Donald Trump sprak deze week voor het eerst als president het Amerikaanse Congres toe. Daarin zette hij zijn plannen uiteen waarmee hij de Amerikaanse economie er weer bovenop wil helpen. Opvallend was de opbouwende en positieve toon die Trump aansloeg, waar zelfs zijn tegenstanders door verrast werden.
Trump herhaalde in zijn toespraak zijn plannen om Obamacare af te breken, terwijl hij enige tijd geleden nog zei dat dat erg complex was. Verder kwam hij terug op eerdere uitspraken dat de NAVO niet meer van deze tijd was. Hij benadrukte het belang van dit trans-Atlantische militaire verbond, maar herhaalde dat Europese landen er meer aan moeten bijdragen.
De draai van de Trump regering ten aanzien van de NAVO kwam niet meer als een verrassing. Tijdens de veiligheidsconferentie in Munchen in februari sprak de Amerikaanse vice-president Mike Pence ook al zijn steun uit voor dit militaire verbond, waarmee hij een goede beurt maakte bij verschillende Europese regeringsleiders. Ook in het Amerikaanse Congres werden de positieve woorden van Trump ten aanzien van de NAVO warm ontvangen, hij kreeg een groot applaus van de aanwezige Congresleden.
Het is deze week tien jaar geleden dat Poetin een belangrijke toespraak hield voor de jaarlijkse veiligheidsconferentie in de Duitse stad München. Op 10 februari 2007 sprak hij met vooruitziende blik over veiligheidsvraagstukken die nu nog steeds actueel zijn, zoals de oplopende spanningen in het Midden-Oosten en de provocaties van de NAVO aan de grens met Rusland. Ook waarschuwt hij voor de gevaren van een unipolaire wereld, waarin één wereldmacht alle internationale afspraken kan overtreden en kan doen en laten wat ze wil.
Terugblikkend op deze toespraak van Poetin uit 2007 kunnen we concluderen dat de wereld niet veel veiliger geworden is. Een toename van terroristische aanslagen in Europa, de enorme vluchtelingenstroom vanuit gedestabiliseerde landen in het Midden-Oosten en in Noord-Afrika en toenemende provocaties van de NAVO aan de Russische grens zijn voorbeelden van problemen waar de Russische president ons tien jaar geleden al voor waarschuwde. We hebben de toespraak voor u vertaald. We hebben voor de leesbaarheid enkele tussenkopjes toegevoegd.
Poetin: Ik ben dankbaar om uitgenodigd te worden voor deze representatieve conferentie van politici, militaire officiers, ondernemers en experts uit meer dan veertig verschillende landen. De opzet van deze conferentie stelt mij in de gelegenheid om excessieve beleefdheid te vermijden en niet in omslachtige, vriendelijke, maar nietszeggende diplomatieke termen te hoeven spreken. En als mijn commentaren polariserend lijken of niet gepast lijken voor onze collega’s, dan wil ik jullie vragen om niet boos op mij te worden. Dit is tenslotte slechts een conferentie. En ik hoop dat de voorzitter, de heer Teltschik, na de eerste twee of drie minuten van mijn toespraak, geen rood lampje zal laten branden.
Het is bij jullie allen bekend dat internationale veiligheid om veel meer zaken draait dan om militaire en politieke stabiliteit. Het heeft ook betrekking op de stabiliteit van de wereldeconomie, op armoedebestrijding, economische zekerheid en de ontwikkeling van een dialoog tussen verschillende beschavingen.
Dit universele, ondeelbare kenmerk van veiligheid komt tot uitdrukking in het basisprincipe “veiligheid voor één is veiligheid voor iedereen”. Zoals Franklin D. Roosevelt zei tijdens de eerste dagen na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog: “Als de vrede ergens in de wereld gebroken wordt, dan is de vrede in alle landen in de wereld in gevaar.”
Deze woorden blijven ook vandaag actueel. Het thema van deze conferentie – wereldwijde crises, globale verantwoordelijkheid – is daar toevallig een voorbeeld van.
Het is nog maar twee decennia geleden dat de wereld ideologisch en economisch verdeeld was. Het was het gigantische strategische potentieel van de twee supermachten dat voor wereldwijde veiligheid zorgde.
Deze globale impasse drukte de grote sociale en economische problemen naar de marges van de internationale gemeenschap en de wereldagenda. En, net als in iedere oorlog, liet de Koude Oorlog ons achter met voldoende munitie, figuurlijk gesproken. Daarmee doel ik op ideologische stereotypes, dubbele standaarden en andere aspecten die kenmerkend zijn voor het Koude Oorlog denken. De unipolaire wereld die werd voorgesteld na de Koude Oorlog kwam ook niet tot uitwas.
Unipolaire wereld
De geschiedenis van de mensheid is zonder twijfel door unipolaire periodes gegaan en heeft ook aspiraties gezien richting een wereldoverheersing. Wat is er nog niet gebeurd in de wereldgeschiedenis?
Maar wat is een unipolaire wereld? Hoewel men deze term misschien zal romantiseren komt het uiteindelijk neer op een situatie met één centrale autoriteit, één centrale macht en één centrum van besluitvorming. Het is een wereld waarin er één meester is, één soevereiniteit. En uiteindelijk is dit niet alleen schadelijk voor alle landen die in dit systeem zitten, maar ook voor de wereldmacht zelf, omdat die zichzelf van binnenuit kapot zal maken.
En dit heeft zeker niets gemeenschappelijk met een democratie. Omdat, zoals jullie weten, democratie de macht is van de meerderheid in het licht van de interesses en meningen van de minderheid.
Toevallig wordt Rusland voortdurend de les gelezen over democratie. Maar op één of andere manier is diegene die het ons probeert te leren niet bereid om zelf te leren.
Ik ben van mening dat het unipolaire model niet alleen onacceptabel, maar ook onmogelijk is in de hedendaagse wereld. En dit is niet alleen omdat voor een individueel leiderschap in de hedendaagse wereld - juist in de hedendaagse wereld - de militaire, politieke en economische middelen niet voldoen. Maar nog belangrijker is dat het model zelf gebrekkig is, omdat er in de moderne beschaving geen moreel fundament voor is of kan zijn.
Wat we vandaag de dag zien gebeuren - en dat zijn we nog maar net mee begonnen - is een poging om precies dit concept te introduceren op het wereldtoneel, het concept van een unipolaire wereld. En met welke resultaten?
Eenzijdige en vaak illegitieme acties hebben geen enkel probleem opgelost. Sterker nog, ze hebben nieuwe menselijke tragedies en nieuwe conflictgebieden gecreëerd. Oordeel zelf: zowel oorlogen als lokale en regionale conflicten zijn er niet minder op geworden. De heer Teltschik verwees hier al subtiel naar. En het zijn niet minder mensen die in deze conflicten om het leven komen, er sterven er meer dan ooit tevoren. Aanzienlijk meer, aanzienlijk meer!
Meer militair geweld
Vandaag de dag zijn we getuige van een bijna onbeperkt gebruik van geweld - militair geweld - in internationale relaties. Een kracht die de wereld in een afgrond van permanent conflict stort. Het gevolg daarvan is dat we niet voldoende kracht hebben om een allesomvattende oplossing te vinden voor welk conflict dan ook. Ook wordt het onmogelijk om politieke oplossingen te vinden.
We zien een groeiende minachting voor het basisprincipe van internationaal recht. En onafhankelijke wettelijke normen komen in werkelijkheid steeds dichter bij het wettelijke systeem van één land te liggen. In eerste plaats is het de Verenigde Staten, die de landsgrenzen om iedere mogelijke manier overtreden heeft. Dit is zichtbaar in het economische, politieke, culturele, en educatieve beleid dat ze oplegt aan andere landen. Nou, wie vindt dit leuk? Wie wordt daar blij van?
In internationale relaties zien we een toenemende wens om vraagstukken volgens zogeheten 'politieke doelmatigheid' op te lossen, gebaseerd op het huidige politieke klimaat.
Dit is natuurlijk extreem gevaarlijk, omdat het resultaat hiervan is dat niemand zich meer veilig voelt. Dit wil ik graag benadrukken: Niemand voelt zich veilig! En dat komt omdat niemand het gevoel heeft dat het internationale recht als een stenen muur bescherming biedt. Dit beleid stimuleert logischerwijs een wapenwedloop. De dominantie van deze macht moedigt een aantal landen aan om massavernietigingswapens te bemachtigen. Bovendien zijn er significante nieuwe bedreigingen - die we overigens al langer kennen - verschenen, dreigingen zoals terrorisme hebben een globaal karakter gekregen.
Ik ben ervan overtuigd dat we een beslissend moment bereikt hebben waarop we serieus moeten nadenken over de architectuur van wereldwijde veiligheid.
Multi-polaire wereld
We moeten verder gaan met het vinden van een redelijke balans tussen de tussen alle deelnemers in de internationale dialoog. Vooral nu het internationale landschap zo gevarieerd is en het zo snel verandert, veranderingen in het perspectief van de dynamische ontwikkeling van een groot aantal landen en regio's.
De bondskanselier noemde dit al. Het gecombineerde bbp van landen als India en China is, gemeten naar koopkracht, al groter dan dat van de Verenigde Staten. En een soortgelijke berekening van het bbp van de BRICS landen Brazilië, Rusland, India en China is al groter dan het totale bbp van de Europese Unie. Volgens experts zal deze kloof in de toekomst alleen maar verder toenemen.
