Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) waarschuwt voor de ‘gevaarlijke consequenties’ van politici die zich bemoeien met het beleid van centrale banken. De organisatie noemt als voorbeeld de situatie in de Verenigde Staten, waar de president oproept tot een versoepeling van het monetaire beleid. Vorige week zei president Trump dat de Federal Reserve de rente moet verlagen en opnieuw obligaties moet opkopen om de economie te ondersteunen.
“Het ondermijnen van de onafhankelijkheid van de centrale bank is gevaarlijk”, zo verklaarde Tobias Adrian van de afdeling monetair beleid en kapitaalmarkten binnen het IMF. Hij benadrukte dat de Federal Reserve is opgezet als een onafhankelijke instantie, waarvan de gouverneurs en de voorzitter voor een lange termijn benoemd worden. “Het is sterk geworteld in de instantie dat ze niet hoeft te luisteren naar de wensen van politici”, zo verklaarde Adrian in een interview in Washington.
Meer monetaire stimulering
De Amerikaanse president Trump heeft al meerdere keren kritiek geuit op het monetaire beleid van de Federal Reserve. Hij vindt dat de centrale bank te weinig doet om de Amerikaanse economie te ondersteunen. Ook heeft hij zelf twee kandidaten aangedragen voor de Raad van Bestuur van de Federal Reserve, om op die manier meer invloed uit te kunnen oefenen. Een van die kandidaten is Stephen Moore, die onlangs nog een pleidooi hield voor een renteverlaging.
Door de geschiedenis hebben hebben verschillende overheden geprobeerd om de controle over de centrale bank over te nemen. In veel gevallen leidde dat tot hyperinflatie, omdat overheden de centrale bank opdracht gaven om de begrotingstekorten te financieren. Monetair beleid wordt dan gebruikt als instrument om een slecht fiscaal beleid in stand te houden. Uiteindelijk gaat dat altijd mis, omdat de bevolking op een gegeven moment het vertrouwen in het geld en de overheid verliezen. Men vlucht dan in andere valuta, tastbare bezittingen en edelmetalen als goud en zilver.
Onconventioneel beleid wordt nieuwe normaal
Sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 hebben centrale banken verschillende onconventionele maatregelen genomen om de economie te ondersteunen. Zo werden er op grote schaal staatsobligaties opgekocht, waardoor overheden makkelijker konden lenen. Door de extreem lage rente werden de schuldniveaus in de ontwikkelde economieën steeds hoger, waardoor het niet eenvoudig is de rente vanaf het huidige niveau weer te verhogen.
Het IMF schreef in haar laatste Global Financial Stability Report dat een ruim monetair beleid en soepele leenvoorwaarden de toch al hoge schuldniveaus in ontwikkelde economieën verder zullen verhogen. Daarmee wordt de dreiging van een zwaardere correctie in de toekomst groter, aldus het IMF.
Beleidsmakers moeten zich volgens Adrian voorbereiden op een wereld waarin onconventioneel monetair beleid de norm wordt. Dat betekent dat maatregelen als negatieve rente en het opkopen van staatsobligaties, bedrijfsobligaties of mogelijk zelfs aandelen het ‘nieuwe normaal’ worden. Toch betwijfelt hij of centrale banken de rente veel verder negatief zullen maken, omdat dat in potentie een vlucht naar cash teweeg kan brengen.
De wereld stevent in hoog tempo af op een Derde Wereldoorlog, zo vreest documentairemaker en journalist John Pilger. In deze lezing spreekt hij zijn zorgen uit over propaganda, de dreiging van een nucleaire oorlog, de oplopende spanningen tussen de Verenigde Staten en China en het stilzwijgen van de Westerse media. Marketupdate heeft de indringende boodschap van John Pilger voor u vertaald, de vertaling staat onder de video.
John Pilger: “Hoeveel van ons zijn zich ervan bewust dat een Derde Wereldoorlog begonnen is? Het moet gezegd worden, het is nu een propaganda oorlog van leugens en verwarring en van censuur door het weglaten van informatie. Dat kan in één dag veranderen. Laat mij een voorbeeld geven van deze propaganda. In 2009 stond president Obama in het centrum van Praag, in het midden van Europa, voor een aanbiddend publiek. Hij beloofde de wereld vrij te maken van nucleaire wapens. Sommige mensen juichten, anderen moesten ervan huilen. Obama kreeg de Nobelprijs voor de Vrede, maar het was allemaal vals. Hij was aan het liegen.
De Obama regering lanceerde vrijwel meteen een programma om meer kernwapens, kernkoppen en fabrieken voor nucleaire wapens te bouwen. Alleen al de uitgaven voor kernkoppen stegen meer onder Obama dan onder welke andere president dan ook. De totale uitgaven over de afgelopen dertig jaar worden geschat op een biljoen dollar. Een mini nucleaire bom werd ontwikkeld, die bekend staat als de B61 Model 12. Klinkt als Volkswagen model. Er is nooit zoiets geweest.
