Marketupdate

Categorie: Kredietcrisis

  • Chinese investeringsbank ongekend populair

    De nieuwe Chinese investeringsbank belooft een groot succes te worden, gezien het feit dat 52 landen zich al hebben aangemeld om ‘Prospective Founding Member’ te worden. De laatste dagen voor de sluitingsdatum van 31 maart stroomden de aanmeldingen binnen van verschillende West-Europese landen, inclusief de drie Scandinavische landen. Daarmee is de Asian Infrastructure Investment Bank (afgekort tot AIIB) op de kaart gezet als volwaardige tegenhanger voor ‘Westerse’ instituten als de Wereldbank, het IMF en de Asian Development Bank.

    De Chinese investeringsbank werd opgericht omdat China niet tevreden was over haar beperkte stemrecht in het IMF. Een poging meer zeggenschap te krijgen werd door de Verenigde Staten tegengehouden. Daarop besloot China, samen met tal van Aziatische landen, een alternatief voor dit Westerse instituut in het leven te roepen. Vorig jaar organiseerde China een bijeenkomst in Beijing, waar 21 landen de intentieverklaring ondertekenden om deel te nemen aan de investeringsbank. Begin maart begon het balletje te rollen, toen het Verenigd Koninkrijk tot ongenoegen van de Verenigde Staten zich als eerste ‘Westerse’ land bij het Chinese initiatief aansloot. Grote Europese landen als Duitsland, Frankrijk en Italië volgden in haar voetsporen en enkele dagen later had een groot deel van Europa zich ingeschreven. Ook Nederland doet mee aan het initiatief. Zelfs Japan en de Verenigde Staten, landen die het Chinese initiatief met enige argwaan bekeken, willen nog op enige wijze samenwerken met de Chinese investeringsbank.

    China wil Azië en Europa verbinden

    De volgende wereldkaart van Wikipedia laat zien welke landen zich inmiddels hebben aangemeld bij de AIIB. Blauw zijn de landen die vorig jaar al een intentieverklaring ondertekenden in Beijing en die vanaf de eerste dag een lidmaatschap krijgen. Groen zijn de landen die zich later hebben aangemeld en geel zijn de landen die op het moment van schrijven nog met de aanmelding bezig zijn. De Chinese investeringsbank heeft geen aanmeldingen gekregen vanuit Afrika (met uitzondering van Egypte). De meest logische verklaring daarvoor is dat China voornamelijk de oude handelsroutes tussen Azië en Europa wil herstellen, de zogeheten 'Silk Road'. China investeert ook in de infrastructuur van Afrikaanse landen, meestal in ruil voor waardevolle grondstoffen van het continent. In 2010 publiceerde de in Japan gevestigde denktank 'Asian Development Bank Institute' een rapport waarin de totaal benodigde investering in infrastuur tussen 2010 en 2020 geschat werd op $8 biljoen. Vanaf de start ligt er naar schatting $100 miljard in de kas van de AIIB.

    aiib-map-deelnemende-landenMeer dan vijftig landen hebben zich al aangemeld voor deelname aan de Chinese investeringsbank (klik voor grotere versie)

    'One Belt, One Road'

    China probeert ook rechtstreeks investeerders op te halen in het bedrijfsleven, zo meldt Reuters. Met het nieuwe 'One Belt, One Road' initiatief wil China het Aziatische continent beter verbinden met zowel Europa als Afrika. Het gaat om investeringen in spoorwegen, snelwegen, stroomkabels, internetkabels en pijpleidingen voor het transport van olie en gas. Al deze investeringen moeten het verkeer van goederen, personen en informatie binnen Azië en met Afrika en Europa stimuleren.

    Zie ook:

  • Spaarders lopen miljarden aan spaarrente mis

    Spaarders lopen miljarden mis door de extreem lage rente. De Zwitserse verzekeraar Swiss Re deed onderzoek naar de situatie in de Verenigde Staten en concludeerde dat Amerikaanse spaarders tussen 2008 en 2013 ongeveer $470 miljard aan rente zijn misgelopen. Wereldwijd is het misgelopen rendement op spaargeld nog veel groter, want ook in andere delen van de wereld hebben centrale banken de rente kunstmatig verlaagd naar een absoluut bodemniveau. Niet alleen spaarders zijn de dupe geworden van de financiële repressie, maar ook de pensioenfondsen en verzekeraars die rendement moeten halen op staatsobligaties en andere schuldpapieren.

    In het rapport ‘Financial Respression: The Unintended Consequences’ maakt Swiss Re de balans op tussen de voordelen en de nadelen van de extreem lage rente. Door de lage rente leveren spaartegoeden en obligaties minder op, maar stijgt juist de waardering van activa als aandelen en vastgoed. In dezelfde periode dat Amerikanen $470 miljard aan spaarrente misliepen steeg hun vermogen in vastgoed naar schatting met $1 biljoen. Ook spaarders die op tijd hun toevlucht zochten tot de aandelenmarkt hebben weinig last gehad van de lage rente, want de totale waarde van aandelen steeg in dezelfde periode van vijf jaar met maar liefst $9 biljoen.

    Vergelijken we de nominale stijging van de vermogenstitels met het verlies van een paar honderd miljard aan rente opbrengsten, dan zou je de conclusie kunnen trekken dat we nu beter af zijn dan voor de crisis. Maar dat is niet het hele verhaal…

    financial-repression-indexFinanciële repressie is volgens Swiss Re sterk toegenomen

  • Frankrijk zet rem op gebruik contant geld

    Frankrijk gaat nog meer beperkingen opleggen aan contante betalingen, zo verklaarde de Franse minister van Financiën Michel Sapin eerder deze maand. Vanaf september wordt het maximale bedrag dat Fransen contant mogen betalen verlaagd van €3.000 naar €1.000, terwijl de limiet voor buitenlanders van €15.000 naar €10.000 wordt teruggebracht.

    Volgens Sapin zijn de maatregelen nodig om terrorisme en het witwassen van geld tegen te gaan. Iedere keer als iemand in één maand meer dan €10.000 contant geld opneemt moet daar vanaf september melding van worden gemaakt aan de Tracfin organisatie, die zich bezighoudt met bestrijding van fraude en witwaspraktijken.

    Spaarders die contant geld in euro’s willen omwisselen voor een vreemde valuta worden ook beperkt in hun mogelijkheden. Kon je tot voor kort maximaal €8.000 aan contant geld omwisselen voor een vreemde valuta zonder een identiteitsbewijs te tonen, vanaf september is dat hooguit €1.000.

    contant-geldFrankrijk wil gebruik contant geld verder inperken

  • Europa steekt nog steeds de kop in het zand

    Men zegt dat de crisis in Europa voorbij is en dat vanaf 2015 alles echt beter zal gaan. Dat optimisme is te merken aan het crisismanagement van het moment. Er is alle aandacht voor op zich minder belangrijke onderwerpen. Een voorbeeld van dit soort crisismanagement is de overdreven en niet aflatende aandacht voor alles wat er in Griekenland gebeurt.

    Natuurlijk is een bevredigende oplossing van het Griekse probleem van groot belang voor de toekomst van de eurozone. Dat wil echter niet zeggen, dat prangendere problemen om een aanpak en oplossing vragen. Dan doelen we vooral op de onevenwichtigheden die het leven van zoveel Europeanen nagenoeg onverdraaglijk maken. Vergelijk maar eens de prijzen in een Zuid-Europese supermarkt met die in bijvoorbeeld een Duitse supermarkt. Dan blijkt, dat de koopkracht van de ene euro heel veel afwijkt van die van de andere. Het blijkt namelijk, dat de prijzen in het arme Zuiden aanmerkelijk hoger zijn dan die in het rijke Noorden.

    kop-in-het-zand

    Een verklaring voor deze aberratie is de lopende rekening van beide landen. Duitsland heeft een overschot op die lopende rekening die ten minste 7,75% van het bruto binnenlands product (BBP) beloopt. De Grieken daarentegen hebben een groot tekort op de lopende rekening ondanks schokkend harde ingrepen in de economie. Er zijn meer buitensporige onevenwichtigheden in de eurozone, zoals bijvoorbeeld de arbeidskosten en in het intra-Europese betalingssysteem, Target 2. euro-voetbal

    Eurozone uit balans

    Al die ratio’s wijzen maar op een ding. De Eurozone is uit balans geraakt en dat hoeft op zich geen ramp te zijn. Die onbalans moet echter op den duur wel verdwijnen. Daar mag je echter een hard hoofd over in hebben. Het Europese economische establishment heeft tot nu toe een fataal beleid voorgestaan. Dat had gedacht dat door zich simpelweg aan te passen de eurozone uit de crisis zou geraken. De belangrijkste aanpassing zou die van lonen en prijzen zijn. In de zuidelijke periferie moesten lonen en prijzen 10% tot 30% dalen in vergelijking met die in Duitsland. Landen in het Noorden met een overschot zouden in een ideale omgeving de lonen en prijzen verhoogd hebben om de last van de tekortlanden enigszins te verlichten. Die symmetrische aanpassing heeft echter niet plaatsgevonden en dat is voor een deel te wijten aan de lage inflatie. De geschiedenis leert, dat lonen maar heel moeizaam omlaag gaan. Als Duitsland een inflatie zou kennen van 4% en Griekenland van nagenoeg 0%, dan zou na verloop van pakweg vijf jaren de aanpassing van lonen en prijzen een feit zijn. Maar hoe kan in hemelsnaam de inflatie in Duitsland oplopen? Bij wet moet in dat land het overheidsbudget in evenwicht en liefst nog een kleine plus laten zien. Dan is het onmogelijk dat de inflatie oploopt en dus rest er het Zuiden niets anders dan een draconisch aanpassingsproces over een lange reeks van jaren.

    titanic

    Er is dus geen echte en geloofwaardige aanpassing mogelijk en dat maakt een effectief gezamenlijk economisch beleid nagenoeg onmogelijk. Dat maakt het weer onmogelijk, dat sterke staten belastinggelden sturen naar de zwakke lidstaten, zoals dat in de Verenigde Staten sinds jaar en dag gebeurt. Het kan dus niet uitblijven dat de spanningen tussen lidstaten intenser worden. Griekenland is daar het eerste voorbeeld van. Mocht de eurozone instorten bijvoorbeeld door een Grexit, dan is dat niet het gevolg van Griekse onwil of chantage maar van onderliggende onevenwichtigheden! Cor Wijtvliet Bron: Wolfgang Münchau, the real eurozone problems are hiddem under the bonnet. Financial Times, March 29 2015 Cor WijtvlietOver Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Mevrouw Yellen heeft geen haast om de rente verhogen

    Het interpreteren van de woorden van de centrale bankiers van de VS is sinds Alan Greenspan een heuse wetenschap geworden. Het lijkt een beetje op het interpreteren van de toespraken die vroegere communistische leiders hielden. Het ging om de details. En dus ging het erom of mevrouw Yellen, de huidige Amerikaanse centrale bankier, wel of niet het woord ‘patience’ zou gebruiken of niet. Als ze het gebruikte, dan zou de rente in de VS voorlopig niet omhoog gaan en andersom.

    Mevrouw Yellen gebruikte het woord ‘patience’ niet maar gaf tegelijkertijd weer wel aan, dat een renteverhoging nog even op zich laat wachten. Ze deed dat om drie goede redenen. De eerste is economisch van aard. De consensus onder economen is, dat de economie van de VS gestaag groeit en dat die groei nog wel even blijft aanhouden. De arbeidsmarkt presteert onverwacht sterk, waardoor de werkloosheid nog slechts 5,5% bedraagt. Er zijn echter wel vraagtekens te zetten bij de kwaliteit van die nieuwe stortvloed aan banen. Nog teveel zijn parttime, terwijl veel werkzoekenden maar ook werkenden een voltijdbaan zoeken die behoorlijk betaald wordt. De reële loonstijging voor de doorsnee werknemer blijft beneden 2% en dus ligt een reële verhoging van de consumptie niet voor de hand. Voor de Fed is dat een absolute must!

    yellen

    Ondanks die gezonde economische groei en sterke arbeidsmarkt is er nog geen begin te bespeuren van een opleving van de inflatie. Die zal op zijn best uitkomen op 1,7% en als de olieprijzen blijvend dalen, nog lager. Daar komt nog bij, dat de dollar in 2015 al 10% aan waarde gewonnen heeft. Van een aanhoudende waardestijging van de valuta gaat een deflatoire werking uit en daar heeft de Fed een broertje dood aan! Een renteverhoging zal de dollar alleen maar aantrekkelijker maken voor de beleggers in binnen- en buitenland.

    unemployment-forecastMaar zelfs als de Fed zou besluiten op korte termijn te gaan verhogen, dan zou dat weinig invloed hebben op de lange rente. Dat heeft alles te maken met de veelal negatieve rente in Europa en Japan. Die hebben de neiging nog negatiever te worden dankzij het Europese monetaire verruimingsbeleid. Op dit moment bieden de Opkomende Markten evenmin een handzaam en aantrekkelijk alternatief voor beleggers. Ook in deze landen staat de rente onder druk. En dus biedt de licht gestegen rente op het Amerikaanse schatkistpapier een aantrekkelijk alternatief voor beleggers. In deze omgeving zou het onverstandig zijn de rente fors te verhogen. Het zou tot paniek op de obligatiemarkten kunnen leiden! De derde en laatste reden om een rentebesluit even op zijn beloop te laten is een puur technische. Amerikaans schatkistpapier is schaars geworden door de grootschalige inkoop van de Fed en door het slinkend tekort van de overheid. Daardoor wordt er minder schatkistpapier in de markt geplaatst. Een schaarste aan papier zou bij een renteverhoging een averechtse uitwerking kunnen hebben. Cor Wijtvliet Cor WijtvlietOver Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Enorme dollarschuld van $9 biljoen bedreigt opkomende markten

    dollar-debts-worldwideSteeds vaker horen we dat de rest van de wereld haar afhankelijkheid van dollars wil verkleinen, een fenomeen waarvoor de term de-dollarisatie bedacht is. Maar in de praktijk blijkt de afhankelijkheid van de dollar ook buiten de VS bijzonder groot. Ambrose Evans Pritchard schrijft in een artikel voor de Telegraph dat er in de wereld buiten de VS meer dan $9 biljoen aan dollarschulden zijn gemaakt door bedrijven en huishoudens.

    Deze schulden moeten afgelost worden en dat creëert een enorme vraag naar dollars. Dat zien we terug in de alsmaar stijgende dollarindex sinds de beëindiging van het stimuleringsprogramma van de Federal Reserve. Nu buitenlandse investeerders zich terugtrekken uit opkomende markten wordt de schaarste aan dollars, en daarmee ook de last van de dollarschulden in opkomende markten, steeds groter.

    De afgelopen vijftien jaar hebben bedrijven in Aziatische en Latijns-Amerikaanse landen ongekende hoeveelheden dollars geleend tegen zeer aantrekkelijke rentes. Die lage rente is nog steeds een voordeel, maar nu de dollar zoveel in waarde is gestegen ten opzichte van de valuta van opkomende markten wordt het voor deze bedrijven steeds moeilijker de schuldenlast te dragen. Sinds 2000 is de hoeveelheid dollarschulden in opkomende economieën toegenomen van $2 naar $9 biljoen.

  • Zweden verlaagt rente naar -0,25%

    De Zweedse centrale bank heeft vandaag de rente van -0,1 naar -0,25 procent verlaagd. Met deze renteverlaging wordt het minder aantrekkelijk om spaargeld aan te houden in deze valuta en wordt de concurrentiepositie van Zweedse bedrijven op de internationale markt verbeterd. De centrale bank wil de inflatie aanjagen en maakt het daarom nog aantrekkelijker om geld te lenen. Het is de vraag of die maatregel gaat helpen, want krediet wordt alleen verstrekt wanneer de private sector daarom vraagt en zonder een krachtig economisch herstel zullen bedrijven en consumenten niet snel meer geld gaan lenen. De Zweedse centrale bank treedt in de voetsporen van de ECB en de Zwitserse centrale bank, die ook al enige tijd een negatieve depositorente hanteren. Vorige maand introduceerde de Zweedse Riksbank een negatieve rente van 0,1%.

    Naast de renteverlaging wordt ook het experimentele stimuleringsprogramma voortgezet. Het stimuleringsprogramma, dat begon met het kopen van 10 miljard Zweedse kronen (~€1 miljard) aan staatsobligaties, wordt vanaf vandaag met nog eens 30 miljard kronen (~€3 miljard) opgeschroefd. De renteverhoging geldt per ingang van 25 maart, de aankoop van staatsobligaties vindt plaats tussen 26 maart en begin mei. De centrale bank voegt in deze periode schuldpapier met looptijden tot 25 jaar aan haar balans toe.

    Riksbank-Sweden

    Zweedse Riksbank verlaagt rente van -0,1 naar -0,25 procent en breidt stimuleringsprogramma verder uit

  • Rabobank gereed voor negatieve rente

    De Rabobank bereid haar ict-systemen voor op een tijdperk met negatieve rente, zo schrijft RTL op basis van bronnen bij de bank. Dat betekent dat de bank serieus rekening houdt met een toekomst waarin spaarders gaan betalen om geld op een bankrekening te mogen parkeren. De afgelopen jaren is de spaarrente flink gedaald als gevolg van de renteverlagingen door centrale banken wereldwijd. De Rabobank was vorige week zelfs de eerste grote bank in Nederland die de rente onder de 1% liet zakken. De negatieve rente komt steeds vaker in beeld nu de ECB een negatieve depositorente hanteert en de vlucht naar veiligheid de rente op kortlopende staatsobligaties tot ver onder het nulpunt gedrukt heeft.

    De Rabobank benadrukt dat dat het heel uitzonderlijk zou zijn als de spaarrente echt negatief wordt, maar dat het tegelijkertijd ook niet uit te sluiten valt. Daarom worden nu alvast voorbereidingen getroffen om de computersystemen gereed te maken voor dit ongebruikelijke fenomeen. Grote zakelijke klanten en financiële instellingen kunnen al te maken krijgen met een negatieve rente als ze kortstondig geld bij de Rabobank parkeren.

    rente-ontwikkeling-grootbanken

    De spaarrente daalt nog steeds, de Rabobank houdt al rekening met negatieve rente

  • ECB kan nauwelijks genoeg obligaties vinden

    De ECB maakte in januari bekend voor in totaal €1.140 miljard aan staatsobligaties op te kopen, maar het is de vraag of de centrale bank zoveel schuldpapier uit de markt kan halen. Er is nu al een schaarste aan veilig schuldpapier, gezien de extreem lage en soms zelfs negatieve rente op staatsleningen. Die schaarste zal alleen maar groter worden wanneer de ECB voor €60 miljard per maand in de obligatiemarkt stapt.

    De ECB heeft gezegd dat ze naar rato staatsobligaties zal kopen van alle Eurolanden. De verdeelsleutel wordt daarbij bepaald door het aantal inwoners en de omvang van de economie van ieder Euroland. Dat betekent dat de ECB ook veel Duitse obligaties zal opkopen, schuldpapier dat nu al moeilijk te krijgen is. “Het zal daarom een uitdaging worden voor de ECB om haar QE doelstelling te behalen”, zo verklaarde Anthony O’Brien van Morgan Stanley tegenover de Wall Street Journal.

    Vooral de Duitse staatsobligaties zijn schaars geworden door de vlucht naar veiligheid en door het streven van de Duitser overheid om het begrotingstekort terug te brengen naar nul. Dit jaar geeft Duitsland naar verwachting €147 miljard aan nieuwe obligaties uit met looptijden van twee tot dertig jaar, maar gedurende deze periode zal ook voor €132 miljard aan obligaties worden afgelost…

    Short Supply for ECB

    Vraag naar obligaties is veel groter dan het aanbod

  • Handelsoverschot China naar recordniveau

    China zag haar handelsoverschot in februari stijgen tot 370,5 miljard yuan, een toename van 48,9% ten opzichte van dezelfde maand van vorig jaar, zo schrijft Bloomberg. In totaal exporteerde de tweede grootste economie ter wereld de afgelopen maand voor 1,04 biljoen yuan aan goederen en diensten, terwijl de omvang van de import op  666,1 miljard yuan uitkwam. Het cijfers is opvallend, want in januari was er nog sprake van een jaar-op-jaar krimp van 3,2% in de export. Ook was 2014 het derde jaar op rij waarin het totale handelsoverschot – gemeten in Chinese yuan – daalde.

    Het overschot was in februari meer het gevolg van dalende import dan van stijgende export. Het is moeilijk om precies aan te wijzen waar de stijging van de export vandaan komt, maar het lijkt waarschijnlijk dat het wisselkoerseffect daar een grote rol in heeft gespeeld. De dollar werd in februari opnieuw meer waard, waardoor de VS goedkoper goederen kon exporteren uit China. Tegelijkertijd verzwakte de yuan, waardoor het voor Chinezen minder aantrekkelijk werd goederen te importeren uit het buitenland.

    china-exports

    China haalde in januari recordoverschot op de handelsbalans

  • Grafiek: Rente staatsobligaties verder omlaag door stimulering ECB

    Gisteren begon de ECB met het stimuleringsprogramma dat begin dit jaar al werd aangekondigd. Het plan is om tot ver in 2016 iedere maand ongeveer €60 miljard aan schuldpapier uit de markt te halen, waaronder staatsobligaties van eurolanden. Bij een schaarste aan staatsobligaties miste het stimuleringsprogramma haar uitwerking niet, want de rente op schuldpapier van Duitsland, Nederland, Frankrijk, België, Finland en Oostenrijk daalde gisteren aanzienlijk.

    RBS hield de koersen bij en maakte daar de volgende grafiek van. De blauwe, rode en groene balkjes vertegenwoordigen respectievelijk de 5-jaars, 10-jaars en 30-jaars staatsleningen. Vooral die laatste twee werden op grote schaal gekocht, gezien de daling van acht tot tien basispunten in al deze landen. De rente op het staatspapier van Ierland, Spanje en Italië ging veel minder hard omlaag. Deze schuldpapieren zijn minder populair bij beleggers en worden blijkbaar voor een minder hoge prijs van de hand gedaan door banken en pensioenfondsen.

    Gratis lenen?

    De schaarste aan veilig onderpand en het opkoopprogramma van de ECB zorgen ervoor dat de rente naar ongekend lage niveaus is gezakt. Duitsland en Nederland betalen momenteel respectievelijk 0,31% en 0,35% over een 10-jaars lening, terwijl 'probleemlanden' als Spanje en Italië tegen 1,27% kunnen lenen op de kapitaalmarkt. Ook Frankrijk en Portugal kunnen hun schulden financieren tegen een rente waar ze drie jaar geleden alleen maar van konden dromen, deze landen lenen voor respectievelijk 0,6% en 1,73%.

    bond-yield-ecb-buying

    Stimuleringsprogramma ECB heeft nu al effect op de 10-jaars rente (via twitter)