Marketupdate

Categorie: Kredietcrisis

  • Negatief rendement op €21 miljard aan obligaties

    ecbDoor het stimuleringsprogramma van de ECB is het rendement op meer dan €21 miljard aan gedekte obligaties inmiddels negatief geworden, zo schrijft Bloomberg. Gedekte obligaties zijn relatief hoogwaardig schuldpapier, uitgegeven door banken en gedekt door onderpand. Vaak gaat het om gebundelde hypotheekleningen, die als beleggingsobject worden aangeboden aan grote beleggingsfondsen en pensioenfondsen. Het zijn obligaties die worden uitgeschreven door onder meer Deutsche Bank, ING en BNP Paribas en die gewild zijn door hun goede kredietbeoordelingen. De ECB heeft sinds oktober vorig jaar al €51,2 miljard van dit schuldpapier uit de markt gehaald om de eurozone te ondersteunen. Met het stimuleringsprogramma van €1.140 miljard van de ECB in het vooruitzicht zal er het komende anderhalf jaar nog veel meer schuldpapier uit de markt worden gehaald. Hierdoor zal het rendement op obligaties alleen maar verder dalen.

  • Nieuwe norm: Negatieve rente op obligaties

    bondsDe financiële markten lijken een nieuwe werkelijkheid binnengetreden. Er zullen maar weinig handelaren zijn die verwacht hadden dat de rente op obligaties negatief kan worden. Maar het is de werkelijkheid van vandaag de dag. Obligatiebeleggers gaan ermee akkoord dat ze verlies lijden, als ze hun obligaties de volle looptijd in bezit houden. De vergoeding op de Duitse Bund met een looptijd van acht jaar bedraagt nu -0,08%. En een negatieve rente lijkt meer en meer de norm te worden. Al meer dan een kwart van de Europese markt voor staatsobligaties noteert een negatieve rente of een negatief rendement. Dat gaat om een bedrag van meer dan € 2 biljoen.

    In het verleden is het wel vaker voorgekomen dat rendementen op obligaties negatief waren, maar dat bleef gewoonlijk beperkt tot papier met een heel korte looptijd. Dat was eerder uitzondering dan regel. Op dit moment is het beeld 180% gedraaid. Steeds meer papier krijgt een negatieve rente of een negatief rendement, waarbij de looptijd kan oplopen tot wel vijf jaar.

    bonds-eurozone-negatieve-yield-countriesNegatieve rente?

    Een negatief rendement wijst erop, dat de belegger betaalt om te mogen beleggen. Het wil echter weer niet zeggen, dat de belegger geen coupon ontvangt. Dat kan heel goed. Het wil alleen maar zeggen, dat de prijs die de belegger bereid is te betalen hoger uitvalt dan de uitbetaling in coupons en terugbetaling van de hoofdsom. Het belangrijkste motief om hiermee genoegen te nemen is het ontbreken van een deugdelijk alternatief. Zo is de rente op de Duitse Bund van -0,08% nog altijd aantrekkelijker dan de depositorente van -0,20% die banken de ECB moeten betalen als ze daar hun overtollige liquiditeiten stallen. Beleggers houden eveneens serieus rekening met de mogelijkheid dat de huidige economische situatie in Europa erg onvoorspelbaar is. Beleidsmakers doen bijna wanhopig hun best om daar verandering ten goede in te brengen. Gecorrigeerd voor inflatie lijken ‘fixed returns’ in geval van dalende inflatie of deflatie aantrekkelijk voor beleggers ondanks een negatieve rente. Daar komt nog bij dat menig belegger hoopt te profiteren van het duurder worden van de valuta waarin de staatsobligatie is uitgedrukt! Ook dat kan een positief effect hebben op het uiteindelijke rendement. De belangrijkste reden voor beleggers om (tijdelijk) een negatief rendement te accepteren, zijn de plannen van Mario Draghi, president van de bonds-eurozone-negatieve-yieldECB. Vanaf deze maand gaat de Europese variant van quantitative easing(QE) van start. Staatsobligaties worden maandelijks voor tientallen miljarden euro’s opgekocht. Sommige beleggers speculeren erop, dat de vraag naar schatkistpapier van de zijde van de ECB zo groot wordt, dat de prijs vanzelf omhoog gaat. Door massaal op het QE programma vooruit te lopen is de rente ver, heel ver weggezakt. Volgens sommigen is de rente op bijvoorbeeld de Duitse Bund al zover gedaald, dat je je als belegger moet afvragen of die obligatie op termijn nog wel waarde biedt! Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • De aandeelhouder is de baas

    Normaal gesproken lenen bedrijven geld om nieuwe investeringen te doen, maar uit nieuw onderzoek is gebleken dat de grootste bedrijven de afgelopen dertig jaar voornamelijk geld geleend hebben om de aandeelhouders te plezieren. Bedrijven hebben door de extreem lage rente van de afgelopen jaren massaal geld geleend, dat voor het grootste deel rechtstreeks ten goede kwam aan de aandeelhouder. In 2014 leenden bedrijven in de VS door de gunstige rente een recordhoeveelheid van $1,5 biljoen. Door steeds meer aandelen terug te kopen en door extra dividend uit te keren zijn veel grote beursgenoteerde bedrijven getransformeerd naar winstmachines voor het grootkapitaal.