Er is geen reden om te twijfelen dat het economische potentieel van deze nieuwe centra van economische groei uiteindelijk omgezet zal worden naar politieke invloed en dat daarmee de multi-polariteit wordt versterkt.
Dit hangt samen met een aanzienlijke toename in de rol van multilaterale diplomatiek. De noodzaak voor principes als openheid, transparantie en voorspelbaarheid in politiek is onbetwist en het gebruik van geweld zou een zeer uitzonderlijke maatregelen moeten zijn, net als de doodstraf dat is in het rechtssysteem van bepaalde landen.
Interventies
Echter, vandaag de dag zijn we getuige van het tegenovergestelde, namelijk een situatie dat landen die zelfs aan moordenaars en andere gevaarlijke criminelen geen doodstraf opleggen, luchtig deelnemen aan militaire operaties die je moeilijk als legitiem kunt beschouwen. En het is een feitelijke constatering dat er mensen om het leven komen bij deze conflicten. Honderden en duizenden burgers!
Maar tegelijkertijd komt de vraag op of we onverschillig en afzijdig moeten blijven voor de verschillende interne conflicten binnen landen, ten aanzien van autoritaire regimes, dictators en de toename van het aantal massavernietigingswapens. Dit was ook de kern van de vraag die mijn collega Liebermann vroeg aan de bondskanselier. Als ik je vraag juist heb begrepen, dan is dat natuurlijk een serieuze vraag! Kunnen we onverschillige toeschouwers zijn ten aanzien van wat er gebeurt? Ik zal ook proberen deze vraag te beantwoorden: Natuurlijk niet.
Maar hebben we de middelen om deze dreigingen te bestrijden? Zeker weten. Het volstaat om naar de recente geschiedenis te kijken. Heeft ons land niet een vreedzame transitie naar democratie gekend? Inderdaad, we zijn getuige geweest van een vreedzame transformatie van het Sovjetregime - een vreedzame verandering! En wat voor regime! En met wat voor wapens, zelfs nucleaire wapens! Waarom zouden wij nu bij iedere gelegenheid moeten beginnen met schieten en bombarderen? Is het zo dat zonder de dreiging van wederzijdse vernietiging we onvoldoende politieke cultuur en respect voor democratische waardes en de rechtstaat hebben?
Internationaal recht
Ik ben ervan overtuigd dat de Verenigde Naties het enige mechanisme is dat uiteindelijk de beslissing moet nemen over het gebruiken van militair geweld. En in samenhang daarmee begrijp ik ook niet wat de Italiaanse minister van Defensie zojuist zei, of dat wat hij zij onnauwkeurig was. In ieder geval maakte ik eruit op dat het gebruik van geweld alleen legitiem is als de beslissing genomen wordt door de NAVO, de EU of de Verenigde Naties. Als hij er echt zo over denkt, dan verschillen wij van mening. Of dan heb ik het niet goed begrepen.
Het gebruik van geweld kan alleen als legitiem beschouwd worden als de beslissing is goedgekeurd door de Verenigde Naties. En we hoeven de Verenigde Naties niet te vervangen door de EU of de NAVO. Wanneer de Verenigde Naties daadwerkelijk de krachten van de internationale gemeenschap kan verenigen en daadwerkelijk kan reageren op gebeurtenissen in verschillende landen - en we de minachting van het internationaal recht achter ons laten - dan kan de situatie veranderen. Anders komen we simpelweg uit op een doodlopende weg, waarin het aantal foute beslissingen zich zal opstapelen. Daarom is het van belang dat de internationale wetten een universeel karakter hebben, zowel in het ontwerp als in de toepassing van de normen. En we moeten niet vergeten dat democratische politieke acties hand in hand gaan met debat en een uitvoerig proces van besluitvorming.
Nucleaire ontwapening
Het potentiële gevaar van een destabilisering van de internationale relaties staat in direct verband met de stagnerend ontwapening. Rusland steunt een nieuwe dialoog ten aanzien van dit belangrijke vraagstuk.
Het is belangrijk om het internationale bouwwerk ten aanzien van het ontmantelen van wapens in stand te houden en daarmee de continuïteit te waarborgen van het terugdringen van nucleaire wapens. Samen met de Verenigde Staten van Amerika hebben we overeenstemming bereikt om onze nucleaire capaciteiten terug te brengen naar 1700 tot 2000 kernkoppen op 31 december 2012. Rusland heeft de intentie om zich aan deze verplichting te houden. We hopen dat onze partners ook op een transparante wijze zullen handelen en zich ervan zullen weerhouden een paar honderd overtollige kernraketten te bewaren voor een regenachtige dag.
Als de Amerikaanse minister van Defensie vandaag verklaart dat de Verenigde Staten deze wapens niet zullen achterhouden, dat ze deze niet spreekwoordelijk onder het tapijt of het kussen zullen bewaren, dat we deze verklaring dan zullen aanmoedigen. Het zou een zeer belangrijke verklaring zijn.
Rusland houdt strikt vast en heeft de intentie om ook strikt vast te blijven houden aan het non-proliferatieverdrag van nucleaire wapens en aan het multilaterale toezicht voor rakettechnologie. De principes die in deze documenten zijn vastgelegd zijn universeel.
In samenspraak hiermee wil ik ook in herinnering roepen dat de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten in de jaren tachtig een overeenkomst bereikten over de vernietiging van een heel scala aan raketten voor korte en middellange afstand, maar deze overeenkomst had geen universeel karakter.
Vandaag de dag zijn er veel landen die deze raketten hebben, waaronder de Democratische Volksrepubliek van Noord-Korea, India, Iran, Pakistan en Israel. Veel landen werken aan deze systemen en zijn van plan deze op te nemen in hun wapenarsenaal. En alleen de Verenigde Staten en Rusland dragen verantwoordelijkheid om niet zulke wapensystemen te ontwikkelen. Het is overduidelijk dat in deze omstandigheden we na moeten denken over onze eigen veiligheid.
Tegelijkertijd is het onmogelijk om sancties op te leggen aan nieuwe, destabiliserende high-tech wapens. Het behoeft geen toelichting om te zeggen dat het gaat om het voorkomen van nieuwe confrontaties, vooral in de ruimte. Star Wars is niet langer een fantasie, het is een realiteit. Midden jaren tachtig waren onze Amerikaanse partners al in staat om hun eigen satelliet te onderscheppen.
De opinie van Rusland is dat militarisering van de ruimtevaart onvoorspelbare consequenties kan hebben voor de internationale gemeenschap en dat het niets minder kan provoceren dan het begin van een nieuw nucleair tijdperk. En we hebben al meer dan eens initiatief genomen om het gebruik van wapens in de ruimte te voorkomen.
Vandaag wil ik jullie vertellen dat we een project hebben voorbereid om overeenstemming te bereiken over de preventie van het gebruik van wapens in de ruimte. En in de nabije toekomst zullen we deze als een officieel voorstel naar onze partners sturen. Laten we hier samen aan werken.
Plannen voor de uitbreiding van bepaalde elementen van het anti-raketschild in Europa zijn voor ons niet minder dan verontrustend. Wie is er gebaat bij de volgende stap in wat een onvermijdelijke wapenwedloop zal worden? Ik twijfel er ten zeerste aan of de Europeanen dat zelf willen.
Raketten met een bereik van vijf tot achtduizend kilometer die werkelijk een bedreiging vormen voor Europa bestaan niet in de zogenaamde 'probleemlanden'. Ook zal het ind e nabije toekomst niet gebeuren. Iedere denkbeeldige lancering van - bijvoorbeeld - een Noord-Koreaanse raket richting de Verenigde Staten via Europa is overduidelijk in strijd met de wet van ballistiek. Zoals we in Rusland zouden zeggen: dat is hetzelfde als dat je met je rechterhand je linkeroor probeert te bereiken.
En hier in Duitsland kan ik me er niet van weerhouden de betreurenswaardige staat van het Verdrag van Conventionele Strijdkrachten in Europa te noemen. De aangepaste versie van dit verdrag werd in 1999 ondertekend. Dit verdrag hield rekening met de nieuwe geopolitieke realiteit, namelijk de eliminatie van het Warschaupact. We zijn zeven jaar verder en slechts vier staten hebben dit verdrag geratificeerd, inclusief de Russische Federatie.
Expansie NAVO
NAVO-landen hebben openlijk verklaard dat ze dit document niet zullen ratificeren, inclusief de passages over restricties aan de flanken (het stationeren van een bepaald aantal gewapende troepen in de grensgebieden), totdat Rusland haar militaire bases in Georgië en Moldavië weghaalt. Ons leger is zich aan het terugtrekken uit Georgië, zelfs volgens een versneld schema. We hebben de problemen met onze Georgische collega's opgelost, zoals jullie allemaal weten. Er zijn nog steeds 1.500 militairen in Moldavië die vredesoperaties uitvoeren en die wapendepots met munitie uit de Sovjettijd bewaken. We praten hier voortdurend over met de heer Solana en hij kent onze positie. We zijn bereid om meer stappen in deze richting te zetten.
