Blog

Nieuws uit Nederlandse media

Japanse reflectie
De pot verwijt de ketel dat die zwart ziet. Dat spreekwoord is van toepassing als we naar de opmerkingen van de Japanse centrale bankiers luisteren want die maken zich zorgen over de aanhoudende problemen in Europa. We hebben geen idee wat de Japanse vertaling is, maar de “afleiding is de beste aanval” zullen ze gedacht hebben. De bestuurders van de Japanse centrale bank besloten overigens voorlopig even te wachten met het harder laten draaien van de geldpers. Voorlopig zal de Bank of Japan geen extra ronde van monetaire doping toedienen en daarmee kiest de BoJ de lijn van de People's Bank of China.

• Zorgen Japanse centrale bank over Europa (NU.nl)

Boele Staal en bedrijfsleningen
Bestuurlijke carrière-tijger Boele Staal fungeert al een aantal jaar als spreekbuis van de Nederlandse (groot)banken. In het FD stelt hij dat bedrijven minder verslaafd moeten zijn aan bankkredieten. De banken kunnen vanwege grotere kapitaaleisen en de noodzaak tot hogere buffers minder risico-dragend kapitaal uitlenen aan m.n. kleine en risicovolle start-ups, zo legt hij uit. Boele Staal wijst hierbij m.n. op het gebrek aan durfkapitaal dat zich toesnijdt op innovatieve bedrijven. En daar heeft hij een punt. Banken kunnen net zoals alle andere bedrijven moeilijk gedwongen worden om meer risico te nemen dan verstandig is.

Dat neemt niet weg dat de woordkeuze van Staal ongelukkig is. Bovendien is het PR-technisch niet handig dat een lobbyist voor het Nederlandse bankwezen bedrijven de maat gaat nemen. Ondeemers en particulieren kunnen net zo goed hetzelfde verwijt maken aan bankiers. Wie zijn er verslaafd aan de noodkredieten bij de centrale bank? En moest de belastingbetaler er niet aan te pas komen of zijn we dat selectief vergeten? En wie hebben zichzelf verrijkt met bonussen die achteraf gezien niets meer waren dan contant gemaakte verliezen van derden partijen? Enfin, bankiers, Boele Staal, het zijn een apart slag mensen. Je vriend in voorspoed, een verdwenen kennis bij tegenspoed.

• Alteatief voor bank nodig (FD)

In ander nieuws:

• IIF wil verhoging Europese firewall (RTL-Z)
• Inflatie Iran klimt naar 21,5 procent (RTL-Z)
• Portugese banken lenen recordbedrag bij ECB (NU.nl)
• Een gouden medaille is vooral van zilver en 'n beetje koper (Welingelichte Kringen)

Nieuws uit buitenlandse media:

Beleggingen in Amerikaanse studentenleningen op springen..
Amerika is een groot land en met ruim 300 miljoen inwoners is er dus ook een grote groep jongeren die gaat studeren. Dat neemt niet weg dat de ruim $1 biljoen aan studenentenleningen die uitstaan groot is. Die leningen baren zorgen. Zoveel zelfs dat JPMorgan heeft besloten om veel minder geld uit te lenen aan studenten. En omdat tegenwoordig zo'n beetje alle schulden worden gesecuritiseerd zullen er tal van opties zijn om deze tot securitisatie omgetoverde studentenleningen te shorten. Dat dit niet zonder risico's is, is eenvoudig te verduidelijken: het risico voor beleggers die short gaan is dat zij de beweging dan wel de timing verkeerd hebben. Het risico voor u en mij is de acute noodzaak van bailouts zodra TBTF financiële instellingen aan de verkeerde kant van de markt staan (denk: AIG).

JPMorgan ziet de ellende met studentenleningen aankomen en net zoals voorafgaand aan het springen van de Amerikaanse huizenmarktzeepbel, stapt JPMorgan 'op tijd' uit de markt. Na ons de zonsvloed..

• Did JPMorgan Pop The Student Loan Bubble? (Zero Hedge)

Amerikaans hypotheekleed
De schikking tussen de Amerikaanse overheid, de Openbaar aanklagers van 50 staten en de Amerikaanse grootbanken over de systematische fraude met hypotheekaktes is zoals breed uitgemeten een complete aanfluiting. Er zijn meer problemen want de schikkingsvoorwaarden voorzien erin dat er toezicht moet worden gehouden dat de voorwaarden ook worden nageleefd door banken en hun onderaannemers (zogenaamde “mortgage servicers”).

Dat handhaving een hardnekkig probleem is in Amerika zal in ongetwijfeld in de toekomst snel gaan blijken, maar het begint met toezicht. En daar gaat het nu al mis. Het toezichtsapparaat gaat aan de slag met 55 ambtenaren die in aantal onmogelijk de honderdduizenden zaken kunnen inspecteren. Bovendien zijn deze 55 ambtenaren nog niet aangesteld. Zo houdt iedereen in Amerika elkaar volledig voor de gek want op papier is er een schikking die allereerst niets oplost, het fundamentele probleem van een gebroken “chain of title” laat voortbestaan en die vervolgens in de praktijk niet brengt wat er op papier is overeengekomen. En ondertussen gaat het hypotheekleed van de gewone Amerikaan door.

Only in America..

• More Proof of Obama Mortgage Settlement Lies: Woefully Underresourced Investigation Not Fully Staffed Yet (Naked Capitalism)

Brian Sack verlaat NY Fed
Front-running is een begrip dat ik vaker gebruik* en de persoon die bij de Federal Reserve erop moest toezien dat dit niet gebeurde en daar “geïnstitutionaliseerd” in faalde, stapt op. Kennelijk is het tijd om het schip te verlaten..

• So farewell, Brian Sack (FT Alphaville)

*Front-running betekent dat beleggers een andere partij een stap voor zijn bij het aankopen van een belegging om die vervolgens tegen een hogere prijs door te verkopen.