    Onderzoek

    Econoom J.W. Mason van het Roosevelt Institute legde voor zijn onderzoek de instroom en de uitstroom van geld in de grote beursgenoteerde bedrijven naast elkaar. De instroom van geld is samengesteld uit winst uit de normale bedrijfsvoering en geleend geld, terwijl de uitstroom bestaat uit investeringen in het bedrijf enerzijds en winstuitkering voor aandeelhouders anderzijds. Gebruikten beursgenoteerde bedrijven in 1960 van iedere geleende dollar gemiddeld $0,40 voor het doen van investeringen, in 1980 was dat al teruggelopen tot slechts $0,10 op iedere dollar.

    In zijn onderzoek vond Mason een sterke correlatie tussen de hoeveelheid geleend geld en de winstuitkering aan aandeelhouders, een correlatie die nog niet bestond voor de tijd van Gordon Gekko. Mason schrijft:

    “Sinds de jaren ’80 zijn de bedrijven die het meeste geld lenen vaak ook de bedrijven die het meeste uitkeren aan aandeelhouders. Wat is de logica voor een bedrijf om geld te lenen, als dat geld vervolgens meteen wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders? Het is raadselachtig. […] Veel ideeën uit de wereld van corporate finance zijn gebaseerd op een ouderwets idee van hoe de wereld werkt. Financiering is niet langer een instrument om geld in een productieve onderneming te krijgen, maar om geld uit productieve ondernemingen te halen.”

    ibm-logo-classic

    IBM

    Een goed voorbeeld van deze verandering is het bedrijf IBM, een bedrijf dat groot is geworden met de uitvinding van de Big Blue, de creditcard, de floppy en de pinautomaat. Dat waren allemaal grote technologische innovaties die de wereld aanzienlijk veranderd hebben. Maar met de dalende opbrengsten in de jaren negentig begon het bedrijf opeens te reorganiseren in haar personeelsbestand. In een periode van tien jaar werden 180.000 werknemers van het bedrijf ontslagen.

    Ondanks deze tragedie wist IBM wel de miljarden dollars te vinden om aandeelhouders uit te betalen. Ook werden programma’s opgestart om eigen aandelen in te kopen en dividend te verhogen. Tussen 2003 en 2012 keerde het technologiebedrijf $130 miljard uit aan de aandeelhouders, meer dan het bedrag dat gedurende deze periode binnen kwam aan winst uit de normale bedrijfsvoering. In 2012 leende IBM $34 miljard, terwijl ze in hetzelfde jaar $38 miljard aan aandeelhouders uitkeerde.

    'Nieuwe normaal'

    Toen Mason aan zijn onderzoek begon had hij een andere vraag in gedachten. Hij zocht empirisch bewijs voor de dalende bedrijfsinvesteringen sinds het uitbreken van de financiële crisis. In plaats daarvan kwam de hierboven beschreven trend in beeld, die al drie decennia aan de gang is. "Het gaat nu allemaal heel anders in de wereld van bedrijfsfinanciering. Er is nu veel meer druk van aandeelhouders om zo veel mogelijk geld dat in de onderneming zit eruit te halen", zo beschrijft Mason in zijn onderzoek. In het verleden was het gebruikelijk dat bedrijven hun winsten opnieuw investeerden in de onderneming, mede om belastingtechnische reden. Waren er geen lucratieve kansen om te investeren, dan werd het dividend voor de aandeelhouders verhoogd. Maar in de afgelopen decennia is de macht langzaam maar zeker verschoven van het bedrijf naar de aandeelhouder. De aandeelhouder is koning en het bedrijf en de mensen die daar werken zijn vaker het ondergeschoven kindje. Door slim gebruik te maken van belastingparadijzen en financiële constructies is zijn belasting niet langer een drempel om geld in de onderneming te houden.

    Duurzaam?

    Aandeelhouders hebben de afgelopen decennia veel meer macht naar zich toe getrokken. De winstgevendheid van bedrijven is daardoor toegenomen, maar heeft dat geen negatieve gevolgen voor de onderliggende bedrijfsvoering? Om een bedrijf op lange termijn gezond te houden moet ze niet worden leeggezogen door aandeelhouders, maar moet er ook ruimte zijn om te investeren in personeel, technologie en innovatie. Wordt dat wel correct weerspiegeld door alsmaar stijgende aandelenkoersen? Bron: International Business Times

  • Tegenlicht: Bankgeheimen van Joris Luyendijk

    Journalist en antropoloog Joris Luyendijk bevond zich twee jaar onder bankiers en schreef er een boek over. Tegenlicht sprak met Luyendijk over de ervaringen die hij heeft opgedaan in de Londense City. De rode draad uit het verhaal is dat banken maar weinig van de crisis geleerd hebben en dat we nog steeds een heel kwetsbaar financieel systeem hebben dat opnieuw getroffen kan worden door een grote crisis zoals in 2008 gebeurde. Luyendijk merkt op dat er nauwe banden onderhouden worden tussen de politiek en het bankwezen, wat volgens hem te maken heeft met het feit dat overheden snel in moeten grijpen als een bank in de problemen komt. Het is dan handig om als commerciële bank de juiste connecties te hebben in de politiek.

    Ook verbaast Luyendijk zich erover hoe weinig interesse er in de maatschappij is voor de banken en het financiële systeem. Het lijkt alsof iedereen de gevaren ziet van terroristische aanslagen, terwijl men niet het gevaar ziet van grote schokken in het financiële systeem. Voor de gemiddelde Marketupdate lezer vertelt Luyendijk weinig opzienbarende dingen, maar voor iedereen die wat minder goed in de materie zit kan het een eye-opener zijn. Daarom kunnen we iedereen aanbevelen deze aflevering van Tegenlicht te kijken en vrienden en familie erop te attenderen.

    Klik hier om het boek ‘Dit kan niet waar zijn’ van Joris Luyendijk te bestellen.

  • Ivan Moen (Optimix): “Stimulering ECB reden om goud te kopen”

    De extreem lage rente stelt vermogensbeheerders voor een grote uitdaging. Obligaties leveren steeds minder rendement op, terwijl de aandelenkoersen de afgelopen jaren al behoorlijk gestegen zijn. Wie geld op een spaarrekening parkeert ontvangt vandaag de dag niet veel meer dan één procent rente. Met een klein beetje inflatie ga je er op termijn dus op achteruit! De opties zijn beperkt, maar vermogensbeheerder Ivan Moen van Optimix ziet juist nu kansen om te beleggen in goud. Hij verlaagde de weging van aandelen in zijn beleggingsportefeuille ten gunste van goud.

    Een opvallende stap, want onze ervaring leert dat veel vermogensbeheerders zeer terughoudend of zelfs totaal niet geïnteresseerd zijn in goud. Het kopen van goud wordt vaak afgedaan als een speculatieve grondstofbelegging. Het levert immers geen cashflow op en is daardoor lastiger te waarderen dan aandelen of obligaties. Wat zijn de argumenten van Ivan Moen om goud te kopen? En welke rol speelt het edelmetaal volgens hem in een beleggingsportefeuille? We stelden hem een aantal vragen…

    In een publicatie van het Financieel Dagblad zegt u dat goud door het stimuleringsprogramma van de ECB weer interessant is geworden. Kunt u toelichten waarom?

    "Goud heeft een negatieve correlatie met de reële rente. Door het stimuleringsprogramma van de ECB is de verwachting dat de rente nog wat verder zal dalen en dat de inflatieverwachting op termijn zal toenemen. Daardoor wordt de reële rente nog verder omlaag gedrukt en dat maakt het interessanter om goud te kopen. Daar komt bij dat het stimuleringsprogramma een drukkend effect heeft op de waarde van de euro. Ook dat maakt goud aantrekkelijker"

    Uit de historie van Optimix blijkt dat jullie inspelen op trends. Denk aan de introductie van het Pessimix fonds in 1988, het technologiefonds in 1997 en een defensief income preservation fonds in 2002. Kan het besluit om nu goud te kopen ook gezien worden als het inspelen op een trend of is het een meer fundamenteel onderdeel van jullie beleggingsstrategie?

    "Het besluit om goud te kopen was geen strategische maar een tactische zet. Door de aankondiging van het stimuleringsprogramma door de ECB werd het interessant om in goud te gaan, maar we blijven de ontwikkeling van de inflatie en de reële rente op de voet volgen. Deze indicatoren zijn, samen met het beleid van centrale banken, leidend in ons besluit om de positie in goud aan te houden of te verkopen"

    Optimix heeft al eerder een positie gehad in goud, maar die werd in 2013 weer verkocht. Waarom?

    "We hebben tussen 2008 en 2013 een positie in goud gehad vanwege het stimuleringsprogramma van de Federal Reserve. Door het stimuleringsprogramma daalde de reële rente, waardoor het interessant werd om goud aan te houden. Begin 2013 stond de goudkoers op ongeveer $1.600 per troy ounce en was de Amerikaanse rente aan het uitbodemen, terwijl de inflatieverwachtingen beperkt bleven. Dat was voor ons een signaal om uit goud te stappen. We hebben toen met een mooie winst kunnen verkopen."

    Hoeveel procent van de portefeuille heeft Optimix momenteel in goud belegd?

    "Dat verschilt per klant van minimaal 0% tot maximaal 10%, maar gemiddeld zal het nu ongeveer 4% zijn van het door ons beheerde vermogen."

    Wat is uw verwachting van de goudprijs voor de komende jaren? En waar zal de prijs de komende tijd voornamelijk door beïnvloedt worden?

    "Ik geef geen koersdoelen voor goud. Het is heel moeilijk om in te schatten waar de prijs naar toe zal gaan. Feit is dat goud het enige is wat centrale banken niet bij kunnen drukken. Bij een groeiende geldhoeveelheid en een oplopende inflatie is het dus interessant wat goud te hebben. Factoren die we goed in de gaten houden zijn de ontwikkeling van de reële rente, de inflatie en de inflatieverwachting en het beleid van centrale banken. Dat bepaalt voor ons hoe lang het aantrekkelijk blijft in goud te zitten."

    goud-reele-rente-performance

    Goud behaalde het beste rendement in tijden van negatieve reële rente

    Onder vermogensbeheerders is men zeer terughoudend met het beleggen in goud. Herkent u dat? En zo ja, wat kan daar volgens u de reden van zijn? En is die terughoudendheid volgens u gerechtvaardigd?

    "Veel vermogensbeheerder zijn inderdaad zeer terughoudend of hebben gewoon weinig interesse om te beleggen in goud. Enerzijds kan ik dat wel begrijpen, omdat goud nog steeds wordt gezien als een niet conventionele belegging. Ten onrechte, want goud is naar mijn mening te belangrijk om volledig links te laten liggen. Goud heeft in de portefeuille namelijk een verzekeringswaarde en een spreidingswaarde. Door de negatieve correlatie met andere beleggingen kan goud soms zeer interessant zijn."

    U zegt dat goud een verzekeringswaarde heeft. Maar is het dan niet verstandiger om die verzekering permanent in je portefeuille op te nemen?

    "Juist niet. Een positie in goud biedt bescherming van de portefeuille in onzekere tijden, maar als het economisch beter gaat is het vooral kostbaar en weinig zinvol om een positie in goud aan te houden. Daarom beleggen we alleen in goud in onzekere tijden."

    Zou u het vermogende klanten aanbevelen om een vast percentage van hun vermogen om te zetten in fysiek goud? En hoeveel zou dat in het ideale geval moeten zijn?

    "Dat besluit moet iedereen voor zichzelf maken, maar ik zou niet adviseren meer dan tien procent van een beleggingsportefeuille in goud te stoppen. Stel je voor dat je een verkeerde inschatting maakt ten aanzien van de ontwikkeling van de reële rente en dat de waarde van een belegging in goud keldert. Het beste uitgangspunt is daarom om spreiding toe te passen en niet te zwaar in te zetten op één soort belegging. Wil je goud kopen, dan is een weging van rond de 5 tot 10 procent een verstandig uitgangspunt."

    Gold bars are stacked at a safe deposit room of the ProAurum gold house in MunichIn welke vorm kopen jullie goud? Zijn het aandelen in goud-ETF’s of kopen jullie fysiek goud in opslag? En waarom die keuze?

    "We hebben een positie genomen in een fonds dat gedekt is door fysiek goud, bijvoorbeeld PHAU. We hebben er niet voor gekozen zelf goudstaven aan te kopen en in een kluis op te slaan omdat we daar geen ervaring mee hebben. Ook is het voor ons gemakkelijker om deze positie weer te verkopen. Het is zeer liquide."

    Beleggen jullie naast goud ook in andere edelmetalen?

    "We beleggen naast goud ook in zilver, platina en palladium. Deze edelmetalen bewegen doorgaans in dezelfde richting als goud en zijn momenteel extra interessant door de daling van de olieprijs. We verwachten dat de lage olieprijs een impuls zal geven aan de economie en dat daardoor ook de vraag naar auto's zal aantrekken. Dat kan de vraag naar palladium en platina stimuleren, omdat deze metalen gebruikt worden voor katalysatoren van auto's."

    Is het door de extreem lage rente niet aantrekkelijk om in aandelen te zitten? Dat levert tenminste dividend op. Een vlucht naar aandelen kan ook een koerswinst opleveren. Waarom dan toch de keuze om minder aandelen en meer goud in de portefeuille op te nemen?

    "We hebben onze weging in aandelen weliswaar verlaagd van 60 naar 50 procent, maar dat is nog steeds een groot deel van onze portefeuille. Ik ben het ook volledig eens met de stellingname dat aandelen - met name dividendaandelen - door de extreem lage rente nog steeds aantrekkelijk zijn, maar dat neemt niet weg dat het goed is wat spreiding toe te passen en in te blijven spelen op kansen in de markt. Zo hebben we naast een positie in goud ook obligaties in Deense kronen gekocht. Dat hebben we gedaan vlak nadat de Zwitserse centrale bank de munt losliet van de euro. Ook heeft Optimix een positie in de Noorse kroon opgenomen door staatsleningen van Noorwegen te kopen."

    Over aandelen gesproken, hoe kijkt u naar goudmijnaandelen?

    "Ik zie goudmijnaandelen als een soort leverage op goud. Bij een stijging van de goudprijs kunnen goudmijnen een beter rendement halen, maar als de goudprijs daalt gaan aandelen van goudmijnen doorgaans harder onderuit. Het is een meer speculatieve manier om in goud te beleggen. Er kleven ook meer risico's aan goudmijnaandelen dan aan fysiek goud."

    De rente is mede dankzij het handelen van centrale banken extreem laag geworden. Voorziet u in de toekomst een verdere daling van de rente? Welke gevolgen heeft de lage rente voor een vermogensbeheerder als Optimix?

    "Ik vind het heel moeilijk daar iets over te zeggen. Mijn verwachting is dat de rente in Europa de komende tijd richtingloos blijft. In de Verenigde Staten kan de rente dit jaar nog iets dalen, om vervolgens weer te stijgen en het jaar op een hoger niveau af te sluiten. Wat opvalt is dat de volatiliteit op de obligatiemarkt is toegenomen. De rente op bijvoorbeeld Duitse staatsleningen fluctueert nu veel sterker dan een aantal jaar geleden. Dat heeft volgens mij te maken met het feit dat banken vandaag de dag minder obligaties verhandelen en dat de liquiditeit van dit soort veilige obligaties daardoor is afgenomen."

    Welke ontwikkelingen / indicatoren houdt u in de gaten om het juiste moment te bepalen om goud bij te kopen of juist te verkopen?

    "Zoals gezegd kijken we naar de ontwikkeling van de reële rente, de inflatieverwachting en naar het handelen van centrale banken. Wordt er meer monetaire stimulering toegepast, dan heeft dat een positief effect op de goudprijs. Stijgt de reële rente, dan is dat een reden om uit goud te stappen. Het totale vermogen belegd in goud is zo klein in verhouding tot het totale vermogen dat rond gaat in de financiële markten dat een kleine toestroom richting goud al snel voor een prijsstijging kan zorgen. Ik verwacht de komende tijd echter niet meer volatiliteit in goud dan in de afgelopen jaren. Wel zullen er dagen zijn dat de prijs flink omhoog gaat door bepaalde gebeurtenissen."

    Over Ivan Moen

    ivan-moenIvan Moen is 18 jaar actief in de investment management sector, met name in de institutionele markt. Voorheen werkte Ivan voor Banque Artesia, Rabobank en 8 jaar voor ABP. Bij ABP was Ivan verantwoordelijk voor de omvangrijke tactische allocatie portefeuille. Sinds 2008 werkt Ivan bij Optimix. Als hoofd beleggingen geeft hij leiding aan de beleggingsafdeling en geeft hij dagelijks leiding aan het beleggingsteam. Voor meer informatie verwijzen we naar zijn Linkedin en naar de website van Optimix.

    Over Optimix

    Optimix Vermogensbeheer is één van de grootste zelfstandige vermogensbeheerders van Nederland en telt momenteel 35 werknemers. Optimix Vermogensbeheer NV is een partnership. Alle aandelen van ons bedrijf zijn in handen van de partners en medewerkers. Doordat al onze medewerkers aandeelhouder zijn of kunnen worden, zijn wij in staat talentvolle professionals aan te trekken en langdurig aan ons te binden. Opeenvolgende wisselingen van contactpersonen zijn bij Optimix niet aan de orde. Integriteit, kwaliteit en persoonlijke aandacht zijn kernwaarden van onze bedrijfscultuur. Optimix Vermogensbeheer heeft zich over de afgelopen 30 jaar ontwikkeld tot een gespecialiseerde vermogensbeheerder met nog steeds een geheel eigen signatuur. Een signatuur nog steeds gebaseerd op uitgesproken keuzes op het gebied van asset allocatie en waar alle medewerkers op dezelfde manier beleggen als hun cliënten. Optimix beheert op dit moment ongeveer twee miljard euro aan vermogensbeheermandaten en beleggingsfondsen.

  • Amerikaanse jongeren sparen meer

    Meer Amerikanen zijn er het afgelopen jaar in geslaagd geld te sparen en schulden te verlagen, zo blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van de Consumer Federation of America. Van alle respondenten in de leeftijdscategorie van 18 tot 34 jaar slaagde 56% erin tenminste vijf procent van hun inkomen opzij te zetten. Een jaar geleden was dat nog maar 50%. Alleen de leeftijdscategorie van 45 tot 54 jaar liet een grotere stijging zien, van 45% begin 2014 naar 53% in de peiling van begin deze maand.

    Het onderzoek naar het spaargedrag van Amerikanen laat ook zien dat meer jongeren nadenken over sparen en dat ze vaker dan vorig jaar een spaarprogramma volgen. Had vorig jaar nog maar 43% van de ‘millennials’ een spaarprogramma, dit jaar was dat toegenomen tot 47%. Het percentage dat zijn of haar doelstelling behaalde steeg van 34% in 2014 naar 39% begin 2015. Ook hebben jongeren vaker dan vorig jaar genoeg geld apart gezet voor onvoorziene grote uitgaven, zoals de aanschaf of reparatie van de auto of een ziekenhuisrekening. Had vorig jaar nog maar 53% van de Amerikaanse jongeren daar geld voor apart gezet, begin dit jaar was het al 64%. Door de crisis zijn jongeren bewuster gaan nadenken over hun financiën en over sparen.

    spaarpot

    Amerikaanse jongeren sparen meer

  • Griekenland bereikt akkoord met Europa

    Griekenland heeft afgelopen vrijdag een akkoord bereikt over verlenging van de financiële steun. De eurolanden zullen Griekenland de komende vier maanden nog financieel ondersteunen, op voorwaarde dat de Griekse regering nog dit weekend een hervormingsplan in elkaar zet dat maandag gepresenteerd kan worden en dat goedkeuring kan krijgen van de eurolanden. Pas als dat gelukt is wordt de financiële steun weer hervat, voor een periode die overigens korter is dan de zes maanden waar Griekenland op inzette.

    Griekenland heeft weer wat tijd gekocht en heeft vooralsnog weinig gezichtsverlies geleden. Maar een echte oplossing is nog niet bereikt, want er zijn nog steeds hervormingen nodig om de Griekse economie sterker te maken. En juist dat is strijdig met de verkiezingsbelofte die Syriza gemaakt heeft aan haar kiezers. De president van Griekenland sprak begin deze week nog over loonverhogingen en het terugdraaien van de eerder genomen bezuinigingsmaatregelen.

    Griekse banken lopen leeg

    Door de onzekerheid die de afgelopen weken ontstaan is over het toekomst van Griekenland binnen de muntunie hebben spaarders al veel geld van hun bankrekeningen weggehaald. Dit jaar is er al meer dan €21 miljard aan spaartegoeden opgenomen bij Griekse banken. Afgelopen vrijdag is er naar verluid een miljard euro weggehaald en ook vorige week werden honderden miljoenen euro's aan bankrekeningen onttrokken. Deze stille bankrun kan de Griekse banken ernstig in de problemen brengen. Het is de vraag of de Griekse bevolking door dit akkoord weer het vertrouwen terugkrijgt en geld terugbrengt naar de bank. Afgelopen week schreven we op Marketupdate al over de dreiging van kapitaalcontroles. Die dreiging is nu wellicht wat minder groot, maar nog steeds ziet het toekomstperspectief er niet al te zonnig uit. Door de extreem lage spaarrente kun je het de spaarder niet kwalijk nemen dat hij of zij het geld liever in huis verstopt of omzet in fysiek goud en andere kostbaarheden.

    greece-flag

    Griekenland bereikt akkoord met Europa

  • Grieken moeten zich voorbereiden op kapitaalcontroles

    Door het uitblijven van een akkoord over de herstructurering van de Griekse schulden dreigen de Griekse banken in de problemen te komen. Reuters schrijft dat de laatste tranche van €65 miljard uit het noodfonds al bijna volledig gebruikt is en dat er bij het opdrogen van de kredietstroom kapitaalcontroles wellicht nodig zijn om de banken overeind te houden. Spaarders in Griekenland weten hoe het met Cyprus is afgelopen en halen daarom aanzienlijke hoeveelheden spaargeld weg bij de banken. Een Griekse bankier verklaarde tegenover Reuters dat er vorige week zowel op donderdag als op vrijdag bijna €500 miljoen aan spaargeld is weggehaald. Ook deze week werd er nog geen akkoord bereikt, waardoor er dinsdag opnieuw een grote uitstroom van spaartegoeden zichtbaar was.

    Kapitaalcontroles

    “De situatie bij de banken wordt met de dag problematischer. Als dit zo doorgaat moeten er, om het banksysteem overeind te houden, waarschijnlijk kapitaalcontroles worden ingevoerd”, zo verklaarde een Europese beleidsmaker tegenover Reuters. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dan banktegoeden bevroren worden en dat spaartegoeden boven een bepaalde grens worden omgezet in risicodragende bankobligaties. Het zijn scenario’s die we kennen van het voorjaar van 2013, toen de banken in Cyprus op slot gingen en spaarders maar zeer beperkt toegang kregen tot hun bankrekeningen.

    De ministers van Financiën van de Eurozone hebben Griekenland tot het einde van deze week de tijd gegeven om akkoord te gaan met de voorwaarden voor een nieuwe noodleningen. Blijft de Griekse minister van Financiën Varoufakis dwarsliggen, dan verliest Athene eind deze maand de financiële steun van de Eurozone. Het is te hopen dat spaarders tegen die tijd hun vermogen in veiligheid hebben gebracht. Sommige Grieken kopen goud munten om hun vermogen te beschermen tegen mogelijke kapitaalcontroles.

    Bundesbank

    Duitsland heeft de ECB onder druk gezet om het noodkrediet aan de Grieken niet te verhogen. Jens Weidmann van de Bundesbank waarschuwt dat de noodlening aan Griekenland gebruikt kan worden om de overheid indirect te financieren. Ook zijn de Griekse banken gewaarschuwd om geen kortlopende Griekse staatsobligaties te kopen, want dat zou een vorm van monetaire financiering zijn die strijdig is met het doel waarvoor de noodleningen verstrekt zijn. De standvastigheid van zowel Griekenland als Duitsland blokkeert tot op heden een overeenkomst over de Griekse schulden. Het is de vraag wie er als eerste water bij de wijn durft te doen. De nieuwe regering van Griekenland heeft veel beloftes gemaakt aan het volk en moet een goed akkoord uit het vuur slepen om de achterban te behouden. Komt er geen akkoord en worden de noodleningen stopgezet, dan kunnen de gevolgen rampzalig zijn.

    euro-onder-druk

    Grieken moeten zich voorbereiden op kapitaalcontroles

  • Monetaire verruiming alleen zal niet werken

    Na eindeloos dubben gaat het in maart van dit jaar toch gebeuren. De ECB gaat voor veel, heel veel miljarden maandelijks schatkistpapier opkopen in de hoop zo uiteindelijk de groei in Europa aan te zwengelen. Er zijn echter maar weinig mensen te vinden die van mening zijn dat dit beleid de definitieve route naar herstel zal zijn. Natuurlijk zal het beleid van verruiming een beetje helpen en de eerste tekenen zijn nu al zichtbaar. Zo is de euro in waarde gedaald ten opzichte van veel andere concurrerende valuta’s. Dat zal de export vanuit de eurozone goed doen en dus de economische groei een zetje in de rug even. De verzwakking van de euro heeft ook als gevolg dat de importprijzen wel moeten stijgen en dat zal de inflatie versterken. Deflatie is dan ook geen probleem meer.

    draghi-bazooka

    Herstructurering

    Dat is echter allemaal niet genoeg om alle problemen weg te werken. Er is en blijft noodzaak tot verdergaande herstructurering van de arbeidsmarkt, maar ook blijft de noodzaak onverminderd hoog om de productiviteit in de eurozone te verbeteren. De eerste stap zal en moet echter blijven om de vraagkant van de economie te verbeteren. Een puur Keynesiaanse aanpak is daarvoor nagenoeg onmogelijk, omdat teveel landen nu al kampen met te hoge schulden om verantwoord de tekorten te kunnen lapten oplopen. Het middel van kwantitatieve verruiming had trouwens sowieso meer kans van slagen in de VS dan nu het geval is voor de eurozone. Toen de Fed in 2008 met QE1 startte, bedroeg de rente op de 10-jaars Treasury 4%. Door jarenlang hetzelfde beleid te voeren en dankzij de toezegging de rente voor een heel lange periode laag te houden, is de yield op de treasury uiteindelijk gedaald naar 1,5%. De scherpe daling van de yield dwong beleggers min of meer om aandelen te gaan kopen. Dat dreef de koersen steeds verder omhoog. Dankzij de ultra lage hypotheekrente kreeg ook de huizenmarkt een impuls.

    'Wealth effect'

    Stijgende huizenprijzen gecombineerd met hoge aankoersen versterkte in 2013 de vermogenspositie van gezinnen met maar liefst $10 biljoen. Dit leidde tot hogere consumentenuitgaven, wat bedrijven stimuleerde de productie op te voeren en meer personeel aan te nemen. Het uiteindelijk resultaat is dat na jaren van haperen de economische groei in de VS alweer neigt naar 4%. De sleutel tot het tamelijk grote Amerikaanse succes was het vermogen van de Fed de rente op obligaties fors omlaag te drukken. Maar in de meeste Europese landen is de rente al extreem laag. In een land als Duitsland is de rentevergoeding op de Bund slechts 0,5%. De dollar kan nog wel verder in waarde dalen, maar het positieve effect ervan zal beperkt zijn.

    ficus-belastingen

    In principe hebben beleidsmakers in de Eurozone nog enkele andere wapens in hun ransel. Er kunnen bij de belastingheffing andere accenten gelegd worden, waardoor bijvoorbeeld de bouwsector gestimuleerd wordt. Ook kan het investeringsklimaat belastingtechnisch bevorderd worden zonder dat de tekorten hoeven te stijgen. Het is aan de beleidsmakers van de afzonderlijke lidstaten om te bezien wat nodig is. Tot nu toe blijven ze steken in generieke in plaats van specifieke maatregelen. Soms doen ze ook helemaal niets en kijken ze alleen naar de ECB. Dat zal zeker niet helpen. Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Video: Dirk Bezemer over de werking van ons geldsysteem

    Monetair econoom Dirk Bezemer was vorig jaar te gast bij de Universiteit Twente en hield daar een lezing over geld en krediet. Hij legt uit dat geld altijd al gekoppeld is geweest aan schuld en dat het in feite niets meer of minder is dan een instrument om onderlinge schulden bij te houden. Daarvoor werden gouden en zilveren munten gebruikt, maar ook kleitabletten, kerfstokken, enzovoorts. Vandaag de dag is ons geld grotendeels virtueel, omdat we met behulp van computers en internettechnologie veel efficiënter transacties kunnen bijhouden.

    Bezemer maakt duidelijk dat geld geen object is, maar een boekhoudkundig systeem. Het is een schuldrelatie die mensen aangaan als ze geld van een ander of bij de bank lenen en die met het verloop van tijd wordt afgelost door een deel van de productie beschikbaar te stellen aan de samenleving. Bezemer maakt het onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ schulden en noemt vooral de hoge hypotheekschuld van Nederland zorgwekkend. Wil je weten hoe dat precies zit? Bekijk dan de video, een aanrader!

    Lees ook:

  • Is het aftellen naar een Grexit begonnen?

    Het is alweer enkele weken geleden, dat er in Griekenland met de verkiezingsoverwinning van Syriza een kleine aardbeving plaatsvond. Vooral in de noordelijke landen reageerden beleidsmakers, politici en pers op zijn best sceptisch over de uitverkiezing. Die scepsis is allengs omgeslagen in een directe vijandigheid. Die omslag was deels het gevolg van het optreden van de nieuwe Griekse minister van Financiën, Yanis Varoufakis. Zijn ongepolijst en flamboyant optreden in London zorgde voor veel irritatie bij grijze politici als onze eigen Jeroen Dijsselbloem en de Duitse minister Wolfgang Schäuble. Het gesprek tussen de Duitser en de Griek liep vorige week op een compleet fiasco uit met als resultaat dat Athene binnen Europa bijna volledig geïsoleerd is.

    Hiermee lijkt de eerste aanzet gegeven tot een heuse Grexit. Het is waarlijk een sterk staaltje economische diplomatie. Let wel, Griekenland en zijn crediteuren hebben alleen nog de lopende week om te bezien en te beslissen hoe Griekenland de komende vier maanden financieel kan overbruggen. En als dat gebeurd is, kunnen Athene en haar schuldeisers om tafel om over de toekomst van de Griekse economie te praten. Daarbij kunnen de Grieken grofweg vier alternatieve plannen op tafel leggen.

    schauble-varoufakis

    Schauble en Varoufakis konden het niet eens worden

    De eerste en de gemakkelijkste optie is dat alles bij het oude blijft. De nieuwe Griekse regering accepteert het bestaand eisenpakket van de Trojka. Als dat gebeurt, is iedereen blij, behalve de Grieken zelf. Yanis Yaroufakis heeft deze mogelijkheid al zo goed als geblokkeerd. Volgens sommige hoopvol gestemden is dat alleen maar bluf en zal ook Syriza het medicijn van de Trojka slikken, zij het dat er aan de oppervlakte wat schijnconcessies gedaan worden. Waarschijnlijk is hier de wens de vader van de gedachte. Het tweede alternatief is, dat de Griekse regering de ECB vraagt om de winst op de aankoop van Griekse obligaties vrij te geven. Daarnaast zou Griekenland de ECB kunnen vragen om het plafond voor de uitgifte van staatsobligaties te verhogen. Dat plafond was en is bedoeld om te verhinderen dat de Grieken de markt met hun staatsobligaties zouden bedelven en zo de schuld naar astronomische hoogte zou verhogen. Het ligt niet voor de hand dat de ECB van plan is de huidige koers ongeconditioneerd te veranderen. dijsselbloem-varoufakisDe derde optie voor Griekenland is om bij andere partijen aan te kloppen. In het geval van Griekenland zou dat Rusland kunnen zijn. Die heeft al te kennen gegeven de helpende hand te willen bieden, maar de politieke prijs zal ongetwijfeld heel hoog zijn. Het is de vraag of Syriza hiertoe bereid is. Het is waarschijnlijk nog een brug te ver, maar voor hoelang?! De laatste optie is, dat de Grieken voor binnenlands gebruik een parallelle valuta introduceren om zo de overheidsuitgaven te funden. Dat zou een wat extreme oplossing zijn, maar desalniettemin een oplossing... Maar als het zover mocht komen, dan is er feitelijk al sprake van een Grexit. Je kunt met goed fatsoen toch geen twee munten hebben in een regio met een eenheidsmunt? Mochten Grieken en schuldeisers deze week een compromis bereiken, dan wacht een nog veel zwaardere opgave. Dan moeten er gesprekken grexitgevoerd worden over het al dan niet doorstrepen van de schuldenlast. De Duitsers zullen fel tegen zijn, maar het meeste verzet kan nog wel eens komen van landen als Portugal en Ierland. Beide landen hebben de gifbeker van de Trojka tot de bodem leeg gedronken. Voor hen zal het onbestaanbaar zijn, dat de Grieken weten te ontsnappen. Europa zal waarschijnlijk deze week een diepe crisis nog weten te voorkomen, maar dat is waarschijnlijk slechts uitstel van het onvermijdelijke. Het aftellen lijkt begonnen! Cor Wijtvliet Bron: Wolfgang Münchau, All Grexit needs is a few more disastrous weeks like this. Financial Times, February 8 2015 Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie: