Tag: europa

Vertrouwen in euro naar hoogste niveau sinds 2004

Het vertrouwen in de euro is in twaalf jaar tijd niet meer zo hoog geweest als nu, zo blijkt uit het nieuwe Eurobarometer onderzoek van de Europese Commissie. Onder de landen die de euro gebruiken was 73% van de respondenten positief over de gemeenschappelijke munt, het hoogste niveau sinds 2004.

Kijken we naar het gemiddelde van de Europese Unie – dus ook de landen die nog wel een eigen munt hebben – dan zien we dat het draagvlak voor de munt naar 60% gestegen is. Dat gebeurde voor het laatst in 2009, nog voor het uitbreken van de Europese schuldencrisis.

Het vertrouwen in de euro is het grootste in Luxemburg (85%), Slovenië (83%), Ierland (83%), Estland (83%), Duitsland (82%) en Slowakije (80%). De landen met het minste draagvlak voor de munt zijn Tsjechië, Zweden, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Polen, landen die geen onderdeel uitmaken van de muntunie. In deze landen is minimaal zestig procent tegen de euro.

Uit de Eurobarometer blijkt ook dat meer mensen in de Europese Unie de toekomst met vertrouwen tegemoet ziet. Bij de laatste peiling gaf 56% aan vertrouwen te hebben in de EU, een stijging van zes procentpunt ten opzichte van de herfst van vorig jaar.

Vertrouwen in de euro naar hoogste niveau sinds 2004 (Bron: Europese Commissie)

Hoe kijkt men in verschillende landen tegen de euro aan? (Bron: Europese Commissie)

4 augustus 2017
Europese Unie is verrassing van 2017

Economen wisten het zeker. Het lopende jaar zou economisch gesproken het jaar van de Verenigde Staten worden. De sterkere groei zou te danken zijn aan uiteraard de stimuleringsplannen van de nieuwe president in nauwe samenwerking met een door de Republikeinen gedomineerd Congres. Van die hooggespannen verwachting is tot dusverre weinig terecht gekomen.

Als het om positieve verrassingen gaat, dan heeft de Eurozone meer recht van spreken. De economische groei in dit deel van de wereld bedroeg over het afgelopen eerste kwartaal het dubbele van die in de VS. Die vaststelling werpt onmiddellijk de vraag op of we hier te maken hebben met een korte eenmalige opleving of met een structureel en houdbaar herstel. Het antwoord op deze vraag reikt verder dan een puur academische exercitie. Als het herstel structureel van aard is, dan kan bijvoorbeeld de ECB serieus gaan overwegen om de stimuleringsmaatregelen af te bouwen.

Voorzichtigheid geboden

Echter voorzichtigheid is geboden. Eén zwaluw maakt nog geen zomer. Deze les heeft Europa meerdere keren moeten leren. Zo leek de financiële crisis al in 2011 voorbij, toen de economische groei behoorlijk verbeterde. Daarop besloot de ECB de rente te verhogen, met als resultaat dat Europa diep in een nieuwe recessie wegzakte. Deze keer lijkt het herstel er steviger uit te zien. Althans dat zijn ze van mening bij de ECB. Daar spreekt de Chief Economist van een opleving die gebaseerd is op een economie die bewezen heeft extreme schokken te kunnen weerstaan.

Peter Praet, de chief economist, wijst erop dat de snellere groei in Europa niet van vandaag of gisteren is, maar al van veel eerder dateert. Sinds 2015 groeide de economie van de Eurozone met 5,1%, tegenover 4,6% voor de Verenigde Staten. De groei is ook breed gedragen. De ECB krijgt steun van economen uit de private sector. Die wijzen erop dat het herstel niet louter meer steunt op de export, maar ook op een aantrekkende consumptie en in sommige gevallen op hogere investeringen. Een andere factor van belang is, dat de Eurozone talloze politieke hordes met veel succes genomen heeft. Emmanuel Macron is nu president van Frankrijk en de herverkiezing van mevrouw Merkel lijkt nagenoeg zeker.

Groeiverwachtingen verhoogd

Onder deze omstandigheden lijkt het plausibel dat de groeiverwachting voor dit jaar is verhoogd van 1,4% naar 1,7%. Dat is een hogere verwachting dan de gemiddelde groeivoet voor de Eurozone en verklaart daarmee de daling van de werkloosheid van 12,1% in 2013 naar 9,3% in april 2017. Zullen al deze mooie uitkomsten echter inflatie op korte termijn weer een kans geven?