Maar wat gebeurt er ondertussen? Tegelijkertijd is er de zogenaamde flexibele frontlinie van Amerikaanse bases die per stuk tot 5.000 militaire huisvesten. Het blijkt dat de NAVO haar frontlinie troepen bij onze grenzen heeft gestationeerd, terwijl wij ons aan de verplichtingen uit het verdrag houden en niet reageren op deze acties.
Ik denk dat het overduidelijk is dat de expansie van de NAVO geen enkele relatie heeft met de modernisering van de alliantie zelf of met het garanderen van de veiligheid in Europa. Integendeel, het is een serieuze provocatie die het niveau van onderling vertrouwen schaadt. En wij hebben het recht om ons de vraag te stellen: Tegen wie is deze expansie gericht? En wat is er gebeurd met de toezegging van onze Westerse partners na de ontmanteling van het Warschaupact? En waar zijn die verklaringen vandaag de dag?
Niemand weet zich deze nog te herinneren. Maar ik zal jullie vertellen wat er toen gezegd is. Ik wil graag de toespraak van NAVO generaal Woerner in Brussel van 17 mei 1990 in herinnering roepen. Hij zij destijds "het feit dat we bereid zijn geen NAVO troepenmacht voorbij Duits grondgebied te stationeren geeft Rusland een degelijke garantie van veiligheid". Waar zijn deze garanties?
De stenen en betonblokken van de Berlijnse Muur zijn al lang weggegeven als souvenirs. Maar we moeten niet vergeten dat de van van de Berlijnse Muur mogelijk was dankzij een historische keuze, die ook gemaakt werd door de bevolking van Rusland. Een keuze voor democratie, vrijheid, openheid en oprecht partnerschap met alle leden van de grote Europese familie.
En nu proberen zij een nieuwe scheidingslijn met nieuwe muren op te trekken. Deze muren mogen dan wel denkbeeldig zijn, ze zorgen desondanks voor meer verdeeldheid. Het zijn nieuwe grenzen die ons continent verdelen. En is het mogelijk dat we opnieuw jaren, decennia en verschillende generaties van politici nodig hebben voordat we deze nieuwe muren weer afgebroken hebben?
Non-proliferatie
We zijn ondubbelzinnig in onze voorkeur voor een versterking van het regime van non-proliferatie. De huidige internationale wettelijke principes stellen ons in staat technologieën te ontwikkelen voor het gebruik van nucleaire technologie voor vreedzame doeleinden. Veel landen hebben goede redenen om kernenergie te ontwikkelen als basis voor energie-onafhankelijkheid. Maar we begrijpen ook dat deze technologieën snel getransformeerd kunnen worden in nucleaire wapens.
Dit zorgt voor serieuze internationale spanningen. De situatie omtrent het nucleaire programma van Iran is daar een goed voorbeeld van. En als de internationale gemeenschap geen redelijke oplossing kan vinden voor het oplossingen van deze conflicterende belangen, dan zal de wereld blijven lijden onder soortgelijke destabiliserende crisis, om de simpele reden dat er meer landen zijn zoals Iran. Dat weten we allebei. We zullen daarom voortdurend een strijd voeren tegen de dreiging van de ontwikkeling van massavernietigingswapens.
Vorig jaar kwam Rusland met een initiatief om internationale centrale voor verrijking van uranium op te zetten. We staan open voor de mogelijkheid om dergelijke centra te openen, niet alleen in Rusland maar ook in andere landen die een legitieme basis hebben voor het gebruik van nucleaire technologie voor civiele doeleinden. Landen die kernenergie willen ontwikkelen kunnen een garantie geven dat ze de brandstof voor kernenergie verkrijgen uit directe samenwerking met deze centra. En deze centra zullen, uiteraard, opereren onder strikt toezicht van het Internationaal Atoomagentschap.
De laatste initiatieven die de Amerikaanse president George Bush heeft voorgesteld zijn in overeenstemming met het Russische voorstel. Ik ben van mening dat Rusland en de Verenigde Staten objectieve en gelijke interesse hebben in een versterking van het regime van non-proliferatie van massavernietigingswapens. Het zijn tenslotte precies deze landen, met leidinggevende nucleaire capaciteiten, die zich als leiders moeten opstellen in nieuwe, strikte maatregelen voor non-proliferatie. Rusland is daar klaar voor. We zijn hierover in gesprek met onze Amerikaanse vrienden.
In het algemeen zouden we moeten praten over de totstandkoming van een heel systeem van politieke prikkels en economische stimuleringen, waarbij het niet in het belang van staten is om hun eigen nucleaire brandstof te ontwikkelen, maar waarin ze wel de mogelijkheid behouden om kernenergie te ontwikkelen en hun energiebeleid te versterken.
Met betrekking tot dit onderwerp wil ik ook in meer detail praten over internationale samenwerking op het gebied van energie. De bondskanselier sprak hier al kort over. Ten aanzien van de energiesector heeft Rusland de intentie om uniforme marktprincipes en transparante voorwaarden voor iedereen te maken. Het is duidelijk dat de energieprijzen door de vrije markt bepaald moeten worden, in plaats van dat deze overgeleverd zijn aan politieke speculatie, economische druk en chantage.
Investeringen
We zijn bereid om samen te werken. Buitenlandse bedrijven nemen deel in al onze grote energieprojecten. Volgens verschillende schattingen wordt 26% van de olieproductie in Rusland gedaan met buitenlandse kapitaal. Denk daar eens over na! Probeer maar eens een vergelijkbaar voorbeeld te vinden van Russische bedrijven die zo actief deelnemen in essentiële economische sectoren in Westerse landen. Die voorbeelden zul je niet vinden, want die zijn er niet!
Ik wil ook de verhouding tussen buitenlandse investeringen in Rusland en Russische investeringen in het buitenland in herinnering roepen. Die verhouding is ongeveer vijftien om één. Dit is een duidelijk voorbeeld van de openheid en stabiliteit van de Russische economie.
Economische zekerheid is een gebied waarin we ons allemaal moeten houden aan uniforme principes. We zijn bereid op een eerlijke manier te concurreren. Om die reden verschijnen er steeds meer mogelijkheden in de Russische economie. Experts en onze Westerse partners evalueren deze veranderingen op objectieve wijze. Als zodanig is de kredietwaardigheid van Rusland volgens de OESO verbeterd en zijn we gestegen van de vierde naar de derde groep. En vandaag in Munchen wil ik van de gelegenheid gebruikmaken om onze Duitse collega's te bedanken voor hun steun in deze beslissing.
Zoals jullie weten is het proces van Russische toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie (WHO) in de finale fase. Ik wil graag zeggen dat we in deze lange, moeilijke gesprekken meerdere keren woorden hebben gehoord over vrijheid van meningsuiting, vrijhandel en gelijke kansen, maar dat die om één of andere reden exclusief van toepassing waren op de Russische markt.
Armoedebestrijding
En er is nog een belangrijk thema dat een directe impact heeft op de wereldwijde veiligheidssituatie. Vandaag de dag wordt er veel gesproken over de strijd tegen armoede. Maar wat wordt er precies op dit vlak gedaan? Aan de ene kant worden er financiële middelen ingezet voor programma's die de armste landen in de wereld moeten helpen, in sommige gevallen zelfs substantiële bedragen. Maar om eerlijk te zijn - en velen van jullie weten dit - zijn deze programma's verbonden met de ontwikkeling van bedrijven uit diezelfde donorlanden. En aan de andere kant houden de ontwikkelde landen vast aan hun landbouwsubsidies en beperken ze sommige landen de toegang tot technologisch geavanceerde producten.
En laten we de dingen noemen voor wat ze zijn: De ene hand geeft ontwikkelingshulp, terwijl de andere hand niet alleen de economische achterstand in stand houdt, maar ook de winsten daarvan plukt. De toename van sociale spanningen in achtergestelde regio's lijdt onvermijdelijk tot een groei van radicalisme en extremisme. Het voedt terrorisme en locale conflicten. En als dit allemaal gebeurt in een regio zoals het Midden-Oosten, waar men in toenemende mate het gevoel krijgt dat de wereld oneerlijk is, dan bestaat het risico van wereldwijde destabilisering.
Het is overduidelijk dat de leidinggevende landen in de wereld deze dreiging moeten zien. En dat ze daarom meer democratische en eerlijke wereldwijde economische relaties moeten opbouwen, een systeem dat iedereen de kans geeft om zichzelf te ontwikkelen.
OVSE
Dames en heren, nu ik spreek op een conferentie over veiligheidsbeleid is het voor mij onmogelijk om niet iets te zeggen over de activiteiten van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). Zoals jullie wel bekend is werd deze organisatie opgezet om - en ik benadruk dit - alle aspecten van veiligheid te bestuderen: militair, politiek, economisch, humanitair en in het bijzonder de relatie tussen deze gebieden.
Maar wat zien we vandaag de dag gebeuren? We zien dat deze balans overduidelijk vernietigd is. Mensen proberen de OVSE om te vormen tot een vulgair instrument om buitenlands beleid te promoten dat in het belang is van één land of een groep van landen. En deze taak wordt vervuld door een bureaucratisch apparaat dat absoluut op geen enkele wijze verbonden is met de oprichters. Procedures van besluitvorming en de betrokkenheid van zogeheten non-gouvernementele organisaties zijn toegespitst op deze taak. Deze organisaties zijn formeel onafhankelijk, maar zijn met opzet gefinancierd en daarom onder controle.
