Marketupdate

Tag: griekenland

  • Is het aftellen naar een Grexit begonnen?

    Het is alweer enkele weken geleden, dat er in Griekenland met de verkiezingsoverwinning van Syriza een kleine aardbeving plaatsvond. Vooral in de noordelijke landen reageerden beleidsmakers, politici en pers op zijn best sceptisch over de uitverkiezing. Die scepsis is allengs omgeslagen in een directe vijandigheid. Die omslag was deels het gevolg van het optreden van de nieuwe Griekse minister van Financiën, Yanis Varoufakis. Zijn ongepolijst en flamboyant optreden in London zorgde voor veel irritatie bij grijze politici als onze eigen Jeroen Dijsselbloem en de Duitse minister Wolfgang Schäuble. Het gesprek tussen de Duitser en de Griek liep vorige week op een compleet fiasco uit met als resultaat dat Athene binnen Europa bijna volledig geïsoleerd is.

    Hiermee lijkt de eerste aanzet gegeven tot een heuse Grexit. Het is waarlijk een sterk staaltje economische diplomatie. Let wel, Griekenland en zijn crediteuren hebben alleen nog de lopende week om te bezien en te beslissen hoe Griekenland de komende vier maanden financieel kan overbruggen. En als dat gebeurd is, kunnen Athene en haar schuldeisers om tafel om over de toekomst van de Griekse economie te praten. Daarbij kunnen de Grieken grofweg vier alternatieve plannen op tafel leggen.

    schauble-varoufakis

    Schauble en Varoufakis konden het niet eens worden

    De eerste en de gemakkelijkste optie is dat alles bij het oude blijft. De nieuwe Griekse regering accepteert het bestaand eisenpakket van de Trojka. Als dat gebeurt, is iedereen blij, behalve de Grieken zelf. Yanis Yaroufakis heeft deze mogelijkheid al zo goed als geblokkeerd. Volgens sommige hoopvol gestemden is dat alleen maar bluf en zal ook Syriza het medicijn van de Trojka slikken, zij het dat er aan de oppervlakte wat schijnconcessies gedaan worden. Waarschijnlijk is hier de wens de vader van de gedachte. Het tweede alternatief is, dat de Griekse regering de ECB vraagt om de winst op de aankoop van Griekse obligaties vrij te geven. Daarnaast zou Griekenland de ECB kunnen vragen om het plafond voor de uitgifte van staatsobligaties te verhogen. Dat plafond was en is bedoeld om te verhinderen dat de Grieken de markt met hun staatsobligaties zouden bedelven en zo de schuld naar astronomische hoogte zou verhogen. Het ligt niet voor de hand dat de ECB van plan is de huidige koers ongeconditioneerd te veranderen. dijsselbloem-varoufakisDe derde optie voor Griekenland is om bij andere partijen aan te kloppen. In het geval van Griekenland zou dat Rusland kunnen zijn. Die heeft al te kennen gegeven de helpende hand te willen bieden, maar de politieke prijs zal ongetwijfeld heel hoog zijn. Het is de vraag of Syriza hiertoe bereid is. Het is waarschijnlijk nog een brug te ver, maar voor hoelang?! De laatste optie is, dat de Grieken voor binnenlands gebruik een parallelle valuta introduceren om zo de overheidsuitgaven te funden. Dat zou een wat extreme oplossing zijn, maar desalniettemin een oplossing... Maar als het zover mocht komen, dan is er feitelijk al sprake van een Grexit. Je kunt met goed fatsoen toch geen twee munten hebben in een regio met een eenheidsmunt? Mochten Grieken en schuldeisers deze week een compromis bereiken, dan wacht een nog veel zwaardere opgave. Dan moeten er gesprekken grexitgevoerd worden over het al dan niet doorstrepen van de schuldenlast. De Duitsers zullen fel tegen zijn, maar het meeste verzet kan nog wel eens komen van landen als Portugal en Ierland. Beide landen hebben de gifbeker van de Trojka tot de bodem leeg gedronken. Voor hen zal het onbestaanbaar zijn, dat de Grieken weten te ontsnappen. Europa zal waarschijnlijk deze week een diepe crisis nog weten te voorkomen, maar dat is waarschijnlijk slechts uitstel van het onvermijdelijke. Het aftellen lijkt begonnen! Cor Wijtvliet Bron: Wolfgang Münchau, All Grexit needs is a few more disastrous weeks like this. Financial Times, February 8 2015 Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Market Update (10 februari 2015)

    Marketupdate brengt u dagelijks een nieuwsupdate met een selectie van de laatste interessante nieuwsfeiten. Deze ‘Market Update’ plaatsen we iedere werkdag ’s ochtends tussen 10 en 11 uur op de site. Heeft u nieuwstips? Stuur ze door naar [email protected] of stuur een bericht op twitter!