Volgens economen van JP Morgan loopt het niet zo’n vaart. Ervaringen elders hebben geleerd dat de beleidsmakers in de EU nog wel even op hun handen kunnen blijven zitten. Er is hun inziens ruimte voor een beperkte loonstijging, zonder dat de inflatie echt gaat oplopen. In hun ogen hoeft de ECB pas in actie te komen als de werkloosheid naar 5% in plaats van 8% daalt. De ECB hanteert het laatste percentage als maatstaf voor volledige werkgelegenheid, terwijl de Amerikanen denken dat 5% een beter streven is.

Ook de hardnekkig lage inflatie van 1,4% zou een aansporing moeten zijn voor de ECB om niets te ondernemen en om het opkoopprogramma in ieder geval dit jaar door te laten lopen. Mocht het herstel sterk blijven, dan is tijd genoeg om ergens in 2018 met het afbouwen van het opkoopprogramma te beginnen.

Voorzichtigheid is met andere woorden nog steeds troef. Ondanks alle euforie worstelt Europa nog steeds met heel veel problemen, zoals een te zwakke financiële sector. En wat te denken van Italië? Het land kent al twee decennia nagenoeg geen economische groei en de overheidsfinanciën zijn een erkende puinhoop. Betere economische vooruitzichten kunnen hier voor de broodnodige ademruimte zorgen. Het beste nieuws is echter dat treurverhalen zoals Italië, Griekenland of de banken niet langer dominant zijn, maar jubelverhalen over een sterk economisch herstel. Dat is een hele verandering!

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

20 juni 2017
EU verlengt sancties tegen Rusland

De Europese Unie heeft de sancties tegen Rusland met een jaar verlengd, zo blijkt uit het persbericht dat maandag naar buiten werd gebracht. In een gezamenlijke verklaring schrijven de ministers van Buitenlandse Zaken van de 28 lidstaten dat ze de Krim en de stad Sebastopol niet erkennen als Russisch grondgebied.

In 2014 werd er op de Krim een referendum gehouden, waarin de meerderheid van de bevolking zich uitsprak voor aansluiting bij Rusland. Sindsdien is het gebied in handen van de Russen, wat voor de Westerse regeringsleiders aanleiding was om sancties op te leggen aan het Kremlin.

Economische sancties

De economische sancties houden in dat de lidstaten van de Europese Unie tot en met 23 juni 2018 geen goederen zullen importeren uit de Krim en dat bedrijven die in de EU gevestigd zijn geen vastgoed mogen kopen in dat gebied. Ook mogen Europese bedrijven onder de nieuwe sancties geen investeringen meer doen in bedrijven die in de Krim gevestigd zijn.

De Europese lidstaten mogen onder de nieuwe sancties ook geen goederen en technologieën beschikbaar stellen aan bedrijven in de Krim die zich bezig houden met belangrijke sectoren als transport, telecommunicatie en energie. Ook investeringen met betrekking tot de exploratie van olie, gas en andere grondstoffen zijn onder de sancties niet toegestaan. Ook mogen de bedrijven in de EU geen onderhoudswerkzaamheden of andere ondersteunende diensten meer verlenen die gerelateerd zijn aan de infrastructuur in de Krim.

De EU blijft bij haar eerder geformuleerde standpunt dat de Krim illegaal geannexeerd is door Rusland en dat het gebied daarom niet erkend zal worden. Federica Mogherini, woordvoerder van het buitenlandse beleid van de EU, sprak in maart haar zorgen uit over een toenemende militarisering van het schiereiland en van een verslechterde situatie voor de Tartaren die op de Krim wonen. Deze bevolkingsgroep zou sinds de aansluiting bij Rusland meer onderdrukt worden en minder kans krijgen om zich via de media uit te spreken.

Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

EU verlengd sancties tegen Rusland en de Krim

19 juni 2017
Amerikaanse staatsobligaties krijgen weer concurrentie uit Europa

Amerikaanse staatsobligaties waren de laatste twee jaar de veilige haven bij uitstek. Niet alleen vanwege een vlucht richting de dollar, maar ook omdat de zogeheten ‘Treasuries’ een hoger rendement opleverden dan Europese en Japanse staatsobligaties. Dat laatste zou wel eens kunnen veranderen, omdat de rente daar sinds een paar maanden weer aan het stijgen is.

