voor deze goedkope kredietfaciliteit.

  • Grafiek: Overtollige bankreserves in Eurozone dalen

    De overtollige bankreserves in de Eurozone zijn sinds het begin van dit jaar gekrompen van meer dan €480 naar minder dan €220 miljard. Deze daling is het gevolg van aflossingen van het LTRO-programma, waar banken zich eind 2011 en begin 2012 voor in konden schrijven. Daarmee verschilt het Europese banksysteem met de ECB fundamenteel van het Amerikaanse banksysteem met de Federal Reserve. De volgende twee grafieken van Soberlook laten dat goed zien.

    Excess reserves Eurozone

    Overtollige bankreserves in de Eurozone dalen …

    Excess reserves in de Verenigde Staten

    … terwijl ze in de Verenigde Staten juist toenemen!

    LTRO (ECB)

    De ECB verstrekte eind 2011 en begin 2012 voor ongeveer €1.000 miljard aan liquiditeit aan banken, om een acute vertrouwenscrisis in het Europese banksysteem te voorkomen. Dat was toen hard nodig, omdat de rente op verschillende staatsobligaties naar recordhoogte was gestegen. Door de stijgende rente en door afwaarderingen van kredietbeoordelaars daalde de waarde van veel staatsobligaties op de Europese bankbalansen. Daarmee werd een fundamentele reserve in het Europese banksysteem aangetast.

    Draghi greep in door een soort swap-constructie in het leven te roepen, waarbij banken hun ‘slechte’ staatsobligaties kunnen inruilen voor vers geld. De ECB kocht het schuldpapier niet, maar nam het slechts als onderpand aan voor een lening. Gelukkig bleek de crisis beheersbaar en konden de banken begin dit jaar weer beginnen met het aflossen van deze LTRO-leningen. De ECB weet op deze manier een groot gedeelte van de extra liquiditeit weer op te zuigen uit het banksysteem.

    ltro-repayment

    Aflossingen van het LTRO-programma

    QE (FED)

    Hoe groot is het verschil met de Verenigde Staten, waar banken in hun rol als ‘primary dealers’ Amerikaanse staatsobligaties kunnen kopen en deze meteen weer door kunnen verkopen aan de Federal Reserve. Hier vindt geen onderlinge swap, maar een rechtstreeks aankoop van schuldpapier plaats. Dit werkt inflatoir, zoals de tweede grafiek laat zien. Omdat Amerikaanse banken maar mondjesmaat geld uitlenen stapelt de extra liquiditeit zich op bij de Federal Reserve. Het gaat nu al op een bedrag van $2,3 biljoen, terwijl de excess reserves begin dit jaar nog slechts een omvang hadden van $1,5 biljoen!

    De stijging van $800 miljard over de eerste negen maanden van 2013 komt bijna overeen met de omvang van het stimuleringsprogramma van de Federal Reserve, namelijk $85 miljard per maand. Dat zijn hypotheekleningen en staatsobligaties die de Amerikaanse centrale bank rechtstreeks opkoopt van de Amerikaanse bankensector. In dit systeem wordt geen liquiditeit uit de markt onttrokken. Dat werkt op termijn inflatoir!

    Bankreserves dalen

    Het is dus belangrijk om het onderscheid te maken tussen het Europese LTRO-programma en het Amerikaanse QE-programma. In het eerste geval wordt er wel degelijk liquiditeit uit het banksysteem gehaald, in het tweede geval niet. De inflatoire ramkoers van Bernanke heeft nog niet tot hoge inflatie geleid, omdat de omloopsnelheid van het geld laag is. Men consumeert minder en spaart meer, terwijl banken terughoudend zijn geworden met nieuwe kredieten.

    Hoe lang dat zo blijft hangt af van het vertrouwen dat men legt in een bepaalde valuta. Het vertrouwen in de dollar heeft al een behoorlijke deuk opgelopen, maar is nog niet gebroken. De twee grafieken van de excess reserves laten ons zien dat de ECB zorgvuldiger omspringt met de euro dan de Federal Reserve met haar dollar. De ECB doet in elk geval een poging de inflatie te beteugelen en het vertrouwen in de munt hoog te houden.