Een van de hooggeplaatste Amerikaanse generaals James Cartwright, hoofd van de strategische luchtmacht, heeft gezegd dat met een kleine bom “het nucleaire wapen meer denkbaar wordt”. In de afgelopen achttien maanden zagen we onder leiding van de Amerikanen de grootste troepenopbouw sinds de Tweede Wereldoorlog, die zich voltrekt langs de Westelijke grens met Rusland.
Oekraïne
Sinds Hitler de Sovjet-Unie binnenviel hebben buitenlandse troepen niet meer zo’n dreiging tentoongesteld als nu. Oekraïne, ooit onderdeel van de Sovjet-Unie, is een attractiepark van de CIA geworden. Na het orkestreren van een staatsgreep in Kiev controleert Washington in feite een regime dat zeer vijandig staat tegenover Rusland. Een regime dat letterlijk verrot is van de nazi’s.
Prominente parlementsleden in Oekraïne zijn de politieke afstammelingen van de beruchte antisemitische OUN en UPA groeperingen. Zij prijzen Hitler in het openbaar en willen de Russisch sprekende minderheid in het land verdrijven. Maar dat lees je natuurlijk nergens in het nieuws.
China en Rusland
In Estland, Letland en Litouwen, aan de grens met Rusland, heeft het Amerikaanse leger permanent gevechtstroepen, tanks en wapens gestationeerd. Deze extreme provocatie van de tweede grootste nucleaire macht in de wereld – Rusland – wordt met stilte ontvangen in het Westen. Vooral in Australië, het meest zwijgzame land van allemaal, het land van goedwillende en onwetende mensen. Wat het vooruitzicht van een nucleaire oorlog nog gevaarlijker maakt is een parallelle propagandacampagne tegen China. Er gaat bijna geen dag voorbij waarin China niet als dreiging genoemd wordt.
Amerikaanse admiraals komen met angst zaaiende verhalen over China. En allemaal krijgen ze zonder enige kritiek aandacht op de voorpagina’s van de kranten. Volgens Harry Harris, admiraal van de Amerikaanse marine, bouwt China “een grote muur van zand in de Zuid-Chinese Zee”. Waar hij naar verwijst is dat China landingsbanen aanlegt op de Spratly eilanden, wat betrekking heeft op een conflict met de Filipijnen. Een conflict met beperkte consequenties, totdat Washington de regering in Manila onder druk zet en omkoopt en admiraal Harris een propagandacampagne lanceert genaamd ‘vrijheid van navigatie’. Wat betekent dit? Vrijheid voor Amerikaanse oorlogsschepen om te de kustlijn van China te patrouilleren, intimideren en domineren. Probeer je eens voor te stellen wat er zou gebeuren als Chinese oorlogsschepen hetzelfde zouden doen voor de kust van Californië.
Propaganda en de media
Ik heb een film gemaakt getiteld ‘The War You Don’t See‘, waarvoor ik verschillende vooraanstaande journalisten in de Verenigde Staten en het Verenigde Koninkrijk interviewde. Ik sprak met Dan Rather van CBS, Rageh Omaar van de BBC, David Rose van The Observer. Allemaal zeiden ze dat als journalisten hun werk goed hadden gedaan, en de propaganda dat Saddam Hussein massavernietigingswapens zou hebben in twijfel hadden getrokken, en als ze de leugens van George W. Bush en Tony Blair niet hadden versterkt, dat de invasie van Irak misschien niet gebeurd. Honderdduizenden mannen, vrouwen en kinderen hadden dan nog geleefd.
De propaganda die de bodem legt voor een oorlog tegen Rusland en China is in principe niets anders, maar wel veel gevaarlijker. Noem eens één journalist in Australië, een academicus, een politicus van welke partij dan ook, die publiekelijk de vraag stelt waarom China vliegvelden aanlegt in de Zuid-Chinese zee. Het antwoord zou glashelder moeten zijn, de Verenigde Staten omsingelen China met een netwerk van bases, ballistische raketten, gevechtstroepen en gevechtsvliegtuigen met nucleaire wapens.
Voorbereiding voor oorlog
Deze dodelijke boog strekt van Australië tot de eilanden in de Stille Oceaan, van de Filipijnen tot aan Korea en langs Eurazië tot Afghanistan en India. Kijk naar de wereldkaart. Amerika heeft een strop gehangen om de nek van China. Australië zit in de zak van de Verenigde Staten en bereidt zich voor op een oorlog met haar grootste handelspartner. Het is ongelooflijk dat dit het nieuws niet haalt, het is censuur door weglating. Stilte door de media en oorlog door de media.
In 2015 hebben Washington en Canberra in het geheim de grootste militaire oefening op land en op zee in de geschiedenis uitgevoerd, ook wel Talisman Sabre genoemd. Het doel was om een zeeslag voor te bereiden, om zeestraten zoals de straat van Malacca en de straat Lombok te blokkeren, straten waarmee China toegang heeft tot olie, gas en andere vitale grondstoffen uit het Midden-Oosten en Afrika. Stilte daarover.
Donald Trump
In het circus van de Amerikaanse presidentsverkiezingen wordt Donald Trump afgeschilderd als een idioot, een fascist. Hij is zeker hatelijk, maar hij wordt ook als een haatfiguur neergezet in de media. Alleen dat moet ons al sceptisch maken. De visie van Trump ten aanzien van migratie is grotesk, maar niet meer grotesk dan die van David Cameron en Tony Abbott of een aantal andere dienstbare ministers in de huidige regering.
Het is niet Trump die de grote deporteur van mensen is in de VS, maar de Nobelprijswinnaar Barack Obama. Volgens een gerespecteerde liberale commentator laat Trump “de donkere krachten van geweld” los in de Verenigde Staten. Donkere krachten loslaten? Echt waar? Maakt hij een grap?
Het is een land waar kleuters hun moeders neerschieten en waar de politie een moordzuchtige oorlog voert tegen zwarte Amerikanen. Dit is het land dat meer dan vijftig verschillende regeringen omver heeft proberen te werpen, waaronder veel democratieën. Het land dat bommen gegooid heeft van Azië tot aan het Midden-Oosten en waarmee ze ontelbaar veel mensen de dood in heeft gejaagd. Geen land in de wereld kan dit record aan geweld evenaren, het is systematisch.
De meeste oorlogen die Amerika voert zijn tegen weerloze landen. Oorlogen die niet worden gestart door Republikeinen als Trump, maar door liberalen als Truman, Kennedy, Johnson, Carter, Clinton en Obama. In 1974 beschreef de Veiligheidsraad het hoogste belang van het buitenlandse beleid van de Verenigde Staten als “een wereld die substantieel omgevormd is naar het Amerikaanse beeld”. De ideologie was messianistisch amerikanisme. We zouden allemaal Amerikanen worden, anders zwaaide er wat…
Tegenstanders werden op andere gedachten gebracht, omgekocht, hun imago werd besmeurd of ze werden simpelweg aan de kant gezet. Donald Trump is ongetwijfeld een symptoom hiervan. Maar hij is ook een non-conformist. Hij noemde de invasie van Irak een misdaad. Hij wil geen oorlog met Rusland en China, hoe ironisch. Het gevaar voor de mensheid is niet Trump in mijn visie, maar Hillary Clinton. Zij is geen non-conformist. Ze vertegenwoordigt de veerkracht en het geweld van een systeem, wiens geroemde exceptionalism meer doet denken aan fascisme, met zo nu en dan een liberaal gezicht.
Hillary Clinton
Nu de verkiezingen naderen zal Clinton geprezen worden als de eerste vrouwelijke president, ongeacht haar misdaden en leugens. Net zoals Barack Obama met liberaal gebrabbel over hoop gelauwerd werd als eerste zwarte president. De gruwel gaat door. Terwijl Hillary Clinton door Guardian columnist Owen Jones geprezen wordt om haar charme, stuurt Obama drones om 150 mensen af te slachten in Somalië.
Obama laat regelmatig mensen doden, volgens de New York Times meestal op dinsdag, als hij de lijst krijgt van doelwitten die met drones uitgeschakeld moeten worden. Dat is cool... In de laatste presidentscampagne dreigde Hillary Clinton Iran weg te vagen met nucleaire wapens. Als staatssecretaris onder Obama gaf ze goedkeuring aan de omverwerping van de democratisch gekozen regering in Honduras. Haar vernietiging van Libië in 2011 classificeert haar als oorlogsmisdadiger. Toen de Libische leider Kolonel Gaddafi publiekelijk met een mes vermoord werd, een moord die mogelijk werd dankzij Amerikaanse logistieke steun, lachte Clinton over zijn dood. "We came, we saw, he died".
Een van haar trouwste bondgenoten is Madeleine Albright, de voormalig staatssecretaris die jonge vrouwen aanviel die niet op Clinton stemden. Dit is dezelfde Madeleine Albright die de dood van een half miljoen Irakese kinderen 'de moeite waard' vond. Clintons grootste bondgenoten zijn de Israëlische lobby en de wapenbedrijven die het geweld in het Midden-Oosten voeden. Hillary Clinton en haar man namen miljoenen dollars aan van de banken op Wall Street. Ze is corrupt en gewelddadig en toch wordt ze geprezen als de vrouwelijke kandidaat en het alternatief voor de gevaarlijke Trump, het officiële gevaar.
Politiek
Een generatie geleden kwam er een postmoderne cult, die we nu kennen als identiteitspolitiek, waardoor veel intelligente en vrijdenkende mensen gestopt werden. Hun achtergronden en de mensen die ze steunden werden uitgeplozen. En nu heb je de nepheid van Clinton en Obama en van progressieve bewegingen als Syriza in Griekenland, die hun eigen volk verraden en bondgenootschappen sluiten met hun vijanden. Nieuwe partijen werden de Zeitgeist in bevoorrechte Westerse samenlevingen. Zij signaleerden de dood van collectieve bewegingen tegen oorlog, tegen sociale onrechtvaardigheid, tegen ongelijkheid en tegen racisme en seksisme.
De jonge generatie lijkt zich weer te roeren. Duizenden in Groot-Brittannië steunden Jeremy Corbyn als leider van de Labour partij en duizenden stonden op om Bernie Sanders te steunen. In Groot-Brittannië dwong de trouwste bondgenoot van Corbyn de regering om schulden aan de banken af te betalen en het beleid van bezuinigen voort te zetten. Geen echte verandering, toch?
In de VS zegde Bernie Sanders toe Clinton te steunen als ze genomineerd wordt. Ook hij stemde voor het gebruik van geweld tegen andere landen, als hij denkt dat dat het juiste is om te doen. Hij zei dat Obama het goed heeft gedaan als president. Geen echte verandering, toch?
Australië
In Australië hebben we een dodelijke politiek, waarbij politieke spelletjes in het parlement via de media worden uitgevochten en waarin vluchtelingen en inheemse mensen berecht worden en waar de ongelijkheid groeit, terwijl het gevaar van een oorlog toeneemt. De regering heeft onlangs een zogenaamd 'defensiebudget' van 195 miljard dollar aangekondigd. Dat is een stap richting oorlog. Er was geen enkel debat hierover, helemaal niets. Stilte. Waarom?
In Australië, net als in veel Westerse landen, is nu een permanente regering met twee grote concurrerende partijen, waarvan het sociale, economische en buitenlandse beleid bijna identiek is. Verkiezingen zijn nu schijnvertoningen waarin kopieergedrag wordt goedgekeurd. Als in: Oorlog door media, stilte in de media, hebben we nu ook democratie door media. En ook dat is nep. Wat is er gebeurd met de politieke moed, politieke verbeelding en de moed die nodig is om de lange reis te ondernemen naar een wereld die eerlijker en beter is? Waar zijn de artiesten, filmmakers, scriptschrijvers en schrijvers in Australië? Misschien genieten ze van het beschermheerschap en de prijzen die door de overheid verstrekt worden. Zij zijn ook stil...
Natuurlijk zijn er eervolle uitzonderingen, waaronder diegene die deze meeting vanavond mogelijk maken en die hardnekkig gevochten hebben voor vluchtelingen en voor rechtvaardigheid. En diegene die vorige week de slechte aanval van de overheid op het recht op demonstreren en vrijheid van meningsuiting blootlegden. Wat ze lieten zien is dat echt verzet een misdaad lijkt te worden. En dat is de uitdaging voor iedereen die hier vanavond is. Overheden, elites, zij die ons leven proberen te controleren, mogen er niet mee wegkomen.
Doorbreken we de stilte of wachten we tot het eerste kernwapen is afgevuurd? Dank u.
De Amerikaanse verkiezingen liggen eindelijk achter ons, maar de komende maanden staan er nog veel meer belangrijke politieke besluiten op de agenda. Beleggers kunnen zich nu voorbereiden op het OPEC overleg van eind november, dat meer duidelijkheid moet verschaffen over het wel of niet beperken van de olieproductie. Een paar dagen later volgt een belangrijk referendum in Italië over de aanpassing van de grondwet, wat opnieuw voor onzekerheid kan zorgen.
Via Zero Hedge kwamen we de volgende agenda tegen met alle belangrijke politieke ‘events’ die de financiële markten kunnen beïnvloeden.
De politieke agenda voor beleggers (via Zero Hedge)
Het blijft verbazingwekkend wat er allemaal naar buiten komt over hoe de politiek in de VS er werkelijk aan toe gaat. Dit is dan het land wat allerlei andere landen met veel wapengekletter binnenvalt om zogenaamd vrijheid en democratie te brengen.Kijk alleen al naar de hedendaagse situatie in Libië om te bepalen of deze operaties op menselijk gebied enigszins zinvol zijn geweest. Wat wel zinvol is geweest voor de VS, dat waren de economische belangen die op deze manier veilig gesteld werden. U heeft hier in de reguliere media destijds waarschijnlijk bijna niets over gehoord.
Al weken wordt Rusland beticht van (onder andere, niet beperkt tot) het hacken van de Democratische partij en de privé server van de Clintons om de verkiezingen te beïnvloeden. Het enige ‘bewijs’ hiervoor was het feit dat er zeer complexe technieken gebruikt zijn en dat de hacks plaatsvonden tijdens kantooruren in Rusland (waarbij de activiteiten van de hackers tijdens de lokale lunchtijd voor een uurtje stopten).
Julian Assange van Wikileaks heeft altijd ontkend dat Rusland er iets mee te maken had. Nu komen er via verschillende bronnen berichten binnen dat de inlichtingendiensten in de VS zelf verantwoordelijk zijn voor de hacks en publicatie hiervan. Een organisatie als de FBI lijkt het niet meer te kunnen aanzien dat de Clintons overal mee wegkomen. Vergeet niet dat dit e-mail schandaal de laatste is van een zeer lange lijst verdenkingen tegen de Clintons.
Eerlijk gezegd vind ik het allemaal zo schokkend wat er naar buiten komt, dat ik er helemaal genoeg van heb dat de wereld blijkbaar zo in elkaar steekt. U waarschijnlijk ook. Het lijkt volgens mij nog het meeste op een zeer slecht geschreven soap.
Zinloos monetair beleid
Uit commentaren van verschillende centrale bankiers van de afgelopen tijd kunnen we de conclusie trekken dat ze eindelijk in beginnen te zien dat het gevoerde beleid contraproductief heeft gewerkt. De Bank of Japan heeft inmiddels laten weten dat ze doelstelling van 2% inflatie in 2018 met het huidige beleid niet gaan halen. Het zou dus weleens goed kunnen dat het beleid van centrale banken rigoureus omgegooid gaat worden. Dit zal ongetwijfeld gepaard gaan met de nodige schokken.
Hadden we maar de moed gehad die IJsland heeft getoond. Niet alleen besloten ze bankiers celstraffen te geven in plaats van bonussen, ook verhoogden ze de rente juist in tegenstelling tot de gehele Westerse wereld. IJsland heeft inmiddels relatief veruit de sterkste economie van Europa, sinds 2009 is deze in omvang verdubbeld!
In Europa zijn de economieën tijdens deze periode met 14% gegroeid, maar tijdens deze periode zijn ook de schulden enorm gestegen. We hadden moeten accepteren dat er na een periode van hoogconjunctuur altijd een periode van laagconjunctuur volgt. Dit is een historisch gegeven en het hoort er nu eenmaal bij.
Sterker nog; tijdens zo’n laagconjunctuur ontstaan vanzelf weer kansen voor de volgende opleving en overleven slecht geleide bedrijven niet. Nu worden deze slecht geleide bedrijven met goedkoop geld kunstmatig in leven gehouden. De genomen maatregelen laten zich het beste typeren aan de hand van het spreekwoord "zachte heelmeesters maken stinkende wonden".
De hoogte van de rente reflecteert normaal gesproken de inflatieverwachtingen en toekomstmogelijkheden. Een rente op of onder nul geeft naar mijn idee juist aan dat er geen enkel vertrouwen is in de toekomstmogelijkheden. De vraaguitval is zo groot dat er nauwelijks nog geïnvesteerd wordt, vandaar die lage rente. Deze situatie had, na een aantal moeilijke jaren, nu heel anders kunnen zijn. We zitten nu met de gebakken peren...
Sander Noordhof
Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen weekend op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].
Waar vrezen de Amerikanen vandaag de dag het meest voor? Is dat een terreurdreiging? Een nieuwe financiële crisis? Klimaatverandering? Een onzekere financiële toekomst? Allemaal fout… Uit een recente onderzoek van onderzoeksbureau Statista onder ruim 1.500 willekeurig gekozen volwassenen in de Verenigde Staten blijkt dat deze zorgen weliswaar in de top tien staan, maar dat ze bij lange na niet door zoveel mensen gedeeld worden als de grootste zorg.
De grootste angst die Amerikanen hebben is corruptie onder ambtenaren en politici. Maar liefst 60% van de respondenten zegt hier ‘bezorgd’ of ‘zeer bezorgd’ over te zijn. Dit bevestigt dat het vertrouwen van de Amerikaanse bevolking ten aanzien van de regering op een absoluut dieptepunt staat. Wat betekent dit voor de verkiezingen?
Amerikanen meest bezorgd over corrupte ambtenaren en politici (Bron: Statista)
De schrik zit er goed in bij de gevestigde politieke partijen in de diverse hoofdsteden in Europa en in Brussel. Populistische partijen ter linker en ter rechterzijde van het politieke spectrum hebben het politieke landschap op zijn kop gezet. In Frankrijk en in het Verenigd Koninkrijk zijn Front National en UKIP als grootste partijen uit de stembus gekomen.
Het is daarmee onmogelijk geworden om het populisme af te doen als de woede van een enkele ontevreden laagopgeleide met extremistische opvattingen. Het wordt tijd, dat de gevestigde partijen van het centrum eindelijk de moed vinden om in de spiegel te kijken en iets aan zelfonderzoek gaan doen. Daar is alle reden en noodzaak toe, want veel te veel Europeanen vinden, dat ze gefaald hebben. Ze zijn er in ieder geval niet of onvoldoende in geslaagd om hun intellectueel en moreel gedachtegoed aan te passen aan de wereld van de Europese Unie. Als ze daar niet snel in slagen, dan staan de populisten nog maar aan het begin van een lange opmars.
Het beste voorbeeld van een gedachtegoed dat is blijven steken in de 20ste eeuw, is dat van de sociaal democraten. Van begin af aan leefde er onder de socialisten het morele goed van de herverdeling van welvaart en welzijn. Dit proces heeft ook in menig Europees land plaatsgevonden. Maar in een integrerende Eurozone wordt dit steeds moeilijker. Bedrijven en burgers kunnen steeds gemakkelijker hun boeltje pakken en naar een ander land verhuizen als hen bijvoorbeeld het heersende belastingregime niet aanstaat. Om op Europees niveau met succes een welvaartstaat te bouwen, is het een vereiste dat er grote sommen geld van het Noorden naar het Zuiden overgemaakt worden. Dat is onder de huidige omstandigheden volstrekt onmogelijk.
Het tweede grote blok, dat van de Christen democraten, kan evenmin bogen op een grote intellectuele aantrekkingskracht. Het gedachtegoed van de Christen democraten is vooral gebaseerd op dat van de Katholieke Kerk. In een steeds verder seculariserende wereld wordt dat gedachtegoed steeds meer een ver van mijn bed show. De Christen democraten worden vooral gezien als behoudend en intellectueel volstrekt oninteressant. Dat geldt misschien nog meer voor de liberalen. Hun economisch laissez faire, laisser passer wordt algemeen gezien als een van de oorzaken van de crisis. Daarmee is de liberale visie min of meer failliet verklaard.
Europa heeft behoefte aan nieuwe visie
Een nieuwe visie en nieuwe ideeën zijn broodnodig. De vraag is waar die vandaan moeten komen. Dat laat zich niet dwingen. We zouden al een stuk verder zijn, als de nieuwe ideeën gebaseerd zouden worden op opvattingen en gedachtegoed van Frankrijk en Duitsland. Hoe je het ook wendt of keert, dat zijn wel de twee belangrijkste en grootste landen in de eurozone. Daarbij kan het gedachtegoed van Thomas Piketty, Capital in the Twenty-First Century als uitgangsbasis dienen. Dit boek analyseert de snel toenemende ongelijkheid in een economie die nagenoeg niet groeit. Die moeten we volgens Piketty niet bestrijden door hogere belastingen op inkomen, maar op vermogen! Dat laatste zal veel Duitsers als muziek in de oren klinken. De Duitsers willen niet opdraaien voor de schuldenlasten van de perifere landen. Een overdracht van financiële middelen van noord naar zuid is in hun ogen niet wenselijk, nee, zelfs onverdedigbaar.
Het verzet is vooral ingegeven door de opvatting dat veel Zuidelijke gezinnen en families over meer vermogen beschikken, dan de Duitsers zelf. Een belasting op vermogen zou in het Zuiden zelfs positieve gevolgen kunnen hebben. Teveel vermogen zit verstopt in onroerend goed en land, waar niets mee gebeurt. Een hogere belasting zou de eigenaar tot actie kunnen aanzetten. Hij kan besluiten zijn bezit te verkopen of er economisch mee aan de slag te gaan. In beide gevallen groeit er iets van een economische stimulans. Een vermogensbelasting op onroerend goed en land heeft nog enkele voordelen. Je kunt het in elk afzonderlijk land toepassen en je jaagt er bedrijven mee over de grens.
Of de gevestigde partijen bereid en in staat zijn tot zelfonderzoek mag betwijfeld worden. Nu al klinken stemmen, dat de populistische stem verbrokkeld is in het Europese parlement en er weinig toe zal doen. Dat zou een grote fout zijn. De groei van het populisme is niet alleen het falen van Brussel, maar ook het falen van de nationale politiek. Ook die is niet in staat gebleken een effectief antwoord te formuleren op de grote problemen van de 21ste eeuw. De uitkomst van de Europese verkiezingen mag en moet gezien worden als een schot voor de boeg voor Cameron, Holande, Merkel, maar ook voor onze eigen premier Rutte. Negeren van deze waarschuwing zal ontaarden in een nog grotere afstraffing bij de volgende verkiezingen.
Cor Wijtvliet
De politiek van Europa vraagt om nieuwe visie
Bron: the Reconstruction of European Politics. Project-Syndicate, May 15 2014BELANGRIJK:
- Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
- Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
- U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
- U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze
nog niet automatisch ontvangt.
- Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor.
Het lot van Mario Monti staat misschien wel symbool voor het falen van de Italiaanse politiek. Hoewel populair als premier, wist hij zich niet opnieuw te laten herkiezen. En nu is hij ook nog teruggetreden als eerste man van de door hemzelf opgerichte Scelta Civica. In tegenstelling tot de overige elf senatoren van zijn partij wilde hij niet zijn handtekening zetten onder het huidige Italiaanse budget. Mario Monti is als buitenstaander ten onder gegaan in de slangenkuil van de Italiaanse politiek.
Benchmark
Zijn ondergang is tegelijk een bewijs van het onvermogen en onwil van diezelfde Italiaanse politiek om serieus werk te maken van hervormingen. Het terugtreden had alles te maken met het belangrijkste thema van het budget. Dat was een voorstel om de belastingwig tussen wat de werkgever aan kosten voor zijn werknemer betaalt en wat diezelfde werknemer uiteindelijk ontvangt te verkleinen. In het voorstel was een bedrag van € 2,5 miljard opgetekend. Maar om de wig substantieel te verkleinen en zodoende het concurrerend vermogen van het land te verbeteren, was een tot twintig maal toe groter bedrag noodzakelijk. Alleen dan zou het land een beetje in de buurt van de Europese grootmacht en benchmark Duitsland komen.
Wurggreep
Natuurlijk weten politici als Monti, de huidige premier Letta en minister van financiën, Saccomanni, precies wat nodig is voor het land. Het is echter de partijcultuur die een oplossing voor de Italiaanse problemen verhindert. Zijn partij de Partito Democratico is een partij van oude socialistische snit. Ze willen het tekort onder 3% brengen, ze willen in de eurozone blijven. Ze zijn echter niet bereid om daar de noodzakelijke financiële middelen voor vrij te maken om zo belastingverlagingen mogelijk te maken. De PDL van oud-politicus Berlusconi wil op haar beurt niets weten van hogere belastingen voor de rijken. En zo houden beide partijen elkaar in een wurggreep en is de ruimte voor budgettaire bewegingsvrijheid nagenoeg nul.
Giftige combinatie
Om toch aan de benodigde financiële ruimte te komen staat de politiek nog andere middelen ter beschikking. Ze zou kunnen besluiten om een regionale bestuurslaag weg te snijden en/of de vele staatsbedrijven te gaan privatiseren. Dat zou niet alleen veel geld opbrengen, maar ook de bestuurlijke efficiency vergroten. Helaas, in beide gevallen gaat het hier om een veilig economisch heenkomen van talloze oud politici. Het resultaat is, dat het politieke establishment gekozen heeft voor de giftige combinatie van bezuinigingen en boekhoudkundige trucs.
De komende maand zal de Italiaanse bevolking er getuige van zijn hoe hun politici het ene na het andere amendement op de begroting zullen indienen. Niet met de bedoeling om de kwaliteit van de begroting te verbeteren, maar louter om de special interests te dienen. Het kan zelfs gebeuren, dat haviken binnen de PDL opnieuw zullen proberen om de regering te laten vallen. Of nieuwe verkiezingen iets zullen oplossen? Het is maar helemaal de vraag. De PDL is bovendien de partij van het special interest bij uitstek.
Onwil
Als er politiek iets kan veranderen, dan moet het komen van de beoogde nieuwe voorzitter van de Partito Democratico, Matteo Renzi.
Hij neemt geen blad voor zijn mond en zegt waar het op staat. Hij is populair binnen zijn partij, maar of dat voldoende is om die volledig achter zich te krijgen is een ander verhaal. Het veranderen van een partijcultuur duurt lang, heel lang. Dat weten de Britse socialisten maar al te goed. En tijd, daar ontbreekt het Italië aan. Dat is geheel te wijten aan een onwillig establishment, dat wel alles wilde, maar daarvoor niets wilde opofferen.
Cor Wijtvliet spreekt aankomende tijd op de seminar reeks ‘Bescherm uw toekomst’. Meer informatie…
Bron:
Wolfgang Münchau, Italy’s awful budget misses the chance for reform. Financial Times, October 21 2013
Sinds vorige week houdt de Amerikaanse ‘shutdown’ de wereldwijde financiële markten in de tang. De politieke impasse in de Verenigde Staten leidt (tijdelijk) af van alle problemen in de rest van de wereld. Japan, Italië, Griekenland maar ook ons eigen Nederland hebben het in meer of mindere mate zwaar. Gemene deler is het gebrek aan economisch herstel. Cor Wijtvliet schrijft dagelijks over deze macro-economische ontwikkelingen en stelt wekelijks een betaalde nieuwsbrief op met diepte-analyses en een modelportefeuille. Afgelopen week sprak Cor op het seminar ‘Bescherm uw toekomst’ waar hij uitgebreid aandacht gaf aan de economische uitgangspositie van Nederland.
MU: Cor, afgelopen week schetste je de huidige economische situatie waar Nederlandse spaarders en beleggers zich in bevinden. Wat waren de reacties van het publiek?
CW: Wat mij vooral opvalt, is dat ik in principe niets nieuws vertel voor de mensen. Niet in de zin dat ik geen nieuwe informatie met ze deel maar ik benoem een gevoel dat al bij allen leeft. We kunnen niet langer zo doorgaan. En het hebben van deze gedachte heeft verregaande implicaties voor het spaargeld, pensioen en vermogen van elke Nederlander.
MU: Hoe kijk je aan tegen de huidige onderhandelingen tussen het kabinet en de oppositie?
CW: Naar mijn inzien is de discussie tussen de verschillende partijen politiek geneuzel binnen de marge. Niemand is bereidt de structurele problemen onder ogen te zien en al helemaal niet bereidt om deze echt aan te pakken. Kenmerkend hiervoor zijn de lastenverzwaringen die het kabinet aan de burgers probeert te verkopen onder de noemer bezuinigingen. In de jacht op korte termijn succes brengt het kabinet onnodig veel schade toe aan vooral de binnenlandse economie. Ik heb bovendien het onprettige gevoel, dat veel politici nog steeds niet inzien hoe ingrijpend de crisis is. Die gaat veel verder dan alles wat we sinds WOII hebben meegemaakt, de crisis van de jaren tachtig incluis.
Dat onvermogen, dat gebrek aan fundamenteel inzicht is misschien wel de grootste sta-in-de-weg voor het ontwikkelen van een adequaat beleid.
MU: De Amerikanen hebben inmiddels een week lang te maken met een shutdown. De dag dat het schuldenplafond daadwerkelijk wordt bereikt komt steeds dichterbij. Zullen wij hier in Nederland directe gevolgen van ondervinden?
Laten we in godsnaam niet de fout maken, zoals we die in 2008 maakten. Toen zeiden de Europeanen dat de crisis van Amerikaanse makelij was en dat die er maar mooi mee opgescheept zaten. Als het echt misloopt, dan zal heel de wereld daar de consequenties van ondervinden. Mevrouw Lagarde van het IMF heeft daar met veel nadruk op gewezen. Maar zelfs als het niet allemaal echt misgaat, dan kunnen we hier behoorlijk nadeel ondervinden. De huidige onzekerheid in de VS heeft als gevolg dat daar de rente gaat oplopen. Het is bijna een wetmatigheid, dat niet veel later de rente in Europa omhoog gaat. Ik hoef niemand uit te leggen, dat de zwakke Europese economie niet gebaat is bij oplopende rentes.
Maar dat is nog niet alles. De Amerikaanse dollar is een van de eerste slachtoffers van het politieke gekissebis. Maar een zwakke dollar is wel positief voor het Amerikaanse bedrijfsleven op de internationale exportmarkten. Daar wordt dan de dure euro weggeconcurreerd. Tenslotte, veel Amerikaanse bedrijven hebben nauwe financiële banden met de overheid. Als die zijn rekeningen niet meer betaalt, kunnen die op hun beurt hun Nederlandse handelspartners niet meer betalen. Het zou tot een regen van onnodige faillissementen kunnen lijden.
MU: Wat is volgens jou momenteel het grootste gevaar voor de Nederlandse economie?
Ik zie twee grote gevaren voor de economie. De koopkracht loopt steeds verder terug. Als de burger steeds minder te besteden heeft, dan valt en groot deel van de basis voor herstel weg. In de 2de plaats is er de gebrekkige kredietverlening. Een economie kan nooit echt herstellen en weer vaart krijgen als de kredietverlening stagneert. Dat gebeurt nu. Banken kunnen of willen niet. Ze hebben waarschijnlijk nog veel te veel dubieuze schulden op de balans staan. Zolang die schulden niet zijn weggewerkt, wordt het niet met de kredietverlening. Eigenlijk zouden banken en overheid dit probleem moeten aanpakken. De overheid voelt er echte weinig voor om nog eens talloos veel miljarden in de banken te steken. Maar zonder hulp lukt het de banken niet.
MU: Je hamert er vaak op dat het zo niet verder kan. Hoe moet het in jouw ogen dan wel verder?
Het belangrijkste is, dat de koopkracht van burgers en bedrijven niet langer wordt aangetast. Politici geven steeds hoog op van het belang van de export, maar ze vergeten gemakshalve dat bijna 70% van ons inkomen op de binnenlandse markt wordt verdiend. Daar worden de banen ook geschapen. In de exportsector gebeurt dat maar mondjesmaat. Met andere woorden, die € 6 miljard moeten we maar in de onderste la van de archiefkast stoppen. Ik geloof ook geen moment, dat Brussel echt moeilijk gaat doen. Nederland is van paradepaardje achterblijver geworden. Commissaris Olli Rehn zal maar wat blij zijn, dat een van zijn lievelingen weer tekenen van economisch leven gaat vertonen.
In de tweede plaats moet het kabinet meer aandacht besteden aan het scheppen van banen. Ik vergelijk onze premier Rutte steeds met de crisispremier uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Die vergelijking gaat beslist op, behalve in een opzicht. Colijn heeft banenplannen gelanceerd. In de jaren dertig zijn heel wat parken en kanalen aangelegd. Dat was allemaal nuttig en daar hebben we nu nog steeds plezier van. Het gaf de werklozen bovendien hun zelfrespect terug. Nu zou Rutte initiatieven kunnen nemen om bijvoorbeeld de economie daadwerkelijk te vergroenen en om Nederland echt toe te rusten voor het digitale tijdperk. Om het geld hoeven we het niet te laten. De rente is nog steeds gratis. De inflatie is immers hoger dan de rente op tienjaars schatkistpapier. Opschieten dus!
Cor Wijtvliet is binnenkort spreker op het seminar ‘Bescherm uw toekomst’. Wilt u een seminar bijwonen? Kijk dan hier verder…
Cor Wijtvliet was 11 jaar in dienst bij F. van Lanschot Bankiers als aandelenanalist. Al aan het begin van deze eeuw publiceerde hij over de beleggingsmogelijkheden van water en soft commodities als graan en maïs. Cor staat bekend om zijn brede kritische en onafhankelijke blik, die gevoed wordt door zijn welbelezenheid. Cor is hoofdredacteur van de Crash Investor, een wekelijkse betaalde nieuwsbrief met diepte-analyses en een modelportefeuille. Daarnaast publiceert Cor dagelijks de Investment Insider, een macro-economische nieuwsbrief.
