Tag: opkomende markten

Mercantilisme gaat het multilateralisme vervangen
Het was een bevreemdend gezicht in de afgelopen weken. Obligatiemarkten en aandelenmarkten vertelden ieder een verhaal die simpelweg onverenigbaar waren. Aandelenmarkten straalden één en al optimisme uit, terwijl de rentevergoeding voor obligaties verkruimelde alsof een recessie op de loer ligt. Het verschijnsel van de inverse yieldcurve versterkte nog het idee, dat een recessie naderbij en onvermijdelijk is.

Uiteindelijk hebben ook aandelenbeleggers de handdoek in de ring gegooid. Zo lijkt het tenminste. Ze deden dat, omdat president Trump zijn handelsoorlog uitbreidde naar Mexico. Zodoende klonk er aan het einde van de maand mei hetzelfde verhaal op zowel de obligatiemarkt als op de aandelenmarkt. De S&P 500 index sloot de maand af met een verlies van 6%.

Opkomende markten onder druk

Als het begint te waaien op de internationale aandelenmarkten, dan gaat het stormen op de opkomende markten. Dat vertaalt zich in een uitstroom uit aandelen van opkomende markten. Die uitstroom bedroeg in mei bijna $15 miljard. Kort samengevat, mede door de uitdijende handelsoorlog is de winst op de wereldwijde aandelenmarkten van dit jaar in korte tijd verdampt.

Nu beleggers massaal lijken te capituleren, is dan niet het moment aangebroken om tegen het tij in te gaan? Dat lijkt misschien wat voorbarig. De uitstekende prestatie van aandelen aan het begin van 2019 was vooral te danken aan de draai die de Fed heeft gemaakt. Onder druk van verslechterende data over de wereldeconomie is deze centrale bank wat soepeler in haar opstelling geworden. Tegelijkertijd leek het erop, dat de soep in de handelsoorlog minder heet gegeten zou worden dan opgediend. Een soepele oplossing leek binnen handbereik.

Handelsoorlog intensiveert

Van dat optimisme is nog maar weinig over. De handelsoorlog lijkt alleen maar te intensiveren en uit te dijen, terwijl de tekenen sterker worden dat de internationale groei vertraagt. Dat laatste kan er overigens de Fed toe verleiden om dit jaar de rente meer dan eenmaal te verlagen.

Beleggers zijn dol op renteverlagingen, maar ze zijn ook een bewijs dat het allemaal minder gaat. Wat de handelsoorlog betreft is een veelgehoord scenario dat president Trump er heel veel aangelegen zal zijn om een recessie in verkiezingsjaar 2020 te voorkomen. En dus zal er hem veel aan gelegen zijn om na een periode van geduchte strijd te gaan oogsten, deals te sluiten en zichzelf tot winnaar uit te roepen.

Dat is een aantrekkelijk, maar tegelijkertijd ook wel een heel simpel scenario. Een (woorden)strijd op het scherpst van de snede kan zomaar uit de hand lopen. Er is bovendien een reëel gevaar dat de renteverlagingen door de Fed verkeerd uitpakken en de dollar onnodig verzwakken. Daardoor kan de handelsoorlog zomaar uitdraaien op een valutaoorlog, omdat andere landen uit zelfbescherming hun valuta kunnen devalueren.

Daar komt nog bij dat de eerste effecten van de handelsoorlog nu wereldwijd zichtbaar worden. Daar hebben ze bij het Internationaal Monetair Fonds veel rekenwerk voor verricht. De uitkomsten van hun inspanningen zijn op zijn minst verrassend te noemen. Het blijkt dat de negatieve uitkomsten voor het bruto binnenlands product evenzeer op het conto zijn te schrijven van een verminderd vertrouwen bij bedrijven en markten als aan de handelsfricties. Bedrijven worden schichtig en kijken kritisch naar hun grensoverschrijdende supply chains en gaan ertoe over om activiteiten elders weer naar huis te brengen. Die aanpassing gaat gepaard met waardevermindering die weer beleggers treft.

Trump brengt mercantilisme weer terug

Het begint er kortom meer en meer op te lijken, dat president Trump een groot deel van de institutionele onderbouwing van de globalisering al omver heeft gehaald. En daarmee is het vertrouwen van het internationale bedrijfsleven geschaad dat zaken kunnen gedaan worden binnen een voorspelbaar en op regels gebaseerd systeem. Ook al verdwijnt Trump morgen, dan is het nu al nagenoeg onmogelijk om terug te keren naar de status quo ante. Het mercantilisme lijkt terug als leidend economisch systeem op het wereldtoneel.

Daarmee is het risico levensgroot, dat de wereld gaat uiteenvallen in meerdere handelsblokken. De meest voor de hand liggende blokken zijn de VS en de EU, en China. Die zullen nog het minst te lijden hebben van de fragmentering van de wereldeconomie. Vraag en productie zullen redelijk op peil blijven. Verlies aan export wordt gecompenseerd door een grotere binnenlandse vraag. De kans dat het reële inkomen gaat dalen, terwijl kosten exploderen, heet niet zo groot te zijn. Ook die regionale markten zijn groot en producenten blijven profiteren van schaalgrootte en specialisatie.

