Tag: europa

  • Heel Europa houdt van Duitsland

    Europa is in de ban van Duitsland. Die conclusie dringt zich steeds meer op. De grote aandacht voor de Duitse verkiezingen maakt duidelijk, dat onze Oosterburen de baas zijn op het oude continent. Duitsland is voor velen het toonbeeld van politieke en economische stabiliteit in een tijdsgewricht van grote instabiliteit.

    Mevrouw Merkel is een van de weinige politici, zo niet de enige politica, die niet afgerekend is op de crisis. Ze is met een ruime meerderheid herkozen. Duitsland is ook het enige land waar het anti-Europa populisme amper wortel heeft geschoten. Er is wel een anti-euro partij, de AFD. Die partij wil af van de euro, maar niet van Europa. Sterker nog, de partij draagt het Europees ideaal een warm hart toe.

    Europese politici worden daarom ook niet moe Mevrouw Merkel en haar land lof toe te zwaaien. Soms krijgen die zelfs het karakter van liefdesbetuigingen. Zo stelde Lech Walesa nog niet zo geleden voor, dat zijn land een politieke unie zou aangaan met zijn buurman. Het was in zijn ogen de beste garantie om de opleving van het Pools nationalisme succesvol de kop in te drukken. Zelfs Frankrijk, de natuurlijke tegenpool van Duitsland, doet geen moeite de bewondering voor de Duitsers te verbergen. Voor veel Fransen is Duitsland de meest vitale democratie op het continent. Die steekt zeer positief af bij de politieke verlamming in het eigen land. De Britse premier David Cameron, de euroscepticus bij uitstek, beroemt zich op zijn goede banden met mevrouw Merkel.

    Mogelijk gaat de huidige liefde voor Duitsland verder dan slechts het economisch succes. Misschien is dat economisch succes voor de buitenwacht het gevolg van de lange mars van dit land door de geschiedenis. Die mars wordt getekend door de aanhoudende strijd met de autoritaire stromingen die dit land zo geteisterd hebben. Duitsland stapte uit de Tweede Wereldoorlog met de bedoeling om een volwaardig lid van Europa te worden. De harde les van de oorlog was, dat een opgaan in Europa de beste manier was om een herhaling van het nazisme te voorkomen. Als er een nieuwe regering in Berlijn zit, dan zal mevrouw Merkel opnieuw gaan werken aan een verdere integratie van Europa.

    Het mag dan niemand verbazen als de Duitsers ter bevordering van dat proces bereid zijn een stuk nationale soevereiniteit daarvoor op te offeren. Dat past trouwens ook in de geschiedenis van het land. Ooit waren er vele honderden onafhankelijke Duitse staatjes. Nu zijn het er nog maar drie. Naast Duitsland zijn dat nu Oostenrijk en Zwitserland. Als de geschiedenis lessen leert, dan zullen die drie uiteindelijk op gaan in een geïntegreerd Europa. Die gedachte is bijna te mooi om ooit waar te kunnen zijn.

    europ-houdt-van-duitsland

    Bron:
    Harold James, Falling for Germany, Project-syndicate, November 4 2013

  • Goud en het monetaire systeem: Het potentiële VS-EU conflict

    Marketupdate publiceerde onlangs al een historisch document over de Europese herwaardering van goud. Dit artikel, waarin een gesprek tussen Henry Kissinger en zijn adviseurs wordt beschreven, werd bijzonder goed gelezen. Ondanks de diepgang van de materie weten we toch een grote doelgroep te bereiken met dit soort publicaties. Er gaat heel veel tijd in zitten om dit soort pareltjes te vertalen, maar gelukkig werden we deze keer geholpen door ‘Louve’ van het Goudstudieforum. Louve leverde namelijk een complete vertaling aan van een artikel dat we zelf ook al op de stapel hadden liggen. We hebben deze vertaling grondig nagelopen en taaltechnisch nog wat aangescherpt en kregen van Louve toestemming om het op Marketupdate te publiceren. De passage in het blauw is een toelichting van Louve op het artikel.

    In dit lange artikel lees je over de patstelling tussen Europa en de VS die speelde in de jaren zeventig. Om de historische context te schetsen: de Amerikaanse dollar was een paar jaar eerder losgekoppeld van goud en was nog steeds de wereldreservemunt. De inflatie begon op te lopen en de goudprijs begon boven de officiële goudprijs van $42,22 uit te stijgen. Ook de olieprijs begon te stijgen, omdat de olieproducerende landen meer waarde wilden hebben voor hun olie nu de dollar niet langer gedekt was door een goudbelofte.

    De VS wilde het liefst de disciplinerende werking van goud UIT het systeem faseren, terwijl ze vanuit Europa hoorden van de plannen om goud als disciplinerende monetaire reserve juist terug IN het systeem te brengen. Europese landen, maar met name Frankrijk en Italië, wilden hun begrotingstekorten met andere Europese landen afrekenen met hun goudreserve. Maar niet zo lang dat goud nog gewaardeerd is tegen de kunstmatig lage prijs van $42,22 per troy ounce… Het feit dat de Amerikanen de goudprijs dicteerden op $42,22 maakte het voor Frankrijk en Italië niet zonder meer mogelijk een hogere goudprijs af te dwingen, één die in harmonie zou zijn met de prijs van vrij goud.

    We hebben belangrijke passages uit het artikel groen gemarkeerd, maar eigenlijk zouden we al het onderstaande dan groen willen maken. Dikgedrukt groen zijn de passages de naar onze mening bijzonder veel betekenis hebben. Veel leesplezier!

     ~~~~

    Goud en het monetaire systeem: Het potentiële VS-EU conflict

    Washington, 6 maart 1974

    Opmerkingen van de plaatsvervangend adjunct-staatsstecretaris voor Internationale Financien en Ontwikkeling (Weintraub) aan de staatssecretaris van Financien voor Monetaire Zaken (Volcker).

    Dit is een paper dat we hebben voorbereid voor secretaris Kissinger waarin we onze visie geven op het vraagstuk van goud. We hebben dit besproken tijdens een bijeenkomst, waarop we nog niet geprobeerd hebben naar een conclusie toe te werken. We zouden uw reactie op dit artikel zeer waarderen. Kissinger heeft gezegd dat hij het zeer op prijs zou stellen om binnen twee weken een ontmoeting met u te hebben en met iemand anders die u mag aanwijzen om te praten over dit onderwerp en over wat er nu gedaan zou moeten worden.

    Een optie die niet is opgenomen in het papier, maar die om verschillende redenen moet worden bekeken, is hoe om te gaan met het tegenwerken van de Europeanen als ze van plan zouden zijn om verder te gaan zonder ons, op een manier die we als schadelijk zouden ervaren voor onze belangen.

    Het probleem

    Amerikaanse doelstellingen voor het mondiaal monetair systeem – een duurzaam, stabiel systeem, met de SDR als een sterke reserve-asset in het midden – zijn onverenigbaar met een blijvende rol voor goud als een reserve-asset. Deze doelstellingen zijn in schijnbaar conflict met de wens van de EU om het gebruik van goud in internationale transacties te vergemakkelijken. Er is een geloof onder bepaalde Europeanen dat een hogere prijs van goud de financiering van olie-importen zou vergemakkelijken, hoewel dat argument afhankelijk is van de houding van de producenten naar goud, als een asset die niet geldig mag worden gemaakt. Het onvermurwbaar aandringen van de VS op het handhaven van de huidige vaste officiële prijs kan waarschijnlijk een internationaal conflict creëren met de EG, en kan ook leiden tot eenzijdige EG-regelingen die onze doelen zouden verslaan voor het systeem.

    In de komende maanden zal het aloude Amerikaans-Europese geschil over de rol van het goud waarschijnlijk worden aangedreven vanuit de achterkamer naar het hoofdpodium van onze relatie. De inzet in dit geschil is hoog, namelijk de lange-termijn stabiliteit van het internationale monetaire stelsel en de vooruitzichten van grotere verdeeldheid binnen Europa en verdeeldheid tussen Europa en de VS.

