Tag: crisis

Helft Nederlanders heeft vrijwel geen vermogen

Eind vorige week publiceerde De Nederlandsche Bank een vrij positief bericht over het vermogen van de Nederlanders. Collectief hebben we in de eerste helft van dit jaar bijna €6,6 miljard aan onze spaarrekeningen toegevoegd, waarmee ons totale spaarvermogen een recordniveau van €335 miljard bereikte. Dat betekent dat een huishouden gemiddeld €44.000 op een spaarrekening heeft staan, naast eventuele bezittingen in de vorm van onroerend goed of een beleggingsportefeuille. Wat zou dat toch mooi zijn, als ieder huishouden een dergelijk bedrag te besteden had…

Vermogen ongelijk verdeeld
Door alleen het gemiddelde te noemen krijg je de indruk dat het nog niet zo slecht gesteld is met het gemiddelde huishouden in Nederland. Het cijfer is uitermate misleidend, als je beseft dat de vermogensongelijkheid in ons land bijzonder groot is. Eerder dit jaar publiceerde Bas van Bavel de resultaten van zijn onderzoek naar de vermogensposities van Nederlandse huishoudens. Op basis van cijfers van het CBS uit 2014 kwam hij tot de conclusie dat de helft van alle Nederlandse huishoudens geen of vrijwel geen vermogen heeft. Vanuit dat licht bezien kijkt u opeens heel anders naar dat gemiddelde spaarvermogen van €44.000! Heel veel Nederlandse huishoudens hebben in werkelijkheid helemaal geen vermogen opgebouwd, ook al hebben ze misschien een mooie lease-auto voor de deur staan of wonen ze in een eigen huis. Veel van die welvaart is gefinancierd met schulden, gebaseerd op een toekomstige cashflow. We plukken nu alvast de vruchten van onze toekomstige productiviteit, zodat we een hoge levensstandaard kunnen handhaven. De vraag is dan hoe gezond de Nederlandse economie is, zeker als je bedenkt dat veel van ons vermogen in stenen zit. Vastgoed dat voor een relatief groot gedeelte met vreemd vermogen gefinancierd is. Voor meer dan 1 miljoen huishoudens is de schuld aan de bank groter dan de waarde van hun eigen huis. De kans is groot dat een deel van deze huishoudens - ook al hebben ze een geweldig inkomen - helemaal links vertegenwoordigd zijn op onderstaande grafiek.

Helft Nederlandse huishoudens heeft geen vermogen (Bron: Van Bakel, 2014)

De boodschap van dit artikel is om kritisch te zijn naar de economische cijfers die ons via de media bereiken. Soms is het goed om even wat verder te kijken en er andere bronnen bij te pakken, zodat u meer inzicht krijgt in de werkelijke situatie. Het aantal huishoudens dat meer dan €44.000 op een spaarrekening heeft staan is kleiner dan u denkt, wetende dat er zoveel mensen zijn die nauwelijks vermogen hebben.

28 juli 2014
Documentaire: 1929 The Great Crash

In 1929 verloren Amerikaanse huishoudens gezamenlijk $25 miljard aan vermogen door de grootste beurscrash die het land ooit had meegemaakt. In zes dagen tijd verloren aandelen een derde van hun waarde. Talloze bedrijven gingen over de kop en binnen korte tijd gingen 3.000 banken kopje onder omdat spaarders er hun geld weghaalden. Spaarders die te laat waren zagen hun vermogen in rook op gaan.

Het was een crisis die veroorzaakt werd door overvloedige beschikbaarheid van kredieten in de ‘Roaring Twenties’. Het optimisme was groot na het aflopen van de Eerste Wereldoorlog en de toenemende massaproductie maakte consumentengoederen voor steeds meer Amerikanen betaalbaar. In het enthousiasme werd er volop gespeculeerd op nog hogere aandelenkoersen en nog grotere winsten, maar de bomen groeien niet tot aan de hemel…

1929: The Great Crash
Aan de beurscrash van 1929 ging een geweldig beursjaar vooraf. In 1928 leek er nog geen vuiltje aan de lucht, toen de aandelenmarkt in een jaar tijd 50% omhoog ging. Beleidsmakers werden na deze grote beurscrash voor een duivels dilemma gesteld: Moeten we de markt laten uitzieken? Of is het beter om in te grijpen? Centrale banken wisten zich ook geen raad en lieten de depressie steeds dieper worden, totdat op een gegeven moment de geldhoeveelheid met een derde was gekrompen en de werkloosheid naar recordniveau was gestegen. Een devaluatie van de dollar en een groot stimuleringsprogramma brachten na jaren van bittere ellende eindelijk verlichting. Wat kunnen we leren van de vorige Depressie? Een documentaire van 45 minuten...

4 juli 2014
BIS: “Schuld kan niet de drijfveer zijn van economische groei”

De Bank of International Settlements (BIS) heeft zondag een nieuw rapport naar buiten gebracht over de toestand van de wereldeconomie. Ondanks de stijgende aandelenkoersen en de afnemende volatiliteit op de financiële markten ziet de BIS nog geen robuust economische herstel. Volgens de BIS is nieuw beleid nodig om uit de schaduw te komen van wat men inmiddels de ‘Grote Recessie’ noemt. Dit omvat een andere kijk op de manier waarop we economische groei realiseren.

Hoewel er de laatste jaren meer positieve signalen over de economie naar buiten komen blijven de investeringen zwak. Dat terwijl centrale banken een extreem soepel monetair beleid voeren met historisch lage rentes. Schulden – zowel op publiek als privaat niveau – stijgen weer, maar de toename in de economische productiviteit vlakt steeds verder af. Men spreekt zelfs van economische stagnatie. Eerder dit jaar schreven we ook al over deze zorgelijke trend, die goed zichtbaar wordt aan de hand van de volgende grafiek.

Productiviteit van schulden neemt snel af

Financiële cyclus

De BIS schrijft in haar rapport dat beleidsmakers verder moeten kijken dan de traditionele focus op de bedrijfscyclus om gebalanceerde en duurzame economische groei te realiseren. Naast een bedrijfscyclus bestaat er volgens de BIS namelijk ook nog iets als een financiële cyclus. De structurele tekortkomingen van ons economische model en de verkeerde allocatie van kapitaal, die verborgen blijven in tijden van groei en die pas zichtbaar worden in een crisis, moeten aangepakt worden. Dit klinkt misschien wat abstract, maar de volgende zin van de samenvatting van het BIS rapport laat niets aan duidelijkheid te wensen over: “Het is noodzakelijk om af te stappen van schulden als belangrijkste groeimotor voor de economie”.

De aanhoudend lage rente geeft een ‘vals gevoel van zekerheid’, zo stelt de BIS. Het economische en monetaire beleid legt teveel nadruk op versoepeling tijdens de fase van economische neergang, terwijl er te weinig gedaan wordt om bubbels in de economie te voorkomen. De BIS schrijft het volgende in haar rapport:

“Dit veroorzaakt een neerwaartse tendens in de rente en een opwaartse tendens in schuldniveaus. Daardoor vallen we in een schulden gat, een situatie waarin het nog moeilijker wordt de rente te verhogen zonder de economie schade toe te brengen. Systemische financiële crises worden niet minder frequent of minder intens, private en publieke schulden blijven toenemen, de economie slaagt er niet in een duurzaam groeimodel te vinden en de monetaire en fiscale beleidsmaatregelen schieten te kort. Na verloop van tijd verliezen de maatregelen hun effectiviteit en veroorzaken ze de omstandigheden die ze juist moeten bestrijden.”

De financiële cyclus en de bedrijfscyclus (Klik voor een grotere versie)

30 juni 2014
Martin Armstrong: “Social onrust is overal”

Volgens Martin Armstrong krijgt de wereld steeds meer te maken met sociale onrust. Mensen verliezen hun vertrouwen in de overheid en in het economische beleid dat gevoerd wordt, zo schrijft hij in een ingezonden stuk voor Zero Hedge. Ook begrijpt men niet waarom het economische systeem, dat na de Tweede Wereldoorlog zoveel voorspoed heeft gebracht, nu lijkt te imploderen. Het overheidsapparaat is in veel landen zo groot geworden dat de kosten bijna niet meer op te brengen. De crisis waar we nu in verkeren is ook niet op te lossen door een zware vermogensbelasting, zo stelt Armstrong. De enige oplossing die hij voorziet is om het huidige systeem af te breken en met een schone lei te beginnen.

Sociale onrust
Armstong verwijst naar een demonstratie tegen armoede in Londen, waar 50.000 mensen aan deelnamen. Wat opvalt is dat deze mensen niet duidelijk konden maken waar nou precies het probleem zat. Sommigen wijt de economische malaise aan buitenlanders die banen innemen, anderen wijten de crisis aan de bankiers of aan belastingontduikers. Volgens Armstrong heeft de crisis uit de hand kunnen lopen door deregulering van de bankensector in de Verenigde Staten. Daardoor gingen banken onverantwoorde risico's nemen, die ze konden afwentelen op de samenleving. Centrale banken moesten eraan te pas komen om een complete bevriezing van het banksysteem te voorkomen. Iedere crisis zal door de politiek aangegrepen worden om meer macht naar zich toe te trekken, zo waarschuwt Armstrong. Vrijheid komt steeds meer in het gedrang, een trend die volgens hem pas doorbroken kan worden zodra men inziet dat de overheid de bron is van veel problemen. Het is de vraag wanneer men wakker wordt en de problemen weet te herleiden tot falende politiek. Als we niet ingrijpen zal de politiek ons verder duwen richting een communistische staat, zo stelt Armstrong.

Sociale onrust neemt nog steeds toe

30 juni 2014
Shinzo Abe mist doel met zijn derde pijl

Afgelopen week heeft premier Shinzo Abe eindelijk zijn derde pijl afgeschoten. Het is de laatste pijl in zijn drietrapsplan om de Japanse economie nieuwe vitaliteit te bezorgen. De eerste twee pijlen zijn al in de loop van 2013 met redelijk succes afgevuurd. De eerste pijl was bedoeld om de inflatie in een periode van 2 jaar op te jagen naar 2%. Deze doelstelling oogt in eerste instantie succesvol. Het niveau van inflatie bedraagt na een jaar ongeveer 1,5%. De tweede pijl was bedoeld om de economische groei aan te jagen. Ook deze pijl is redelijk succesvol afgevuurd. Dankzij een stimuleringsbudget ter waarde van $ 110 miljard is de groei in 2013 uitgekomen op meer dan 1,5%.

En nu is dan de derde pijl afgevuurd. De derde is bedoeld om structureel de groeikracht van de Japanse economie te vergroten. Dat is hard nodig, want jaarlijks neemt de werkzame bevolking met 0,5% af. Dat afkalvingsproces kan nog enigszins vertraagd worden door meer vrouwen en bejaarden tot de arbeidsmarkt toe te laten. Ook het werven is een optie, maar een zeer omstreden optie. En dus moet de structurele groei verbeteren door een hogere productiviteit. Als de zaken op zijn beloop gelaten worden, dan is het land veroordeeld tot een groei tussen 0,5% - 1%. Als het eerste gewin kattengespin is, dan ziet het er niet naar uit, dat de derde pijl het succes van de eerste twee gaat evenaren. Het probleem is, dat er feitelijk geen pijl is afgeschoten maar dat talloos veel naaldjes geplaatst zijn in de hoop dat enkele hun heilzame werk zullen doen. Zo wil Abe enkele hervormingen in de corporate sector doorvoeren. Die moeten ervoor zorgen, dat meer bedrijven oog krijgen voor de belangen van de aandeelhouder. Dat is geen overbodige luxe. Veel bedrijven zitten op stapels liquiditeiten en voelen amper of geen aandrang een deel van die gelden terug te ploegen in het bedrijf. Als ze gedwongen worden meer aan aandeelhouders terug te geven, dan kan dit een impuls aan de economie geven.
Over het nut van andere maatregelen kun je twijfels hebben. Premier Abe gaat de belasting voor bedrijven verlagen om zo investeringen te bevorderen. En inderdaad met 35% is die belasting hoog. Maar waarom nu verlagen, terwijl bedrijven op hun geld blijven zitten? Misschien was een maatregel om de koopkracht van de consument te verhogen meer op zijn plaats geweest. Die consument ziet zijn koopkracht sinds jaar en dag dalen. Ook kun je vraagtekens zetten bij pogingen om de arbeidsmarkt beter te laten functioneren. Nu al bestaat bijna 40% van de werkgelegenheid uit laagwaardige flexbaantjes met een marginale beloning. Heeft het dan zin om het ontslagrecht nog verder te versoepelen?
En wat te denken van zijn pogingen meer vrouwen naar de arbeidsmarkt te lokken? Zolang het voor vrouwen belastingtechnisch aantrekkelijker is om thuis te blijven is ook deze maatregel gedoemd in schoonheid te sterven. De discussie over meer immigratie heeft de premier uiteindelijk niet eens aangedurfd. Voorlopig krijgt Shinzo Abe weinig handen op elkaar voor zijn ‘derde pijl’. De hoogste lof is, dat hij het in ieder geval geprobeerd heeft. Cor Wijtvliet Bron: Financial Times, Abe’s third arrow is more like a thousand needles. June 19 2014
BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor, een vrijwel onmisbaar document voor de actieve belegger!

24 juni 2014
Koers Deutsche Bank naar dieptepunt

In 2013 sprak de Deutsche Bank (DB) over de noodzaak om de divisie Asset Wealth Management (AWM) sneller te laten groeien. Ceo Ansu Jain sprak in augustus van dat jaar nadrukkelijk de wens uit, dat in 2015 het aantal ultra rijke cliënten met meer dan 50% gegroeid zou zijn ten opzichte van 2013. In 2011 genereerde AWM een winst voor belastingen van € 800 miljoen. Voor 2015 voorzag het management graag een winst voor belastingen van € 1,7 miljard. Volgens het management bood de divisie AWM de kortste weg naar het herstel van de winstgevendheid van de hele bank. Die moest in 2015 uitkomen op een Return on Equity van 12%.

De man, die verantwoordelijk was voor deze missie, heette Michele Faissola, een veteraan en vertrouweling van Ansu Jain. Hij was in september 2012 aangesteld als eerste man bij AWM en zag zich voor een bijzondere opgave gesteld. In de periode 2011 – 2012 was er veel onduidelijkheid over de toekomst van deze divisie. Sommige onderdelen gingen in de verkoop. De onduidelijkheid over de toekomst van AWM en van heel de Deutsche Bank zorgde ervoor, dat in de eerste helft van 2012 meer dan € 16 miljard wegstroomde. Daar kon Faissola weinig tegen doen. Zolang er potentiële kopers op de deur klopten, was het juridisch not done om achter nieuwe en vertrekkende klanten aan te jagen. De uittocht van klanten ging gepaard met een even grote uittocht van ervaren medewerkers binnen alle divisies van de bank. In 2011 en 2012 waren er heel grote twijfels over de handel en wandel van de toenmalige ceo Joseph Ackerman. Aandeelhouders dwongen hem in 2012 op te stappen. Toch is het begrijpelijk, dat DB ondanks alle strubbelingen en onduidelijkheden in 2012 alsnog de knoop doorhakte en besloot opnieuw prioriteit te geven aan AWM. Deze activiteiten werken met heel aantrekkelijke marges. Zo kende de divisie wealth-management van marktleider een RoE van 53,5%. Wealth Managent van Credit Suisse kwam in 2012 tot een RoE van 33,7%. AWM kwam in datzelfde jaar niet verder 13%. Dat was heel magertjes, maar bood tegelijkertijd het nodige perspectief. Met een geschatte marktomvang van vele biljoenen euro’s leek dit de beste en snelste manier om de zwaar gehavende winstgevendheid van banken op te krikken en een van de snellere manieren om te werken aan de nieuwe kapitaalseisen. De opdracht van Faissola ging gepaard met veel tegenvallers. De belangrijkste was misschien wel de aanhoudende uittocht van belangrijke seniormedewerkers. Die uittocht duurt tot vandaag voort en heeft ertoe geleid dat de bank een proces is begonnen tegen HPM Partners in New York. De aanklacht luidt, dat deze beleggingsadviseur in een jaar tijd meer dan 12 medewerkers bij Deutsche Bank heeft weggelokt. Hun vertrek betekende ook, dat een onbekend aantal cliënten met hen meeging. Vermogensbeheer laat zich immers het best omschrijven als people’s business. Alleen al in 2012 ging er voor een bedrag van $ 550 miljoen samen met vier medewerkers de deur uit. De rechter moet nu bepalen of de ex-medewerkers en HPM Partners het spel netjes gespeeld hebben. Dat zal echter aan de feitelijke situatie weinig afdoen. Ondanks alle tegenslagen staat Deutsche Bank nog steeds binnen de wereldwijde top tien met 380 miljard onder beheer. Deutsche Bank is de laatste jaren herhaaldelijk op een kwalijke manier in het nieuws gekomen. De bank was betrokken bij het Liborschandaal en wordt ervan verdacht meegewerkt te hebben aan manipulatie van de goudprijs. Daarbij verbleken de problemen binnen AWM. Het is dan ook niet vreemd, dat de koers van het aandeel naar het laagste niveau gedaald is in 10 jaar. Is het aandeel daarmee aantrekkelijk voor de belegger? Met een verwachte koers-winstverhouding van nog geen 7 voor 2014 en een herstel van de omzet- en winstgroei in het eerste kwartaal van 2015 lijkt het antwoord ‘ja’ te moeten zijn. Er schuilen echter nog wel twee belangrijke addertjes onder het gras. De eerste is dat van de kapitaalseisen in het kader van Basel 3. Het ziet ernaar uit dat DB hieraan kan voldoen, maar zekerheid is er nog niet. De tweede is dat van de schandalen en de daarmee samenhangende boetes. Is met het goudmanipulatieschandaal het laatste lijk uit de kast gevallen? Overigens is het de verwachting, dat AWM in 2015 zijn doelstellingen zal waarmaken. BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor.

19 juni 2014
De zon begint weer te schijnen voor Spanje

Na twee jaar pure ellende lijkt Spanje eindelijk op de weg terug. De bankensector lijkt weer gezond en de vraag naar Spaans schatkistpapier laat weer een gezonde groei zien. Spanje kan weer tegen normale tarieven terecht op de kapitaalmarkt. Dat wil natuurlijk weer niet zeggen, dat het land boven Jan is. Er is nog een lange weg af te leggen.

Natuurlijk is het prettig, dat beleggers weer vertrouwen in het land hebben en dat de tienjaars rente weer tot een niveau is gedaald op of onder 3%. Het is zeer zeker een zegen, dat het land dit jaar een groei zal laten zien van meer dan 1% en in 2015 waarschijnlijk op 2% zal uitkomen. Hiermee zal Spanje waarschijnlijk een outperformer worden binnen de eurozone. Een aantrekkende groei is natuurlijk een absoluut vereiste voor het herstel van de werkgelegenheid!

Veel van het Spaanse succes komt op naam van de exportsector. Die liet in 2013 een groei zien van meer dan 5% en liet daarmee zelfs kampioen Duitsland achter zich. Dankzij de combinatie van snelle exportgroei en dalende importen kon het handelstekort van het land met bijna de helft teruglopen. Het succes van de export is vooral gebouwd op een gezonde groei van de productiviteit. Die was echter voor een niet gering deel te danken aan massaontslagen. Vooral dalende kosten en een zeer lage inflatie bepalen het competitief vermogen van Spaanse bedrijven in Europees verband. De extreem lage inflatie heeft als positief effect, dat de daling van de koopkracht bepekt blijft. Dat is goed voor het economisch sentiment in het land en zeker voor het consumentenvertrouwen.

Ondanks deze ‘jubel’ verhalen is het herstel verre van een uitgemaakte zaak. Veel zal afhangen van de investeringsbereidheid in de komende maanden en kwartalen. Het niveau van investeringen ligt nog ver onder dat van de pré crisisjaren. Het niveau moet omhoog, maar er moet tegelijkertijd voor gewaakt worden, dat deze investeringen neerslaan in slechts enkele sectoren. In de jaren voor 2008 profiteerden vooral de bouw en de vastgoedsector. Daar ziet het trouwens op dit moment niet naar uit.

De grote uitdaging voor Spanje is, zoals in zoveel landen, de werkgelegenheid. Ruim 25% van de beroepsbevolking zit zonder werk. De jeugdwerkloosheid is met meer dan 50% veel en veel te hoog. Ondanks het herstel zijn er weinig voortekenen die doen vermoeden dat daar binnenkort echt verandering in gaat komen. Het overheidsbeleid is daarvoor teveel gericht op de langere termijn. De flexibiliteit van de werknemer moet omhoog en zijn loon flexibel omlaag! Er zijn nu maatregelen voor de korte termijn nodig. Gebeurt dat niet, dat kan Spanje op termijn daar een hoge rekening voor betalen in de vorm van een verloren generatie. Deeltijdbanen en meer stages kunnen snel enig soelaas bieden!

En dan is er nog altijd de torenhoge Spaanse schuld. Die bedraagt 100% van het Bruto Binnenlands Product. Tot nu toe heeft de overheid geprobeerd die schuld te beteugelen door te snijden in publieke voorzieningen als onderwijs en gezondheidszorg. Dat heeft niet veel opgeleverd. Misschien is het beter om eens aan het pensioenstelsel te gaan sleutelen, bijvoorbeeld naar de manier waarop er in Spaans pensioenland geïndexeerd wordt! En misschien is het heilzamer geprotegeerde sectoren van de binnenlandse economie open te stellen voor concurrentie. Dat zou de groei van de economie kunnen bevorderen.

Er moet nog een hele waslijst. Maar zal het ook gebeuren? Europese politici hebben snel de neiging om gemakzuchtig achterover te leunen, als er eenmaal een succesje geboekt is.

Cor Wijtvliet,

Helga Jung, the Spanish revival. Project-syndicate Jube 3, 2014

17 juni 2014
Video: Het crisisdiner

Sinds de financiële crisis van half september 2008 komt een groep economen, bankiers, toezichthouders, politici én journalisten bij elkaar om van gedachten te wisselen over de crisis. Driemaal per jaar kwam deze groep bij elkaar en recent werden hun bevindingen openbaar gemaakt in een bundel; Het Crisisdiner. In de volgende video komen enkele auteurs van de bundel bij elkaar en bespreken de huidige financiële, economische, politieke en monetaire situatie. Zijn de banken weer gezond? Gaat de euro het redden? Moet Nederland vasthouden aan de drieprocent norm? En nog vele andere vragen worden besproken door onder anderen Bas Jacobs, Wouter Bos, Ewald Engelen, Robin Fransman, Bernard ter Haar en Harald Benink.

Bron: De Balie

16 juni 2014
Grafiek: Jeugdwerkloosheid Europa blijft hoog

De jeugdwerkloosheid in Europa daalt weer, vooral in de perifere landen als Spanje, Griekenland en Portugal. Desondanks blijft de werkloosheid op een zeer hoog niveau, in vergelijking met de jaren voor de financiële crisis. Een negatieve uitschieter is Italië, waar de werkloosheid de laatste drie jaar juist sterk is gestegen. Hebben we het ergste achter de rug?

Jeugdwerkloosheid Europa stijgt niet verder, maar blijft uitzonderlijk hoog (Via twitter)

28 mei 2014
Weidmann: “ECB kan Europese problemen niet oplossen”

Volgens Jens Weidmann, president van de Bundesbank, is het niet de taak van de ECB om de problemen van Europa op te lossen. Dat zei hij afgelopen week in een interview met de Suddeutsche Zeitung. Volgens Weidmann is er door de financiële crisis van beide kanten controverse ontstaan over het beleid van de Europese Centrale Bank. Sommigen beschouwen de bank als een vangnet voor banken en overheden die in de problemen komen en willen dat de ECB daar nog verder in gaat dan ze nu doet. Anderen zijn van mening dat de ECB al veel te ver is gegaan in het ondersteunen van banken en overheden.

Weidmann stelt dat de ECB duidelijk moet communiceren dat ze niet de problemen van Europa op zich kan nemen. “Het mandaat van prijsstabiliteit mag niet ondergeschikt worden gemaakt aan andere doelen, zoals het garanderen van de solvabiliteit van overheden”. Daarmee reageert hij op de toenemende populariteit van politieke partijen en politici die de spreekwoordelijke geldpers aan willen zetten. “Centrale banken in de eurozone mogen overheden niet financieren en moeten hun mandaat strikt volgen om hun onafhankelijkheid te kunnen bewaren”, zo voegt hij toe.

Over de relatief sterke euro:

De relatief hoge waardering van de euro ten opzichte van de dollar baart de president van de Bundesbank geen zorgen. “We hebben vaker op deze wisselkoers gestaan. Als je de euro vergelijkt met een mandje van valuta zie je dat de euro op dit moment maar een klein beetje boven het handelsgewogen gemiddelde ligt ten opzichte van het moment dat de muntunie werd opgericht. Er bestaat geen twijfel over dat een ruim monetair beleid een lagere wisselkoers met zich meebrengt. Echter ben ik geen voorstander van een actief wisselkoersbeleid dat als doel heeft de euro te verzwakken.”

De gedachte dat een zwakke euro een blijvende verbetering kan geven aan het concurrentievermogen van de Eurozone is onjuist. We hebben dat gezien wat devaluaties in het tijdperk voor de komst van de muntunie ons hebben opgeleverd. Op de korte termijn hielp devalueren voor landen als Italië, maar over de langere termijn ondermijnde dit de bereidheid van beleidsmakers en bedrijven om te veranderen. Dat ging op termijn weer ten koste van het concurrentievermogen. De enige manier om concurrerend te blijven is door innovatief te ondernemen en door productief personeel te hebben. De relatief sterke euro is volgens Weidmann te verklaren door de toenemend vertrouwen in de Eurozone onder de institutionele beleggers. "Daardoor stroomt er kapitaal binnen, voornamelijk richting de perifere landen. Dat heeft de euro sterk gemaakt. Maar het heeft ook een positief effect op deze landen, want de instroom van kapitaal heeft de rente op de kapitaalmarkt naar een all-time low gebracht. Op de lange termijn is dat meer bepalend voor de economie van deze landen dan de wisselkoers."

26 mei 2014
Jurgen Stark: “Het geldsysteem is pure fictie”

Volgens Jurgen Stark is ons huidige monetaire stelsel niets meer of minder dan pure fictie, zo lezen we op de website van het Spaanse Libre Mercado. Tijdens een conferentie van het Ludwig von Mises Institute sprak de voormalig vicepresident van de Duitse Bundesbank en voormalig hoofdeconoom van de ECB zeer kritisch over het monetaire beleid van de laatste jaren. Het is dezelfde man die in 2011 afstand deed van zijn toppositie binnen de ECB, omdat hij pertinent tegenstander was van het rechtstreeks opkopen van staatsobligaties van ‘probleemlanden’ in de periferie van de Eurozone.

Volgens Stark zijn alle centrale banken, inclusief de ECB, de controle over de economische situatie volledig kwijtgeraakt. Het monetaire systeem werd in 2011 gered door gecoördineerde acties van verschillende grote centrale banken, maar volgens Stark is er niets meer van overgebleven anders dan ‘pure fictie’. De monetaire autoriteiten hebben er sinds 2008 alles aan gedaan om een tweede ‘Lehman’ moment te voorkomen. In de woorden van de voormalig hoofdeconoom van de ECB: “Als dat moment er toch komt, dan zal het systeem dat niet overleven.”

Het probleem is het monetaire systeem zelf, dat de mogelijkheid biedt geld te creëren zonder dat daar iets van waarde tegenover staat. Een ander probleem is de multiplier waarmee commerciële banken kredieten kunnen verstrekken, zonder dat daar besparingen tegenover staan. Volgens de insider doet iedereen er verstandig aan een deel van de ‘fictieve besparingen’ om te zetten in ’traditionele’ veilige havens als goud en zilver. Dat is nogal een uitspraak voor een man die tot een paar jaar geleden nog hoofdeconoom was van de ECB!

Risico's verdwijnen onder het tapijt
In een andere lezing in Parijs zei Stark dat het zwakke economische herstel in Europa niet het gevolg is van het ontbreken van monetaire en fiscale stimulering, maar van een langzaam proces van schuldafbouw (deleveraging) en van het ontbreken van structurele hervormingen. Ook zei hij dat het zich zorgen maakte over de gevolgen van het soepele monetaire beleid van de ECB. Als gevolg daarvan zijn de verschillen in rente steeds kleiner geworden, waardoor de markt moeilijker kan inschatten hoe groot het default risico is van een belegging. "Stijgende koersen hebben de euro sterker gemaakt. Maar de financiele markten zijn door de crisis verstoord geraakt. We moeten hier niet al te optimistisch over zijn". Met stijgende koersen doelt Stark op de hogere aandelenkoersen en de dalende rente op staatsobligaties van met name de perifere Eurolanden. De koersstijging suggereert een toenemend vertrouwen in het financiële systeem, maar als we naar de macro-economische cijfers kijken is er zeker geen reden om aan te nemen dat het echt zoveel beter gaat met de economie. (h/t: Shanti, Goudstudieforum)

26 mei 2014