Marketupdate

Auteur: Redactie

  • Enorme blootstelling aan Italiaanse schulden bij Europese banken

    Reuters heeft een interactieve applicatie op haar website gezet die in één oogopslag laat zien welke landen het schuldpapier bezitten van welke Europese landen. Ook toont de de omvang van de positie in staatsobligaties, die in het bezit zijn van banken, pensioenfondsen en beleggers. De afgelopen maanden ging het vooral over Griekenland, dat volgens de cijfers van Reuters nog $56,7 miljard moet betalen aan Frankrijk en $34 miljard aan Duitsland.

    Het gedeeltelijk afschrijven op de Griekse staatsobligaties op de balansen van de banken werd door beleggers niet enthousiast ontvangen, want op de Franse beurs moesten de usual suspects als Société Générale, BNP Paribas, Crédit Agricole weer harde klappen incasseren. Ook in andere Europese landen gingen de banken hard onderuit, waarbij ING op een bepaalde dag 14,4% lager de dag uit ging. Maar dit is nog kinderspel vergeleken bij de gevolgen van een Italiaanse schuldencrisis. Italië is te groot om te laten vallen, maar tegelijkertijd ook te groot om te 'redden' via het EFSF. Van de plannen om het noodfonds via garanties en een hefboomconstructie op te pompen naar €1.000 miljard is nog niets gerealiseerd en buitenlandse investeerders zullen nu wel twee keer nadenken voordat ze geld in het noodfonds gaan storten.

    Franse en Duitse banken hebben een enorme blootstelling aan Italiaans schuldpapier, dat een veelvoud is van de blootstelling die ze hebben aan de Griekse schuld. Zo hebben Frankse banken en beleggers in totaal voor $392,6 miljard aan Italiaanse obligaties in de boeken staan en hebben de Duitsers gezamenlijk ook nog een claim van $162,3 miljard op Italië. Vergeleken met de omvang van de Griekse schulden zijn de posities in Italiaans schuldpapier dus ruim 5 tot 8 keer zo groot (voor respectievelijk Duitsland en Frankrijk). Ook Nederland houdt het niet droog bij de Italiaanse schuldencrisis, want wij bezitten met elkaar voor $45,3 miljard aan obligaties.

    Zodra banken op hun Italiaanse staatsschuld moeten afschrijven komen we in een acute bankencrisis terecht, die zich over heel Europa zal verspreiden. Daar komt dan nog eens bij dat ook de pensioenfondsen beleggingen hebben in bankaandelen en Italiaans staatspapier, die beide flink in waarde kunnen dalen.

    De Europese beleidsmakers doen ons geloven dat de schuldencrisis houdbaar is als landen maar genoeg bezuinigen, terwijl dit juist de economische groei ondermijnt. Een krimpende economie en een hoge rente op de staatsobligaties is een gevaarlijke cocktail, die zichzelf kan versterken zoals dat in Griekenland en Ierland is gebeurd. Door hard te bezuinigen en niet tegelijkertijd de belastingen te verlagen hebben mensen minder te besteden, met als gevolg dat er ook minder werkgelegenheid is en de belastinginkomsten voor de overheid terugvallen.

    Klik op afbeelding voor de interactieve versie op Reuters

    Om de schuldenlast van een land weer draaglijk te maken zijn er een aantal opties:

    1. Door economische groei kan het begrotingstekort worden weggewerkt en wordt de schuldquote lager, met als gevolg een lagere rente op nieuwe staatsobligaties.

    2. Door schulden van een land (deels) kwijt te schelden kan het land makkelijker haar begroting rond krijgen en komt er weer ruimte voor economische groei.

    3. Door een zeer hoge inflatie wordt de schuld minder waard, maar komen tegelijkertijd spaarders en pensioenfondsen zwaar onder druk te staan. Ook stijgen de kosten van levensonderhoud bij hoge inflatie, wat een drukkend effect heeft op de economie.