Volgens de documenten van de oprichting is de OVSE in humanitaire zin ontworpen om lidstaten te helpen bij het observeren van internationale mensenrechten. Dit is een belangrijke taak en wij steunen deze. Maar dat is niet hetzelfde als inmenging in de interne zaken van andere landen en al helemaal niet hetzelfde als het opleggen van een regime dat bepaalt hoe deze landen moeten leven en zich moeten ontwikkelen.
Het is overduidelijke dat dergelijke inmenging de ontwikkeling van democratische staten niet stimuleert. Eerder het tegenovergestelde, het maakt ze afhankelijk en als gevolg daarvan politiek en economisch instabiel. We verwachten dat de OVSE gestuurd wordt door haar primaire taken en relaties met soevereine staten opbouwt op basis van respect, vertrouwen en transparantie.
Ter afsluiting wil ik graag het volgende opmerken. We horen vaak van onze partners, inclusief de Europese partners, dat Rusland een meer actieve rol moet spelen in wereldwijde zaken. Daar wil ik graag wat over zeggen. Het is amper noodzakelijk om ons hiertoe aan te sporen. Rusland is een land met een geschiedenis van meer dan duizend jaar en heeft praktisch altijd het privilege gehad om een onafhankelijk buitenlands beleid te kunnen voeren.
We gaan deze traditie vandaag niet veranderen. Tegelijkertijd zijn we er ons goed van bewust hoe de wereld veranderd is. We hebben een realistische kijk op onze kansen en ons potentieel. En natuurlijk willen we graag een interactie met verantwoorde en onafhankelijke partners, met wie we samen kunnen worden om een eerlijke en democratische wereldorde op te bouwen die niet alleen onze veiligheid en voorspoed garandeert, maar die van ons allemaal.
Dank voor uw aandacht.
Waarschijnlijk heeft u al het een en ander meegekregen van de inauguratie toespraak van Donald Trump. De kern van zijn betoog is dat hij de Verenigde Staten weer groot wil maken, door meer te investeren in eigen land en door zich minder bezig te houden met ontwikkeling en verdediging van landen elders in de wereld. Hij belooft hervormingen die de ‘gewone Amerikaan’ moeten helpen.
We zijn benieuwd of Trump zijn woorden weet om te zetten in daden. Hieronder de volledige inauguratie toespraak.
De wereld zou haar krachten moeten bundelen om gezamenlijk de strijd tegen terrorisme te voeren, zo suggereerde de Russische president Vladimir Poetin in zijn toespraak voor het Valdai discussieforum. In zijn 25 minuten durende toespraak opperde hij zelfs een Marshallplan voor het Midden-Oosten, om de vrede en veiligheid in een door oorlog en conflicten verscheurd gebied te herstellen.
Poetin liet zich opnieuw kritisch uit over het buitenlandse beleid van de Verenigde Staten, dat volgens hem alleen maar voor een grotere chaos en meer terreurdreiging gezorgd heeft. Hij pleit voor een gezamenlijke aanpak, waarbij internationale verdragen en afspraken gerespecteerd worden.
De Russische president kon er ook niet omheen te reageren op de voortdurende demonisering van Rusland vanuit met name de Verenigde Staten. Men probeert de aandacht van alle grote binnenlandse problemen in dat land af te leiden door de aandacht te richten op ‘Russische agressie’, die volgens Poetin helemaal nergens op gebaseerd is.
Omdat we de boodschap van Poetin zo belangrijk vinden en omdat er in de Nederlandse media vrijwel geen aandacht aan gegeven wordt hebben we besloten de volledige speech uit te schrijven. Onder de video leest u het volledig vertaalde transcript. We hebben tussenkopjes toegevoegd om de leesbaarheid te verbeteren.
Poetin: “Het doet me een genoegen om jullie weer te zien.
Ik wil beginnen door alle deelnemers van de internationale Valdai discussieclub te bedanken, zowel uit Rusland als uit het buitenland, voor jullie constructieve bijdrage aan dit project. Ook wil ik onze speciale gasten bedanken voor hun bereidheid om deel te nemen aan deze open discussie.
De moderator wenst mij alvast een goed pensioen toen, en dat wens ik mijzelf ook toe als de tijd zover is. Dit is de juiste benadering en is het juiste ding om te doen. Maar ik ben nog niet met pensioen en ik ben nu de leider van dit grote land. Daarom is het gepast om terughoudendheid te laten zien en me te weerhouden van agressiviteit. Ik denk dat dat sowieso niet mijn stijl is.
Maar waar ik wel van overtuigd ben is dat we open en eerlijk tegenover elkaar moeten zijn, vooral hier in deze bijeenkomst. Ik denk dat we een oprechte, open discussie moeten voeren, anders zou dit dialoog geen zin hebben. Het zou dan smakeloos en zonder belangstelling zijn.
Ik denk dat deze stijl van discussiëren extreem hard nodig is gezien de grote veranderingen die gaande zijn in de wereld. Het thema voor de bijeenkomst van dit jaar, “De toekomst in ontwikkeling: de vorming van de wereld van morgen”, is zeer actueel.
Vorig jaar bespraken de deelnemers van het Valdai forum de problemen met de huidige wereldorde. Helaas zijn er de afgelopen maanden weinig goede ontwikkelingen geweest. Inderdaad, het zou meer oprecht zijn om te zeggen dat er niets veranderd is.
Globalisering in een staat van crisis
De spanningen die veroorzaakt worden door de verschuiving van de distributie van economische en politieke invloed blijven toenemen. Wederzijds wantrouwen creëert een last die het moeilijker maakt om een effectief antwoord te formuleren op de reële dreigingen en uitdagingen waar de wereld vandaag voor staat. In essentie is het hele project van globalisering in een staat van crisis. In Europa, dat weten we heel goed, horen we stemmen dat het multiculturalisme gefaald heeft.
Ik denk dat deze situatie in veel opzichten het resultaat is van verkeerde, gehaaste en tot zekere hoogte overmoedige keuzes die een kwart eeuw geleden gemaakt zijn door de overmoedige elites in sommige landen. In die tijd, eind jaren 80 en begin jaren 90, was er een kans om het globaliseringsproces niet alleen te versnellen, maar ook om het een andere kwaliteit te geven, door het meer harmonieus en duurzaam van aard te maken.
Maar sommige landen, die zichzelf als overwinnaars zagen van de Koude Oorlog, die zagen dat niet alleen… Ze vonden het ook nodig om daar openlijk voor uit te komen en het pad te kiezen van een herschikking van de wereldwijde politieke en economische orde, zoals dat paste bij hun eigen belangen.
In deze euforie werd in feite het substantiële en gelijkwaardige dialoog met andere actoren in de wereld verbroken. Men koos er niet voor universele instanties te creëren of te verbeteren. In plaats daarvan probeerde men de hele wereld onder de vleugels van hun eigen organisaties te krijgen, onder hun eigen normen en regels. Ze kozen de weg van globalisering en veiligheid voor hun geliefde ik, voor een selectie groep, niet voor iedereen. Maar bij lange na niet iedereen was klaar om hiermee akkoord te gaan.
Ook hier kunnen we open en eerlijk over zijn, omdat we heel goed weten dat velen van ons het niets eens waren met wat er gebeurde. Maar sommigen waren toen nog niet in staat om te reageren, terwijl andere nog niet klaar voor waren. Het gevolg is dat het systeem van internationale relaties in een koortsachtige staat verkeert en dat de wereldeconomie zichzelf niet kan losmaken van een systematische crisis. Tegelijkertijd worden regels en principes, zowel in de economie als in de politiek, constant verstoord. Vaak zien we dat wat gisteren nog voor waarheid werd aangenomen en als een dogma werd gezien nu compleet wordt omgekeerd.
Voortdurende interventies
Als de machthebbers van vandaag vinden dat een bepaalde norm of standaard in hun voordeel is, dan dwingen ze iedereen om daar aan te voldoen. Maar als diezelfde normen en standaarden in de weg beginnen te staan, dan zijn ze ook zo behendig om deze weer overboord te gooien, overbodig te verklaren en een nieuwe set regels uit te proberen.
En zo zagen we het besluit om midden in Europa luchtaanvallen uit te voeren tegen Belgrado. Daarna kwam Irak en daarna kwam Libië. De missie in Afghanistan begon ook zonder bijbehorend besluit van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. In hun wens om de strategische balans in hun voordeel te draaien braken ze het internationale wettelijke bouwwerk af dat de plaatsing van nieuwe antiraketinstallaties in de weg stond. Ze creëerden en bewapenden terreurgroepen, die met hun gruweldaden miljoenen mensen op de vlucht deden slaan. Miljoenen mensen werden immigranten, waardoor hele gebieden in een chaos gestort werden.
We zien hoe vrijhandel wordt opgeofferd en hoe landen sancties gebruiken als middel om politieke druk te zetten. We zien hoe de Wereldhandelsorganisatie omzeild wordt en hoe pogingen worden gedaan om gesloten economische allianties met strikte regels en barrières op te zetten, waar hun eigen transnationale bedrijven het meest van profiteren. En we weten dat dit gebeurt. Ze zien dat ze niet alle problemen binnen de Wereldhandelsorganisatie kunnen oplossen en denken daarom: Waarom gooien we de regels en de organisatie niet overboord en bouwen we niet gewoon nieuwe regels? Dit illustreert wat ik zojuist gezegd heb.
Tegelijkertijd demonstreren een aantal van onze partners geen enkel verlangen om de werkelijke internationale problemen om te lossen waar de wereld vandaag de dag mee geconfronteerd wordt. Denk aan een organisatie als de NAVO, die werd opgezet tijdens de Koude Oorlog en die vandaag de dag overduidelijk achterhaald is.
Ondanks alle woorden over de noodzaak om zich aan te passen aan een nieuwe realiteit, vindt er in werkelijkheid geen aanpassing plaats. We zien voortdurende pogingen om de OVSE, een cruciaal mechanisme om de gemeenschappelijke Europese en trans-Atlantische veiligheid te waarborgen, te veranderen in een instrument dat in dienst staat van iemands buitenlandse beleid. Het resultaat daarvan is dat deze belangrijke organisatie nu uitgehold is.
Bedreigingen naar Rusland
Maar ze blijven maar doorgaan bedreigingen te uiten, denkbeeldige en mythische bedreigingen zoals de ‘Russische militaire dreiging’. Dit is een winstgevende business die gebruikt kan worden om nieuw geld in defensiebudgetten te pompen, om bondgenoten te laten buigen naar de belangen van één supermacht, om de NAVO verder uit te breiden en haar infrastructuur en militaire eenheden en wapens dichter bij onze grens te brengen.
Natuurlijk kan het een prettige en zelfs lucratieve taak zijn om jezelf te presenteren als verdediger van de beschaving tegen de nieuwe barbaren. Maar het punt is dat Rusland helemaal geen intenties heeft om iemand aan te vallen. Dit is allemaal erg absurd.
Ik lees ook analyses die geschreven worden door jullie en door jullie collega’s in de Verenigde Staten en Europa. Het is ondenkbaar, dom, en compleet onrealistisch. Europa alleen heeft 300 miljoen mensen. Alle NAVO lidstaten samen met de Verenigde Staten hebben een totale populatie van waarschijnlijk 600 miljoen mensen. Maar Rusland heeft slechts 164 miljoen mensen. Het is simpelweg absurd om zulke gedachten voor te stellen. Desondanks gebruiken ze deze ideeën om hun politieke doelen na te streven.
Amerikaanse verkiezingen
Nog een mythisch en denkbeeldig probleem, wat ik niets anders kan noemen dan hysterie, is het opgeklopte verhaal van Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De Verenigde Staten hebben genoeg reële en urgente problemen, van de kolossale staatsschuld tot de toename in het vuurwapengeweld en het aantal geweldsincidenten door de politie.
Je zou verwachten dat de verkiezingsdebatten zich zouden concentreren op deze en op andere niet opgeloste problemen, maar de elite lijkt niets meer te hebben om de samenleving gerust te stellen. Daarom proberen ze de aandacht van het publiek af te leiden door te wijzen op Russische hackers, spionnen, infiltranten enzovoort.
Ik moet mezelf, maar ook jullie de vraag stellen: Gelooft iemand serieus dat Rusland op één of andere manier de keuze van de Amerikaanse bevolking kan beïnvloeden? De Verenigde Staten is tenslotte geen bananenrepubliek, maar een grote macht. Corrigeer me als ik dat verkeerd zie.
De vraag is, als alles zo doorgaat in deze stemming, wat staat de wereld dan te wachten? Wat voor wereld hebben we dan morgen? Hebben we een antwoord op de vragen hoe we stabiliteit, veiligheid en duurzame economische groei kunnen veiligstellen? Weten we hoe we de wereld meer welvarend kunnen maken?
Democratie in crisis
Helaas moeten we constateren dat er vandaag de dag geen consensus is over deze vraagstukken. Misschien zijn jullie tot een conclusie gekomen door de discussie, en dat ben ik natuurlijk geïnteresseerd om te luisteren. Maar het is heel duidelijk dat er een gebrek aan strategie en ideeën is voor de toekomst. Dit schept een klimaat van onzekerheid, wat een directe impact heeft op de gemoedstoestand van het publiek.
Wereldwijd zijn er sociologische studies uitgevoerd die laten zien dat mensen in verschillende landen en op verschillende continenten de toekomst als duister en onaangenaam zien. Dat is verdrietig. De toekomst verleidt niet, maar beangstigt mensen. Tegelijkertijd zien mensen geen echte kansen of manieren om iets te veranderen, gebeurtenissen te beïnvloeden of beleid vorm te geven.
Ja, formeel gesproken hebben moderne landen alle kenmerken van een democratie: Verkiezingen, vrijheid van meningsuiting, toegang tot informatie, vrijheid van expressie. Maar zelfs in de meest geavanceerde democratieën heeft de meerderheid van de bevolking geen echte invloed op het politieke proces en geen directe en reële invloed op de macht.
Mensen voelen een alsmaar groeiende kloof tussen hun belangen en de visie van de elite over de te varen koers, een koers die de elite zelf kiest. Het resultaat is dat referenda en verkiezingen steeds vaker verrassingen opleveren voor de autoriteiten. Mensen stemmen helemaal niet meer zoals de officiële en gerespecteerde media en de middenpartijen hen adviseren. Publieke bewegingen die tot voor kort te veel naar links of te veel naar rechts zaten nemen nu het middelpunt in en duwen de politieke zwaargewichten opzij.
In het begin werden deze ongelegen resultaten nog snel verklaard als een afwijking of als toeval. Maar toen het zich vaker voordeed kwam de uitleg dat de maatschappij niet voldoende in staat was om het werk van de autoriteiten voor het publieke doel te begrijpen. Of ze laten zich afzakken tot hysterie, door de resultaten toe te schrijven aan buitenlandse, meestal Russische, propaganda.
Vrienden en collega’s, ik wou dat ik hier in Rusland zo’n propagandamachine had, maar helaas is dat niet het geval. We hebben zelfs geen wereldwijde mediakanalen zoals CNN, BBC en anderen. We hebben deze mogelijkheden simpelweg nog niet.
Voor wat betreft de claims dat de populisten en de partijen aan de rand van het politieke spectrum de verstandige, sobere en verantwoorde minderheid hebben verslagen… We praten niet over populisten of iets dergelijks, maar over het probleem dat gewone mensen, gewone burgers, het vertrouwen verliezen in de regerende macht. Dat is het probleem.
Trouwens, met een politieke agenda die die al zo uitgehold is, en met verkiezingen die niet langer meer een instrument zijn voor verandering maar een die louter bestaan uit schandalen en moddergooien – wie iemand heeft vastgegrepen, wie met wie naar bed is geweest, excuseer mij. Dit gaat voorbij alle grenzen. En laten we eerlijk zijn, als we kijken naar de platforms van de verschillende kandidaten, dan krijg je toch de indruk dat ze allemaal uit hetzelfde hout gesneden zijn. De verschillen zijn klein, als die er al zijn.
Het lijkt alsof de elite niet de diepere gelaagdheid in de samenleving en de erosie van de middenklasse ziet, terwijl ze tegelijkertijd ideologische idealen implementeren die, naar mijn mening, destructief zijn voor de culturele en nationale identiteit. En in bepaalde gevallen, in sommige landen, worden de nationale belangen en soevereiniteit ingewisseld voor de wensen van de leenheer.
Dit roept de vraag op: Wat is dan wel de rand die naar het midden opschuift? Dat is de groeiende klasse van supranationale oligarchie en bureaucratie, die in feite vaak niet eens gekozen is en die niet gecontroleerd wordt door de samenleving, of door een meerderheid van de bevolking. Door mensen die simpele dingen verlangen, zoals stabiliteit, een vrije ontwikkeling voor hun kinderen, goede vooruitzichten voor henzelf en hun kinderen, het behoud van culturele identiteit, en tenslotte, basale veiligheid voor hunzelf en hun geliefden.
Terrorisme
Mensen zijn overduidelijk bang geworden nu ze zien dat terrorisme geëvolueerd is van een bedreiging ver weg naar een dagelijkse bedreiging voor ons allemaal. Hoe een terreuraanval vlakbij kan plaatsvinden, in de straat verderop of in hun eigen straat, en hoe daarbij elk geïmproviseerd wapen – van een huisgemaakt explosief tot een gewone vrachtwagen – gebruikt kan worden om een massamoord te plegen.
De terroristische aanslagen die hebben plaatsgevonden in de afgelopen jaren in Boston en in andere Amerikaanse staten, maar ook in Parijs, Brussel, Nice en Duitse steden, en helaas ook in ons eigen land, laat zien dat de terroristen geen eenheden of georganiseerde structuren nodig hebben. Ze kunnen onafhankelijk opereren, op zichzelf. Ze hebben alleen een ideologische motivatie nodig tegen hun vijand. En dat zijn u en ik.
De terreurdreiging is een duidelijk voorbeeld van hoe mensen niet in staat zijn om adequaat te evalueren wat wat de oorzaak en de bron is van deze groeiende bedreiging. We zien dit in de manier waarop de gebeurtenissen in Syrië zich ontwikkelen. Niemand is erin geslaagd het bloedvergieten te stoppen en te beginnen met het vinden van een politieke oplossing. Je zou denken dat we al begonnen waren om een gezamenlijk front te vormen tegen terrorisme, na al die langdurige onderhandelingen, de enorme inspanningen en de moeilijke compromissen.
Maar dat is allemaal niet gebeurd en dit gezamenlijke front is niet gekomen. Mijn persoonlijke overeenstemming met de president van de Verenigde Staten heeft ook geen resultaten opgeleverd. Er waren mensen in Washington bereid om alles in het werk te stellen om te voorkomen dat deze overeenkomsten in de praktijk werden gebracht. Dit demonstreert de onverklaarbare – en ik zou willen zeggen irrationele – wens aan de kant van de Westerse landen om dezelfde fouten te blijven maken en, zoals we hier in Rusland zouden zeggen, steeds weer op dezelfde hark te stappen.
We zien allemaal wat er gebeurt in Afghanistan, Irak, Libië en een aantal andere landen. Ik moet dan de vraag stellen: Waar zijn de resultaten van de strijd tegen het terrorisme en extremisme? Als je van een afstand naar kijkt, kijkend naar de wereld als geheel, dan zijn er wat resultaten in specifieke regio’s en locaties, maar er is geen wereldwijd resultaat en de terreurdreiging blijft toenemen.
We herinneren ons allemaal de euforie in sommige landen over de Arabische Lente. Waar is die fanfare vandaag gebleven? Het verzoek van Rusland om gezamenlijk tegen terrorisme te vechten wordt genegeerd. Sterker nog, ze gaan door terreurgroepen te bewapenen, te bevoorraden en te trainen, in de hoop dat ze daarmee hun eigen politieke doel kunnen bereiken. Dit is een zeer gevaarlijk spel en ik wil diegene die dit spel spelen nogmaals aanspreken: De extremisten zijn in dit geval slimmer en sterker dan jullie. Zo lang jullie deze spelletjes blijven spelen, zul je altijd verliezen.
Internationale samenwerking
Collega’s, het is duidelijk dat de internationale gemeenschap zich zou moeten concentreren op de werkelijke problemen waar de mensheid vandaag de dag voor staat, op de oplossingen die de wereld veiliger en stabieler maken en die het systeem van internationale relaties eerlijker en gelijkwaardiger maken. Zoals ik al zei, het is essentieel om de globalisering te transformeren van iets dat voor een select groepje is naar iets dat voor iedereen is. Het is mijn stelligste overtuiging dat we deze dreigingen en uitdagingen alleen kunnen overwinnen door samen te werken op een solide fundament van internationale wetten en met het handvest van de Verenigde Naties.
De Verenigde Naties is een instantie die tot op de dag van vandaag ongeëvenaard is in haar vertegenwoordiging en in haar universaliteit, een unieke plaats voor een onpartijdige dialoog. Haar universele regels zijn noodzakelijk om zoveel mogelijk landen te kunnen betrekken bij economische en humanitaire integratie, zodat we de politieke verantwoordelijkheid veiligstellen en hun acties kunnen coördineren, terwijl hun soevereiniteit en ontwikkelingsmodel behouden blijft.
We twijfelen er niet aan dat soevereiniteit centraal staat in het hele systeem van internationale relaties. Respect daarvoor en de consolidatie daarvan zullen helpen om de vrede en stabiliteit te bewaren op zowel nationaal als internationaal niveau. Er zijn veel landen die kunnen vertrouwen op een geschiedenis van meer dan duizend jaar, zoals Rusland, en we zijn onze identiteit, onze vrijheid en onafhankelijkheid gaan waarderen. Maar wij zijn niet op zoek naar wereldoverheersing, expansie of confrontatie met welk land dan ook.
Onze overtuiging is dat echt leiderschap ligt in het herkennen van de werkelijke problemen en niet in pogingen om mythische dreigingen uit te vinden en die te gebruiken om over andere landen heen te walsen. Dit is precies waar Rusland haar rol begrijpt in de wereldwijde gebeurtenissen van vandaag de dag.
Zonder bepaalde prioriteiten is een voorspoedige toekomst voor ons en de planeet die we met z’n allen delen ondenkbaar. En die prioriteiten zijn absoluut overduidelijk. Ik zeg hier niets nieuws. Ten eerste is er gelijkwaardige en onvoorwaardelijke veiligheid voor alle landen nodig. Pas als de gewapende conflicten beëindigd zijn en de vreedzame ontwikkeling van alle landen is veiliggesteld kunnen we gaan praten over economische vooruitgang en de oplossing van sociale, humanitaire en andere belangrijke problemen.
Het is belangrijk om nu te vechten tegen terrorisme en extremisme. Het is al meer dan eens gezegd dat dit kwaad alleen bestreden kan worden door een gezamenlijk optreden van alle landen in de wereld. Rusland blijft dit aanbieden aan alle geïnteresseerde partners.
Het is noodzakelijk om het herstel van de staten in het Midden-Oosten op de internationale agenda te zetten. De reusachtige schaal van vernietiging vereist dat we een langdurige en alomvattend programma opzetten, een soort Marshall Plan, om het door oorlog en conflict getroffen gebied nieuw leven in te blazen. Rusland is zeker bereid om actief deel te nemen aan deze gezamenlijke inspanning.
We kunnen geen wereldwijde stabiliteit krijgen zo lang we geen wereldwijde economische ontwikkeling kunnen garanderen. Het is essentieel dat de noodzakelijke omstandigheden creëren voor creatieve arbeid en economische groei in een tempo dat een einde maakt aan de verdeling van de wereld in permanente winnaars en permanente verliezers.
Economische ontwikkeling
De regels van het spel zouden de ontwikkelende landen tenminste een kans moeten geven om aan te sluiten bij wat we de ontwikkelde landen noemen. We zouden het tempo van economische ontwikkeling moeten balanceren en achtergestelde landen moeten ondersteunen om de vruchten van economische groei en technologische vooruitgang voor ons allemaal toegankelijk te maken. Dit kan in het bijzonder helpen om een einde te maken aan armoede, een van de grootste problemen van deze tijd.
Het is absoluut overduidelijk dat economische samenwerking voor alle betrokken partijen lucratief moet zijn en dat deze moet rusten op universele principes, die ieder land in staat stellen een gelijkwaardige partner te worden in wereldwijde economische activiteiten. Het is waar dat de trend van regionalisering van de wereldeconomie op de middellange termijn zal aanhouden. Echter, regionale handelsakkoorden zouden de bestaande universele normen en regels moeten aanvullen en niet moeten vervangen.
Rusland pleit voor een harmonisering van regionale economische modellen, gebaseerd op de principes van transparantie en respect voor elkaars belangen. Dat is hoe we de Euraziatische Economische Unie willen inrichten en hoe we onderhandelingen willen voeren met onze handelspartners, in het bijzonder voor wat betreft de coördinatie van het Silk Road Economic Belt project, wat China aan het implementeren is.
We verwachten dat dit project een extensieve Euraziatische samenwerking zal promoten en dat het een uitgestrekte Euraziatische economische zone zal scheppen. Om dit idee te implementeren zijn we al begonnen met 5+1 gesprekken over handel en economische samenwerking tussen alle deelnemende landen in dit proces.
Het is een belangrijke taak voor ons om ons menselijke kapitaal te ontwikkelen. Alleen een wereld met kansen voor iedereen, met goed opgeleide werknemers, toegang tot kennis en een grote variëteit aan manieren om het potentieel te benutten kan werkelijk vrijheid genoemd worden. Alleen een wereld waar mensen uit verschillende landen niet hoeven te vechten om te overleven, maar een volwaardig leven kunnen leiden, kan stabiel zijn.
Natuur en gezondheid
Een goede toekomst is onmogelijk zonder bescherming van de natuur en het aanpakken van het klimaatprobleem. Dat is waarom het behoud van natuurgebieden en haar diversiteit en het verkleinen van de menselijke impact op het milieu een prioriteit zal worden voor de komende decennia.
Een andere prioriteit is wereldwijde gezondheidszorg. Natuurlijk, er zijn veel problemen, zoals grootschalige epidemieën, waardoor de levensverwachting in sommige regio’s afneemt. Er is dus heel veel ruimte voor verbetering. Alle mensen in de wereld, niet alleen de elite, zouden het recht moeten hebben een gezond, lang en volwaardig leven te leiden. Dit is een nobel streven.
In het kort, we zouden een fundament moeten leggen voor de toekomst, door vandaag te investeren in alle prioriteitsgebieden van menselijke ontwikkeling. En natuurlijk is het noodzakelijk om een breed gedragen discussie te blijven voeren over onze gezamenlijke toekomst, zodat alle zinvolle en veelbelovende initiatieven gehoord worden.
Collega’s, dames en heren, ik heb er vertrouwen in dat jullie, als leden van de Valdai Club, actief zullen deelnemen aan deze taak. Jullie expertise stelt jullie in staat om alle kanten van dit proces te begrijpen, zowel in Rusland als in de rest van de wereld. Het stelt jullie in staat om langetermijntrends te zien en te evalueren en nieuwe initiatieven en aanbevelingen te leveren die ons helpen om een weg te vinden naar een meer welvarende en meer duurzame toekomst die we zo hard nodig hebben.
Het volgende fragment van Charlie Chaplin is afkomstig uit de film ‘The Great Dictator‘. Het is een bijzonder fragment, omdat het de eerste film is waarin de acteur spreekt. In de film zit een speech waarin hij de wereld probeert te waarschuwen voor de ellende die hij al jaren zag aankomen, maar die al begonnen was toen de film in 1940 werd uitgebracht. Een belangrijke boodschap die nog steeds actueel is.
Via Vrijspreker.nl kwamen we een interessante speech tegen van de Russische president Poetin. In de speech zegt hij dat de machtsverhoudingen in de wereld razendsnel veranderen. Als voorbeeld noemt hij het feit dat de koopkrachtpariteit van landen als China en India nu al groter dan dat van de Verenigde Staten. Ook hebben de BRICS-landen als groep een hoger bruto binnenlands product (gecorrigeerd via koopkrachtpariteit) dan de Europese Unie.
De consequentie van deze economische machtsverschuiving is dat andere landen in de wereld zich ook in politiek opzicht ontwikkelen. Niet langer accepteert de rest van de wereld dat de Verenigde Staten als superieure natie boven alle andere landen verheven worden. Volgens Poetin past een supermacht met zoveel bevoegdheden niet meer bij de tijd waarin we leven. Volgens Poetin is die situatie niet alleen onhoudbaar en onwenselijk, maar zorgt de onbalans ook voor conflicten in de wereld. In zijn speech weet de president van Rusland de verleiding niet te weerstaan om zijn ongenoegen uit te spreken over de Verenigde Staten. Hij laakt de gewoonte van de Amerikaanse regering om andere landen de les te lezen, terwijl ze zelf niet veel beter zijn.
Veel Europese landen verkeren in een depressie. Een depressie die nog ernstiger is dan die van de jaren dertig. Het GDP per hoofd van de bevolking is in bijna alle Europese landen, met uitzondering van een land als Duitsland, lager dan vijf á zes jaar geleden. Er is helemaal geen economische groei meer, er is economische neergang. En zelfs in Duitsland, dat de klap nog redelijk goed heeft weten te doorstaan, is de onderste 40% van de bevolking (gemeten naar inkomen) erop achteruit gegaan. Stiglitz verbaasde zich dan ook over het optimisme dat begin dit jaar werd uitgesproken in Davos tijdens het World Economic Forum. Bekijk de hele speech van Stiglitz over de toekomst van Europa (duur: 53 minuten).
Willem Duisenberg sprak op 9 mei 2002 wijze woorden over de euro. Over de reden voor de totstandkoming van deze munt en het ‘sociale contract’ dat geld is. De euro kreeg in dat jaar de Charlemagne Prize, een prijs die jaarlijks wordt toegekend aan één of meerdere personen of een organisatie die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor de Europese eenwording. Marketupdate biedt u een integrale vertaling aan van de toespraak.
Wim Duisenberg was vanaf 1998 de eerste president van de Europese Centrale Bank. Vanuit die positie was hij één van de drijvende krachten achter de invoering van de euro. In de zomer van 2003 trad hij af als ECB-president, om deze taak over te dragen aan de Fransman Jean-Claude Trichet. Wim Duisenberg overleed in 2005 op 70-jarige leeftijd in zijn villa in Faucon.
Dames en heren,
Voor de eerste keer heeft de Charlemagne Prize Association besloten om geen individu of een groep mensen te vereren, maar een object. U hebt gekozen om de eer toe te kennen aan “de euro – ons geld”.
Al meer dan een decennium weet de monetaire unie de publieke aandacht op zich te vestigen en is het onderwerp van discussie. De diepte van het gevoel dat de euro heeft gebracht – enthousiasme of vijandigheid – is veel groter geweest dan we gewend zijn in dit weinig glamoureuze veld van economisch management dat we monetaire beleid noemen.
In feite ging de meeste aandacht niet uit naar de valuta zelf, maar naar de onderliggende politieke visie, waarvoor de munt symbool is komen te staan. Door vandaag de Charlemagne prijs te accepteren namens de euro, wil ik graag de eer doorgeven aan diegene die deze visie voor Europa gesmeed hebben en tot werkelijkheid hebben gemaakt. Onder hen waren Helmut Kohl en François Mitterand, die deze prijs samen wonnen in 1988.
De visie van een verenigd Europa was geboren – laten we dat niet vergeten – vanuit een wens van vrede van welvaart in een continent dat zo vaak verdeeld is geweest door moorddadige conflicten en dat de wereld twee generaties lang verwikkeld heeft in twee Wereldoorlogen.
Het zou onnauwkeurig zijn om te zeggen dat de visie van een verenigd Europa louter is voortgekomen uit de horror van de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Die visie bestond daarvoor al. Maar het waren deze twee grote oorlogen waaruit de oprichters van het huidige proces van Europese integratie de kracht vonden die eerdere visionairs niet konden vinden. In de jaren twintig rees de Oostenrijkse diplomaat Count Coudenhove-Kalergi op als de oprichter van de Europese beweging. Hij merkte op dat “meer dan de gemeenschappelijke geschiedenis, het de gemeenschappelijk bestemming is, die een verenigd Europees volk noodzakelijk maakt”. Overigens, en niet verbazingwekkend, werd hij de eerste persoon die de Charlemagne prijs kreeg. En zoals Aristide Briand, de Franse staatsman, later uitwees, is het de wederzijdse kwetsbaarheid van de mensen van Europa – vanwege de geografie van ons continent – hetgeen dat de voorwaarden schept voor solidariteit en de behoefte duidelijk maakt voor onderling vertrouwen.
Dit, in essentie, was de boodschap die Robert Schuman exact 52 jaar geleden verkondigde op deze dag, in zijn beroemde verklaring die leidde tot de oprichting van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (EGKS). De EGKS wordt door historici over het algemeen erkend als het startpunt van Europese integratie. L’Europe – dit zijn de woorden van Schuman – ne se fera pas d’un coup, ni dans une construction d’ensemble. Elle se fera par des réalisations concrètes, créant d’abord une solidarité de fait. Europa zal niet in één keer gemaakt worden of volgens een eenduidig plan. Het zal gebouwd worden door concrete mijlpalen, die een de facto solidariteit creëerden.
Hoe de euro bijdraagt aan deze solidariteit – misschien nog wel meer dan welke andere mijlpaal die totnogtoe bereikt is – is waar ik nu als eerste op wil terugblikken.
Een sociaal contract
Wat is geld? Economen weten dat geld wordt gedefinieerd door de functies die het vervult, als een ruilmiddel, een rekeneenheid en als een opslag van waarde. Maar, minstens zo belangrijk, geld wordt ook gedefinieerd door de gemeenschap voor wie ze deze functies uitoefent. Omdat het een economisch instrument is voor al haar gebruikers schept ze onderling ook een politieke en culturele band. Denk aan dit simpele feit: we betrekken ons dagelijkse in een uitwisseling van goederen en diensten waarbij we geld gebruiken als ruilmiddel. We bieden onze arbeid aan in ruil voor geld, dat in zichzelf geen waarde heeft. We doen dit alleen omdat we erop vertrouwen dat we dat geld kunnen gebruiken voor de uitwisseling van goederen en diensten. Dit feit zegt op zichzelf al veel over het vertrouwen dat we leggen in het geld. En het zegt nog meer over het vertrouwen dat wij als mensen in elkaar hebben. Vandaar dat geld, in essentie, een sociaal contract is.
De euro vertegenwoordigt, waarschijnlijk meer dan elke andere valuta, het onderlinge vertrouwen in het hart van onze gemeenschap. Het is de eerste valuta die niet alleen haar koppeling aan goud verbroken heeft, maar ook haar koppeling aan de natiestaat. De euro wordt niet gedekt door de duurzaamheid van het metaal of door de autoriteit van de staat. Precies datgene wat Sir Thomas More vijfhonderd jaar geleden zei over goud – dat het gemaakt is voor mensen en dat het door hen gewaardeerd wordt – sluit goed aan op de euro.
Elke valuta is een symbool van de gemeenschap die ze dient. Het is een symbool voor de gemeenschap als geheel, maar ze vertegenwoordigt ook de politieke en culturele verbondenheid tussen alle mensen in de gemeenschap. Ik weet zeker dat deze verenigde kracht gevoeld werd – ik zou geneigd zijn te zeggen, fysiek – door diegene die dit jaar van het ene euroland naar het andere gereisd hebben.
Van één markt naar één valuta
Het is onvoldoende om te zeggen dat de euro symbool het symbool is van een grote Europese gemeenschap. In feite komt de introductie van de euro ook terug bij de economische belangen die ze materialiseert. In lijn met de functionalistische benadering van Europese integratie die door Schuman en Monnet gehanteerd werd is de bredere Europese visie bereikt door eerst de nadruk te leggen op economische integratie.
In 1957, toen de Europese Economische Gemeenschap (EEG) tot stand kwam, was het haar doel om een vrijhandelszone te creëren voor de circulatie van goederen, diensten, kapitaal en arbeid. Dit doel werd bereikt met de bekrachtiging van de European Single Act in 1986 en met de creatie van één markt in 1993.
De vier markten voor goederen, diensten, kapitaal en arbeid zijn precies die markten die het geld moet dienen. Het zijn de grenzen van die markten die het gebied definiëren waarin geld het publiek dient als ruilmiddel, rekenmiddel en spaarmiddel. Bezien vanuit dit perspectief lijkt de conclusie een natuurlijke: als geld een publiek goed is op het niveau van de Europese markt, dan is dat ook het niveau waarop de gemeenschappelijke munt gevestigd moet worden. In de context van de Europese markt was de invoering van een gemeenschappelijke munt de manier om er zeker van te zijn dat de bevolking volledig profijt kan halen uit alle functies van geld. In tegenstelling tot het weghalen van geld van de mensen heeft de monetaire unie juist het geld aan hen teruggegeven.
