Marketupdate

Tag: valuta

  • Indiase roepie zakt naar dieptepunt

    De waarde van de Indiase roepie bereikte dinsdag een nieuw dieptepunt ten opzichte van de Amerikaanse dollar. De Indiase munt stond al onder druk door het structurele tekort op de handelsbalans (een tekort dat voor een belangrijk deel toe te schrijven is aan de import van goud), maar dat effect wordt nu versterkt door een uitstroom van buitenlands kapitaal uit opkomende markten als India. De roepie zakte vandaag naar een dieptepunt van 64,13 ten opzichte van de Amerikaanse dollar, een waardedaling van 1,3% in één dag. Gisteren verloor de roepie zelfs 2,3% aan waarde ten opzichte van de dollar. De BSE Sensex beursindex zakte met 1,2% naar het laagste punt in elf maanden tijd. Analisten van JP Morgan en Citi verlaagden tegelijkertijd hun verwachtingen voor de Indiase aandelenmarkt.

    Roepie zakt verder weg tegenover de dollar
    Roepie zakt verder weg tegenover de dollar (Bron: Bloomberg, via Zero Hedge)

    Zwakke economie

    De Indiase centrale bank richt zich volgens Pradeep Mohinani, kredietanalist bij Nomura in Hong Kong, richt haal pijlen alleen maar op het controleren van de geldstromen. Dat terwijl de zwakke munt volgens Mohinani veel meer het gevolg is van de zwakke Indiase economie: “De Indiase problemen zijn nog lang niet opgelost, omdat New Delhi nog niets gedaan heeft. Er is geen aandacht voor de verbetering van de productiviteit, de infrastructuur of het terughalen van buitenlandse investeerders”. India heeft als land momenteel de laagste score voor wat betreft het potentieel voor buitenlandse investeerders, zo schrijft Reuters.

    India is overigens niet de enige opkomende markt die last heeft van terugtrekkende investeerders uit het buitenland. Ook Indonesië, Brazilië en Zuid-Afrika zagen de waarde van hun munt dalen ten opzichte van de Amerikaanse dollar. India heeft als bijkomend probleem dat de bevolking veel goud en brandstoffen moet importeren, waardoor buitenlandse valutareserves opdrogen.

    Indiase handelsbalans verzwakt
    Indiase handelsbalans verzwakt (Bron: Tradingeconomics)

    Goudprijs in roepies naar recordhoogte

    Door de zwakke roepie is de goudprijs in de Indiase valuta weer terug op het niveau van begin april. Ten opzichte van het begin van dit jaar is de goudprijs in roepies slechts 4,7% gezakt, tegenover een daling van 18,5% in dollars en 19,4% in euro’s. Indiërs vertrouwen daarom op goud als middel om koopkracht te behouden. Door de importbeperkingen op goud die de Indiase centrale bank in het leven heeft geroepen wordt fysiek goud alleen maar schaarser en duurder, wat de vraag naar goud nog verder zal opdrijven.

    Goudprijs in Indiase roepie
    Goudprijs in Indiase roepie (Bron: Goldprice)

  • “Valutakoersen worden gemanipuleerd door handelaren”

    In de zestig seconden waarin valutaplatform WM/Reuters de wisselkoersen vaststelt stuurden handelaren de koers door grote orders door te drukken. De manipulatie bracht volgens Bloomberg geld in het laatje van de banken, ten koste van hun klanten. De manipulatie was aand e orde van de dag en bestaat al zeker tien jaar, zo verklaarden de handelaren tegenover Bloomberg.

    De valutamarkt heeft een omvang van $4,7 biljoen per dag en is daarmee in van de grootste markten in het financiele systeem. toch is er nauwelijks toezicht op wat hier gebeurt. James McGeehan, die twaalf jaar bij banken heeft gewerkt en daaa voor zichzelf begon, vergelijkt de valutamarkt met het ‘Wilde Westen’. Zijn eigen bedrijf FX Transparency LLC adviseert bedrijven in valutahandel. Fondsmanagers gebruiken de wisselkoersen om de totale waarde van hun portefeuilles te berekenen.

    Het gestandaardiseerde systeem van wisselkoersen werd in 1994 opgezet door WM/Reuters. Ieder uur worden de wisselkoersen tussen 160 valuta gepubliceerd, waarvan de 21 belangrijkste valuta twee keer per uur een fixing krijgen. De vastgestelde wisselkoers is de mediaan van alle transacties in de betreffende valuta gedurende een periode van één minuut. Men meet alle transacties in de 30 seconden voor en na de ‘fixing’ en pakt daar de middelste waarde van. Op de momenten waarop er weinig in bepaalde valuta gehandeld wordt is er meer ruimte om de wisselkoersen te beinvloeden met koop- of verkooporders.

    Vier banken

    De wisselkoersen van WM/Reuters worden vastgesteld op basis van daadwerkelijke transacties op de markt. In de valutamarkt zijn heel veel spelers actief, maar de macht is sterk geconcentreerd bij vier grote banken. Dat zijn Deutsche Bank (15,2% marktaandeel), Citigroup (14,9%), Barclays (10,2%) en UBS (10,1%). Gezamenlijk zijn deze vier banken goed voor de helft van het aantal transacties in de valutamarkt. Als deze banken samenwerken hebben ze inderdaad de macht om wisselkoersen te beinvloeden, met nadelige gevolgen voor de klanten die van deze koersen afhankelijk zijn. Door orders te concentreren kan de koers naar beneden of naar boven gestuurd worden.

    ‘Geen commentaar’

    De handelaren die hun verhaal aan Bloomberg vertelden wilden niet zeggen of, en zo ja welke, banken bij de manipulatie betrokken waren. Woordvoerders van de vier genoemde banken weigerden commentaar te geven. Als ‘market makers’ doen banken zowel transacties voor hun klanten als voor eigen rekening.

    Bedrijven en vermogensbeheerders geven banken opdracht om op gezette tijden een bepaalde valute te kopen of te verkopen. Dat geeft banken de gelegenheid om te anticiperen op deze orders en daar uiteindelijk geld aan te verdienen. De klanten van de bank zijn inmiddels ook al op de hoogte van deze procedure, want één handelaar verklaarde tegenover Bloomberg dat klanten steeds vaker hun orders uitstellen tot vlak voor de fixing van 4 uur.

    Ook de valutahandel wordt gemanipuleerd, zo verklaren handelaren tegenover Bloomberg

  • Bank of Israel verlaagt rente en koopt meer buitenlandse valuta

    De Bank of Israël heeft daaaast ook de rente met 25 basispunten verlaagd, van 1,75% naar 1,5%. Die verlaging zal met ingang van 17 mei doorgevoerd worden. De bank draagt verschillende argumenten aan om de renteverlaging en het opkopen van nog meer buitenlandse valuta te verdedigen. De volgende passages (vertaald) komen uit het persbericht van de Israelische centrale bank.

    “De waardestijging van de shekel blijft aanhouden. De effectieve wisselkoers is de afgelopen maand met 2,4% en de afgelopen drie maanden met 5,4% gestegen. De sterkte van de shekel ten opzichte van de euro en de Amerikaanse dollar was opvallend in vergelijking met andere valuta. De appreciërende trend werd onder andere veroorzaakt door het opstarten van de productie van aardgas in het Tamar gasveld, de renteverlagingen van centrale banken wereldwijd, in het bijzonder de ECB, en de aanhoudende monetaire stimuleringsprogramma’s van diverse grote economieen in de wereld.

    De verwachtingen voor de wereldwijde groei van de economie is, met name in China en Europa, wat naar beneden bijgesteld. De groeivertraging zal naar verwachting ook invloed hebben op de Israelische economie.”

    Volgens de Bank of Israël ligt de inflatie nog beneden de lange termijn doelstelling en zal die daar de komende jaren nog wel blijven. In een bijgevoegd document licht de Bank of Israël het aankopen van buitenlandse valuta verder toe:

    “2. Hoe worden de aankopen van buitenlandse valuta gedaan? Is dat eenmalig of door middel van dagelijkse aankopen?

    De aankopen zullen gedurende het hele jaar gemaakt worden op basis van de marktcondities. De Bank of Israël zal deze aankopen separaat documenteren en rapporteren op de 7e dag van iedere maand.

    3. In het verleden hebben jullie aangegeven dat het optimale niveau van de reserves op $65-$90 miljard ligt. Is dat gewijzigd? Hebben jullie plannen om de reserves uit te breiden tot meer dan $90 miljard?

    De huidige reserves zijn ongeveer $77 miljard, nog steeds ver verwijderd van de bovengrens van $90 miljard. Bovendien staat de wetgeving toe dat de Bank of Israël van dit doel afwijkt, indien dat nodig is voor de invulling van het monetaire beleid.”

    Balanstotaal groeit

    De Israelische centrale bank begon in 2008 al met het verkopen van shekels en het aankopen van Amerikaanse dollars. De maatregel heeft als doel de waarde van de shekel laag te houden en daarmee de exportpositie van de Isrealische economie te beschermen. Een positief neveneffect is de kunstmatige steun die de Bank of Israël op deze manier geeft aan de Amerikaanse dollar. Onderstaande grafiek uit een artikel van Businessinsider laat zien hoe ook de balans van de Israelische centrale bank is opgeblazen sinds het uitbreken van de financiele crisis. In juli 2008 voegde de centrale bank op een gegeven moment $100 miljoen per dag toen aan haar reserves.

    Balans van de Israelische centrale bank werd in 2008 al opgeblazen door aankopen van dollars (Bron: Businessinsider)

  • Grafiek: Hoe valuta aan waarde verliezen

    De grafiek bewijst dat geld geen nuttig instrument is om in te sparen, omdat het door de jaren heen veel van haar koopkracht verliest. Wel vervullen de vier valuta hun rol als transactiemunt goed, want we gebruiken ze nog iedere dag. Ondanks het feit dat valuta zoveel waarde verloren hebben beschouwt de markt diezelfde munten als het ideale instrument voor het dagelijkse betalingsverkeer.

    Ook laat de grafiek zien dat de koppeling van geld aan goud onder het Bretton Woods systeem een kansloze ondeeming was. Door aan de ene kant de prijs van goud vast te stellen en aan de andere kant de geldcreatie onbeperkt door te laten gaan kon men al vanaf het begin voorspellen dat de inwisselbaarheid tegen $35 per troy ounce op een dag zou ophouden. Verschillende Europese landen, waaronder Nederland en Frankrijk, hebben daarvan geprofiteerd door in de jaren zestig dollarreserves in te ruilen voor het Amerikaanse goud.

    Geldontwaarding vanaf 1950 tot en met nu (via Zero Hedge)

  • Iraanse bevolking ontdekt Bitcoins als alternatief voor zwakke rial

    Bloomberg Businessweek schrijft dat Bitcoins, een digitale valuta die versleuteld op een computer opgeslagen wordt en die via een wereldwijd netwerk van tienduizenden computers verhandeld kan worden, steeds vaker gebruikt wordt in Iran. Als gevolg van de handelsbeperkingen die Westerse landen hebben opgelegd is er in Iran een schaarste ontstaan aan buitenlandse valuta zoals euro’s en dollars. De economie van Iran werd hard getroffen door het olie-embargo, want de export van ruwe olie is één van de belangrijkste inkomstenbronnen van het land.

    De wisselkoers van de rial ten opzichte van de dollar zakte van 20.160 rial in augustus naar 36.500 rial in oktober en zou nu rond de 27.000 rial staan. Daarmee is de munt in werkelijkheid veel zwakker dan de overheid doet geloven, want de centrale bank hanteert een arbitraire wisselkoers van 12.260 rial per dollar. Door het waardeverlies van de rial zoeken Iraniers een veilige haven voor hun spaargeld. Eerder schreef Marketupdate al over een kapitaalvlucht richting het buitenland, die de overheid probeert tegen te houden door de export van goud te verbieden. Ook zijn relatief sterke valuta zoals de euro en de Amerikaanse dollar gewild bij de Iraanse bevolking, omdat die valuta hun koopkracht wel weten te behouden.

    Bitcoins

    Een derde alteatief dat steeds meer ontdekt wordt is Bitcoins. Deze digitale valuta kan worden gebruikt als betaalmiddel, maar kan via een website als localbitcoins.com ook omgewisseld worden voor euro’s of dollars. Jeremias Kangas, oprichter van deze website, zei het volgende over het gebruik van Bitcoins in landen als Iran: “Ik geloof dat Bitcoins, nu of in de toekomst, een zeer effectief middel zal zijn voor individuen die sancties en valuta-restricties willen omzeilen of die willen ontsnappen aan een snelle waardedaling van het geld, zoals nu in Iran het geval is.”

    Het voordeel voor Iraniers is dat Bitcoins omgewisseld kunnen worden voor dollars, die vervolgens buiten het land bewaard kunnen worden. Een ander pluspunt in dit opzicht is dat toezichthouders en banken de transacties in Bitcoins vrijwel niet kunnen traceren, omdat Bitcoins via een ander netwerk verhandeld worden op een vrijwel anonieme basis. Ook is er geen centraal punt in het Bitcoins netwerk waar alle transacties mee uitgevoerd worden, transacties worden rechtstreeks tussen twee partijen uitgevoerd. Betalingen in Bitcoins kunnen in het geheim uitgevoerd worden, waarbij de identiteit van de klant onbekend blijft.

    Onafhankelijk van politiek

    De Iraanse artiest en informaticastudent Mohammad Rafigh accepteert ook betaling in Bitcoins voor zijn nieuwste album. Rafigh ziet de voordelen van het Bitcoins systeem boven het reguliere geld. Tegenover Bloomberg zei hij er het volgende over: “Bitcoins zijn zo interessant, ik zou willen dat het gebruik van digitaal geld zich over de hele wereld verspreid, omdat het geheel onafhankelijk is van de politiek”. Rafigh heeft zijn kennis van informatica gebruikt om een gedeelte van de Bitcoins software te vertalen in Farsi, de officiële taal van het Perzische land. “Ik houd van Iran. Als Bitcoins goed zijn voor mij is het ook goed voor meer Iraniers zoals ik”, voegde Rafigh eraan toe.

    Farzad Hashemi heeft als ‘Bitcoin consultant’ de taak op zich genomen om de bekendheid van Bitcoins in Iran te vergroten. Hij reisde recent naar Teheran om zijn vrienden daar bij te praten over de digitale valuta. “Ze waren er meteen door gefascineerd. Het geeft ze het gevoel dat ze hun problemen ermee kunnen oplossen.” Iraniers die in het buitenland werken kunnen ook veel makkelijker Bitcoins naar hun families in Iran sturen, nu het inteationale betalingsverkeer met reguliere valuta zoals dollars estig belemmerd wordt.

    Bitcoin bezitters kunnen via een online platform zoeken naar andere Bitcoins gebruikers die bereid zijn Bitcoins om te ruilen in euro’s, dollars of andere valuta. Dat maakt Bitcoins als medium erg geschikt om geld naar het buitenland te sturen. Sommigen vertrouwen zelfs hun spaargeld toe aan het Bitcoins systeem.

    De waarde van de rial is het afgelopen jaar sterk afgenomen en de waarde van de munt ten opzichte van de dollar wisselt van dag tot dag. Op de zwarte markt wordt er elke tien minuten weer een andere wisselkoers gehanteerd, zo volatiel is de waarde van de rial volgens handelaar Amir-Hossein Madani. Hij zei tegenover Bloomberg dat hij in de afgelopen twee jaar al miljoenen dollars heeft verhandeld voor rial.

    Als gevolg van de zwakke rial hebben een aantal softwareontwikkelaars in het land besloten betalingen in Bitcoins te vragen van klanten. Iedereen met een computer en een inteetverbinding kan het digitale geldsysteem gebruiken. Een Bitcoin was eind november gelijk aan ruim 330.000 rial.

    FBI rapport

    In april lekte er al een inte FBI rapport uit, waarin zorgen worden geuit over het Bitcoin geldsysteem. Volgens de FNI is het geldsysteem vooral interessant voor criminelen die het systeem gebruiken om zo min mogelijk sporen achter te laten. Er is geen centrale autoriteit in het Bitcoin systeem dat toeziet op verdachte transacties.

    TIP: Lees ook ons eerder gepubliceerde artikel over Bitcoins om basis van een onderzoek van de ECB

  • China en Zuid-Korea gaan in eigen valuta handelen

    Zuid-Korea en China hebben een overeenkomst getekend om in vervolg meer met eigen valuta te handelen. Het Zuid-Koreaanse ministerie van Financiën maakte dinsdag bekend dat het een valutaswap van maximaal 64 biljoen won (omgerekend $59 miljard) aan leningen beschikbaar zal stellen aan bedrijven in beide landen. Zodoende kunnen bedrijven in China en Zuid-Korea in vervolg naast dollars ook yuan en won gebruiken voor de onderlinge handel.

    Deze valutaswap wordt later deze maand al in werking gesteld, zo maakte het Zuid-Koreaanse Ministerie van Financiën en de centrale bank van het land bekend. De overeenkomst is onderdeel van het grotere plan van verschillende opkomende economieën om hun eigen valuta te internationaliseren. Zowel China als Zuid-Korea zijn van mening dat er nog maar weinig won en yuan gebruikt worden in de handel tussen deze twee landen, die overigens in omvang aan het toenemen is.

    “We verwachten meerdere voordelen, zoals een lager risico met de wisselkoers en lagere transactiekosten voor bedrijven”, zo valt te lezen in de officiele verklaring van het Zuid-Koreaanse ministerie van Financiën. Het verlichten van “extee kwetsbaarheden door minder afhankelijk te zijn van de grootste wereldreservemunten” wordt in de de verklaring ook genoemd als reden voor de valutaswap. Het behoeft geen uitleg dat men daarmee doelt om de Amerikaanse dollar als feitelijke wereldreservemunt van dit moment.

    Valutaswap belangrijk voor handel met China

    Zuid-Korea exporteert veel goederen naar Westerse landen, waarvan consumentenelektronica het meest bekende exportgoed is. Desondanks is toch China de grootste handelspartner van Zuid-Korea. De handel tussen de twee landen had in 2011 een waarde van omgerekend $220,6 miljard.  Slechts 2 procent van de Zuid-Koreaanse export werd afgerekend in de eigen valuta, de won. De handel in Chinese yuan was nog beperkter, slechts 0,2% werd in deze valuta afgerekend. Die cijfers maakte Korea Customs Service in oktober bekend.

    De strategie van het promoten van de eigen won via een valutaswap is voor China misschien minder nuttig dan voor Zuid-Korea, omdat China ook het gebruik van haar yuan in de handel met het buitenland wil aanmoedigen. Dat is de mening van Frances Cheung, een stratege bij Credit Agricole CIB in Hong Kong. De aankondiging van de valutaswap had overigens weinig invloed op de koers van de Zuid-Koreaanse won en de Kospi aandelenindex, zo meldde Bloomberg.

    Bron: Bloomberg

    Zuid-Korea wil gebruik van de won stimuleren in handel met China

  • ECB publiceert rapport over Bitcoins

    De ECB publiceerde onlangs een rapport over digitale geldsystemen, zoals Bitcoins en Linden dollars. Sinds de uitbraak van de financiële crisis is er meer aversie tegen fractioneel bankieren en het ‘beleid’ van centrale banken om meer geld in de economie te pompen. Als gevolg hiervan werden nieuwe initiatieven ontwikkeld, waarvan Bitcoins de meest bekende is. Door de toenemende populariteit van alternatief geld werd ook de aandacht van de ECB getrokken.

    In een 55 pagina’s tellend rapport beschijft de ECB (PDF) de opkomst van virtuele valuta als alternatief naast het officiële geld. Het rapport bestaat uit vier gedeeltes, namelijk (1) de historie van geld, (2) de definitie van een digitaal geldsysteem, (3) de werking van Bitcoins en Linden dollars en (4) hoe centrale banken het beste om kunnen gaan met de opkomst van alternatieve digitale geldsystemen.

    Het eerste hoofdstuk beschrijft hoe geld zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld van ‘commodity money’ met intrinsieke waarde (gouden, zilveren, koperen muntstukken), naar goud gedekt papiergeld (certificaten en inwisselbaar geld via een goudstandaard) naar ongedekt geld dat uitsluitend op vertrouwen gebaseerd is en dat geen intrinsieke waarde meer vertegenwoordigd. Samen met deze overgang werd geld ook meer gecentraliseerd. Kon iedereen vroeger gouden en zilveren munten slaan, nu is er een centrale bank die toezicht houdt op de geldhoeveelheid en de integriteit (koopkracht) van het geld.

    De ECB omschrijft geld in de huidige vorm (euro’s, dollars, enz) in haar rapport als een sociaal contract. Een uitvinding die ontwikkeld is in de evolutie van de maatschappij en die zich goed is afgestemd op de tijdsgeest. Daardoor kennen we vandaag de dag het gemak van digitale transacties via het internet.

    Alternatief geld

    Maar de komst van het internet heeft ook een goede voedingsbodem gecreëerd voor alternatieve geldsystemen, zoals Bitcoins en Linden dollars (het geld uit Second Life). Dat onderschrijft ook de ECB in haar rapport. Door het internet kunnen individuen met een bepaalde interesse elkaar makkelijker vinden. Sociale netwerken op internet helpen daarbij om nieuwe initiatieven zoals alternatieve geldsystemen van de grond te krijgen. Er zijn natuurlijk veel verschillende vormen van online geld, die de ECB in drie verschillende categorieën onderbrengt.

    1. Gesloten virtueel geldsysteem: Deze systemen hebben bijna geen koppeling met de reële economie en zijn vaak gekoppeld aan een speciale toepassing. Dit geld blijft in die gesloten omgeving circuleren en kan bijvoorbeeld ingewisseld worden voor virtuele goederen of diensten binnen die omgeving. Een voorbeeld hiervan is het geld in een computerspel als WoW, dat spelers kunnen verdienen door in het spel bepaalde opdrachten te doen. Dit geld kan besteed worden aan virtuele gadgets en attributen die de speler helpen om een hoger level te bereiken.
    2. Virtueel geld zonder uitstapmogelijkheid: Dit is het type geld dat gebruikers kunnen kopen met officieel geld (euro’s, dollars enz) tegen een vastgestelde wisselkoers. Dit geld blijft in de gesloten online omgeving en kan alleen worden uitgegeven aan zaken binnen die omgeving. Er is hier geen mogelijkheid om uit te treden en de punten weer om te wisselen in ‘echt’ geld. Een voorbeeld hiervan zijn de Credits op Facebook (een Facebook Credit voor $0,10) en de punten die gebruikers kunnen kopen om betalingen mee te verrichten op hun Xbox 360 spelcomputer of Nintendo spelcomputer. Games, video’s en andere extra content kan met dit soort punten gekocht worden.
    3. Virtueel geld met uitstapmogelijkheid: Gebruikers van dit type virtuele geld kunnen instappen én uitstappen, waarbij de waarde van het geld bepaald wordt aan de hand van vraag en aanbod. De wisselkoers met echt geld als euro’s of dollars zal om deze reden fluctueren. Voorbeelden hiervan zijn Linden dollars (het geld in Second Life) of Bitcoins. Op die laatste gaan we nu verder inzoomen.

    Bitcoins

    Bitcoin is een digitaal geldsysteem, maar heeft veel eigenschappen gemeen met contant geld. Het werd in 2009 ontwikkeld door een Japanse programmeur die zich Satoshi Nakamoto noemt. Dat is overigens niet zijn echte naam, maar een pseudoniem. Bitcoins werken op basis van het peer-to-peer principe, wat inhoudt dat al het betalingsverkeer op decentraal niveau plaatsvindt en dat er geen centraal punt is waar het digitale geld wordt opgeslagen. Wel is er een centrale database waarin alle bedrijven staan die Bitcoins accepteren als betaalmiddel. Deze lijst bevat een breed scala aan bedrijven met uiteenlopende diensten, zoals kleding, elektronica, boeken, vakanties, enzovoort. Anders dan bij het bij wet bepaalde geld (in ons geval euro’s) is er geen banksysteem dat transacties tussen bankrekeningen regelt en is er geen centrale bank of andere autoriteit die de geldhoeveelheid kan aanpassen. De geldhoeveelheid kan alleen groeien door een activiteit die ‘mining’ wordt genoemd, maar daar komen we later op terug.

    Het economische fundament waarop Bitcoins gestoeld is lijkt volgens de ECB afkomstig te zijn van de Oostenrijkse economische school. Die stellen dat centrale banken in combinatie met het fractionele banksysteem stelselmatig crises veroorzaken en daarmee de bedrijfscyclus veroorzaken of versterken. Doordat banken meer kunnen uitlenen dan ze feitelijk hebben wordt een vals beeld gecreëerd van de totaal beschikbare hoeveelheid geld. Een kunstmatig lage rente en overvloedig krediet stimuleert bedrijven en particulieren om meer te investeren en consumeren dan normaal. Dit schept een onbalans in de economie, waarin investeringen worden gedaan die later niet rendabel blijken te zijn. Dit leidt tot een neergaande fase waarin veel verliezen genomen moeten worden.

    De manier waarop de totale hoeveelheid Bitcoins gereguleerd wordt lijkt geïnspireerd te zijn op een goudstandaard, zo stelt de ECB. De geldhoeveelheid kan alleen met veel inspanning uitgebreid worden en zal op een gegeven moment een plafond bereiken. Dit geeft een neerwaartse druk op de prijzen in een groeiende economie.

    Kopen en verkopen

    Nieuwe gebruikers van Bitcoins hebben Amerikaanse dollars nodig om Bitcoins te kunnen kopen. Dat gebeurt via verschillende handelsplatformen, waarvan Mt.Gox de meest bekende is. Omdat gebruikers Bitcoins en dollars in beide richtingen kunnen omruilen is er ook een wisselkoers, die van dag tot dag verschilt op basis van vraag en aanbod fundamenten. Een gebruiker van Bitcoins installeert een programma op zijn of haar computer, waarin de Bitcoins na aankoop opgeslagen worden. Er is geen automatische ‘backup’ van Bitcoins binnen het Bitcoin systeem, wat wil zeggen dat gebruikers geheel zelf verantwoordelijk zijn voor het bewaren van hun saldo. Wordt er op de computer ‘ingebroken’ of crasht de harde schijf, dan is het geld verdwenen en kan er geen aanspraak meer op worden gemaakt. Dit is dus vergelijkbaar met contant geld. Verlies van een bankbiljet of een portemonnee is ook iets waar een bank u niet voor kan compenseren.

    Transacties

    Elke Bitcoin is een soort digitale keten van handtekeningen, die uniek zijn en die niet gekopieerd kunnen worden. Elke gebruiker van het Bitcoins netwerk krijgt twee unieke digitale sleutels, één publieke en één private. Deze sleutel moet de gebruiker ook zelf goed bewaren, want zonder deze sleutel kunnen de Bitcoins die aan die rekening gekoppeld zijn niet meer gebruikt worden. Zodra een betaling wordt verricht in Bitcoins wordt de Bitcoin aangepast met een tijdstempel en wordt automatisch de digitale handtekening van de eigenaar overgezet. Voor elke transactie wordt een bestand uitgezonden in het Bitcoin netwerk, dat geanalyseerd wordt door gebruikers die de rekenkracht van hun computer ter beschikking stellen. Omdat er de nodige processorkracht en tijd vereist is om de authenticiteit van alle transacties vast te stellen worden mensen die hun computer hiervoor vrijwillig ter beschikking stellen beloond. Dat gebeurt door die computers aan het werk te zetten, een proces dat ook wel ‘mining’ genoemd wordt. Door digitale sleutels te kraken kunnen deze computers nieuwe Bitcoins creëren, een proces dat volgens een zeer voorspelbaar patroon zou moeten verlopen.

    Transacties binnen Bitcoins gaan via digitale handtekeningen en tijdstempels (Bron: ECB)

    Geldhoeveelheid

    Daarmee komen we gelijk bij het volgende punt, de geldhoeveelheid in het Bitcoin systeem. Deze groeit doordat sommige gebruikers hun computer beschikbaar stellen voor het verifiëren van transacties binnen het netwerk en daarbij ook zoeken naar nieuwe sleutels. De ontwikkelaar van Bitcoins stelt dat de hoeveelheid unieke Bitcoins in omloop zal stijgen in een voorspelbaar tempo, waarbij tegen 2040 een limiet van 21 miljoen bereikt wordt. Dan zal de ‘mining’ activiteit van Bitcoins stopgezet worden en kan er bijvoorbeeld geld verdiend worden aan de transacties. Die zijn nu nog vrijwel overal gratis, door de verwaarloosbare kosten van een internetverbinding en een beetje processorkracht.

    Door de opzet van het Bitcoin systeem kan de geldhoeveelheid groeien, maar is er geen manier om plotseling veel meer Bitcoins in omloop te brengen. De vooraf vastgestelde groei van de geldhoeveelheid levert volgens de ECB mogelijk ook problemen op in de toekomst, als veel meer gebruikers het systeem gaan omarmen. Er zou dan zoveel vraag naar Bitcoins zijn dat de waarde van elke Bitcoin toeneemt en dat de prijzen in Bitcoins gaan dalen. Als Bitcoins snel in waarde stijgen zullen mensen minder geneigd zijn om hun Bitcoins te gebruiken voor betalingen en zal de omloopsnelheid dalen. Hierdoor neemt de liquiditeit en bruikbaarheid van Bitcoins als betaalmiddel af en wordt de spaarfunctie mogelijk meer dominant. Bitcoins kent momenteel ongeveer 10.000 gebruikers, die samen 6,5 miljoen Bitcoins bezitten. De geldhoeveelheid kan zich dus moeilijk aanpassen op het aantal gebruikers.

    Geldhoeveelheid binnen Bitcoins bereikt limiet van 21 miljoen (Bron: ECB)

    Gevaren en problemen

    Bitcoins is een privaat initiatief dat niet wordt ondersteund door de overheid en het bankwezen. Daardoor is er ook geen onafhankelijke controle mogelijk op dit systeem en kunnen deelnemers niet beschermd worden tegen fraude en diefstal. Ook het gegeven dat gebruikers zelf hun Bitcoins moeten bewaren op hun eigen computer vormt een obstakel, want het is daardoor kwetsbaarder voor verlies of diefstal. In 2011 werd het Bitcoin netwerk getroffen door een cyberaanval, waarbij één rekening met 400.000 Bitcoins werd ‘overgenomen’. Deze Bitcoins werden vervolgens allemaal op de markt gedumpt in ruil voor ‘echt’ geld, met als gevolg dat de wisselkoers van Bitcoins ten opzichte van de dollar in elkaar klapte. Die ging plotseling van $17,50 per Bitcoin naar $0,01. Toen bleek dat niet het hele systeem, maar slechts één account was gehackt keerde het vertrouwen in Bitcoins langzaam terug.

    Koersval Bitcoins na hacken account (Bron: ECB)

    Deze problemen horen bij een jong en onvolwassen geldsysteem, dat gebaseerd is op compleet nieuwe fundamenten. Het experimentele karakter van Bitcoins maakt het digitale geld dan ook niet geschikt als spaarmiddel. Het heeft uitsluitend een betaal- en rekenfunctie. Dit jaar werd er ook een rekening van Bitcoins gehackt, waaruit mogelijk vertrouwelijke persoonsgegevens gestolen zijn.

    Ook heeft Bitcoins het probleem dat het door haar anonieme opzet (gebruikers hebben alleen een eigen sleutel, geen rekeningnummer met persoonsgegevens die een bank kan opvragen) gebruikt kan worden voor criminele doeleinden zoals het witwassen van geld. Verder wordt wel eens gezegd dat Bitcoins iets weg heeft van een piramidespel, omdat men er alleen uit kan stappen door Bitcoins te verkopen aan een andere deelnemer of een nieuwe toetreder. Dit wekt de suggestie van een piramidespel, waaraan deelnemers niet kunnen ontsnappen. Het speculatieve element zit hem hierbij in het gegeven dat de waarde van het beperkte aanbod Bitcoins zal toenemen als er veel nieuwe deelnemers toetreden tot het netwerk. De waarde van elke Bitcoin zal dan stijgen, waardoor het netwerk ten prooi kan vallen aan speculanten die uitsluitend willen verdienen aan een waardestijging van hun Bitcoins en die niet van plan zijn om ermee te gaan betalen.

    Een ander probleem is dat transacties in het Bitcoin netwerk niet ongedaan gemaakt kunnen worden, zoals dat vaak wel mogelijk is in het officiële banksysteem. Het feit dat de maker van Bitcoins niet zijn echte naam maar een pseudoniem gebruikt kan ook als verdacht worden aangemerkt.

    Conclusie

    De ECB stelt op basis van haar onderzoek dat alternatieve geldsystemen nog geen bedreiging vormen voor de prijsstabiliteit, mits de geldcreatie in het banksysteem op een laag pitje blijft. Verder merkt de ECB op dat virtuele geldsystemen zoals Bitcoins van nature instabiel zijn en nog een beperkte koppeling hebben met de reële economie. De transacties in Bitcoins zijn klein in omvang en er is nog geen breed gedragen steun voor Bitcoins in de maatschappij. Een belangrijk probleem van de virtuele geldsystemen is dat ze niet ondersteund worden door het financiële systeem en dat er geen toezicht op plaatsvindt. Dit stelt gebruikers bloot aan grote risico’s ten aanzien van de liquiditeit van hun vermogen en de veiligheid.

    De ECB stelt dat alternatieve geldsystemen een probleem kunnen vormen voor publieke autoriteiten, vanwege de onduidelijke wettelijke bepalingen van virtueel geld als Bitcoins. Het virtuele geld kan gemakkelijk gebruikt worden voor criminele toepassingen. De ECB stelt dat alternatief geld zoals Bitcoins een bedreiging kan vormen voor centrale banken als ze meer tractie krijgen. Als er een incident plaatsvindt in dit alternatieve geldsysteem zal het publiek ook de centrale bank daarop aankijken, wat schadelijk is voor de reputatie.

  • WGC: Overzicht goudvoorraden en historische goudprijs in grafieken

    Voordat we naar de grafieken gaan brengen we eerst het nieuws van de andere publicaties van de WGC.

    Goudreserves en mutaties oktober 2012

    De nieuwste documenten van de WGC zijn te vinden op deze webpagina. Vandaag werden er verschillende documenten gepubliceerd, waaronder de meest recente data ten aanzien van de officiële goudvoorraden van verschillende landen en de mutaties in de goudvoorraden in de maand oktober. Om het maar kort te houden: de afgelopen maand zijn er geen aan- of verkopen van goud geregistreerd door de WGC. De geactualiseerde lijst van de goudreserves van landen is daarom ook niet gewijzigd ten opzichte van de vorige versie. Voor de volledigheid geven we u de link naar het document (PDF) waarop de actuele goudreserves van landen staan.

    De top 10 van landen met de grootste goudreserve (Bron: WGC)

    Central Bank Gold Agreement (CBGA3)

    De WGC publiceerde vandaag ook een overzicht van de goudverkopen onder het Central Bank Gold Agreement (CBGA). In augustus 2009 sloten 19 centrale banken zich aan bij de derde CBGA overeenkomst. Deze overeenkomst houdt in dat de aangesloten centrale banken goud beschouwen als een belangrijk onderdeel van de wereldwijde monetaire reserves en dat ze er gezamenlijk maximaal 400 ton per jaar van mogen verkopen. Op 27 september 2012 begon het vierde jaar van de CBGA, die elke vijf jaar opnieuw afgesproken wordt. In die periode (van 27 sept 2012 t/m 5 nov 2012) werd er conform deze overeenkomst een verwaarloosbare hoeveelheid van 4,2 ton goud verkocht door een niet nader genoemd land.

    Goudverkopen door centrale banken onder CBGA 1, 2 en 3 (Grafiek van World Gold Council)

    Grafieken

    Speciaal voor de liefhebbers biedt de WGC op haar website ook enorme datareeksen aan, die de goudprijs in tal van valuta weergeven over een langere periode. Voor de euro, de Amerikaanse dollar en het Britse pond is er data beschikbaar die teruggaat tot 1969. Uiteraard zijn de gegevens niet gecorrigeerd voor de inflatie, omdat de goudprijs zelf al een soort weerspiegeling geeft van de inflatie. De eerste grafiek hieronder laat zien dat de goudprijs rond 1999 een bodem bereikte. Dat was het jaar waarin de euro feitelijk al gelanceerd werd. Sindsdien is de goudprijs sterk gestegen.

    De tweede grafiek brengt de ontwikkeling van de goudprijs in 18 verschillende valuta in beeld. De prijzen zijn weergegeven als een index, om schaalproblemen met het opbouwen van de grafiek te voorkomen. De index van 100 weerspiegeld de goudprijs in de betreffende valuta op 1 januari 1999. Deze grafiek laat haarfijn zien dat de verschillen tussen valuta allemaal relatief zijn. De één behoudt zijn waarde een stuk beter dan de andere, maar allemaal gedragen ze zich over de lange termijn hetzelfde tegenover goud (worden minder waard). Daar zal een terugkeer naar de gulden overigens niets aan veranderen, maar dat terzijde. De goudprijs steeg in de sterkste valuta uit dit overzicht bijna met een factor vier, terwijl de goudprijs in de zwakste valuta wel acht tot tien keer over de kop ging van begin 1999 tot en met november 2012.

    Klik op onderstaande grafieken voor een grotere versie. De data waar deze grafieken uit opgebouwd zijn is zoals hierboven is aangegeven te vinden op de website van de WGC.

    Update: Aanvankelijk stond er een grafiek met meer dan 18 valuta, maar daarin werden een aantal valuta twee keer meegenomen. Deze staan ook dubbel in het bestand van de WGC. Hieronder staat een nieuwe versie van de grafiek. Door op de grafiek te klikken krijgt u een grotere versie te zien met daarin ook het indexcijfer van 2 november 2012 voor alle genoemde valuta.

  • Prijsstijging goud in 75 verschillende valuta

    In de valutahandel wordt veelal gekeken naar wisselkoersen tussen valuta onderling. In 2008 was de zwakke dollar ten opzichte van de euro een signaal dat het niet zo goed ging met Amerika. Er werd geschreven over een dollarcrisis, waar Tegenlicht ooit een documentaire over maakte en waar Willem Middelkoop nog voor de grote crisis van 2008 een boek over schreef. De laatste tijd is de euro de gebeten hond, want door de zwakke euro ten opzichte van de dollar begon de media al aandacht te besteden aan het mogelijk ‘uiteenvallen’ van de euro.

    Goudprijs in eerste negen maanden 2012: +14%

    Waar dit soort valutakoersen aan voorbij gaan is dat alle valuta over de jaren heen aan waarde verliezen ten opzichte van goud. In 2012 alleen was dat gemiddeld ruim 12% (alle landen even zwaar meegewogen). Vanaf 2000 tot en met nu steeg de goudprijs in alle valuta die Goldsilver.com op een rijtje zette gemiddeld met 645%. Omgerekend betekent dit een waardedaling van vrijwel alle wereldwijd bekende valuta met maarliefst 84,5%.

    Opvallende uitschieter in 2012 is het Soedanese pond. De goudprijs in die valuta steeg alleen dit jaar al met 87%. In een handvol andere valuta steeg de goudprijs met 20 tot 30 procent in 2012. De verschillende pesos van Mexico, Chili en Columbia deden het bovengemiddeld goed, net als de Hongaarse forint (goudprijs 3 tot 5 procent gestegen in deze valuta in 2012).

    Valuta Goudprijs in lokale valuta
    (1 troy ounce)    		 Prijsstijging
    1-1-2012 30-9-2012
    Afghanistan Afghanis 75,531 89,681 19%
    Albania Leke 168,101 192,13 14%
    Algeria Dinars 117,439 140,418 20%
    Argentina Pesos 6,725 8,324 24%
    Australia Dollars 1,531 1,708 12%
    Bahamas Dollars 1,563 1,773 14%
    Bahrain Dinars 589 669 14%
    Bangladesh Taka 127,834 144,798 13%
    Barbados Dollars 3,126 3,547 14%
    Bermuda Dollars 1,563 1,773 14%
    Brazil Reais 2,911 3,592 23%
    Bulgaria Leva 2,362 2,691 14%
    CFA BEAC Francs 791,233 904,853 14%
    Canada Dollars 1,597 1,744 9%
    Chile Pesos 811,978 840,821 4%
    China Yuan Renminbi 9,839 11,147 13%
    Colombia Pesos 3,029,385 3,192,957 5%
    CFP Franc 143,941 164,611 14%
    Costa Rica Colones 788,922 873,382 11%
    Croatia Kuna 9,094 10,259 13%
    Czech Republic Koruna 30,882 34,666 12%
    Denmark Kroner 8,96 10,284 15%
    Dominican Republic Pesos 60,181 69,694 16%
    East Caribbean Dollars 4,221 4,788 14%
    Egypt Pounds 9,424 10,813 15%
    Euro 1,206 1,379 14%
    Fiji Dollars 2,846 3,141 10%
    Hong Kong Dollars 12,143 13,751 13%
    Hungary Forint 379,759 393,615 4%
    IMF Special Drawing Rights 1,018 1,153 13%
    Iceland Kronur 191,361 219,299 15%
    India Rupees 82,941 93,721 13%
    Indonesia Rupiahs 14,177,770 16,962,571 20%
    Iran Rials 17,390,044 21,751,503 25%
    Iraq Dinars 1,828,104 2,066,011 13%
    Israel New Shekels 5,97 6,951 16%
    Jamaica Dollars 133,727 158,395 18%
    Japan Yen 120,542 138,299 15%
    Jordan Dinars 1,109 1,252 13%
    Kenya Shillings 132,79 151,182 14%
    Kuwait Dinars 435 498 14%
    Lebanon Pounds 2,350,978 2,663,647 13%
    Malaysia Ringgits 4,954 5,425 10%
    Mauritius Rupees 45,175 54,159 20%
    Mexico Pesos 21,802 22,813 5%
    Morocco Dirhams 13,404 15,254 14%
    New Zealand Dollars 2,01 2,137 6%
    Norway Kroner 9,345 10,156 9%
    Oman Rials 602 681 13%
    Pakistan Rupees 140,605 168,273 20%
    Peru Nuevos Soles 4,215 4,607 9%
    Philippines Pesos 68,466 74,039 8%
    Poland Zloty 5,374 5,681 6%
    Qatar Riyals 5,692 6,457 13%
    Romania New Lei 5,21 6,264 20%
    Russia Rubles 50,021 55,332 11%
    Saudi Arabia Riyals 5,862 6,648 13%
    Singapore Dollars 2,027 2,177 7%
    South Africa Rand 12,63 14,739 17%
    South Korea Won 1,810,284 1,970,780 9%
    Sri Lanka Rupees 180,278 229,522 27%
    Sudan Pounds 4,176 7,826 87%
    Sweden Kronor 10,794 11,644 8%
    Switzerland Francs 1,467 1,666 14%
    Taiwan New Dollars 47,324 51,938 10%
    Thailand Baht 49,31 54,674 11%
    Trinidad and Tobago Dollars 9,926 11,39 15%
    Tunisia Dinars 2,339 2,79 19%
    Turkey Lira 2,957 3,187 8%
    United Arab Emirates Dirhams 5,742 6,514 13%
    United Kingdom Pounds 1,007 1,097 9%
    United States Dollars 1,563 1,773 14%
    Venezuela Bolivares Fuertes 6,722 7,626 14%
    Vietnam Dong 32,873,044 36,999,792 13%
    Zambia Kwacha 7,995,512 8,918,429 12%
    Gemiddelde prijsstijging goud in 2012 14%

    Bron: Goldsilver.com

    Goudprijs sinds 2000: +645%

    De volgende tabel geeft de ontwikkeling van de goudprijs in verschillende valuta weer over een langere periode, namelijk vanaf het begin van deze eeuw. De goudprijs ging in Amerikaanse dollars ruim 5x over de kop in deze periode, maar dat blijkt zeker geen uitschieter te zijn. Sterker nog, de gemiddelde prijsstijging van goud over alle gemeten valuta was met 645% nog veel hoger. Opvallende uitschieters hier zijn de Argentijnse peso (devaluatie in 2001 bij ontkoppeling Amerikaanse dollar) met een waardedaling van ruim 96% sinds het millennium en de Iraanse rial met een waardedaling van 97,6% sinds begin 2000.

    Valuta die hun waarde het beste wisten te behouden van 2000 tot en met 2012 waren dollars uit Australië, Canada en Nieuw-Zeeland, Zwitserse Franken en Tsjechische kronen. De euro deed het een stuk beter dan de Amerikaanse dollar.

    Valuta Goudprijs in lokale valuta
    (1 troy ounce)    		 Prijsstijging
    1-1-2000 30-9-2012
    Algeria Dinars 19,257 140,418 629%
    Argentina Pesos 287 8,324 2796%
    Australia Dollars 440 1,708 288%
    Bahamas Dollars 288 1,773 516%
    Bahrain Dinars 104 669 541%
    Bangladesh Taka 14,567 144,798 894%
    Barbados Dollars 570 3,547 522%
    Bermuda Dollars 271 1,773 554%
    Brazil Reais 536 3,592 571%
    CFA BEAC Francs 187,358 904,853 383%
    Canada Dollars 416 1,744 319%
    Chile Pesos 152,438 840,821 452%
    China Yuan Renminbi 2,384 11,147 367%
    Colombia Pesos 515,52 3,192,957 519%
    Costa Rica Colones 84,833 873,382 930%
    Croatia Kuna 2,189 10,259 369%
    Czech Republic Koruna 10,309 34,666 236%
    Denmark Kroner 2,126 10,284 384%
    Dominican Republic Pesos 4,556 69,694 1430%
    East Caribbean Dollars 772 4,788 520%
    Egypt Pounds 980 10,813 1004%
    Euro 286 1,379 382%
    Fiji Dollars 576 3,141 445%
    Hong Kong Dollars 2,239 13,751 514%
    Hungary Forint 72,763 393,615 441%
    IMF Special Drawing Rights 209 1,153 450%
    Iceland Kronur 20,805 219,299 954%
    India Rupees 12,511 93,721 649%
    Indonesia Rupiahs 2,030,400 16,962,571 735%
    Iran Rials 501,48 21,751,503 4237%
    Israel New Shekels 1,195 6,951 482%
    Jamaica Dollars 11,866 158,395 482%
    Japan Yen 29,416 138,299 370%
    Jordan Dinars 204 1,252 514%
    Kenya Shillings 20,909 151,182 623%
    Kuwait Dinars 88 498 469%
    Lebanon Pounds 432,288 2,663,647 516%
    Malaysia Ringgits 1,094 5,425 396%
    Mauritius Rupees 7,278 54,159 644%
    Mexico Pesos 2,686 22,813 749%
    Morocco Dirhams 2,896 15,254 427%
    New Zealand Dollars 551 2,137 288%
    Norway Kroner 2,306 10,156 340%
    Oman Rials 111 681 515%
    Pakistan Rupees 14,918 168,273 1028%
    Peru Nuevos Soles 1,01 4,607 356%
    Philippines Pesos 11,586 74,039 539%
    Poland Zloty 1,188 5,681 378%
    Qatar Riyals 1,048 6,457 516%
    Saudi Arabia Riyals 1,08 6,648 516%
    Singapore Dollars 479 2,177 354%
    South Africa Rand 1,771 14,739 732%
    South Korea Won 326,102 1,970,780 504%
    Sri Lanka Rupees 20,563 229,522 1016%
    Sweden Kronor 2,445 11,644 376%
    Switzerland Francs 459 1,666 263%
    Taiwan New Dollars 9,039 51,938 475%
    Thailand Baht 10,8 54,674 406%
    Trinidad and Tobago Dollars 1,779 11,39 540%
    Tunisia Dinars 359 2,79 677%
    United Arab Emirates Dirhams 1,057 6,514 516%
    United Kingdom Pounds 178 1,097 516%
    United States Dollars 288 1,773 516%
    Vietnam Dong 4,015,296 36,999,792 821%
    Zambia Kwacha 796,637 8,918,428 1020%
    Gemiddelde prijssting goud vanaf 2000 645%

    Bron: Goldsilver.com

    Alle valuta hebben sinds 2000 en sinds begin 2012 koopkracht verloren ten opzichte van goud