Voor de rest van de wereld is er veel minder rede voor veel optimisme. Schaalgrootte ontbreekt, productie komt onder druk, prijzen kunnen gaan stijgen en reële inkomens dalen. De grootste slachtoffers zijn waarschijnlijk de grote winnaars van het afgelopen proces van globalisatie. We denken daarbij aan de opkomende markten.

De grote vraag voor de aandelenmarkten is of en in hoeverre de regionalisering van de wereldeconomie al aan gegeven is en in hoeverre waarderingen in de verschillende landen dit proces al reflecteren. Het antwoord op de eerste vraag kan zomaar positief uitvallen. Het antwoord op de tweede vraag laat nog op zich wachten. In het niet zo verre verleden zijn centrale banken erin geslaagd markten door eerdere periodes van de-globalisering heen te loodsen. Dat zou opnieuw het geval kunnen zijn. Het probleem is wel dat de fiscale en monetaire hulpmiddelen nagenoeg uitgeput zijn. Dat is een vervelende boodschap.

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

Tot slot:
- Hebt u opmerkingen en/of vragen? Mail ze gerust aan: [email protected]
- Of via mijn twitteraccount: @wijtvliet
- Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
- Of bezoek www.Beurshalte.nl
- Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!
Vindt u deze columns van Cor Wijtvliet interessant, dan kunt voor €25 per jaar donateur worden van het CorWijtvlietJournaal. Ook kunt u een geheel vrijwillige bijdrage overmaken naar NL14RABO0156073676, ten name van Wijtvliet Research.

Donateurs krijgen niet alleen zonder vertraging het CorWijtvlietJournaal in hun mailbox, maar kunnen ook rekenen op een wekelijkse extra nieuwsbrief met vijf beleggingstips van Cor Wijtvliet. Neem voor meer informatie contact op met Cor Wijtvliet via het hierboven genoemde mailadres.
13 juni 2019

Zorgen over economie Turkije en Argentinië nemen toe

De zorgen over Turkije en Argentinië zijn weer toegenomen. De valuta van beide landen staan opnieuw onder druk. Nu de economische groei lijkt te haperen en de vrees voor een mogelijke recessie in de VS toeneemt, na de recente omkering van de rentecurve, groeit de nervositeit over eventuele besmetting van andere opkomende markten (EM) door de problemen in Turkije en Argentinië. Zijn deze zorgen terecht? Dat vraagt Craig Botham, econoom opkomende markten bij Schroders, zich af.

Macro-economische indicatoren spelen belangrijke rol

De problemen van Turkije en Argentinië vertonen gelijkenissen. De inflatie is een grote zorg in beide economieën en de respectievelijke centrale banken hebben grote moeite hem te beteugelen. De inflatie in Argentinië is gestegen tot 54,7% en in Turkije tot 19,7% in maart. Deze niveaus liggen ver boven het EM-gemiddelde en zijn gestegen op een moment dat de inflatie in de rest van de EM vlak of dalend is.

Wat echter ook duidelijk is, is dat dit probleem nergens anders in de EM bestaat. De inflatie in andere landen is goed onder controle dankzij een mix van mondiale en binnenlandse factoren. Een andere uitdaging voor Turkije is dat het land nog maar weinig munitie over heeft om zijn munt te verdedigen. De deviezenreserves zijn ontoereikend. Of het land voldoende reserves heeft om een paar maanden import te financieren, of om zelf de schuld in harde valuta te financieren (schuld uitgedrukt in de valuta van een land dat als historisch politiek en economisch stabiel wordt beschouwd, zoals de Amerikaanse dollar of de Japanse yen), maakt niet uit; in beide gevallen staat Turkije er slecht voor.

…maar ook geloofwaardigheid van het beleid

Verwachtingen spelen een cruciale rol in macro-economische modellen en op de financiële markten. Als niet op beleidsmakers kan worden vertrouwd dat ze in de toekomst de nodige maatregelen treffen, ook al doen ze nu de juiste dingen, dan zullen consumenten, bedrijven en beleggers zich zorgen maken.

Zowel in Turkije als in Argentinië is er reden om grote vraagtekens bij het beleid te plaatsen. In Turkije is dit inmiddels een bekend verhaal. President Erdogan is fel gekant tegen een meer conventioneel monetair beleid en heeft daartoe herhaaldelijk de centrale bank gemaand. Dat de centrale bank, ondanks de druk op de valuta, zich niet houdt aan een eerdere toezegging om het rentebeleid aan te scherpen, gaf aan dat de twijfels bij het beleid gegrond zijn. De benoeming van de schoonzoon van Erdogan als minister van Financiën heeft er ook niet toe geleid om de zorgen van de markt weg te nemen. Er zijn tot nu toe weinig aanwijzingen dat het beleid in Turkije de goede richting zal uitgaan.

Argentinië

In Argentinië heeft president Macri moeite om zijn verkiezingsbeloften na te komen. Hij werd in 2015 gekozen op basis van een traditionele economische hervormingsagenda, die in eerste instantie werd aangemoedigd door de markten. Resultaten laten echter langer op zich wachten dan gedacht en de kiezers zijn er wel een beetje klaar mee. Voormalig president Cristina Fernández de Kirchner is inmiddels begonnen met een stijgende lijn in de peilingen voor de presidentsverkiezingen in oktober van dit jaar. De terugkeer van Kirchner en het populistische beleid lijken steeds reëler te worden.