    Market Update (10 februari 2015)

    Kredietcrisis
    • Stunning Chart Of The Day: For The First Time Ever, Central Banks Will Monetize More Than 100% Of Global Sovereign Debt (Zero Hedge)
    • Germany rejects Greece's demands for $200billion in WW2 reparations after country's new prime minister says they had a 'moral obligation' to pay (Daily Mail)
    • Consumer boom in Russia followed by plunging consumer demand (Itar-Tass)
    • Duitsland exporteerde nog nooit zoveel als in 2014 (NU)
    Valutacrisis
    • Speculation Against Denmark’s Euro Peg Proving Relentless (Bloomberg)
    • China inflation drops to 5-year low in Jan (BRICS Post)
    • Miljardenverlies dreigt voor DNB (FD)
    • Hong Kong bitcoin exchange disappears with £254 million (Business Insider)
    Geopolitiek
    • China opposes US plans to supply arms to Ukraine — Foreign Ministry (Itar-Tass)
    • Ukraine crisis: US officials compare peace efforts to appeasing Hitler (Telegraph)
    • Le Pen says Washington attempting to start ‘war in Europe’ (Russia Today)
    • Obama says still weighing decision on arming Ukraine forces (Reuters)
    • Citi: Oil Could Plunge to $20, and This Might Be 'the End of OPEC' (Bloomberg)
    • Russia sanctions have cost EU 21 bn euros: Spain (Yahoo)
    • Anti-Russia Sanctions Negatively Affect Whole of Europe (Sputnik News)
    • Russia Would See U.S. Moves to Arm Ukraine as Declaration of War (Moscow Times)
    BRICS
    • China Proposing to Establish Free Trade Zone With Eurasian Economic Union (Sputnik News)
    Goud
    • Greek Investors Buying More Gold Coins From U.K. Royal Mint (Bloomberg)
    • Second Thoughts On US Official Gold Reserves Audits (Bullionstar)
    • 36% of Swiss gold exports to China went direct to mainland (Mineweb)
    • Geopolitics trump fundamentals in 2015, likely bull year for gold price: MKS (Platts)

    Grafiek/Cartoon van de dag

    Nou moet het niet gekker worden....

    Zbigniew Brzeziński (veiligheidsadviseur onder Amerikaanse president Carter) over Oekraïne in 1997 (via twitter)

    Centrale banken kopen meer schulden dan overheden maken. De netto uitgifte is negatief

    layoffs-oil-industry

    Aantal ontslagen in de Amerikaanse olie-industrie (Bron: Bloomberg)

  • Market Update (5 februari 2015)

    Marketupdate brengt u dagelijks een nieuwsupdate met een selectie van de laatste interessante nieuwsfeiten. Deze ‘Market Update’ plaatsen we iedere werkdag ’s ochtends tussen 10 en 11 uur op de site. Heeft u nieuwstips? Stuur ze door naar [email protected] of stuur mij een bericht op twitter!

    Market Update (5 februari 2015)

    Kredietcrisis
    • Griekse beurs hard onderuit (DFT)
    • Belgen blijven recordbedrag bijeensparen (De Standaard)
    • GroenLinks en SP willen vermogens registreren (Nu Geld)
    • For Many U.S. Families, Financial Disaster Is Just One Setback Away (Wall Street Journal)
    • S&P to pay $1.4bn to regulators in sub-prime debt case (BBC)
    • The ECB Just Tightened the Screws on Greece (Bloomberg)
    • Greek Finance Minister Rules Out Asking Russia for Financial Aid (Sputnik News)
    Valutacrisis
    • Deense spaarrente mogelijk negatief (FD)
    • Finland First to Sell 5-Year Debt at Negative Yield in Euro Area (Bloomberg)
    • Rajan Says U.S. Must Accept Strong Dollar as Fed Normalizes (Bloomberg)
    • China’s Yuan Tests Lower Limits (Wall Street Journal)
    Geopolitiek
    • Arming Ukraine escalates crisis – Russian official (BRICS Post)
    • Top Russian Public Intellectual: We Are on the Verge of Global War (Russia-Insider)
    • New Saudi King Tied to Al Qaeda, Bin Laden and Islamic Terrorism (Globalresearch)
    • September 11 conspirator Moussaoui says Saudi royals backed al Qaeda (Reuters)
    BRICS
    • Russia's downgrade by Western ratings agencies ‘politicized’ – Dagong boss (Russia Today)
    Goud
    • Zwitserland exporteerde 1200 ton goud naar Azië in 2014 (Goudstandaard)
    • Belgium Reportedly Plans to Retrieve 200 Tons of Gold From UK Storages (Sputnik News)
    • Opslag Belgische goudvoorraad kost 250.000 euro per jaar (De Standaard)
    • Russia stashes 55 tonnes of gold in Switzerland (Mining)
    • Silver’s $645 Million ETP Loss in One Day Flashes Warning (Bloomberg)
    • Crashing Ruble Means Russia Has Cheapest Costs for Gold (Bloomberg)

    Grafiek/Cartoon van de dag

    Zwitserland exporteerde vorig jaar netto 1.200 ton goud naar Aziatische landen (Bron: Goudstandaard)

    gold-demand-worldwide

    Vraag naar goud in verschillende landen sinds 1985 (Bron: Goldchartsrus)

