Marketupdate

Categorie: Geopolitiek

Om de rol van goud te begrijpen kun je bijna niet om geopolitiek heen. De waarde van goud wordt namelijk sterk beïnvloedt door de functie die ze vervuld en daar hebben centrale banken en politici een sterke hand in. Op Marketupdate brengen we alle geopolitieke ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de goudprijs en de goudmarkt.

  • Irak-oorlog moest olie van de markt houden?

    Greg Palast wist de hand te leggen op een 323 pagina’s tellend document over de toekomst van Irakese olie, een document dat was samengesteld door het State Department van de toenmalige Amerikaanse president George Bush. Uit de inhoud blijkt dat er ook insiders uit de olie-industrie aanwezig waren en op de hoogte waren van de plannen, die onder meer tijdens geheime meetings in Texas besproken worden.

    Palast dacht dat de oorlog in Irak draaide om het verkrijgen van controle over de olievelden, zodat de olie goedkoop teruggebracht kon worden naar de VS en haar bondgenoten. Het ‘blood for oil’ verhaal dat vaker in de media voorbij gekomen is, maar dat in het geval van Irak toch een andere insteek blijkt te hebben. Een grafisch overzicht op pagina 15 van het vertrouwelijke document onthult veel informatie over de werkelijke strategie achter de Irak-oorlog.

    Blood for oil?

    Generaal Jay Gaer zou bevestigd hebben dat de Irak-oorlog bedoeld was om de olie goedkoop uit het land weg te halen. Door de olieproductie van Irak sterk op te schroeven zou het kartel van de OPEC-landen gebroken kunnen worden. Maar zo ging het niet, want toen Gaer zei dat de Amerikaanse invasie een burgeroorlog in Irak zou kunnen ontketenen werd hij door minister Rumsfeld van Defensie aan de kant geschoven.

    Rumsfeld schoof een andere Amerikaan naar voren om de functie van Gaer over te nemen, namelijk Paul Bremer. Die werkte samen met Henry Kissinger met als taak de Irakese staatseigendommen over te nemen, “vooamelijk de olie”. Bremer zag toe hoe staatseigendommen van Irak verkocht werden aan buitenlandse bedrijven, maar hij liet de olievelden en olie-installaties achter de hand…

    Die kwamen onder controle te staan van James Baker, een vertrouwelijk van de Bush familie en tevens een voormalig minister van Buitenlandse Zaken in de VS. Baker was tevens raadgever voor oliegigant Exxon-Mobil en het Saoedische koningshuis. Hij verdedigde kennelijk de belangen van de olie-industrie, want hij voorkwam dat ook de olievelden geprivatiseerd werden en de olieproductie werd opgeschroefd om de prijs omlaag te brengen.

    Blood for no oil…

    De olieproducenten hadden helemaal geen belangstelling voor het aanbieden van Irakese olie. Greg Palast schrijft dat juist het tegenovergestelde waar was. De olie-industrie wilde er zeker van zijn dat er een zeer gelimiteerde hoeveelheid olie uit Irak kwam, waardoor de olieprijs hoog bleef (en daarmee de winstmarge en de waardering van de olievoorraden).

    Het was juist Saddam Hussein die de olieproductie van zijn land wilde opschroeven. Als gevolg van de sancties tegen Irak werd de olieproductie al gehalveerd van vier naar twee miljoen vaten olie per dag, waardoor de olieprijs verdrievoudigde. Toen Saddam Hussein was weggejaagd door de Amerikanen kon de oliereserve van het land ‘onder controle’ worden gebracht en kon de productie verlaagd worden. Via lucratieve deals met China werd er wel wat Irakese olie verkocht, maar de productie was veel lager dan voor de Amerikaanse invasie.

    Olieprijs kunstmatig hoog houden

    Greg Palast concludeert dat George Bush op deze manier de Irak-oorlog wist te winnen. De invasie ging niet om het verkrijgen van olie, maar om juist olie voor de markt weg te houden. Irak, dat in staat zou zijn om 12 miljoen vaten olie per dag te produceren, haalt vandaag de dag nog steeds minder dan het oude OPEC-quotom van 3 miljoen vaten olie per dag uit de grond.

    Het resultaat: Na bijna tien jaar Irak-oorlog bereiken we nu het vijfde jaar op rij waarin de olieprijs rond de $100 per vat ligt. Een hogere olieprijs die olieproducerende bedrijven in staat stelt meer winst te maken.

    Bron: Vice.com

    Irak-oorlog moest olieprijs hoog houden? (Bron: Iraq-businessnews)

  • Amerika politiestaat?

    Geheel in het verlengde van de Patriot Act heeft de Amerikaanse senaat een nieuwe wet opgesteld die het de Amerikaanse overheid toestaat, en hierbij gaat het om het Amerikaanse leger, om Amerikanen in eigen land voor onbepaalde tijd en zonder tussenkomst van een rechter vast te zetten. Amerikanen kunnen dus als “enemy combatant” worden opgepakt en gevangen worden gehouden in bijvoorbeeld Guantanomo Bay. Het onderstaande artikel van de Amerikaanse burgerrechtenorganisatie ACLU legt één en ander uit:

    • Senators Demand the Military Lock Up American Citizens in a “Battlefield” They Define as Being Right Outside Your Window (ACLU)

    In het artikel van de Amerikaanse burgerrechten organisatie ACLU staat vermeld dat president Obama heeft aangekondigd dat hij een veto tegen de wet zou uitspreken. Bij de research van de status hebben we nog geen bevestiging voor dit veto gevonden, maar wel dat president Obama een blokkering van deze wet herhaald zou hebben. Wat ook opviel bij het artikel is dat de burgerrechten organisatie zich alleen richt op Amerikanen. Dat de Amerikaanse overheid zich het recht voorbehoud om ook buitenlanders aan elke vorm van een rechterlijke tussenkomst te onttrekken, lijkt voor hen een minder belangrijk element in de wet te zijn. Zolang Amerikanen maar kunnen terugvallen op hun burgerrechten; voor buitenlanders gelden andere regels. Althans, dat lijkt de strekking te zijn. Vanuit een inteationaal perspectief is het sowieso al lange tijd een prangende vraag of deze Amerikaanse wetgeving niet in strijd is met de Geneefse Conventie (zie: Wikipedia) en andere inteationale verdragen.

    Ten aanzien van deze wet kan inmiddels gesteld worden dat deze is aangenomen door de Amerikaanse senaat. Dit wil echter nog niet zeggen dat de wet ook ècht doorgaat. Via de Huffington Post wordt gemeld dat president Obama zijn veto dreigt te gebruiken om deze wet tegen te houden.

    Bron: Huffington Post

    De discussie over dit door de Amerikaanse senaat aangenomen wetsvoorstel zal ongetwijfeld door gaan. Zodra er nieuws op dit vlak is dan zullen we hierover berichten. Voor nu sluiten we af met de speech van senator Rand Paul over de betekenis van dit wetsvoorstel: 

  • Medvedev geeft zeer scherpe waarschuwing aan NAVO

    Terwijl westerse media navelstarend berichten over de financiële crisis en zich er kennelijk niet bewust van zijn dat de wapenwedloop van het laatste decennium de geopolitieke verhoudingen op scherp hebben gezet, heeft president Medvedev in een TV-toespraak aan het Russische volk een scherpe waarschuwing aan het Westen afgegeven.

    Rusland zal van de optie om uit het nucleaire ontwapeningsverdrag te stappen gebruik maken, indien de Verenigde Staten en de NAVO niet inbinden. Het raketschild is van een geopolitiek belang, omdat dit de huidige status-quo doorbreekt en het westen een “first-strike capability” geeft: indien het westen kernwapens inzet, dan kan Rusland reageren maar dat wordt door het raketschild ongedaan gemaakt. Rusland waarschuwt nu: stop of we schakelen het raketschild met met militaire middelen uit.

    Voor de Engelstalige ondertiteling, klik op “cc”.

    De aangekondigde maatregelen van president Medvedev:

    “Ten eerste heb ik het ministerie van Defensie geïnstrueerd om met onmiddellijke ingang het early-warning radarstation voor raketaanvallen in Kaliningrad in staat van paraatheid te brengen [vertaling van: “on combat alert”]. Ten tweede, een defensieve bescherming voor de strategische nucleaire Russische wapens zal met prioriteit versterkt worden als een maatregel die in het kader past van de ontwikkeling van het programma voor onze lucht- en ruimte verdediging. Ten derde, de nieuwe strategische ballistische raketten van de Strategische Raketten eenheden en de marine zullen worden uitgerust met geavanceerde raketschild penetratie-systemen en nieuwe en zeer effectieve kernkoppen. Ten vierde heb ik de opdracht aan de strijdkrachten gegeven om maatregelen te treffen voor het uitschakelen van de data- en begeleidingssystemen van het raketafweersysteem, indien nodig … Ten vijfde, indien de bovenstaande maatregelen onvoldoende blijken te zijn, dan zal de Russische Federatie moderne offensieve wapensystemen in het westen en zuiden van het land in gaan zetten, zodat ons vermogen tot het uitschakelen van een deel van de Amerikaanse raketafweersysteem in Europa verzekerd is. Een stap in dit proces omvatten de Iskander raketten die in de Kaliningrad-regio in te zetten.”

  • Moody’s zet vooruitzicht Verenigde Staten op negatief

    Het overleg tussen president Obama en de Republikeinen lijkt muurvast te zitten en het heeft er alle schijn van dat beide partijen het laten aankomen op het allerlaatste moment. In navolging van Standard & Poor’s heeft Moody’s afgelopen week ook gedreigd de ‘triple A’ status af te boeken. Ook al acht zij de kans gering, in het geval dat de Amerikaanse overheid niet voldoet aan het betalen van renteverplichtingen of aflossingen dan zal men bij Moody’s geen enkel moment twijfelen en de kredietwaardigheid verlagen. Vooralsnog heeft Moody’s het vooruitzicht op negatief gezet.

    Republikeins congreslid èn presidentskandidaat Ron Paul typeerde in een interview met Bloomberg het dreigement van Moody’s wel heel erg treffend. De quote van het jaar..

    “The market does the final rating. I think our solvency in our dollar is better rated by the price of gold rather than what Moody's will say.”

    Bron:

    “Ron Paul on U.S. Credit Rating, Debt Ceiling”:
    http://www.bloomberg.com/video/72444680/

  • Goud naar nieuwe all-time records

    Kredietbeoordelaar Moody’s verhoogde de druk op de Amerikaanse overheid om het schuldplafond te verhogen door het vooruitzicht op de kredietwaardigheid van de Verenigde Staten op negatief te stellen. De Verenigde Staten heeft sinds 1917 de hoogste beoordeling, de zogenaamde “triple A rating”, en wordt voor het eerst sinds 1995 weer herzien. Als de Amerikaanse regering het schuldplafond van $14,3 biljoen niet op tijd verhoogd dan is het mogelijk dat de Verenigde Staten aan sommige verplichtingen niet kan voldoen. Moody’s acht echter de kans klein dat dit ook daadwerkelijk gebeurt. Toch liet Moody’s in een persverklaring weten dat zij de Amerikaanse rating naar Aa kan verlagen. 

    Dit was echter niet het enige dat de markt de afgelopen dagen in haar greep hield. Nadat afgelopen week Portugal al werd afgewaardeerd was afgelopen dinsdag Ierland aan de beurt. Moody’s acht de kans groot dat zowel Portugal als Ierland een tweede bailout nodig zullen hebben alvorens zij zelfstandig de kapitaalmarkt kunnen betreden.

    Daaaast bleek uit de notulen van de laatste Federal Open Market Committee (FOMC) uit juni die dinsdag bekend werden gemaakt dat de Federal Reserve open staat voor een nieuw stimuleringsprogramma (QE3). Een dag later bevestigde de voorzitter van de Federal reserve, Ben Beanke, tijdens een hoorzitting voor de Amerikaanse congrescommissie dat de Federal Reserve zal reageren als de economie niet aantrekt. De Federal Reserve zal indien de werkloosheid niet afneemt en het deflatiegevaar toeneemt opnieuw de geldpers aanzetten.

    Deze wereldwijde beroering deed de vraag naar veilige vluchthavens sterk stijgen. Goud steeg voor de negende achtereenvolgende dag en liet nieuwe nominale records zien in onder andere euro's, dollars en Britse ponden. Daaaast profiteerde ook de zilverprijs van de aanhoudende onrust. Zilver steeg binnen enkele dagen van $35 per troy ounce naar meer dan $39. 
    Goud in dollars
    Zilver dollars
    Bronnen:

    “Gold Jumps to Record as Debt ‘Turmoil’ in U.S., Europe Drives Haven Demand”

  • China en Rusland stellen via SCO grenzen aan beleid VS in Midden-Oosten

    Afgelopen week hebben Rusland en China hun strategisch partnerschap verstevigd en dat kan alleen maar als reactie gezien worden op de drastische veranderingen in de geopolitieke situatie in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De VS hebben in de hele regio een beleid ingezet dat erop is gericht Rusland en China uit dit strategische gebied te verwijderen. Een reactie van de twee andere grootmachten kon dan ook niet uitblijven. Via de bijeenkomst van de leden van de SCO zijn er grenzen gesteld aan het optreden van de VS in de regio. De Shanghai Cooperation Organisation bestaat uit Rusland, China, Kazakhstan, Oezbekistan, Kirgizië en Tadzjikistan. De status van waaemer hebben Iran, India, Pakistan en Mongolië. De organisatie omvat in feite het gehele Euraziatische continent en heeft als meest dominante leden Rusland en China.

    Op de bijeenkomst hebben de leden verklaard tegen het Amerikaanse raketschild te zijn en heeft men ten aanzien van de situatie in het Midden-Oosten en Noord-Afrika het standpunt ingenomen dat het gewapende conflict in Libië beëindigd moet worden. Dit geeft duidelijk het standpunt van Rusland en China weer, maar ook de andere leden willen de invloed van de VS indammen en de VS weghouden uit Centraal-Azië. 
    De SCO begint zich dus als een tegenwicht tegen de Amerikaanse dominantie in de regio te ontwikkelen. De CSTO kan als de tegenhanger van de NATO in de regio beschouwd worden. Rusland is de drijvende kracht achter deze organisatie. De leden van de Collective Security Treaty Organisation zijn Rusland, Wit-Rusland, Armenië, Kazakhstan, Oezbekistan, Kirgizië en Tadzjikistan. China is geen lid van de organisatie maar houdt in het kader van de SCO en bilaterale afspraken geregeld oefeningen met Rusland en is dus via deze weg verbonden met de CSTO. 
    Het strategisch partnerschap met Rusland omvat ook nauwe militaire samenwerking en zal de CSTO in de nabije toekomst een aanzienlijke militaire slagkracht kunnen geven. Iran heeft de status van waaemer bij de CSTO en is tot nu toe niet toegelaten als lid om niet meteen een confrontatie met het Westen aan te gaan. Als Iran lid zou zijn en zou worden aangevallen door de VS dan zou dat meteen een oorlog inhouden tussen de CSTO en de NATO. Maar het feit dat Iran niet is toegelaten als lid van de CSTO wil nog niet zeggen dat het niet beschermd wordt door China en Rusland. Iran wordt door beide landen als een belangrijk strategisch element gezien in de afscherming van Centraal-Azië tegen de VS. En beide grootmachten zien Iran als een voorpost in hun verdediging die onder geen beding mag worden opgegeven.

  • Engeland beschuldigt Iran van steun aan Assad bij neerslaan opstand

    Dat de situatie in Syrië verbonden is met controverse rond Iran illustreert duidelijk de verklaring van de Engels minister van buitenlandse zaken, William Hague, die Iran openlijk beschuldigd van militaire steun aan Syrië bij het harde optreden tegen de oppositie. Voor de VS en Engeland zijn de beide “problemen” verbonden. Dat geldt ook voor Rusland en China en ook voor Iran. Voor Iran vormen Syrië en Libanon belangrijke voorposten in de verdediging van Iran tegen een aanval door de VS en Israël. We zien dus dat in deze regio Syrië en Libanon voor alle betrokkenen diverse geopolitieke belangen op het spel staan. Voor de VS gaat het om “regime-change” en het verdrijven van de invloed door andere geopolitieke spelers, ofwel Rusland en China. Voor Iran, Rusland en China gaat het om het verdedigen van strategische voorposten.
    Het valt te verwachten dat geen van de betrokken partijen zonder conflict deze voorposten zal opgeven en het is ook duidelijk dat de VS niet zal stoppen met het ingezette beleid. Het ziet er naar uit dat er in de komende weken een harde confrontatie zal gaan plaatsvinden in de regio tussen de VS en Rusland. De spanning in het gebied is met het aantreden, na vijf maanden, van een nieuw kabinet in Libanon niet afgenomen. De intee tegenstellingen blijven bestaan en het door Hezbollah gesteunde en gevormde kabinet is op zijn zachtst gezegd niet populair bij de VS dat Iraanse invloeden weg wil houden uit Libanon. De situatie blijft dus dreigend in Libanon.

  • Turkije overweegt bufferzone in Syrië

    De laatste weken tekent zich steeds duidelijker een  verslechtering af in de betrekkingen tussen Syrië en Turkije. Turkije oefent steeds duidelijker kritiek uit op Assad ten aanzien van het optreden tegen de oppositie. Syrië op haar beurt heeft kritiek op het toelaten van vluchtelingen in Turkije. Volgens Syrië gaat het hierbij ook om het bieden van veilige vluchthaven van bewapende terroristen. De gevechten van Syrische veiligheidstroepen met gewapende groeperingen vorige week in Jisr al Shoegur en omgeving hebben nu dus steeds meer gevolgen voor de verhoudingen tussen beide landen. Deze waren voor de onrust in Syrië nog goed, maar daar is nu verandering in gekomen.
    De aanwijzingen worden sterker dat Turkije overweegt een bufferzone in te richten in Turkije zelf of in Syrië. Deze bufferzone zou moeten dienen als een veilige haven voor vluchtelingen. Mocht Turkije dit doen op Syrisch grondgebied dan is het daarbij onvermijdelijk dat het tot gevechten komt met Syrische troepen. Dat zou dan een oorlog inhouden tussen beide landen en aangezien Turkije een NATO lid is betekent dit dan dat Syrië in oorlog is met het bondgenootschap. De deur staat dan open voor een grondoffensief van de NATO in Syrië; iets wat in Libië tot nu toe nog niet gebeurd is. Een dergelijke ontwikkeling zal dan de verhoudingen met Rusland en China nog meer op scherp zetten en Iran is in dat geval zijn vooruit geschoven verdediging kwijt en zou dan wel eens de volgende op lijst kunnen worden.

  • Strijd om raketschild spitst zich toe, Praag wijst VS radar uit veiligheidsoverwegingen af

    De spanningen tussen de VS en Rusland zijn de afgelopen week sterk toegenomen door de ontwikkelingen van de afgelopen weken in het Midden-Oosten en dat heeft nu ook gevolgen voor de EU. Het geplande raketschild is Rusland al lange tijd een doo in het oog en wordt als een bedreiging van de eigen nationale veiligheid gezien. Als het schild volledig operationeel is dan is het Russische nucleaire arsenaal buiten spel gezet. Het land heeft dan geen mogelijkheid meer om te reageren op een nucleaire aanval. Amerika ontwikkelt met het raketschild het zogenaamde “first strike capability” en doorbreekt daarmee de nucleaire status quo. Het schild kan volgens Rusland een Russische respons effectief onderscheppen. Het is dus duidelijk dat Rusland ten aanzien van het raketschild geen concessies wil doen.
    De VS zijn echter niet van plan concessies te doen en werken gestaag verder aan de implementatie van dit schild. Installaties die bij het schild horen moeten geplaatst worden in Polen, Roemenië en Bulgarije. Tsjechië heeft nu besloten om uit veiligheidsoverwegingen van plaatsing van een radar van dit schild af te zien. Men wil geen doelwit worden van eventuele Russische tegenmaatregelen. Lees: men wil geen doel worden van een Russische aanval. Het geeft aan dat de controverse rond het schild nu ook gevolgen heeft voor de opstelling van een lid van de Europese Unie. Het is duidelijk dat als het raketschild er komt dit estige gevolgen heeft voor de betrekkingen tussen de EU en Rusland. Ondanks de schijnbare ontspanning van dit moment tussen de EU en Rusland staan de wijzers op storm voor de nabije toekomst. Die storm trekt nu over Noord-Afrika en het gehele Midden-Oosten..

  • Iran stuurt onderzeeërs naar Rode Zee

    Ondertussen neemt ook de druk op Iran weer toe. De onrust in de Arabische wereld heeft Iran extra waakzaam gemaakt. Het land heeft vorige week verklaard de groepen die verandering in de Arabische wereld willen en daarbij niet inzetten op steun door de VS te willen gaan steunen. Daarbij moet natuurlijk in eerste instantie gedacht worden aan de situatie in Bahrein waar de Shiitische meerderheid in opstand is gekomen tegen het regime. Het is natuurlijk duidelijk dat Iran er terdege rekening mee houdt dat zij de volgende is die aangepakt gaat worden. Tegen deze achtergrond moet dan ook de beslissing gezien worden dat er onderzeeërs naar de Rode Zee gestuurd worden. Iran wil voor alle zekerheid haar verdediging zo veel mogelijk naar voren leggen en inlichtingencapaciteit omtrent vlootbewegingen in de regio die op een aanval kunnen duiden opbouwen. Iran is er dus niet zeker van of er deze keer een aanval op het land wordt ingezet. Men schat de situatie deze keer duidelijk als dreigender in dan de afgelopen jaren.
    Deze week hebben Iraanse militairen in het zuidwesten van het land een groep van paramilitaire Koerdische organisatie Komalah veietigd. Iran beschuldigt de groep ervan banden te onderhouden met Amerikaanse inlichtingendiensten. In de regio hebben zich de laatste tijd meerdere keren gevechten voorgedaan tussen Koerdische rebellen en Iraanse veiligheidstroepen. Ook hier neemt de spanning toe. Iran blijft aan het nucleaire programma vasthouden en breidt dit nu sterk uit met heieuwde Russische steun.

  • Raketschild: Rusland waarschuwt voor nucleaire wapenwedloop

    De ontwikkelingen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten hebben de verhoudingen tussen de VS enerzijds en Rusland en China anderzijds duidelijk op scherp gesteld. De confrontaties tussen de drie grootmachten spelen zich af in Libië, Syrië en nu ook rond Iran. De geopolitieke belangen en doelen van de drie grootmachten zijn in het geding. Rusland en China hebben er beide geopolitiek belang bij om de Kaspische Zee regio en Centraal-Azië vrij te houden van Amerikaanse invloeden. In eerste instantie gaat het hierbij om de controle over de energiebronnen en de transportlijnen in dit gebied. Maar degene die in dit gebied militaire steunpunten heeft, beheerst in feite Rusland en China. De VS heeft als geopolitiek doel in dit gebied steunpunten te verwerven en zo langere tijd als enige grootmacht over te blijven. Iran en Afghanistan vormen daarbij belangrijke springplanken. Afghanistan staat al onder controle van de VS.
    Rusland en China doen er alles aan om dit tegen te gaan en dus kunnen confrontaties met de VS niet uitblijven. Die vinden nu ook plaats. Tegen deze achtergrond moeten dan ook de Russische bezwaren gezien worden tegen het raketschild van de VS, de expansie van de NATO en de EU naar het oosten en de positie die het land inneemt in de controverse rond Iran. De laatste weken zien we steeds meer en steeds scherpere confrontaties rond deze items tussen de VS en Rusland. Dat kan ook gezegd worden over de relatie tussen China en de VS waar Iran en de situatie in Pakistan de hoofdrol spelen. Het ziet er niet naar uit dat deze confrontaties in de komende weken zullen afnemen; eerder het tegenovergestelde en dus zullen toenemen..