De politieke uitdagingen voor Turkije en Argentinië zijn fors. Het goede nieuws voor de rest van de EM-landen is echter dat deze uitdagingen duidelijk land-specifiek zijn en dat er weinig reden is om te veronderstellen dat andere EM-landen besmet kunnen raken. Wel kan het sentiment onder EM-beleggers worden aangetast. Het wijst er ook op dat beleggers de politieke ontwikkelingen in de gaten moeten houden en dat de beleidsmakers in woord en daad geloofwaardig moeten blijven.

Lees meer in het meegestuurde artikel ‘Quarantining Turkey and Argentina’ van Craig Botham, econoom opkomende markten van Schroders dat is verschenen in de nieuwste Economic & Strategy Viewpoint.

Volg Marketupdate nu ook via Telegram

Waardeert u de artikelen en analyses op onze site, steun ons dan met een eenmalige of periodieke donatie. Met uw donatie kunnen we mooie artikelen blijven schrijven en worden we minder afhankelijk van inkomsten uit advertenties. Klik hier om te doneren!

10 mei 2019

Dure dollar zorgt voor stress in de opkomende markten
De geopolitieke verhoudingen zijn weleens beter geweest en dit is een understatement va jewelste. Er steekt internationaal een storm op en de gure wind komt uit verschillende hoeken maar blaast in feite een kant op. Dankzij druk vanuit meerdere kanten wordt de dollar steeds duurder en dat verergert het internationale tekort aan dollars.

Door dat tekort groeien her en der de problemen in snel tempo. Zo heeft Argentinië eerst in een week tijd de rente met 10% verhoogd om vervolgens het Internationaal Monetair Fonds om hulp gevraagd. Ook in een land als Turkije winnen de problemen snel aan gewicht. Beide landen hebben zo hun eigen lokale problemen, maar een groeiend deel van hun schulden is in dollars genoteerd. In brede kringen leeft echter de vrees dat bij een aanhoudend duurder worden van de dollar de problemen zich tot ver buiten de opkomende markten kunnen verspreiden.

Sterkere dollar

De dollar stijgt om meerdere redenen in waarde. Belangrijke oorzaak zijn natuurlijk de stijgende olieprijzen als gevolg van het opzeggen van de Irandeal door de VS. Dan zijn er de problemen in Italië geweest om een regering te vormen. Die hebben een drukkend effect op de euro. Dan gaat de rente in de VS stapsgewijs omhoog en voert de Federal Reserve aldaar een verkrappend beleid. Daardoor neemt de liquiditeit in dollars af en juist dat maakt de munt aantrekkelijker voor buitenlandse beleggers.

Dat alles vertaalt zich in een oplopen van het renteverschil tussen tweejaars en tienjaars schuldpapier van de VS en Duitsland. Het verschil is sinds de komst van de euro nooit zo groot geweest. De 10-jaars Treasury heet al een paar maal de barrière van 3% doorbroken en dat kan volgens handelaren weleens de aanzet zijn voor een verdere stijging. Het feit dat de handelsonderhandelingen tussen de VS en China allesbehalve soepel verlopen vergroot nog eens de onzekerheid en verhoogt daarmee de druk op de dollar.

Als de dollar duurder wordt, de VS een verkrappend beleid voeren en internationaal de onzekerheden toenemen, dan heeft dat vaak dezelfde uitkomst: verzwakking in de opkomende markten. Dat is op de korte termijn steeds een groot probleem voor de betreffende markten. Die problemen kunnen uitmonden in een crisis, wanneer de getroffen landen hun schulden niet meer kunnen betalen. Op de langere termijn bieden de problemen weer kansen. Voor investeringsstromen zijn de opkomende markten een pot nat, maar dat is natuurlijk niet zo. De onderlinge verschillen zijn groot en die hebben de neiging steeds groter te worden.

Valuta opkomende markten weer onder druk (Bron: Financial Times)

Problemen voor opkomende markten

De voortekenen zijn niet opwekkend. De JP Morgan Emerging Markets Bond Index is sinds januari 8,3% gedaald. De economische data zijn evenmin opwekkend. De opkomende landen lijken de economische upswing te missen. Maar de grootste bron van zorgen zijn en blijven toch de Verenigde Staten…

De grote vraag is hoe de markten de fiscale stimulering gaan beoordelen. Komt er inflatie of niet? Voorlopig lijken Argentinië en Turkije geïsoleerde probleemgevallen vanwege hun blootstelling aan de Amerikaanse dollar. Dat kan zomaar veranderen als wereldwijd de liquiditeit verkrapt. Pas dan zal duidelijk worden welke landen nog meer problemen hebben, die dankzij een hoge liquiditeit verborgen bleven. Als echter de risicomijdende stemming verdwijnt nemen als vanzelf de kansen toe om voor een prikkie schuldpapier op te kopen dat ten onrechte in de verkoop was gedaan!

Een groeiend tekort aan dollars kan volgens het IMF ook voor problemen zorgen buiten de opkomende markten. Ze doelt dan vooral op banken in Japan en Canada die voor hun funding zwaar leunen op de Amerikaanse dollar. Als deze banken in een stormachtig klimaat bezittingen moeten gaan verkopen, dan zal dat de storm alleen maar verder aanjagen. President Trump heeft in zijn verkiezingscampagne beloofd de status quo te veranderen. Hij houdt woord, maar een groeiend dollartekort kan ook heel verkeerd gaan uitpakken! Heel erg verkeerd zelfs.

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

Tot slot:
- Hebt u opmerkingen en/of vragen? Mail ze gerust aan: [email protected]
- Of via mijn twitteraccount: @wijtvliet
- Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
- Of bezoek www.Beurshalte.nl
- Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!
Deze column verscheen eerder in het CorWijtvlietJournaal en wordt u gratis aangeboden door Marketupdate. Vindt u deze columns interessant, dan kunt voor €25 per jaar donateur worden van het CorWijtvlietJournaal. Ook kunt u een geheel vrijwillige bijdrage overmaken naar NL14RABO0156073676, ten name van Wijtvliet Research.

Donateurs krijgen niet alleen zonder vertraging het CorWijtvlietJournaal in hun mailbox, maar kunnen ook rekenen op een wekelijkse extra nieuwsbrief met vijf beleggingstips van Cor Wijtvliet. Neem voor meer informatie contact op met Cor Wijtvliet via het hierboven genoemde mailadres.
24 mei 2018
‘Opkomende markten ten onrechte laag gewaardeerd’

Het zat al een tijdje in de pen, maar de verkiezing van Donald Trump gooide onverwacht roet in het eten. Door zijn verkiezing ging de winst van de voorafgaande maanden in een klap de deur uit en de geldstromen gingen weer richting de Verenigde Staten. Daar huisde immers een president met een duidelijke pro-growth agenda. Wat de opkomende markten ook al niet hielp, was een steeds sterkere dollar. Die verhoogde alleen maar de gebruikelijke zorgen over valuta en dan in het bijzonder over de Mexicaanse peso.

Maar het tij lijkt opnieuw te keren. De opkomende markten winnen weer aan elan. Dat is mede te danken aan een zwakke dollar. De zittende regering probeert met wisselend succes de dollar omlaag te praten. De zwakke dollar verkleint de kans op een valutacrisis. Dat is af te lezen aan het herstel van de Mexicaanse peso ten opzichte van de dollar.

Een tweede factor van belang is het herstel van de economische groei. Volgens the Institute of International Finance lieten de opkomende markten in januari 2017 een groei zien van 6,4%, de hoogste groei sinds juni 2011. Beleggers zijn hier niet blind voor, zoals af te lezen is aan de hernieuwde populariteit van zogeheten emerging markets funds. Die kennen voor het eerst sinds vier jaar weer een positieve instroom. In de eerste week van februari bedroeg de instroom $ 2,7 miljard.

Herstel opkomende markten

De doorslaggevende factor voor het herstel van de opkomende markten is (uiteraard) China. Dit land toont een hernieuwde belangstelling voor producten uit de rest van de wereld en daar profiteren de opkomende markten uiteraard ook van. De prijs van industriële metalen stijgt weer en dat betekent dat China weer in de markt is en spendeert. Daar profiteren exporterende landen van uit bijvoorbeeld Latijns Amerika. China is van doorslaggevend belang voor de Emerging Markets Indices, waarin Azië als geheel voor 70% meeweegt. Wie belegt in Emerging Markets, belegt dus min of meer in China. Chinese aandelen zijn het jaar goed begonnen. De MSCI China Index is sinds begin vorig jaar al meer dan 10% gestegen. De MSCI Index van 100 aandelen uit ontwikkelde markten die het grootste deel van hun omzet halen uit China is over dezelfde periode zelfs met 30% gestegen.

De uiteenlopende prestaties van de verschillende geografische sectoren in de opkomende markten laten zien dat er een duidelijke interactie bestaat tussen China en de VS. Materials and mining aandelen in de opkomende markten hebben hun gewicht zien halveren in de afgelopen tien jaren en dat bedraagt nog ongeveer 15%. Vooral Latijns Amerika, waar commodities van het grootste belang zijn, heeft zwaar geleden onder de berenmarkt van de afgelopen jaren.

In Latijns Amerika was het herstel in 2016 met 60% vanaf het dieptepunt het sterkste. Toen Trump na de verkiezingen dreigende taal begon uit te slaan jegens Mexico, trad onmiddellijk een scherpe correctie op. Als echter China geen fouten maakt bij het op orde brengen van zijn uit de hand gelopen financiën en president Trump gaat inderdaad binnenlands stimuleren, dan kan het niet anders dan dat de opkomende markten hier profijt van gaan trekken.

Daar komt nog bij dat de opkomende markten goedkoop zijn. Volgens Research Affiliates hebben de opkomende markten een multiple van 12x tegen een historische mediaan van 17x en een top van 35x. Het is moeilijk om de wederopstanding van de opkomende markten precies te timen. Het is zelden een slecht idee iets te kopen wanneer het te goedkoop is.

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

17 maart 2017
Opkomende markten kruipen uit het dal

Het afgelopen jaar zaten opkomende markten middenin een ‘perfect storm’, een combinatie van factoren waardoor de situatie drastisch verslechterde. Het ergste is inmiddels achter de rug en we zien nu tekenen van stabilisatie in deze economieën. Dat biedt volgens Robeco kansen voor beleggers.

De ‘perfect storm’ die de opkomende markten vorig jaar teisterde, bestond allereerst uit zorgen over China vanwege de daar verder afzwakkende groei, sterk schommelende binnenlandse aandelenmarkten en de opheffing van de koppeling van de Chinese munt met de Amerikaanse dollar. Daarnaast eisten de zwakke grondstoffenprijzen, de renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank en de invloed hiervan op lokale valuta’s ook hun tol. Dit leidde tot de grootste uitstroom uit de opkomende aandelenmarkten sinds 2008.

Het goede nieuws is dat het ergste achter de rug lijkt. Er zijn tekenen van stabilisatie. De neerwaartse trend van valuta’s uit opkomende markten ten opzichte van de Amerikaanse dollar is gestopt. In China is de uitstroom van kapitaal afgenomen en ook is de druk op de Chinese munt verminderd. Belangrijk is ook dat het verschil tussen de nettowinstmarge in opkomende en ontwikkelde markten is gestabiliseerd. Ook is er na vier jaar van dalende grondstofprijzen weer een nieuwe bull market in grondstoffen begonnen. Dat is met name gunstig voor opkomende markten, die veel grondstoffen nodig hebben voor de groeiende economie en die in veel gevallen ook voor hun export afhankelijk zijn van grondstoffen.

Niet alle opkomende markten zijn interessant

Terwijl deze signalen positief zijn, betekent dit niet dat alles rozengeur en maneschijn is in de opkomende markten. Voor beleggers blijft een juiste selectie op basis van een grondige analyse van groot belang, zowel op landen- als op bedrijfsniveau. Opkomende markten zijn geen homogene groep, omdat ze zich in verschillende fasen van ontwikkeling bevinden, met verschillende risico’s te maken hebben en verschillende ‘aanjagers’ kennen. Wat goed is voor de een, hoeft niet per definitie goed voor de ander te zijn.

Met name in Zuid-Korea doen bedrijven het goed en het einde van de zogenoemde Korea-korting, die de markten traditiegetrouw op Zuid-Koreaanse aandelen toepasten, is in zicht. In India heeft de regering-Modi broodnodige structurele veranderingen doorgevoerd. Deze gaan wel langzamer dan verwacht, maar ze leveren duidelijk macro-economische verbeteringen op.

China

China ondergaat een enorme economische verandering. Deze zal eerst nog meer volatiliteit veroorzaken, maar moet uiteindelijk de economie duurzamer en meer solide maken. De totale schuld van China is wel sterk gegroeid, maar bijna 90% daarvan is binnenlands en de Chinese regering heeft de middelen om een groot deel voor haar rekening te nemen. Toch moeten beleggers ook in China voorzichtig zijn, want ervaringen uit het verleden leren ons dat snel groeiende schulden een voorbode kunnen zijn voor een nieuwe crisis, vergelijkbaar met die van 2008.

Belangrijke informatie: Robeco Institutional Asset Management B.V. heeft een vergunning als beheerder van ICBE’s en ABI’s van de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam.

9 juni 2016
Goldman Sachs voorziet een derde crisis

Deze bijdrage is afkomstig van Beurshalte

Het is het intrappen van een open deur, maar toch: Het gaat niet goed met de wereldeconomie. Nog onlangs kwam het IMF bij monde van mevrouw Lagarde met alarmerende commentaren naar buiten. Als beleidsmakers niet oppassen en ondoordachte besluiten nemen, dan kan de wereld zomaar in een recessie wegzakken. Een bijzonder punt van aandacht van mevrouw Lagarde waren de opkomende markten. Die staan er beroerd voor. Na jaren van nagenoeg ongeremde groei, lijken ze nu terug bij af. De groei zwakt af en de uitstroom van vreemd vermogen neemt onheilspellende vormen aan.

De zorgen van het IMF en mevrouw Lagarde worden breed gedeeld, niet in de laatste plaats door de bankiers van Goldman Sachs. Volgens hen kan het wel eens fundamenteel misgaan! In een recent rapport zetten ze een aantal onrustbarende ontwikkelingen op een rijtje. Ze noemen de zwakker wordende groei van de opkomende markten, ze wijzen op de lage prijzen voor grondstoffen en op de mogelijke verhoging van de rente in de VS. Al die zaken vormen in hun ogen een rechtstreekse bedreiging voor het huidig prijsniveau op de internationale financiële markten. Voor hen is dit alles niet minder dan de derde fase in de financiële crisis die begon in 2008.

Derde fase in wereldwijde financiële crisis

In 2008 stortte de huizenmarkt in de VS in met alle nare gevolgen van dien. In 2010 landde de schuldencrisis in Europa en nu ziet het er naar uit dat de opkomende markten de nieuwe bron van ellende zijn. Zoals gezegd zijn de opkomende markten de afgelopen maanden geraakt door een uitstroom van investeringen. Geruchten dat de rente in de VS omhoog zou gaan deed beleggers besluiten uit grondstoffen te stappen. Die grondstoffen zijn echter wel de levensader voor de economieën van veel opkomende markten!

Neergang opkomende markten is derde fase wereldwijde financiële crisis

Het instorten van de prijzen voor grondstoffen verbindt de derde fase met de eerste. Toen de huizenmarkt instortte in de VS, zorgde een extreem lage rente voor een sterke groei van de kredietverlening en een dito opbouw van schulden in de opkomende markten, in het bijzonder in China. Al die kredieten zijn echter niet steeds verstandig aangewend. Een vertragende economie impliceert dat er problemen ontstaan om de rente en aflossing te betalen. Die vertraging van de groei wordt nog in de hand gewerkt door de transformatie van een investering georiënteerde naar een consumenten georiënteerde Chinese economie. Er wacht een land als China een lange periode van zeer pijnlijke aanpassingen, aldus Goldman Sachs.

Kapitaalvlucht opkomende markten
Terwijl de opkomende markten een periode van lage groei tegemoet lijken te gaan, beginnen centrale bankiers in de ontwikkelde landen steeds nadrukkelijker na te denken om de rente te verhogen. Daardoor gaat het rendement op vellige beleggingen als staatsobligaties omhoog. Dat ontneemt veel beleggers de noodzaak om hun beleggingen naar de opkomende markten te brengen. Een risicovolle zoektocht naar rendement is overbodig. Dat maakt het moeilijker voor bedrijven in de opkomende markten om zich te herfinancieren of om grote projecten te financieren. Uiteindelijk echter is naast de opkomende markten ook de wereldeconomie het slachtoffer! Het probleem is volgens Goldman Sachs dat de diverse fases in de crisis voortdurend op elkaar ingrijpen. De crisis in de opkomende markten vormt een rechtstreekse bedreiging voor het prille herstel in Europa. Eerder deed het oplaaien van de schuldencrisis het herstel in de Verenigde Staten nagenoeg teniet! De huidige derde fase is volgens Goldman Sachs waarschijnlijk ook de laatste. Die zal echter voort etteren totdat ook in de 'emerging markets' alle schulden zijn verwerkt en verliezen genomen. De kosten daarvan zullen hoog zijn, ook voor de rest van de wereld! Cor Wijtvliet Hoofdredacteur Beurshalte.nl

Opkomende markten worden nu ook hard getroffen door financiële crisis
Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

19 oktober 2015
BIS waarschuwt voor hoge schulden ‘emerging markets’
De wereldwijde schulden zijn sinds het uitbreken van de financiële crisis alleen maar verder toegenomen, zowel in opkomende markten als in de ontwikkelde landen. Daardoor is het wereldwijde financiële systeem erg kwetsbaar geworden voor een renteverhoging in de VS. Dat is de belangrijkste conclusie uit het laatste rapport van de Bank for International Settlements (BIS) over de stand van de wereldeconomie.

De BIS waarschuwt in haar rapport voor de gevolgen van een stijgende rente. Sinds het uitbreken van de crisis is de totale schuldquote (publiek en privaat) van de ontwikkelde economieën met 36 procentpunt gestegen naar 265 procent. In opkomende economieën is het totale schuldniveau met 167 procent nog wel een stuk lager, maar daar stijgt de schuldenlast naar verhouding nog sneller. Sinds 2007 is de schuldquote van opkomende economieën met gemiddeld 50 procentpunt gestegen. In China ligt het totale schuldenniveau (publiek en privaat) al op 235 procent ten opzichte van het bbp.
- Lees meer bij Argentor
17 september 2015
Opkomende markten profiteren van extreem lage rente

In hun zoektocht naar rendement zoeken obligatiehouders bijna letterlijk alle hoeken van de wereld op. Hun nieuwe favorieten zijn de zogeheten Frontier staten, ontwikkelingslanden met een hoge groei, maar met een onderontwikkelde kapitaalmarkt. Het resultaat van die groeiende belangstelling is, dat letterlijk miljarden dollar die landen instromen. In 2013 wisten de frontier staten in totaal $ 20 miljard aan staatsobligaties aan de man te krijgen, het dubbele van 2012. Maar de lat voor 2014 is alweer hoger komen te liggen. Zo maakte het befaamde Noorse Sovereign Wealth Fund bekend meer assets uit de Frontier markets aan zijn portfolio te gaan toevoegen.

Opkomende economieën kunnen goedkoop schulden stapelen (Bron: Financial Times)

Zoektocht naar rendement
De belangstelling van institutionele beleggers uit het Westen is zo groot, dat het steeds gemakkelijker wordt steeds grotere bedragen tegen lagere kosten te lenen. Dat lukt zelfs dubieuze debiteuren als Ivoorkust. Nog maar vier jaar geleden zette dit land een streep door zijn schuldenlast, maar nog dit jaar waren beleggers bereid bijna $5 miljard staatsobligaties op te kopen. Dat is een duidelijke schaduwkant van die nieuwe liefde voor de Frontier Staten. Ook landen met een minder goede kredietgeschiedenis proberen een graantje mee te pikken. Landen als Rwanda, Pakistan en Ecuador halen in de schaduw van meer kansrijke landen als Ivoorkust elk gewenst bedrag binnen. Volgens de optimisten is de groei in veel van die landen zo hoog, dat het terugbetalen van schuld niet echt een probleem mag heten. Ivoorkust zal bijvoorbeeld dit jaar meer dan 8% groeien. Bovendien beschikken veel van deze landen over aantrekkelijke grondstoffen. Daar komt nog bij, dat het voor veel beleggers om niet al te hoge bedragen gaat en dat de volatiliteit in veel van die nieuwe markten beperkt is gebleken. Het rendement mag er beslist zijn. De JP Morgan Frontier Index heeft dit jaar al een rendement laten zien van 11,7% Hoewel de groei in de Sub Sahara landen in de afgelopen jaren sterk is geweest, is de kredietwaardigheid van veel van die landen omlaag gegaan. Oorzaken zijn steeds weer terugkerende politieke instabiliteit en een zwakke governance. Ook hier kan Ivoorkust als voorbeeld dienen. Het land kent een sterke economische groei, maar menigeen houdt zijn hart vast vanwege de komende presidentsverkiezingen in 2015. En dan heeft recentelijk de zeer besmettelijke ziekte Ebola de kop opgestoken in buurlanden. De strijd tegen deze ziekte is tot nu toe vooral onsuccesvol. Het is maar raden, wat deze ziekte nog voor rampspoed teweeg kan brengen.

Opkomende markten geven steeds meer obligaties uit
De aantrekkelijkheid van de Frontier Staten voor beleggers kan voor betrokken partijen een win win situatie betekenen. Grote groeiers als Tanzania of Kenya kunnen juist dankzij hun groei veel schuld op zich nemen. Maar dan moet het wel goed geïnvesteerd worden, zodat beleggers hun rendement kunnen incasseren. Echter, de geschiedenis leert wat dat betreft harde lessen. Landen die voor het eerst op grote schaal schuld opnemen, kunnen zomaar in een moeras van ellende belanden! Cor Wijtvliet
(volg Cor Wijtvliet ook op twitter: @Wijtvliet)
BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt.

21 augustus 2014
Goudprijs in zes verschillende valuta

Gisteren schreven we op Marketupdate over de olieprijs in zes verschillende valuta. Deze grafiek, samengesteld door Reuters, laat zien dat de prijs van een vat olie in Turkse lira, Braziliaanse real, Russische roebels, Zuid-Afrikaanse rand en Indiase roepie inmiddels hoger ligt dan in juli 2008, toen de olieprijs in dollars een all-time high bereikte. Maar hoe zit het met de goudprijs? Heeft die ook al een record bereikt in deze valuta?

Goudprijs vanaf de piek
We weten dat de goudprijs in dollars behoorlijk gezakt is ten opzichte van de piek van meer dan $1.900 per troy ounce in september 2011. Maar hoe heeft de goudprijs zich sindsdien ontwikkeld in de valuta van opkomende markten? Marketupdate verzamelde de goudprijs in Russische roebels, Turkse lira, Indiase en Indonesische roepies, Braziliaanse real en Zuid-Afrikaanse randen en maakte daar de volgende grafiek van. De data is deels afkomstig van de World Gold Council en is deels gebaseerd op historische wisselkoersinformatie. De grafiek is bijgewerkt tot de goudprijs van 31 januari 2014.

Goudprijs in zes verschillende valuta sinds de 2011 piek (klik hier voor een grotere versie)
U ziet dat de goudprijs in de meeste valuta veel minder hard gedaald is dan in dollars. In Zuid-Afrika lag de goudprijs op 31 januari 2014 zelfs hoger dan in september 2011, toen het all-time high in dollars werd neergezet. In Braziliaanse real staan we slechts 4,15% onder het niveau van september 2011 en voor de Indiase roepie en de Turkse lira liggen deze percentages op -10,3% en -15,5%. Ook dat is veel minder dan het verlies van 34% in Amerikaanse dollars.
Goud als hedge tegen geldontwaarding
Goud wordt vaak bestempeld als een hedge tegen inflatie en wordt om die reden ook vaak in diskrediet gebracht. De relatie tussen de goudprijs en de inflatie blijkt namelijk helemaal niet zo duidelijk te zijn. Het is misschien nog wel nauwkeuriger om te stellen dat goud een hedge is tegen de waardedaling van valuta. Dat zien we het meest duidelijk terug bij de devaluatie van een munt. De afgelopen weken lagen de valuta van verschillende opkomende markten onder vuur, waardoor goud zich opnieuw kon bewijzen als hedge tegen geldontwaarding.

4 februari 2014
Troebelen in de Opkomende Markten

De opkomende markten zijn weer eens in rep en roer. Dit keer was de aanleiding een samenvallen van verschillende factoren. Crisis in Argentinië, waar de centrale bank stopte de lokale munt te steunen uit angst de voorraad vreemde valuta’s volledig uit te putten; onlustgevoelens over China waar zwakke economische cijfers naar buiten kwamen. Tenslotte laaide in meerdere landen, zoals Oekraïne en Turkije, de politieke onrust fel op.