    10-year-bond-yields

    De 10-jaars rente van Denemarken duikt onder die van Japan en Duitsland! (via twitter)

    swiss-franc-historic-rate

    Maatregelen die de Zwitserse centrale bank in de jaren '70 nam om waardestijging valuta af te remmen (Bron: Credit Suisse)

  • Griekse les voor mevrouw Merkel

    Het is niet eens zo lang geleden dat Duitse politici parmantig de crisis als passé verklaarden. De uitslag van de Griekse verkiezingen heeft hen hardhandig met de neus op de feiten gedrukt. De ellende is nog lang niet voorbij en het is volstrekt onduidelijk wat nog komen gaat. Het dood verklaren van de crisis was een typisch geval van misplaatste arrogantie. Al lang voor de Griekse verkiezingen was het ieder die wilde zien duidelijk dat het Duitse recept voor crisisbestrijding niet werkte. Het recept luidde dat gedwongen bezuinigingen zouden leiden tot compensatie voor de vraaguitval. Uiteindelijk echter raakt een land van de regen in de drup, omdat door de krimp van de economie de schuld als percentage van het bruto binnenlands product alleen maar toeneemt.

    greece-election

    Griekenland in verzet

    Natuurlijk waren er eerder tekenen aan de wand, maar mevrouw Merkel meende die te moeten en te kunnen negeren. Dat kan niet met de uitslag van de Griekse verkiezingen. De Grieken hebben zich massaal gekeerd tegen de eigen corrupte elite en tegen een beleid, dat hen alleen maar armoede bracht. De overwinning van Syriza luidt daarmee een nieuw hoofdstuk in de korte geschiedenis van de eurocrisis. In dat hoofdstuk kan wel eens geschreven worden, dat de problemen in Europa dieper bleken te gaan dan zelfs pessimisten bevroedden. Het besluit van de Zwitserse centrale bank om de frank los te koppelen was een psychologische dreun voor de euro. Het was het beste bewijs, dat de euro fragiel is en blijft. Het besluit van de ECB om op ongekende schaal obligaties te gaan opkopen heeft het vertrouwen in de euro niet bepaald versterkt. De uitslag in Griekenland kan niet als een verrassing komen. De Trojka zou er in de onderhandelingen goed aan doen om die uitslag serieus te laten meewegen. Zonder compromis moet Griekenland wel omvallen en niemand weet wat daar de euro-onder-drukconsequenties van zullen zijn. Het zou het begin van het einde van de euro kunnen betekenen en daarmee het begin van het einde van de eurozone. Daar zou elk land, ook Nederland en Duitsland, onder lijden! Een compromis maakt de facto een einde aan het huidige bezuinigingsbeleid. Ook voor mevrouw Merkel is duidelijk, dat de uitslag in Griekenland voor een veenbrand kan gaan zorgen in zulke landen als Spanje, Italië en Frankrijk. In deze landen was het verzet tegen de bezuinigingen altijd veel groter dan in de Noordelijke landen.

    Bezuinigingsbeleid heeft gefaald

    Voor Merkel zal het echter ook duidelijk moeten zijn, dat haar beleid van tegelijkertijd bezuinigen en doorvoeren van structurele hervormingen faliekant mislukt is. Dat kan eenvoudigweg niet. De belastingbetaler krijgt simpelweg teveel voor zijn kiezen en zal in het kieshokje wraak nemen op de politici. Structureel hervormen kan alleen als er economische groei is! De laatste vraag daarom is wanneer Merkel overtuigd raakt van die waarheid: voor of na de Spaanse verkiezingen. In Spanje kan de protestpartij Podemos het kunststukje van Syriza herhalen en het establishment naar huis sturen. De nieuwe waarheid is dat Merkel en al haar bewonderaars moeten loskomen van hun fixatie op 0% groei van de schuld. Het is tijd voor grootschalige investeringen in de modernisering van de samenleving. Als doekje voor het bloeden van de oplopende tekorten mag de extreem lage rente dienen, waartegen overheden kunnen lenen. De Griekse les is dat de toekomst van de euro en de eurozone in de eerste plaats afhangt van de bereidheid om te veranderen, van mevrouw Merkel en haar navolgers, zoals premier Rutte! Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Syriza gaat Brussel en Frankfurt uitdagen

    De verkiezingen in Griekenland zijn voorbij en met een straatlengte voorsprong is het linkse Syriza als eerste over de meet gekomen. De partij kreeg meer dan 36% van de stemmen. En dan te bedenken, dat de partij drie jaar geleden nog maar amper bestond!