Een tweede contract
Het feit dat de euro economische wortels heeft vermindert haar significantie als een sociaal contract niet. Echter is het succes van de euro, als sociaal contract, alleen mogelijk gemaakt door haar vast te leggen in een tweede akkoord, een constitutioneel contract tussen de burgers die de euro gebruiken en de institutie die de taak heeft gekregen de munt te beschermen.
De erkenning dat het management van de valuta een politieke functie is, vereist een constitutionele ruggengraat die niet bepaald nieuw is. In 1360 was de Franse bischop en filosoof Nicolas Oresme één van de eerste die succesvol kon beargumenteren dat geld niet toebehoort aan de staat, maar aan “de gemeenschap en aan al haar leden”.
Men kan de architecten van het Verdrag van Maastricht louter prijzen. Zij erkenden de noodzaak om de functies van geld aan te bieden op een Europees niveau. De architecten van het verdrag begrepen ook dat deze enkele munt haar monetaire functies en haar integrerende kracht alleen kan vervullen zo lang ze haar waarde behoudt. Daarom schreven ze een solide monetaire grondwet om de functionaliteit en de stabiliteit van de munt te waarborgen.
Het hoofdstuk van het verdrag dat verwijst naar geld is, in essentie, een contract dat de mensen van Europa verbindt aan hun monetaire autoriteit. Zoals ieder contract telt ook deze vijf elementen.
Als eerste is er de definitie van het belang dat op het spel staat, dat is om de economie en de maatschappij te dienen met een medium dat op een betrouwbare en duurzame manier de drie functies van geld kan vervullen. In een woord uitgedrukt is het doel van dit contract om de integriteit van de munt te behouden.
Ten tweede beschrijft het contract de institutie die men toevertrouwt voor deze missie. Dat zijn uiteraard de Europese Centrale Bank en de centrale banken van de eurozone, waar men gezamenlijk naar refereert als zijnde het Eurosysteem.
Ten derde specificeert het contract dat het primaire doel van de centrale bank het behouden van prijsstabiliteit is – wat ook het criterium is voor haar succes. De centrale bank is verantwoordelijk voor alleen dit doel, boven alle andere. De consensus op dit fundamentele punt is afgeleid van academisch onderzoek en empirische ervaring over vele decennia. Over het algemeen wordt aangenomen dat, indien de centrale bank er niet in slaagt de prijsstabiliteit te waarborgen, er weinig overblijft dat een bijdrage kan leveren aan economische groei en voorspoed. In dit opzicht heeft de euro bijgedragen aan zowel de solidariteit als aan de stabiliteit van de gemeenschap die ze dient.
Het Verdrag van Maastricht bepaalt eveneens de instrumenten waarmee de centrale bank haar missie kan uitdragen – met name haar onafhankelijkheid – en wat de grenzen zijn waarbinnen ze moet opereren.
Maar geen contract is compleet zonder de specificering van de verantwoordelijkheden van diegene die het contract ondertekenen en de procedures waarmee op de naleving van het contract kan worden toegezien. Het verdrag komt ook tegemoet aan deze zorgen. Mijn collega’s in de Raad van Bestuur van de ECB en ik brengen regelmatig verslag uit aan het Europese Parlement – en daarmee aan het algehele publiek – ten aanzien van ons beleid. Via dit kanaal en via de rapporten die we regelmatig uitgeven over onze activiteiten, kunnen mensen voor zichzelf beoordelen of wij ons aan onze contractuele verplichting houden om de integriteit van het geld te bewaken.
De legitimiteit en geloofwaardigheid van dit constitutionele contract – waaraan de euro ten grondslag ligt – vertrouwt ook op haar duurzaamheid. Een contract kan geen vertrouwen uitstralen als de voorwaarden ervan voortdurend worden aangepast.
Nu ik Nicolas Oresme heb genoemd als vroege theoreticus ten aanzien van de rol van geld, zal ik ook zijn woorden citeren met betrekking op dit onderwerp. Woorden die ik, 640 jaar na dato, nog steeds kan beamen: “Moneta debet esse quasi quaedam lex et quaedam ordinatio firma” , geld moet zo degelijk zijn als de wet. Dat is van toepassing op zowel de constitutionele waarde van geld als op haar economische waarde. Het was daarom verstandig dat de architecten van het verdrag ervoor gekozen hebben de monetaire grondwet van Europa niet alleen degelijk te maken, maar het meest degelijke van de hele wereld. In de zin dat ze waarschijnlijk het moeilijkste is om aan te passen.
Richting een derde contract
We weten dat de gedurfde stap als het opzetten van een muntunie onderdeel is van een groter proces van Europese eenwording. Niet alleen in economisch, maar ook in politiek opzicht. Vandaag wordt een nieuw pad verkend: de Conventie over de Toekomst van Europa is gevormd. Haar taak is om voorstellen te maken over zowel de verdere constructie van een verenigd Europa als over het stroomlijnen en democratiseren van de structuur van de Unie.
Als ze deze taak succesvol kan volbrengen, dan zal de Conventie met effectieve en transparante politieke structuren en processen een bijdrage kunnen leveren aan de bestaande economische grondwet. Op dezelfde manier waarop de economische grondwet – omdat ze gebaseerd is op degelijke principes – in staat is de toekomstige uitdaging aan te gaan, zo zal Europa als geheel beter uitgerust zijn om aan de verwachting van haar burgers te voldoen. Het is deze manier, waarop Europa beter in staat zal zijn de uitdagingen aan te gaan waarmee ze geconfronteerd zal worden, of die nou van binnenuit of van buitenaf komen, en om de internationale verantwoordelijkheid aan te nemen evenredig aan haar omvang en relevantie.
We zouden ons kunnen afvragen wat we mogen verwachten van de Conventie, binnen ons interessegebied en onze verantwoordelijkheid, voor wat betreft de bewaking van de waarde van onze munt. Toen ik Nicolas Oresme citeerde gaf ik impliciet al mijn zienswijze. Ik beschouw de economische grondwet, zoals die er nu ligt en zoals deze in het verdrag is vastgelegd, over het geheel als voldoende. Ze is gebaseerd op degelijke principes en is in staat de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. In het bijzonder geldt dit voor de fundamentele kenmerken van de monetaire unie en het ESCB, de instituties van het monetaire contract waar ik zojuist op gewezen heb.
Conclusie
Nu het monetaire hoofdstuk van de grondwet voltooid is wil ik mijn opmerkingen verwoorden in een conclusie:
Al meer dan tien jaar heeft de euro – als een doelstelling – hoop en vrees gekristalliseerd en zowel kritiek als lof ontvangen. Niet alleen in relatie tot het vooruitzicht van een enkele munt, maar ook in relatie tot het hele proces van Europese integratie. De introductie van de euro was een gedenkwaardige gebeurtenis voor Europa, die mogelijk is gemaakt door de twee contracten waarover ik het zojuist heb gehad.
Als eerste het geld zelf, dat het contract is dat een band schept tussen de mensen van de Eurozone – en die ook banden kan smeden met alle andere gebruikers van de euro, wie dat ook maar mogen zijn. Ondanks het feit dat de euro formeel al meer dan drie jaar bestaat wordt de realiteit van dit contract pas gevoeld met de komst van bankbiljetten en munten. De bankbiljetten zijn, op hun eigen manier, een fysieke verschijning van het sociale contract dat geld is. De euro staat dus symbool voor de Europese Unie, een gemeenschap van mensen.
Het tweede contract is het constitutionele contract dat de centrale bank – de Europese Centrale Bank – verbindt met alle burgers van Europa. De bankbiljetten zijn een fysieke vertegenwoordiging van dat contract en mijn handtekening op alle bankbiljetten is daar getuige van.
Mijn afsluitende woorden, beste President Ciampi, wil ik adresseren aan u en zijn van een meer persoonlijke aard.
Ongeveer vijftig jaar geleden was Luigi Einaudi een van uw voorgangers als gouverneur van de Banca d’Italia en tevens president van de Italiaanse Republiek. Hij voorzag in de jaren ’20 al de bedreigingen die zich voordeden voor het bewaren van de vrede, en zelfs voor de beschaving, bedreigingen die komen van een vijandige groep verdeelde landen. Hij pleitte voor een verenigd Europa. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen hij verbannen was naar Zwitserland, schreef hij met een geweldige vooruitziendheid dat een gemeenschappelijke markt en een gemeenschappelijke munt de manier was waarop Europa herbouwd moest worden.
U, President Ciampi, heeft verder gebouwd op zijn nalatenschap. In woord en daad heeft u helder uw geloof in een monetaire unie tentoongesteld, in uw Europese geloofsbrieven en uw toewijding voor een verenigd continent.
Laten we hopen dat Europa op dit pad van eenheid blijft en dat tot het einde zal blijven volgen.
Ik wil u bedanken voor uw aandacht, en natuurlijk namens onze gemeenschappelijke munt, de euro. Ik bedank de Charlemagne Prize Association voor deze prijs.