    Betreft de economische groei: De Italiaanse economie groeide in de afgelopen tien jaar nauwelijks, gemiddeld werd er minder dan 1% per jaar aan het BBP toegevoegd. Er zijn drastische hervormingen nodig om de economie te versterken en die zullen onder het huidige politieke klimaat in Italië niet snel van de grond komen.

    Betreft het kwijtschelden van schulden: Dit is niet haalbaar in de toestand waarin Europa nu terecht is gekomen. Alle landen in de Eurozone hebben een hoge staatsschuld, overal zijn begrotingstekorten, banken kunnen door te kleine kapitaalbuffers nauwelijks verliezen incasseren en het EFSF blijkt een lege huls te zijn.

    Betreft het inflateren: Dit lijkt de meest gemakkelijke oplossing voor politici en banken. Ze hebben allemaal belang bij rust op de obligatiemarkten en daarvoor kan de geldpers van de ECB worden ingezet. Natuurlijk is dit in strijd met de doelstellingen van de ECB (inflatie beperkt houden en onafhankelijk blijven), maar deze doelstellingen zullen snel het onderspit delven als de stabiliteit van de Eurozone op het spel staat. Ook kan het IMF met hrt uitgeven van SDR's de financiële markten ondersteunen.

    Voor het EFSF is geen rol weggelegd als het gaat om het ondersteunen van Italië. Daarvoor zijn de getallen simpelweg te groot. Daar komt bij dat het EFSF is opgebouwd uit garanties en middelen van andere Europese landen, die dankzij de kredietwaardigheid van Frankrijk en Duitsland de AAA-status mag dragen. Een crisis op de obligatiemarkt zal de positie van Europese banken en overheden nog meer onder druk zetten, waarbij het besmettingsgevaar ook de AAA-status van die landen in gevaar kan brengen. Zo lang politici niet met een fundamentele oplossing komen zullen de problemen zich blijven opstapelen. Het is de vraag hoe lang dat nog goed kan gaan.

    Update:

    Zero Hedge neemt ons wat werk uit handen door de een lijst samen te stellen van de banken die de grootste blootstelling hebben aan de Italiaanse staatsschuld. Natuurlijk komen hier ook veel Italiaanse banken in voor, die veel 'veilige' staatsobligaties uit eigen land hebben.

    • Intesa €60.2 milljard
    • UniCredit €49.1 milljard
    • Banca Monte €32.5 milljard
    • BNP Paribas €28.0 milljard
    • Dexia €15.8 milljard
    • Banco Popolare €11.8 milljard
    • Commerzbank €11.7 milljard
    • Credit Agricole €10.8 milljard
    • UBI €10.5 milljard
    • HSBC €9.9 milljard
    • Barclays €9.4 milljard
    • SocGen €8.8 milljard
    • Deutsche Bank €7.7 milljard

  • Twaalf feiten over het Amerikaanse Congres

    De vertegenwoordigers van het Amerikaanse volk zwemmen, ironisch genoeg gezien de huidige staat van de Amerikaanse economie en de groeiende armoede onder de bevolking, in het geld. De leden van het Congres hebben bij elkaar meer dan enkele miljarden dollars. Een goede manier voor een Amerikaan om bij de 1% te komen is dan ook door in het Congres te komen. Het enige probleem is dat het tegenwoordig bakken met geld kost om een verkiezingscampagne op te zetten en te winnen. Verkiezingscampagnes worden opgezet door rijke Amerikanen, de meeste mensen die worden verkozen zijn rijke Amerikanen, en de zittende Congresleden worden in rap tempo nog rijker….

     
    Twaalf feiten:
    1: Het totale vermogen van de leden van het Congres nam tussen 2008 en 2010 met 25% toe.
     
    2: Het totale vermogen van de leden van het Congres is meer dan $2 miljard.
     
    3: Dit gebeurde terwijl het vermogen van de Amerikaanse huishoudens snel afnam. Volgens de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve, nam het vermogen van de Amerikaanse huishoudens tussen 2007 en 2009 met 23% af. De schreefgroei tussen arm en rijk wordt met deze cijfers wederom pijnlijk duidelijk.
     
