Marketupdate

Auteur: Redactie

  • Bankensector Italië financiert steeds groter deel staatsschuld

    Italiaanse banken hebben in mei en juni voor in totaal €28 miljard aan schuldpapier van hun eigen overheid aan de balans toegevoegd. Daarmee heeft de bankensector van het land nu in totaal €381 miljard van de totale Italiaanse staatsschuld in handen. De aankopen van schuldpapier door banken is opvallend, omdat de rente op staatsleningen met een looptijd van twee jaar in deze periode is opgelopen van -0,3% tot +0,7%, waarbij in mei zelfs een piek van 2,8% werd gemeten.

    De Italiaanse banken zetten meer schuldpapier op hun balans, terwijl de aankopen van staatsobligaties door de Europese Centrale Bank de laatste tijd verder worden afgebouwd. De centrale bank van Italië haalde in mei en juni in opdracht van de ECB voor €7,6 miljard aan schuldpapier uit de markt. Volgens analist Nick Kounis van de ABN AMRO doen deze cijfers vermoeden dat Italiaanse banken bereid zijn Italiaans schuldpapier te kopen op het moment dat andere beleggers uitstappen. Dezelfde trend werd namelijk ook waargenomen tijdens de Eurocrisis van een paar jaar geleden.

    De Italiaanse staatsschuld is voor bijna 20% in handen van de Italiaanse centrale bank en voor ongeveer 40% in handen van binnenlandse financiële instellingen. Particulieren en buitenlandse beleggers tonen de laatste jaren juist steeds minder belangstelling voor het Italiaanse schuldpapier, een opvallende ontwikkeling die we de komende jaren zeker in de gaten zullen houden.

    Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

  • Wat is de impact van QE op aandelen?

    Het stimulerende beleid van centrale banken heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het herstel van de economie, maar in hoeverre heeft het ook de aandelenmarkt geholpen? Via twitter kwamen we de volgende grafiek tegen, die laat zien wat de belangrijkste aandelenindex van de Verenigde Staten heeft gedaan tijdens de verschillende opkoopprogramma’s van de centrale bank.

    Opvallend is dat de aandelenmarkt het veel beter deed tijdens de stimuleringsprogramma’s dan in de periodes dat de centrale bank geen schuldpapier uit de markt haalde. In de periodes zonder ‘quantitative easing’ ging de S&P 500 index per saldo zelfs naar beneden.

    De grote vraag is nu in hoeverre het één invloed heeft gehad op het ander. De Federal Reserve haalde in de verschillende rondes van stimulering namelijk alleen staatsobligaties en hypotheekleningen uit de markt.

    De Federal Reserve heeft misschien geen directe bijdrage geleverd aan de stijging van de aandelenmarkt, maar wel indirect door de rente kunstmatig laag te houden. Door de lage rente stegen de bedrijfswinsten en werd het voor beleggers aantrekkelijker om vermogen van de spaarrekening te halen en in aandelen te stoppen.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

  • Nederlanders sparen te weinig

    Nederlanders hebben in vergelijking met huishoudens in andere Europese landen weinig spaargeld, maar daar staat tegenover dat we veel vermogen hebben in de vorm van overwaarde op een eigen huis en in besparingen via de pensioenfondsen. Dat concludeert de Rabobank in een nieuw onderzoek dat deze week werd gepubliceerd. Volgens de bank houden huishoudens in Nederland vanwege de relatief hoge woonlasten en de premies voor sociale voorzieningen en pensioenen minder geld over om zelf te sparen.

    Volgens de Rabobank is het goed dat huishoudens vermogen opbouwen, maar is het niet wenselijk dat er zoveel vermogen gevangen zit in een eigen woning en in pensioenpotten. Dat vermogen kan in noodgevallen immers niet aangesproken worden, terwijl dat met spaargeld wel kan. Nederlandse huishoudens zijn daarom onnodig kwetsbaar bij financiële tegenvallers. Valt hun inkomen weg, dan hebben ze bijna geen financiële buffer om op terug te vallen en kunnen ze snel in de problemen komen.

    Nederlanders hebben veel vermogen in pensioenen en vastgoed (Bron: Rabobank)

    Nederlanders sparen minder vanwege overwaarde

    In van de redenen waarom Nederlandse huishoudens minder spaargeld aanhouden is dat ze minder vrij besteedbare inkomen hebben, maar minstens zo belangrijk zijn de effecten van de woningmarkt. Door de hoge loan to value ratio kunnen starters op de woningmarkt het grootste deel van hun huis met een hypotheek financieren, waardoor er minder noodzaak is om te sparen. En hoewel deze norm de laatste jaren al iets versoberd is blijft de loan to value ratio in Nederland met 100% vrij hoog ten opzichte van andere Europese landen. In veel landen ligt het maximum op 80 tot 85 procent, wat betekent dat je als starter meer spaargeld moet meenemen om een huis te kunnen kopen.

    Nederlanders die al een huis hebben zijn waarschijnlijk ook minder gemotiveerd om extra te sparen, indien ze overwaarde hebben op hun eigen woning. Door de overwaarde voelen huizenbezitters zich rijker en voelen ze minder urgentie om een deel van het vrij besteedbare inkomen op een spaarrekening te zetten. Zo heeft één op de vijf huishoudens volgens het onderzoek van de Rabobank zelfs helemaal geen spaargeld achter de hand.

    Vrij besteedbare inkomen is in Nederland relatief laag (Bron: Rabobank)

    Woonlasten in Nederland zijn relatief hoog (Bron: Rabobank)

    Meer flexibiliteit en lagere belastingdruk

    Volgens de Rabobank zit het vermogen van Nederlandse huishoudens voor een te groot gedeelte vast in illiquide pensioenen en huizen. Daarom pleiten de onderzoekers voor een verlaging van de belastingdruk, zodat het vrij beschikbare inkomen van huishoudens toeneemt en er meer ruimte komt om zelf te sparen. Daarnaast zijn er hervormingen nodig met betrekking tot de woningmarkt en de pensioenen, zodat huishoudens meer flexibiliteit hebben in de manier waarop ze vermogen opbouwen. Onlangs nog publiceerde de bank een reeks van aanbevelingen voor noodzakelijke hervormingen op de Nederlandse woningmarkt.

    Huishoudens zouden ook meer ruimte moeten krijgen om bijvoorbeeld een deel van hun pensioen eerder op te nemen, terwijl diegene met veel vermogen in hun eigen woning de mogelijkheid zouden moeten krijgen om minder pensioen op te bouwen. De Rabobank merkt terecht op dat sparen in Nederland ook door fiscale regels minder aantrekkelijk is. Zo vallen spaartegoeden onder de vermogensrendementsheffing in box 3, terwijl vermogen in de eigen woning veel minder zwaar belast of zelfs gesubsidieerd wordt. Ook wordt de pensioenopbouw tot een zekere hoogte niet belast. Hervormingen op dit gebied kunnen het aantrekkelijker maken om meer spaargeld aan te houden.

    Belastingdruk in Nederland is relatief hoog (Bron: Rabobank)

  • Poetin: “De VS moet dollar niet als politiek wapen gebruiken”

    De Amerikaanse regering begaat een grote fout door de dollar als politiek wapen te gebruiken. Dat zei de Russische president Vladimir Poetin tijdens een persconferentie bij het tiende overleg van de BRICS-landen in Zuid-Afrika. Door sancties en beperkingen op te leggen aan transacties met bepaalde landen wordt het vertrouwen in de dollar als wereldreservemunt ondermijnd.

    Volgens de Russische president zijn er meer landen in de wereld die de status van de dollar als wereldreservemunt als een probleem ervaren en die om deze reden alternatieven overwegen. Een nieuwe wereldreservemunt of het gebruik van meer regionale valuta kan volgens hem bijdragen aan meer stabiliteit voor de wereldeconomie en in het wereldwijde financiële systeem.

    Vraag: U heeft vaak gezegd dat Rusland haar afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar moet verminderen. Rusland heeft onlangs nog Amerikaanse staatsobligaties verkocht, waarmee het aandeel in de reserves bijna naar nul werd teruggebracht. Is dit wat je van plan bent om te doen?

    Is dit het nieuwe landelijke beleid, of is het slechts bescherming tegen een potentiële uitbreiding van de sancties? En kan er sprake zijn van een valuta voor BRICS-landen, bijvoorbeeld de yuan? We weten dat de Russische centrale bank haar aandeel van de reserves in Chinese yuan aan het uitbreiden is…

    Vladimir Poetin: Rusland laat de dollar niet vallen, dat is een universele wereldreservemunt. De euro heeft deze status ook al in meer of mindere mate, maar niet volledig. We zijn ons dus goed bewust van wat de dollar vandaag de dag vertegenwoordigt. Voor wat betreft reservevaluta, regionale varianten zijn al in opkomst. Tot een zekere hoogte speelt de Russische roebel deze rol in de CIS en in de landen van de Euraziatische Economische Unie.

    Over het algemeen is de sterkte en de waarde van iedere nationale munt afhankelijk van de kracht en de waarde van de onderliggende economie. Het is deze fundamentele aanname die we als referentiepunt moeten nemen. Voor wat betreft de dollar. We moeten de risico’s minimaliseren. We zien wat er gebeurt met de sancties, wat in feite illegale beperkingen zijn. We zijn ons bewust van deze risico’s en proberen deze te minimaliseren.

    Voor wat betreft de dollar als wereldreservemunt, we zijn niet de enige die over dit probleem praten en het is een probleem aan het worden. Je hebt het mis als je denkt dat dit initiatief uit Rusland komt. Heel veel landen praten over precies dit onderwerp, de noodzaak om de capaciteiten van het wereldwijde financiële systeem en de wereldeconomie uit te breiden en nieuwe reservevaluta te creëren. Dit maakt de wereldeconomie en het wereldwijde financiële systeem stabieler. Dat is overduidelijk.

    Voor wat betreft onze Amerikaanse partners en de restricties die ze opleggen, waaronder die op transacties in dollars… Ik denk dat ze daarmee een grote strategische fout begaan, omdat ze daarmee het vertrouwen in de dollar als reservemunt ondermijnen. Daar komt het in feite op neer.

    Vrij recent nog, een paar jaar geleden, had niemand gedacht dat zulke instrumenten gebruikt zouden worden in een politieke concurrentiestrijd. Iedereen ging ervan uit dat politiek alleen politiek is.. Of zoals wij wel eens de grap maken: “Oorlog is oorlog, maar de lunch is nog steeds op een vaste tijd.” Hetzelfde zou ook hier moeten gelden: Conflicten zijn conflicten, maar als het over economie gaat, dan moeten sommige dingen absoluut stabiel en onveranderlijk zijn.

    Het is gebleken dat dit niet het geval is. Betaalsystemen worden gebruikt als een politiek wapen in een politiek conflict en in het afhandelen van geschillen. Valuta vallen daar ook onder. Ik geloof dat het absoluut duidelijk is dat dit schadelijk is voor de dollar als wereldreservemunt en dat dit het vertrouwen ondermijnt. En dat is waar het allemaal om gaat.

    Als dit niet het geval was geweest, dan zouden talloze landen ook niet de behoefte hebben gehad om andere opties te overwegen. Het is moeilijk om nu te zeggen wat deze opties zijn, maar de yuan verkrijgt zeker een aantal van die kwaliteiten. Ik geloof dat als deze munt vanuit een economisch standpunt vrij verhandelbaar wordt, dat dit proces versneld zal worden. De munt is al toegevoegd aan het mandje van de IMF, dus dat is niks bijzonders, het is een natuurlijk proces. Laat me herhalen dat het belang van een nationale munt afhankelijk is van de kracht en significantie van de onderliggende economie.

    Nogmaals, we gaan geen abrupte bewegingen maken. We gaan op geen enkele manier de dollar opgeven. We zullen deze blijven gebruiken zo lang de financiële autoriteiten in de Verenigde Staten ons niet zullen verhinderen om in dollars af te rekenen.

    Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

  • Goudmijnen kunnen steeds minder goud vinden

    De goudmijnsector heeft steeds meer moeite om nieuwe goudreserves te vinden. Ondanks miljardeninvesteringen in exploratie worden er de laatste jaren maar weinig nieuwe reserves gevonden, terwijl de productiekosten van bestaande mijnen steeds hoger worden. Kijken we naar de afgelopen dertig jaar, dan zien we dat het rendement op investeringen in deze sector sterk is afgenomen. Wat voor gevolgen heeft dit voor de goudmarkt en voor beleggingen in goudmijnen?

    Minder nieuwe ontdekkingen

    Analist Marin Katusa van Katusa Research verzamelde cijfers over de goudmijnsector en concludeerde dat er in de laatste 24 maanden geen enkele grote ontdekking meer is gedaan, ondanks het feit dat er in deze periode bijna $10 miljard werd uitgegeven aan exploratie. Ter vergelijking, in het jaar 1990 wist de sector met slechts $2 miljard aan investeringen nog 100 miljoen troy ounce aan nieuwe goudreserves te vinden.

    Door de daling van de goudprijs van de afgelopen jaren hebben de goudmijnen wat bezuinigd op hun exploratiekosten, maar nog steeds gaan er veel grotere bedragen in om dan in de jaren negentig. Dat betekent dat de productiekosten per troy ounce door de jaren heen sterk zijn toegenomen.

    Steeds minder grote ontdekkingen van goudreserves (Bron: Katusa Research)

    Exploratiebudget afgezet tegen goudvondsten (Bron: Katusa Research)

    Hogere productiekosten

    Dat de goudmijnen moeite hebben om hun reserves aan te vullen blijkt ook wel uit de ‘Reserve Life Index’, de verhouding tussen de reserves van een mijn en de jaarlijkse productie. Deze index is de afgelopen tien jaar met bijna 40% gedaald, wat betekent dat het voor de goudmijnen steeds lastiger zal worden om de productiecapaciteit op langere termijn op peil te houden. Ook zien we dat mijnen steeds meer gouderts van een lagere kwaliteit verwerken. Sinds 2007 is de gemiddelde ertsgraad gedaald van 1,97 naar 1,35 gram per ton.

    Goudmijnsector heeft moeite om reserves aan te vullen (Bron: Katusa Research)

    Goudproductie versus ertskwaliteit (Bron: Katusa Research)

    Wat betekent dit voor de goudmarkt?

    Volgens cijfers van de World Gold Council zijn goudmijnen verantwoordelijk voor meer dan 70% van het jaarlijkse aanbod van edelmetaal. Daalt deze productie en blijft de vraag naar het edelmetaal constant, dan zou je op basis van vraag en aanbod een stijging van de goudprijs mogen verwachten. Aan de andere kant betekent een hogere goudprijs dat meer reserves die op dit moment niet rendabel zijn weer winstgevend gemijnd kunnen worden.

    Blijft de goudprijs op het huidige niveau, dan zullen de grote mijnbouwbedrijven met voldoende financiële middelen op overnamepad gaan om hun toekomstige productiecapaciteit veilig te stellen. Daardoor kunnen ook investeringen in kleine goudmijnen interessant zijn, al is het dan wel van belang om de goudmijnen per geval te beoordelen.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

  • Venezuela schrapt vijf nullen van valuta

    De regering van Venezuela wil vijf nullen van de valuta schrappen in plaats van de oorspronkelijk geplande drie, zo maakte de Venezolaanse president Maduro deze week bekend. Deze aanpassing zal op 20 augustus worden doorgevoerd en moet voorkomen dat er een tekort aan geld ontstaat. Door meer nullen van de bankbiljetten te halen zijn er minder biljetten nodig, maar met een verwachte inflatie van 1 miljoen procent zal het effect van deze maatregel waarschijnlijk slechts van korte duur zijn.

    Tegelijk met het schrappen van vijf nullen zal de munteenheid van Venezuela gekoppeld worden aan de petro, een virtuele munt die begin dit jaar door de regering werd uitgebracht. Deze virtuele munt zou gedekt worden door olie, maar hoe dat precies in zijn werk gaat blijft in de documentatie onduidelijk. Verdere details over deze koppeling met de Venezolaanse bolivar bleven ook uit, waardoor beleggers niet weten wat ze precies van de petro moeten verwachten.

    Hyperinflatie

    Venezuela kwam in 2014 in de problemen door de daling van de olieprijs, waardoor een belangrijk deel van de inkomsten verloren gingen. Sindsdien is er sprake van een tekort aan geld, waardoor de centrale bank steeds meer bankbiljetten moet bijdrukken. Dat is kenmerkend voor hyperinflatie, waarin de waarde van al het geld in omloop sneller daalt dan het bijgedrukt kan worden. Daardoor wordt het tekort aan geld paradoxaal genoeg alleen maar groter.

    Door de hyperinflatie zijn veel winkelschappen leeg en hebben veel mensen ook simpelweg het geld niet om voedsel en medicijnen te kopen. Daarom besluiten steeds meer mensen het land te ontvluchten. De regering probeerde het vertrouwen in de munt te versterken door een deel van de oliereserves van het land te nationaliseren en over te dragen aan de centrale bank. Of deze maatregel nog effect zal hebben is nog maar de vraag, want het vertrouwen in het geld en de overheid is tot een dieptepunt gedaald.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

  • ABN Amro verlaagt spaarrente naar 0,01%

    De ABN Amro verlaagt de basisrente op haar spaarrekening van 0,03 naar 0,01 procent, zo blijkt uit een email die onlangs naar klanten gestuurd werd. Ook gaan de bonusrente en de maximale rente verder omlaag, waardoor spaargeld nog minder geld oplevert. Was de maximale rente voor dit type rekening tot voor kort 0,1%, vanaf 31 juli 2018 is dat nog maar 0,07%. Ook de zeven andere spaarproducten van de bank zullen met ingang van deze datum minder rente opleveren.

    Door de renteverlaging krijg je voor iedere €1.000 op een Vermogens Spaarrekening nog maar €0,10 rente per jaar. Voor andere spaarproducten is dat een paar dubbeltjes meer, maar nog steeds zo goed als verwaarloosbaar. Voor bedragen boven de €1 miljoen geeft de bank geen rente meer, wat betekent dat je als spaarder naar alternatieven moet uitwijken om rendement te maken.

    Sparen kost geld

    Wie op zoek gaat naar de hoogste spaarrente komt vandaag de dag in Nederland niet veel verder dan 0,35%. Durf je het aan om je geld voor een langere termijn vast te zetten op een deposito, dan krijg je ongeveer een procentpunt meer uitbetaald voor het extra risico dat je loopt. Door de extreem lage rente kost sparen tegenwoordig geld, want de vermogensbelasting alleen is al hoger dan het rendement van een spaarrekening. En dan hebben we het nog niet eens over de inflatie. Volgens de officiële statistieken bedraagt de inflatie momenteel 1,7%.

    Natuurlijk is het altijd verstandig om wat spaargeld achter de hand te houden, maar voor het rendement hoef je het niet meer te doen. Dan zijn alternatieven als aandelen, obligaties, vastgoed en edelmetalen veel interessanter. Op de lange termijn beweegt de waarde van deze beleggingen over het algemeen mee met de geldhoeveelheid, al zijn er van tijd tot tijd wel grote prijsschommelingen mogelijk. Dat risico moeten spaarders vandaag de dag blijkbaar voor lief nemen.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

  • Productie Chinese goudmijnen daalt

    De Chinese goudmijnsector heeft in de eerste helft van dit jaar 7,9% minder goud gedolven dan een jaar geleden, zo blijkt uit nieuwe cijfers van de China Gold Association. Met een binnenlandse productie van 190,28 metrische ton in de eerste zes maanden van het jaar heeft China nog steeds de grootste productiecapaciteit, al blijkt het lastig om de productie verder op te schroeven.

    Van de totale productie kwam bijna 85% voor rekening van goudmijnen, terwijl de resterende 15% werd gewonnen in mijnen waar goud een bijproduct is. Deze dalende trend werd vorig jaar al ingezet, want toen daalde de binnenlandse productie voor het eerst sinds het jaar 2000. Over heel 2017 werd er 426,14 metrische ton goud gedolven, een afname van 6% ten opzichte van het jaar 2016.

    De daling van de productie is voor een gedeelte te verklaren door strengere milieueisen en door hervormingen in de manier waarop royalties verleend worden aan de Chinese goudmijnsector. Dat zijn heffingen die een goudmijn betaald om in een bepaald gebied edelmetaal te winnen en te verkopen.

    China importeert meer goud

    Om de daling van de mijnbouwproductie in eigen land op te vangen werd er in de eerste helft van dit jaar weer meer edelmetaal uit het buitenland gehaald, want de import steeg in deze periode met 75% naar 61,13 metrische ton goud.

    De totale vraag naar het edelmetaal bleef in de eerste zes maanden van dit jaar relatief constant ten opzichte van vorig jaar en kwam uit op 541,22 metrische ton. Wel waren er verschuivingen binnen de Chinese goudmarkt. Zo steeg de vraag naar juwelen met 6,4% tot 351,84 ton, terwijl de vraag naar beleggingsgoud met 15,7% daalde naar 133,61 ton. Ook werd er in de eerste helft van dit jaar 51,67 ton gebruikt in de industrie, een stijging van 13,8%.