Figuur 1 Geld stroomt weg

Onderliggend speelt echter, dat een reeks van Opkomende Landen in problemen dreigen weg te zinken. Zo kennen de zogeheten Fragile Five, India, Indonesië, Brazilië, Turkije en Zuid Afrika, allemaal gelijksoortige problemen. Ze kampen allemaal met oplopende tekorten, een dalende groei, stijgende inflatie en toenemende politieke onrust. Maar dit zijn niet de enige landen met grote problemen. Wat te denken van Argentinië, Venezuela, Oekraïne, Hongarije en Thailand. Ook dit zijn landen, waar de problemen zich snel opstapelen. En zelfs de veelgeprezen BRICS zijn niet meer het automatische kassucces van enkele jaren terug. Drie leden behoren al tot de ‘Fragile Five’ en Rusland en China beginnen meer en meer last te krijgen van de snelle vergrijzing.

Figuur 2 Fragile Five zien tekorten groeien

Groeiwonder China krijgt bovendien nu de rekening gepresenteerd van de negatieve effecten van het economisch beleid van de afgelopen decennia. Er is teveel geïnvesteerd, er is teveel krediet verleend en veel zwakke staatsondernemingen en onroerend goedbedrijven verzwakken de balans van banken. Er dreigen dus bubbels op verschillende terreinen en het is nog maar de vraag of het land ongeschonden uit de aanzwellende crisis komt. Daar komt nog bij, dat het hervormingsprogramma, dat het land economisch meer consumenten georiënteerd moet maken, dreigt vast te lopen door het verzet van gevestigde belangen.

En dan is er nog het besluit van de Fed om te gaan taperen. Daardoor is de rente alweer aan het stijgen. Het gevolg is, dat kapitaal terugkeert naar nu aantrekkelijke havens. Het stroomt vooral weg uit landen, waar de afgelopen jaren overheden de teugels teveel hebben laten vieren en het monetair beleid te laks is geworden. Daarnaast groeit in landen de volatiliteit omdat de commodity supercycle zo goed als voorbij is. Door de hoge prijzen is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in nieuwe capaciteit. Daardoor is vraag en aanbod weer in evenwicht. Veel van de exporterende landen hebben van de goede tijden geen of te weinig gebruik gemaakt om intern de economie weerbaarder te maken.

Figuur 3 weerbaarheid is toegenomen

Er is met andere woorden veel slecht nieuws, dat niet van vandaag op morgen zal verdwijnen. Toch is het niet allemaal kommer en kwel en hoeven zaken niet uit de hand te lopen, zoals dat in de jaren negentig van de vorige eeuw gebeurde. Zelfs de Fragile Five zijn nu beter voorbereid dan toen. Ze hebben flexibele wisselkoersen, grote reserves en een gezonder bancair systeem dan toen. Daarnaast kennen ze een jonge bevolking, een voortgaand proces van industrialisering en urbanisering, groei van de productiviteit en geleidelijk stijgende inkomens per hoofd van de bevolking

Het is daarom verkeerd alle opkomende landen over dezelfde kam te scheren. Het noodlot wil echter, dat beleggers dit wel doen. Wat ze ook zullen doen, ze zullen de komende jaren een hoge rekening gepresenteerd krijgen. En net als toen is het niet zeker of de Westerse wereld gevrijwaard zal blijven van de troebelen daar.

Cor Wijtvliet

Bron:
Nouriel Roubini, the trouble with emerging markets. Project-syndicate, February 2 2013

Vragen en opmerkingen kunt u richten aan [email protected]

4 februari 2014
Olieprijs stijgt naar recordhoogte in opkomende markten

Een zwakke munt betekent dure olie, zoals de volgende grafieken van Reuters laten zien. Terwijl de olieprijs in dollars op dit moment 27% onder het recordniveau van 2008 staat, tikt de olieprijs in andere valuta nieuwe records aan. In Turkse lira ligt de olieprijs op dit moment bijvoorbeeld 32,3% hoger dan in de zomer van 2008. In Braziliaanse real en Russische roebels is de olieprijs vandaag de dag ruim 9% hoger dan de piek van 2008. Ook in Zuid-Afrikaanse rand en Indiase roepies is het oude record van 2008 inmiddels verbroken.

Hoge olieprijs vermindert koopkracht
Gelukkig hoeft Rusland de olie niet te exporteren, maar je begrijpt wat een zwakke valuta betekent voor economieën die wel van de import van olie afhankelijk zijn. Een hoge olieprijs heeft een prijsopdrijvend effect op vrijwel alle goederen en verlaagt daarmee de koopkracht. Marketupdate zal deze week een soortgelijke reeks grafieken maken van de goudprijs, geïndexeerd naar de top van de goudprijs in dollars in het najaar van 2011. Houdt onze site dus in de gaten!

Olieprijs in verschillende valuta op recordhoogte (Bron: Reuters, via @ReutersFlasseur)

3 februari 2014