    De conclusie

    De Amerikaanse doelen zijn belangrijk en mogen niet worden opgegeven , maar ze kunnen haalbaar zijn zonder het rigide vasthouden aan de huidige vaste officiële goudprijs. Er bestaan compromisvoorstellen die voldoende vooruitgang zou maken ten opzichte van onze doelstellingen voor het systeem, terwijl het ook voldoet aan de belangrijkste Europese behoeften. Aangezien de EU waarschijnlijk haar voorstellen voor de G20 uiteenzet deze zomer , zal een Amerikaans standpunt binnen de komende paar maanden nodig zijn. Tactisch kan het ook de voorkeur hebben om eventuele compromis voorstellen met een of meer EU-leden te bespreken, voordat we geconfronteerd met een Europese positie.

    Binnen de EU ontwikkelt zich druk om de onderlinge verschillen op de handelsbalans af te wikkelen met goud dat gewaardeerd is tegen de marktprijs (of een andere prijs die aanzienlijk hoger is dan de huidige officiële prijs van $42,20 per troy ounce) . Unilateraal optreden van de Europese Gemeenschap in deze richting zou rechtstreeks ingaan tegen de positie van de VS op het internationale goudbeleid . De EU zal naar verluidt proberen om een direct conflict te vermijden door aan te dringen op een snelle oplossing van het probleem, in het kader van de multilaterale monetaire hervormingsonderhandelingen. Daarom moet het Amerikaanse standpunt opnieuw worden bekeken in het licht van de huidige omstandigheden.

    Deze notitie onderzoekt de fundamenten van dit potentiële conflict tussen de VS en de EG over het goud vraagstuk, en probeert vast te stellen welk van de onderhandelingsposities de Amerikaanse belangen het beste zou dienen.

    Goud in het internationaal monetair stelsel – De kwesties

    In de G20 monetaire hervormingsonderhandelingen heeft men overeenstemming bereikt dat de SDR de plaats inneemt, die eens toebehoorde aan goud, in het centrum van de wereld monetaire stelsel. Er is echter nog steeds aanzienlijke onenigheid over wat de exacte toekomstige rol van het goud zou moeten zijn – of het uiteindelijk zou moeten worden verbannen van het systeem (de Amerikaanse visie) of dat het een belangrijke functie moet behouden als een reserve-asset en als middel om de betalingsbalans te vereffenen (de positie van een aantal Europese landen).

    Amerikaanse belangen in deze kwestie zijn in het opzetten van een stabiel, duurzaam wereldwijd monetair systeem gebaseerd op een sterke SDR , waarmee toekomstige monetaire crises en conflicten, die het Bretton Woods systeem hebben geteisterd, wordt voorkomen. Naar onze mening is een systeem dat goud als een belangrijke reserve-asset naast SDR opneemt inherent instabiel, net zoals bi-metallisme was in de VS.

    Deze inherente instabiliteit komt voort uit het feit dat goud als een grondstof wordt verhandeld op een eigen markt tegen een variabele prijs die onderhevig is aan de grillen van de wereldproductie (grotendeels Sovjet-Unie en Zuid- Afrika) en de aan- en verkoop van hamsteraars en speculanten. Met een fluctuerende – en over het algemeen stijgende – vrije markt voor goud is een vaste officiële prijs gewoon niet geloofwaardig. Het gebrek aan geloofwaardigheid groeit als de kloof tussen particuliere en officiële prijzen groter wordt. Maar als de prijs waartegen de officiële transacties in goud plaatsvinden periodiek wordt aangepast aan de marktprijs van goud, dan ontstaat er een instabiele situatie tussen goud en de SDR.

    Op dit moment is de waarde van de SDR in goud vastgezet. Echter, het is over het algemeen in de G20 overeengekomen dat de nieuwe SDR niet moet worden gerelateerd aan goud, maar aan een mandje van valuta. In dit geval zou een veranderende prijs waartegen officiële goudtransacties plaatsvinden kapitaalwinsten (of verliezen) creëren voor de bezitters van goud ten opzichte van bezitters van de SDR. Dat kan de speculatieve vraag van centrale banken naar goud stimuleren en de SDR verzwakken.

    Goud versus de SDR

    Het is de zorg van de Verenigde Staten dat een substantiële stijging van de prijs waarop officiële goud transacties worden gedaan de positie van goud in het systeem zal versterken. Dat zal verlammend werken op de SDR. Als internationale liquiditeiten werden geïnjecteerd via goud is er nog maar een kleine kans dat er nieuwe trekkingsrechten voor de SDR uitgegeven zullen worden. Er zou ook een afnemende belangstelling zijn om goud te verkopen op de particuliere markt, zelfs na een officiële verhoging van de goudprijs. Centrale banken zouden namelijk vastklampen aan hun goud in afwachting van verdere stijging van de officiële goudprijs. Daarnaast zou een te grote stijging van de hoeveelheid liquiditeit in de wereld inflatoire gevaren toevoegen. Ten slotte zou de verdeling van de stijging van de wereld reserves zeer ongelijk zijn, met acht rijke landen die driekwart krijgen, terwijl de ontwikkelingslanden minder dan 10 procent zouden krijgen. Producerende landen (de Sovjet-Unie en Zuid-Afrika) zouden profiteren van het impliciete fundament dat gezet wordt onder de vrije markt goudprijs.

    Om de uiteindelijke demonetisatie van goud te vergemakkelijken is het onze positie om de huidige goudprijs te handhaven en conform de huidige Bretton Woods overeenkomst geen officiële goud aankopen te doen boven de officiële prijs van $42,22 per troy ounce. We moedigen de geleidelijke dispositie van monetair goud aan door middel van verkoop van goud op de particuliere markt. Een alternatieve route naar demonetisatie kan leiden naar een substitutie van SDR voor goud met het IMF, met de laatste door de geleidelijke verkoop van het goud op de particuliere markt, en door de verdeling van de winsten op dergelijke verkopen. Hetzij aan de oorspronkelijke goud bezitters, hetzij door een andere overeenkomst.

    Europese opvattingen over de rol van goud in de wereld monetair systeem verschillen aanzienlijk. De Britten en Duitsers zijn het over het algemeen principieel eens met de wenselijkheid om goud uit het systeem te faseren. Aan het andere uiteinde van het spectrum zijn de Fransen de belangrijkste voorstanders van een blijvende belangrijke rol voor goud in het systeem.

    Steun voor een blijvende rol voor goud in het systeem is grotendeels gebaseerd op de overtuiging dat “papieren goud” – de SDR – niet voldoende vertrouwen geniet om goud volledig te vervangen in het systeem. Er is in feite nog steeds een aanzienlijke emotionele gehechtheid aan goud als monetair actief en een fundamenteel wantrouwen ten opzichte van de bank of papiergeld wegens het niet hebben van intrinsieke waarde.

    Aan de andere kant erkennen de meeste Europese ambtenaren de fundamentele problemen van systeem waarin goud en de SDR als reserve-actief gebruikt worden. Belgische minister van Financiën, De Clerq, verklaarde op de jaarlijkse bijeenkomst van het IMF in september het volgende:

    Eventuele herdefiniëring van de rol van goud moet gebaseerd zijn op het bovenstaande principe: de SDR moet het middelpunt van het systeem worden en er is geen ruimte voor de invoering van een nieuwe vorm van goud – papier en goud – metaal, een vorm van bimetallisme waarbij de SDR en goud in concurrentie met elkaar zouden zijn.

    Immobiliteit van goud

    Ondanks deze verschillen tussen de lidstaten is de EU positie samengesmolten rond hun verlangen naar vrij goud voor gebruik in de afwikkeling van onderlinge Europese betalingsbalans verschillen. Dat is een probleem dat ontstaan is door de huidige “immobilisatie” van goud, dat weer het gevolg is van de grote discrepantie tussen de officiële en vrije marktprijs van goud.