    4: Een Amerikaans congreslid heeft gemiddeld een vermogen van $3.8 miljoen.
     
    5: Het vermogen van Nancy Pelosi, de minderheidsleider  van de Democratenhet Huis van Afgevaardigden,  steeg met 62% tussen 2009 en 2010. In 2009 had zij nog $21.7 miljoen en 2010 was zij goed voor $35.2 miljoen.
     
    6: Het vermogen van de belangrijkste Republikein in de Senaat, Mitch McConnell, steeg met 29% tussen 2009 en 2010. Hij heeft nu een vermogen van $9.8 miljoen.
     
    7: Meer dan 50% van de leden van het Congres zijn miljonair.
     
    8: In 2008 was de gemiddelde kostprijs van een plek in het Huis van Afgevaardigden $1.1 miljoen en de gemiddelde prijs van een plek in de Senaat $6.5 miljoen. De bedragen die worden uitgegeven aan verkiezingscampagnes beginnen absurde hoogten te bereiken.
     
    9: Handelen met voorkennis is legaal voor leden van het Congres. Ze weigeren een wet door te voeren die dit illegaal maakt.
     
    10: Het percentage miljonairs is in het Congres 50 keer hoger dan het percentage miljonairs onder de Amerikaanse bevolking.
     
    11: De republikein Darrel Issa heeft een vermogen van ongeveer $220 miljoen en zijn vermogen nam tussen 2009 en 2010 met 37% toe.
     
    12: Het rijkste lid van het Congres, Michael McCaul, heeft een vermogen van $294 miljoen.
     
    Er zijn veel manieren waarop leden van het Congres geld kunnen verdienen maar de meest alarmerende manier is als leden van Congres geld investeren in bedrijven die bij een aanpassing van de wet veel in waarde zullen stijgen. Dit wordt door normale instanties een belangenverstrengeling genoemd maar gebeurd in het Amerikaanse Congres aan de lopende band en ze komen er niet mee in de moeilijkheden. 
     
    Een onderzoek uit 2004 laat zien dat Amerikaanse senatoren in de jaren ’90 12% meer rendement behaalde dan de markt. Ter vergelijking, Amerikaanse huishoudens behaalde 1.4% minder rendement dan de markt en zelfs ingewijden uit het bedrijfsleven behaalde maar 6% meer rendement dan de markt. 
     
    Een verkiezing wordt in 90% van de gevallen gewonnen door diegene die het meeste uitgeeft aan de verkiezingscampagne. In 2008 werd er $5 miljard uitgegeven aan verkiezingscampagnes. Voor de presidentsverkiezingen van 2012 wordt verwacht dat dit zal oplopen naar $8 miljard. Voor deze bedragen zijn de Amerikaanse politici ondanks hun eigen rijkdom afhankelijk van de giften uit het bedrijfsleven en rijke individuen die allen iets terug verwachten voor hun investering. De Amerikaanse politiek wordt zowel bedreven als ondersteund door de economische elite. Ondertussen heeft een sterk groeiend aantal Amerikanen moeite om het hoofd boven water te houden. 
     
    Bron:
     

  • Jim Rickards: ‘Amerika is grootste valuta-manipulator’

     

    Jim Rickards geïnterviewd door CNBC; kort en krachtig! Must see:

  • Goud en zilver daily report

     

    Goud steeg vandaag lichtelijk met 0,37% op 1792,32 dollar per troy ounce. Hoogste dagkoers: 1799,70. Laagste dagkoers: 1778,05. 

     

     

     

     

     

     

     

     

    Zilver daalde vandaag lichtelijk met 0,70% op 34,74 dollar per troy ounce. Hoogste dagkoers: 35,24. Laagste dagkoers: 34,24. 

     

     

     

     

     

     

     

     

    Net als gister lieten goud en zilver vandaag relatief weinig koersfluctuatie zien. Dit is te danken aan het feit dat er zowel positief als negatief nieuws was omtrent de Euro crisis en het consumentenvertrouwen. Zo werd vanmorgen vroeg bekend gemaakt dat het Chinese consumenten inflatiecijfer lager uitviel dan verwacht. Dit zorgde voor meer vertrouwen en minder belangstelling in veilige havens als goud en zilver. Aan de andere kant steeg vandaag de rente op Italiaans schuldpapier naar een recordhoogte. Deze stijging geeft onzekerheid waardoor veilige havens als goud en zilver juist weer aantrekkelijk worden.

    Bronnen:

    GoldMoney

    Standard Bank

     

  • Staatsschuld VS nadert 100% van BBP

    Begin augustus besloot de Amerikaanse politiek na lang gesteggel hun schuldplafond te verhogen. Zoals verwacht maken ze daar goed gebruik van. In de onderstaande tabel is te zien dat de totale Amerikaanse staatsschuld (Total Public Debt Outstanding) eind oktober inmiddels meer dan $14.993 miljard bedroeg. 

     
    Nu is het niet de vraag wanneer het schuldplafond opnieuw bereikt wordt. Door middel van het instellen van een commissie, bestaande uit zowel republikeinen als democraten, heeft de Amerikaanse politiek de moeilijke discussie over een nieuwe verhoging van het schuldplafond tot na de Amerikaanse presidentsverkiezingen uitgesteld. Er is echter wel een andere psychologische grens die snel zal worden verbroken. 
     
    Het Amerikaanse Bruto Binnenlands Product (BBP) bedroeg aan het einde van het derde kwartaal van 2011 $15.198 miljard. Dit is momenteel nog meer dan de totale staatsschuld van $14.993. De schuld/BBP ratio bedroeg, als we de BBP van het derde kwartaal van dit jaar gebruiken, eind oktober 98,65%. Deze maand zal er echter voor $292 miljard aan nieuwe staatsobligaties worden geveild. Volgens onze berekeningen zal daarom de schuld/BBP ratio met de veiling van $35 miljard aan Amerikaanse 2-jaars staatsobligaties op 21 november de 100% passeren. Wel moet hierbij vermeld worden dat er op 22 november een nieuwe projectie voor het BBP in het vierde kwartaal van 2011 bekend zal worden gemaakt. Deze zal wellicht de schuld/BBP ratio net onder de 100% houden. Het is gezien de lage economische groei en de snel groeinde staatsschuld echter zeer waarschijnlijk dat de psychologische grens van een schuld/BBP ratio van 100% binnen afzienbare tijd zal worden doorbroken.

    Bronnen:
    Treasury Direct
    Bureau of Economic Analysis
    Bloomberg

     

  • Noodleningen aan Griekenland komen grotendeels ten goede aan banken

    Griekenland moet onder druk van Europa, de ECB en het IMF drastische bezuinigingen doorvoeren, tot groot ongenoegen van de bevolking. Ondertussen krijgt de overheid wel steeds een tranche met noodleningen uit het noodfonds, ook als niet aan alle eisen is voldaan. Het is al vaker gezegd dat een groot gedeelte van dit noodkrediet wordt gebruikt om de bestaande schulden af te lossen, schulden die op de balans staan van diverse Europese banken (inclusief de ECB) en in de portefeuilles van verschillende pensioenfondsen. Hoe de vork ongeveer in de steel zit werd onderzocht door Peter Tchir van TF Market Avisors. Hij berekende dat van de eerstvolgende tranche van €8 miljard slecht 19% gebruikt kan worden om het gat in de begroting te dichten. De rest blijkt te worden verdeeld tussen Griekse financials (23%), de ECB (18%) en een groot aantal financiële instellingen buiten Griekenland (40%). We praten dan vooral over banken in de verschillende Europese landen.

    Volgens de bronnen van Zero Hedge ligt er voor ongeveer €75 miljard aan Grieks staatspapier bij Griekse banken en nog eens €25 miljard bij andere Griekse investeerders (beleggingen en pensioenfondsen). De ECB heeft inmiddels €55 miljard aan Grieks staatspapier 'opgezogen' uit de obligatiemarkt, terwijl financiële instellingen en beleggingsfondsen buiten Griekenland voor in totaal €175 (berekening Zero Hedge) of €205 miljard (volgens het IIF) aan Grieks schuldpapier in de boeken hebben staan. Als we vervolgens aannemen dat de looptijden van de Griekse obligaties voor elke obligatiehouder gelijkmatig zijn verdeeld komt er het hieronder afgebeelde overzicht uit.

    Volgens schattingen gaat ongeveer 81% van het noodkrediet rechtstreeks terug naar houders van Grieks schuldpapier

    In totaal wordt meer dan de helft van het noodkrediet voor de Griekse overheid (opgebracht door de Europese belastingbetalers) direct doorgepompt naar banken en fondsen buiten Griekenland. Het noodfonds lijkt dus vooral de belangen van de bankiers te behartigen, die door hun zwakke kapitaalpositie weinig tegenslagen kunnen permitteren. Met een relatief kleine staatsschuld als die van Griekenland (ongeveer €350 miljard) kan het geld nog wel een tijdje op deze manier worden rondgepompt. Merkel en Sarkozy kregen het dan ook benauwd toen Papandreou tegenstribbelde, want een ongecontroleerde Griekse default zou ingrijpende gevolgen kunnen hebben voor de Franse en de Duitse banken. Het besmettingsgevaar van een Grieks faillisement is moeilijk te overzien, omdat het financiële systeem op veel niveaus zeer nauw verweven is en de kapitaalbuffers van de banken door fractioneel bankieren flinterdun zijn.

    De berekeningen waar het bovenstaande cirkeldiagram uit voort is gekomen zijn gebaseerd op schattingen en bepaalde aannames. De realiteit kan dus iets afwijken van het beeld dat hier wordt gepresenteerd, maar het is interessant om eens op deze manier de cijfers op een rijtje te zetten.

  • G-20 wil Duitse goudreserve onderbrengen bij ECB om EFSF te versterken

    De reserves – in de vorm van goud en buitenlandse valuta – zouden in dat geval worden ondergebracht bij de ECB, zo berichtte de 'Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung'. In totaal zou er voor €15 miljard aan reserves aangesproken moeten worden voor de Duitse bijdrage aan het grotere noodfonds, dat uiteindelijk tot €1000 miljard moet aangroeien met behulp van buitenlandse investeerders en een beetje 'financiële innovatie'. Volgens de Duitse krant 'Welt am Sonntag' kan er ook €15 miljard aan SDR's (special drawing rights) worden ingezet, de speciale valuta die het IMF uitgeeft en waar ook de Duitse Bundesbank een reserve van heeft. Het Europese systeem van centrale banken zou volgens de gesprekken bij de G-20 in totaal €50 tot 60 miljard aan reserves kunnen onderbrengen bij de ECB om het noodfonds voor zwakke eurolanden en banken te versterken.

    Volgens Steffen Seibert, een woordvoerder van de Duitse regering, kwam het aanspreken van de Duitse valuta- en goudreserves niet ter discussie op de G-20 top in Cannes. De plannen om de speciale SDR valuta van het IMF als wapen te gebruiken in de Europese schuldencrisis werden door de Duitse bondskanselier Angela Merkel neergesabeld. Ze is een fel tegenstander van de geldpersfinanciering, want ook de inbreng van SDR's in het noodfonds zou in die categorie vallen. The Wall Street Joual zegt namelijk dat er tijdens de G-20 top een voorstel is gedaan om het IMF €250 miljard aan nieuwe SDR's uit te geven, waarvan een gedeelte in het EFSF noodfonds gestopt kan worden.

    Ook zouden er SDR's richting verschillende centrale banken gaan, om op die manier hun reserves te versterken. De SDR ontleent haar waarde aan een mandje van belangrijke valuta's, namelijk de Amerikaanse dollar, de Japanse yen, de euro en het Britse pond sterling. Door centrale banken van de verschillende Europese landen van extra SDR's te voorzien hebben ze een iets grotere buffer waar ze in noodgevallen uit kunnen putten. Dat zou tevens de rente op nieuwe staatsobligaties omlaag brengen, zo concludeert de Wall Street Joual. Het idee om SDR's in te zetten is niet nieuw, want na de val van Lehman Brothers werd een soortgelijk voorstel gedaan. De G-20 bereikte toen in 2009 een akkoord om €250 miljard aan nieuwe SDR's te verdelen om de eerste klappen van de crisis op te vangen. Over inflatie gesproken.

    Een groter en sterker EFSF moet voorkomen dat de ECB buiten haar boekje gaat. Het plan om staatsobligaties van landen op te kopen valt buiten het mandaat van de ECB, omdat het een hogere inflatie veroorzaakt. De procedure zou beperkt en tijdelijk moeten zijn, maar dat gelooft inmiddels niemand meer. Op de balans van de ECB is inmiddels al voor ongeveer €180 miljard aan staatsobligaties gestald, waarvan het grootste gedeelte Italiaans schuldpapier is.

    De toevoeging van nieuwe SDR's en het inzetten van reserves van de Bundesbank zouden de eerste stappen zijn om het Europese noodfonds te versterken. De betrokkenheid van het IMF in deze roept ook de vraag op of deze organisatie zich niet meer moet opstellen als een lender of last resort. De leiders van de twintig grootste economieën bereikten overeenstemming over het plan om het IMF meer te betrekken bij het EFSF, maar tot concrete punten zijn de landen niet gekomen.

    Zero Hedge maakt drie belangrijke observaties bij dit verhaal:

    1. Als het op het redden van zwakke Eurolanden aankomt is Duitsland best bereid om wat euro's over te maken, maar als het op de goudreserves aankomt geeft de sterkste economie van Europa een duidelijk 'nee' af.
    2. De Eurozone, de ECB én het EFSF zijn allemaal bankroet of insolvabel en hebben geen enkele geloofwaardigheid meer op de kapitaalmarkt.
    3. Als de ECB stopt het het kopen van staatsobligaties en er nog meer insolvabele landen steun gaan zoeken bij het EFSF zal ook Duitsland uiteindelijk haar eigen reserves moeten inleggen om de Eurozone overeind te houden. Als de Eurozone koste wat kost bij elkaar gehouden moet worden dan hoort daar ook de goudreserve bij.

    Bij dat laatste punt vragen we ons wel af wie dit goud dan in beslag gaat nemen. De Europese schulden liggen vooral in Europa zelf, verspreid over banken (ook de ECB), beleggers en pensioenfondsen. De plannen om reserves van centrale banken onder te brengen bij de ECB om het EFSF te ondersteunen roepen dus vooral meer vragen op. Dit onderwerp zal vandaag ook ter sprake komen bij een nieuwe meeting van de ministers van Financiën van alle landen uit de Eurozone.

    Europese goudreserves als onderdeel van totale reserves

  • Parlementaire Enquêtecommissie Financieel Stelsel

     

     

    Via de website van de Tweede Kamer:

    De aanvankelijke opdracht van het parlementaire onderzoek naar het financieel stelsel bestond uit 2 delen. Het eerste deel van het onderzoek is op 10 mei 2010 afgesloten met de aanbieding van het rapport ‘Verloren Krediet’. De Tweede Kamer heeft besloten voor het tweede deel van het onderzoek een parlementaire enquête te houden. Hiervoor is de Parlementaire Enquêtecommissie Financieel Stelsel ingesteld.

    Crisismaatregelen
    De enquête gaat over de crisismaatregelen die de Nederlandse overheid in de periode september 2008 tot en met januari 2009 nam om de acute problemen in het Nederlandse financiële stelsel te bestrijden. Doel van de enquête is om inzicht te krijgen in de totstandkoming van de crisismaatregelen en daaruit lessen te trekken voor de toekomst.

    Meer informatie is te vinden in de onderzoeksopdracht.

  • Rente op Italiaanse staatsobligaties opnieuw omhoog: 6,6%

    De regering van Berlusconi staat onder grote druk om hervormingen en bezuinigingen door te voeren, maar de markten hebben er steeds minder vertrouwen in dat dit gaat lukken. De rente op de 10-jaars staatobligaties bereikte vanmorgen namelijk een nieuw record in het Eurozone-tijdperk. Toen de rente op de Italiaanse schuldpapieren afgelopen zomer een niveau van 6,3% bereikte greep de ECB in: door tientallen miljarden aan staatsobligaties uit de markt te halen wist men de rente op de Italiaanse en Spaanse 10-jaars staatsobligaties opeens terug te brengen tot ongeveer 5%.

    Het heeft allemaal niet mogen baten, want sindsdien is de rente alweer flink opgelopen. De beleggers prijzen nu nog meer risico in, want de rente op het 10-jaars schuldpapier van Italië bereikte vanmorgen een nieuw hoogtepunt van 6,68%, gevaarlijk dicht bij de grens van 7% die Portugal en Ierland deed besluiten om aan te kloppen bij het Europese noodfonds.

    De problemen rondom de Italiaanse staatsschuld komen op een zeer ongunstig moment, omdat het EFSF nog niet zodanig opgetuigd is dat het Italië kan voorzien in haar financieringsbehoefte. Van de geplande €1000 miljard is nog weinig terechtgekomen, omdat buitenlandse investeerders niet overtuigd zijn van de kredietwaardigheid van het noodfonds zelf en de waarde van de beloofde garanties. Om Italië langdurig van de kapitaalmarkt te houden zijn tientallen miljarden nodig, geld dat op dit moment alleen van het ECB (steunaankopen) en het IMF (uitgeven van SDR's) kan komen.

    Het voorstel om de middelen van het EFSF aan te wenden voor het garanderen van staatsobligaties werkt op dit moment ook tegen Europa. Nu beleggers weten dat er plannen zijn om toekomstige obligaties te verzekeren zijn ze minder happig om nu staatsobligaties te kopen die nog niet verzekerd zijn. Mochten er in de toekomst werkelijk obligaties komen die door het EFSF verzekerd zijn, dan zou dat een negatief effect hebben op de waarde van het onverzekerde staatspapier dat nu in omloop is. Beleggers prijzen dit gegeven alvast in, waardoor de rente nog sneller oploopt.

    Volgens een analist van Lloyds Bank Corporate Markets is het renteniveau van 6,50% erg belangrijk: ''Als de rente daar structureel boven blijft hangen kan het heel snel verder stijgen'', zo verklaarde de analist tegenover The Wall Street Joual. Volgens een handelaar op de obligatiemarkt is de ECB vandaag weer actief geweest, maar onduidelijk is hoeveel staatspapier ze hebben gekocht. De handelaar voegt eraan toe dat het ingrijpen van de ECB weinig effect heeft, omdat andere partijen in de markt even snel Italiaanse staatsobligaties in de verkoop doen. De aanwezigheid van de ECB op de obligatiemarkt zal door sommige beleggers immers worden aangegrepen als een uitgelezen moment om hun staatspapier tegen een goede prijs van de hand te doen. En zo lang de aankopen van de ECB en de verkopen van andere beleggers in evenwicht zijn zal de rente niet omlaag gaan.

    Een ander zorgelijk fenomeen is de stijging van de rente op de Italiaanse staatsobligaties met een kortere looptijd. Normaal gesproken is er een correlatie tussen de looptijd en de rentevergoeding (ook bekend als de yield curve), maar zodra er twijfels komen over de kredietwaardigheid van een land kan de rente op korte termijn leningen een ware inhaalslag maken. Op dit moment noteren de rentes op 2-jaars en 5-jaars staatsobligaties van Italië respectievelijk 5,86 en 6,58 procent. Vaak wordt een hogere rente voor korte termijn leningen gezien als het voorteken van een crisis.

    Renteontwikkeling Italiaans 10-jaars staatspapier over de laatste maanden, grafiek van Bloomberg

  • Chinezen kochten massaal goud op correctie van september

    De daling van de goudprijs halverwege september werd door verschillende analisten en 'experts' aangegrepen als een uitgelezen moment om de bull market van het edelmetaal dood te verklaren. Het goud was te snel in waarde gestegen en men zou nu uitstappen, zo was de gedachte. Ook zorgde de daling van de goudprijs, van $1850 begin september tot iets meer dan $1600 aan het eind van die maand, ervoor dat de speculanten die te grote posities hadden opgebouwd een deel moesten liquideren. Dat zou een nieuwe verkoopgolf in gang zetten.

    In China hebben ze deze berichten blijkbaar genegeerd, want in diezelfde maand kochten de Chinezen massaal goud. ''Na de sterke correctie kwamen er veel koopjesjagers op de markt'', aldus Janet Kong van de Chinese investeringsbank CICC. In totaal werd er in de maand september voor 56,9 ton aan goud geïmporteerd door China, een nieuw record. In 2010 en in de eerste helft van 2011 werd er veel minder agressief goud gekocht, de import lag toen vaak op ongeveer 10 ton goud per maand. De Chinezen hebben ook een rol gespeeld in de sterke rally van de goudprijs die in juli in gang werd gezet, want in de maanden juli, augustus en september werd er gezamenlijk voor ongeveer 140 ton aan goud geïmporteerd door de Chinezen. Dat is nog meer dan de 120 ton goud die het land over het hele jaar 2010 importeerde.

    De verwachting is dat er ook in de komende maanden weer veel goud wordt verkocht in China, want dat is traditie in aanloop naar het Chinese nieuwjaar (dat deze keer valt op 23 januari 2012). De vraag vanuit China legt een stevige bodem onder de goudprijs, waardoor een scherpe correctie zoals we die zagen bij zilver (-25%) voorlopig niet waarschijnlijk is. Inmiddels tikt de goudprijs, mede door de aanhoudende onzekerheid in Europa, al bijna weer de $1800 grens aan. De grens van €1300 voor een troy ounce goud is vandaag gepasseerd en de koers zal waarschijnlijk snel weer naar het oude record van €1357 gaan, zeker als de problemen in Europa nog iets groter worden.

    We vragen ons af wie het goud aan de Chinezen heeft geleverd. Waarschijnlijk kan volgende rapport van de World Gold Council hier meer duidelijkheid over verschaffen.

    Chinezen worden ook enthousiast van het glimmende edelmetaal

  • Italie ziet af van uitgifte nieuwe obligaties op 10 november

    De rentestand op Italiaanse 10-jaars staatsobligaties sloot vandaag op 6,66%, een nieuw hoogtepunt sinds Italië onderdeel uitmaakt van de Eurozone. Beleggers hebben er steeds minder vertrouwen in dat de regering van Berlusconi de hervormingen kan doorvoeren die nodig zijn om de economie weer op gang te krijgen en een crisis af te wenden, waardoor de rente op het staatspapier snel oploopt. Het is dan ook een slecht moment om nu nieuwe staatsobligaties uit te schrijven, want die zullen bij gebrek aan kopers tegen een veel hogere rente uitgegeven worden.

    Het Italiaanse ministerie van Financiën kwam zodoende tot het besluit om de eerstvolgende veiling van kortlopend schuldpapier (in dit geval met een looptijd van drie maanden) op 10 november te schrappen. De verklaring die werd gegeven is nog opmerkelijker, want er zou ''geen specifieke behoefte zijn voor nieuw geld''. We zouden haast vergeten dat Italië het IMF heeft binnengelaten om te helpen bij de hervormings- en bezuinigingsplannen. Italie moet in 2012 ook nog eens voor €167 miljard aan geld ophalen om de staatsschuld te herfinancieren en de rentelasten uit te betalen.

    De rente op 10-jaars Italiaans schuldpapier ging vandaag alle kanten op, mede door ingrijpen ECB. Grafiek van Bloomberg.