Het Amerikaanse herstel
Dat de omvang en est van de economische crisis door Amerikaanse media wordt afgezwakt en wordt gespind mag geen verrassing zijn. Dat een economische depressie als gevolg van het disfunctioneel worden van de kredietmarkten nog steeds een recessie wordt genoemd typeert de ontkenning van wat er daadwerkelijk gaande is. Het Amerikaanse herstel ziet er als volgt uit..

Let wel, de stijgende lijn voor 2007 is gebasseerd op de geknutsele cijfers van de BLS en de stijgende lijn betekent niet dat de werkloosheid afneemt, maar dat de werkloosheid minder snel stijgt.

Zonder enig verder commentaar, de reflectie van Zero Hedge:

Recovery? What Recovery? 4 years after central banks have progressively injected over $7 trillion in liquidity into the global markets (and thus, by Fed logic, the economy), and who knows how many trillion in fiscal aid has been misallocated, to halt the Second Great Depression which officially started in December 2007, the US “recovery” is the weakest in mode US history! How many more trillions will have to be printed (and monetized) before the central planners realize that fighting mean reversion by using debt to defeat record debt, just doesnt't work? Our guess – lots.  

• 51 Months After The Start Of The Recession, Here Is The Report Card (Zero Hedge)

Bruno Iksil, JPMorgan en derivaten
Bruno Iksil is de prop trader van JPMorgan waar we vrijdag al even aan refereerden. Hij blijkt 'in zijn ééntje' een derivatenpositie te hebben gebouwd met een (nominale) omvang van $100 miljard. Of je daar verantwoordelijk voor wilt zijn? Ik vraag me af hoeveel legale en illegale narcotica in zijn lijf zitten.

Overigens is het lastige aan dit soort posities dat er niets duidelijk is over de invulling ervan. Dat is het probleem van ondoorzichtigheid en vormt een risico op zichzelf omdat op het moment dat het misgaat, financïele partijen voor zekerheid kiezen en elke vorm van risico mijden. Derivatenposities lenen zich bij voorkeur voor een marktbevriezing juist omdat er niks bekend is terwijl de risico's evident tot uiting komen in de uitstaande derivatenberg van zo'n dikke $700 biljoen. 

Echter, het kan zijn dat Bruno Iksil voor klanten van JPMorgan gelegitimeerde hedges aangaat (verzekeringen tegen prijsschommelingen), maar het tegendeel kan ook waar zijn. Deze positie van $100 miljard kan ook voor een groot deel bestaan uit een naakte weddenschap voor de eigen rekening van JPMorgan. De toezichthouders weigeren elk commentaar. Bloomberg schrijft daarover tussen neus en lippen door (alsof het de normaalste zaak van de wereld is..):

Regulators are stationed in JPMorgan’s offices and are aware of what the bank is doing, said a person familiar with the company’s thinking, who asked not to be identified because he wasn’t authorized to discuss it.

Uh.. wat? Toezichthouders hebben een kantoor “in-huis”? Wat zullen we zeggen? Dat is vergelijkbaar met een politie-agent in de stamkroeg van een stel criminelen zetten die zo af en toe roept of iets nou wel of net niet mag..

• JPMorgan’s Iksil May Spur Regulators to Dissect Trading (Bloomberg)

Armoede in Amerika moet aangepakt worden!
Vraag niet hoe men in Amerika armoede bestrijdt. In één woord: schaamteloos.

Via Alteet de kopjes van de tien voorbeelden:
1. Outlawing sitting down.
2. Denying people access to shelters.
3. Making it illegal to give people food.
4. Installing obstacles to prevent sleeping or sitting.
5. Anti-panhandling laws.
6. Anti-panhandling laws to punish people who give.
7. Feeding panhandling meters instead of panhandlers.
8. Selective enforcement of laws like jaywalking and loitering.
9. Destroying possessions of the homeless.
10. Kicking homeless kids out of school.

Een belangrijke les stadsgeografie: criminaliseer armoede nooit; dat werkt averechts.

De sloppenwijken in veel ontwikkelingslanden plat bulldozeren veietigt het kleine beetje welvaart dat mensen hebben opgebouwd en naast dat het land vrijmaakt voor projectontwikkelaars om grof geld aan te verdienen (corruptie is van overal), wordt het probleem van mensen met weinig middelen verplaatst. De steden die een beleid hebben gevoerd waarbij illegale sloppen gelegaliseerd werden, hebben zo'n beetje allemaal aangetoond dat het gat tussen arm en middenklasse ermee wordt verkleind en dat daarmee de weg voorwaarts is ingezet.

In het artikel op Alteet dat zeer de moeite waard is, wordt een sneer uitgedeeld aan conservatieven en 'libertarisch rechts' omdat men over dit soort misstanden zwijgt of de andere kant op kijkt. Zonder te kunnen stellen of dat terecht is of niet; voor onrecht kan je nooit je ogen sluiten.

• 10 Unbelievably Sh**ty Things America Does to Homeless People (Alteet)

Euro-defending @Bloomberg
Vorige week was er een fraai voorbeeld van (slecht beargumenteerde) euro-bashing te vinden op de opinie-pagina van Bloomberg. Charles Dumas van de Britse denktank Lombard Street 'rekende' het voordeel van een opsplitsing van de euro voor en schermde met de argumenten afkomstig uit de discussie of de euro zal leiden tot economische convergentie dan wel divergentie*.

Deze week is het de beurt aan Charles Wyplosz om de euro te 'verdedigen'. Wyplosz die professor economie is in Geneve schreef een wel heel herkenbare analyse die met de volgende passage goed samengevat kan worden:
 
The reality is that a few years of surpluses or deficits hardly tell us anything about fiscal discipline. Thus the zealots, who are broadly part of the euro-enthusiast group, provide the euro’s opponents with a solid argument: namely, that the euro area is unable to deal with its own flaws. This case, however, is not made loudly by the euro’s opponents because they fear they might be listened to, and that the euro area would end up fixing its most glaring flaw. (They should relax, the euro has many other failings, some potentially lethal, but now is not the time to list them).

That the euro area suffers from flaws is nothing particularly damning. It is a complex undertaking and the real surprise would be to have it 100 percent right the first time. This is where history comes into play. The euro will survive if the flaws are eventually fixed, but we’ll probably have to wait a few years or decades to know.

In deze analyse kan ik me een heel stuk beter in vinden.

• Euro-Doom Is Fantasy, Why the Currency Won’t Collapse (Bloomberg)

*convergentie: gelijk(er) worden van de economie van verschillende landen (of regio's); divergentie is het tegenovergestelde waarbij de verschillen toenemen.

Tot slot.

Het blijft vermakelijk:

Overigens één commentaar via Yahoo! vond ik wel erg geestig: “so that's where my frisbee went…”

Nieuws uit Nederland

Spanje..
De Spaanse minister van Economische Zaken, Luis de Guindos, zegt met zoveel woorden: “We hebben geen Europese steun nodig”. Ik kan me nog heel erg levendig herinneren dat de Griekse ministers dat ook riepen. En dat gebeurde ook in Portugal en Ierland. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst, maar toch..

• Minister: Spanje behoeft geen redding (RTL-Z)

De anatomie van een systeemcrisis; een drieluik

1. Tweede Kamer gaat huizenprijzen onderzoeken

Wat en hoe de Tweede Kamer met de nieuw geïnstalleerde commissie precies gaat onderzoeken is onduidelijk, maar de commissie gaat dat onderzoek doen onder leiding van Kees Verhoeven (D66). Via RTL-Z:

Verhoeven (1976) heeft behalve de woningmarkt economische zaken, wegen, spoor en innovatie in zijn pakket. Hij is sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamerfractie van D66. Hij was eerder directeur van de regio Amsterdam van MKB Nederland.

Ik kan het bericht aanvullen want voorafgaand aan zijn directeurschap heeft Verhoeven aan de faculteit Ruimtelijke Wetenschappen gestudeerd van de Universtiteit Utrecht. Verhoeven heeft vanwege zijn achtergrond van zijn opleiding inzicht in ruimtelijke economie (en dat is een heel vak apart). Ik ken Kees omdat we niet alleen aan dezelfde faculteit hebben gestudeerd en gedeeltelijk dezelfde opleiding hebben gehad; we voetbalden ook samen bij v.v. Odysseus '91 in hetzelfde elftal. En misschien ben ik daardoor ietwat vooringenomen of bevooroordeeld, maar als hij net zoals toen een vast aanspeelpunt blijkt te zijn zoals bij ons in de voorhoede, dan komt het wel goed met dit TK-onderzoek.

Uiteraard is dit allemaal bijzaak, maar ik wens hem veel succes en wijsheid. En Kees, als je meeleest, je mag me altijd bellen (of mailen). En mocht je meelezen, hieronder volgt een uitgebreide analyse die ik je als voorzet voor het TK-onderzoek wil meegeven..

• Verhoeven (D66) leidt onderzoek huizenprijzen (RTL-Z)

2. Martin Armstrong, Julius Caesar en schuldencrises

Terwijl wereldwijd vastgoedzeepbellen aan het leeglopen zijn en politici met allerhande kunstgrepen proberen de huizenprijzen op peil te houden, schrijft Martin Armstrong over de schuldencrisis zoals die in de tijd van Julius Caesar speelde. Martin Armstrong heeft dit in het verleden al vaker gedaan en gaat in dit nieuwe stuk (pdf van 46 pagina's) uitgebreid in op de verdraaiingen in de geschiedschrijving over de rol van Julius Caesar in het Romeinse Rijk. Belangrijker is dat Armstrong in gaat op de rol van Caesar als economisch hervormer.

De geschiedenis herhaalt zich weliswaar niet, maar het rijmt zeker. Armstrong belicht de onttakeling van een steeds corruptere senaat en senatoren die eerst aan hun eigen belang denken – die ook veilig stelden – voordat er aan het algemene belang werd gedacht. Een crisis zoals nu, gebeurde ook 2.000 jaar geleden.

Armstrong heeft in het verleden vaker over dit onderwerp geschreven en toen ik het (snotterend op de bank) zat te lezen kwam ik de belangrijkste hervorming van Caesar niet expliciet tegen. Kennelijk reserveert Armstrong die methode voor de drie lezingen die hij binnenkort in San Fransisco, Berlijn en Bangkok (voor heel veel geld) geeft.

De hervorming waar het in feite omdraait beschrijft hij slechts voor wat betreft de invulling. In het jargon van economen heet dit echter een “schuld-voor-eigendom ruil” (of in treffender Engels: 'a debt-for-equity swap'). Armstrong's uitgebreide analyse met vele aanvullingen uit het huidige tijdsgewricht geven een verhelderend beeld over de parallellen van het heden met het verleden. Armstrong gaat in detail in op de corruptie in het Romeinse Rijk en de manier waarop Julius Caesar hiermee afrekende.

• Martin Armstrong: Anatomy of a debt crisis only Julius Caesar understood (pdf) of (MartinArmstrong.org; publicatie onder 18 maart 2012)

3. Schulden: wegstrepen of uitruilen?
De analyse van Martin Armstrong is ontzettend belangrijk omdat hij de politieke en electorale context van die tijd beschrijft. Er zijn vele meningen te vinden die pleiten voor het één dan wel het ander, en die speelden toentertijd ook. De analyse van Armstrong is in die zin ontzettend belangrijk omdat hij die nuances aanwijst en toelicht. Die nuances lijken niet bij iedereen door te dringen. Twee voorbeelden: René Tissen en Zero Hedge.

René Tissen schrijft onder de titel “Streep schulden weg” in zijn conclusie:

Wereldschulden conferentie
Houdt de wereld zichzelf voor de gek? Of is het politiek-bestuurlijke geldbeleid inderdaad de beste oplossing gebleken voor een groot en allesomvattend schulden probleem? Beter is het om de koe bij de horens te vatten, via een wereldwijde inventarisatie van schulden en die vervolgens in goed onderling overleg te herstructureren. Dat kan via een wereldschuldenconferentie. Het onderling wegstrepen (kwijtschelden) van schulden moet onderdeel van het denken en het handelen gaan uit maken. In Griekenland kon het. In Portugal moet het. Dan maar beter overal en in goed overleg. De wereld wordt er wijzer van.

Een wereldschuldenconferentie lijkt mij geen verkeerd idee, maar het wegstrepen van schulden gaat niet zo maar! Les nummer één economie: eigendomsrecht is heilig. Zonder eigendomsrecht is er sprake van volstrekte willekeur en dat is nu eenmaal dodelijk voor een economie.

De nuance waaraan René Tissen voorbij gaat is dat eigendomsrechtelijk gezien – bij het wegstrepen van schulden – eigendommen worden overdragen van partij A naar partij B. De schuld verdwijnt wel, maar dat geldt ook voor het eigendom van een derde partij. Denk hierbij met name aan gepensioneerden en spaarders. Bovendien zal er via oneigenlijke wegen belastingbetalers bij worden betrokken. Een dergelijke aanpak is m.i. geen oplossing, maar een recept voor financiële chaos en repressie.

Daarbij komt dat overheidsschulden een te belangrijk anker vormen in het huidige monetaire en financiële stelsel. Zij vormen als het ware de monetaire basis waar alle prijzen, rentes en ruilvoetverhoudingen van worden afgeleid. Het terugbrengen van overheidsschulden door middel van het wegstrepen ervan, ontregelt de hele economie.

Liquideren van staatsschulden kan feitelijk maar op één manier. Dat is door middel van het aflossen met geherwaardeerd goud; goud tegen een veel hogere prijs. Dit is zo'n ABC'tje dat ik werkelijk niet begrijp dat dit niet veel breder onder mijn vakgenoten begrepen wordt.

Dit is ook een punt waar Martin Armstrong om de hoek komt kijken met zijn analyse over hoe Julius Caesar de private schuldenlast in zijn tijd aanpakte. De modee versie van Caesar deed is wat mij betreft al lang en breed geschreven in 2008: Luigi Zingales' “Plan B”.

Het punt waar Martin Armstrong op blijft hameren is dat de goudstandaard geen oplossing biedt voor private schulden. Dat komt omdat private partijen op geen enkele wijze in staat zullen zijn om met goud hun schulden terug te brengen naar een houdbaar niveau. Ziet u “uw buurman” met zijn te hoge hypotheek daartoe in staat als hij geen goud heeft? Een andere methode is nodig; eentje die Caesar ook in zijn tijd toepaste.

Soevereine schulden (lees: staatsschulden) zijn daarentegen wel met goud af te lossen. Dat is waar deze crisis uiteindelijk bij uit zal komen. Dat betekent dat zodra dit gebeurt (voorlopig gaat het niet), het hele financiële systeem via de activa-zijde van financiële partijen (banken, verzekeraars en (pensioen)fondsen) geherkapitaliseerd wordt.

Het is de enige manier om het bestaande financiële systeem met al haar onderliggende eigendomscontracten (letterlijk miljoenen contracten) te redden. Daarmee wordt een complete chaos voorkomen. Het betekent ook dat houders van extee financiering van banken hun claim zien transformeren van één gebaseerd op en “ontleend” aan onhoudbare staatsschulden naar één gebaseerd en ontleend aan goud. Dat is hoe mijn inziens een herstructurering op systeem-niveau eruit ziet. René Tissen heeft mijn waardering, maar hij gaat veel te kort door de bocht.

Dan naar Zero Hedge, want die bericht over de “tweede tsunami” van foreclosures. De berekening van het aantal foreclosures die eraan zit te komen is schokkend, ook al komen die cijfers niet geheel uit de lucht vallen: dit is te verwachten na het systematisch vervalsen van hypotheekaktes in samenhang met de gefabriceerde ‘securitisatieworsten’.

Zero Hedge schrijft in hun conclusie ten aanzien van een bericht van Reuters het volgende:

[Voor de context een stukje via Reuters..]: [..] Principal reduction involves reducing the amount borrowers owe in order to make a loan modification affordable for struggling homeowners. Republicans and the FHFA oppose principal reduction because of the risk of “moral hazard”- that homeowners who do not need help will seek to abuse largesse and have their mortgages reduced too.

“Until banks engage in meaningful principal reduction as a matter of course,” ESOP's Seifert said after a recent protest at a Chase branch in Cleveland, “this crisis will not end.”

[Zero Hedge]: Well then it won't. Because since every bank asset is another bank's liability, unless the govement pulls a GSE, and funds the wholesale mortgage reduction (call it the “final solution” of ubiquitous and unquestioned socialism), banks will not do this. And while this next bank bailout is only years (at most) away, in the meantime we will see banks do just what they always do: foreclose once again, and release the pent up vacant homes into the market. Which for anyone who has taken Econ 101 means prices are about to take yet another dive lower, and the entire housing recovery plan can be scrapped. As to what it means for the Fed's plans for future easing, well… we believe our readers are smart enough to figure this out on their own.

Ik begrijp dat Zero Hedge schuldverlaging een vorm van socialisme noemt en stelt dat dit niet werkt. Echter, Zero Hedge gaat voorbij aan belangrijke nuances. Bij een schuldverlaging in ruil voor een eigendomsbelang in het onderliggende onderpand (lees: een huis), is er geen sprake van socialisme (overdracht), maar van kapitalisme (ruil).

Het belangrijke aspect waarbij aan voorbij wordt gegaan is dat de prikkels zo kunnen worden geregeld dat mensen die geen enkel probleem hebben bij het financieren van hun “leasehuis” geen financieel gewin hebben bij een hypotheekverlaging. Dat moet voorkomen worden om het “generieke karakter” van de huizenprijs te stabiliseren. Wanneer zij een aandeel van hun eigendom moeten overdragen aan de bank dan is er sprake van een prikkel die “moral hazard” als het ware opvangt en beperkt zo niet irrelevant maakt. Overigens slaat de omschrijving “generieke karakter” op het netwerk-effect in de ruimtelijke zin van vastgoedprijzen.

Wat een veel groter probleem is, is dat banken juist vanwege de systematische fraude met hypotheekaktes een situatie hebben gecreëerd die veel neteliger is dan menigeen denkt.

Amerikaanse banken hebben namelijk een belang om te verhullen dat zij papieren hebben vervalst en daardoor hebben zij de prikkel om dit onder het tapijt te houden. Tussen de echte financiers van hypotheken (lees: institutionele beleggers) en de huiseigenaren met een hypotheek onder water, staan banken in. Die treden op als intermediair en willen niet alleen mee werken, zij kunnen niet aan een dergelijke oplossing meewerken.

Als banken dat wel zouden doen, dan moeten banken met de billen bloot en erkennen dat de wijze waarop zij de hypotheekaktes administreerden een vorm van valsheid in geschrifte betreft. De boetes en schadebedragen zouden het Amerikaanse bankwezen dan in een klap failliet maken. Amerikaanse banken werken dus niet mee aan de mogelijkheid tot een uitruil van schuldverlaging voor een aandeel in eigendom, terwijl zij financieel gezien geen belanghebbende zijn: zij zijn slechts een intermediair.

Het bizarre van de huidige situatie is dat banken een groter verlies op hypotheekschulden veroorzaken en verliezen nemen, dan strikt noodzakelijk is. Waarom doen zij dat?

Over ingebouwde systeemfouten gesproken. Dit betreft de grootste illegale stunt in de geschiedenis van het eigendomsrecht ooit. Zonder te willen overdrijven; dit probleem dat banken hebben gecreëerd neemt epische proporties aan. En dat brengt mij terug naar het onderzoek van de Tweede Kamer onder leiding van mijn oud teamgenoot bij v.v. Odysseus, Kees Verhoeven.

De Nederlandse woningmarkt zit m.i. op een tikkende tijdbom omdat er een hypotheeksecuritisatieworst is gefabriceerd met een omvang van zo'n  €230 miljard. Dat is het equivalent van 40% van ons bruto binnenlands product. Nederlandse grootbanken en de overheid hebben – net zoals in Amerika – alle prikkels om te verhinderen dat de enige exit annex nooduitgang voor private schulden gebruikt wordt. Als zij deze nooduitgang zouden openen dan zal blijken dat de wijze waarop de securitistatieworst in elkaar gedraaid is, hen heeft genoodzaakt om de belegging (lees: een verkocht plakje uit de securitisatieworst) los te koppelen van de onderliggende hypotheken.

Dit komt omdat een eeuwig geldende regel met ingewikkelde prietpraat is omzeild. U kunt zich vast nog wel herinneren dat er gesteld werd dat bankiers financiële producten maakten die zij zelf niet langer begrepen. Dat is onzin. Men overtrad de wetten van de logica. Onthoudt het volgende goed:

Vergelijk de kansdistributie van hypotheeksecuritisaties met de sterftekans in een samenleving. Die kansberekening zegt per definitie nooit iets over de individuele uiting ervan.

‘Securitisatieworsten’ doen alsof dat wel kan. De kansdistributie van welke hypotheek kapot gaat en welke niet, is slechts een theoretische exercitie die berekend kan worden. Echter, welke hypotheek dat daadwerkelijk zal zijn is te allen tijde een onbekende. De koppeling van een hypotheek aan een plakje uit de securitisatieworst (die elk een eigen risicoprofiel heeft) kan alleen gemaakt worden nadat een hypotheek kapot is gegaan.

Dit is waarom banken in Amerika niet mee willen en kunnen werken aan een echte oplossing voor de zeepbel op huizenmarkten. Dat geldt hoe dan ook voor Amerika, en ik ben doodsbang dat dit ook voor Nederland geldt. Zolang deze olifant in de kamer wordt gemist, dan blijft deze ellende aanhouden. Als de Tweede Kamer echt onderzoek doet, dan is dit het onderwerp waar men zich volledig op moet gaan storten. Ik wens de TK-commissie alle succes en wijsheid toe. Denk aan Julius Caesar: hij snapte dat er rigoreuze hervormingen nodig zijn. Dat betekent: niet wegstrepen, maar uitruilen.

Bronnen voor Tissen en Zero Hedge:

• The Second Foreclosure Tsunami Is Coming, And Is About To Kill Any Hopes Of A “Housing Bottom” (Zero Hedge)
• Tissen: Streep schulden weg (RTL-Z)

Kassa in Berlijn..
Via Nu.nl:

De twee landen ondertekenden in 2011 al een akkoord, dat de Duitse belastingbetaler de kans bood om anoniem een eenmalige 'lumpsum' te betalen over Zwitserse tegoeden onder een fiscaal tarief van 19 tot 34 procent. Dat tarief is nu verhoogd naar 21 tot 41 procent.

[..] Duitsers hebben volgens schattingen voor minstens 100 miljard euro op Zwitserse bankrekeningen staan. Met het nieuwe verdrag denkt de overheid dat zeker voor 10 miljard euro aan belastingheffingen zal terugvloeien naar de Duitse staatskas.

Dat is nog eens snel geld verdienen.. uh.. afromen..

• 'Be en Berlijn eens over belastingverdrag' (NU.nl)

In ander nieuws:

• ING: Particuliere beleggers ontvluchten Nederland (RTL-Z)
• Raad van State waarschuwt voor afbrokkelen instituties in onzekere tijd (FD)
• Benzine in verhouding nog nooit zo duur (FD)
• Koffie en sigaretten maken je slimmer (Welingelichte Kringen)

Uit buitenlandse media

Een wereld zonder geld?!
Fysiek cash of digitale nullen en eenen? In het onderstaande artikel wordt een geweldige reflectie gegeven over de gebruikte argumenten in de discussie over nieuwe vormen van digitaal afrekenen. Het punt dat wordt gemaakt is er een waarvan ik geniet: ruilmiddelen zijn in beginsel onderhevig aan de vrije keuze van het individu.

Voorgeschreven ruilmiddelen (lees: wettige betaalmiddelen) dwingen een standaard af via een wettelijk monopolie. De discussie die door de modee digitale ontwikkelingen van digitaal geld volgt lijkt daardoor te gaan of biljetten en munten door het nieuwe middel moeten worden vervangen. Dat is een 'brug' te ver. Het punt van die nieuwe vormen van geld is dat deze digitale valuta's (of het nu om Bitcoin of om andere voorbeelden gaat) dat zij zogenaamde complementaire ruilmiddelen zijn. Die kunnen bestaan naast dat het opgelegde wettige betaalmiddel. Verhelderend en kort artikel..

• Cash: Killing It, or Building Bridges to It? (Credit Slips)

Pepperspray: weapon of first resort
Stel dat het collegegeld dat je moet betalen in het ene jaar $1.000 is en wordt verhoogd naar $5.000 tijdens je studie (de bedragen zijn overigens volledig fictief..). Wat doe je dan als student? Je laat weten bij de openbare hoorzitting waarbij over dat besluit vergaderd wordt, dat deze stijging van 400% veel te hoog is. Dat kwam een groep studenten in Santa Monica op een portie pepperspray te staan.

In Nederland kennen we het begrip “proportionaliteit” dat veelal gebruikt wordt in de context van wat geoorloofd en ongeoorloofd politie-optreden is. Misschien kunnen we die begrippen naar de VS exporteren want het lijkt er inmiddels op dat bij het minste of geringste de meest disproportionele middelen worden ingezet..

Met een filmpje, de volgende link:

• Santa Monica Students Pepper Sprayed During Public Comment Period on 400% Tuition Increase (Brad Friedman)

London Trader @ King World News
Wederom komt de Londense insider van Eric King met verrassende berichten over de handel in goud in London. Hij spreekt van oorlog en gezien zijn toelichting daarbij kunnen we ons dat levendig voorstellen..

• London Trader – Fed’s Global War Against Gold Escalating (King World News)

Blythe Masters
De rol die Blythe Masters speelt in het grondstoffencomplex en specifiek de goud- en zilvermarkt is al jarenlang onderwerp van gesprek onder goldbugs. Als hoofd van de grondstoffenhandel van JPMorgan zegt zij dat de rol die JPMorgan speelt totaal niet begrepen wordt. JPMorgan faciliteert slechts de handel van haar klanten en “that's it”.

Toen ik dat las had ik maar één gedachte: als JPMorgan de New York Fed, de Exchange Stabilisation Fund en eventueel de US Treasury onder haar klanten rekent, dan spreekt zij inderdaad de waarheid. Zero Hedge neemt het hele interview dat Blythe Masters op CNBC gaf met de lezer door, en alle credits voor Zero Hedge voor de analyse. Hun toelichting is zeer belangrijke omdat het de rol van JPMorgan in financiële markten verduidelijkt: JPMorgan vormt het epicentrum van het hele Amerikaanse bancaire schaduwsysteem. We hebben het hier over $30 biljoen aan “schaduw krediet”.  

• Blythe Masters On The Blogosphere, Silver Manipulation, Gold-Axed Clients And Doing The “Wrong” Thing (Zero Hedge)

Overigens moest ik heel erg hard lachen om de typering die Zero Hedge bedacht voor JPMorgan. Als Goldman Sachs de “Great Vampire Squid” is, dan kan JPMorgan het best omschreven worden als “Jubba the Hutt”…:

Oh dear, this can't be good..
Dit komt (op het moment van schrijven) net binnen. Dit wordt een feest voor financiële media. Een prop trader van JPMorgan (dat is een bankier die voor rekening van de bank handelt en dat sinds de Volcker rule helemaal niet meer mag doen) wordt door “concullega's” ervan beschuldigt dat hij de markt voor kredietderivaten in zijn ééntje beweegt. Onder het mom “waar rook is, is vuur” gaat dit onderwerp de komende tijd uitgediept worden. Vooralsnog moeten we terughoudend zijn, maar zodra een bericht als dit in de openbaarheid komt, dan is de geest uit de fles is. En dit krijg je die er van levensdagen niet meer in terug.. Als hier iets van waar is..

• JPMorgan Trader Accused Of “Breaking” CDS Index Market With Massive Prop Position (Zero Hedge)

In ander nieuws:

• Richard Russell: 'There Is An Ominous Something Out There Waiting To Materialize' (Business Insider)
• German Ideology, EMU, and the Wolfson break-up Prize (Ambrose Evans-Pritchard; Telegraph)

De analyse van Evans-Pritchard schrijft de euro en de eurozone zowat de veieling in (en alleen daarom al een must read), maar ik ga er niet in mee..

Tot slot.

Via een vriend die mij onder de titel “de ultieme test” de volgende foto stuurde. Hij weet maar al te goed dat mijn muziekgenre niet overeenkomt met die van Sky Radio. Desalniettemin, Sky Radio snapt het!

Nieuws uit Nederland

DNB 'stuurt' Nederlandse bankensector
Friesland Bank blijkt lange tijd in gesprek te zijn geweest met de omgebouwde Haagse zakenbankiers van NIBC. NIBC verkreeg nadat het in de problemen was gekomen een bredere banklicentie zodat zij ook als particuliere spaarbank kan opereren en bij de noodloketten van de centrale bank kan aankloppen. Toen Friesland Bank bij DNB aankaartte dat zij in gesprek was, werd snel duidelijk dat DNB niets zag in het samengaan omdat 'een ­fusie met NIBC niet de meest duurzame oplossing is', zo staat te lezen in het FD.

Het FD schrijft verder: “Friesland Bank stevende af op een monsterverlies van mogelijk meer dan €150 mln. Dat is zeer veel voor een bankje met een ­balanstotaal van €11 mrd, maar slechts een schrammetje voor de Rabobank met een balanstotaal van €731 mrd”.

Friesland Bank stevende dus af op een ongeluk. De bestuurder werd zogezegd vervangen en de auto die niet door de APK-keuring kwam is op de trailer gezet van Rabobank. Overigens, dat is een omvangrijk balanstotaal met 120% van ons bruto binnenlands product (BBP) van Rabo.

In één week tijd hebben we dus alle Nederlandse banken in het nieuws zien langskomen. Over SNS Reaal werd in het FD dinsdag openlijk gespeculeerd dat als het fout gaat, de belastingbetaler zal moeten bijspringen. NIBC wordt in het bericht van vandaag (ongewild) in het nieuws erbij gesleurd omdat zij – volgens DNB – een problematisch verdienmodel heeft. Verder kwam ING in het nieuws omdat onze grootste systeembank onderdelen gaat afstoten en in Azië een onderdeel lijkt te kunnen slijten. De Ondeemingskamer heeft ten aanzien van het failliete Fortis geconstateerd dat er sprake was van wanbeleid en staatsbank ABN-Amro zit in haar maag met een portefeuille leningen aan Griekse bedrijven ter waarde van €1,3 miljard.

Bij RTL-Z lezen we:

ABN AMRO is tot op de dag vandaag van mening dat de bank eigenlijk niet mee hoeft te doen. De belangen zijn groot. ABN heeft voor 1,3 miljard aan stukken. Als ze wel meedoet kost dat 880 miljoen euro. ABN AMRO meent dat de obligaties die het in bezit heeft, niet onder de schuldenverlichting -de zogenaamde PSI (private sector involvement)- vallen, omdat het leningen aan Griekse bedrijven zijn, en niet aan de Griekse overheid.  

Als we het patroon van deze berichten moeten samenvatten dan komt het erop neer dat de motor van de Nederlandse FIRE-economie (een economie geschoeid op groei afkomstig uit Finance, Insurance & Real Estate) estig aan het haperen is. Het woord insolvabel komt verrassend genoeg niet voor..

• DNB verbood fusie Friesland en NIBC (FD)
• Kyobo overweegt bod op Aziatische tak ING (NU.nl)
• ABN AMRO schuift beslissing Griekse obligaties vooruit (RTL-Z)
• Ondeemingskamer: wanbeleid bij Fortis (RTL-Z)

Grondstoffencomplex
Het is geen bericht uit een Nederlandse medium, maar een Engelstalig bericht van persbureau Reuters en het betreft de ontwikkeling waarvan we het patroon in het verleden al vaker hebben aangewezen: de termijnmarkten voor grondstoffen worden meer en meer door financiële partijen gedomineerd, terwijl de maakindustrie aan een steeds korter eindje moet trekken. Wat doen bankiers met opslagloodsen voor grondstoffen? Mischien wel een even zo relevante vraag: Wat doen Nederlandse toezichthouders met buitenlandse bankiers met opslagloodsen in Nederland?

Bij Reuters lezen we: “In February, sources told Reuters that investment bank JP Morgan was in the process of moving metal from LME-registered sheds in Vlissingen to its warehouses in Rotterdam as the race to expand the storage business heated up”.

En de volgende quote is ook erg typerend: “Traders cite queues of about half a year in Vlissingen, where rents were raised by 10 percent as of April 1, in a move sources say was aimed at compensating for the revenue shortfall that the new load-out rates would otherwise have caused”.

Geld verdienen met het speculeren met grondstoffen? De maakindustrie moet de hogere kosten maar betalen. En dat betekent dat u als consument de kosten doorberekend krijgt. De termijnmarkten voor grondstoffen worden op deze manier ontkoppeld van de fundamentals en dat is geen goede ontwikkeling.

• Exclusive: Glencore unit ramps up metal stores in Dutch hot spot (Reuters)

Het poldermodel
De geïnstitutionaliseerde overlegstructuur van werkgevers, werknemers en overheid die in Nederland via de Sociaal-Economische Raad (SER) verloopt is aan een transformatieproces begonnen. De vakbonden vinden dat zij de afgelopen jaren te veel hebben ingeleverd en lijken meer en meer bereid tot acties. Voor de loonkostenontwikkeling en de concurrentiekracht van Nederland is dat niet een gelukkige ontwikkeling aangezien de broekriem juist aangehaald moet worden. Dat neemt echter niet weg dat vakbonden een punt hebben. Immers, de top geeft zichzelf onhoudbare en niet te verantwoorden salarissen, en de massa moet zuinig aan doen.

Dit gaat een interessante dynamiek opleveren; het FD licht toe..

• Uur U voor poldermodel (FD)

Nieuws uit buitenlandse media

Griekenland
De zelfmoord van een 77-jarige man heeft voor opschudding in Griekenland gezorgd. De man zag geen uitweg meer, wilde niet noodgedwongen leven van eten die hij in prullenbakken moet zoeken, en vergeleek de Griekse regering met het collaborerende regime ten tijde van de bezetting door de Nazi's. In de inmiddels gepubliceerde afscheidsbrief is te lezen:

“The Tsolakoglou govement has annihilated all traces for my survival, which was based on a very dignified pension that I alone paid for 35 years with no help from the state. And since my advanced age does not allow me a way of dynamically reacting (although if a fellow Greek were to grab a Kalashnikov, I would be right behind him), I see no other solution than this dignified end to my life, so I don’t find myself fishing through garbage cans for my sustenance. I believe that young people with no future, will one day take up arms and hang the traitors of this country at Syntagma square, just like the Italians did to Mussolini in 1945.”  

Dit is wel echt de meest gitzwarte kant van deze crisis..

• Man Commits Suicide In Broad Daylight On Athens' Syntagma Square To Protest “Occupation Govement” (Zero Hedge)
• Syntagma Square Suicide Note Ends With Call To Young Greek People To “Hang The Traitors” (Zero Hedge)

JPMorgan speelt vals en de Amerikaanse overheid 'eet mee'..
JPMorgan wordt vermoedelijk deze week aangeklaagd door de CFTC voor haar wanpraktijken bij het faillissement van Lehman Brothers. De details van het hoe en waarom van deze rechtszaak zijn heel summier opgetekend bij Reuters, maar daar lezen we:

“JPMorgan extended the credit using an inaccurate evaluation of Lehman's worth, improperly counting Lehman's customer money as belonging to the firm, the newspaper said, adding that firms are not allowed to use customer money to secure or extend credit under federal law”.

De constructie om krediet aan Lehman Brothers te verschaffen was gebaseerd op het geld van klanten van Lehman Brothers en dat mag niet. Hoe de geldstromen liepen wordt niet duidelijk, maar verondersteld mag worden dat geld uit Lehman Brothers verdween en bij JPMorgan terecht is gekomen.

Verwacht wordt dat de CFTC met JPMorgan gaat schikken:

The Commodity Futures Trading Commission (CFTC) is expected this week to file a civil case against JPMorgan. The bank is expected to settle the Lehman matter and pay a fine of about $20 million, the paper said.

Ook dit patroon hebben we vaker aangewezen: de bank fraudeert en de Amerikaanse overheid eist haar deel op. Of onze berekening helemaal klopt weten we niet, maar gemakshalve houden wij aan dat het schikkingsbedrag van $20 miljoen met factor 5 vermenigvuldigd moet worden om te weten hoeveel klanten van Lehman Brothers als gevolg van deze onhoudbare constructie hebben verloren..

• Regulator to penalize JPMorgan over Lehman demise: NYT (Reuters)
• CFTC orders JPMorgan to pay $20 million in Lehman case (Yahoo!)

Een Goldman Sachsje
Er is weer een prachtige illustratie van een Goldman Sachsje. Het is vrijwel niet te beschrijven hoe je als klant wordt uitgekleed. De zakenbankiers van Goldman Sachs lukt het wederom..

• Corzined Marvell Muppets Sue Vampire Squid (Zero Hedge)

Prop Trader tegen Joris Luyendijk: 'Zilvermanipulatie is eenvoudig'
Een opmerkelijke uitspraak van een 'prop trader” (een handelaar die voor een bank voor de rekening van de bank speculeert.. uh handelt) die Joris Luyendijk optekende bij de Guardian:

“Under regulation, the rest of the market would spot a hedge fund if it tried to coer a particular market, say silver. There are hedge funds out there big enough to do that, individually. Moving the market means that you're buying or selling such huge quantities of, say, silver, that you influence the price of silver itself”.

• Prop trader: 'It's worth pointing out that forecasting makes no sense' (Joris Luyendijk; Guardian)

Liquidity Trap
Van de economische termen die er in omloop zijn, is dit één van de allerbelangrijkste: een “liquidity trap”. Japan heeft er al zo'n drie decennia last van en zit erin gevangen. Izabella Kaminska neemt het begrip met de lezer door en vult de vele omschrijvingen aan met haar eigen inschatting. Ik zit niet helemaal met haar op één lijn en gezien het aantal en de strekking van de vele reacties ben ik niet de enige. Dit is een voorbeeld van een voortslepend debat onder economen. En dit is een zeer heetgebakerd debat..

• Why QE is being mis-sold (FT Alphaville)

Alex Hope..
Erg vermakelijk: Alex Hope, een 23-jarige valutahandelaar die bekend werd omdat hij naar verluid zo'n 200.000 pond zou hebben uitgegeven aan een fles champagne om zijn succes te vieren, is opgepakt. Althans, dat bevestigt zijn publiciste. Er klopt iets niet aan het verhaal over Alex Hope en de lezers (zie de commentaren) zijn m.i. een stuk scherper dan de joualisten. Wat doet een valutahandelaar met een publiciste als woordvoerder? Een publiciteitsstunt is niet uitgesloten..

• The audacity of (Alex) Hope (FT Alphaville)

Fofoa: Peak Exorbitant Privilege
Deze analyse gaat u tijd kosten. Heel veel tijd. Afhankelijk van de pagina-indeling gaat dit stuk richting de 20 pagina's om u een idee te geven. Desalniettemin adviseer ik u om de tijd hiervoor uit te trekken: de analyse is namelijk steen en steengoed. Wilt u de historische evolutie van het inteationale monetaire stelsel en de inteationale verhoudingen ervan kunnen doorgronden, dan is dit een analyse waar niemand omheen kan.

Om u een tipje van de sluier op te lichten, één quote die een belangrijke rode draad vormt, is erg treffend:

In 1932 French economist Jacques Rueff proclaimed the gold-exchange standard that had come out of the Genoa conference a decade earlier “a conception so peculiarly Anglo-Saxon that there still is no French expression for it.” [2]

Uit de inleiding:

“Het importeren van meer goederen dan je exporteert betekent dat veel containers leeg teruggaan. Deze visuele illustratie van [het Amerikaanse] tekort op de handelsbalans is wat te zien is wanneer automobilisten langs de haven van New York en New Jersey rijden en op de New Jersey Tupike (lees: snelweg) zien. In de eerste acht maanden van 2010 zegt de haven het equivalent van 700.000 meer containers [van 6 meter] in te voeren dan er worden uitgevoerd.

45% van de containers die door het havenbedrijf APM Terminals uit de havenfaciliteit 'Port Elizabeth' (een deel van de haven van New York en New Jersey) uitvoert, zijn leeg: een weerspiegeling van de handelsonbalans.”

Dit is het openingsschot van een analyse waar ik werkelijk “een puntje aan kan zuigen”. Meesterlijk, meesterlijk, meesterlijk! De conclusie van Fofoa is iets dat ik vorige week uit een uitspraak van Jean-Claude Trichet distilleerde en verdient het om pas op het einde onthuld te worden nadat u de analyse heeft gelezen..

Nogmaals, dit is een fenomenale analyse van iets dat zo complex is, dat er maar weinigen op deze aarde zijn die dit kunnen bevatten. Fofoa legt het exorbitante privilege van de Amerikanen uit en licht toe dat het privilige in 2005 gepiekt heeft en nu haar (catastrofale) einde nadert:

• Peak Exorbitant Privilege (Friend of friend of another)

Overigens, het is helemaal niet erg om af en toe gewoon door te lezen zonder dat u de technische aspecten helemaal kunt doorgronden; Fofoa vat die samen in een algemene gedachte die goed te begrijpen is.

Tot slot.

Ik geloof dat in de jaren '80 van de vorige eeuw er in Nederland een film uitkwam onder de veelzeggende titel “Mama is boos”. Dit is een verkorte versie uit Amerika. Deze plaatsen we onder de titel “Papa is boos; héél erg boos!”. Wat een “rant”..