    Monetaire autoriteiten zijn niet bereid hun goudreserves te gebruiken om officiële schulden te vereffenen tegen een goudprijs die ver onder de vrije marktprijs ligt. Dit is in het bijzonder een probleem voor de EU. Daar vereisen de regels namelijk dat de schulden, die voortkomen uit interventie om intra-Europese wisselkoersen te ondersteunen, vereffend moeten worden in reserves in verhouding tot de samenstelling van de reserves . (Deze “immobiliteit” van goud is, uiteraard, een voorbeeld van de problemen die inherent zijn aan een systeem waarin goud de rol van reserve speelt samen met een andere reserve asset.)

    Tot op zekere hoogte is de immobiliteit van goudreserves als een betalingsmiddel voor landen het gevolg van zelf opgelegde beperkingen. Landen zijn vrij om reserve-valuta en bijzondere trekkingsrechten (SDR) te gebruiken om schulden te vereffenen. Bovendien zijn landen nu vrij om extra valuta te verkrijgen door middel van de verkoop van goud aan de particuliere markt (en daarmee kunnen ze substantiële kapitaalwinsten boeken). Het Europese probleem is een gevolg van hun specifieke regels voor de afwikkeling van tekorten op de betalingsbalans. Dat is het belang dat de schuldeisende landen hebben om goud te ontvangen en daarmee de discipline op te leggen aan landen die een handelstekort hebben. Het is ook een gevolg van hun onwil – tot nu toe – om goud te verkopen op de particuliere markt. De redenen voor deze terughoudendheid zijn waarschijnlijk gerelateerd aan de onduidelijke status van goud in het systeem, de fundamentele aantrekkingskracht van goud, de verwachting van toekomstige prijsstijgingen en de “dunheid” van de private goudmarkt.

    Evenmin is duidelijk dat de Europese landen hun goud zouden opgeven na een verhoging van de goudprijs, omdat een verhoging kan leiden tot een verwachting van een verdere prijsstijging van goud. Zelfs onder het Bretton Woods systeem hebben de Europeanen niet vaak goud opgeven om tekorten af te wikkelen.

    Het “immobiliteitsprobleem” is van bijzonder belang voor de Fransen en Italianen, die aanzienlijke EU schulden hebben én die daarnaast een bijzonder grote proportie van hun reserve in goud hebben. Recent hebben andere Europese landen zich aangesloten bij het Franse en Italiaanse standpunt dat dit probleem opgelost moet worden, met in het achterhoofd de stijging van de goudprijs op de vrije markt en het gegeven dat de definitieve besluiten over de monetaire hervormingen blijkbaar verder weg zijn dan eerder gedacht. De Duitsers en Britten vooral, vinden het belangrijk dat de oplossing zodanig wordt vormgegeven dat deze de Verenigde Staten niet zal tegenwerken. Zij willen deze kwestie daarom in de multilaterale context van de G20 oplossen, indien dat mogelijk is. Bij gebrek aan overeenstemming op de G20, zou de EU gerust eenzijdig een aantal regionale regelingen maken.

    Verschillende Europese voorstellen zijn al gedaan in het licht van de goud kwestie. Het Franse basisvoorstel in de G20 was gewoon om de officiële goudprijs te verhogen, hoewel dit mogelijk een ludieke en niet serieuze actie was die geen andere steun ontving dan uit Zuid-Afrika. Andere Europese voorstellen, en de genoemde Franse fallback positie, zijn variaties op het idee dat de officiële goudprijs afgeschaft dient te worden, waardoor de SDR de enige numeraire van het systeem wordt. Daarmee blijven de monetaire autoriteiten vrij om goud te gebruiken tegen een onderhandelde prijs of aan een prijs gerelateerd (misschien met een korting) aan de particuliere markt prijs. In de versie die onlangs zou zijn voorgesteld werd door het Verenigd Koninkrijk aan de EU, zou een dergelijke regeling worden gecombineerd met gecoördineerde verkoop van centrale bank aan de particuliere markt . Een andere mogelijkheid die naar verluidt wordt overwogen is om de Italianen – die de grootste behoefte hebben – als enige goud te laten verkopen op de particuliere markt, waardoor een onnodige neerwaartse druk op de goudprijs voorkomen wordt. De Franse versie van dit voorstel zou toestaan dat centrale banken zowel goud kunnen kopen als verkopen op de particuliere markt (uiteraard om te voorkomen dat het de particuliere markt zou drukken en met als bijkomend effect dat de rol van het goud in het systeem behouden blijft of groter wordt) .

    In plaats van een algemene overeenkomst die officiële transacties in goud tegen een hogere prijs dan de officiële prijs toelaat , hebben sommige EU-landen een speciale regeling voorgesteld om alleen te gaan met het intra – EG probleem. Dergelijke voorstellen zijn tot nu toe uitgesteld door een combinatie van enerzijds technische problemen en anderzijds een onwil om eenzijdige maatregelen van twijfelachtige legaliteit te nemen die beledigend zijn naar de Verenigde Staten. Onlangs heeft de Europese Commissie een systeem dat een hogere voorlopige prijs in werking gesteld, te corrigeren wanneer overeenstemming is bereikt over een nieuwe prijs voor goud.

    Zowel het Europese G20 voorstel als de intra-Europese voorstellen zouden een algemene verhoging van de officiële goudprijs impliceren. Echter zou ieder voorstel neerkomen op een algemene de facto of de jure verhoging van de officiële goudprijs die de rol van goud in het systeem versterkt. Een systeem waarin er alleen goud verkocht kan worden aan de private markt moet daarin een verzachtend en verlichtend effect hebben.

    Goud voor olie

    De recente stijging van de olieprijs heeft een nieuwe dimensie toegevoegd aan de goud kwestie, en heeft volgens sommige Europese ambtenaren het intra-Europese probleem naar een secundaire positie gebracht. Hoewel de mobilisatie van goud tussen Europese landen zou helpen bij de financiering van de onevenwichtigheden binnen de EU, zou het niet uit zichzelf de middelen bieden voor de financiering van het verwachte tekort met de olie-producerende landen. Voor dit doel zou het nuttig zijn als de olie-producerende landen een deel van hun overtollige opbrengsten zouden gebruiken om goud te kopen van de tekortlanden in Europa. Goud dat tegen een prijs aangeboden wordt die dicht bij de vrije marktprijs ligt. Dit zou een aantrekkelijk voorstel voor zowel de Europese landen als voor de VS zijn, omdat er geen toekomstige rentelasten aan verbonden zijn en omdat het onmiddellijke problemen kan voorkomen die het gevolg kunnen zijn van verhoogde Arabische eigendom van de Europese en Amerikaanse industrie. (De Arabieren kunnen het goud echter ook verkopen en de opbrengst gebruiken voor directe investeringen, zodat het probleem van Arabische inmenging in de industrie van de VS en Europa niet wordt opgelost.).

    Vanuit het Arabische perspectief zou goud de voordelen bieden van bescherming tegen wisselkoersveranderingen en inflatie. Daarnaast staat goud als reserve onder absolute nationale controle. Sommige Europese ambtenaren denken er al over na om de weg vrij te maken voor dergelijke transacties (die nu verboden zouden worden door IMF regels). Er is gezegd dat de Arabieren alleen geïnteresseerd zijn in het kopen van goud tegen de marktprijs als ze verzekerd zijn van een soort bodemprijs. We hebben woord ontvangen dat een dergelijk voorstel wordt besproken binnen de Duitse regering.

    Vanuit het oogpunt van internationale liquiditeitsbehoeften kan een algemene verhoging goudprijs nu aannemelijk worden gemaakt, omdat de verwachte betalingspatronen als gevolg van de hogere olieprijzen (lees: totale tekorten voor Europa en Japan) kunnen leiden tot een vermindering van de wereld liquiditeitsreserve. Echter, uit het oogpunt van de Verenigde Staten (en dat van alle landen zonder grote goudvoorraad) zouden nieuwe SDR toewijzingen de voorkeur verdienen wanneer nieuwe liquiditeitscreatie nodig is.

    Opties voor het Amerikaanse onderhandelingsbeleid op goud

    Omdat de VS waarschijnlijk wordt gepresenteerd met de druk om te berusten in een aantal regelingen van de Europese doelstellingen van hierboven, is het van belang dat we heroverwegen wat onze eigen houding in de onderhandelingspositie zou moeten zijn. De volgende onderhandelingsposities weerspiegelen beide uiteinden van het hele spectrum:

    Optie 1: Blijf onvermurwbaar verzetten tegen elk voorstel dat leidt tot een stijging van de prijs waartegen de monetaire autoriteiten in goud transacties verrichten.

    Voordelen: Als dat lukt, kunnen we voorkomen dat goud aan kracht wint als internationale reserve-asset (actief) en kunnen we de sterkte van de SDR behouden. Ook is het waarschijnlijk dat we hiermee uiteindelijk de demonetisatie van goud bereiken en daarmee een stabieler internationaal monetair systeem verkrijgen.

    Nadelen: Europa kan dan zijn gang gaan met zijn eigen regelingen die zou neerkomen op een virtuele facto verhoging van de officiële goudprijs, met ongewenste effecten op het mondiale monetaire systeem dat kan leiden tot conflicten en bitterheid tussen de VS en de EU.

    Optie 2: Stem toe in een Europees plan van de afschaffing van de officiële goudprijs, waardoor de afwikkeling van tekorten tussen landen gedaan kan worden met goud tegen een overeengekomen goudprijs. Voor deze optie moet er een “alleen verkopen” clausule opgenomen worden met betrekking tot goudtransacties met de private markt.

    Voordelen: Dit zou iets te verkiezen zijn boven een regelrechte verhoging van de officiële goudprijs en zou een weg voor demonetisatie behouden door de eenrichtingsweg van verkopen van goud aan de particuliere markt. De SDR zou de enige numeraire van het systeem geworden. Op de korte termijn zou de spanningen met Europa van monetaire kwesties worden verminderd door deze aanpak te kiezen. De toename van de facto liquiditeit kan nuttig zijn in de huidige omstandigheden en de verkoop van goud aan de Arabieren zou kunnen helpen om de westelijke betalingsbalanstekorten te financieren.

    Nadelen: Deze optie heeft de meeste van de bovengenoemde nadelen (en kan in feite leiden tot) een regelrechte toename van de officiële goudprijs. Wij kunnen daarbij de mogelijkheid verliezen om een stabiel en rationeel wereld monetair systeem te bouwen, met alle nadelige gevolgen die dat op de lange termijn kan hebben met betrekking tot monetaire instabiliteit en conflict.

    De nadelen van beide opties zijn zodanig dat de zoektocht naar extra opties gerechtvaardigd is. Tussenliggende opties bestaan, opties die het potentieel hebben om aan de Europese doelstelling van het mobiliseren van goud op de korte termijn kan voldoen, met het behoud van de wenselijke trend naar goud demonetisatie op de langere termijn.

    Optie 3: Compleet demonetisatie van goud op de korte termijn door een IMF substitutie faciliteit. Landen zouden afstand doen van hun goudreserves door het af te staan aan het IMF in ruil voor SDR’s. Het goud kan dan geleidelijk door het IMF verkocht worden op de particuliere markt. De winsten uit de verkoop van goud kunnen gedeeltelijk worden uitgekeerd aan de oorspronkelijke bezitters van het goud, waardoor ze ten minste een deel van de meerwaarden realiseren. Ondertussen kan een deel van de winst gebruikt worden voor andere doeleinden, zoals de hulp aan de minst ontwikkelde landen.

    Voordelen: Dit zou ons doel van demonetisatie bereiken en het probleem van goud immobiliteit verlichten, aangezien de SDR’s die landen in ruil voor goud ontvangen gebruikt kunnen worden voor de afwikkeling van tekorten op de betalingsbalans, zonder angst voor het mislopen van kapitaalwinsten.

    Nadelen: Dit zou een snellere demonetisatie dan meerdere landen zouden accepteren. Dit zal geen voordeel opleveren uit het oogpunt van de financiering van de olie-import met goudverkopen aan Arabieren (hoewel het niet noodzakelijkerwijs onverenigbaar hoeft te zijn met een dergelijke regeling).

    Het enige belangrijke nadeel van optie 3 is dat het waarschijnlijk onaanvaardbaarheid is voor de landen die om traditionele redenen liever vasthouden aan goud. Maar het zou onze gevoeligheid tonen ten aanzien van het probleem van immobiliteit (van het goud), en zou een goede eerste onderhandelingspositie zijn. We kunnen uiteindelijk ook nog terugvallen op een vierde optie:

    Optie 4: Accepteer de Europese opstelling waarin de officiële goudprijs wordt afgeschaft en officiële transacties tegen een marktgerelateerde goudprijs worden toegestaan, maar alleen met instemming dat een bepaald gedeelte van het goud wordt overgedragen aan een substitutiefaciliteit van het IMF, en dat geleidelijke substitutie van SDR voor goud zou plaatsvinden over een langere periode van tijd. (Een mogelijke regel uit velen zou kunnen zijn dat landen de nominale waarde van hun goudvoorraad van dit moment behouden en dat een waardestijging van het goud door een stijging van de goudprijs wordt gecompenseerd door goud te vervangen voor SDR’s.

    Een andere variant op dit voorstel is dat landen moeten instemmen met een vooraf bepaalde, geleidelijke directe verkoop aan de particuliere markt. Ook hier kan de winst worden gedeeld tussen goud bezitters en anderen.

    Voordelen: Dit zou voldoende momentum richting goud demonetisatie bieden, terwijl het bieden van verlichting aan het immobiliteitsproblemen van goud. Dit lijkt beter verenigbaar te zijn met de verkoop van goud aan de Arabieren, indien dit wenselijk is. Daar kan nog over onderhandeld worden.

    Nadelen: Deze optie is iets minder wenselijk voor de middellange termijn werking van het systeem dan optie 3.

    Conclusies

    De Amerikaanse doelstelling van een vermindering van de rol van goud in de wereld monetaire stelsel is de moeite waard, maar ze is misschien haalbaar zonder aan te dringen op naleving van de huidige vaste officiële goudprijs. Bovendien zou een dergelijk standpunt internationale wrijving onnodig maken. Er bestaan compromisvoorstellen die goede vooruitzichten bieden voor het bereiken van de doelstellingen die we in ons systeem voor ogen hebben, terwijl ze voldoen aan de belangrijkste Europese eisen. We moeten bereid zijn om deze compromissen te gebruiken in de nabije toekomst.

    Tactiek

    Onderhandelen in een breder IMF forum zou waarschijnlijk een omstreden proces zijn en zal zeer veel verdeeldheid oproepen, tenzij op basis van een voorafgaand Amerikaans-Europees begrip. The Europeanen zijn echter niet verenigd, hoewel ze aan een gemeenschappelijk inhoudelijke standpunt werken. We kunnen hierop wachten of nu verder gaan met bilaterale afspraken met één of meer leden van de Europese Gemeenschap. Ons wachten om te worden geconfronteerd met de Europese positie zet de Fransen in een sterke positie, vanwege hun veto over eventuele afwijkingen van de afgesproken Europese lijn.

    Voor wat betreft de goud kwestie zou het passend zijn de bilaterale contacten met de Duitsers en de Britten na te streven , die beiden waarschijnlijk kunnen instemmen met opties waarbij zij bescheidener zullen zijn in hun flexibiliteit ten aanzien van onze traditionele positie dan de Fransen of Italianen. Maar er is natuurlijk geen garantie dat de Britten en/of de Duitsers het resulterende compromis in Brussel zullen voorleggen. Niettemin, het uitwerken van een compromis met enkele van de grote Europese landen kan de kans op een impasse tussen de VS en Europa verminderen, terwijl een aanzienlijk meningsverschil overbrugd dient te worden door de Europeanen.

    1. Bron : Nationaal Archief , RG 56 , Bureau van de staatssecretaris van Financiën , Files van staatssecretaris Volcker , 1969-1974 , toetreding 56-79-15 , Box 1 , Gold-8/15/71-2/9 / 72 . Geen rubriceringsmarkering . Een gestempelde notatie op het briefje luidt : ” Opgemerkt door de heer Volcker . ” Een andere notatie , van 8 maart , geeft aan dat kopieën te Bennett en Cross werden gestuurd.
    2. Het document werd besproken met Kissinger bij een ministerie van Buitenlandse Zaken personeel vergadering op 6 maart. De samenvatting die aan de voorpagina van de vergadering van de notulen merkt op dat Kissinger besloten: . “Dat een klein State – Treasury groep , te omvatten Volcker worden samengesteld om de keuzes te verfijnen in de EB papier en rapporteren in twee weken De herziene document moet bevatten de opties van mogelijke unilaterale optreden van de EG ten aanzien van de goudprijzen en met betrekking tot de import van olie kosten alsook Amerikaanse reacties op breken of te beteugelen dergelijke actie (EB actie) . ” ( Ibid. , RG 59 , Afschriften van de minister van Buitenlandse Zaken Kissinger Personeel Vergaderingen , 1973-1977 , Entry 5177 , Box 2 , secretaris van de Vergadering van het personeel , 6 maart 1974)
    3. Vertrouwelijk.
    4. Indien een vast SDR – goudprijs zou worden gehandhaafd , en periodieke vrije markt gerelateerde aanpassingen in de officiële prijzen van goud zou worden gemaakt , dan is de munt waarde van de primaire reserves van de wereld zou worden gekoppeld aan een prijs vast te stellen op een vluchtige , instabiele markt . [ Voetnoot is in het origineel. ]
    5. Zoals blijkt uit de tabel aan het einde van deze notitie , zijn officiële goudreserves nu gewaardeerd op $ 43.000.000.000 bij de $ 42,20 per ounce prijs . De vrije markt prijs is bijna vier keer de officiële prijs. [Voetnoot is in het origineel. De tabel is gekoppeld , maar niet afgedrukt.]
    6. De Fransen hebben verklaard dat zij geen rekening met de IMF- artikelen als bindend onder de huidige omstandigheden ( de VS haar convertibiliteit verplichting te hebben opgeschort ) . We beschouwen de artikelen nog bindend . Andere landen hebben nog geen standpunt ingenomen . [ Voetnoot is in het origineel. ]
    7. Willy de Clercq was de Belgische minister van Financiën en vice-premier.
    8. Onder de huidige IMF Artikelen van Overeenkomst , zou een algemene gouden prijsstijging ( uniforme nominale waarde verandering ) goedkeuring van landen vertegenwoordigen 85 % van het IMF gewogen vermogen stemming nodig . Zo hebben we de kracht om elke juridische verandering blokkeren. [ Voetnoot is in het origineel. ]
    9. De extra SDR zou kunnen zijn zeer acceptabel omdat , voor een tijd althans , ze zouden ” ondersteund ” door het IMF goudreserves zijn. Wat goud ” steun ” kan worden gehandhaafd tot vooroordelen tegen papiergeld taande – op een manier die vergelijkbaar is met de evolutie van de binnenlandse gelden. [ Voetnoot is in het origineel. ] 

    Bron: History.state.gov

    Europa en de VS voeren nog steeds strijd over de rol van goud in het wereldwijde monetaire systeem

    Europa en de VS voeren nog steeds strijd over de rol van goud in het wereldwijde monetaire systeem

  • Jeugdwerkloosheid Eurozone stijgt naar 24,1%

    De jeugdwerkloosheid in de Eurozone is in de maand september gestegen naar een record van 24,1%, zo maakte Eurostat vandaag bekend. In de 28 landen van de Europese Unie kwam de jeugdwerkloosheid uit op 23,5%. Een maand geleden waren deze cijfers nog respectievelijk 23,1% en 23,6%. De werkloosheid onder jongeren beneden de 25 jaar is het meest problematisch in Griekenland (57,3%), Spanje (56,5%) en Kroatië (52,8%). Meer dan de helft van de jongeren kan daar geen werk vinden. In Duitsland en Oostenrijk hebben jongeren nog de meeste kans om een baan te vinden, want hier ligt de werkloosheid op respectievelijk 7,7% en 8,7%.

    Werkloosheid Eurozone naar 12,2%

    Voor de totale beroepsbevolking liggen de werkloosheidspercentages een stuk lager, maar een gemiddelde van 12,2% voor alle zeventien landen van de Eurozone is nog steeds niet bepaald om over naar huis te schreven. Een klein lichtpuntje is dat de werkloosheid volgens de definitie van Eurostat de afgelopen maand niet verder is opgelopen. Ook de werkloosheid in de 28 landen van de Europese Unie bleef in september onveranderd op 11%. Vergeleken met een jaar geleden is de werkloosheid wel verder opgelopen, in de Eurozone met 0,6 procentpunt en in de Europese Unie met 0,4 procentpunt.

    Zero Hedge maakte een nieuwe grafiek van de jeugdwerkloosheid in Europa. Deze laat zien dat de werkloosheid begon te stijgen na de val van Lehman Brothers. Hoewel dat al meer dan vijf jaar geleden was kunnen we uit onderstaande grafiek nog geen herstel aflezen. Vooralsnog lijkt de werkloosheid over de hele linie alleen maar verder te stijgen.

    Jeugdwerkloosheid in de Europese Unie blijft stijgen

    Jeugdwerkloosheid in de Europese Unie blijft stijgen

  • Europa stopt uitwisseling SWIFT bankgegevens met de VS

    Het Europees Parlement heeft besloten om het SWIFT-akkoord op te schorten. Dat betekent dat financiële informatie van alle burgers in Europa niet meer gedeeld zal worden met de Verenigde Staten. Een kleine meerderheid van 280 tegen 254 stemde in met het voorstel van Sophie in ’t Veld (D66) om financiële gegevens voortaan niet meer door te sturen naar de VS. In het SWIFT-akkoord is opgenomen dat bepaalde financiële gegevens van Europese burgers doorgestuurd worden aan de VS. Het gaat dan om internationale betalingen die via het SWIFT betalingssysteem verwerkt worden.

    In september werd bekend dat de Amerikaanse inlichtingendienst NSA inzage heeft in het internationale betalingsverkeer dat via SWIFT verloopt. Klokkenluider Edward Snowden onthulde dat de NSA toegang heeft tot veel meer data dan in het SWIFT-verdrag is afgesproken. Het verdrag zou grenzen stellen aan de gegevens die de Amerikaanse inlichtingendienst kan opvragen bij SWIFT, maar de VS heeft die grenzen overtreden door in het geheim gegevens af te tappen.

    “Het doel van het SWIFT akkoord is gegevensoverdracht aan regels te binden, maar via de achterdeur worden alsnog alle gegevens afgetapt door de Amerikanen en gebruikt voor allerlei zaken anders dan terreurbestrijding”, zo beklaagt in ’t Veld zich. “Het akkoord is zo een wassen neus geworden, en dus feitelijk vervallen”. Ook Europarlementariër Judith Sargentini (GroenLinks) is niet te spreken over de situatie: “De garanties die de Amerikaanse regering gaf in het SWIFT-verdrag waren al boterzacht. Daarom hebben de Europese Groenen in 2010 tegen dit verdrag gestemd. Inmiddels is het gammele verdrag helemaal een dode letter geworden”.

    Sophie in ’t Veld vindt de houding van zowel Europa als Nederland onbegrijpelijk. Ze laakt het afwachtende optreden van zowel de lidstaten als de Commissie. In Nederland weigeren Opstelten en Plasterk zelfs een technisch onderzoek in te stellen. “Dit is te bizar voor woorden, waarom willen ze niet weten wat er is gebeurd en welke gegevens er zijn afgetapt?”.

    SWIFT

    SWIFT is een Belgisch bedrijf dat een belangrijk gedeelte van het internationale betalingsverkeer regelt. Het bedrijf heeft servers in Nederland en België, zo schrijft Webwereld. Wereldwijd zijn er meer dan 10.000 financiële instellingen in 212 verschillende landen die het SWIFT-betalingssysteem gebruiken. De laatste cijfers van augustus laten zien dat tweederde van alle transacties van het SWIFT betalingssysteem plaatsvinden binnen Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Ongeveer 20% vindt plaats in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika en slechts 12,5% in Zuidoost-Azië. De voornaamste financiële transacties zijn betalingen (49,6%) en de handel in aandelen (43,%) en staatsobligaties (5,6%).

    Europa stopt met het doorgeven van bankgegevens aan de VS

    Europa stopt met het doorgeven van bankgegevens aan de VS

  • China en EU zetten handtekening onder miljoenendeals

    China en de Europese Unie hebben overeenstemming bereikt over verschillende investeringen met een totale omvang van $270 miljoen, zo schrijft de Brics Post. De miljoenendeals werden gesloten in de stad Chengdu in het zuidwesten van China, waar een speciale markt was geopend voor investeerders.

    De drie grootste projecten hebben een totale waarde van $190 miljoen en hebben betrekking op de financiering van een rioolwaterzuiveringsinstallatie, de bouw van een Chinese fabriek waar men motoren voor BMW’s gaat bouwen en investeringen in tankstations van Shell. Daarnaast werden er nog drie grote projecten ondertekend met een totale waarde van $80 miljoen.

    Investeringen tussen China en de EU

    De toename van de investeringen tussen China en de EU zijn het logische gevolg van een nauwere samenwerking tussen beide handelsblokken. De handel tussen China en de EU is sinds 2003 verdubbeld naar een totale omvang van omgerekend meer dan $1,3 miljard per dag. Om de handel verder te stimuleren hebben de Chinese centrale bank en de ECB onlangs nog een valutaswap ondertekend, waardoor bedrijven uit beide handelsblokken makkelijker kunnen handelen met Chinese yuan en euro’s.

    De Brics Post schrijft dat de Europese Commissie later deze maand in Luxemburg nog zal onderhandelen over een ‘investeringsovereenkomst’ met China. Die overeenkomst zou de weg vrij maken voor een vrijhandelsovereenkomst tussen China en de Europese Unie, de twee grootste handelsblokken in de wereld.

    China en de EU ondertekenen $270 miljoen aan investeringen

    China en de EU ondertekenen $270 miljoen aan investeringen

  • Ongerust wacht Europa op de daden van Merkel

    Het is eigenlijk hoogst ongebruikelijk. Een centrumrechtse kanselier kampt met de heftige storm rondom de euro en weet zelfs een herverkiezing te bewerkstelligen. De prestatie van Angela Merkel mag er zijn. Dat zou eigenlijk voldoende moeten zijn voor euforie op de financiële markten. Dat is ten minste het vertrouwde beeld in de geschiedenis, als opnieuw een christen democraat aan de macht komt.

    Coalitie

    Het beeld was dit keer echter geheel anders. Op maandag bleef de Dax vlak tot een licht verlies. Blijkbaar maken de markten zich ongerust over de invulling van het hoofdstuk dat nu voor ons ligt. Tijdens de komende onderhandelingen blijft het onduidelijk welke kant het op gaat met de stemming in Berlijn tegenover Europa. De coalitie met de FDP is onmogelijk geworden en dus moet mevrouw Merkel een modus vivendi ontwikkelen met een van de oude oppositiepartijen. De markten rekenen op een hernieuwde grand coalition met de socialisten van de SPD. Daar is al vaker mee samengewerkt met meer of minder succes. De redenering van de markten is, dat de SPD weliswaar links georiënteerd is, maar tegelijkertijd wat soepeler zal zijn voor Europa en in het bijzonder voor de periferie.

    Soepel

    Een soepelere opstelling moet, zo is de redenering, een definitieve oplossing van de crisis aldaar dichter bij brengen. Dat is misschien toch teveel wensdenken. Mevrouw Merkel kan haar grote overwinning zien als een vrijbrief om zich nog harder op te stellen. Die royale overwinning kan voor haar het bewijs zijn, dat de Duisters instemmen met haar voor-wat-hoort-wat opstelling uit het recente verleden. De socialisten op hun beurt weten dat het thema van het gemeenschappelijk maken van de schulden van de periferie hoogst impopulair is bij de Duitsers. Dat is ook zo bij de eigen achterban. Het is dus uiterst kwestieus of ze over dit onderwerp de degens met Merkel willen kruisen.

    Trauma’s

    De Christen Democraten zijn op hun beurt nog steeds getraumatiseerd over het echec van het Verdrag van Maastricht. Dat was onvolkomen, dat wisten ze. Het was echter tevens hun overtuiging, dat de markten en overheden voldoende discipline zouden opleggen bij ontstentenis van een politieke unie. Het bleek een totaal verkeerde inschatting van feiten. De huidige generatie CDU politici is zich pijnlijk bewust van de blunder uit 1999. Dat bepaalt hun opstelling jegens de voorliggende agenda, waarop reddingsplannen prijken voor Griekenland en Portugal. Op de politieke achtergrond figureert nadrukkelijk Jens Weidmann, oud-adviseur van Merkel en nu president van de Bundesbank. Hij pleit er steeds openlijker voor, dat de fatale band tussen overheden en banken wordt verbroken. Dan kan een echt begin gemaakt worden met het financieel orde op zaken stellen in die landen. Dat klinkt allemaal redelijk, maar banken in perifere landen zijn houders van een groot deel van de overheidsschuld. Wordt die mogelijkheid doorgesneden dan zal de financiële pijn in die landen nog veel hoger oplopen. De rente zal tot ongekende niveaus oplopen. Dat is niet het enige wat de markten ongerust maakt. Het Duitse Constitutionele Hof te Karlsruhe moet nog een oordeel vellen over de rechtsgeldigheid van de hulpprogramma’s van de ECB. Niemand gelooft dat het Hof de moed zal hebben het zogeheten Outright Monetary Transactions programma (OMT) te torpederen. Als het Hof echter kanttekeningen plaatst bij de werkwijze van het OMT programma, kan dat de effectiviteit van het hulpprogramma in de ogen van de financiële markten ondermijnen. Het kan tevens het signaal zijn voor Berlijn om het huidige Europese crisismanagement tegen het licht te houden. Het netto effect van al deze sombere bespiegelingen kan zijn dat de rente in de periferie weer gaat oplopen. De Duitse verkiezingen markeren duidelijk het einde van een rustige zomer en het begin van een misschien wel heel stormachtige herfst in de eurozone. Cor Wijtvliet is binnenkort spreker op de seminar reeks ‘Bescherm uw toekomst’. Hier vindt u meer informatie.. Bron: Ralph Atkins, Merkel win marks end of eurozone’s summer lull. Financial Times, September 24 2013

  • Video: Beppe Grillo

    Zonder verdere toelichting, gewoon kijken…

  • Beleggen in Europa is goedkoop

    Europa is terug in de gratie van de internationale beleggende gemeenschap, en hoe. Amerikaanse pensioenfondsen en andere grote institutionele beleggers hebben in het eerste halfjaar van 2013 voor een bedrag van $ 65 miljard Europese aandelen gekocht. Dat heeft het Europese Strategie team van Goldman Sachs uitgedokterd.

    Onderwaardering

    Nog nooit sinds 1977 hebben Amerikaanse instellingen voor zo’n groot bedrag ingekocht in Europa. Het is het beste bewijs, dat de Amerikanen geloof hebben in het huidige nog prille economische herstel in dit werelddeel. Het is tevens het beste bewijs, dat in hun optiek bedrijven kunnen profiteren van de nieuwe groei. Daardoor kunnen koersen in de tweede helft van dit jaar (verder) omhoog. Volgens analisten van de Britse zakenbank HSBC zit er nog veel rek in de koersen. Europese aandelen zijn nog steeds 15% ondergewaardeerd ten opzichte van hun langjarig gemiddelde. En dan te bedenken dat koersen van Europese aandelen sinds juni 2012 met gemiddeld 27% zijn gestegen.

    Genereren

    Natuurlijk liggen er nog steeds veel gevaren op de loer, die een regelmatige koersontwikkeling in de weg staan. Zo is er in ieder geval de kwestie Syrië. Die blijft voorlopig nog wel doorsudderen en kan nog voor de nodige volatiliteit zorgen. Daarnaast lijkt de instabiliteit in de zogeheten Opkomende Landen te groeien als gevolg van de Amerikaanse plannen om te gaan taperen. Dat betekent dat ze hun stimuleringsmaatregelen geleidelijk gaan afbouwen. In een reactie daarop zijn beleggers hun tegoeden uit de Opkomende Markten terug gaan overhevelen naar het eigen land. Dat veroorzaakt uiteraard binnenlands en buitenlands veel onrust.

    Europese bedrijven zijn allesbehalve immuun voor die onrust. Ze genereren gemiddeld een derde van hun omzet in die regio’s. En dan is er de reële kans, dat de crisis opnieuw de kop opsteekt in de eurozone. Landen als Griekenland, Portugal en Italië zijn nog lang niet uit de gevarenzone en Nederland zou daar zomaar in kunnen belanden. Daarnaast moet Europa nog heel veel werk verzetten om de bankensector te saneren en gezond te maken. Daar zijn enorme bedragen mee gemoeid en het is altijd weer de vraag wie voor de kosten opdraait. Op 22 september zijn de verkiezingen in Duitsland. In de weken en maanden daarna zal wel duidelijk worden of de eurozone daadwerkelijk zijn problemen structureel gaat aanpakken. Als dat gebeurt, dan zal dat de aandelenkoersen nog meer de wind in de zeilen geven.

    Goedkoop

    De Amerikanen zijn zich bewust van de risico’s van hun beleggingen. Ze zijn er zich evenzeer van bewust dat die aandelen nog steeds heel erg goedkoop zijn. De koers-winstverhouding (K/W)bedraagt nu 11,4X, terwijl het de historische K/W 14,8X bedraagt. Binnen het Europese universum van aandelen zijn voor Goldman en HSBC de sectoren Telecom en Utilities favoriet. Die zijn de afgelopen jaren stelselmatig achtergebleven en dus erg goedkoop. Bovendien overheerst de gedachte, dat de sector Telecom aan de vooravond staat van een nieuwe ronde consolidatie. Dat betekent dan veel fusies en overnames. Tenslotte hebben de Amerikanen veel belangstelling voor financials. Ook die zijn nog goedkoop. Daar komt nog bij, dat vooral aandelen van banken de neiging hebben positief mee te bewegen met de ontwikkelingsgang van de economie. Uiteindelijk wint daarom de hebzucht het van de angst.

    Cor Wijtvliet

    >> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<

  • Mevrouw Merkel bepaalt de toekomst van Europa

    Het is de afgelopen maanden relatief rustig geweest in de eurozone. Brussel hield zich gedeisd en ook uit Frankfurt (ECB) kwamen weinig geluiden die voor onrust konden zorgen. De oorzaak voor deze relatieve rust is toe te schrijven aan de datum van 22 september. Op die dag gaan de Duitsers naar de stembus. Er is de huidige kanselier van Duitsland, mevrouw Merkel, alles aan gelegen om deze verkiezingen opnieuw winnend af te sluiten. Derhalve heeft ze rust in de eurozone verordonneerd, zodat er geen zand in de herverkiezingsraderen zou kunnen komen.

    Weeffouten

    Europa heeft met graagte gehoor gegeven aan de wensen van mevrouw Merkel. Europa wacht een reeks van dringende hervormingen en aanpassingen aan de toekomst, die niet kunnen plaatsvinden zonder Duitsland. De crisis heeft geleerd, dat de structuur van de eurozone enkele fundamentele weeffouten kent, waaraan driftig gesleuteld moet worden. Alleen een  nieuw weefpatroon kan een nieuwe financiële crisis in de nabije toekomst voorkomen. Een eerste weeffout is het ontbreken van een overkoepelend toezicht op de bankensector. Het ontbreken van een eenduidig toezicht ligt min of meer aan de basis van de huidige financiële crisis. Nationale toezichthouders hebben in de aanloop naar de crisis de neiging gehad het onverantwoorde gedrag van bankiers met de mantel der liefde te bedekken.

    Bankenunie

    Een bankenunie zou het antwoord op deze belangrijke omissie kunnen zijn. Er zijn ook al enkele maatregelen genomen, die in 2014 hun beslag moeten krijgen. Het vervelende is alleen, dat Duitsland tot nu toe niet erg enthousiast over een bankenunie is geweest. Duitse beleidsmakers voelen er weinig voor, dat de ECB toezicht gaat houden op Duitse banken. Dat is niet helemaal vreemd. Vooral veel kleinere, lokale banken gaan gebukt onder grote schulden. Duitsland wil liever niet, dat de ECB zich bemoeit met de gezondmaking. Maar er speelt nog iets meer. Een bankenunie impliceert ook, dat  in geval van een omvallen van een bank ergens in de Eurozone Duitse belastingbetalers voor een belangrijk deel voor de kosten ervan moeten opdraaien. In het kader van het Europees Deposito Garantiesysteem zullen alle aangesloten partijen hun steentje moeten bijdragen. De sterkste schouders moeten dan de zwaarste lasten torsen. De sterkste schouders behoren aan de Duitsers.

    Duitse beleidsmakers zijn er inmiddels van doordrongen, dat een bankenunie op korte termijn de enige uitweg is om de innige band tussen banschulden en overheidsschulden te doorbreken. Ze zijn er ook van doordrongen, dat zulks de Duitse belastingbetaler geld gaat kosten. Daarom zal mevrouw Merkel pas na de verkiezingen haar achterban met deze onvermijdelijkheid confronteren. Haar politiek is niet anti-Europa of anti-euro, maar wel anti hogere belastingen en meer steun aan de periferie, zo blijkt uit enquête na enquête.

    Periferie

    Een tweede heikel punt, dat pas na de verkiezingen ter tafel mag komen, is juist de relatie met de perifere landen. Er moet een nieuw model voor herstel van de economische groei komen, zeker in de periferie. Het huidig bezuinigingsbeleid heeft tot onacceptabele niveaus van werkloosheid geleid in landen als Spanje en Griekenland. Dat betekent enerzijds, dat lonen in Duitsland wat moeten gaan stijgen om zo de consumptie aan te jagen. Dat zou de periferie in de gelegenheid stellen om meer richting Duitsland te exporteren.

    In de tweede plaats moet Duitsland erkennen, dat er in de komende jaren geen einde komt aan de noodzakelijke stroom van financiële steun van Noord naar Zuid. Het is de enige manier om de periferie de kans te geven op duurzaam herstel. De Duitse kiezer en belastingbetaler is hier allerminst bereid toe. Er waren louter negatieve reacties toen minister van financiën Schäuble zei, dat er niet aan te ontkomen was om Griekenland ook in 2014  financieel bij te staan. Die afkeer heeft er echter niet toe geleid, dat de anti-Europapartij Alternative für Deutschland een stevige voet aan de grond heeft gekregen. Het is de vraag of deze partij zelfs maar de kiesdrempel gaat halen. Dat geeft in ieder geval mevrouw Merkel de kans om na de verkiezingen de Duitser heel voorzichtig op het onvermijdelijke voor te bereiden.

    Slaagt ze daarin, dan ligt de weg open naar het oplossen van weer nieuwe pijnpunten en wel de invoering van eurobonds en de fiscale unie. Maar dan zijn we waarschijnlijk alweer toe aan de volgende verkiezingen. Blijft wel over, dat het lot van Europa in handen van de Duitsers ligt, meer in het bijzonder in de bekwame handen van mevrouw Merkel.

    Cor Wijtvliet

    >> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<

  • EU: Maximaal €100 tot €200 pinnen bij bankencrisis

    Als het aan Europa ligt kunnen spaarders voortaan nog maar €100 tot €200 per dag opnemen als de bank waar ze hun spaargeld hebben staan in de problemen komt. Tijdens de reddingsoperatie zullen spaarders vier weken lang niet over al hun spaargeld kunnen beschikken. Weliswaar is een bedrag van maximaal €100.000 gegarandeerd door het Europese deposito garantiestelsel (DGS), maar spaarders kunnen dankzij dit besluit van de EU vier weken niet over het volledige bedrag beschikken.


    Financiële repressie

    De maatregel is door Litouwen bedacht om het eigen vermogen te beschermen van de banken die gered moeten worden. Door een opnamelimiet van €100 tot €200 per dag in te stellen voorkomen de Europese beleidsmakers een exodus van spaargeld die in de paniek van een bankencrisis kan ontstaan. Aanvankelijk werd voorgesteld om de spaartegoeden in crisistijd voor een periode van één week te blokkeren, maar dat is blijkbaar niet haalbaar. Een periode van vier weken geeft banken meer tijd om een ‘doorstart’ te maken en het vertrouwen van spaarders terug te winnen.

    Garanties

    Angela Merkel en Wolfgang Schäuble hebben toegezegd dat spaarders niet hoeven te bedelen om de compensatie van maximaal €100.000 spaargeld per bank. Nu blijkt dat toch wat genuanceerder te liggen. Het spaargeld wordt onder het depositogarantiestelsel beschermd bij het omvallen van een bank, maar daarmee is dus niet gezegd dat jet spaargeld ook meteen opneembaar is. Deutsche Wirtschafts Nachrichten schrijft dat spaarders er verstandig aan doen om nu al te anticiperen op deze nieuwe maatregel, door alvast een gedeelte van het spaargeld van de bank te halen. Zeker als men geld nodig heeft voor grote aankopen of voor de bedrijfsvoering is het verstandig om een gedeelte van het spaargeld binnen handbereik te hebben.


    Omdat banken moeten opdraaien voor de uitkering van spaargeld onder het Europese DGS zullen banken elkaar meer in de gaten moeten houden. Deutsche Wirtschafts Nachrichten schrijft dat de European Banking Authority (EBA) de risico’s van banken in kaart kan brengen. De bedoeling is dat overheden worden ontzien als een bank in de problemen komt. Dat is de beruchte ’template’ waar de inwoners van Cyprus over mee kunnen praten.

    Ook kleine spaarder moet opletten

    Uit deze ontwikkelingen kunnen we afleiden dat ook de kleine spaarder moet opletten. Hoewel spaargeld gegarandeerd wordt tot €100.000 is het in een noodsituatie onmogelijk om het geld in één keer op te nemen. Ook voor kleine spaarders kan het lonen om wat spreiding toe te passen in hun spaarvermogen, zodat het tenminste gedeeltelijk binnen handbereik ligt in een noodsituatie.

    Herman van Rompuy, Dalia Grybauskaite en José Manuel Barroso
    Herman van Rompuy, Dalia Grybauskaite en José Manuel Barroso willen spaargeld vier weken blokkeren als bank omvalt

  • Europa sust zichzelf weer in slaap

    Het is weer augustus en de meeste beleidsmakers van enig gewicht vertoeven weer aan zonnige stranden om bij te komen van weer een rumoerig jaar. Maar dit jaar is het anders. Er lijkt een nieuwe wind opgestoken, de wind van herstel. De Europese economie laat weer sporen van groei zien na bijna 2 jaar van krimp. Volgens president van Rompuy is de rust nu definitief terug gekeerd in Europa. De dreiging van versnippering en uiteenvallen lijkt bezworen! Dat is geen grootspraak gelet op rust op de financiële markten. De rente is laag, de euro is sterk en de aandelenkoersen stijgen.

    Hindernissen
    Maar schijn bedriegt. Beleidsmakers wachten ook na augustus talloze problemen en hindernissen op weg naar duurzaam herstel. Sterker nog, eigenlijk vragen die problemen om zonder veel uitstel aangepakt te worden. De urgentie daarvan was en is hoog. Het gaat de komende tijd niet om het oplossen van problemen op macroniveau, maar veel meer op microniveau. Het gaat om problemen die het leven van dag tot dag in de eurozone zeer negatief beïnvloeden en die daarom verstrekkende consequenties kunnen hebben voor de Europese samenleving.

    Uitzichtloos
    De wijd verbreide werkloosheid in de Eurozone (12%) vraagt dringend om een nieuwe aanpak. De stijging ervan is nog steeds niet in een daling omgeslagen. De jeugdwerkloosheid is met een Europees gemiddelde van 24% niets minder dan een toekomstige sociale tijdbom.

    In het verlengde van de werkloosheid groeit de onvrede met het eindeloze beleid van aanpassen en nog eens aanpassen. Eindeloze bezuinigingen hebben zeker van de langdurig werklozen grote offers gevraagd, maar een verbetering van hun lot is nog steeds niet in zicht. Vroeg of laat moet de huidige uitzichtloosheid om slaan in een diepe verbittering die op zijn beurt gemakkelijk kan uitmonden in heftige sociale onrust. Recente bijna crises in Griekenland en Portugal kunnen een voorafschaduwing zijn van wat Europa de komende maanden tot jaren nog te wachten kan staan. De geloofwaardigheid van het Europees democratisch bestel staat op het spel, niet meer en niet minder.

    Weerzin
    Van een heel andere orde is de groeiende tegenstelling tussen Noord en Zuid. De kloof tussen beide regio’s van Europa wordt steeds dieper en breder. In het Noorden groeit de weerzin om de rekening voor de gaten in de begrotingen van het Zuiden te betalen.

    Het uitblijven van enige vorm van verbetering en succes is hier vooral debet aan. Het is nog maar zeer de vraag of politici die graag herverkozen willen worden, in staat zijn aan deze druk weerstand te bieden. Als crediteurenlanden niet langer bereid of in staat zijn om hun financiële steun goed te coördineren, dan staat de zuidelijke landen nog veel meer onheil te wachten. Het zal de kloof alleen maar breder en dieper maken.

    Thema
    Het laatste thema, dat dringend om aandacht vraagt van beleidsmakers, is dat van de kredietverlening aan de private sector. Inderdaad is Europa erin geslaagd rust te brengen op het rentefront en op de obligatiemarkten. Maar dat heeft een prijs.

    Europese beleidsmakers zijn druk doende banken terug in hun hok te jagen. Zij, de banken, moeten hun vermogen versterken en hun balansen verkorten. Dat betekent voor veel banken, dat ze onderdelen moeten verkopen om hun vermogen te versterken. Dat heeft wel als nadeel, dat er minder en minder krediet voor handen is voor het MKB, de motor van de economische groei en voor het scheppen van nieuwe banen.

    Kortom, Europa kan zich nog steeds absoluut niet veroorloven om weg te soezen aan het strand. De groeimachines voor nu en later sputteren op zijn best. Zonder de benodigde aandacht zullen ze niet aanslaan en zal de huidige, weinig aantrekkelijke situatie van te lage groei alsmaar blijven voortbestaan. Enige hulp van buitenaf is niet te verwachten. Zelfs de Chinese motor begint steeds nadrukkelijker te sputteren en die van de VS bromt evenmin geruststellend. Europa zal zich grotendeels op eigen kracht aan de malaise moeten ontworstelen, maar de tijd begint op te raken. Er is de afgelopen jaren teveel onopgelost blijven liggen!

    Cor Wijtvliet,

    Bron:

    Mohammed A El-Erian, Europe’s fake normal. Project-syndicate, August 5 2013

    >> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<