Marketupdate

Categorie: Columns

  • Monetaire verruiming alleen zal niet werken

    Na eindeloos dubben gaat het in maart van dit jaar toch gebeuren. De ECB gaat voor veel, heel veel miljarden maandelijks schatkistpapier opkopen in de hoop zo uiteindelijk de groei in Europa aan te zwengelen. Er zijn echter maar weinig mensen te vinden die van mening zijn dat dit beleid de definitieve route naar herstel zal zijn. Natuurlijk zal het beleid van verruiming een beetje helpen en de eerste tekenen zijn nu al zichtbaar. Zo is de euro in waarde gedaald ten opzichte van veel andere concurrerende valuta’s. Dat zal de export vanuit de eurozone goed doen en dus de economische groei een zetje in de rug even. De verzwakking van de euro heeft ook als gevolg dat de importprijzen wel moeten stijgen en dat zal de inflatie versterken. Deflatie is dan ook geen probleem meer.

    draghi-bazooka

    Herstructurering

    Dat is echter allemaal niet genoeg om alle problemen weg te werken. Er is en blijft noodzaak tot verdergaande herstructurering van de arbeidsmarkt, maar ook blijft de noodzaak onverminderd hoog om de productiviteit in de eurozone te verbeteren. De eerste stap zal en moet echter blijven om de vraagkant van de economie te verbeteren. Een puur Keynesiaanse aanpak is daarvoor nagenoeg onmogelijk, omdat teveel landen nu al kampen met te hoge schulden om verantwoord de tekorten te kunnen lapten oplopen. Het middel van kwantitatieve verruiming had trouwens sowieso meer kans van slagen in de VS dan nu het geval is voor de eurozone. Toen de Fed in 2008 met QE1 startte, bedroeg de rente op de 10-jaars Treasury 4%. Door jarenlang hetzelfde beleid te voeren en dankzij de toezegging de rente voor een heel lange periode laag te houden, is de yield op de treasury uiteindelijk gedaald naar 1,5%. De scherpe daling van de yield dwong beleggers min of meer om aandelen te gaan kopen. Dat dreef de koersen steeds verder omhoog. Dankzij de ultra lage hypotheekrente kreeg ook de huizenmarkt een impuls.

    'Wealth effect'

    Stijgende huizenprijzen gecombineerd met hoge aankoersen versterkte in 2013 de vermogenspositie van gezinnen met maar liefst $10 biljoen. Dit leidde tot hogere consumentenuitgaven, wat bedrijven stimuleerde de productie op te voeren en meer personeel aan te nemen. Het uiteindelijk resultaat is dat na jaren van haperen de economische groei in de VS alweer neigt naar 4%. De sleutel tot het tamelijk grote Amerikaanse succes was het vermogen van de Fed de rente op obligaties fors omlaag te drukken. Maar in de meeste Europese landen is de rente al extreem laag. In een land als Duitsland is de rentevergoeding op de Bund slechts 0,5%. De dollar kan nog wel verder in waarde dalen, maar het positieve effect ervan zal beperkt zijn.

    ficus-belastingen

    In principe hebben beleidsmakers in de Eurozone nog enkele andere wapens in hun ransel. Er kunnen bij de belastingheffing andere accenten gelegd worden, waardoor bijvoorbeeld de bouwsector gestimuleerd wordt. Ook kan het investeringsklimaat belastingtechnisch bevorderd worden zonder dat de tekorten hoeven te stijgen. Het is aan de beleidsmakers van de afzonderlijke lidstaten om te bezien wat nodig is. Tot nu toe blijven ze steken in generieke in plaats van specifieke maatregelen. Soms doen ze ook helemaal niets en kijken ze alleen naar de ECB. Dat zal zeker niet helpen. Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Is het aftellen naar een Grexit begonnen?

    Het is alweer enkele weken geleden, dat er in Griekenland met de verkiezingsoverwinning van Syriza een kleine aardbeving plaatsvond. Vooral in de noordelijke landen reageerden beleidsmakers, politici en pers op zijn best sceptisch over de uitverkiezing. Die scepsis is allengs omgeslagen in een directe vijandigheid. Die omslag was deels het gevolg van het optreden van de nieuwe Griekse minister van Financiën, Yanis Varoufakis. Zijn ongepolijst en flamboyant optreden in London zorgde voor veel irritatie bij grijze politici als onze eigen Jeroen Dijsselbloem en de Duitse minister Wolfgang Schäuble. Het gesprek tussen de Duitser en de Griek liep vorige week op een compleet fiasco uit met als resultaat dat Athene binnen Europa bijna volledig geïsoleerd is.

    Hiermee lijkt de eerste aanzet gegeven tot een heuse Grexit. Het is waarlijk een sterk staaltje economische diplomatie. Let wel, Griekenland en zijn crediteuren hebben alleen nog de lopende week om te bezien en te beslissen hoe Griekenland de komende vier maanden financieel kan overbruggen. En als dat gebeurd is, kunnen Athene en haar schuldeisers om tafel om over de toekomst van de Griekse economie te praten. Daarbij kunnen de Grieken grofweg vier alternatieve plannen op tafel leggen.

