Tag: eba

EBA wil Europese ‘bad bank’ voor slechte leningen
De Europese Bankenautoriteit wil dat Europese landen geld bij elkaar brengen om een zogeheten ‘bad bank’ voor slechte leningen op te richten, zo meldt de Financial Times. Deze bad bank moet vele miljarden aan slechte leningen opkopen van Europese banken, zodat die hun balans kunnen opschonen en de bankensector als geheel weer gezond wordt.

De Europese bankensector heeft meer dan €1.000 miljard aan slechte leningen op de balans staan. Dat zijn leningen met een betalingsachterstand van meer dan 90 dagen waarvan niet zeker is of deze ooit volledig terugbetaald zullen worden. Om verliezen op deze slechte leningen op te vangen moeten banken meer reserves aanhouden, waardoor de winstmarge onder druk komt te staan en banken minder bereid zijn nieuwe kredieten te verstrekken.

Slechte leningen bundelen

Van alle leningen die Europese banken op hun balans hebben staan is gemiddeld ongeveer 5,4% aangemerkt als een slechte lening. Toch zijn de verschillen per land groot. In Italië, dat meer dan een kwart van alle slechte leningen in Europa voor haar rekening neemt, is meer dan 10% van alle uitstaande leningen problematisch. Nederlandse banken hebben daarentegen slechts 2,5% aan problematische leningen op hun balans staan.

Door de Italiaanse bankencrisis van afgelopen zomer wordt er in dat land al enige tijd gesproken over de oprichting van een bad bank, waarin probleembanken als Monte dei Paschi een deel van hun slechte leningen zouden kunnen stoppen. Spanje en Ierland hebben al geprobeerd de bankensector op te schonen met de oprichting van een dergelijke bad bank, maar door de nieuwe bail-in regels en de strenge kapitaaleisen lopen ook deze tegen problemen aan.

Europese Bankenautoriteit wil Europese ‘bad bank’

Europese bad bank

Volgens EBA-directeur Andrea Enria is het daarom tijd om het probleem van slechte leningen in de bankensector op Europees niveau aan te pakken. Doen we dat niet, dan dreigt volgens hem een ‘Japan scenario’ van zeer lage economische groei en een slecht functionerende bankensector. Om dat te voorkomen zou de Europese Unie een nieuw fonds moeten opzetten om slechte leningen van banken tegen de “werkelijke economische waarde” op te kopen. En wie moet die slechte leningen opkopen? Juist, de Europese belastingbetaler.

Dat betekent dat problemen die met name door zuid-Europese banken veroorzaakt zijn opeens ook het probleem worden van de noordelijke landen. Banken kunnen hun balans opschonen en de belastingbetaler gaat daarvoor betalen. Als het aan Klaus Regling van het Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM) ligt zou de nieuwe Europese bad bank tot €250 miljard aan slechte leningen kunnen opkopen.

Toch weer een bailout?

In essentie komt het erop neer dat de Europese belastingbetaler toch weer de rekening moet betalen om de bankensector overeind te houden. Het voorstel van de Europese Bankenautoriteit lijkt dus in strijd met de Europese bail-in regels, die voorschrijven dat in eerste plaats de stakeholders van een bank hun verliezen moeten nemen.

Door slechte leningen van banken over te nemen en de rekening bij de Europese belastingbetaler neer te leggen geef je in feite opnieuw een bailout aan de banken. Het zou eerlijker zijn als de bankensector dit probleem zelf oplost, net zoals het Europese depositogarantiestelsel door de Europese bankensector zelf gedragen wordt. Uiteindelijk zijn het de banken die onzorgvuldig waren met het verstrekken van kredieten. Het zou niet terecht zijn als de belastingbetaler daarvoor moet opdraaien.

Lees ook:
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
31 januari 2017
Analyse: Stresstest Europese banken
Afgelopen vrijdag werden de resultaten van de stresstest voor Europese banken vrijgegeven door de Europese Bankenautoriteit (EBA). Waarschijnlijk heeft u daar al het een en ander over meegekregen op het journaal of in andere media. We vatten de belangrijkste resultaten voor u samen en kijken vervolgens nog eens kritisch welk scenario de Europese toezichthouder voor de banken precies heeft doorgerekend.

Resultaten

De resultaten van de stresstest bevestigen dat Monte dei Paschi di Siena er inderdaad beroerd voor staat. In het scenario dat door de EBA werd doorgerekend zou de kapitaalbuffer van deze bank dalen van het huidige niveau van 12% naar -2,23%. Van alle 51 banken die in de stresstest werden meegenomen was Monte dei Paschi die Siena de enige met een negatieve kapitaalratio. Zie ook onderstaande grafiek uit het rapport.

Een andere bank die de laatste tijd veel aandacht op zich weet te vestigen is Deutsche Bank, de grootste financiële instelling van Duitsland. Deze bank ziet haar kapitaalbuffer in het ongunstige scenario dalen van 13,19% naar 7,8% in 2018. Daarmee doet de bank het niet slechter dan een concurrent als Commerzbank, die haar kapitaalratio ziet dalen van de huidige 13,77% naar 7,42% in 2018.

Kapitaalratio banken in stresstest (Bron: EBA)

Monte dei Paschi di Siena

De Italiaanse probleembank moet snel haar kapitaalbuffer versterken om het vertrouwen van de financiële markten te winnen. Volgens de laatste berichten heeft de bank een plan bedacht om een deel van haar slechte leningen van de balans te halen en onder te brengen in het Italiaanse reddingsfonds Atlante. Ook zou de bank van plan zijn €5 miljard aan nieuw kapitaal op te halen. We zullen deze ontwikkelingen de komende tijd voor u in de gaten blijven houden. Barclays schetste de contouren van dit reddingsplan…

Monte dei Paschi die Siena wil slechte leningen verkopen (Bron: Barclays, grafiek via Holger Schaepitz)

Hoe zwaar was de stresstest?
Als we de resultaten van de stresstest mogen geloven staan de belangrijkste Europese banken er nu inderdaad beter voor dan een aantal jaar geleden. Zelfs de minder sterke Spaanse en Italiaanse banken weten in het crisisscenario hun kapitaalratio boven de 7% te houden. Maar betekent dat ook dat we ons geen zorgen meer hoeven te maken over de Europese bankensector?
- Als eerste merken moeten we opmerken dat de Griekse en Portugese banken niet in het onderzoek zijn meegenomen. Juist in deze landen is het percentage slechte leningen op de balans van banken relatief hoog. Had de toezichthouder deze wel meegenomen, dan waren er waarschijnlijk meer banken door het ijs gezakt.
- Ten tweede is op voorhand moeilijk te zeggen hoe spaarders en beleggers zullen reageren op het omvallen van een bank als Monte dei Paschi. Volgens de Europese regels moet de bail-in in werking treden om een bank overeind te houden, wat betekent dat vermogende spaarders een deel van hun geld verliezen. Welke gevolgen heeft dat voor het gedrag van spaarders? Dat soort secundaire effecten zijn in een stresstest lastig te meten.
- Ten derde is er in het scenario van de Europese Bankenautoriteit geen rekening gehouden met landen die hun schulden niet meer kunnen betalen. Dat is binnen de Eurozone natuurlijk wel een risico, omdat landen binnen een muntunie zelf geen geld kunnen bijdrukken. Dreigt een land toegang tot de kapitaalmarkt te verliezen - zoals Griekenland in 2011/2012 - dan is er zeker kans op een zogeheten default. Dat kan weer gevolgen hebben voor de zogeheten 'credit default swaps', waarmee beleggers het risico op een default kunnen afdekken. Toen de financiële crisis in 2008 uitbrak bleek al snel dat verzekeraar AIG haar verplichtingen niet na kon komen en door de staat gered moest worden. Deze risico's zijn dus niet onder alle omstandigheden af te dekken.
Systeemrisico
De stresstest geeft een interessant inzicht in hoe de banken er in verhouding tot elkaar voor staan, maar het geeft heel weinig zekerheid over de stabiliteit van de bankensector als geheel. We hebben in 2008 gezien dat de verwevenheid van banken zeer groot is en dat het omvallen van één bank als een domino-effect kan doorwerken op andere banken. Weliswaar is het depositogarantiestelsel in de Eurozone verruimd tot €100.000, maar dat is nog steeds een bedrag dat door de banken zelf opgehoest moet worden. Komt een grote bank in moeilijkheden, dan krijgen andere banken daarvoor de rekening gepresenteerd. De garantie van uw spaargeld is dus geen harde garantie. Ook brengt de bail-in nieuwe risico's met zich mee die het gedrag van spaarders kan beïnvloeden.
Welk scenario heeft de EBA getest?
Begin dit jaar maakte de Europese Bankenautoriteit al bekend hoe de stresstest eruit zou komen te zien. De toezichthouder gaat uit van een scenario waarbij de economie de komende jaren in totaal 2,5 tot 5 procent minder groeit dan verwacht, waarin de rente op staatsleningen stijgt en waarin de aandelenkoersen en huizenprijzen dalen. Ook werden schommelingen in de wisselkoers en een daling van de export in het scenario meegenomen. We hebben de belangrijkste variabelen uit de stresstest op een rij gezet. Zo kunt u zelf beoordelen of de stresstest zwaar genoeg is geweest of niet. Naar ons oordeel is het scenario veel milder dan de crisis die ons in 2008 getroffen heeft. Zou er dus weer zo'n crisis komen, dan kunnen de resultaten nog veel slechter uitpakken.
- Rente op Amerikaanse staatsobligaties stijgt met 250 basispunten (2,5 procentpunt)
- Rente Duitse staatsobligaties stijgt met 80 basispunten
- Lange termijn rente in de hele EU stijgt met 71 basispunten in 2016, 80 basispunten in 2017 en 68 basispunten in 2018
- Wisselkoers van Oost-Europese valuta dalen met 8 tot 24 procent tegenover de euro
- Wisselkoers Zwitserse frank stijgt met 23% tegenover de euro
- Aandelen dalen in 2016 wereldwijd met 36% en in Europa met 25,4%. In 2018 staat Europese aandelen nog maar 16,4% lager
- Olieprijs daalt met 48% in 2016 en blijft in 2017 en 2018 44% lager
- Interbancaire rente voor periode van drie maanden stijgt met 33 basispunten
- Europese export 8% lager dan verwacht in 2017 en 6,5% lager dan verwacht in 2018
- Huizenprijzen in 2018 liggen 21% lager dan de verwachting
- Commercieel vastgoed ligt in 2018 23% beneden verwachting
- Werkloosheid EU stijgt 11,6% in 2018, dat is 2,8 procentpunt meer dan verwacht
Economische groei (Bron: EBA)

Ontwikkeling rente staatsleningen (Bron: EBA)

Daling aandelenmarkten in stresstest (Bron: EBA)

Ontwikkeling huizenprijzen (Bron: EBA)

Prijsontwikkeling commercieel vastgoed (Bron: EBA)
1 augustus 2016
EU: “Staatsobligaties zijn geen risicovrije asset meer”
De Europese Unie wil beperkingen opleggen aan de hoeveelheid staatsobligaties die Europese banken op hun balans mogen houden, omdat het schuldpapier niet langer als risicovrij bestempeld mag worden. De EU geeft daarmee gehoor aan de zorgen van Duitsland en Nederland, die de risico’s in het Europese banksysteem verder willen verkleinen voordat er nieuwe stappen gezet worden zoals een gezamenlijk depositogarantiestelsel.

Van de totale balans van banken die actief zijn in de Eurozone bestaat iets meer dan tien procent uit staatsobligaties van eurolanden. Eind vorig jaar was dat een totaalbedrag van €2,73 biljoen, zo blijkt uit cijfers van de Europese Centrale Bank. Dit schuldpapier heeft vandaag de dag een zeer bevoorrechte positie op de balans van banken, omdat ze sinds jaar en dag door toezichthouders erkend worden als een risicovrij bezit. Banken mogen een uitzonderlijk groot gedeelte van hun bezittingen aanhouden in staatsobligaties van één specifiek land, zonder dat ze daar een buffer voor opzij hoeven te leggen.

Staatsobligaties: Geen risicovrije asset

Jarenlang werd gedacht dat staatsobligaties een absoluut veilige belegging waren, maar die aanname gaat nu eindelijk drastisch op de schop. De Europese schuldencrisis van een aantal jaar geleden heeft de beleidsmakers van de Europese Unie, de Bank for International Settlements (BIS) en de Europese Bankautoriteit (EBA) eindelijk wakker geschud over de risico’s van staatsobligaties.

“Het is duidelijk dat staatsobligaties op een zeer speciale en bijzonder gunstige manier behandeld worden in de boeken van banken en daar zijn we nu naar aan het kijken”, zo verklaarde Adam Farkas van de EBA tegenover Bloomberg. “Dit onderwerp staat zeer hoog op de agenda, vanwege de specifieke rol die staatsobligaties spelen in het dagelijkse functioneren van de bank.”

Nu de obligatiemarkt iets meer tot rust gekeerd is zien deze instanties de kans om stappen te zetten richting een meer duurzame bankensector. Een voorstel dat nu op tafel ligt heeft betrekking op de maximale hoeveelheid staatsleningen die een bank in de boeken mag houden als ‘risicovrij’ vermogen. Die grens zou op 25% van het balanstotaal moeten liggen. Wil een bank meer staatsobligaties aanhouden, dan moet ze over het gedeelte boven die grens een steeds hoger bedrag apart leggen. Een dergelijke maatregel moet de banken ervan weerhouden structureel teveel schuldpapier van één land aan te houden.

Europees depositogarantiestelsel

De negentien landen van de Eurozone streven naar een verdere integratie van haar bankensector, compleet met een overkoepelend garantiestelsel voor spaartegoeden. Maar Duitsland wil niet verder voordat Europese banken hun blootstelling aan staatsobligaties hebben teruggebracht. De Nederlandse Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem erkent de zorgen van Duitsland, want hij zei dat de invoering van een Europees depositogarantiestelsel moet wachten totdat bepaalde risico’s zijn aangepakt. “Een van die risico’s is de hoge concentratie van staatsschulden op de balansen van een aantal banken, dat moeten we eerst oplossen”, zo verklaarde minister Dijsselbloem in december vorig jaar.

Een Europees depositogarantiestelsel houdt in dat alle banken in de Eurozone gezamenlijk opdraaien voor de verliezen, mocht een bank in de Eurozone omvallen. Dat betekent dat ook alle banken in Nederland en Duitsland moeten bijdragen als een Griekse, Italiaanse of Spaanse bank omvalt (en vice versa). In de relatief sterke Eurolanden is een dergelijk garantiestelsel lastig te verkopen, omdat men meer gevaren ziet in het schuldpapier van de zwakkere Zuid-Europese landen.

Basel

Onder de huidige Basel normen mogen banken onbeperkt staatsobligaties van alle 28 landen van de Europese Unie op hun balans zetten als risicovrij vermogen. Ook mogen banken een onbeperkte hoeveelheid schuldpapier van één land op hun balans zetten, zonder dat de toezichthouder daar vragen over stelt. Zo hebben Italiaanse banken zich in 2012 volgezogen met Italiaans schuldpapier. Door de maximale hoeveelheid obligaties op de balans van banken terug te brengen moet de verwevenheid tussen overheden en banken weer kleiner worden.

Het idee dat staatsobligaties risicovrij zijn moet op de schop.“Een risicoweging van nul voor staatsobligaties is gebaseerd op misleidende argumenten”, zo concludeerde ook de Bank for International Settlements. Twee Europese werkgroepen zullen zich de komende tijd bezighouden met dit vraagstuk en brengen halverwege dit jaar hun bevindingen in een rapport naar buiten. Ook Nederland heeft een zogeheten ’task force’ in het leven geroepen, dat in maart al een interim rapport over deze kwestie zal uitbrengen.

Veilige haven

Staatsobligaties worden in veel economieboeken omschreven als risicovrije asset met een risicovrij rendement, omdat de overheid in theorie altijd haar schulden kan terugbetalen. Maar deze theorie is inmiddels volledig achterhaald, want staatsobligaties leveren in veel gevallen al geen rendement meer op. Dat maakt het risico nog groter, omdat je rendement dan volledig bepaald wordt door de koersontwikkeling van obligaties. Ook is het vrij naïef om te denken dat overheden hun schulden altijd terugbetalen, want uit de geschiedenis blijkt dat tientallen landen eens of meerdere malen verzuimden hun schuld af te betalen.

Dat roept de vraag op: Is goud kopen daadwerkelijk risicovoller dan het aanhouden van staatsobligaties met een negatief rendement?

Lees ook:
- Negatieve rente voor ruim €1.500 miljard aan staatsobligaties
- Europese bail-in vanaf 2016, hoe veilig is uw spaargeld?
2 februari 2016
Donkere wolk van €1 biljoen hangt boven Europese bankensector

Het herstel van de economie in de eurozone wordt bedreigd door €1 biljoen aan slechte leningen, zo concludeert de Europese Bankautoriteit (EBA) na het doorlichten van de balansen van 105 Europese banken. Van alle leningen die Europese banken op hun balans hebben staan wordt gemiddeld 5,6% aangemerkt als een ‘slechte lening’. Dat zijn leningen waarvan banken een verhoogd risico op wanbetaling verwachten, bijvoorbeeld omdat er sprake is van een betalingsachterstand. Het percentage slechte leningen op de balans van Europese banken is gemiddeld twee keer zo hoog als in de VS, zo merkt de EBA op.

Banken houden er nu al rekening mee dat ze in de toekomst op een deel van de slechte leningen moeten afschrijven, want hun kernkapitaal is met 12,8% veel hoger dan het vereiste minimum van 4,5%. Banken nemen het zekere voor het onzekere en breiden hun kapitaalbuffer uit met aandelenemissies en door minder winst uit te keren.

De volledige versie van dit artikel verscheen eerder op een partner blog.

Donkere wolk van €1 biljoen aan slechte leningen hangt boven Europese bankensector

26 november 2015
Bereid u voor op de preventieve ‘bail-in’

Vorige week bereikte het Europees Parlement een akkoord over de introductie van de bail-in, waardoor de belastingbetaler niet langer voor in de rij staat om de verliezen van een falende bank te verteren. De Europese Bankenautoriteit gaat zelfs voorwaarden opstellen waaronder een preventieve bail-in mogelijk is.

De bail-out was in het begin van de crisis de weg met de minste weerstand, omdat de verliezen in dat systeem gesocialiseerd werden en iedereen (indirect) een gelijke bijdrage moest leveren. Maar naarmate de crisis vorderde kwamen overheden erachter dat de bail-out wel heel erg kostbaar zou worden, mocht de situatie echt uit de hand lopen. Een paar miljard is nog wel op te hoesten, maar wat als een bank met een balanstotaal van honderden miljarden euro’s in de problemen komt?

Bail-in

Om te voorkomen dat dat risico zich zou vertalen in een stijgende rente op staatsobligaties werd besloten om over te gaan op de bail-in. Niet langer zouden spaarders en achtergestelde obligatiehouders beschermd worden als een bank omvalt. Integendeel, iedereen met achtergestelde obligaties en alle spaarders met meer dan €100.000 op de bankrekening nemen voortaan ook grote verliezen. Dat hebben we in Cyprus en bij de nationalisatie van de SNS Bank in Nederland al gezien.

Jeroen Dijsselbloem, voorzitter van de Eurogroep, liet tijdens de bankencrisis van Cyprus het woord ’template’ (blauwdruk) vallen. Dit is de bevestiging daarvan, want met ingang van 2016 is het bail-in systeem ook op Europees niveau van kracht. In dit systeem vangen aandeelhouders én obligatiehouders de eerste klappen op als een bank omvalt, gevolg door de spaarders met meer dan €100.000 op de bankrekening.

Landelijke noodfonds
Onder de nieuwe bail-in regels krijgt een bank maximaal 8% van haar balanstotaal terug door verplichtingen aan vermogende spaarders en obligatiehouders kwijt te schelden. Is er meer geld nodig, dan kan de bank uit een ander noodfonds tappen. Ieder lid van de EU moet een noodfonds hebben waar men uit kan putten om een bank ontbonden of overeind gehouden kan worden. De banken in de EU moeten deze fondsen vullen, zodat deze in 2025 een omvang hebben van tenminste 1% van alle gedekte spaartegoeden bij de banken. Met de nieuwe bail-in regels bouwen overheden een extra buffer in om de belastingbetaler (of de staatsschuld) te ontzien, maar iedereen is zich ervan bewust dat de bail-in in een extreem scenario toch niet genoeg is om een bank van de ondergang te redden. Als al het andere niet genoeg is moet de overheid alsnog bijspringen, zo blijkt uit de verklaring van het Europees Parlement.
Preventieve bail-in
Halverwege 2015 zal de Europese Bankenautoriteit (EBA) de richtlijnen bekendmaken voor de omstandigheden waarbij een bank uit voorzorg geherkapitaliseerd kan worden. Met deze richtlijnen kan de bail-in eerder in werking worden gesteld, in de hoop dat de schade daardoor beperkt zal worden. In 2018 zal de Europese Commissie bepalen of het tegen die tijd nog nodig is om de deur open te houden voor een dergelijke preventieve bail-in.

De bail-in wordt vanaf 2016 in heel Europa toegepast

17 december 2013