Categorie: Financiële markten

Grafiek: Aandelenmarkt Rusland duikt in de min

De oplopende geopolitieke spanningen tussen Rusland en het ‘Westen’ doen de Russische aandelenmarkt geen goed. De Micex index verloor in twee weken tijd 7,5% van haar waarde, terwijl de Amerikaanse S&P 500 op het moment van schrijven op ongeveer hetzelfde niveau staat als twee weken geleden. Sommige beleggers kiezen blijkbaar eieren voor hun geld en doen hun aandelen in Russische bedrijven in de verkoop.

Vlak na de Russische inval van de Krim eerder dit jaar dook de aandelenmarkt ook al onderuit. Vooral buitenlands kapitaal trok zich toen terug uit angst voor sancties en financiële repressie. Beleggers die toen durfden in te stappen hebben een mooie rit omhoog kunnen maken, want de index kwam weer terug op het niveau van eind vorig jaar.

Russische aandelenmarkt ging de afgelopen twee weken hard onderuit (Via @jsblokland)

21 juli 2014
Video: Het wankele fundament van Basel III

Lex Hoogduin, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en voormalig DNB-directeur, uit zijn kritiek op de Basel III normen voor banken. Een verhoging van de minimum kapitaaleisen kan een bank weerbaarder maken tegen kleine schokken, maar daarmee zijn ze nog niet bestand tegen extreme schokken. Hij zegt het volgende in zijn commentaar.

“Bazel 3 heeft onvoldoende oog voor het onderscheid tussen risico en onzekerheid. In een situatie van risico zijn alle mogelijke uitkomsten van een handeling of beslissing bekend. De waarschijnlijkheidsrekening is van toepassing. Kwantitatief risicomanagement is mogelijk.

In een situatie van onzekerheid zijn alle mogelijke uitkomsten van een beslissing niet bekend. Dat is de situatie waarin mensen en dus banken zich bevinden. Er is geen objectieve basis voor de waarschijnlijkheidsrekening. Risicomanagement is geen harde wetenschap. Maar een verzameling nuttige en verfijnde vuistregels.”

18 juli 2014
Grafiek: Het FOMC-effect op de aandelenmarkt

Via het weblog van Lukas Daalder kwamen we twee interessante grafieken tegen die we u niet willen onthouden. ‘Beide laten zien dat de aandelenmarkt het tijdens de FOMC persverklaring het veel beter doet dan in andere dagen. Blijkbaar worden beleggers blij als ze Bernanke (of Yellen) horen praten over de noodzaak van het voortzetten van een soepel monetair beleid. De markt heeft die bevestiging nodig om naar een hoger niveau te klimmen.

De eerste grafiek laat zien wat het rendement van een fictieve beleggingsportefeuille is die long gaat op aandelen, met uitzondering van de weken waarop de FOMC verklaring is. Zo blijkt dat een belegger al zijn rendement kan verspelen door niet ‘in de markt’ te zitten als Bernanke of Yellen spreekt. Had de belegger aandelen gekocht in de weken waarin de Federal Reserve de markt toesprak, dan had deze een rendement van ruim 600% kunnen behalen tussen 1993 en 2014.

De aandelenmarkt in de VS reageert buitengewoon sterk op de FOMC persconferenties
De tweede grafiek laat ook het verschil zien tussen het rendement op de S&P 500 aandelenmarkt en dat van dezelfde aandelenindex, exclusief de FOMC weken. Ligt hier een interessante arbitragemogelijkheid?

Hetzelfde patroon is duidelijk zichtbaar in deze grafiek

14 juli 2014
Video: Mebane Faber over value investing

Bestaat er een financiële indicator die beleggers kunnen gebruiken om hun rendement te verbeteren? Volgens Mebane Faber wel, namelijk de CAPE ratio die in de jaren ’90 ontwikkeld werd door Robert Shiller. Deze ratio neemt de gemiddelde koers/winst verhouding van een bedrijf over een langere periode, waarin sterke cyclische effecten worden gladgestreken.

Vermogensbeheerder Mebane Faber van Cambria Investment Management gelooft dat beleggers verkeerde beleggingsbeslissingen kunnen voorkomen door op de juiste manier op te gaan met de CAPE ratio van bedrijven. In de volgende presentatie geeft hij uitleg over zijn beleggingsstrategie.

11 juli 2014
Centrale banken drukken niet massaal geld
We lezen maar al te vaak op het internet dat centrale banken ongekende hoeveelheden geld bijdrukken en dat deze strategie op termijn tot een zeer hoge inflatie zal leiden. Al dat nieuwe ‘geld’ hoopt zich op in de bankensector en men vreest dat deze reserves vroeg of laat door zullen sijpelen in de reële economie. Er zijn een aantal misvattingen omtrent deze theorie die we graag voor u rechtzetten.

Het eerste is dat centrale banken niet feitelijk geld aan het drukken zijn. Als een centrale bank staatsobligaties of hypotheekleningen koopt van een commerciële bank, dan is er geen enkele noodzaak om daar pallets vol met contant geld voor terug te geven. Contant geld is alleen nodig voor zover de klanten van een commerciële bank daar behoefte aan hebben. In plaats daarvan verstrekt de centrale bank een boekhoudkundig tegoed aan de bank, de zogeheten excess reserves. Deze reserves komen als bezitting terecht op de activazijde van de balans, maar bestaan dus in feite alleen in de boekhouding. Banken kunnen deze reserves aanspreken om contant geld op te vragen bij de centrale bank, maar dat zullen ze alleen doen voor zover er vanuit de maatschappij behoefte is aan contant geld.

Kredieten komen niet uit reserves
Een commerciële bank heeft deze reserves niet nodig om een lening te kunnen verstrekken. Dat betekent tegelijkertijd dat een bank niet beperkt wordt door de hoeveelheid reserves die ze op haar balans heeft staan. Met de reserves gebeurt namelijk niets als iemand een lening komt afsluiten bij een bank. Het maakt dus niet uit hoeveel staatsobligaties en hypotheekleningen een centrale bank uit het banksysteem opzuigt, want het zijn niet deze bezittingen die de bank nodig heeft om een krediet te verlenen. Er komt nieuw geld in circulatie zodra een bank een lening verstrekt. Met de omvang van de reserves gebeurt helemaal niets, tenzij de lener het geld in contanten wil hebben en dat contante geld als zodanig in de economie blijft circuleren. De gedachte dat de miljarden aan reserves in het Europese en Amerikaanse banksysteem vroeg of laat voor inflatie zullen zorgen is niet gegrond. Banken worden in hun mogelijkheid om kredieten te verlenen doorgaans niet beperkt in de hoeveelheid reserves die ze hebben. Dit is ook de reden waarom de inflatie in de VS en in Europa nog steeds niet uit de hand is gelopen. Lees ook:
- Banken lenen geen reserves uit
Centrale banken drukken niet massaal geld
10 juli 2014
Indicator voorspelt crash aandelenmarkt?

Goed nieuws voor goud als belegging: de margeschuld aan de beurs van New York daalt. In april en mei daalde de margeschuld — de totale hoeveelheid krediet waarmee effecten ‘op marge’ worden gekocht — voor het eerst sinds februari 2007. Toen was het een voorteken voor een recessie en de grootste beurscrash sinds lange tijd. Een aandelencrash lijkt aanstaande, een ommekeer in de goudprijs eveneens.

Sterke correlatie tussen margeschuld en aandelenkoers

Centrale banken verantwoordelijk voor hoge aandelenprijzen

De huidige aandelenhausse is een resultaat van roekeloos beleid van centrale banken. Aangespoord door goedkoop krediet bereikte de Amerikaanse Dow Jones index afgelopen week nieuwe recordhoogtes door de barrière van 17.000 punten te doorbreken. Op hetzelfde moment bereikte de margeschuld eveneens een nieuw hoogtepunt.

Het is niet de eerste keer dat beide — zowel margeschuld als aandelenprijzen — elkaar opvolgen. Nadat de margeschuld in 2001 en 2008 nieuwe recordhoogtes bereikte, mondde dat uit in een forse recessie en aandelencrash. De margeschuld werd omhoog gestuwd tijdens de dotcom- en subprime-zeepbel alvorens deze weer terug ter aarde stortte, maanden voorafgaand aan een aandelencrash.

Wat gebeurde er tijdens eerdere waarschuwingssignalen?

De laatste keer dat de margeschuld op de effectenbeurs van New York zodanig daalde was in 2011. Deze daling ging vooraf aan de aandelencrash in de maand augustus van dat jaar. Aandelenprijzen daalden ongeveer 15%, maar nog verrassender was wellicht de volatiliteit van de daling. Op vrijdag 8 augustus 2011 verloor de Dow Jones 4,3% op één dag. Eén handelsdag later, op 9 augustus, op wat we nu Zwarte Maandag noemen, daalden aandelen verder met 5,6%, de op vijf na grootste daling ooit.

Als we nog verder terugkijken, zien we dat eerdere dalingen van de margeschuld plaatsvonden in 2000 en 2007. Dit betroffen glasheldere waarschuwingssignalen van niet alleen een hevige daling van aandelenprijzen, maar tevens van een recessie. Een aantal maanden nadat de margeschuld begon te dalen, stortten aandelenmarkten in. Geen valse waarschuwingssignalen werden afgegeven, naast wellicht in 2010, al kan men een pleidooi houden dat deze vermindering van de margeschuld voorafging aan de beruchte flash crash op 6 mei 2010, toen de Dow Jones met 1,000 punten of 9% daalde in een kwestie van minuten (en vervolgens binnen een aantal minuten weer terug opveerde).

Hoe gaat dit eindigen?

Geen indicator is volmaakt en zelfs de totale margeschuld kan ons op het verkeerde been zetten door tot nieuwe recordhoogtes te reiken na de afgelopen maanden te zijn gedaald. We kunnen echter stellen dat, gegeven meerdere andere indicatoren, een aandelencrash erg aannemelijk is en dat deze eerder vroeger dan later zal gebeuren.

Neem in acht dat de laatste keer dat de margeschuld een waarschuwingssignaal gaf, aandelen ineenstortten en de goudkoers omhoog schoot. De goudprijs kan dus profiteren van hevig dalende aandelenprijzen.

9 juli 2014
Dividend is en blijft koning

Een van de kenmerken van deze crisis is de aanhoudende voorkeur van veel beleggers voor dividendaandelen. Bedrijven op hun beurt hebben maar wat graag voldaan aan de roep van de belegger om meer dividend. Die groeiende belangstelling voor dividend is grotendeels terug te voeren op het langzaam slinken van het rendement op schatkistpapier. Bovendien blijkt het kiezen voor dividend een solide en veilig antwoord op het halfhartig economisch herstel.

Grote bedrijven keren meer dividend uit

Beter rendement
En dus zal 2014 opnieuw een mooi dividendjaar worden met een dubbelcijferige groei ten opzichte van 2013. De keuze voor waarde (dividend) ten opzicht van groei wordt door cijfers ondersteund als een juiste keuze. Dividendaandelen in de S&P 500 hebben dit jaar beter gepresteerd dan aandelen die geen dividend uitkeren. Dividend leverde over het eerste half jaar een rendement op van 9,77% tegen 8,76% voor het niet-dividend. Als de economie de komende maanden daadwerkelijk met kracht gaat expanderen kan de tweede helft van dit jaar natuurlijk het omgekeerde beeld opleveren.

Koersverloop Russell 2000
Die gedachte is zeer reëel en ook weer door de praktijk bekrachtigd. De afgelopen weken tot maanden hebben vooral small-Caps zich in een warme en groeiende belangstelling van beleggers mogen verheugen. De Russell 2000 is sinds mei met 10% gestegen tegen 6% voor de S&P 500 index. Dat onderstreept, dat de markt in de verwachting leeft dat die versnelling in de groei er aan zit te komen. In een stijgende markt doen non-dividendaandelen het traditiegetrouw beter dan dividendaandelen. Er is nog een reden waarom dividendaandelen op korte termijn hun aantrekkelijkheid voor beleggers kunnen verliezen. Tot nu toe zijn rendementen op obligaties steeds minder aantrekkelijk geworden. Dat kan echter veranderen als de rente op staatsleningen eenmaal gaat stijgen.
Van cash naar dividend
Toch is ook het scenario denkbaar, dat dividend dit keer koning blijft. De reden is simpel. Bedrijven zitten op ontzagwekkende hoeveelheden cash en zijn goed in staat de payout ratio te blijven verhogen. Die payout ratio is bovendien nog niet zo hoog. Voor de S&P bedraagt die 36% en dat is ver onder het langjarig gemiddelde van 52%. Bedrijven hebben derhalve nog veel speelruimte om een groeiende groep beleggers tevreden te stellen, die slechts geïnteresseerd zijn in de hoogte van het dividend en niet in de onderliggende koersontwikkeling.
Inkoop aandelen
Dat bedrijven niet echt inspelen op deze trend is het gevolg van de strategie van bedrijven. Die willen niet alleen dividend uitkeren, maar ook de koers steunen door op grote schaal eigen aandelen terug te kopen. In de loop van het tweede kwartaal hebben bedrijven daar een godsvermogen aan gespendeerd van meer dan $ 150 miljard. Die neiging om op grote schaal eigen aandelen in te kopen is een duidelijke vingerwijzing hoe bedrijven over de huidige situatie denken. De crisis mag dan voorbij zijn, maar dan houdt het goede nieuws tot dusverre wel op. Er is nog steeds amper omzetgroei en de verwachtingen voor het 2de kwartaal zijn wat dat betreft voortdurend naar beneden bijgesteld. Voor veel bedrijven is het blijkbaar nog steeds de vraag of en wanneer de omzet weer robuust gaat groeien. Zolang dat niet gebeurt, zal ook de payout niet al te snel toenemen. Cor Wijtvliet BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor, een vrijwel onmisbaar document voor de actieve belegger!

9 juli 2014
Grafiek: Amerikaanse aandelen nog niet overgewaardeerd

De Dow Jones brak afgelopen week na publicatie van het Amerikaanse banencijfer door de grens van 17.000 punten, terwijl de S&P 500 naar recordhoogte wist te stijgen. Het is misschien moeilijk te bevatten voor de leek, aangezien er de afgelopen jaren vooral heel veel slecht nieuws over de economie voorbij is gekomen. Wat te denken van de hoge werkloosheid in de VS en de Eurozone en het recordaantal faillissementen in 2013… Het deert de grote beursgenoteerde bedrijven niet, want die weten nog steeds gezonde winstmarges te behalen. Door te snijden in de loonkosten wisten ze hun winst op peil te houden, terwijl de extreem lage rente de financieringskosten omlaag drukt.

Als we de productiviteit en winstgevendheid van de grote Amerikaanse bedrijven afzetten tegen de aandelenkoersen, dan is het nog veel te vroeg om te spreken van overwaardering. Bekende waarderingsmethodes zoals de koers/winst verhouding, het dividendrendement, de boekwaarde en de cashflow laten nog geen extreem hoge waardering zien bij de huidige aandelenkoersen. JP Morgan Asset Management stelde ene interessant rapport samen, waarin ze de stand van zaken op de Amerikaanse aandelenmarkt grondig doorlicht. We lichten er één pagina uit die een goed overzicht geeft van de actuele stand van zaken.

Amerikaanse aandelen nog niet overgewaardeerd (Bron: JP Morgan)
De huidige koers/winst verhouding van 15,6 is weliswaar iets hoger dan het gemiddelde van de afgelopen 1, 5 en 10 jaar, maar vergelijkbaar met dat van de afgelopen 25 jaar. Pakken we de CAPE (die corrigeert voor het cyclische verloop van aandelenkoersen), dan zien we ook geen extreme waarde. Het dividendrendement ligt op 1,9%, dicht bij het lange-termijn gemiddelde van ongeveer 2%. De koersen van Amerikaanse aandelen in verhouding tot de boekwaarde en de cashflow van de bedrijven geeft ook nog niet veel reden tot zorg.
Marc Faber verwacht correctie
Toch is niet iedereen er gerust op dat de aandelenkoersen de weg naar boven zullen vervolgen. Zo rekent niemand minder dan Marc Faber al enige tijd op een correctie, die de koersen ongeveer 30% omlaag zal brengen. De beursgoeroe voorziet al enige tijd een correctie, maar hij merkt op dat de waarderingen de laatste tijd sterk is opgelopen. Ook benadrukt hij dat een beurscrash vaak uit het niets lijkt te komen.

9 juli 2014
Greenblatt: “Geduld is het geheim van value investing”

Volgens Joel Greenblatt, vermogensbeheerder bij Gotham Asset Management, hoogleraar aan de Columbia Business School en auteur van verschillende boeken over beleggen, schuilt het succes van value investing in geduld. Voor arbitrage van korte termijn bewegingen in de markt legt de particuliere belegger het af tegen professionele beleggers, maar over de langere termijn zijn er voldoende kansen waar een belegger op in kan spelen. Een belegger moet dus het geduld kunnen opbrengen om een strategie te kiezen en daar twee of drie jaar aan vast te houden. Als hij of zij een juiste waardering heeft gemaakt van de waarde van een bedrijf, dan zal de marktwaarde op termijn vanzelf die kant op bewegen.

Morningstar sprak met Greenblatt over value investing, hieronder ziet u de hele video van een kleine 12 minuten.

8 juli 2014
Documentaire: 1929 The Great Crash

In 1929 verloren Amerikaanse huishoudens gezamenlijk $25 miljard aan vermogen door de grootste beurscrash die het land ooit had meegemaakt. In zes dagen tijd verloren aandelen een derde van hun waarde. Talloze bedrijven gingen over de kop en binnen korte tijd gingen 3.000 banken kopje onder omdat spaarders er hun geld weghaalden. Spaarders die te laat waren zagen hun vermogen in rook op gaan.

Het was een crisis die veroorzaakt werd door overvloedige beschikbaarheid van kredieten in de ‘Roaring Twenties’. Het optimisme was groot na het aflopen van de Eerste Wereldoorlog en de toenemende massaproductie maakte consumentengoederen voor steeds meer Amerikanen betaalbaar. In het enthousiasme werd er volop gespeculeerd op nog hogere aandelenkoersen en nog grotere winsten, maar de bomen groeien niet tot aan de hemel…

1929: The Great Crash
Aan de beurscrash van 1929 ging een geweldig beursjaar vooraf. In 1928 leek er nog geen vuiltje aan de lucht, toen de aandelenmarkt in een jaar tijd 50% omhoog ging. Beleidsmakers werden na deze grote beurscrash voor een duivels dilemma gesteld: Moeten we de markt laten uitzieken? Of is het beter om in te grijpen? Centrale banken wisten zich ook geen raad en lieten de depressie steeds dieper worden, totdat op een gegeven moment de geldhoeveelheid met een derde was gekrompen en de werkloosheid naar recordniveau was gestegen. Een devaluatie van de dollar en een groot stimuleringsprogramma brachten na jaren van bittere ellende eindelijk verlichting. Wat kunnen we leren van de vorige Depressie? Een documentaire van 45 minuten...

4 juli 2014
Deze banken betaalden de hoogste boetes

De Financial Times maakte een overzicht van de boetes die banken wereldwijd hebben moeten betalen aan Amerikaanse autoriteiten voor overtreding van de ‘spelregels’. Bank of America en JP Morgan waren het meest stout en kregen respectievelijk $26,4 en $26 miljard aan boetes aan de broek. Ook Europese banken werden de afgelopen jaren geregeld op de vingers getikt door de Amerikaanse toezichthouder. Zo verzamelden Deutsche Bank en HSBC meer dan $2 miljard aan boetes, kreeg de Rabobank een boete van $800 miljoen en moest de ING $619 miljoen betalen.

Opvallend is dat Goldman Sachs in verhouding tot haar omvang relatief weinig boetes heeft moeten betalen. Voor deze ‘goddelijke’ bank staat de teller op $976 miljoen. De Franse bank BNP Paribas staat nog niet in het lijstje, omdat er nog een rechtszaak liep tegen deze bank. BNP Paribas zou zich niet gehouden hebben aan de Amerikaanse financiële sancties tegen landen als Iran en Soedan. De bank deed toch zaken met deze landen, waardoor de effectiviteit van de sancties werd ondermijnd. Volgens de laatste berichtgeving kan BNP Paribas rekenen op een boete van bijna $9 miljard. En zo stormt de bank in één klap door naar de derde plaats van de wall of shame.

Banken onderworpen aan Amerikaans toezicht
Uit deze lijst kunnen we tenminste twee conclusies trekken. De eerste is dat de Amerikaanse toezichthouder nog steeds erg veel zeggenschap heeft, ook buiten de Verenigde Staten. De tweede is dat er vrijwel geen grote banken zijn die zich niet schuldig hebben gemaakt aan één of andere overtreding.

Totale boetes voor banken sinds januari 2009

4 juli 2014