    schauble-varoufakis

    Schauble en Varoufakis konden het niet eens worden

    De eerste en de gemakkelijkste optie is dat alles bij het oude blijft. De nieuwe Griekse regering accepteert het bestaand eisenpakket van de Trojka. Als dat gebeurt, is iedereen blij, behalve de Grieken zelf. Yanis Yaroufakis heeft deze mogelijkheid al zo goed als geblokkeerd. Volgens sommige hoopvol gestemden is dat alleen maar bluf en zal ook Syriza het medicijn van de Trojka slikken, zij het dat er aan de oppervlakte wat schijnconcessies gedaan worden. Waarschijnlijk is hier de wens de vader van de gedachte. Het tweede alternatief is, dat de Griekse regering de ECB vraagt om de winst op de aankoop van Griekse obligaties vrij te geven. Daarnaast zou Griekenland de ECB kunnen vragen om het plafond voor de uitgifte van staatsobligaties te verhogen. Dat plafond was en is bedoeld om te verhinderen dat de Grieken de markt met hun staatsobligaties zouden bedelven en zo de schuld naar astronomische hoogte zou verhogen. Het ligt niet voor de hand dat de ECB van plan is de huidige koers ongeconditioneerd te veranderen. dijsselbloem-varoufakisDe derde optie voor Griekenland is om bij andere partijen aan te kloppen. In het geval van Griekenland zou dat Rusland kunnen zijn. Die heeft al te kennen gegeven de helpende hand te willen bieden, maar de politieke prijs zal ongetwijfeld heel hoog zijn. Het is de vraag of Syriza hiertoe bereid is. Het is waarschijnlijk nog een brug te ver, maar voor hoelang?! De laatste optie is, dat de Grieken voor binnenlands gebruik een parallelle valuta introduceren om zo de overheidsuitgaven te funden. Dat zou een wat extreme oplossing zijn, maar desalniettemin een oplossing... Maar als het zover mocht komen, dan is er feitelijk al sprake van een Grexit. Je kunt met goed fatsoen toch geen twee munten hebben in een regio met een eenheidsmunt? Mochten Grieken en schuldeisers deze week een compromis bereiken, dan wacht een nog veel zwaardere opgave. Dan moeten er gesprekken grexitgevoerd worden over het al dan niet doorstrepen van de schuldenlast. De Duitsers zullen fel tegen zijn, maar het meeste verzet kan nog wel eens komen van landen als Portugal en Ierland. Beide landen hebben de gifbeker van de Trojka tot de bodem leeg gedronken. Voor hen zal het onbestaanbaar zijn, dat de Grieken weten te ontsnappen. Europa zal waarschijnlijk deze week een diepe crisis nog weten te voorkomen, maar dat is waarschijnlijk slechts uitstel van het onvermijdelijke. Het aftellen lijkt begonnen! Cor Wijtvliet Bron: Wolfgang Münchau, All Grexit needs is a few more disastrous weeks like this. Financial Times, February 8 2015 Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Griekse les voor mevrouw Merkel

    Het is niet eens zo lang geleden dat Duitse politici parmantig de crisis als passé verklaarden. De uitslag van de Griekse verkiezingen heeft hen hardhandig met de neus op de feiten gedrukt. De ellende is nog lang niet voorbij en het is volstrekt onduidelijk wat nog komen gaat. Het dood verklaren van de crisis was een typisch geval van misplaatste arrogantie. Al lang voor de Griekse verkiezingen was het ieder die wilde zien duidelijk dat het Duitse recept voor crisisbestrijding niet werkte. Het recept luidde dat gedwongen bezuinigingen zouden leiden tot compensatie voor de vraaguitval. Uiteindelijk echter raakt een land van de regen in de drup, omdat door de krimp van de economie de schuld als percentage van het bruto binnenlands product alleen maar toeneemt.

    greece-election

    Griekenland in verzet

    Natuurlijk waren er eerder tekenen aan de wand, maar mevrouw Merkel meende die te moeten en te kunnen negeren. Dat kan niet met de uitslag van de Griekse verkiezingen. De Grieken hebben zich massaal gekeerd tegen de eigen corrupte elite en tegen een beleid, dat hen alleen maar armoede bracht. De overwinning van Syriza luidt daarmee een nieuw hoofdstuk in de korte geschiedenis van de eurocrisis. In dat hoofdstuk kan wel eens geschreven worden, dat de problemen in Europa dieper bleken te gaan dan zelfs pessimisten bevroedden. Het besluit van de Zwitserse centrale bank om de frank los te koppelen was een psychologische dreun voor de euro. Het was het beste bewijs, dat de euro fragiel is en blijft. Het besluit van de ECB om op ongekende schaal obligaties te gaan opkopen heeft het vertrouwen in de euro niet bepaald versterkt. De uitslag in Griekenland kan niet als een verrassing komen. De Trojka zou er in de onderhandelingen goed aan doen om die uitslag serieus te laten meewegen. Zonder compromis moet Griekenland wel omvallen en niemand weet wat daar de euro-onder-drukconsequenties van zullen zijn. Het zou het begin van het einde van de euro kunnen betekenen en daarmee het begin van het einde van de eurozone. Daar zou elk land, ook Nederland en Duitsland, onder lijden! Een compromis maakt de facto een einde aan het huidige bezuinigingsbeleid. Ook voor mevrouw Merkel is duidelijk, dat de uitslag in Griekenland voor een veenbrand kan gaan zorgen in zulke landen als Spanje, Italië en Frankrijk. In deze landen was het verzet tegen de bezuinigingen altijd veel groter dan in de Noordelijke landen.

    Bezuinigingsbeleid heeft gefaald

    Voor Merkel zal het echter ook duidelijk moeten zijn, dat haar beleid van tegelijkertijd bezuinigen en doorvoeren van structurele hervormingen faliekant mislukt is. Dat kan eenvoudigweg niet. De belastingbetaler krijgt simpelweg teveel voor zijn kiezen en zal in het kieshokje wraak nemen op de politici. Structureel hervormen kan alleen als er economische groei is! De laatste vraag daarom is wanneer Merkel overtuigd raakt van die waarheid: voor of na de Spaanse verkiezingen. In Spanje kan de protestpartij Podemos het kunststukje van Syriza herhalen en het establishment naar huis sturen. De nieuwe waarheid is dat Merkel en al haar bewonderaars moeten loskomen van hun fixatie op 0% groei van de schuld. Het is tijd voor grootschalige investeringen in de modernisering van de samenleving. Als doekje voor het bloeden van de oplopende tekorten mag de extreem lage rente dienen, waartegen overheden kunnen lenen. De Griekse les is dat de toekomst van de euro en de eurozone in de eerste plaats afhangt van de bereidheid om te veranderen, van mevrouw Merkel en haar navolgers, zoals premier Rutte! Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Syriza gaat Brussel en Frankfurt uitdagen

    De verkiezingen in Griekenland zijn voorbij en met een straatlengte voorsprong is het linkse Syriza als eerste over de meet gekomen. De partij kreeg meer dan 36% van de stemmen. En dan te bedenken, dat de partij drie jaar geleden nog maar amper bestond!

    Met Syriza komt er aan partij aan de macht die helemaal niets moet weten van het technocratisch beleid dat Brussel en Frankfurt de Europese bevolking heft opgelegd. Nog op zondagavond hamerde partijleider Alexis Tsirpas dat door de overwinning van zijn partij er een einde was gekomen aan het harteloze bezuinigingsbeleid en aan de voortdurende vernedering van het land door de Trojka. Als Tsirpas doet wat hij zegt, dan zal Europa de komende maanden getuige zijn van een heftige botsing tussen crediteuren en een soevereine debiteurenstaat. Het kan niet anders of iemand zal water bij de wijn moeten doen, maar het is nog maar de vraag wie dat is.

    syrizaEen ding staat nu al vast. Syriza lijkt in niets op de verslagen regeringspartijen. Binnen die partijen functioneerden facties, die banden hadden met of hetzelfde dachten als de Trojka van ECB, EU en IMF. Syriza leeft eerder op voet van oorlog met de Trojka, dat maar liefst schuldeiser is van 80% van uitstaande schuld van Griekenland ter waarde van €317 miljard. De Grieken zullen ongetwijfeld om herziening van de aflossingsvoorwaarden vragen en om in ieder geval gedeeltelijke kwijtschelding van de schulden. Ze eisen bovendien weer menswaardige leefomstandigheden voor groot delen van de bevolking die nu al jaren onder de armoedegrens leven.

    Consessies doen

    Het staat echter nu ook al vast, dat Brussel en Berlijn niet geneigd zullen zijn om welke concessie dan ook te doen. Ze zijn vooral bang voor besmettingsgevaar als ze wel bereidheid tonen tot tegemoetkomingen. Aan het einde van het jaar zijn er immers verkiezingen in Spanje, waar de Spaanse evenknie van Syriza, Podemos, steeds luidruchtiger aan de weg timmert. Het aanzwellende anti-Brussel geluid ook elders in Europa kan Griekenland net dat beetje zelfvertrouwen geven om de meesters in Brussel en Berlijn te weerstaan en misschien zelfs de deur te wijzen. Toch weten de Grieken drommels goed, dat hun speelveld beperkt is. Natuurlijk zijn de herstructureringen in de afgelopen vijf jaar enigszins succesvol geweest, maar de Griekse economie is verreAlexis Tsipras, opposition leader and head of radical leftist Syriza party, delivers a speech during a party congress in Athens van gezond. Neem de gezondheid van de bankensector. Die is op zijn zachtst gezegd precair te noemen. Zonder een Europees infuus ter waarde van €50 miljard kan deze sector niet of amper overleven. De vitaliteit van de sector was trouwens aan de vooravond van de verkiezingen aangetast, omdat klanten voor miljarden deposito’s opnamen. De ECB moet dit infuus goedkeuren. Dat zal zeker niet gebeuren als de Grieken in de ogen van de Bank over de voorwaarden en condities wenst te marchanderen. Een omvallen van de banken zou echter Griekenland opnieuw in een diepe crisis storten met alle politieke en economische gevolgen van dien. De hernieuwde politieke en economische instabiliteit zou Griekenland alsnog tot een 'Grexit' kunnen dwingen. Daar zit de ECB, zo kort na het programma van monetaire verruiming, niet op te wachten.

    Portugal parliament President meet with Troika

    De Trojka

    Zoals het er nu naar uitziet, zijn er op de korte termijn geen winnaars. Als de crediteuren toegeven, dan zal de weerzin jegens het Zuiden alleen maar toenemen in het Noorden. Omgekeerd zullen weerzin en wantrouwen van het Zuiden voor het Noorden alleen maar verder oplaaien! Met andere woorden, als de verkiezingsuitslag niet goed gemanaged wordt, dan kan Europa wel eens een nieuwe fase van instabiliteit ingaan. Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • De prijs van een vat olie

    vaten-olieIn een halfjaar tijd is de prijs van een vat olie nagenoeg gehalveerd en slingert momenteel zo rond het niveau van $ 50 per vat. De forse prijsdaling is groot nieuws, want de olieprijs bepaalt mede het welzijn van de wereldeconomie. Sinds 1970 is elke recessie voorafgegaan door een meer dan forse prijsstijging. Het omgekeerde is ook waar. Een forse verlaging van het prijspijl voor een periode van tenminste zes maanden mondde uit in een versnelling van de groei.

    Betekent de huidige daling naar een niveau van $50, dat dit voorlopig het nieuwe plafond is? Of is het opnieuw de bodem van het dal en gaat de prijs opnieuw opkrabbelen naar een niveau tussen $75 en $100? De meesta analisten geloven in het laatste scenario. Gelet op de geschiedenis is het echter zeer wel mogelijk, dat het huidig niveau van $ 50 het nieuwe plafond blijkt te zijn. De opstelling van de analisten is niet zo vreemd. Tussen 1974 – 1985 en tussen 1998 en 2005 fluctueerde de prijs van een vat olie tussen $50 en $120. In de jaren 1986 – 2004 was dat tussen $20 en $50. In de tussenliggende jaren zag OPEC zijn monopoliepositie gedwarsboomd door de snelle productie van bijvoorbeeld Noordzeeolie. Daardoor kon de prijs snel omlaag. Aan die gezonde competitieve omgeving kwam in 2005 een einde, omdat de snelgroeiende vraag uit China voor krapte op de markt zorgde. Dat gaf Saoedi-Arabië de gelegenheid de prijsteugels weer aan te trekken.

    real-price-oil

    Olieprijs gecorrigeerd voor inflatie

    Concurrentie op de oliemarkt

    De oliemarkt is derhalve in de afgelopen decennia afwisselend gedomineerd door echte concurrentie en een ouderwets monopolie. Waar in de dagen van weleer OPEC en met name Saoedi-Arabië een pur sang monopolist was, zien we nu het omgekeerde. De Saoedi’s werpen zich op als representanten van de concurrentie. De Texaanse olieboeren daarentegen smeken OPEC bijna om weer als monopolist te gaan functioneren. Liever zien ze de Saoedi's weer hun traditionele rol spelen van holding the balance. In tijden van overvloed moet dat land zijn productie beperken. Maar de Saoedi’s hebben goede argumenten om die rol niet meer te willen spelen. Door de eigen productie te beperken en zodoende de prijs hoog te houden, gaven ze de olieboeren uit Texas de gelegenheid om de eigen productiecapaciteit fors uit te breiden. Het deerde niet, dat die prouctiekosten hoog waren. De prijs was dat ook. oilprice-dropIn de zomer van 2014 zijn een aantal landen binnen OPEC tot de conclusie gekomen, dat hun oude strategie niet meer werkte. Sterker nog, ze werden er zelf slachtoffer van. Door zich beperkingen op de te leggen, gaven ze de Verenigde Satten gelegenheid zich te ontwikkelen tot een nieuwe oliegrootmacht. Het antwoord van OPEC op deze nieuw uitdaging is om de prijzen te laten schommelen in de hoop dat ze zo laag worden, dat het voor Texas niet aantrekkelijk meer is om nog olie op te pompen. De productiekosten van schalie-olie liggen aanmerkelijk hoger dan die van een aantal OPEC leden. Daardoor zal schalie-olie en niet de olie van OPEC voortaan de rol van holding the balance gaan spelen. Stijgt de prijs teveel dan kunnen de Texanen heel eenvoudig hun productie weer gaan opstarten.

    Verenigde Staten

    De wetenschap, dat de Verenigde Staten even gemakkelijk hun olieproductie kunnen verlagen als verhogen dwingt OPEC om op volle toeren te blijven produceren. Dat betekent echter ook, dat de kosten voor een vat olie in Oklohoma of in Texas de bovenkant van de olieprijs gaat vormen. Die ligt gemiddeld op of net onder $50. De bodemprijs zal in dit scenario $20 bedragen. Dat zijn onder normale omstandigheden de kosten voor een vat conventionele olie! Cor Wijtvliet Bron: Anatole Kaletsky, a new ceiling for oilprices. Project-syndicate, January 14 2015 Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Europa weigert lessen te trekken uit eigen falen

    STRAATSBURG-EUROPEES PARLEMENTDit jaar moet het jaar worden van het definitieve herstel van de VS. Het is geen sterk, laat staan een imponerend herstel en het zal nog lang duren voordat de schade van de crisis definitief overwonnen is. Als dat trouwens al zal gebeuren. Maar het kan altijd erger en slechter. Europa is daar in 2015 misschien wel het beste voorbeeld in de wereld van. Ook dit jaar komt de economie amper of niet van zijn plaats. In de meeste lidstaten van de eurozone is het bruto nationaal inkomen per hoofd van de bevolking nog altijd kleiner dan in 2008. In de wat meer sombere scenario’s zal de economie niet meer herstellen in dit decennium. Dat betekent, dat de bewoners van dit continent nog jaren op tegenslag en stagnatie moeten rekenen, waarvoor vaak op persoonlijk en privéniveau een zeer hoge prijs betaald wordt en nog zal worden betaald.

    Het is een moeilijk verteerbare conclusie, maar dit deel van de wereld mag een groot deel van de economische ellende op eigen conto schrijven. Natuurlijk, de Amerikanen staken in 2008 de vlam in de pan, maar in de jaren daarna was het Europees onvermogen om adequaat op te treden schrikbarend groot. Veel is er sinds 2008 misgegaan, om te beginnen met de euro. Die munt was ooit bedoeld om te verenigen, maar heeft alleen maar voor een steeds groeiende verdeeldheid gezorgd. Die interne verdeeldheid heeft veel gekost en blijft dat doen. Maar vooral arrogantie heeft een allesbepalende rol gespeeld bij het voortduren van de crisis. Jaar in, jaar uit voorspellen beleidsmakers dat de crisis voorbij is, maar even zovele malen moeten ze hun ongelijk toegeven.

    Toch verandert er niets. Beleidsmakers blijven zweren bij structurele hervormingen. Die gaan gepaard met eindeloze bezuinigingen, welke op de korte termijn ten koste van de groei gaan ,maar Jaarverslag DNBzullen er op termijn voor zorgen dat Europa sterker uit de crisis komt. Na zeven jaar crisis begint dit op een soort bezweringsritueel te lijken. Nog maar pas geleden gaf Klaas Knot, president van de Nederlandsche Bank, toe, dat er eigenlijk helemaal geen zekerheid was, dat dit beleid van hervormen en bezuinigen effect gaat sorteren. Ondanks de extreem lange duur van de crisis en het uitblijven van noemenswaardige resultaten, zag hij geen reden om het beleid bij te stellen. Wat heet arrogantie!

    Europese crisis raakt democratie

    Het drama in Europa begint buiten het domein van de economie te treden en lijkt nu te gaan knagen aan het geloof in de democratie. Zeker in de landen die het zwaarst getroffen zijn, worden regeringen weggestemd, maar verandert het beleid niet. De dictaten uit Brussel, Frankfurt en Berlijn wegen zwaarder dan de stem van het volk. Die arrogante houding van opnieuw de beleidsmakers opent de deur voor extreme protestpartijen, waarvan het vaak onduidelijk is hoe het democratisch gehalte is. Wat dat betreft kan Griekenland een testcase worden. De crisis heeft op een onvoorstelbare manier huisgehouden onder de bevolking. Het ziet er naar uit, dat op 25 januari het linkse Syriza als winnaar uit de bus zal komen. Het is echter allerminst zeker, dat deze partij dan ook daadwerkelijk kan gaan regeren. De tegenkrachten in Berlijn en Brussel hebben zich al gebundeld. merkel-junckerDat dit een onduldbare inmenging is in binnenlandse aangelegenheden schijnt niet tot de technocraten en politici door te dringen! Dit mogelijk toppunt van politieke arrogantie moet vroeger of later vreselijke consequenties uitlokken. Maar voorlopig is Europa blind voor het eigen falen en verhaalt men het eigen ongelijk op een steeds ongelukkigere bevolking. Hoe lang kan en zal dit doorgaan, voordat beleidsmakers bij zinnen komen en een einde maken aan hun dwaasheid? Cor Wijtvliet Bron: Joseph E. Stiglitz, Europe’s lapse of reason. Project-syndicate, January 8 2015 Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Column: Grexit?

    Na een tijd van relatieve rust dreigt opnieuw het risico van een Grexit. Die term, een samenvoegsel van ‘Griekenland’ en ‘exit’, verwijst naar een eventueel vertrek van Griekenland uit het eurogebied. De oorzaak van alle ellende: Wanneer landen die in economisch opzicht sterk van elkaar afwijken zich samenvoegen in een muntunie (zonder dat sprake is van een politieke unie) is dat doorgaans de opmaat tot een economische ramp. Terwijl het aanvankelijk allemaal juist zo’n succes lijkt.

    Wanneer een land zich bij een muntunie aansluit wordt de mogelijkheid opgegeven in de toekomst de eigen munt te kunnen devalueren en om zelf geld bij te kunnen drukken. Voor beleggers in staatsobligaties van zo’n land worden de risico’s daarmee fors verkleind waardoor de rente stevig daalt. Zo’n lage rente maakt de bestaande schulden heel makkelijk betaalbaar. Tot hervormen is geen enkele noodzaak en lenen is opeens spotgoedkoop. Ambtenarensalarissen kunnen omhoog, met uitkeringen kan ruimhartig worden omgegaan en ook een oplopende schuld is vanwege de lage rente geen enkel probleem.

    Althans, tot het moment dat de rente stijgt… Dan blijkt de schuld plotsklaps onhoudbaar en wordt ‘opeens’ duidelijk dat de oudje trucjes niet langer opgaan (het bijdrukken van geld en / of het devalueren van de eigen munt).

    Interne devaluatie

    De enige resterende optie is een zogeheten interne devaluatie. Waar een land buiten een muntunie aan concurrentiekracht kan winnen door de munt te devalueren moet dat proces nu als het ware intern gebeuren, door te hervormen en te bezuinigen. Maar eenvoudig is dat niet. Structurele hervormingen nemen vele jaren in beslag en bezuinigen betekent doorgaans ook minder belastinginkomsten wat de schuld des te ondraaglijker maakt. Zo wordt in Griekenland inmiddels al jarenlang hervormd en fors bezuinigd. En ondanks dat EUR 100 miljard van de Griekse schuld kwijtgescholden is, liep de Griekse schuldquote op van 105% aan het begin van de eurocrisis (in 2008) tot een recordhoge schuldquote van 175% afgelopen jaar.

    grexit1

    Hoe groot is de kans op een Grexit?

    Belastingbetaler de klos

    Over twee weken (op 25 januari) vinden er in Griekenland vervroegde parlementsverkiezingen plaats. Aan kop in de peilingen gaat momenteel de linkse partij Syriza, een soort Griekse SP. Syriza is van plan met het rigoureuze bezuinigingsprogramma te stoppen en af te schrijven op de Griekse schuld. Heel vreemd is het plan van Syriza niet. Hoe graag ze ook zou willen, Griekenland is simpelweg niet in staat haar volledige schuld terug te betalen. Waar de Griekse schuld tot enkele jaren geleden nog met name in handen van banken was zijn het nu de ECB, de Europese fondsen en het IMF die de Griekse schuld in bezit hebben. Het zijn daarmee eigenlijk gewoon de Europese belastingbetalers die straks voor de schade opdraaien. Volgens Merkel niet meer zo gevaarlijk... SyrizaWint Syriza de verkiezingen en wordt daadwerkelijk op Griekse schuld gekort dan zit de ECB met een probleem (een enorm pakket Griekse obligaties die nauwelijks nog wat waard blijken). Heel logisch dat de ECB in dat geval zou besluiten dat Griekenland niet langer deel kan blijven uitmaken van de euro en het land de muntunie maar moet verlaten. Opmerkelijk genoeg zou dat dan weer een beslissing zijn die ingaat tegen de wil van de Griekse bevolking zelf (en van Syriza). Grote vraag is vervolgens wat er gebeurt wanneer de rente van een andere probleemland in de eurozone begint op te lopen. Gaat de ECB dan opnieuw obligaties kopen met alle risico's van dien? Een andere optie is er goed beschouwd niet eens. Volgens de Duitse bondskanselier Merkel moet Griekenland zelf maar weten of ze in de euro wil blijven of niet. Een eventueel vertrek is volgens haar niet zo gevaarlijk meer. Wij plaatsen daar grote vraagtekens bij. Net zoals we die overigens al jarenlang bij het hele euro-experiment zetten.* Over de auteur: Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers en is tevens oprichter van http://www.warrenbuffett.nl/. Disclaimer: De artikelen van gastschrijver Hendrik Oude Nijhuis zijn op persoonlijke titel geschreven en hoeven daarom niet altijd de visie van Marketupdate te vertegenwoordigen. Marketupdate geeft geen beleggingsadvies en de artikelen van Hendrik Oude Nijhuis moeten ook niet als zodanig worden aangemerkt. Marketupdate heeft geen geld ontvangen of betaald voor deze bijdrage. *Een aantal van onze columns over de euro bundelden wij al weer bijna vijf jaar geleden (april 2010) in een online-boekje getiteld 'Terug naar de Gulden?'. Dit boekje is via deze link te downloaden (PDF-bestand):

  • Beproeft alles en behoud het goede

    rooseveltDe geschiedenis leert geen lessen! Maar aan wie of wat ligt dat? Ligt dat aan de geschiedenis zelf of ligt het aan de mensen die denken het beter te weten dan de geschiedenis. Een mooi voorbeeld van die menselijke hovaardij biedt het uitbreken van de financiële crisis in 2008. Al snel was duidelijk, dat deze crisis qua intensiteit die van de Grote Depressie van de jaren dertig van de vorige eeuw benaderde. Daarmee zou het scenario bekend moeten zijn hoe het best de nieuwe crisis het hoofd te bieden. Helaas hebben beleidsmakers niets met de lessen van de jaren dertig gedaan.

    Tussen 1929 en 1932 was voor toenmalig president Herbert Hoover een evenwichtig budget de sleutel naar herstel. Een dergelijk budget zou het bedrijfsleven vertrouwen inboezemen. Dat was toch een absolute voorwaarde om bedrijven te bewegen weer te gaan investeren. Het heeft allemaal niet mogen helpen en Hoover moest als president plaats maken voor Franklin D. Roosevelt. Die gooide het economisch gesproken over een heel andere boeg en had een simpele strategie: probeer alles om de vraag te verhogen en de productie te verbeteren en wat ook nog de werkloosheid kan verlagen. Alles wat werkt, daar ga je mee door en de rest gooi je overboord.

    Voor Roosevelt was een verantwoord budget een non-issue. Hij verhoogde de geldhoeveelheid en liet de tekorten lustig oplopen. Onder hem lieten de Verenigde Staten de Gouden Standaard los. Hij nam werklozen in overheidsdienst en gaf garanties af aan burgers die dreigden huis en haard te verliezen. Tenslotte ontwierp hij een antitrust beleid bedoeld om de monopolies in het bedrijfsleven te doorbreken. Natuurlijk was het beleid van Roosevelt geen onverdeeld succes, maar hij is er wel in geslaagd de crisis een halt toe te roepen en de economie weer op het spoor van groei te zetten. Was het nu zo vreemd geweest om in 2008 de receptuur van 1933 weer van de plank te halen en om te bezien wat dit keer wel en wat niet werkte. Het heeft niet zo mogen zijn. Teveel partijen haddenelection-hoover op onderdelen bezwaren tegen een dergelijk beleid. Zou bijvoorbeeld steunen van huiseigenaren, wier huis onder water stond, niet verkeerde keuzes belonen? Idem, zou hulp bij de herkapitalisatie van banken niet een verkeerd signaal uitzenden, namelijk dat roekeloos gedrag beloond wordt. Ook veel economen hebben zich verloren in eindeloze welles-nietes verhandelingen in plaats van een serieuze en redelijke aanpak van de crisis te ontwerpen. Kortom groepsbelang en eigenwaan hebben de aanpak van de crisis in zowel de Verenigde Staten als in Europa gefrustreerd. Misschien moeten alle lobbyisten en economische betweters maar eens goed de woorden van toen nog kandidaat Roosevelt uit 1932 ter harte nemen: ‘the country needs and demands bold, persistent experimentation. Take a method and try it. I fit fails, admit it frankly and try another. But above all, try something!’ Cor Wijtvliet Bron: J. Bradford DeLong, Try everything, Project-syndicate December 31 2014

    try-something

    Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Ook in 2015 blijft de Fed de muziek bepalen

    federal-reserve-buildingOngeveer heel de wereld gaat ervan uit dat de Federal Reserve in 2015 een begin maakt met het verhogen van de rente. Dat wil echter niet zeggen, dat zulks ook inderdaad komend jaar gaat gebeuren. Het wil evenmin iets zeggen over het tempo waarmee het gebeurt. Als we echter de recente geschiedenis als leidraad mogen nemen, dan is het maar te hopen dat de geschiedenis lessen leert en dat de Fed die ter harte neemt.

    In de jaren 2004 – 2006 duwde de Fed de rente omlaag naar een niveau van 1%. Het was het antwoord van de centrale bank op het leeglopen van de internetbubbel in de jaren na 2000. Dat beleid legde de basis voor de beruchte excessen in de financiële wereld en ook in de reële economie. Vervolgens nam de bank meer dan 24 maanden de tijd om de rente in een reeks van 17 kleine stapjes te verhogen naar 5,25%. Al die tijd werd de bubbel op de huizen- en kredietmarkt verder opgeblazen en staken consumenten zich dieper in de schulden en spaarden ze niet. De resultaten van dit beleid heeft schokgolven teweeggebracht die in heel de wereld ellende heeft gebracht.

    Heeft de Federal Reserve gefaald?

    De Fed en in het bijzonder Alan Greenspan en Ben Bernanke hebben nooit schuld bekend. Het monetaire beleid deugde. Het was het toezicht dat faalde. Dat moet daarom versterkt worden en banken moeten meer eigen vermogen op de balans hebben en minder schuld. Dat zijn op zich verstandige maatregelen, maar dat neemt allemaal niet weg dat het zeer accomoderende beleid van de Fed de weg plaveide voor een totaal verkeerd schatten van risico’s met alle gevolgen van dien. In retrospect mag je stellen, dat het beleid van 2004 – 2006 rampzalig heeft uitgepakt. De bange vraag moet zijn of het dit keer anders en beter zal gaan? Gerede twijfel is hier op zijn plaats. De Federal Open Market Committee (FOMC) hield in december heel veel slagen om de arm. Het FOMC huldigt de opvatting, dat er nog geen reden is om de huidige strategie los te laten en Janet Yellen denkt dat er nog wel enkele vergaderingen van de FOMC nodig zijn alvorens de definitieve beslissing genomen valt om de rente te gaan verhogen. De economie is nog kwetsbaar en ook het gevaar van deflatie is volgens Yellen nog niet geweken. Het kan dus opnieuw een tijdje duren voordat de renteverhoging enige vorm aanneemt en het monetaire beleid ‘genormaliseerd’ wordt.

    fed-employees

    Ondertussen heeft de Federal Reserve het stokje van de monetaire verruiming doorgegeven aan de Bank van Japan en gaat de ECB waarschijnlijk ook verruimen in de loop van 2015. De vloedgolf van liquiditeiten die naar de financiële markten stroomt, zal daarom in 2015 onverminderd aanhouden. Een groeiend koor aan verontrusten spreekt de vrees uit, dat dat niet langer zonder risico is. Ze spreken ook steeds vaker de vrees uit, dat de centrale banken niet langer in staat zijn effectieve controle uit te oefenen over de financiële sector en om deze weer op het goede spoor te zetten. De bankiers lijken vast geklonken aan de extreem lage rentes en aan de opgeblazen bankbalans. Dat was nuttig in tijden van nood, maar zeker in de VS is de noodsituatie al enige tijd geweken. Het effect van het huidig beleid is dat alleen de financiële markten profiteren, terwijl de reële economie zeker buiten de VS blijft sputteren en zuchten onder een gebrek aan koopkracht en de dreiging van deflatie.

    draghi-kuroda

    De grote uitdaging in 2015 voor de Federal Reserve, maar zeker ook voor ECB en Bank van Japan is, of ze in staat zijn de sirenen van de financiële markten te weerstaan. Die vragen alleen maar om meer zonder zich ook maar iets gelegen te laten liggen aan de noden en behoeftes van de reële economie. Is dat trouwens niet de kern van het bestaan van de centrale banken? Zorgen dat de markten hun plaats weten? Cor Wijtvliet, Bron: Stephen S. Roach, the Fed sets another trap. Project-syndicate, December 29 2014 Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Moet Europa investeren of consumeren?

    Europa gaat 2015 in als de hekkensluiter van de wereldeconomie. Na zes troosteloze jaren van bezuinigen en nog eens bezuinigen zijn de technocraten er in Brussel eindelijk van overtuigd dat op deze manier de groei niet terugkomt. Maar wat dan, welke weg moet er dan ingeslagen worden? Moet het accent komen te liggen op meer consumeren of op meer investeren?

    Zoals de zaken er nu voorliggen, lijkt de nieuwe Europese Commissie onder leiding van Jean-Claude Juncker de weg van de investeringen te kiezen. Daar hebben ze een op het eerste gezicht sterk argument voor. Anno 2014 komen de investeringen in de Eurozone € 400 miljard lager uit dan in 2007. Toch gaat de vergelijking niet echt op, omdat in 2007 de kredietbubbel een hoogtepunt bereikte. Er kwamen investeringen die achteraf bezien beter achterwege hadden kunnen blijven. De Commissie lijkt hier trouwens ook van doordrongen en is intern van mening, dat de kloof met 2007 geen €400 miljard bedraagt maar gecorrigeerd voor de omstandigheden hooguit € 200 miljard bedraagt.

    Maar misschien is € 200 miljard nog steeds een schromelijk overdreven bedrag. Er is een fundamentele factor die pleit tegen hoge extra investeringen en dat is de Europese demografie. De beroepsbevolking van de eurozone stabiliseert al sinds 2005 en zal naar verwachting in 2015 echt gaan dalen. De productiviteitsgroei in de eurozone stagneert ook al jaren. Als er in de komende jaren ook nog minder handjes beschikbaar zijn, dan zal de groei bijna automatisch lager gaan uitvallen. Als dat zo is, dan zijn er minder investeringen nodig om een evenwichtige verhouding capital/output te bewerkstelligen. Het is immers niet zo, dat altijd maar weer meer investeringen ook positief is. Overdaad schaadt en te hoge investeringen leveren op den duur minder rendement op. Of het Europese bankensysteem onder de huidige omstandigheden blij zal zijn met veel non-performing loans mag betwijfeld worden.

    eurozone-unemployment-cartoon

    Bezuinigen of investeren?

    Investeren

    Zullen de plannen van Juncker op de korte termijn überhaupt een positieve impact hebben? Investeringen vinden toch alleen plaats als de groei aantrekkelijk is of aantrekkelijk kan worden. Een lage rente is bij investeringsbeslissingen van secondair belang. De impact van een beleid gericht op monetaire verruiming kan wel eens heel weinig effect hebben. Zoals de zaken er nu voor staan, is er in de eurozone waarschijnlijk geen gebrek aan funding. Europese banken zitten op een reusachtig vermogen. Het is nog maar de vraag of de €21 miljard die Juncker beschikbaar stelt als garantiekapitaal banken op andere gedachten zullen brengen. Juncker wil bovendien, dat banken krediet beschikbaar stellen voor infrastructurele projecten. Dat zijn projecten met een hoog afbreukrisico, zo bewijst de geschiedenis. Die risico’s zijn niet financieel van aard, maar eerder politiek op nationaal niveau. Belangengroepen in menig land hebben er alle belang bij, dat de status-quo gehandhaafd blijft. pizzaMet andere woorden, een oproep om meer te investeren klinkt sympathiek en doortastend, maar zal waarschijnlijk weinig uithalen. Het niveau van investeren is niet zo laag als beleidsmakers ons graag willen vertellen. Landelijke en regionale barrières, die het effect van investeringen teniet doen, zijn niet financieel van aard. Misschien moet Europa hier ook weer een voorbeeld nemen aan de Verenigde Staten. Daar is de groei gebaseerd op een herstel van de consumptie. Dat herstel was mogelijk, nadat huishoudens hun financiën op orde hadden gebracht en hun schuldenlast afgebouwd. Toen de consumptie weer toenam, kwamen de investeringen vanzelf! Cor Wijtvliet Bron: Daniel Gros, Europe’s misguided investment mania. Project-syndicate, December 11 2014 Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Subsidie doodsteek katoenprijs

    Katoen is een belangrijk landbouwproduct. Alleen al in Afrika bezuiden de Sahara zijn ongeveer 15 miljoen mensen economisch en financieel rechtstreeks afhankelijk van katoen. In een land als Zambia is ongeveer 21% van de bevolking op de een of andere manier afhankelijk van katoen. Maar niet alleen in de opkomende markten weegt het belang van katoen zwaar, ook in Texas doet het dat. In die staat is dit verreweg het belangrijkste landbouwproduct.

    De 18.000 katoenboeren in de VS, maar zeker die in de opkomende markten gaan hele moeilijke jaren tegemoet. Dat is te wijten aan een combinatie van zeer overvloedige oogsten en ernstige marktverstoringen. Daardoor is de prijs tot onder een niveau van $ 0,60 per pond gezakt. Zo laag is de prijs sinds 2009 niet meer geweest. De belangrijkste bron van al het kwaad is China. Sinds 2010 kocht de overheid de katoenoogst van het land op tegen gegarandeerde prijzen, die boven de marktprijs lagen. Het resultaat was, dat afnemers hun heil buiten de landsgrenzen zochten en dat de voorraadschuren uitpuilden. Ongeveer 60% van de hele wereldvoorraad aan katoen ligt in de Chinese schuren. Deze politiek is in de praktijk een heilloze weg en financieel een bodemloze put gebleken, waar de Chinezen afscheid van hebben genomen. Ze proberen echter wel die enorme voorraden tegen afbraakprijzen op de internationale markten te dumpen en met succes. Chinese boeren blijven echter subsidies ontvangen om ernstige schommelingen in hun inkomen te voorkomen. De Chinese marktverstoring blijft met andere woorden gewoon doorgaan, maar waarschijnlijk iets minder heftig dan nu het geval is.

    katoenveldSubsidies verstoren de markt

    China is echter niet het enige land, dat zijn katoenboeren met subsidies knuffelt. Het gebeurt op veel plaatsen in de wereld. Volgens the International Cotton Advisory Committee (ICAC) verstrekten overheden wereldwijd afgelopen oogstjaar ongeveer $ 6,5 miljard aan de katoenboeren. Hierdoor is katoen naast suiker, melk en rijst het hoogst gesubsidieerde gewas ter wereld. Daarbij doen zich soms vreemde zaken voor. In Texas ontvangen boeren katoensubsidie zonder zelfs maar het gewas te verbouwen. Ondanks een afbouw van de subsidies mogen de genoemde 18.000 boeren gezamenlijk $ 453 miljoen per jaar opstrijken. Hierdoor is de Texaanse boer oneindig veel beter af dan zijn collega in Zambia die helemaal niets ontvangt. Het ICAC maar ook de Wereldbank is geen tegenstander van inkomenssteun aan de zwakste schakel in de supply chain, de boer. Het nadeel is echter, dat marktverstoringen aan de orde van katoenprijsde dag blijven, waardoor boeren nog jarenlang afbraakprijzen voor hun product betaald krijgen. Dat dreigt nu ook weer nu ook landen als India en Pakistan hun boeren grootschalig inkomenssteun beloven als de prijs nog lang te laag blijft. Als dat gebeurt, dan zal de prijs eerder nog verder dalen dan omhoog gaan. Over een periode van 25 jaar blijkt een prijs van $ 0,40 per pond de bodem van het prijsdal te zijn. Gemiddeld genomen beweegt de prijs van katoen zich in die periode in een bandbreedte van $ 0,40 - $ 0,80 per pond. De jaren 2010 en 2011 vormen de bekende uitzondering op de regel! Het is maar dat u het weet, beleggers! Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie: