Categorie: Economie

Uit Nederlandse media:

• Seksmunt gevonden aan oever Theems (NU.nl)
• 'Spanje overweegt hulpaanvraag IMF en EU' (RTL-Z)
• Europees betaalsysteem vanaf 1 februari 2014 (NU.nl)
• Trots op RA-opleiding? (Jules Muis; Accountant)
• Geld lenen kost geld (Marcel Tak; IEX)
• Hongarije gaat failliet (René Tissen; RTL-Z)

Grafieken met een gouden visie..

Volgens de analisten van de Amerikaanse bank Citigroup is de prijscorrectie van goud voorbij. Via Zero Hedge vier goudgrafieken van Citigroup onder het mom “op weg naar de $2.400”:

Uit buitenlandse media:

• Swiss central bank caves over chief's dollar deals (AP)
• Exposing American Banks' Multi-Trillion Umbilical Cord With Europe (Zero Hedge)
• White Paper: Background, Impacts & Solutions to MF Global’s Demise (Financial Sense)
• MF Global sold assets to Goldman before collapse: sources (Reuters)
• Leestip! Diesel shortage fuels discontent (China Daily)
• Must read! The Gross paranormal, a.k.a the time depreciation of money (FT Alphaville)
• A Punch to the Mouth: Food Price Volatility Hits the World (Gregor Macdonald; Chris Martenson)
• Gross's bond fund bleeds $1.4 billion in December: Moingstar (Reuters)
• Crude Surges On News Europe Agrees To Ban Iran Oil Imports (Zero Hedge)
• The ESA Supports SOPA, and the Rest of the Industry Follows (Forbes)
• Psychopaths Caused the Financial Crisis … And They Will Do It Again and Again Unless They Are Removed From Power (Washington's Blog)

Tot slot.

Dit thema zijn wij vorig jaar al heel vaak tegengekomen en het is in de Verenigde Staten niet veel anders dan in Nederland. Klokkenluiders die regelrechte misstanden aan de kaak stellen, worden – in plaats van bedankt voor het vervullen van een maatschappelijke plicht – het leven zuur gemaakt. Zodra de overheidsbureaucratie faalt dan lijkt de natuurlijke reactie van die bureaucratie de doofpot te zijn.

Obama’s War on Whistleblowers

Nieuws uit Nederlandse media:

• Fed gaat rentebeleid voorspellen (RTL-Z)
• Maatstaf fondsen niet erkend door DNB (FD)
• ML: “Goudmijnen!” (IEX)
• Homohater en scheppings-gelovige wint in Iowa (Welingelichte Kringen)

Roerend met Tissen oneens. Wellicht dat hij – l'art pour l'art – de geesten wilde prikkelen en wel heel erg 'out of the box' schrijft: 30% van uw vermogen inleveren om de staatsschuld in te leveren..

• Tissen: Vrijwillige bijdrage om schuldproblemen staat op te lossen (RTL-Z)

Geopolitiek:

• USS GERALD R. FORD: A Close Look At The Single Most Expensive Piece Of Military Hardware Ever (Business Insider)

• Hu Tells Magazine West Is Trying to Divide China by Using Cultural Weapons (Bloomberg)
• Disturbing video that shows U.S. soldiers 'blowing up a dog in Iraq for fun' (Daily Mail)

Kaarten..

• The Greatest Paper Map of the United States You’ll Ever See (Slate)
• Penis sizes worldwide: Yeah, there's a map for that (Global Post)

Nieuws uit buitenlandse media:

• The Decline in Bankruptcy Filings by Chapter (Credit Slips)
• 13 Of The Most Frequent Phobias Bankers Suffer From (Here is the City)
• The collateral crunch gets monetary (FT Alphaville)
• Must read: ECB's LTRO Won't Stop Collateral Contagion! (Gordon T. Long)
• German Central Bank Official – 'Britain Must Be Aware of its Importance in the EU' (Spiegel)
• Eurozone: Why does the crisis linger, deepen and spread? (Wall Street Pit)
• Would A Ponzi By Any Other Name Smell As Bad? (Peter Tchir; Zero Hedge)
• A tale of three countries: recovery after banking crises (Bruegel)
• Hungarians Protest Controversial New Constitution (Spiegel)
• The Coca-Cola kingdom – Does Coca Cola control 40% of Swaziland GDP? (Foreign Policy)
• Fed to Publish a Forecast of Rate Moves, Guiding Investors (New York Times)
• JPMorgan Chase Sued For $95 Million Over Allegedly Misrepresenting Mortgage Loans (Huffington Post)

Must read. Zeer scherpe observatie die ik volkomen deel. De ergste zonde voor media:

“As every media critic leas, the worst sin of our press is not its blatant biases, or crimes of commission, but rather the pervasive pattes of omission; what's left out!”

• The year's top story is not getting coverage (Al Jazeera)

In die categorie die stellingname van Charles Hugh Smith over de “onverkiezbaarheid” van Ron Paul die met 21% van de stemmen derde werd in Iowa na Romney en Santorum die elk 25% van de stemmen kregen.

• The Ministry Of Propaganda Declares Ron Paul “Unelectable” (Of two minds)
• Romney defeats Santorum by 8 votes in Iowa (CNN)

Tot slot.

Shot in the head by police, former U.S. Marine will continue to protest:

De algemene stellingname is dat Europa niet onder een fiscale unie uit kan als het de monetaire unie wil behouden. Dat wil zeggen dat belastingen, subsidies, accijnzen en dergelijke op Europees niveau worden geregeld en voor ieder land gelijk zijn, zodat overheden minder mogelijkheden hebben om hun eigen economie te stimuleren ten koste van die in andere landen. Vooralsnog lijkt die fiscale unie nog heel ver weg, want de Europese Commissie raadt het in crisis verkerende Spanje nu aan om het begrotingstekort te verkleinen met een hogere BTW-heffing. Economen en politici weten heel goed dat een aanpassing van het BTW-tarief direct invloed heeft op de bestedingen en de economische groei en dat een hogere BTW een effectieve manier is om de economie verder onder druk te zetten en de koopkracht van consumenten te beperken.

Wanneer we de BTW in Spanje vergelijken met die in andere Europese landen kunnen we wel een aanknopingspunt met het advies vanuit Brussel vinden. Met een hoogtarief van 18% ligt het land immers nog onder het Europees gemiddelde, want veel landen in de Europese Unie werken al met BTW-tarieven van 20 tot zelfs 25 procent.

De Europese Commissie verklaart dat het nog veel meer maatregelen aan Spanje heeft voorgesteld om het begrotingstekort van 8% terug te brengen naar een acceptabel niveau, maar het aanrader van verdere lastenverzwaring voor de Spaanse bevolking maakt wel duidelijk dat er weinig begrip is voor de crisis waarin Spanje verkeert. Een hogere BTW is immers op geen enkele manier een oplossing voor het probleem, want het zal de economie die nu al moeizaam functioneert nog verder vertragen. De gemiddelde werkloosheid in Spanje ligt al boven de 22%, waarbij de jeugdwerkloosheid zelfs tot ver boven de 40% is gestegen. Ook in Brussel moeten ze begrijpen dat nog meer lastenverzwaringen niet de meer effectieve manier is om het land er bovenop te helpen. De economie zal verder krimpen, waardoor ook de belastinginkomsten terugvallen en de staatsschuld ten opzichte van het BBP nog verder zal stijgen.

Hoge werkloosheid in Spanje. Meer belastingen zullen economie verder onder druk zetten

Bloomberg heeft een lijst van de elf belangrijkste economieën opgesteld waarvan de overheden opgeteld $7.600.000.000.000 (lees: $7,6 biljoen) aan schulden moeten herfinancieren in 2012. Indien de rentebetalingen erbij worden opgeteld dan komt het totaalbedrag boven de $8 biljoen voor deze elf landen. De lijst wordt aangevoerd door Japan dat ongeveer 4,5 keer de Nederlandse economie moeten lenen en $3 biljoen moet herfinancieren. De Verenigde Staten volgen met $2,78 biljoen en een beetje. In beide landen staat met tussenpozen de geldpers aan om deze leningen te kunnen financieren.

Het paradoxale van deze gigantische schuldenlast (van overheden) is dat deze schulden eveneens een bezitting zijn voor de crediteuren die deze leningen financieren. Zolang deze schulden terugbetaald worden is er niets aan de hand. Echter, zodra blijkt dat deze schuldenlast niet terugbetaald kan worden, dan blijken deze schuldpapieren minder waardevast dan wordt verondersteld en moeten de verliezen door de geldverstrekkers genomen worden. Ofwel via een lagere obligatiewaarde (die hogere rentelasten voor overheden opleveren) of door inflatie en afbetaald worden met valuta van een lagere koopkracht.

Er is weinig fantasie nodig om te beseffen dat de schuldenlast van overheden op een steeds hoger niveau komt te liggen. Hierbij worden schulden weliswaar afgelost, maar die worden opnieuw gefinancierd met leningen en dat betekent dat het saldo van schulden nooit afneemt. In die zin is het huidige geldstelsel er één van onaflosbare schulden: schulden kunnen per saldo niet afgelost worden en nemen alsmaar toe. Dit hebben we onlangs ook voor Nederland vastgesteld, waarbij de totale schuldenlast een expnentieel stijgende groei laat zien.

Nieuws uit Nederlandse media:

• Werkloosheid groeit door crisisangst bij vrouwen (FD)
• Werkloosheid Duitsland daalt sterker dan verwacht (RTL-Z)
• Bankier verwacht snel ontknoping Griekenland (NU.nl)
• Parijs wil snel akkoord over sancties Iran (NU.nl)
• Nederlandse constructie dupeert Portugese fiscus (FTM)
• Tip! De humor wel erg letterlijk op straat. Via het Genootschap Onze Taal een overzicht van creatief aangepaste straatnaamborden: pdf.

Uit de laatste link een voorbeeld:

De draaideur van politieke baantjes en topposities in het bedrijfsleven in Amerika (via Naked Capitalism): 

Originele bron (waar nog zes van deze overzichtslijstjes te vinden zijn!!): Stephanie Herman

Geopolitieke ontwikkelingen:

• Rebels capture Syrian troops in north: opposition (Reuters)
• The American-Iranian Cold War in the Middle East and the Threat of A Broader War (Global Research)
• 2012 will not be that easy for world, Turkey (Hürriyet)

Nieuws uit buitenlandse media:

• State revenue rises, but not enough to offset cuts (Yahoo! Finance)
• ECB Appointments Set Off German-French Rivalry (Bloomberg)
• Sarkozy 'knew about' arms kickbacks shell company: report  (Hürriyet)
• Here's what GATA accomplished in 2011; please help us do more in 2012 (GATA)
• Why Ron Paul Matters (Edward Crane (Cato Institute); Wall Street Joual)
• WTF? (What the Fawkes?) (ACLU)
• Bugs may be resistant to genetically modified co (Yahoo!)
• Analysis: Asia's double-edged currency sword (Reuters)

Absolute must read (zie ook de pdf naar Harper's Magazine indien die nog online te vinden is..):

• Clouded Title: The Gross Illegality of MERS (Ritholtz)

Tot slot.

Twee cartoons uit een hele reeks van William Banzai 7 via Zero Hedge (de andere cartoons zijn zeer de moeite waard). Naar aanleiding van de ondertekening van Barack Obama van de National Defense Authorization Act (NDAA) die de Amerikaanse autoriteiten de discretionaire bevoegheid geven om zonder tussenkomst van een rechter Amerikaanse burgers (en buitenlandse “enemy combatants” wat dat ook mag inhouden) voor onbepaalde tijd in militaire detentie te zetten, de kracht van beelden die de betekenis treffend samenvatten:

Wie de Bill of Rights er zelf op na wil lezen, op de volgende link vindt u een volledig overzicht.

Geert Mak publiceerde op 2 januari een nieuw boekje getiteld 'De hond van Tišma'. In dit boek schrijft Mak over de huidige economische en politieke crisis in Europa, die ongekend complex is en die volgens hem geen makkelijke en overzichtelijke oplossing kent. Geert Mak is niet echt hoopvol over de toekomst van Europa, zoals hij ook laat blijken in het interview op Nieuwsuur. Het gebrek aan leiderschap en het ontbreken van de noodzaak bij de huidige politieke leiders om met echte oplossingen te komen staat in schril contrast met de situatie vlak na de Tweede Wereldoorlog, toen Europa in puin lag en moest herstellen van een verschrikkelijke oorlog. Destijds konden regeringsleiders hun eigen belangen even opzij zetten om te bouwen aan de gezamenlijke verdragen die ons jaren van voorspoed, vrijheid en democratie hebben gebracht.

Geert Mak schreef eerder al een bijzonder dik en interessant boek over de recente geschiedenis van Europa, een boek dat we kennen als 'In Europa'. Een aanrader voor iedereen die een vollediger beeld wil krijgen van de complexiteit van ons continent en onze geschiedenis. Een gelijknamige documentairereeks van Geert Mak verscheen ook op televisie. Het onderstaande fragment duurt 14 minuten en is opgenomen op 2 januari 2012.

Eerder berichtten wij al over fascinerende Chinese spooksteden en enigszins lachwekkende constructiefouten. De volgende reportage van het Australische SBS Dateline neemt een kijkje in enkele Chinese spooksteden. Wederom wordt schrijnend duidelijk dat ook de Chinese economische groeicijfers een vertekend beeld geven van de realiteit.

Nieuws uit Nederland:

• Wellink: Nederland is deel Griekse lening kwijt (FD)
• ‘Deze recessie is “man made”, veroorzaakt door traag reagerende Europese politici’ (FD)
• Nout Wellink kritisch over Draghi (NU.nl)
• Franse autoverkopen kelderen met 18 procent (RTL-Z)
• Recordaantal Duitsers aan het werk (RTL-Z)
• Iran: lange afstandsraketten Hormuz succesvol afgevuurd (NRC)
• Kok hekelt trage aanpak schuldencrisis (NU.nl)
• Venezuela moet Exxon maar 624 miljoen betalen (NU.nl)
• Willem Middelkoop, van joualist naar ondeemer in crisistijd (Radio 1)

Nieuws vanuit Zwitserland:

Het eerste bericht betreft een fraudezaak van Barclays in Amerika die juridisch op technische gronden mislukte, maar nu in Zwitserland is ingediend. De tweede link is een mooi voorbeeld van handel met voorkennis. Heeft de vrouw van de president van de Zwitserse centrale bank  met de kennis van manlief over de op handen zijnde interventie ronde om de Zwitserse frank in waarde te verlagen, gespeculeerd op de devaluatie van de Zwitserse franc?  

• Barclays Accused of Criminal fraud for Golden Key in Geneva (Teri Buhl)
• I love a stink (Bruce Krasting; Zero Hedge)

Nieuws uit buitenlandse media:

• Spain's public deficit could top 8 pct-econ min (Reuters)
• Delusions of the Euro Zone – The Lies that Europe's Politicians Tell Themselves (Spiegel)
• More Bank Chicanery: Double Charging on Escrow Fees (Naked Capitalism)
• Debt Britannia (Steve's Keen Debtwatch)
• UK sells Northe Rock to Virgin despite protest (Reuters)
• The Most Significant Developments of 2011 with Trends in 2012 (Jesse's Café Américain)

President Obama heeft vanuit Hawaii de omstreden National Defense Authorization Act (NDAA) ondertekend. Hij deed dat onder de begeleidend lege boodschap dat hij zijn bedenkingen heeft bij een aantal bepalingen in de wet (doelend op de presidentiële bevoegdheid om opdracht te geven om Amerikanen zonder tussenkomst van een rechter voor onbepaalde tijd in militaire detentie te plaatsen). Obama verwoordde zijn bezwaren en ondertekende ondanks deze bedenkingen de wet. Quote:

My administration will not authorize the indefinite military detention without trial of American citizens … Indeed, I believe that doing so would break with our most important traditions and values as a nation.

• Obama Rings in the New Year By Signing Bill Allowing Indefinite Detention of Americans (Washington's Blog)
• Obama Signs Legislation Killing Bill of Rights; Ron Paul, Rand Paul, Rachel Maddow Skewer Obama; Road to Tyranny; Complete List of Senatorial Cowards Backing the Bill (Mish)

In deze omstreden wet zijn ook bepalingen opgenomen die een wereldwijde Iraanse boycot moet afdwingen. Met name de Iraanse olie en financiële sector worden door deze bepalingen geraakt. Anders gezegd, de Amerikanen voeren protectionistische maatregelen in tegen Iran die als consequentie heeft dat indien niet-Amerikaanse bedrijven er voor kiezen om deze boycot te negeren, niet langer in de Verenigde Staten actief mogen zijn en gesanctioneerd worden.

De Iraanse reactie kon daarop niet uitblijven:

• Iran Flexes Its Muscles (Frontpage Mag)
• Iran Makes Nuclear Fuel Rod, Offers to Restart Talks (Bloomberg)
• Iran Makes First Nuclear Fuel Rods, Fires Mid-Range SAM In Retaliation For Full Blown US Financial Boycott (Zero Hedge)

Tot slot.

Eén groot voordeel dat Amerikanen hebben is dat bepaalde statistieken gerapporteerd worden (ondanks de seriële make-over aanpassingen van gebruikte methodieken voor de economische statistieken die ertoe moeten leiden dat er een mooier beeld geschetst wordt). Zo zijn er in de VS in 2011 een slordige 40.000 nieuwe wetten aangenomen. Hoe dat in Europa zit, weet niemand. In mijn studietijd is dit wel eens aan bod gekomen en naar verluid zou het gaan om zo'n 80.000 pagina's aan wetgeving die uit Brussel komt. Echter, wie gaat googlen en gaat zoeken, raakt verstrikt in een grote diversiteit aan schattingen..

40,000 Laws Passed In The U.S. In 2011

Na Griekenland lijkt nu ook Spanje het overzicht te hebben verloren in haar eigen schuldenprobleem. De nieuwe premier Rajoy maakte een paar dagen geleden bekend dat het begrotingstekort nog groter is dan aanvankelijk werd gedacht met ongeveer 8% in het jaar 2011. Daarmee ligt het tekort twee procentpunt boven de eerdere doelstelling van 6% tekort ten opzichte van het BBP. De fiscale toestand van Spanje is daarmee nog slechter dan verwacht, zeker nu de Spaanse minister van Financiën kenbaar heeft gemaakt dat ook 17 regio's in het land te kampen hebben met estige begrotingstekorten. De centrale bank van Spanje maakte bekend dat de provinciale schulden in september van 2011 waren gegroeid tot $176 miljard, een stijging van 22% ten opzichte van de $144 miljard schuld een jaar geleden. Volgens sommige experts zijn er nog meer 'verborgen schulden' te traceren, met een omvang van tientallen miljarden euro's.

Regionale en lokale schulden flink gestegen

De afgelopen jaren zijn de schulden van gemeentes en regio's in Spanje enorm gestegen, vooral door het genereus aanbieden van publieke voorzieningen en door investeringen in projecten die volgens critici op het randje van krankzinnig zaten. Ongetwijfeld heeft de spilzucht van gemeenten en regio's te maken met de enorme vasgoedzeepbel die in het vorige decennium werd opgebouwd, want met de komst van al die nieuwbouw appartementen en woningen groeide ook de verwachtte behoefte aan publieke voorzieningen. Door de extreem lage rente op hypotheken en door (speculatief) geld uit het buitenland groeide de vastgoedmarkt in Spanje uit tot een bubbel, die uiteindelijk knapte toen de eerste slechte berichten over de Amerikaanse huizenmarkt de wereld rond gingen. Met het knappen van de vastgoedbubbel bleken ook veel met publiek geld gefinancierde projecten niet levensvatbaar, zoals parken, scholen, ziekenhuizen, bibliotheken en dergelijke.

Mislukte investeringen

De New York Times neemt als voorbeeld van een mislukt project een gloednieuwe gevangenis in Catalonië. Deze faciliteit kost de regio $1,3 miljoen per jaar, een bedrag dat vooamelijk opgaat aan rentelasten. Het meest opmerkelijke is dat de gevangenis compleet leeg staat. Zouden er gevangenen in gezet moeten worden, dan zouden de kosten van de gevangenis met $2,6 miljoen verhoogd worden tot $3,9 miljoen per maand. Een ander voorbeeld is het vliegveld van Castilla-La Mancha, een agrarische regio in de buurt van Madrid. Dit vliegveld is blijkbaar op de groei gebouwd, want de landingsbaan is groot genoeg om de grootste jumbojets op te laten landen. Helaas komen er niet zoveel toeristen en buitenlanders naar het gebied toe als eerder werd verwacht, want vandaag de dag is geen enkele vliegmaatschappij meer geïnteresseerd om er uberhaupt nog een vliegtuig te laten landen. Het vliegveld zal binnenkort gesloten worden.

Ook gemeenten konden er wat van in Spanje, want die hebben gezamenlijk al voor $48 miljard aan schulden in de boeken staan. Een voorbeeld van de waanzinnige investeringen vinden we in Alcorcón, een stadje dat $150 miljoen investeerde in een 'cultureel centrum' met een permanent opgesteld circus en waarin gratis verjaardagsfeestjes voor kinderen werden gefaciliteerd. Econoom Lorenzo Bealdo de Quirós was altijd al erg kritisch over het Spaanse systeem van autonome regio's, dat werd opgezet nadat het dictatoriale regime van Franco in 1975 ten einde kwam.

Gevangenis in Catalonië staat helemaal leeg, toch kost het de regio $1,3 miljoen per maand (vooamelijk rentelasten)

Verborgen verliezen

Ook zitten er nog veel verborgen schulden en verliezen in onbetaalde rekeningen op regionaal en lokaal niveau. Deze zijn niet meegenomen in de officiële Spaanse staatsschuld van $915 miljard, maar zouden wel een aanzienlijke omvang hebben van $25 tot $40 miljard, aldus experts. Het verbergen van schulden, een praktijk waar de Griekse overheid zich jarenlang schuldig aan kon maken met hulp van Goldman Sachs, is ook in Spanje een bekend fenomeen aan het worden. In Catalonië werd het tekort op de begroting eerst nog geschat op minder dan 2%, maar nadat alles nog eens goed tegen het licht werd gehouden bleek het tekort met 3,8% toch bijna twee keer zo groot te zijn.

De autonome regio's in Spanje hebben veel zelfstandigheid, maar kennen ook veel verantwoordelijkheden. Zo is elke regio verantwoordelijk voor de scholen, universiteiten, medische zorginstellingen, sociale diensten, het faciliteren van cultuur en in verdere ontwikkeling van de regio. Deze structuur begint steeds meer zwakheden te vertonen, want veel van de regionale uitgaven worden gefinancierd met belastinginkomsten uit vastgoedtransacties en uit het verstrekken van vergunningen. Nu die markten beginnen op te drogen en steeds minder geld opleveren moeten de regio's opeens hard snijden in hun uitgaven. Om die reden pleiten verschillende regio's nu voor een landelijke aanpak van het onderwijssysteem, waarin de centrale overheid de kosten voor haar rekening neemt.

Stimuleringsprojecten zijn niet meer te betalen

In Catalonië willen ze graag hun zelfstandigheid blijven behouden, maar ook deze regio kampt met enorme schulden en tekorten. Daar komt nog eens bij dat er in het kader van werkverschaffing (de gemiddelde werkloosheid in Spanje ligt boven de 22%) nieuwe projecten zijn opgestart met publiek geld. Voorbeelden daarvan zijn de hierboven genoemde gevangenis, maar ook een uitbreiding van 45 kilometer aan het metronetwerk in Barcelona, de hoofdstad van deze regio. Hier is eigenlijk helemaal geen geld meer voor, maar vanwege contractuele verplichtingen zijn dit soort grote opdrachten moeilijk halverwege stop te zetten.

De zware bezuinigingen op lokaal, regionaal én landelijk niveau hakken er flink in. Niet alleen zal het de kwakkelende economie met de hoge werkloosheid verder onder druk zetten, ook biedt het de jongere generatie steeds minder kansen op een succesvolle toekomst. Zo schrijft de New York Times over hogescholen in Barcelona waar de klassen nu zo groot zijn gemaakt dat de docent een microfoon moet gebruiken om zich verstaanbaar te maken. ''De bezuinigingen die nu worden doorgevoerd hebben de Spanjaarden eerder onder het bewind van Franco nog niet meegemaakt'', aldus een scholier tegenover de New York Times.

Het is de vraag hoe Spanje uit de crisis gaat groeien met de enorme werkloosheid, de niet meer functionerende vastgoedmarkt en de nieuwe rondes van drastische bezuinigingen door de overheid, regio's en door gemeenten. De bezuinigingen zullen ongetwijfeld tot meer banenverlies lijden, terwijl het tegelijkertijd niet meer uit te sluiten is dat de belastingen nog verder omhoog moeten om de begrotingen op elk niveau rond te krijgen.

De elf grafieken laten zien dat de afgelopen elf jaar niet voor iedereen makkelijk waren en dat de grote crisis van 2008 diepe sporen heeft nagelaten in de samenleving. De beslissing van overheden en centrale bankiers om grote bedrijven en banken overeind te houden met acute bailouts en goedkope miljardenleningen zorgde ervoor dat het financiële systeem zoals we dat nu kennen nog functioneert en dat de wereld niet in een ongecontroleerde chaos is gestort. Daarmee is niet gezegd dat de problemen opgelost zijn, het tegenovergestelde is waar.

Crisis op arbeidsmarkt en woningmarkt

Voor iedereen die nog een baan heeft is deze crisis niet alleen maar slecht, maar wie tot de groeiende groep werklozen gaat behoren krijgt het de komende jaren nog erg moeilijk. Steeds meer kleine bedrijven raken in de problemen door teruglopende omzetten en door banken die terughoudender zijn geworden met het verstrekken van krediet. De huizenmarkt zit compleet op slot omdat vrijwel iedereen dalende prijzen verwacht of simpelweg de hypotheek niet rond kan krijgen met het huidige inkomen. De overheidssubsidie die de huizenprijzen nog wat extra heeft aangejaagd werkt nu tegen ons: huizen worden te duur voor starters en de mensen die in de jaren voorafgaand aan de grote crisis van 2008 een tophypotheek namen (op een gegeven moment was 60% van de nieuw gesloten hypotheken een tophypotheek, waarbij de leensom groter was dan de waarde van het huis) kijken tegen een negatief vermogen aan. De DNB pleit onder leiding van Klaas Knot voor het inperken van de HRA, maar onze premier Rutte wil daar nog helemaal niets van weten. Sterker nog, hij noemt de HRA ''een geweldig instrument dat bezitsvorming stimuleert''. Wij noemen het een geweldig instrument dat schuldenvorming stimuleert en waar vooral de banken en de vastgoedbranche jarenlang van heeft kunnen meeprofiteren.

Pensioenfondsen in problemen

Andere ontwikkelingen in ons land vinden we bij de pensioenfondsen, die langzaam aan beginnen te realiseren dat hun beleggingsstrategie niet bestand is tegen een fundamentele systeemcrisis waarin obligaties, aandelen, valuta en vastgoedprijzen allemaal tegelijkertijd kunnen dalen in waarde, waarin de rente extreem laag is en blijft en waarin de valuta zelf onder vuur is komen te liggen. Een pensioenfonds dat wél oplette en adequate maatregelen nam om zich in te dekken tegen de risico's van papieren bezittingen in een crisis, werd door de DNB tot de orde geroepen om zich weer aan te sluiten bij de kudde van andere pensioenfondsen. De vergrijzing is niet alleen een probleem, ook is er een reëel risico dat er helemaal niets meer overblijft voor het pensioen van de jongere generatie die nu braaf elke maand wat inlegt.

Schulden stapelen

De huidige schuldencrisis brengt ons tot een zorgelijke constatering: we verkeren in een systematische solvabiliteitscrisis waarin onze schulden op landelijk, regionaal, lokaal en privaat niveau boven de waarde van onze bezittingen uitstijgen. Tegenover onze bezittingen staan veel grotere schulden, die in tijden van economische teruggang pas aan het licht zijn gekomen. Het aflossen van deze schulden is geen optie, want daar hebben we het geld niet meer voor. We worden gegijzeld door een ongekende schuldenberg, die we nu alleen nog maar in stand kunnen houden door nóg meer leningen te verstrekken. Centrale banken pompen daarom nog meer liquiditeit in het banksysteem, studenten worden aangespoord om nog meer te lenen via een toekomstig leenstelsel en banken worden in de V.S. en in Groot Brittannie alweer onder druk gezet om hun kredietverstrekking aan het MKB te versoepelen. Woorden als aandringen en dwingen komen hier aan te pas, waardoor er geen twijfel hoeft te bestaan over de est van de huidige crisis. De maatrgelen die woren genomen om de liquiditeit in het geldsysteem in stand te houden zal niets doen aan het fundamentele solvabiliteitsprobleem anders dan het maskeren ervan.

Het maken van nog meer schulden is noodzakelijk, want dat is waar ons hele financiële systeem op is gebouwd. Al het geld dat mensen lenen bij banken draagt een zekere rentelast, maar die rente wordt niet gecreëerd bij het accepteren van de lening. Om de lening terug te betalen heeft een individu dus meer geld nodig. Omdat dit voor iedereen geldt kunnen we simpelweg stellen dat de hele economie steeds meer geld nodig heeft in dit geldsysteem om te kunnen functioneren. Ons geld is gebaseerd op schuldcreatie en kan daarom alleen in stand worden gehouden door een continue stroom van nieuwe kredieten om oude kredieten op te volgen. Stopt de kredietverlening en gaan mensen massaal aflossen (een begrijpelijke en logische reactie) omdat ze onzeker zijn over de toekomst, dan zal er langzaam maar zeker meer geld uit de economie verdwijnen. Het gevolg, een grote depressie zoals die van de jaren '30 in de V.S. waarin één derde van de geldhoeveelheid verdween en de openstaande schulden mensen in werkloosheid en faillisementen drukten. De deflatie waar centrale bankiers erg benauwd van worden.

Exponentiële groei

Om de economie gaande te houden binnen ons huidige geldsysteem is een alsmaar groeiende schuld nodig, een exponentieel groeiende schuld. Daarom is het ook niet vreemd dat Obama aan het eind van zijn eerste termijn van vier jaar het land ongeveer $4.000 miljard dieper in de schuld heeft gewerkt dan toen hij in 2009 aantrad. Ook in Nederland kennen we een exponentiële schuldengroei over de afgelopen dertig jaar, zie daarvoor de analyse die we onlangs publiceerden. De schuldengroei in de vorm van hypotheken kende in ons land ook een sterk stijgende trend, die in onderstaande grafiek goed zichtbaar wordt gemaakt. Wie de huidige crisis goed wil begrijpen moet weten hoe ons geldsysteem werkt. Daarom kunnen we iedereen aanraden om op inteet te zoeken naar de documentaires 'Money As Debt' en deze heldere analyse van exponentiele schuldengroei door Chris Martenson.

Exponentiële schuldengroei in Nederland

Grafieken op Zero Hedge

Dan weer terug naar de situatie in Amerika. Onlangs publiceerden we al een lijst van vijftig statistieken over de economische crisis in Amerika. Daarop zijn deze grafieken een mooie toevoeging, omdat ze ook de trends van de afgelopen elf jaar goed in beeld brengen. Alle grafieken wijzen erop dat er geen herstel is geweest in de economie en dat er geen structurele hervormingen hebben plaatsgevonden die ons uitzicht geven op een verbetering van de situatie.

Stijgende olieprijs verhoogt kosten levensonderhoud

Amerikanen voelen zich blijkbaar onzeker, wapenverkoop in de lift

Goud werd meer vertrouwd dan de beursgenoteerde bedrijven

Werkloosheidsaanvragen stijgen

Werkende populaite als percentage krimpt

Steeds meer consumentenkrediet

Staatsschuld V.S. explodeert van 56% naar 100% GDP

Het GDP zelf zakt weg

Cumulatieve aanpassingen aan GDP data maakt situatie niet beter

Groeiende populatie van Amerikanen aan de voedselbonnen

Het modale inkomen zakt behoorlijk weg na het uitbreken van de vastgoedcrisis

Sinds de crisis in 2008 heeft de ECB meerdere liquiditeitsvoorzieningen in het leven geroepen om de kwakkelende financiële sector op de been te houden. Vorige week kregen de Europese financiële instellingen leningen aangeboden met een looptijd van 36 maanden en een lage rente van 1%. De ECB leende met de nieuwe liquiditeitsvoorziening een totaal van €490 miljard aan 523 Europese banken. De balans van de ECB steeg het afgelopen jaar met 36% en bevindt zich met €2.733  inmiddels in absolute bedragen op een hoger niveau dan tijdens de crisis in 2008.