    Met Syriza komt er aan partij aan de macht die helemaal niets moet weten van het technocratisch beleid dat Brussel en Frankfurt de Europese bevolking heft opgelegd. Nog op zondagavond hamerde partijleider Alexis Tsirpas dat door de overwinning van zijn partij er een einde was gekomen aan het harteloze bezuinigingsbeleid en aan de voortdurende vernedering van het land door de Trojka. Als Tsirpas doet wat hij zegt, dan zal Europa de komende maanden getuige zijn van een heftige botsing tussen crediteuren en een soevereine debiteurenstaat. Het kan niet anders of iemand zal water bij de wijn moeten doen, maar het is nog maar de vraag wie dat is.

    syrizaEen ding staat nu al vast. Syriza lijkt in niets op de verslagen regeringspartijen. Binnen die partijen functioneerden facties, die banden hadden met of hetzelfde dachten als de Trojka van ECB, EU en IMF. Syriza leeft eerder op voet van oorlog met de Trojka, dat maar liefst schuldeiser is van 80% van uitstaande schuld van Griekenland ter waarde van €317 miljard. De Grieken zullen ongetwijfeld om herziening van de aflossingsvoorwaarden vragen en om in ieder geval gedeeltelijke kwijtschelding van de schulden. Ze eisen bovendien weer menswaardige leefomstandigheden voor groot delen van de bevolking die nu al jaren onder de armoedegrens leven.

    Consessies doen

    Het staat echter nu ook al vast, dat Brussel en Berlijn niet geneigd zullen zijn om welke concessie dan ook te doen. Ze zijn vooral bang voor besmettingsgevaar als ze wel bereidheid tonen tot tegemoetkomingen. Aan het einde van het jaar zijn er immers verkiezingen in Spanje, waar de Spaanse evenknie van Syriza, Podemos, steeds luidruchtiger aan de weg timmert. Het aanzwellende anti-Brussel geluid ook elders in Europa kan Griekenland net dat beetje zelfvertrouwen geven om de meesters in Brussel en Berlijn te weerstaan en misschien zelfs de deur te wijzen. Toch weten de Grieken drommels goed, dat hun speelveld beperkt is. Natuurlijk zijn de herstructureringen in de afgelopen vijf jaar enigszins succesvol geweest, maar de Griekse economie is verreAlexis Tsipras, opposition leader and head of radical leftist Syriza party, delivers a speech during a party congress in Athens van gezond. Neem de gezondheid van de bankensector. Die is op zijn zachtst gezegd precair te noemen. Zonder een Europees infuus ter waarde van €50 miljard kan deze sector niet of amper overleven. De vitaliteit van de sector was trouwens aan de vooravond van de verkiezingen aangetast, omdat klanten voor miljarden deposito’s opnamen. De ECB moet dit infuus goedkeuren. Dat zal zeker niet gebeuren als de Grieken in de ogen van de Bank over de voorwaarden en condities wenst te marchanderen. Een omvallen van de banken zou echter Griekenland opnieuw in een diepe crisis storten met alle politieke en economische gevolgen van dien. De hernieuwde politieke en economische instabiliteit zou Griekenland alsnog tot een 'Grexit' kunnen dwingen. Daar zit de ECB, zo kort na het programma van monetaire verruiming, niet op te wachten.

    Portugal parliament President meet with Troika

    De Trojka

    Zoals het er nu naar uitziet, zijn er op de korte termijn geen winnaars. Als de crediteuren toegeven, dan zal de weerzin jegens het Zuiden alleen maar toenemen in het Noorden. Omgekeerd zullen weerzin en wantrouwen van het Zuiden voor het Noorden alleen maar verder oplaaien! Met andere woorden, als de verkiezingsuitslag niet goed gemanaged wordt, dan kan Europa wel eens een nieuwe fase van instabiliteit ingaan. Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Column: Grexit?

    Na een tijd van relatieve rust dreigt opnieuw het risico van een Grexit. Die term, een samenvoegsel van ‘Griekenland’ en ‘exit’, verwijst naar een eventueel vertrek van Griekenland uit het eurogebied. De oorzaak van alle ellende: Wanneer landen die in economisch opzicht sterk van elkaar afwijken zich samenvoegen in een muntunie (zonder dat sprake is van een politieke unie) is dat doorgaans de opmaat tot een economische ramp. Terwijl het aanvankelijk allemaal juist zo’n succes lijkt.

    Wanneer een land zich bij een muntunie aansluit wordt de mogelijkheid opgegeven in de toekomst de eigen munt te kunnen devalueren en om zelf geld bij te kunnen drukken. Voor beleggers in staatsobligaties van zo’n land worden de risico’s daarmee fors verkleind waardoor de rente stevig daalt. Zo’n lage rente maakt de bestaande schulden heel makkelijk betaalbaar. Tot hervormen is geen enkele noodzaak en lenen is opeens spotgoedkoop. Ambtenarensalarissen kunnen omhoog, met uitkeringen kan ruimhartig worden omgegaan en ook een oplopende schuld is vanwege de lage rente geen enkel probleem.

    Althans, tot het moment dat de rente stijgt… Dan blijkt de schuld plotsklaps onhoudbaar en wordt ‘opeens’ duidelijk dat de oudje trucjes niet langer opgaan (het bijdrukken van geld en / of het devalueren van de eigen munt).

    Interne devaluatie

    De enige resterende optie is een zogeheten interne devaluatie. Waar een land buiten een muntunie aan concurrentiekracht kan winnen door de munt te devalueren moet dat proces nu als het ware intern gebeuren, door te hervormen en te bezuinigen. Maar eenvoudig is dat niet. Structurele hervormingen nemen vele jaren in beslag en bezuinigen betekent doorgaans ook minder belastinginkomsten wat de schuld des te ondraaglijker maakt. Zo wordt in Griekenland inmiddels al jarenlang hervormd en fors bezuinigd. En ondanks dat EUR 100 miljard van de Griekse schuld kwijtgescholden is, liep de Griekse schuldquote op van 105% aan het begin van de eurocrisis (in 2008) tot een recordhoge schuldquote van 175% afgelopen jaar.

    grexit1

    Hoe groot is de kans op een Grexit?

    Belastingbetaler de klos

    Over twee weken (op 25 januari) vinden er in Griekenland vervroegde parlementsverkiezingen plaats. Aan kop in de peilingen gaat momenteel de linkse partij Syriza, een soort Griekse SP. Syriza is van plan met het rigoureuze bezuinigingsprogramma te stoppen en af te schrijven op de Griekse schuld. Heel vreemd is het plan van Syriza niet. Hoe graag ze ook zou willen, Griekenland is simpelweg niet in staat haar volledige schuld terug te betalen. Waar de Griekse schuld tot enkele jaren geleden nog met name in handen van banken was zijn het nu de ECB, de Europese fondsen en het IMF die de Griekse schuld in bezit hebben. Het zijn daarmee eigenlijk gewoon de Europese belastingbetalers die straks voor de schade opdraaien. Volgens Merkel niet meer zo gevaarlijk... SyrizaWint Syriza de verkiezingen en wordt daadwerkelijk op Griekse schuld gekort dan zit de ECB met een probleem (een enorm pakket Griekse obligaties die nauwelijks nog wat waard blijken). Heel logisch dat de ECB in dat geval zou besluiten dat Griekenland niet langer deel kan blijven uitmaken van de euro en het land de muntunie maar moet verlaten. Opmerkelijk genoeg zou dat dan weer een beslissing zijn die ingaat tegen de wil van de Griekse bevolking zelf (en van Syriza). Grote vraag is vervolgens wat er gebeurt wanneer de rente van een andere probleemland in de eurozone begint op te lopen. Gaat de ECB dan opnieuw obligaties kopen met alle risico's van dien? Een andere optie is er goed beschouwd niet eens. Volgens de Duitse bondskanselier Merkel moet Griekenland zelf maar weten of ze in de euro wil blijven of niet. Een eventueel vertrek is volgens haar niet zo gevaarlijk meer. Wij plaatsen daar grote vraagtekens bij. Net zoals we die overigens al jarenlang bij het hele euro-experiment zetten.* Over de auteur: Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers en is tevens oprichter van http://www.warrenbuffett.nl/. Disclaimer: De artikelen van gastschrijver Hendrik Oude Nijhuis zijn op persoonlijke titel geschreven en hoeven daarom niet altijd de visie van Marketupdate te vertegenwoordigen. Marketupdate geeft geen beleggingsadvies en de artikelen van Hendrik Oude Nijhuis moeten ook niet als zodanig worden aangemerkt. Marketupdate heeft geen geld ontvangen of betaald voor deze bijdrage. *Een aantal van onze columns over de euro bundelden wij al weer bijna vijf jaar geleden (april 2010) in een online-boekje getiteld 'Terug naar de Gulden?'. Dit boekje is via deze link te downloaden (PDF-bestand):

  • “Eurozone hoeft Griekenland niet meer te redden”

    Politici in de Eurozone zijn niet langer verplicht Griekenland overeind te houden, omdat het land niet langer van fundamenteel belang is voor het voortbestaan van de muntunie. Dat zei Michael Fuchs, lid van de de politieke partij van de Duitse bondskanselier Angela Merkel.

    “Als Alexis Tsipras van de Griekse partij Syriza denkt dat hij de hervormingen en bezuinigen kan afbouwen, dan zal de Troika de kredietkraan voor Griekenland dichtdraaien”, zo verklaarde Fuchs. “De tijd waarin we Griekenland nog moesten redden is voorbij. Er is niet langer plaats voor politieke chantage. Griekenland is niet meer van systeembelang voor de euro”, zo voegde hij eraan toe.

    Duitsland waarschuwt Griekenland

    Deze uitspraken van de Duitse politicus kunnen gezien worden als een waarschuwing voor de Griekse bevolking, die binnenkort naar de stembus gaat om een nieuwe regering te kiezen. Pogingen om de Europese agenda van hervormingen en bezuinigingen te ontwijken zullen niet langer geaccepteerd worden, zo lijkt de boodschap te zijn. De Duitsers hebben frequent hun frustratie geuit over de traagheid waarmee de Griekse regering de hervormingen en bezuinigingen doorvoert, nadat het land tot twee keer toe door andere lidstaten van de Eurozone gered moest worden. In die reddingsoperaties heeft Duitsland steeds een relatief grote bijdrage moeten leveren. Op 25 januari worden er verkiezingen gehouden in Griekenland en de laatste peilingen wijzen erop dat Syriza als grootste partij uit de bus zal komen. Deze partij wint aan populariteit door haar standpunt ten aanzien van Europa. De partij wil in de Eurozone blijven, maar wil tegelijkertijd stoppen met bezuinigen en een deel van de schulden niet meer terugbetalen. Of die combinatie überhaupt haalbaar is, dat valt ten zeerste te betwijfelen. Eerder waarschuwde de Duitse minister van Financiën, Wolfgang Schauble, de Grieken al voor de gevolgen van het niet doorvoeren van bezuinigingen en hervormingen. Hij zei dat ook de nieuwe regering zich moet houden aan de afspraken die de huidige premier Antonis Samaras over deze kwestie heeft gemaakt.

    Griekenland geen bedreiging voor euro

    Het is van belang om het onderscheid te maken tussen de lidstaten en de duurzaamheid van de euro als valuta. De euro is de eerste valuta die niet gekoppeld is aan de regering van een land. Dat betekent dat mogelijke wanbetaling door de Grieken geen fundamentele schade toebrengt aan de euro als valuta. Die munt blijft gewoon voortbestaan, omdat deze elders in de eurozone gewoon te gebruiken is. Uiteraard zullen de financiële markten de Griekse schulden in euro's afwaarderen, maar dat heeft geen gevolgen voor de bruikbaarheid en de waarde van de munt in het grotere perspectief. Greek Prime Minister Samaras and German Chancellor Merkel address a joint news conference in Berlin  

    Samaras en Merkel tijdens een persconferentie in Berlijn (Foto door Fabrizio Bensch voor Reuters)

  • Grafiek: Interne devaluatie in Griekenland

    Met de komst van de euro hebben de landen van de Eurozone een deel van hun soevereiniteit opgegeven. Niet langer kunnen landen als Griekenland, Spanje en Italië hun concurrentievermogen versterken met een devaluatie van de munt. Deze gemakkelijk uitweg is geblokkeerd en dat betekent dat landen in de problemen jarenlang de broekriem aan moeten halen om concurrerend te blijven. Dat is precies wat Griekenland heeft moeten doen om in aanmerking te komen voor een bailout. Onderstaande grafiek van Deutsche Bank laat zien dat de gemiddelde lonen in Griekenland sinds 2010 met een kwart zijn gedaald, terwijl ze in de tussentijd met 10% stegen in Duitsland.

    Hoewel een devaluatie van de munt veel sneller effect heeft is het dus toch mogelijk een interne devaluatie door te voeren zonder een zelfstandig monetair beleid. Griekse bedrijven kunnen met lagere loonkosten in theorie beter concurreren met met het buitenland. In theorie, want in de praktijk zijn er meer factoren die het concurrentievermogen van een land bepalen. Lagere loonkosten zijn een goede bijkomstigheid, maar als de productiviteit van de werknemers in een ander land hoger is, dan kan dat hogere loonkosten rechtvaardigen.

    Interne devaluatie: Lonen in Griekenland met 25% gedaald

    Interne devaluatie: Lonen in Griekenland met 25% gedaald sinds 2010 (Via The Grumpy Economist)

  • Onvrede met Europa zal alleen maar groeien

    Voor de meesten onder ons was de boodschap van de Europese Verkiezingen meer dan duidelijk. Het was een uiting van desillusie en wanhoop. Het was ook een keuze tegen de gevestigde orde. De daling van de levensstandaard, de zeer hoge werkloosheid en de uitzichtloosheid voor grote groepen burgers in nagenoeg alle landen van de eurozone hebben het vertrouwen in de beleidsmakers uitgewist. Die zagen wel het nut om de banken en hun crediteuren te redden, maar legden de rekening daarvoor zonder blikken of blozen bij de bevolking.europe

    Fnuikend voor overheden en politieke partijen is, dat ze zich totaal verkeken hebben op de duur en de intensiteit van de crisis. Fnuikend voor de Europese burger is, dat al die overheden zich de wet hebben laten voorschrijven door Duitsland. Dat land heeft beleid gevoerd, dat volledig verkeerd heeft uitgepakt en zwaar ten koste van de burger is gegaan. Het is daarom niet overdreven mevrouw Merkel verantwoordelijk te houden voor de snelle opkomst van extremistische en populistische partijen.

    Griekenland wordt geknecht door Europa

    Neem als voorbeeld Griekenland. Dat land is op instigatie van Duitsland en met medeweten van de Europese Commissie en de ECB min of meer geknecht. De Grieken zijn draconische bezuinigingsmaatregelen opgedwongen om zo hun schuldenlast te verminderen. Het zijn echter vooral Franse en Duitse banken die het meest van deze bezuinigingsmaatregelen hebben geprofiteerd. Zo konden ze hun potentiele verliezen beperken. Deze banken hadden immers grote leningen uitstaan bij de Griekse overheid. Het resultaat was, dat het land in een recessie terecht kwam die erger was dan die in de jaren Dertig in Duitsland. Is het dan vreemd, dat in 2014 de steun voor partijen, die dit dictaat hebben uitgevoerd, terug is gevallen van 69% in 2009 naar 31%? Is het dan vreemd, dat de winnaars partijen zijn die opereren aan de extremen van links en rechts?

    Tekening van Angela Merkel

    Tekening van Angela Merkel

    Maar ook landen als Spanje, Portugal en Ierland moesten onder de knoet van de as Berlijn-Brussel-Frankfurt. Ook in deze landen moest de bevolking onevenredig lijden om het foute beleid van veel buitenlandse banken te herstellen. En net als in Griekenland groeide ook in die landen de steun voor extremistische partijen. Uiteindelijk hebben echter alle lidstaten te maken gekregen met het funeste bezuinigingsbeleid van Duitsland. Dat cumuleerde in de jaren 2011-2013 in een forse krimp in heel de eurozone. Brussel heeft er echter nog steeds amper of geen oog voor. Olli Rehn, verantwoordelijk commissaris voor dit rampzalige beleid, verklaarde na de uitslag van de verkiezingen, dat er desondanks geen reden was het beleid te herzien. Deze Brusselse arrogantie zal echter nog meer kiezers naar extreem links of rechts jagen. Het nieuws over de pijlsnelle opkomst van Marine Le Pen in Frankrijk is blijkbaar nog steeds niet aangekomen in Brussel. marine-lepenDe uitkomst van de verkiezingen heeft onomstotelijk bloot gelegd, dat Europa niet alleen in een economische crisis is beland maar ook in een politieke. Links en rechts zullen komende jaren op het centrum inbeuken. Maar hoe reageert de politiek tot dusverre? De Raad van Ministers gaat gewoon verder met haar achterkamertjespolitiek. Mevrouw Merkel wil dat het huidig falend beleid wordt voortgezet en voor José Manuel Barroso is de verkiezingsuitslag een bewijs dat Europa het crisisbeleid steunt. Het voorspelt allemaal weinig goeds voor de komende jaren. Het centrum is ziende blind en horende doof. De rekening zal echter alleen maar hoger worden bij de volgende verkiezingen. Nu nog kan een deel van het kiezersvolk gepaaid worden met het idee, dat het economisch herstel er aan komt. Maar hoe lang zal men nog blijven geloven in deze mooie, maar waarschijnlijk loze belofte? Cor Wijtvliet Bron: Philippe Legrain, the disenchantment of Europe. Project-Syndicate, June 5 2014 BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt. - Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor.

  • Griekse mythe

    Uit recente krantenkoppen valt af te leiden dat Griekenland haar begrotingstekort kennelijk heeft weten weg te werken. Afgelopen jaar was sprake van een overschot van 0,8% op de Griekse begroting. Een opmerkelijk gegeven aangezien toen Griekenland een paar jaar eerder haar werkelijke tekorten opbiechtte ze daarmee de euro nog aan de rand van de afgrond had gebracht.

    Het nieuws dat Griekenland haar tekorten in enkele jaren volledig heeft weten weg te werken lijkt haast te goed om waar te zijn. En dat is het ook. Want bij het genoemde ‘overschot’ is geen rekening gehouden met de rente die Griekenland op haar enorme staatsschuld betalen moet. Eigenlijk is dat hetzelfde als iemand die amper rondkomt stelt geen probleem te hebben wanneer hij de rente op zijn hypotheek niet zou hoeven betalen…

    Primair tekort

    Bij een zogeheten 'primair' tekort (of overschot) wordt geen rekening gehouden met rente. In het geval van Griekenland gaat het om rentebetalingen aan allerhande bezitters van Griekse schuld: individuele Grieken en Griekse bedrijven, maar ook het IMF, de Europese Centrale Bank (ECB) en andere buitenlandse eigenaren van Griekse staatsschuld. Het gewone begrotingstekort (een herkapitalisatie van Griekse banken buiten beschouwing gelaten) kwam in Griekenland vorig jaar uit op 2,1%. Het verschil tussen het gewone begrotingstekort van minus 2,1% en het primaire overschot van 0,8% impliceert dat Griekenland vorig jaar circa 2,9% van haar bruto binnenlands product (bbp) kwijt was aan rentebetalingen op haar staatsschuld.

    Extreem lage rente

    De Griekse staatsschuld bedraagt ruim 170% van haar bbp. Kortom, kennelijk betaalt Griekenland een rente van slechts zo'n 1,7% (2,9% / 170%) over haar schuld. Dat is fors minder dan de rente van ruim 6% die momenteel voor Griekse obligaties met een looptijd van 10 jaar geldt. En eveneens, opmerkelijk genoeg, zelfs minder dan de rente van Nederlandse obligaties met eenzelfde looptijd (!). De extreem lage rente die Griekenland betaalt wordt verklaard door een combinatie van leningen met kortere looptijden (waarvoor de rente doorgaans lager ligt) en bijzonder gunstige voorwaarden van de noodleningen van het IMF en de ECB. Had Griekenland gewoon de actuele marktrente van ruim 6% moeten betalen dan zou haar tekort met meer dan 10% van het BBP onhoudbaar hoog zijn.

    Hoe werkt het?

    Zelfs wanneer een land een tekort heeft zal de schuldquote (schuld/bbp) dalen wanneer de nominale economische groei (economische groei plus inflatie) sterker groeit dan de schuld. Anders gesteld, in het geval er geen primair tekort is daalt de schuldquote wanneer de nominale economische groei hoger is dan de rente op de staatsschuld. Volgens het IMF zal het primaire overschot in Griekenland de komende jaren verder stijgen, en het begrotingstekort langzaam dalen. Maar tenzij Griekenland haar (nominale) economische groei flink weet op te schroeven zal van een begrotingstekort sprake blijven en zal haar schuldquote de komende jaren amper minder worden. Positieve krantenkoppen ten spijt, de veronderstelling dat de Griekse schuldenproblemen achter de rug zijn is niet meer dan een Griekse mythe. De kans lijkt ons zelfs groot dat Griekenland straks wederom een beroep op de Europese belastingbetaler zal moeten doen, simpelweg omdat de Griekse schuld goed beschouwd nog altijd onhoudbaar hoog lijkt. Door: Hendrik Oude Nijhuis Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers en is tevens oprichter van http://www.warrenbuffett.nl/. 

    Is het herstel van Griekenland een mythe?

    Is het herstel van Griekenland een mythe?

    >> Klik hier om de bestseller “Leer beleggen als Warren Buffett” gratis te downloaden <<

  • Griekenland terug op de kapitaalmarkt

    Donderdag 10 april zal waarschijnlijk als een memorabele dag de geschiedenis van de nog voortdurende financiële crisis ingaan. Op deze dag zal Griekenland met succes voor het eerst in vijf jaar een staatslening met een looptijd van 5 jaar plaatsen tegen een rentevergoeding van om en nabij 5,25%. Het is misschien wel het meest overtuigende bewijs, dat de crisis op zijn laatste benen loopt en dat Griekenland ook definitief de weg terug heeft ingeslagen.

    Griekenland terug op de obligatiemarkt

    Griekenland terug op de obligatiemarkt

    Rendement

    Aan deze min of meer gewichtige gebeurtenissen zitten meerdere aspecten. Het eerste is dat van de timing. Zelfs het rendement op perifere obligaties is fors aan het dalen. Obligatiebeleggers zijn naarstig op zoek naar papier dat nog wat rendement biedt. Het Griekse aanbod van 5,25% steekt wat dat betreft zeer gunstig en aantrekkelijk af bij dat van bijvoorbeeld Portugal en Italië. Die bieden voor hetzelfde papier een rendement van respectievelijk 2,65% en 1,77%.

    Als deze eerste test bevredigend slaagt, dan is dat een eerste bewijs dat de belegger Griekenland weer beschouwt als een min of meer betrouwbare staat. Dat is natuurlijk een absolute noodzaak om weer een volledige comeback op de internationale kapitaalmarkten te maken. Dat is de Grieken veel waard. Ze beseffen dondersgoed, dat de grote institutionele beleggers nog met veel wantrouwen en achterdocht naar Griekse leningen kijken. In 2012 stond het land op de rand van de afgrond. Ze herinneren zich waarschijnlijk ook nog de rampzalige staat van de Griekse economie van die dagen en het totale onvermogen van Griekse politici. Bovendien is voor hen waarschijnlijk de Griekse staatsschuld, die nog steeds 180% van het Bruto Binnenland Product bedraagt, veel te hoog. Het lijkt derhalve voor de hand te liggen, dat in eerste instantie vooral meer speculatieve beleggers hun slag zullen slaan naast uiteraard menig Griekse belegger.

    Een troef voor de Grieken om de uitgifte tot een succes te maken zijn de relatief lage aflossingsverplichtingen van het land. Die belopen dankzij de gulheid van het Internationaal Monetair Fonds tot 2020 slechts € 6,5 miljard. Bovendien weten belangstellende beleggers, dat meer dan 65% van de Griekse schuld in handen is van lidstaten van de eurozone. Die landen is er blijkbaar veel aangelegen, dat Griekenland niet failliet gaat.

    Griekenland terug op kapitaalmarkt

    Die landen zullen overigens wel hun bedenkingen hebben over de Griekse poging een comeback op de kapitaalmarkten. Een succes zou de Grieken weer kunnen doen vervallen in hun slechte gewoontes. Daardoor kunnen de noodzakelijke hervormingen weer op de lange baan geschoven worden. Bovendien zou een groot succes de Grieken ertoe kunnen verleiden nog meer weerstand te bieden aan de eisen van het beroemde beruchte trio: IMF, EU en ECB. De man, die het meest te winnen heeft bij de nieuwe uitgifte, is Eerste minister Antonis Samaras. Een succes zou min of meer een kroon op zijn hervormingsinspanningen betekenen. Het zou zodoende een stevige steun in de rug zijn voor zijn zeer wankele coalitie. Een succes maakt bovendien de kans op succes bij de komende Europese verkiezingen groter. Hij is dan ook zeer voorzichtig te werk gegaan. Pas toen de grootse bank van Griekenland, Pireaus, met succes een obligatielening wist te plaatsen, gaf hij groen licht. Cor Wijtvliet BELANGRIJK:
    • Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
    • Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen.
    • U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
    • U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt.