Marketupdate

Categorie: Kredietcrisis

  • Inkomen Amerikaanse huishoudens bijna 10% omlaag sinds crisis

    Het inkomen van een gemiddeld Amerikaans huishouden is door de economische crisis sterk gedaald, zo blijkt uit een nieuw rapport van het Amerikaanse Census Bureau. Marketwatch haalde een interessante grafiek uit het laatste rapport over inkomens en armoede in de VS, waaruit blijkt dat de mediaan van het inkomen van een Amerikaans huishouden op $5.1939 ligt. Dat is bijna 10% minder dan in het jaar 2007, toen de mediaan nog op $56.436 lag. Niet alleen de daling van de inkomens in de middenklasse is zorgwekkend, maar ook de mate van inkomensongelijkheid. Huishoudens die jaarlijks $20.900 verdienen zitten op 20%, wat wil zeggen dat één op de vijf Amerikanen nog minder verdient dan zij. Wanneer een huishouden een gezamenlijk inkomen heeft van $105.910 per jaar behoort ze al tot de 20% groep met het hoogste inkomen en bij een inkomen van $196.000 behoort een huishouden al bij de rijkste 5%.

    inkomensverdeling-vs-huishoudens

    Dit verdienen de Amerikaanse huishoudens die niet bij de top 1% horen

  • Jim Rickards: “Amerikaanse economie fundamenteel erg zwak”

    Volgens Jim Rickards is de Amerikaanse economie fundamenteel veel zwakker dan wat de cijfers doen geloven. Een beter dan verwacht banencijfer van afgelopen week maakte op hem geen indruk, omdat tegelijkertijd de participatiegraad daalde naar het laagste niveau in 36 jaar. Ook blijft het aantal Amerikanen dat afhankelijk is van voedselbonnen extreem hoog met bijna 50 miljoen personen. Waren de kosten van het Supplemental Nutrition Assistance Program (SNAP) voor het uitbreken van de financiële crisis in 2008 nog ongeveer €30 miljard, nu is dat al bijna €75 miljard. De aanhoudend hoge werkloosheid is voor Rickards reden om geen stijging van de rente te verwachten in 2014 of in 2015.

    Voor het economische herstel in de VS hoeven we ook niet te rekenen op positieve effecten van buitenaf, want ook in Japan, China, Europa en in opkomende markten loopt de economische groei terug. Na 2008 konden Westerse landen zich nog optrekken aan groei in de opkomende markten, maar daar is volgens Rickards momenteel weinig sprake van. Hij verwacht dat de Federal Reserve in de loop van volgend jaar niet de rente zal verhogen, maar juist opnieuw een monetair stimuleringsprogramma zal opstarten.

    Goudprijs omlaag door sterke dollar

    Jim Rickards kan het in een gesprek met Bloomberg niet laten over goud te beginnen. Hij merkt op dat de daling van de goudprijs meer te maken heeft met het sterker worden van de dollar dan met een overtuigend economisch herstel in de VS. Hij merkt op dat de prijs van goud andere valuta veel minder gedaald is en dat goud over de lange termijn een veel stabielere waarde heeft dan valuta. Ook merkt hij op dat er veel vraag naar fysiek goud is vanuit Azië, specifiek vanuit China. Door import en een toenemende binnenlandse productie van goudmijnen heeft China de afgelopen jaren 3.000 tot 4.000 ton goud gekocht. Rickards merkt tenslotte op dat er een papieren goudmarkt en een fysieke goudmarkt bestaat en dat er steeds minder fysiek goud beschikbaar is om de papieren goudmarkt te ondersteunen.

  • Video: Harald Benink over de bankenunie

    Lex Hoogduin sprak met hoogleraar Banking & Finance Harald Benink over de Europese bankenunie, een unie die in 2012 werd opgezet om een toekomstige bankencrisis in de eurozone effectiever aan te kunnen pakken. De Europese schuldencrisis in 2012 maakte duidelijk dat er nieuwe instrumenten en procedures moesten komen om de stabiliteit van het Europese bankenstelsel te vergroten. Ierse banken waren in de problemen gekomen, Spaanse banken hadden nieuw kapitaal nodig en ook elders in de Eurozone groeide de twijfels over de degelijkheid van de banken. De reddingsprogramma’s voor landen als Griekenland, Spanje en Portugal bleken zeer kostbaar, maar waren noodzakelijk om verdere escalatie van de crisis te voorkomen.

    Harald Benink legt in het gesprek met Lex Hoogduin uit dat de Europese bankenunie gestoeld is op drie pilaren: Bankentoezicht op Europees niveau, een standaardprocedure voor de aanpak van probleembanken en de verdeling van de verliezen (het resolutiemechanisme) en een Europees depositogarantiestelsel. Dit pakket aan maatregelen werd volgens Benink geïntroduceerd om te voorkomen dat een bankencrisis in de toekomst ook tot een landencrisis zou leiden. In 2012 werd duidelijk dat het mogelijk omvallen van banken ook grote gevolgen zou hebben voor de staatsschuld en de overheidsfinanciën.

    De video duurt een klein half uur en is afkomstig van Lexhoogduin.com.

  • Steve Keen: “Herstel economie zal mislukken”

    Volgens econoom Steve Keen is het magere economische herstel wat we links en rechts zien gedoemd te mislukken. De economie zal door de omvang van onze private schulden opnieuw afglijden richting een recessie, omdat de hoge schuldenlast het besteedbare inkomen van huishoudens onder druk zet. In de groeifase hadden huishoudens veel meer te besteden, omdat ze naast hun eigen inkomen ook met geleend geld consumeerden. Nu de inkomens stagneren en huishoudens schulden afbouwen is er sprake van vraaguitval in de economie.

    Steve Keen zegt dat de economische groei van de afgelopen twintig jaar voornamelijk gedreven werd door schulden. Toen de schuldengroei zo rond 2006 begon te vertragen kwam ook de economische groei onder druk te staan. Met monetaire stimulering door de centrale bank durven huishoudens weer meer schulden op zich te nemen, maar volgens Steve Keen zal dit economische herstel veel minder lang duren dan de groeifase van 1993 tot 2007. Hij verwacht dat de economische opleving hoogstens vijf tot zeven jaar zal aanhouden. Een stijging van de rente door de centrale bank kan het kantelpunt al zijn van economische groei richting contractie. Daalt de vraag naar hypotheekleningen, dan veroorzaakt dat een grote vraaguitval in de economie.

    Bekijk de hele video van Steve Keen door op onderstaande afbeelding te klikken.

    stevekeen-video

    Steve Keen verwacht een nieuwe recessie

  • Geld voor de Toekomst: Edin Mujagic

    Op zaterdag 20 september organiseerde Paul Buitink aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam het congres Geld voor de Toekomst. Met een groot aantal sprekers werd vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar bitcoin, geld, goud en aanverwante onderwerpen. Monetair econoom Edin Mujagic was één van de sprekers op dit evenement. In de volgende video laat hij zien dat valuta door de jaren heen allemaal aan koopkracht verliezen en dat een op krediet gebaseerd geldsysteem onderhevig is aan inflatie. In het meest extreme geval kan roekeloos monetair beleid leiden tot hyperinflatie, waar Mujagic in het verleden zelf getuige van is geweest. Mujagic ziet inflatie als een bewuste beleidskeuze en beschouwt het als de vernietiging van de koopkracht van geld.

  • Geld voor de Toekomst: Lex Hoogduin

    Op zaterdag 20 september organiseerde Paul Buitink aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam het congres Geld voor de Toekomst. Met een groot aantal sprekers werd vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar bitcoin, geld, goud en aanverwante onderwerpen. Ook Lex Hoogduin, voormalig directeur van De Nederlandsche Bank, gaf op dit congres een presentatie.  Hij legt daarin uit dat centrale banken een lange tijd dachten dat ze de economie succesvol konden sturen met de bestaande modellen. De inflatie bleef onder controle, de economie groeide en de werkloosheid bleef laag. Deze periode – ook wel de ‘Great Moderation’ genoemd – kwam in 2008 abrupt ten einde met de val van Lehman Brothers. Centrale banken moesten de rente verlagen en voorzien in liquiditeit om een crash van het financiële systeem af te wenden.

    Lex Hoogduin onderscheidt in zijn verhaal drie afzonderlijke periodes in het beleid van centrale banken, namelijk het beleid vóór, tijdens en na de grootste financiële crisis sinds de Grote Depressie van de jaren '30. Naar de toekomst toe ziet Hoogduin vijf manieren om uit de huidige crisis te raken:

    • Sparen (austerity)
    • Financiële repressie
    • Inflatie
    • Herstructurering/kwijtschelding schulden
    • Economische groei
    Hoogduin merkt op dat vrijwel al deze maatregelen (economische groei uitgezonderd) gepaard gaan met een lastig herverdelingsvraagstuk. Wie moet de lasten dragen en hoe kunnen we dat eerlijk doen zonder de maatschappij als geheel te destabiliseren? Dit en nog veel meer vertelt Hoogduin in een college van ongeveer 50 minuten. Al met al een interessant verhaal van een insider van ons financiële systeem!

  • Live: ECB persconferentie om 14:30

    Mario Draghi geeft vanmiddag om half drie naar verwachting meer duidelijkheid over het nieuwe stimuleringsprogramma dat een maand geleden werd aangekondigd. Vorige maand verlaagde de centrale bank de rente nog met 10 basispunten naar 0,05% in een poging deflatie buiten de deur te houden. Belangrijker dan de renteverlaging was de aankondiging van een nieuw stimuleringsprogramma, waarvan de daadwerkelijke omvang nog steeds niet bekend is.

    Vanmiddag om 14:30 geeft de ECB vanuit Napels een persconferentie, waarbij Draghi mogelijk meer informatie geeft over het bedrag waarvoor de centrale bank hypotheekleningen uit de markt zal halen. Met het opkopen van hypotheekleningen hoopt de ECB de druk op de bankbalansen te verlichten, omdat bepaalde risicovolle activa overgeheveld worden van commerciële banken naar de centrale bank. Het wegnemen van risicovolle activa van bankbalansen zou het voor banken makkelijker moeten maken kredieten te verlenen.

    De ECB koopt overigens alleen risicovol schuldpapier indien landen daar garanties voor afgeven aan de centrale bank. Omdat landen als Duitsland en Frankrijk deze garanties niet graag willen geven kan het stimuleringsprogramma tegenvallen, zo verklaarde Carsten Brzeski van ING tegenover het Financieel Dagblad.

    Monetaire stimulering

    Zoals u begrijpt is dit een vrij omslachtige methode om de inflatie aan te wakkeren, maar het is dezelfde methode die de Federal Reserve sinds 2009 met succes gehanteerd heeft. Met vier verschillende QE programma's wist de Amerikaanse centrale bank de lange rente te drukken en de rust in het financiële systeem terug te brengen. Guillaume Menuet van Citigroup schat in dat de centrale bank in de komende twee jaar €400 tot €500 miljard zal opkopen. In tegenstelling tot de bankbalansen van andere centrale banken is die van de Europese Centrale Bank de afgelopen jaren gekrompen. Dit komt enerzijds door de afbouw van het LTRO programma van een paar jaar geleden en anderzijds door de daling van de goudkoers, waardoor het goud tegen een lagere prijs genoteerd staat op de balans.

  • Geld voor de Toekomst: Teunis Brosens (ING) over geldcreatie

    Op zaterdag 20 september organiseerde Paul Buitink aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam het congres Geld voor de Toekomst. Met een groot aantal sprekers werd vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar bitcoin, geld, goud en aanverwante onderwerpen. Ook Teunis Brosens van ING gaf een presentatie, waarin hij enkele hardnekkige misverstanden over geldschepping en de werking van banken probeert recht te zetten. De presentatie van Brosens geeft een min of meer chronologische weerspiegeling van de evolutie van het geldsysteem.

    Teunis Brosens beschrijft dat geld in de basis ontstond uit krediet en dat het van daaruit ontwikkeld is tot briefgeld, muntgeld en digitaal geld. In een kort college over geldcreatie laat hij stap voor stap zien welke veranderingen er plaatsvinden op de balans van banken en particulieren bij de aanschaf van een huis. Volgens Teunis Brosens zijn schulden niet erg, zo lang het maar productief en met mate gebruikt wordt. Een nuchtere en heldere conclusie, ware het niet dat ook de Nederlandse bankensector er niet in geslaagd is de leenwoede van de Nederlandse consument te temmen. Denk bijvoorbeeld aan onze enorme private schuld, veroorzaakt door het rijkelijk verstrekken van hypotheekleningen…

    Over Bitcoins is Brosens redelijk sceptisch. Hij benadrukt dat de geldhoeveelheid relatief constant is, waardoor prijzen sterk kunnen schommelen. In een op krediet gebaseerd geldsysteem kan het aanbod van geld stijgen en dalen met de behoefte aan krediet in de economie. Dat geeft volgens de bankier van ING meer prijsstabiliteit.

  • Geld voor de Toekomst: Willem Middelkoop

    Op zaterdag 20 september organiseerde Paul Buitink aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam het congres Geld voor de Toekomst. Met een groot aantal sprekers werd vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar bitcoin, geld, goud en aanverwante onderwerpen. Willem Middelkoop trapte af met een korte bespreking van zijn boek “The Big Reset”. Daarnaast besteedde hij uitgebreid aandacht aan de ontwikkelingen op de Chinese goudmarkt. De hele video duurt iets meer dan veertig minuten en is hieronder te bekijken.

  • BIS: “Centrale banken drijven de prijzen op”

    De Bank of International Settlements schrijft in haar nieuwste kwartaalrapport dat de waarderingen van financiële activa over de hele linie hoger liggen door het uitzonderlijk soepele monetaire beleid van centrale banken wereldwijd. Ook zorgt de strategie van centrale banken voor een uitzonderlijk lage volatiliteit op de financiële markten. Even leek de volatiliteit toe te nemen door de geopolitieke ontwikkelingen en door zorgen over economische groei, maar uiteindelijk zakte de volatiliteit snel weer terug naar een extreem laag niveau.

    De zoektocht naar rendement zorgt wereldwijd voor verhoogde koersen en weinig volatiliteit in de markt. Dat klinkt als een positieve ontwikkeling, maar we moeten er niet gerust op zijn dat de situatie zo zal blijven. Voortzetting van een soepel monetair beleid met extreem lage rentes zorgt op termijn voor een onstabiele groei in vastgoedprijzen en in kredietmarkten, zo waarschuwt de BIS.

    Stimulering

    De Federal Reserve is al begonnen met het afbouwen van haar stimuleringsprogramma, dat op het hoogtepunt $85 miljard per maand bedroeg. Als het stimuleringsprogramma is afgebouwd kan de centrale bank beginnen met een renteverhoging. En terwijl de Federal Reserve de teugels aanhaalt, laat de ECB ze juist vieren. Draghi kondigde onlangs een ongekend stimuleringsprogramma aan, waarmee de centrale bank voor honderden miljarden euro's aan schuldpapier zal opkopen. Ook verlaagde de ECB opnieuw de rente, tot een dieptepunt van 0,05%. Door vast te houden aan een extreem soepel monetair beleid worden de risico's onder het tapijt geschoven. Ondertussen neemt de kans op een nieuwe economische schokgolf alleen maar verder toe. Analisten van Citigroup geven beleggers het advies om met meer geleend geld te beleggen, terwijl de leverage op de Amerikaanse aandelenmarkt al historisch hoog staat.

    Traffic flows past in front of the Bank for International Settlements in Basel

    BIS waarschuwt voor gevolgen van beleid centrale banken (Foto van Arnd Wiegmann voor Reuters)

  • Te weinig rendement? Gebruik leverage!

    Stop met klagen over het lage rendement op obligaties. Gebruikt gewoon geleend geld om je rendement te verhogen, want met de juiste hefboom kun je uit iedere belegging voldoende rendement halen. We maken geen grap, want dit is werkelijk het advies dat analisten van Citigroup geven aan beleggers.  Volgens analist Stephen Antczak kunnen beleggers beter flink wat hefboom nemen op speculatieve obligaties dan op staatsobligaties, aandelen of hoogwaardige obligaties. De reden daarvoor is volgens Antczak simpel: Je hebt minder leverage nodig om je gewenste rendement te behalen, dus je bent minder kwetsbaar voor een waardedaling van je belegging.

    “Iedereen zit in hetzelfde schuitje: Ik moet 5% halen. Ik moet 10% halen, hoe ga ik dat doen? Wat is de minst risicovolle weg om dat rendement te behalen?”. Het is kenmerkend voor de tijd waarin we leven, dat analisten het gebruik van geleend geld beschouwen als de veiligste manier om het rendement te verhogen. Vijf jaar geleden haalde je op een zogeheten high-yield bond, een obligatie met een hoger risico, een rendement van gemiddeld 11,4%. Vandaag de dag is dat nog amper 6,1%, zo blijkt uit cijfers die Bank of America Merrill Lynch dagelijks bijhoudt.

    Het rendement op deze obligaties daalt, maar ondertussen verwacht men nog wel een hoog rendement. Veel pensioenfondsen hebben een target van ongeveer 8% rendement te halen, om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. De noodzaak om rendement te halen laat zich niet verenigen met de extreem lage rente van de Federal Reserve. Die staat nu al bijna 6 jaar op de bodem van 0 tot 0,25 procent. Om dat als belegger nog een rendement van 8% te halen moet er meer risico genomen worden.

    Leverage

    Het gebruik van geleend geld (leverage) is een beproefde methode om het rendement van een belegging op te krikken. Je gebruikt dat geleend geld om de omvang van je beleggingsportefeuille te vergroten. Gaat het daarna goed met je beleggingsportefeuille, dan pak je een veel grotere winst. Zeker nu de rente zo extreem laag is wordt het aantrekkelijk om met geleend geld in aandelen en obligaties te beleggen. Risico is er ook, want als het slecht gaat met je beleggingen lopen de verliezen veel sneller op. Het geleende geld moet immers terugbetaald worden, waardoor alle verliezen voor eigen rekening komen. Om een rendement van 10% op jaarbasis te halen moeten beleggers een hefboom van een factor 2,3 toepassen op zogeheten high-yield obligaties. Om hetzelfde rendement te realiseren met Treasuries van de Amerikaanse overheid moet een hefboom van 8,1 toegepast worden. Om die reden zijn de meer risicovolle obligaties een betere keuze dan de 'veilige' staatsobligaties, omdat er veel minder geleend geld bij hoeft om dat rendement van 10% te halen. Indien we weer zo'n slechte maand krijgen als in 2011 betekent dat voor high-yield obligaties met een hefboom van 2,3 een verlies van 9%. Dat terwijl staatsobligaties met een hefboom van 8,1 een verlies zouden geven van 13,6%. "We zien verrassende resultaten. High-yield obligaties blijken minder risicovol te zijn dan staatsobligaties", zo schrijven de analisten van Citigroup in hun rapport.

    Earns Citigroup

    Analisten Citigroup: "Neem wat meer leverage"