  • Chinese yuan naar laagste niveau in dertien maanden

    De Chinese yuan zakte deze week naar het laagste niveau in dertien maanden, nadat de Chinese regering haar plannen bekendmaakte om voor omgerekend $207 miljard te investeren in infrastructuur. Eerder versoepelde de centrale bank ook al de kapitaaleisen voor banken om de kredietverlening aan bedrijven en consumenten aan te jagen. Met deze maatregelen probeert China haar economie een extra impuls te geven, maar op de valutamarkt worden deze plannen vooral gezien als teken van zwakte.

    De waarde van de yuan staat de laatste maanden vooral onder druk door de sterke dollar, maar tegelijkertijd spelen er op de achtergrond meer zaken mee. Op de financiële markten proberen beleggers de impact van de nieuwe Amerikaanse importheffingen te wegen, die potentieel zeer nadelig kunnen uitpakken voor Chinese bedrijven. Ook op de Chinese aandelenmarkt zien we een kentering in het sentiment, want die stond eind juni meer dan twintig procent lager dan het hoogste niveau van begin dit jaar.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

  • Succesvolle lancering van oliecontracten in yuan

    De lancering van oliecontracten in Chinese yuan eerder dit jaar is succesvol verlopen, want in de eerste vier maanden na de lancering heeft de zogeheten ‘petroyuan’ al een marktaandeel van 11% weten veilig te stellen. Kijken we naar het 4-wekelijkse gemiddelde, dan zien we dat er nog steeds sprake is van een opwaartse trend, wat betekent dat het marktaandeel in de tweede helft van dit jaar nog verder kan toenemen.

    De oliecontracten in yuan worden via de Shanghai International Energy Exchange verhandeld. Bijzonder is dat ook buitenlandse partijen deze contracten kunnen verhandelen, wat zeker een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de succesvolle lancering. Bij de lancering in maart hadden 19 buitenlandse partijen zich al geregistreerd om de contracten te kunnen verhandelen.

    Dat er in een paar maanden tijd al een marktaandeel van 11% werd behaald is ook bijzonder als je bedenkt dat er maar 9,5 uur per dag in deze oliecontracten gehandeld kan worden, terwijl de twee belangrijkste oliecontracten (WTI en Brent) 23 uur per dag verhandeld kunnen worden. Blijkbaar is er veel vraag naar een Aziatisch alternatief voor de Europese Brent en de Amerikaanse WTI oliecontracten.




  • Dow Jones op hoogste niveau tegenover goud sinds 2007

    Dow Jones op hoogste niveau tegenover goud sinds 2007

    De Dow Jones index staat momenteel op het hoogste niveau ten opzichte van goud sinds 2007. Delen we de stand van deze Amerikaanse beursindex van iets meer dan 25.000 punten door een goudprijs van $1.225 per troy ounce, dan komen we uit op een ratio van 20,43 troy ounce goud voor de hele beursindex. Dat niveau stond tien jaar geleden voor het laatst op de borden.

    Kijken we naar de langere termijn, dan zien we dat de ratio tussen de Dow Jones index en het edelmetaal de afgelopen honderd jaar sterk fluctueerde. De laagste stand werd gemeten in 1933 en in 1980, toen de ratio op respectievelijk 1,94 en 1,29 troy ounce stond. De hoogste waardering van de Dow Jones index werd gemeten tijdens de internetbubbel van eind jaren negentig, toen de index gelijk stond aan 40 troy ounce goud.

    Aandelen overgewaardeerd of niet?

    Kijken we naar de laatste vijftien jaar, dan zien we dat aandelen vanaf het dieptepunt in 2011 ongeveer drie keer zoveel waard zijn geworden ten opzichte van het gele edelmetaal. Op basis van onderstaande grafiek kunnen we aandelen niet meer goedkoop noemen, maar ook niet bijzonder duur. Zowel in de opgaande economische fase van de jaren zestig als eind jaren negentig waren beleggers bereid nog veel meer te betalen voor aandelen.

    Op basis van de huidige koers lijkt een spreiding tussen verschillende beleggingscategorieën de meest voor de hand liggende keuze. Goud kan daarin een waardevolle functie vervullen, omdat het edelmetaal weinig correlatie heeft met andere beleggingen.