Dit kan grote gevolgen hebben voor de Amerikaanse obligatiemarkt. Beleggers buiten de Verenigde Staten die tot voor kort op grote schaal Amerikaanse staatsobligaties kochten zullen nu sneller in de verleiding komen hun vermogen in Europese of Japanse staatsleningen te parkeren. Valt een deel van de vraag naar Amerikaanse schuldpapier weg, dan wordt het voor de Amerikaanse overheid duurder om haar tekorten te financieren. “Er komt misschien niet langer een tsunami van geld uit Europa en Japan”, zo verklaarde hoofdeconoom Torsten Slok van Deutsche Bank tegenover Bloomberg.

Private beleggers buiten de Verenigde Staten bezitten ongeveer 43% van de $13,9 biljoen grote markt in Amerikaanse Treasuries. Met de fiscale stimuleringsprogramma’s die Trump wil doorvoeren om de economie te stimuleren zal die markt de komende jaren naar verwachting snel groeien. Als buitenlandse beleggers het laten afweten zal het voor Trump duurder worden om zijn tekorten te financieren.

Negatieve rente

Op dit moment heeft ongeveer $6,8 biljoen (ongeveer 30%) van alle staatsobligaties in de Westerse wereld een negatieve rente. Dat is weliswaar minder dan in de zomer van vorig jaar, maar het is nog steeds een aanzienlijk deel van de obligatieportefeuille. Door de lage rente zijn staatsobligaties overigens veel minder veilig dan ze vroeger waren, want een verandering van de rente heeft nu een veel grotere impact op de koers van de obligatie. Daardoor kan de waarde van de obligatieportefeuille van dag tot dag sterk fluctueren.

Beleggers die vorig jaar op het hoogtepunt van de markt instapten kijken nu al tegen verliezen aan. Zo is de rente op Duitse 10-jaars leningen sinds juli vorig jaar gestegen van -0,2 naar 0,23 procent, terwijl de Franse 10-jaars rente sindsdien bijna vertienvoudigde naar 0,89%. Maar voor beleggers die nu in willen stappen worden Europese obligaties een interessanter alternatief ten opzichte van het Amerikaanse schuldpapier.

Minder staatsobligaties met negatieve rente (Bron: Bloomberg)

Vermogensbeheerders in Japan hebben in februari een kleine $10 miljard aan vermogen teruggehaald uit de Amerikaanse obligatiemarkt, terwijl ze in juli 2016 nog meer dan $50 miljard in buitenlandse beleggingen stopten om de negatieve rente in eigen land te ontvluchten. Onder Europese vermogensbeheerders is nog geen sprake van een omslag, maar ook daar is de verminderde belangstelling voor Amerikaans schuldpapier zichtbaar.

Amerikaanse Treasuries leveren nog steeds een hoger rendement op dan de meeste Europese obligaties, maar daar staat tegenover dat Europese en Japanse beleggers een deel van hun rendement inleveren om het valutarisico met de Amerikaanse dollar af te dekken. Als je deze kosten meeneemt leveren de Amerikaanse 10-jaars leningen nog maar 0,4 procentpunt meer op dan de Duitse 10-jaars leningen. Franse staatsleningen met dezelfde looptijd leveren bij de huidige rente per saldo al 0,3 procentpunt meer op.

Duitse staatsobligaties leveren weer positief rendement op (Bron: Bloomberg)

19 april 2017
Video: Poetin over de schulden van het Westen

In Europa en in de Verenigde Staten zijn de schulden zeer hoog en hanteren centrale banken een rente van bijna nul procent. Desondanks komen overheden nog steeds geld tekort en moeten ze veel moeite doen om hun begroting op orde te brengen. Dat is een groot contrast met Rusland, dat bijna geen externe schulden heeft en een relatief hoge rente van meer dan acht procent hanteert. Hoe kijkt Poetin naar de economische problemen van het Westen?

Poetin: Voor die landen is bezuinigen het juiste om te doen, maar voor ons niet. Het zijn compleet verschillende economieën. Die van ons is een ontwikkelende economie, terwijl Europa voor het grootste deel al ontwikkeld is. Maar de staat waarin hun economie verkeert is heel anders dan die van ons. Over het algemeen is onze economie gezond. We worden niet tegengehouden door externe schuld, zoals Europa en de Verenigde Staten.

Gemiddeld is de staatsschuld in Europa rond de 90% van het bbp, in de Verenigde Staten ligt het zelfs dicht bij de 100%, misschien zelfs iets meer. Europese landen hebben een hoge werkloosheid en een begrotingstekort. Alsof die hoge staatsschuld nog niet genoeg is hebben ze ook enorme begrotingstekorten. Onze externe schuld is 2,5% van het bbp en als we daar de interne schuld bij optellen is het ongeveer 10%. Wij hebben geen begrotingstekorten. Onze werkloosheid is 5,6%, in Europa loopt deze in sommige landen op tot 25 a 26 procent. Onder jongeren is de werkloosheid 40%, in sommige landen is het zelfs dicht bij de 60%. Dat is rampzalig. Wij zitten dus in een compleet andere situatie.

Natuurlijk, wij zijn afhankelijk van inkomsten uit olie en gas… Maar ik wil graag je aandacht richten op het feit dat wij geen dollars kunnen bijdrukken zoals de Verenigde Staten. En het punt is niet dat we inkomsten en reserves hebben uit olie, maar dat wij onze uitgaven onder controle houden. Onze centrale bank wordt vaak bekritiseerd vanwege haar hoge rente. Volgens mij is deze momenteel 8,5 of 8,25 procent, in elk geval is het hoog.

Kijken we dan naar de Verenigde Staten, daar is de rente ongeveer 0,25%. In Europa is de rente vergelijkbaar. En dan zeggen de mensen dat wij dat in Rusland ook moeten doen! Maar onze centrale bank gaat uit van een hoge rente om het opblazen van zogeheten ‘financiële bubbels’ te voorkomen. We zouden goedkope leningen kunnen verstrekken. Met deze leningen kunnen we een enorme hoeveelheid goederen produceren, waarvoor vervolgens onvoldoende vraag is. Daar heb je het al, een financiële bubbel.

Het evenwicht vinden tussen de rente en de overheidsuitgaven, dat noem ik economisch beleid dat grenst aan kunst! Ik denk dat we dit evenwicht nog niet hebben gevonden. Ook werkt alles nog niet zo efficient als het zou moeten. Mijn hoop is dat de overheid, na de vele bijeenkomsten die we gehad hebben, binnenkort een paar andere maatregelen kan nemen om de economie te stimuleren. Maar één van de maatregelen die we consistent nemen – en waarvoor onze liberale economen ons bekritiseren – is de toename van het reële inkomen. Die toename is in Rusland aanzienlijk. Vorig jaar steeg het reële inkomen met 4,5% en in januari, februari en maart van dit jaar was de stijging al boven de 5% (op jaarbasis). Dit is de stijging van het reële bruto inkomen. Het resultaat hiervan is een stijging van de binnenlandse vraag.

Zoals je ziet is de economische situatie dus totaal verschillend. In grote lijnen begrijp ik de bezuinigingsmaatregelen van onze Europese collega’s. De enige manier om economisch orde op zaken te stellen is om door middel van discipline het tekort in de begroting te dichten. Maar natuurlijk heeft alles een grens, je kunt niet de hele verantwoordelijkheid daarvoor op de schouders van de bevolking laten rusten.

19 april 2017
Dijsselbloem wil Europees Monetair Fonds

Als het aan Eurogroep voorzitter Dijsselbloem ligt wordt het Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM) uiteindelijk omgezet in een Europees Monetair Fonds. Deze nieuwe organisatie moet, naar het voorbeeld van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Europese landen die in de problemen zijn gekomen te hulp schieten. Naast het verstrekken van noodleningen moet deze supra-nationale autoriteit zich dus ook gaan bemoeien met het doorvoeren van hervormingen in de probleemlanden.

“Ik denk dat er veel voor te zeggen valt om het bailout fonds van de eurozone op de middellange tot lange termijn verder te ontwikkelen tot een Europees IMF”, zo verklaarde Dijsselbloem maandag in een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung. De voorzitter van de Eurogroep merkt op dat de ECB zich steeds minder op haar gemak voelt in de Trojka, terwijl de Europese Commissie haar aandacht op andere belangrijke taken zou moeten richten. Daardoor is het volgens Dijsselbloem wenselijk om op termijn de taak van de Trojka over te dragen aan een Europees Monetair Fonds.

Europees Monetair Fonds

Volgens Dijsselbloem moet het bestaande ESM noodfonds de technische expertise ontwikkelen waar op dit moment alleen het IMF de beschikking over heeft. Daardoor zou Europa op termijn onafhankelijk kunnen worden van het IMF in de aanpak van een crisis zoals die van Griekenland. Het is overigens niet voor het eerst dat het plan van een Europees Monetair Fonds geopperd wordt. Eerder sprak ook de Duitse minister Wolfgang Schauble zijn wens uit voor een Europese tegenhanger van het IMF.

Griekenland en haar internationale schuldeisers zijn nog steeds verdeeld over de voorwaarden waaronder een nieuwe noodlening verstrekt moet worden. Daardoor is het nog onzeker of Griekenland later dit jaar een volgende tranche uit het noodfonds krijgt. Het ESM heeft sinds haar oprichting al €265 miljard aan noodleningen verstrekt.

Het ESM is de permanente opvolger van het tijdelijke EFSF (Europese Financial Stability Facility) dat tijdens de Europese schuldencrisis werd opgetuigd om noodkredieten aan de zuidelijke ‘probleemlanden’ te verstrekken. Verschillende PIIGS-landen dreigden toen de toegang tot de internationale kapitaalmarkt kwijt te raken, omdat er grote zorgen waren over een mogelijk technisch faillissement van sommige eurolanden.

Dijsselbloem wil een Europees Monetair Fonds

20 maart 2017
Vier grootste Europese economieën bespreken toekomst EU

De regeringsleiders van de vier grootste Europese economieën komen vandaag in het paleis van Versailles bijeen om te praten over de toekomst van de Europese Unie. De Franse president Hollande ontvangt zijn Duitse collega Merkel, de Spaanse premier Rajoy en de nieuwe Italiaanse premier Gentiloni. Het is opvallend dat de vier grootste economieën van Europa een aparte bijeenkomst organiseren om te praten over de toekomst van de gehele Europese Unie.

Volgens een Franse diplomaat is het idee van deze ontmoeting om een ‘politiek momentum’ te geven aan deze vier landen. En dat is blijkbaar hard nodig, want door de Europese schuldencrisis, de vluchtelingencrisis en het geplande vertrek van Groot-Brittannië uit de EU is er veel onzekerheid ontstaan over de toekomst van Europa. Dit jaar zijn er verkiezingen in Nederland, Frankrijk en Duitsland, waarbij de gevestigde orde wordt uitgedaagd door politieke bewegingen die een meer nationalistische koers willen varen.

Europa met verschillende snelheden
De populariteit van deze alternatieve partijen laat zien dat er veel weerstand is tegen de Europese eenwording, het gebrek aan democratie en de overdracht van soevereiniteit van de lidstaten naar Europa. De regeringsleiders van de vier grootste economieën zien deze ontwikkeling en voelen zich genoodzaakt hun strategie daarop aan te passen. Tijdens het vorige Europese topoverleg in Malta waren de regeringsleiders al tot de conclusie gekomen dat een Europa van verschillende snelheden de enige oplossing was die op voldoende draagvlak kon rekenen. Jean-Claude Juncker schetste verschillende scenario's voor de toekomst van de Europese Unie, uiteenlopend van een economische zone tot een meer geïntegreerd Europa met meer overdracht van soevereiniteit. Daarin probeert men nu een middenweg te vinden, waarin de lidstaten zelf kunnen kiezen in hoeverre ze op verschillende gebieden willen samenwerken. "We hebben van de geschiedenis van de afgelopen jaren geleerd dat er een Europese Unie van verschillende snelheden zal komen en dat niet alle landen zullen deelnemen in elke stap van integratie", zo verklaarde de Duitse bondskanselier Merkel na afloop van het vorige Europese topoverleg in Malta. Ook de regeringen van Italië, België, Nederland en Luxemburg zijn er inmiddels van overtuigd dat de Europese samenwerking moet veranderen om het draagvlak onder de bevolking te versterken. De bijeenkomst van de regeringsleiders van Duitsland, Frankrijk, Spanje en Italië in Versailles is meer dan symbolisch. Toch verwacht men niet dat er vandaag al nieuwe plannen aangekondigd zullen worden.

Regeringsleiders Frankrijk, Duitsland, Spanje en Italië gaan praten over toekomst van Europa (Afbeelding van Bratislava Summit in 2

6 maart 2017
Europa wordt eindelijk technologisch powerhouse

Het is al jaren een veelgehoorde klacht. Waar blijft het Europese antwoord op Google, Apple, Facebook en Amazon? Als er in Europa al een technologiebedrijf veel ambitie aan de dag legt en een zekere omvang heeft bereikt, dan zijn de Amerikanen er als de kippen bij om dit bloempje snel te plukken en mee naar de overkant van de oceaan te nemen. Een mooi recent voorbeeld is het Nederlandse NXP, dat voor het lieve sommetje van $47 miljard is overgenomen door concurrent Qualcomm.

De technologiesector in Europa steekt schril af bij Silicon Valley. De marktwaarde bedraagt ongeveer 7% van de technologiesector in de VS. Ceo ’s van Amerikaanse techbedrijven maken zich eerder zorgen om de pijlsnelle opkomst van Chinese internetbedrijven als Alibaba, Tencent of Baidu dan dat ze wakker liggen van mogelijke Europese concurrentie.

Als we de conclusies van een rapport van Venture Capitalist Atomico mogen geloven, kunnen de Amerikanen nog wel eens spijt krijgen van die houding. In zijn rapport komt de VC tot de slotsom dat Europa bovengemiddeld goed presteert op het gebied van ‘Deep Tech’. Het gaat dan om aandachtsgebieden als kunstmatige intelligentie, robotica, virtual reality en ’the Internet of Things’. Als om de potentie van Europa op deze gebieden te onderstrepen sluit Atomico zijn rapport af met de boude stelling, dat the future is being invented in Europe.

Europa maakt technologische inhaalslag?
Vooral Europese politici hebben bij de afgelopen decennia de claim uitgesproken dat het slechts een kwestie van tijd was, voordat de EU de VS technologisch zou voorbij streven. Al deze claims zijn altijd bluf gebleken. Waarom zou het dit keer anders zijn en is de claim van Atomico meer dan gebakken lucht? De VC wijst erop dat sommige trends in het voordeel van Europa werken. Het heeft er alle schijn van dat het tijdperk van het 'Internet van de Consument' gaat plaatsmaken voor het 'Internet van de Industrie'. Deze trend gaat de industriële sector fundamenteel veranderen. Europa heeft nog steeds een behoorlijke industriële basis en dat biedt kansen. Welbeschouwd zijn alle voorwaarden om in de nieuwe digitale economie te slagen in overvloed aanwezig. Atomico wijst erop, dat vijf van de tien topinstituten in Europa gevestigd zijn. Europa telt ook 4,7 miljoen professionele ontwikkelaars, tegen 4,1 miljoen in de VS. Kennis en kenniswerkers zijn derhalve geen obstakel. Ook geld mag niet langer het probleem zijn. In 2016 stroomde een bedrag van $13 miljard naar technologische startups. In 2011 was dat nog slecht $2,8 miljard. In dit opzicht draagt het Europese bedrijfsleven zijn steentje bij. Het besef is doorgebroken dat bedrijven mee moeten met de digitale transformatie om te voorkomen dat ze uiteindelijk kopje onder gaan. Veel grote bedrijven investeren daarom in technologiebedrijven of nemen er een over. Belangrijk is toch ook, dat Europa een culturele verandering heeft doorgemaakt. Het is niet langer het hoogste ideaal van veel jongeren om in overheidsdienst te treden of om bij grote bedrijven te gaan werken. De crisis heeft hen hardhandig geleerd dat ze hun eigen toekomst moeten vormgeven. Het maakt een groot verschil voor de innovatieve toekomst van een land of de jeugd ambtenaar wil worden of ondernemer. Er is reden voor optimisme, zoveel is duidelijk. De vraag is of de veranderingen en ontwikkelingen in Europa snel genoeg gaan? De rest van de wereld staat immers ook niet stil. Europa heeft in dat opzicht een geschiedenis van grote ambitie gefnuikt in bureaucratisch drijfzand. Zal het dit keer anders uitpakken? Cor Wijtvliet Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

1 maart 2017
Gazprom: “Europa blijft belangrijkste afzetmarkt”
Europa is en blijft de belangrijkste afzetmarkt voor Russisch aardgas, zo concludeerde Alexander Medvedev van Gazprom tijdens een bijeenkomst voor investeerders in Singapore. Volgens hem zijn er meer dan genoeg gasvoorraden in Siberië om Europa voor een lange tijd van schoon en goedkoop aardgas te voorzien.

In 2016 exporteerde Gazprom 179,3 miljard kubieke meter aardgas naar de Europese Unie, goed voor een marktaandeel van 34%. Dat was 19,9 miljard kubieke meter meer dan een jaar geleden. De verwachting is dat het marktaandeel de komende jaren verder zal toenemen, omdat de Europese productie van aardgas daalt en Gazprom tegen een relatief lage prijs kan leveren. Met de Nord Stream is het concurrentievoordeel van Gazprom alleen maar verder toegenomen. Medvedev zei daar het volgende over:

We zouden niet weten wie er nog meer zo goedkoop aardgas kan leveren aan Europese consumenten als wij. Vloeibaar aardgas (LNG) uit de Verenigde Staten is ongeveer 30% duurder dan aardgas via de duurste aanvoerroute van Gazprom via Oekraïne.

Grootste producenten van aardgas ter wereld (Bron: Geology.com)

Meer transportcapaciteit

Gazprom ziet Europa als een belangrijke afzetmarkt en investeert daarom volop in nieuwe pijpleidingen. De komende jaren wordt de capaciteit van de noordelijke transportroute verdubbeld met de aanleg van een tweede Nord Stream pijpleiding, terwijl in het zuidoosten van Europa gewerkt wordt aan een nieuwe transportroute via Turkije en Griekenland. Met deze nieuwe transportroutes kan Gazprom de Europese afzetmarkt in de toekomst nog beter bedienen.

Gazprom vreest in Europa weinig concurrentie van de Verenigde Staten en Australië, omdat die het aardgas alleen per schip naar Europa kunnen brengen. Door de hoge kostprijs is vloeibaar aardgas veel minder interessant voor de Europese consument. Volgens Gazprom ligt de afzetmarkt voor deze producenten vooral in Zuid-Amerika en Azië.

Lees meer:
Europa blijft belangrijkste afzetmarkt voor Gazprom
28 februari 2017
Tegenlicht: De nieuwe zijderoute

De laatste tweehonderd jaar werd de wereld gedomineerd door het Westen en bekeken we alle ontwikkelingen in de wereld vanuit ons Westerse perspectief. Maar de manier waarop wij onze welvaart hebben opgebouwd heeft ons volledig vervreemd van de rest van de wereld. We voelen ons nog steeds superieur, terwijl de wereld om ons heen razendsnel verandert.

Historicus Peter Frankopan ziet in de machtsverschuiving van West naar Oost veel overeenkomsten met het verleden. In het programma Tegenlicht vertelt hij vanuit historisch oogpunt hoe de machtsverhoudingen in de wereld veranderd zijn en hoe de Westerse wereld steeds meer in zichzelf gekeerd is.

Volgens Frankopan is de Westerse wereld in verval en moeten wij ons daarom aanpassen naar een nieuwe realiteit waarin we niet meer onze wil kunnen opleggen aan de rest van de wereld. Deze aflevering van Tegenlicht is begin tot eind een absolute aanrader!

27 februari 2017
Prodi: Europeanen zijn verliezers van sancties tegen Rusland

De echte slachtoffers van de sancties tegen Rusland zijn de Europeanen. Die conclusie trekt Romano Prodi, oud-president van de Europese Commissie. In een interview met Russia Today zegt hij dat de sancties tegen Rusland niet in het belang zijn van Europa en dat zelfs de Amerikanen dat nu erkennen. Vorig jaar zei de Italiaan tegenover dezelfde nieuwszender dat de sancties voor een tweedeling in Europa zorgen, omdat er niet in alle landen draagvlak is voor het sanctiebeleid.

In het interview zegt hij ook dat de Europese vluchtelingencrisis pas opgelost kan worden als de oorlogen stoppen en de spanningen verdwijnen. Als voorbeeld noemt hij Libië, waarmee Italië nog kon onderhandelen toen Gaddafi daar nog aan de macht was. Sindsdien heeft de immigratiestroom onbeheersbare vormen aangenomen.

10 februari 2017