Categorie: Economie

Faillisement DSB levert curatoren 29 miljoen op

De curatoren van de DSB Bank hebben tot nu toe ruim €29 miljoen verdiend aan het faillisement van de groep, zo lezen we op RTL-Z. Het is al bijna drie jaar geleden dat de Amsterdamse rechtbank DSB Bank en DSB Beheer failliet verklaarde, maar de zaak is nog steeds niet helemaal afgewikkeld. De afwikkeling van het faillisement blijkt een ingewikkeld en langdruig proces, waar de curatoren van DSB en hun collega's inmiddels al ruim 56.000 uur voor gedeclareerd hebben. Daarmee zijn de kosten van het faillisement al opgelopen tot meer dan €29 miljoen en is het één van de duurste faillisementen ooit in Nederland. RTL-Z schrijft verder het volgende:

“Dat bedrag van 29 miljoen bestaat uit kosten voor curatoren, advocaten, fiscalisten, extee adviseurs, alles bij elkaar zijn dat tot nu toe de kosten, ja”, erkent Schimmelpenninck in dit exclusieve interview met RTL Z. Het gaat volgens Schimmelpenninck om ‘het grootste faillissement in Nederland’.

 

“Sinds de oorlog is er werkelijk nooit zo’n groot faillissement geweest. Meer dan 100.000 klanten met een lening. Zeven miljard aan vorderingen in feite. Inmiddels is dat bijna 5 miljard. We zijn ook drie jaar verder. 25.000 mensen hebben een zorgplichtklacht ingediend dus u kunt zich voorstellen dat we daar heel veel werk aan hebben.”

De curatoren proberen de kosten in de hand te houden. Zo is er een schuldeiserscommissie die erop toeziet dat er niet teveel kosten worden gemaakt bij de afwikkeling van de faillisementen. Ook wijst curator Schimmelpenninck erop dat het tarief dat hij in rekening mag brengen wordt vastgesteld door een rechter-commissaris. Ook accountantskantoor PWC verdient goed aan de afwikkeling van de bank van Dirk Scheringa, want zij hebben inmiddels ook al ruim 36.000 uur gedeclareerd en daar een bedrag van €6,4 miljoen voor ontvangen.

• Bankroet DSB goudmijn voor curatoren (RTL-Z)

ING-directeur schoffeert eigen personeel

In De Telegraaf heeft Nick Jue, directievoorzitter van ING Bank Nederland, een opmerkelijke uitspraak gedaan over zijn eigen personeel. Volgens Jue moeten medewerkers er zelf voor zorgen dat ze hun baan behouden, door aantrekkelijk te blijven als werknemer. Daar is op zich weinig op aan te merken, maar het voorbeeld dat vervolgens gegeven wordt is wel opmerkelijk. Nick Jue zou het volgende gezegd hebben over een niet nader genoemde medewerker die ontslag kreeg.

“Ik ben een keer uitgescholden door een vrouw die – volgens haar door mij – haar baan verloor toen de postkantoren werden gesloten. Ik zei het natuurlijk niet, maar dacht toen wel: 'Maar jij hebt wel elke avond met je dikke kont op de bank Goede tijden, Slechte tijden zitten kijken, terwijl ik iedere avond nog aan het werk ging'.”

De directievoorzitter van ING heeft gezegd zijn uitspraak in de Telegraaf te betreuren, zo lezen we op RTL-Z.

• ING-directeur schoffeert eigen personeel (RTL-Z)

Japans staalconce verwacht hogere verliezen

De Japanse staalfabrikanten Nippon Steel en Sumitomo Metal Industries, die begin oktober zullen fuseren tot het grootste staalconce na Tata Steel, hebben een waarschuwing gegeven voor hogere verliezen als gevolg van afschrijvingen. Dat bericht het ANP donderdag. Nippon Steel verwacht nu voor de eerst helft van het gebroken boekjaar, dat in september afloopt, een verlies van 155 miljard yen (ongeveer €1,57 miljard). Dat is bijna een verdubbeling van het verlies waar men eerder nog op rekende. Dit bedrijf schrijft meer af op twee verlieslijdende fabrieken in het westen van Japan.

Staalproducent Sumitomo rekent op een verlies van 128 miljard yen (ongeveer €1,3 miljard), terwijl men eerder nog rekening hield met een minimaal verlies van 8 miljard yen. Het verschil van 120 miljard yen wordt volledig verklaard door nieuwe afschrijvingen op een Japanse fabriek.

De Japanse staalindustrie heeft momenteel veel 'tegenwind'. Door zwakke groei van de wereldeconomie neemt ook de vraag naar staalproducten af, waardoor de concurrentie tussen staalproducten nog intensiever is geworden en de prijzen van ijzererts zijn gezakt (zie grafiek). Daar komt bij dat Japanse bedrijven last hebben van de relatief dure yen, waardoor de producten uit Japan voor het buitenland relatief duur zijn ten opzichte van soortgelijke producten uit andere landen.

IJzererts is afgelopen jaar flnk goedkoper geworden (Bron: Indexmundi)

• Japans staalconce verwacht hogere verliezen (RTL-Z)

Waarschuwing voor malafide schuldsaneerders

Van een kale kip kun je niet plukken, maar toch zijn er mensen die dat proberen. In de schuldhulpverlening blijken malafide bureaus actief te zijn. Deze hulpverleners doen alsof ze mensen met schulden willen helpen, maar presenteren vervolgens hoge rekeningen voor relatief simpele handelingen. 'Foute' budgetcoaches en bewindvoerders storten zich volgens het AD op de groeiende groei van mensen die in de financiële problemen zijn geraakt. De Nederlandse Vereniging van Schuldhulpverlening (NVVK) en de de brancheorganisatie van bewindvoerders en inkomensbeheer (BPI) signalen een explosieve groei van het aantal 'aasgieren' dat geld verdient over de rug van mensen met financiële problemen. 

Voorzitter Jan Mastwijk van de branchevereniging BPI zegt dat slachtoffers soms voor duizenden euro's aan rekeningen krijgen, zonder dat hun geldproblemen zijn opgelost. NVVK-voorzitter Joke de Kock zegt bezorgd te zijn over het lot van een groeiende aantal kwetsbare burgers.  Budgetvoorlichter Nibud adviseert schuldenaren om altijd te controleren of hulpverleners zijn aangesloten bij een branchevereniging als het NVVK. Ook wordt mensen met financiële problemen het advies gegeven om naar de gemeente te gaan, omdat ze daar gratis geholpen kunnen worden.

• Steeds meer oplichters werkzaam in schuldsanering (AD)

'Portugal haalt begrotingsdoel niet'

Op NU.nl lezen we dat Portugal dit jaar haar begrotingstekort waarschijnlijk minder sterk kan terugdringen als eerder werd beloofd. Het nieuws komt van de Portugese krant Diario Economico, die zich baseert op anonieme bronnen. Volgens deze bronnen verwacht de regering aan het eind van dit jaar een tekort van 5,3% te hebben, veel meer dan de 4,5% tekort die Portugal had afgesproken met haar geldschieters. Toezichthouders van de EU, het IMF en de ECB zijn sinds deze week in Portugal om te kijken of het land in aanmerking komt voor een nieuwe tranche van de toegezegde noodlening.

Het ligt niet voor de hand dat een hoger tekort zal leiden ot een stopzetting van de noodleningen, want eerder wisten Griekenland en Spanje ook al extra onderhandelingsruimte te krijgen. Wel zal er opnieuw worden aangedrongen op aanvullende bezuinigingen, zodat ook Portugal over een aantal jaar weer onder de 3% tekort zit die het stabiliteits- en groeipact oplegt aan Eurolanden. De Zuid-Europese landen hebben nog een lange weg te gaan naar een begrotingsevenwicht. Na de toetreding tot de muntunie konden deze landen veel goedkoper lenen dan voorheen, maar door de economische crisis maken beleggers weer meer onderscheid tussen de obligaties van de 'zwakkere' en 'sterkere' landen in de muntunie. Het 'uitzieken' is een proces dat waarschijnlijk nog jaren zal duren, maar het is de meest duurzame oplossing voor stabiliteit in de eurozone over de langere termijn.

• 'Portugal haalt begrotingsdoel niet' (NU.nl)

Valencia vraagt zeker €4,5 miljard steun

De Spaanse regio Valencia vraagt de centrale overheid om zeker €4,5 miljard aan noodsteun. Dat bevestide een woordvoerder van de regionale regering donderdag. De vraag om noodsteun kwam niet als een verrassing, maar nu is voor het eerst ook een bedrag genoemd. Dinsdag vroeg de regio Catalonië ook al om hulp uit het fonds van €18 miljard dat de Spaanse regering heeft ingesteld om de regio's met financiële problemen bij te staan. Met de €5 miljard die Catalonië nodig denkt te hebben en de €4,5 miljard van Valencia krijgen we de indruk dat er uiteindelijk meer geld nodig zal zijn dan de €18 miljard die momenteel gereserveerd is.

• Valencia vraagt zeker 4,5 miljard euro steun (NU.nl)

Rusland moet Sovjetobligaties uit 1982 terugbetalen

Het FD schrijft dat Rusland haar oude Sovjetobligaties uit 1982 moet gaan aflossen. Deze obligaties hadden een omvang van 20, 50 en 100 roebel en kenden een looptijd van 20 jaar. Het geld dat de Russische overheid hiermee ophaalde werd deels gebruikt om eerdere obliaties af te lossen en deels om de economie te stimuleren. De binnenlandse consumptie was in die tijd namelijk vrij laag en de overheid dacht het geld beer aan te kunnen wenden door het te lenen van de bevolking. 

In tegenstelling tot andere voormalige Sovjetrepublieken heeft Rusland als enige toegezegd de obligaties volledig af te zullen lossen. Andere landen kwamen tot een schikking met obligatiehouders en betaalden slechts een fractie van het geleende bedrag terug. President Boris Jeltsin ondertekende in 1995 een wet die verordonneerde dat de overheid de Sovjetobligaties zou afbetalen. Daar begon de regering van Poetin mee, toen de stijgende olieprijs zorgde voor een overschot op de begroting.

De obligatieleningen uit 1982 vertegenwoordigden gezamenlijk een waarde van ongeveer 25.000 miljard roebel en zijn daarom niet makkelijk af te lossen. Poetin probeerde de uitbetaling dan ook uit te stellen tot na 2015, maar een recente uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dwingt Rusland nu alsnog om door te gaan met het aflossen van deze schulden, die omgerekend een omvang hebben van meer dan €600 miljard. Dat is bijna de helft van de totale omvang van de Russische economie.

Poetin verklaarde eerder deze maand dat het onmogelijk is om de obligatielening uit 1982 in één keer af te lossen. ''Dat zou betekenen dat er niets meer over is voor de lonen van soldaten, artsen en leraren'', aldus de president. Sommige obligatiehouders hebben nog een bedrag van omgerekend vele duizenden euro's tegoed van de Russische overheid.

• Oude Sovjetschuld speelt op (FD)

In ander nieuws:

• PVV vergeet bezuinigingen cultuur in te dienen bij CPB (Volkskrant)
• China bereid te investeren in euroschulden (NU.nl)
• Tientallen tips over fraude bij woningcorporaties (FD)
• Chaos bij overgang rekeningen Deutsche (FD)
• Oudere ergert zich vaak aan jonge collega (AD)
• Economisch vertrouwen eurozone aanzienlijk omlaag (AD)
• Duitse hockeyers vieren iets te wild titel (Welingelichtekringen)

Nieuws uit buitenlandse media

'Armen in India krijgen geen toegang tot eten'

Bloomberg bericht dat veel Indiërs geen toegan krijgen tot de voedselhulp waar ze recht op zouden hebben. De Indiase regering heeft al vijftig jaar een distributiesysteem en voedselvoorraden voor de inmiddels 350 miljoen families die beneden de armoedegrens van 50 cent per dag leven, maar dit systeem blijkt niet naar behoren te functioneren. Alleen in de staat Uttar Pradesh zou volgens data van Bloomberg $14,5 miljard aan voedsel gestolen zijn door corrupte politici en criminele organisaties. In sommige gevallen zou maar liefst 80% van het opgeslagen voedsel niet terechtkomen bij de mensen waarvoor het bedoeld is. Een depot zo groot als vijf voetbalvelden bulkt van het rijst en tarwe, maar deze levensmiddelen weten de bevolking niet te bereiken.

Deze problemen laten de andere kant van India zien, die van een ontwikkelingsland met veel corruptie en armoede. Bloomberg schrijft dat maar liefst 900 miljoen Indiërs, de meerderheid van de bevolking, minder te eten heeft dan wat de overheid heeft gedefinieerd als het minimum. Het distributiesysteem van het voedsel zou zo slecht functioneren dat 10% van het eten verloren gaat of bederft voordat het bij de plek van bestemming aankomt. Ondertussen zou er voor 3 miljoen ton aan tarwe opgestapeld liggen dat al minimaal 2 jaar oud is. Volgens een studie van de Wereldbank kwam in 2005 maar 41% van al het voedsel dat opzij werd gezet voor de allerarmsten aan op de plek van bestemming. In de regio Uttar Pradesh, waar de minister van voedsel terecht staat voor poging tot moord, kidnapping, gewapende overval en verkiezingsfraude, zou zelfs 80% van het voedsel in 2005 nooit de allerarmsten bereikt hebben. De voedselvoorraden die bestemd zijn voor de armen zouden in diverse gevallen doorverkocht zijn aan andere gebieden of zelfs aan andere landen.

• Poor In India Starve As Politicians Steal $14.5 Billion Of Food (Bloomberg)

De 'Eurocrisis' uitgelegd door Philipp Baggus

Het Ludwig von Mises Institute is ook actief op Youtube en plaatst daar onder de gebruikersnaam 'misesmedia' geregeld opnames van colleges die gegeven worden door verschillende gastsprekers. Vrijwel al deze colleges zijn de moeite van het kijken waard, sommige omdat ze kennis opfrissen en andere omdat ze compleet nieuwe inzichten verschatten. Deze week publiceerde misesmedia een college van de Duitse econoom Philipp Baggus, aanhanger van de Oostenrijkse economische school en auteur van een boek 'The Tragedy of the Euro'.

In dit college gaat Philipp Baggus in op de context waarin de Europese muntunie is ontstaan, de verschillende politieke en economische stromingen binnen Europa die daarbij een rol speelden, de verschillen tussen de Europese muntunie met de ECB als centrale bank en de Amerikaanse dollar en de Federal Reserve. Ook legt Philipp Baggus in dit college uit wat de gedachte is achter het relatief strenge monetaire beleid van de ECB en geeft hij antwoord op de vraag die velen niet kunnen beantwoorden: Waarom is de euro, ondanks al het slechte nieuws uit de Eurozone, nog niet uit elkaar gevallen? Kortom, een aanrader!

Philipp Baggus over de eurocrisis

'Noorwegen zal verdere stijging van haar eigen munt niet tolereren'

Beleggers en spaarders die hun toevlucht hebben gezocht in de Noorse kronen moeten oppassen. Niet geheel onverwacht merkt ook Noorwegen steeds meer de gevolgen van de waardestijging van hun munt ten opzichte van andere valuta zoals de euro en de Amerikaanse dollar. Door de waardestijging van de munt kunnen Noorse bedrijven moeilijker concurreren met het buitenland, omdat hun export duurder wordt. Tegelijkertijd worden vakanties naar Noorwegen voor buitenlanders een stuk duurder.

De vice-gouveeur van de Noorse centrale bank, Jan F. Qvigstad, maakte bekend dat het land een langdurige stijging van de waarde van haar munt niet zal accepteren en dat het speculanten waarschuwt die anticiperen op een waardestijging van de Noorse kroon. Een Noorse kroon die blijvend sterk is kan op zichzelf al een reden zijn voor een verlaging van de rente, zo verklaarde Qvigstad gisteren in een interview in Oslo. Hij probeert valutaspeculanten af te schrikken door te stellen dan de wisselkoers van de Noorse kroon erg volatiel is en dat het daardoor moeilijk is om er wat aan te verdienen.

De Noorse centrale bank hield de rente woensdag onveranderd op 1,5%, nadat het in december tot twee keer toe de rente had verlaagd. Door een lagere rente kan de Noorse bank de vraag naar kronen wat afremmen, maar als andere centrale banken zoals de ECB tegelijkertijd ook de rente verlagen valt dat effect weer weg. Noorwegen wordt gezien als een veilige haven in de Europese schuldencrisis, die vooral Zuid-Europese landen treft. De zorgen over het voortbestaan van de muntunie zorgt voor een kapitaalvlucht richting Noorwegen, omdat dat land met haar rijke oliereserves een zeer gezonde begroting heeft.

Op dit moment maakt de Noorse centrale bank zich nog niet zo druk om de waardestijging van hun munt, maar het is nog maar de vraag hoeveel waardestijging het land bereid is te accepteren. Van Zwitserland werd ook jarenlang aangenomen dat het achter haar sterke valuta stond, totdat het vorig jaar opeens kenbaar maakte dat de munt niet meer waard mocht worden dan 1,20 Franc ten opzichte van €1. Om deze koppeling te handhaven moest de Zwitserse centrale bank (SNB) de afgelopen maanden honderden miljarden nieuwe Francs in omloop brengen om buitenlandse valuta aan te kopen. Hierdoor is de balans van de SNB fors toegenomen en daalde de waarde van de Franc in één dag met 8% ten opzichte van de euro.

Het is niet ondenkbaar dat Noorwegen, dat nu als veilige haven wordt gezien door valutabeleggers, vroeg of laat ook een halt toe zal roepen aan de instroom van buitenlands kapitaal. Sinds 20 juni is de gewogen index van de kroon al 1% gestegen en de verwachting is dat de munt de komende twee jaar nog verder zal aansterken tegenover andere valuta. 

Noorse kroon steeg in afgelopen twee jaar 9,5% in waarde tegenover de euro (Bron: ECB)

• Norway Won’t Tolerate Persistent Krone Gains, Qvigstad Says (Businessweek)

Jim Grant's visie op de Amerikaanse economie en de discussie over een goudstandaard

Jim Grant van de nieuwsbrief 'The Interest Rate Observer' was te gast bij Bloomberg en gaf daar zijn visie over enkele actuele economische onderwerpen, zoals de bijeenkomst van centrale bankiers in Jackson Hole, de rol van de Federal Reserve, de mogelijke terugkeer naar een goudstandaard en het Keynesiaanse beleid van de Amerikaanse overheid. Jim Grant is van mening dat de Federal Reserve zich teveel mengt in de economie en dat het financiële markten manipuleert met een kunstmatig lage rente. Hij pleit voor een centrale bank die minder taken op zich neemt en die zich niet bemoeit met zaken die aan de vrije markt overgelaten kunnen worden.

Over het beleid van de Zwitserse centrale bank, dat erop gericht is haar valuta te verzwakken, is Jim Grant niet echt te spreken. Het hoort bij de tijdsgeest om te interveniëren in markten, aldus Grant. Hij is van mening dat een objectieve waardebepaling van geld alleen kan plaatsvinden als het gekoppeld is aan iets. De voorzet van Bloomberg komt op het juiste moment, want op de vraag of hij een goudstandaard voorschrijft zegt hij volmondig ja. Volgens Grant voorkomt een goudstandaard interventie in de rentemarkt en zorgt het voor prijsstabiliteit. Hoe de koppeling van goud en geld er volgens Grant precies uit zal zien wordt in het interview niet duidelijk gemaakt.

Volgens Jim Grant geeft een goudstandaard groei en stabiliteit. Daarbij verwijst hij naar het werk van Charles Goodhart, die een boek schreef over de geldmarkt in New York in de jaren 1900 en 1913. Hieruit concludeerde Goodhart dat deze periode veel goeds heeft gebracht in termen van stabiliteit, solvabiliteit en winstgevendheid, ondanks de beurscrash van 1907.

Jim Grant beschrijft de huidige staat van de Amerikaanse aandelenmarkt als een spiegeldoolhof, veroorzaakt door de lage rente en het interventiebeleid van de Federal Reserve. Daardoor is het moeilijk om te zien waar we ons bevinden en waar we heen gaan. Grant ziet dat bepaalde aandelen erg goedkoop zijn, zeker in verhouding tot de obligatiemarkt.

Rijke Amerikanen hebben minder vertrouwen in economie

Ondanks de stijgende aandelenkoersen in de VS zijn de rijkste Amerikanen (inkomen van $100.000 of hoger) volgens de wekelijkse peiling van Bloomberg juist negatiever geworden. Uit de Bloomberg Consumer Comfort index, die meet hoeveel vertrouwen men heeft in de economie als geheel, de persoonlijke financiële situatie en de behoefte om bijzondere goederen of diensten aan te schaffen, blijkt dat het vertrouwen onder de rijkere Amerikanen is gezakt tot het laagste punt van dit jaar (zie eerste grafiek). De 4-weekse daling is daarmee het grootst in twee jaar tijd (zie tweede grafiek). Normaal beweegt het vertrouwenscijfer mee met de S&P 500 index, maar nu lijken de twee zich van elkaar te ontkoppelen. Is dat een teken dat er een correctie op de aandelenmarkt in het verschiet ligt?

Ontkoppeling consumentenvertrouwen hogere inkomens en S&P 500 index (Via Zero Hedge)

Grootste 4-weekse daling in twee jaar tijd (Via Zero Hedge)

• Even 'The Rich' Aren't Buying This Rally (Zero Hedge)

Beleggen in opkomende markten?

De Chinese Shanghai Composite index blijft ver achter bij Europese en Amerikaanse aandelenindices, zoals onderstaande grafiek laat zien. In 2009 gingen de Nasdaq, de Eurostoxx en de Shangai Composite allemaal nog omhoog, maar vanaf 2010 valt er er niet veel meer te verdienen aan een indexfonds of tracker die de Chinese aandelenbeurs volgt…

Shanghai composite blijft hopeloos achter bij Europese en Amerikaanse indices

• So Much For The Great “Buy BRICs” Trade (Zero Hedge)

Unilever past strategie aan voor zwakkere landen in Europa

Unilever maakte eerder deze week bekend dat het een andere strategie zal volgen voor bepaalde Zuid-Europese landen. Door de schuldencrisis en de hoge werkloosheid heeft de bevolking in die landen minder te besteden. Jan Zijderveld van Unilever noemt als voorbeeld Spanje, waar consumenten misschien maar €17 te besteden hebben voor boodschappen. Die mensen nemen geen wasmiddel mee dat de helft van hun budget opslokt. Daarom past Unilever haar producten voor deze landen aan, door kleinere verpakkingen te maken en door nieuwe budgetmerken te introduceren. Unilever geeft zelf aan dat de producten die ze verkopen goed afgestemd moeten zijn op de markt. Anders dan bij een bedrijf als Apple moet Unilever in de supermarkt producten bieden die betaalbaar zijn en die ook zonder franje er omheen goed verkocht kunnen worden.

• Unilever sees 'retu to poverty' in Europe (Telegraph)

'Italianen verkopen goud om rond te komen'

Het Britse Globe and Mail schrijft dat men in Italië steeds vaker oud goud verkoopt om rond te kunnen komen. Het geld is nodig voor boodschappen, voor het betalen van de huur en rekeningen en voor het aflossen van schulden. In winkelpanden die leeg staan verschijnen steeds vaker cash-for-gold winkels, die het oude goud kopen en doorverkopen aan een smelterij. De 30-jarige Alexia Messi zegt: “De zaken gaan erg goed, de crisis is echt voelbaar”. Zoals altijd met groeimarkten zitten er ook in de goudinkoop veel rotte appels. Zo schrijft Globe and Mail over een 46-jarige alleenstaande moeder die haar tienerzoon aanbood het familiegoud te verkopen. Voor een parelring die ooit €1.000 gekost had zou hij maar €42 hebben gekegen, zonder een bonnetje of ontvangstbewijs. Ook gaan er steeds meer verhalen rond van schietpartijen bij cash-for-gold winkels, mogelijk een teken dat de maffia zich in deze markt begeeeft.

• In hard times, “I buy gold” is Italy’s boom business (Globe and Mail)

Tot slot

Foutje moet kunnen baas… 

Nieuws uit de Nederlandse media

Lasten BTW-verhoging gedragen door zowel ondeemer als consument

Het BNR schrijft dat veel ondeemers de BTW-verhoging van 19 naar 21 procent dit jaar nog niet volledig zullen doorberekenen aan hun klanten om zichzelf niet uit de markt te prijzen. Die informatie komt van een onderzoek van het economische bureau van ING. De BTW voor luxe-goederen zal per ingang van 1 oktober met twee procentpunt verhoogd worden, zodat de overheid haar belastinginkomsten kan verhogen. Die extra inkomsten zullen, zo blijkt uit dit onderzoek van ING, zowel door consumenten als door bedrijven gedragen worden. Vooral in de detailhandel non-food en in de bouwsector lijkt een volledige doorberekening van de BTW uitgesloten. Deze twee sectoren hebben namelijk al last van een lage koopbereidheid en hevige prijsconcurrentie. De BTW-verhoging moet naar schatting €4 miljard extra belastinginkomsten opleveren.

• Klant ontsnapt deels aan hogere btw (BNR)

Voedselprijs stijgt met 10% in een maand

De voedselprijzen zijn in de maand juli wereldwijd met gemiddeld 10% gestegen, zo blijkt uit een nieuwe publicatie van de Wereldbank. De oorzaak ligt grotendeels bij de extreme droogte en hitte in de VS, waardoor de oogst zal tegenvallen. De prijzen van mais en sojabonen stegen onlangs naar recordhoogte. NU.nl meldt dat de schatting van de Wereldbank hoger uitvalt dan die van de FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties. Die organisatie meldde enkele weken geleden dat de voedselprijs in juli met 6% was gestegen.

De stijging van de voedselprijs zal de meeste impact hebben in Afrika en het Midden-Oosten, waar men een relatief groot gedeelte van het inkomen kwijt is aan voeding. De voedselprijzen waren in juli gemiddeld zelfs iets hoger dan tijdens de vorige piek in februari 2011. Destijds zorgden hogere voedselprijzen voor onrust in het Midden-Oosten.

• Voedselprijs stijgt met 10 procent in maand (NU.nl)

IMF wil dat Europese overheden meer stimuleren

Een zegsman van het IMF verklaarde gisteren dat er ruimte is voor Europese overheden om meer geld in de economie te pompen, omdat de inflatie afneemt. Een opmerkelijke uitspraak, aangezien het voor iedereen inmiddels duidelijk moet zijn dat Europese landen de koers van bezuinigen en hervormen hebben gekozen en via Europese afspraken beperkte ruimte hebben om tekorten te maken. Daar komt nog eens bij dat de inflatie in de eurozone juist wat is toegenomen (van 2,4% in juni naar 2,6% in juli) en nog steeds boven de gewenste grens van 2% ligt.

Europese landen hebben direct na de crisis verschillende stimuleringsmaatregelen doorgevoerd om de economische teurggang enigzins af te remmen, maar dit heeft geen blijvend effect gehad op de economie. Wel is de schuldquote van veel Europese landen omhoog geschoten sinds de crisis, met als gevolg dat financiële markten meer onderscheid maken tussen de staatsobligaties van verschillende Europese landen.

• Europa kan geldkraan wat IMF betreft opendraaien (NU.nl)

Tegelijkertijd wil het ECB graag het IMF betrekken bij eventuele reddngsoperaties voor noodlijdende lidstaten. Volgens ECB-bestuurder Jörg Asmussen kan de centrale bank de hulp van het IMF gebruiken bij het opstellen van en toezien op economische hervormingen in de landen die steun aanvragen. Het IMF beschikt volgens Asmussen over unieke kennis en heeft daarbij een groot overwicht als extee wetshandhaver.

Het IMF heeft gisteren gezegd dat het geen onderhandelingen voert met Madrid, terwijl de Spaanse premier Rajoy eerder deze maand al kenbaar maakte dat het wacht op meer details van een eventueel opkoopprogramma van de ECB voordat hij besluit om al dan niet steun aan te vragen. De bal ligt op dit moment dus bij de ECB, die waarschijnlijk bij de volgende vergadering van 6 september meer informatie zal geven. Draghi heeft, net als Asmussen, herhaaldelijk gezegd dat hulpbehoevende landen eerst moeten aankloppen bij de noodfondsen van het EFSF en het ESM en pas daaa bij de ECB moeten vragen om hulp.

• ECB wil rol IMF bij opkopen obligaties (NU.nl)

De voorzitter van de Duitse Bundesbank, Jens Weidmann, zou meerdere malen hebben overwogen om op te stappen. Dat schrijft het Duitse Bild vrijdag. Weidmann, die lid is van de raad van bestuur van de ECB, heeft zich altijd fel verzet tegen de aankoop van staatsobligaties door de ECB en maakt zich blijkbaar zorgen dat de ECB zal bezwijken onder de politieke druk. De onafhankelijkheid van de ECB staat hoog in het vaandel en voorkomt dat landen die hun begroting niet op orde brengen geholpen worden met de geldpers.

• 'Bundesbank-voorzitter vecht tegen plannen ECB' (NU.nl)

Overheid mengt zich in bedrijfsleven: korting op stroom voor staalbedrijven

De gedachte achter de Europese Unie is dat er een gelijk speelveld komt tussen de lidstaten, zodat bedrijven in verschillende landen eerlijk met elkaar kunnen concurreren. Alleen dan kunnen de voordelen van een vrijhandelszone en een gezamenlijke munt maximaal worden benut. Eerlijke concurrentie tussen bedrijven op Europees niveau zorgt voor betere producten en betere prijzen, zodat het welvaartsniveau kan stijgen. Helaas proberen verschillende overheden binnen de ruimte die ze hebben hun eigen industrie te onderstunen, bijvoorbeeld door subsidies of belastingvoordelen te geven.

In Duitsland worden grootverbruikers van elektriciteit in de metaalsector op dit moment al geholpen met kortingen op hun energierekening, hulp die soortgelijke bedrijven in andere landen op achterstand zet. In Duitsland zou de korting voor grootverbruikers in de metaalsector kunnen oplopen tot 100% van de transportkosten. Volgens Maxime Verhagen (minister van Economische Zaken) is er door die subsidie in Duitsland geen eerlijke concurrentie mogelijk. Hij schetst, niet geheel onterecht, het doemscenario van banenverlies in Nederland als gevolg van het kostenvoordeel dat Duitse bedrijven genieten. Daarom wil minister Verhagen ook in ons land een korting op de elektriciteitskosten introduceren, waarmee de transportkosten voor de elektriciteit gehalveerd worden.

Het zou volgens het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie gaan om een beperkt aantal bedrijven dat aanspraak kan maken op deze korting, waaronder aluminiumproducent Aldel, zinkproducent Nyrstar en diverse chemiebedrijven. In februari heeft het kabinet de Europese Commissie al gevraagd te onderzoeken of de Duitse elektriciteitskorting in strijd is met de Europese regels tegen staatssteun. Daarover heeft de Commissie nog geen uitspraak gedaan.

• Korting op kosten elektra metaalbedrijven (NU.nl)

IKEA opent leenbank in Nederland

IKEA gaat een bankfiliaal openen in Nederland, gericht op consumptieve kredieten. De bank wil zichzelf positioneren als een prijsvechter en zal samenwerken met IKEA om consumptieve kredieten te verstrekken aan klanten van de IKEA. De bank – Ikano genaamd – valt overigens niet onder het Nederlandse, maar onder het Zweedse, depositogarantiestelling. Aangezien Zweden een eigen munt heeft kan dit bedrag in euro's iets fluctueren. Volgens de Nederlandse bank is dit garantiestelsel grotendeels gelijk aan die van Nederland. De bank begint haar activiteiten in Nederland met consumptieve kredieten, maar heeft in andere landen ook spaarproducten en verstrekt zelfs hypotheken. Het CDA heeft haar zorgen al uitgesproken over de komst van deze bank, omdat ze mogelijk woekerrentes zal vragen.

• Ikano Bank maakt lenen bij Ikea-aankoop mogelijk (NU.nl)
• CDA vreest IceSave-praktijken door Ikea-bank (NU.nl)

Investeerders ontvluchten Spanje

De Spaanse centrale bank maakte vandaag bekend dat de uitstroom van kapitaal in de eerste zes maanden van dit jaar is opgelopen tot €220 miljard. Dat bedrag laat zich omrekenen naar 22% van de omvang van de Spaanse economie, uitgedrukt als BBP. In de eerste helft van vorig jaar zag de Spaanse centrale bank nog een instroom van €22,5 miljard. Alleen in de maand juni verliet veel kapitaal het land, maar liefst €56,6 miljard zocht veiligheid elders in de wereld. In mei was er ook al een aanzienlijk uitstroom van kapitaal, toen werd ruim €41 miljard overgemaakt naar rekeningen in een ander land. Via Zero Hedge kwamen we eerder deze week ook al een grafiek tegen van de uitstroom van spaartegoeden in Spanje. De uitstroom van kapitaal zet banken in Spanje verder onder druk, omdat spaargeld wordt gebruikt als onderpand voor de uitstaande leningen.

Uitstroom spaartegoeden Spaanse bankensector versnelt (Via Zero Hedge)

• Investeerders ontvluchten Spanje (NU.nl)

In ander nieuws:

• Groei vermogen SNS Beleggingsfondsen (RTL-Z)
• Industriele productie Japan gedaald (BNR)
• Pentagon dreigt schrijven boek over aanslag Bin Laden met rechtszaak (FD)
• AOW naar 67: SP maakt U-bocht van ongekende omvang (RTL-Z)
• Crisis gaat aan Hermes voorbij (RTL-Z)

Nieuws uit de buitenlandse media

Werkloosheid eurozone stabiel op 11,3%, inflatie gestegen naar 2,6%

Er zijn weer nieuwe cijfers uit de eurozone, want Eurostat heeft vandaag statistieken gepubliceerd over de werkloosheid in de maand juli en de inflatie in augustus. De werkloosheid van de eurozone (EA17) kwam in juli, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden, uit op 11,3%. Dat is even hoog als een maand geleden, maar een stuk hoger dan een jaar geleden. In juli 2011 was de werkloosheid in de landen die lid zijn van de muntunie nog 10,1%. Van alle 27 landen van de Europese Unie (EA27) was de werkloosheid in juli 10,4%, ook stabiel ten opzichte van een maand eerder. Een jaar eerder was de werkloosheid van de 27 landen gemiddeld nog 9,6%.

Binnen de Europese Unie (EU27) waren er in juli volgens schattingen van Eurostat 25,254 miljoen werklozen, waarvan 18 miljoen binnen de eurozone (EA17). Onder de lidstaten was de werkloosheid het laagst in Oostenrijk (4,5%), Nederland (5,3%), Duitsland en Luxemburg (5,5%) en het hoogst in Spanje (25,1%) en Griekenland (23,1%).

Er waren tien lidstaten die hun werkloosheidspercentage ten opzichte van een jaar geleden hebben zien dalen, waarbij de grootste dalingen zichtbaar waren in Estland (13,2% naar 10,1%), Litouwen (15,2% naar 13%) en Letland (17% naar 15,9%). De werkloosheid steeg in een jaar tijd het hardste in Griekenland (16,8% naar 23,1%), Spanje (21,7% naar 25,1%) en Cyprus (7,7% naar 10,9%). Verder valt op dat de werkloosheid vergeleken met een jaar geleden harder is gestegen onder mannen dan onder vrouwen. Was de werkloosheid onder mannen vorig jaar in juli nog duidelijk lager dan onder vrouwen, inmiddels is dat verschil teruggelopen tot minder dan 0,1 procentpunt.

De inflatie in de eurozone (EA17) zal naar verwachting in augustus uitkomen op 2,6%, een stijging ten opzichte van de 2,4% die in juli werd gerapporteerd. De stijging van de inflatie boven de 2% grens zal de ECB ervan weerhouden om obligaties op te kopen via het SMP programma en maakt een daling van de rente volgende week onwaarschijnlijk. Onderstaande grafiek illustreert de werkloosheid in de VS en in de eurozone vanaf 2009. Houdt er rekening mee dat men er in Amerika een handje van heeft om de werkloosheidscijfers op te poetsen, want volgens de traditionele definitie die Shadowstats.com berekent zou de werkloosheid in de VS nu al meer dan 23% zijn.

Werkloosheid stijgt in eurozone en daalt in de VS. Leugens, grote leugens en statistiek?

• Euro area unemployment rate at 11,3% (Eurostat)
• Euro area inflation estimated at 2,6% (Eurostat)
• Stagflation: Eurozone Unemployment Hits Record High As Inflation Rises Above Expectations (Zero Hedge)

'High-frequency trading verhoogt volatiliteit'

Nanex heeft een reputatie opgebouwd als het gaat om het in kaart brengen van de marktverstoringen die HFT-systemen veroorzaken. De razendsnelle computerhandel op de milliseconde zorgt volgens de voorstanders voor meer liquiditeit in de markt en kleinere spreads tussen de bied- en laatkoersen. Het tegendeel blijkt vaak waar, zoals ook onderstaande grafiek aantoont. Vanaf 2007, toen de high-frequency handel zijn intrede deed in de markten, is de intraday volatiliteit meer dan verdubbeld. In perioden van grote koersbewegingen was de volatiliteit zelfs zes keer zo groot. De grafiek loopt van januari 2006 tot en met 29 augustus 2012.

De volatiliteit op de S&P 500 index is fors toegenomen door de komst van HFT's (Bron: Nanex)

• Charting The Unprecedented 'HFT-Driven' Rise In Intraday-Trading Volatility (Zero Hedge)

Gillian Tett: Europese landen kunnen goudreserve gebruiken als onderpand voor leningen

Gillian Tett heeft op de website van de Financial Times het idee geopperd om nieuwe staatsobligaties te dekken met de goudreserve. Europese landen die nu veel rente betalen op de staatsschuld, zoals Italië, Portugal en Spanje, hebben een aanzienlijke goudvoorraad die volgens Tett gebruikt kan worden als onderpand voor nieuwe staatsobligaties. Doordat de prijs van goud de laatste tien jaar behoorlijk gestegen is zou het voor beleggers interessanter worden om staatsobligaties te kopen die gedekt zijn door fysiek goud. Dat moet volgens Tett vertrouwen scheppen en daarmee de rente omlaag brengen. Door het goud als onderpand te gebruiken hoeft er niet daadwerkelijk goud verkocht te worden, wat tegen de huidige prijs overigens nauwelijks bijdraagt aan het verlagen van de staatsschuld van deze landen.

Volgens data van de World Gold Council dekken de officiële goudreserves van Portugal, Spanje, Ierland, Griekenland en Italië bij de huidige prijs maar van 3,3% van de totale staatsschuld van deze landen. Dat maakt het bijzonder onaantrekkelijk om goud op de markt te verkopen. Gillian Tett verwijst naar voorbeelden uit het verleden, want in de jaren '70 zouden Italië en Portugal al goud hebben aangeboden als onderpand voor leningen van de Bundesbank. Meer recent leende India geld van Japan, met fysiek goud als onderpand voor de lening. 

Het plan van Gillian Tett kan inderdaad helpen om de rente op staatsobligaties omlaag te brengen, maar het is de vraag of Europese landen wel de mogelijkheid hebben om dat te doen. Het goud is in het bezit van de centrale banken en niet van de overheden die het schuldpapier uitschrijven. Daar komt bij dat het goud mogelijk niet meer volledig voor andere doeleinden te gebruiken is als er claims op rusten van obligatiebeleggers wereldwijd.

• Gillian Tett: Time for eurozone to reach for the gold reserves? (GATA) (FT)

'Spanje overweegt herkapitalisatie Bankia zonder geld uit Europa'

De Spaanse overheid zou overwegen om de herkapitalisatie van het Spaanse Bankia uit eigen zak te betalen, zo bericht Bloomberg op basis van twee bronnen die vertrouwd zijn met de materie. Daardoor hoeft het noodfonds van €100 miljard niet aangesproken te worden en wordt voorkomen dat obligatiehouders van Bankia verliezen moeten accepteren. Europese beleidsmakers willen dat de obligatiehouders van Bankia ook een deel van de kosten voor de herkapitalisatie van Bankia voor hun rekening nemen. Het betrekken van de obligatiehouders van de noodlijdende Spaanse bank zou gevoelig liggen, omdat veel van deze obligaties in de vorm van preferente aandelen in het bezit zijn van klanten van de bank. De Bankia groep, die in 2010 werd gevormd na een fusie tussen meerdere kleine Spaanse spaarbanken, heeft meer dan €3 miljard van dit soort obligaties uitstaan, die vooamelijk uitgegeven zijn door de Caja Madrid in 2009. Deze obligatieleningen hadden op 24 augustus een marktwaarde van 36,45% ten opzichte van de nominale waarde.

• Spain Considers Bankia Re-Capitalization Without EU Money (Bloomberg)

ECB gaat figuren uit Griekse mythologie gebruiken als watermerk op eurobiljetten

Bloomberg schrijft dat de ECB een afbeelding uit de Griekse mythologie gaat gebruiken als watermerk voor nieuwe eurobiljetten. Deze actie lijkt symbolisch, nu er in de media veel geruchten de ronde gaan over een mogelijke exit van Griekenland uit de eurozone. Het watermerk beeldt Europa uit, de dochter van de koning van de Phoeniciërs in die tijd. Zeus had zijn oog op Europa laten vallen en nam haar volgens de mythologie mee van het eiland Kreta.

Het nieuwe watermerk kan worden gezien als een teken dat de ECB vertrouwen heeft in een goede afloop van de situatie in Griekenland. Het watermerk zal volgens bronnen van Bloomberg in november onthuld worden en zal vanaf mei volgend jaar het eerst te zien zijn op nieuwe €5 biljetten. De ECB blijft de watermerken van eurobiljetten verbeteren, zodat ze moeilijker na te maken zijn door fraudeurs. In de eerste helft van dit jaar zouden er al 251.000 valse eurobiljetten uit circulatie zijn gehaald, zo schrijft Bloomberg. Op het watermerk zal ook een kaartje van Europa te zien zijn, inclusief de landen die de laatste jaren tot de Europese Unie zijn toegetreden.

• ECB Said To Use Greek Myth For Security On New Euro Banknotes (Bloomberg)

Huizenmarkt VS nog steeds zwak: veel executieverkopen en grote schaduwvoorraad

De Amerikaanse huizenmarkt lijkt weer wat uit het dal op te krabbelen, aangezien de laatste twee cijfers op rij weer een stijging van de huizenprijzen lieten zien. Dat gebeurde voor het laatst in 2010. Toch is het nog maar de vraag of de huizenmarkt nu snel zal aantrekken, want Forbes schrijft dat 23,7% van alle koopwoningen met een hypotheek nog steeds 'onder water' staat. Ten opzichte van de piek zijn de huizenprijzen in de VS met gemiddeld 31% gezakt, waardoor in veel gevallen de hypotheekschuld hoger is geworden dan de waarde van het onderpand. Daar komt nog eens bij dat er in de afgelopen jaren een grote schaduwvoorraad aan leegstaande huizen is opgebouwd, die volgens CoreLogic inmiddels een omvang heeft van $246 miljard (of 1,5 miljoen woningen).

Ook het aantal executieveilingen als gevolg van wanbetaling is nog steeds hoog, al zakte dat percentage ten opzichte van het totaal aantal verkochte woningen van mei 2011 tot mei 2012 van 31 naar 25 procent. Eén op de vier verkochten woningen in de VS werd in mei dus verkocht via een executieveiling, een teken dat de huizenmarkt nog steeds niet uitgeziekt is. Het historisch gemiddelde zou liggen op slechts 5%, oftewel 1 op de 20 woningen. Volgens Marc Faber zijn huizen in bepaalde delen van de VS inmiddels erg goedkoop geworden, waardoor ze een aantrekkelijke investering kunnen zijn voor vermogende particulieren.

• What Housing Recovery? Distressed Sales Still High, Shadow Inventory Massive (Forbes)

Tot slot

Beanke zal vandaag om vier uur Nederlandse tijd een verklaring geven van hetgeen besproken is in Jackson Hole bij de bijeenkomst van centrale bankiers. Hier zullen we later vandaag verslag van doen. Er zijn nog geen duidelijke aanwijzingen geweest voor een nieuwe stimuleringsronde van de Federal Reserve. Twee jaar geleden kondigde Beanke in Jackson Hole het QE2 programma aan waarmee voor ongeveer $800 miljard aan staatsobligaties werd opgekocht.

Spaanse banken doen obligaties van de hand en zien uitstroom spaartegoeden

Uit nieuwe data van de ECB blijkt dat Spaanse banken in juli hun bezitting aan staatsobligaties per saldo met €7,6 miljard hebben teruggebracht, de sterkste daling sinds augustus vorig jaar. In de eerste vier maanden van dit jaar kochten Spaanse banken nog veel staatsobligaties, geholpen door de liquiditeitssteun via het tweedelige LTRO programma van de ECB. Banken konden zich toen bij de ECB inschrijven voor een lening met een looptijd van drie jaar tegen een lage, maar variabele, rente. Spaanse banken schreven zich hier ook op in en gebruikten een deel van het geld om Spaanse staatsobligaties te kopen. In de eerste vier maanden van dit jaar werd er voor €77 miljard aan schuldpapier gekocht door de Spaanse banken.

Tegelijk met het verkopen van €7,6 miljard aan staatsobligaties stroomde er ook veel spaargeld weg bij de Spaanse banken. De gegevens van de ECB over de maand juli laten namelijk een krimp zien van €1.583 naar €1.509 miljard, een daling van bijna 5%. De uitstroom van spaargeld zet banken verder onder druk, omdat het de kapitaalratio verlaagt. Als er teveel spaargeld wegvloeit uit een bank moet deze bezittingen verkopen of nieuw geld aantrekken om de ratio weer op het minimaal vereiste niveau te brengen.

• Spaanse banken doen obligaties van de hand (RTL-Z)
• Spaanse banken zien spaargeld verdwijnen (RTL-Z)

Ander slecht nieuws uit Spanje komt van statistiekbureau INE, dat dinsdag met cijfers kwam over de economische groei van Spanje in het tweede kwartaal van dit jaar. Die bleek -0,4% te zijn, nadat er in het eerste kwartaal al een krimp van 0,3% was gemeten. Het ANP schrijft dat de Spaanse economie in vergelijking met het tweede kwartaal van 2011 met 1,3% gekrompen is. In het eerste kwartaal van dit jaar was de krimp op jaarbasis nog slechts 0,6%. Verder lezen we op NU.nl dat de Spaanse huishouders 2,2% minder uitgaven dan een jaar geleden, terwijl de jaar-op-jaar daling in het eerste kwartaal nog maar 1,5% was. De overheidsbestedingen waren door de bezuinigingen in het tweede kwartaal van dit jaar 3% lager dan een jaar eerder. De richting van het nieuws is duidelijk: de Spaans economie draait op een lager pitje en het diepste punt lijkt nog niet bereikt te zijn.

• Spaanse economie glijdt verder af (NU.nl)

Aftrek eigen woningen: €33 miljard

Als er in tijden van crisis ergens op bezuinigd kan worden is het wel de hypotheekrenteaftrek. Deze maatregel heeft, in combinatie met de versoepelde kredietvoorwaarden en de komst van nieuwe hypotheekvormen zoals de aflossingsvrije en beleggingshypotheek, gezorgd voor een explosie aan private schulden. Werd er in 1995 in Nederland voor iets meer dan €100 miljard geleend voor het kopen van een huis, nu is dat bedrag al aangegroeid tot meer dan €600 miljard, een fractie meer dan ons BBP. Een logisch gevolg van deze instroom aan krediet in een woningmarkt die minder snel kan groeien is dat de prijzen behoorlijk zijn gestegen, vooral in verhouding tot het inkomen.

Doordat het jarenlang zo aantrekkelijk was om een hypotheek te nemen (lagere maandlasten met aflossingsvrije hypotheek) zijn ook de kosten voor de hypotheekrenteaftrek flink gestegen. Het CBS publiceerde vandaag nieuwe gegevens, waaruit blijkt dat de totale fiscale aftrek voor de eigen woning van 2000 tot en met 2011 bijna is verdubbeld van €16,9 naar €33,4 miljard. De hypotheekrenteaftrek kostte in 2011 naar schatting €32,3 miljard.

Het is bekend dat de hypotheekrenteaftrek vooral de hogere inkomens helpt, omdat die doorgaans een groter bedrag lenen bij de bank en in een hogere belastingschijf vallen. Het CBS rekende de voordelen per inkomensgroep door en kwam tot de conclusie dat de hoge inkomens in absolute termen het meeste profijt halen uit deze woningsubsidie. Het voordeel varieerde van €130 per maand voor de laagste inkomensgroep tot €520 per maand voor de hoogste inkomens. Relatief gezien profiteren de lagere inkomens toch meer van de hypotheekrenteaftrek, omdat de aftrek ten opzichte van de betaalde inkomstenbelasting en volksverzekering hier procentueel het grootst is. Voor de hoge inkomens is de aftrek die ze krijgen ten opzichte van de belastingen die ze betalen procentueel veel kleiner.

Het rondpompen van geld via de hypotheekrenteaftrek heeft vooral de 'vroege' huizenkopers en de banken bevoordeeld. De eerste groep omdat die de waarde van hun huis flink zagen stijgen en overwaarde hebben op hun woning en de banken omdat die meer geld konden uitlenen waarop ze rente ontvangen. Naar mijn mening is het veel eerlijker als de hypotheekrenteaftrek langzaam wordt afgebouwd en het voordeel via een lagere inkomstenbelasting wordt doorberekend aan iedereen.

Cijfers afkomstig van het CBS

• Aftrek eigen woning 33 miljard euro (CBS)

VVD streeft naar volledig vrije huurmarkt

De VVD is vooralsnog terughoudend met het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, maar voor de huurmarkt heeft de partij wel hervormingsplannen. Zo liet Betty de Boer van de VVD in een interview met NU.nl weten dat haar partij streeft naar een 100% geliberaliseerde huursector. In een ideale situatie zouden volgens haar alleen nog maar de lage inkomens subsidie krijgen om de huur te kunnen betalen. Die kosten zouden opgebracht kunnen worden door hogere, 'marktconforme' huurtarieven. “Het zou ongekende investeringen lostrekken als je de markt morgen zou opengooien”, zo verklaarde de Boer tegenover NU.nl. Volgens haar worden momenteel de huren kunstmatig laag gehouden, waardoor het voor investeerders niet aantrekkelijk is om nieuwe huurwoningen te bouwen. Via NU.nl:

“Die investeerders zeggen: ik ben wel gek. Ik ben meer aan kosten kwijt dan dat het oplevert. Meer investeren betekent meer bouwen, dus meer aanbod, dus een lagere huur. Zo simpel werkt de markt.”

Het VVD-Kamerlid haalt uit naar de SP die volgens haar juist zorgt dat de wachtlijsten voor huurwoningen in stand blijven.

 

“De SP zegt altijd dat het opkomt voor de lagere inkomens. Integendeel! Zij blokkeren huurverhogingen, waardoor mensen veel te lang voor 300 euro per maand blijven wonen. Wat is daar sociaal aan? Die mensen verdienen dan al veel meer.”

 

In de afgelopen jaren heeft het kabinet al stappen gezet door de huren voor inkomens boven de 43.000 euro met 5 procent te verhogen. Daaronder kunnen de huren met 1 procent omhoog.

Voor de rest van het interview verwijzen we naar het originele bericht op NU.nl.

• VVD streeft naar volledig vrije huurmarkt (NU.nl)

ECB ziet kredietverlening toenemen

De kredietverstrekking aan huishoudens en het bedrijfsleven in de eurozone is in juli voor het eerst sinds een half jaar weer toegenomen, zo lezen we op de website van het FD. Ten opzichte van vorig jaar juli steeg de kredietverstrekking met 0,1%, terwijl de stijging ten opzichte van een maand geleden 0,3% was. De minimale plus is wel tekenend voor het sentiment in grote delen van de eurozone, waar de groei onder druk is komen te staan door het lagere consumentenvertrouwen en de krimp van de gemiddelde koopkracht. De leenbehoefte van consumenten en bedrijven is verminderd, terwijl banken terughoudender zijn geworden met het verstrekken van kredieten. Daar komt nog eens bij dat in diverse Zuid-Europese landen de rente voor leningen aan het stijgen is, omdat die rente vaak gekoppeld is aan de actuele rente voor staatsobligaties uit het betreffende land.

Volgende week donderdag komt de ECB met haar maandelijkse rentebesluit. Onlangs werd de rente verlaagd van 1% naar 0,75%, een actie die vooral een symbolisch effect heeft op de markt. De rente is al bijzonder laag en uiteindelijk zijn het toch de consumenten en bedrijven die bereid moeten zijn om geld te lenen. En marginaal lagere rente zal het leengedrag van de economie maar marginaal beïnvloeden. In tegenstelling tot de kredietverstrekking blijft de M3 geldgroei in de eurozone wel toenemen. Deze steeg van 3,2% in juni naar 3,8% in juli. 

• ECB ziet kredietverlening toenemen (FD)

In ander nieuws:

• Nieuwe tik voor koopkracht (FD)
• Marijnissen sluit 45 zetels voor SP niet uit (NU.nl)
• De Nederlandse economie in 8 plaatjes: het gaat prima (Welingelichtekringen)
• Frankrijk maakt benzine 6 cent goedkoper (BNR)
• AFM waarschuwt tegen ilegale kredietaanbieders (AFM)
• Grote koersval Samsung na uitspraak patentzaak (NU.nl)
• ABP verdientdit jaar al 400 miljoen dollar aan Apple (RTL-Z)

Nieuws uit buitenlandse media

Nettowinst Credit Agricole 67% gezakt door blotstelling Griekenland en Spanje

Bloomberg schrijft dat de Franse bank Credit Agricole in het tweede kwartaal van dit jaar een 67% lagere nettowinst heeft geboekt als gevolg van verliezen in Griekse beleggingen en een afschrijving op haar belang in de Spaanse bank Intesa Sanpaolo (ISP). Het netto-inkomen zakte weg tot €111 miljoen, tegenover €339 miljoen een jaar eerder. De afschrijvingen drukken al langer op de winstgevendheid van deze bank, waardoor het aandeel Credit Agricole is afgestraft op de beurs. Op dit nieuws zakte het aandeel slechts 0,8% weg, maar over de afgelopen twaalf maanden staat het al 36% lager, terwijl de France CAC 40 beursindex in die periode met 11,25% omhoog ging. 

Credit Agricole is al enige tijd bezig met het afbouwen van haar meest risicovolle beleggingen. In 2006 kocht de bank nog een €2,2 miljard groot aandeel in Emporiki, een grote Griekse bank die op dat moment het minst winstgevend was van alle grote Griekse banken. Sindsdien heeft deze bank bijna alleen nog maar verliezen gedraaid, wat Credit Agricole in totaal €5,7 miljard gekost heeft. In juni heeft de Franse bank van de geplande €35 miljard aan risicovolle beleggingen 97% weten af te bouwen. Het schoonmaken van de balans gaat gepaard met veel lagere winsten, maar moet uiteindelijk helpen om de bank weer gezond te maken.

• Credit Agricole Second-Quarter Net Drops 67% on Greece (Businessweek)

General Motors legt productie in één fabriek vier weken stil

GM legt de productie van de Chevrolet Volt in de Detroit-Hamtramck fabriek voor een periode van vier weken stil, zo lezen we op Autonews. Hierdoor zitten 1.500 werknemers vier weken gedwongen thuis. Dit voorjaar werd de fabriek ook al eens een maand stilgelegd, omdat de voorraad van onverkochte auto's te snel opliep. Een woordvoerder van GM wilde niets kwijt over het productieschema van General Motors en gaf als verklaring op dat het bedrijf eaar streeft om vraag en aanbod in balans te brengen. Het staken van de productie is een teken dat de vraag minder groot is dan het aanbod.

Begin augustus was er voor 84 dagen aan voorraad van de hybride Chevrolet Volt. Vlak voor de productiestop in maart was de voorraad zelfs 154 dagen groot. De vraag naar deze hybride auto van Chevrolet is, mede door subsidies van de Obama regering, het afgelopen jaar meer dan verdrievoudigd. Desondanks blijft de productie hoger en kiest GM ervoor om de productie even stil te leggen.

• GM to idle Volt plant for 4 weeks, sources say (Autonews)

Aandeel Citigroup zakt 1,3% in 100 milliseconden: $1 miljard beurswaarde verdampt

De high-frequency trading verschaft volgens voorstanders meer liquiditeit aan de markt, maar het tegendeel wordt regelmatig bewezen. Nanex plaatste grafieken van de handel in het aandeel Citigroup, die tot op de milliseconde in kaart brengen hoe verschillende computersystemen zich gedragen. In een 'split second' waren er te weinig kopers om de verkoopactie van een HFT te absorberen, met als gevolg dat de koers in een tijdsbestek van 100 milliseconden met 1,3% wegzakte van $29,80 naar $29,42. De grafieken laten zien hoe de bid-ask spread juist groter wordt na deze kleine flash-crash. Opvallend is dat het aandeel Citigroup op de NY-ARCA ongeveer 20 milliseconden eerder zakte dan op de NYSE. Klik op onderstaande grafieken voor een grotere versie.

• When It All Goes Bidless: What Losing $1 Billion In 100 Milliseconds Looks Like (Zero Hedge)

Bom ontploft bij kantoor van de Griekse centrale bank

In Athene is een bom ontploft bij een kantoor van de Griekse centrale bank, met als gevolg een aantal kapotte ruiten en lichte schade aan een aantal geparkeerde auto's. De bom was geplaatst onder een pinautomaat. De aanslag was niet van tevoren aangekondigd en is ook nog niet opgeëist, zo verklaarde de lokale politie tegenover Reuters. De bomaanslag wordt aangemerkt als een terroristische daad, mogelijk van een extreem-linkse groepering. Die zouden namelijk vaker zulke aanslagen plegen. Deze aanslag houdt zeer waarschijnlijk verband met de slechte toestand van de economie en de onvrede ten aanzien van de bankiers en de politici in Griekenland.

• Bomb explodes outside Greek bank branch, no one injured (Reuters)

De Federal Reserve bank van Dallas heeft samen met BIS-econoom William R. White onderzoek gedaan naar de gevolgen van extreem soepel monetair beleid. Hieruit kwam naar voren dat monetaire verruiming slechts in beperkte mate kan bijdragen aan 'sterke, duurzame en gebalanceerde groei' van de wereldwijde economie. Daar komt bij dat soepel monetair beleid (geldpers aanzetten) op de middellange termijn veel negatieve gevolgen heeft. Een korte opsomming uit de 45 pagina's tellende working paper.

• Leidt tot verkeerde investeringen in de echte economie
• Bedreigt de onafhankelijkheid van de centrale bank in het nastreven van prijsstabliteit
• Bedreigt financiële instellingen en het functioneren van financiële markten
• Spoort overheden niet aan om op tijd te bezuinigen
• Zorgt voor een ongelijke herverdeling van inkomens en welvaart in de maatschappij

Zero Hedge bestempelt de paper, die aantoont dat de geldpersfinanciering geen 'gratis lunch' oplevert, als een must-read. Hieronder het hele artikel.

Dallas Fed QE

• A Flashing Waing On The “Unintended Consequences” Of Ultra Easy Monetary Policy From… The Fed?! (Zero Hedge)

Chris Martenson interviewt Keith Fitz-Gerald

Chris Martenson plaatste enkele dagen geleden op zijn blog Peak Prosperity een interview met beleggingsstrateeg Keith Fitz-Gerald. In het interview komt het falende beleid van de Federal Reserve en de Amerikaanse regering aan bod. Volgens Keith Fitz-Gerald zitten de financiële markten momenteel gevangen in klassieke lineaire benadering, met modellen die de huidige ontwikkelingen proberen te extrapoleren naar de toekomst. De complexiteit van ons huidige financiële systeem, met tal van economische modellen, heeft volgens de beleggingsstrateeg vooral gezorgd voor een verstoring van de financiële markten.

De gedachte dat een verlaging van de rente kan helpen om de werkloosheid te verminderen heeft gezorgd voor verstorend beleid van centrale banken, zo betoogt Fitz-Gerald. Door beleid van de Federal Reserve is het verschil in rente op de korte en lange termijn erg laag geworden, met als gevolg dat de tijdswaarde van geld verzwakt is. Volgens Keith Fitz-Gerald heeft de inmenging van de centrale bank in de VS geleidt tot verstoring in de financiële markt, wat bijvoorbeeld te zien is aan de extreem lage rente op 10-jaars en 30-jaars staatsobligaties.

Verder laakt Keith Fitz-Gerald de gedachte dat bedrijven en burgers geholpen moeten worden als ze verkeerde beslissingen hebben genomen. Doordat het element van falen wordt verzacht met ingrijpen van de overheid gaan mensen en bedrijven meer onverantwoorde risico's nemen en wordt slecht gedrag niet afgestraft. Door het afvangen en socialiseren van risico's en eventuele verliezen kan de vrije markt volgens de beleggingsstrateeg niet normaal functioneren. Als er geen rem meer wordt gezet op de mogelijkheid om te falen kan kapitaal efficiënter aangewend worden, precies zoals het kapitalisme oorspronkelijk bedoeld is. Toen de Amerikaanse overheid voor honderden miljarden dollars in de economie pompte waren er veel economen die voorspiegelden dat het multiplier effect ervoor zou zorgen dat iedereen erop vooruit zou gaan. Als dat het geval was zou de economie nu met 6 tot 8 procent moeten groeien, meent Keith Fitz-Gerald. Dat dat niet gebeurd is toont aan dat de modellen hebben gefaald.

Het volledige interview bestrjkt nog veel meer onderwerpen, maar het gaat te ver om dat helemaal uit te werken. Een transcript van dit bijzonder interessante interview is hier te vinden. Hieronder is het audiofragment te vinden via YouTube. Een MP3 podcast van het interview is hier beschikbaar.

Het probleem met Keynesiaanse oplossingen voor de huidige depressie

Robert P. Murphy van het Ludwig von Mises instituut legt in die college van 1 uur uit waarom hij denkt dat de 'Keynesiaanse oplossingen' voor de crisis waar we nu in zitten niet zullen werken. Een video die zeker het kijken waard is.

Vrachtvolume over Chinese spoorwegen krimpt met 5,4%

Er zijn steeds meer aanwijzingen voor een groeivertraging in China. De cijfers van de economische groei vallen tegen en de belangrijkste aandelenbeurs is in een jaar tijd al met 20% gezakt. Ook de energieconsumptie zou niet meer zo hard groeien, een indicator dat het toch niet zo goed gaat met de Chinese economie. Een nieuwe tegenvaller is het cijfer over het vrachtvervoer over de Chinese spoorwegen. Dat zakte in de afgelopen maand namelijk met maar liefst 5,4%. Een dergelijk grote daling werd voor het laatst gemeten in 2008 en 2009, toen de crisis in Amerika net uitgebroken was na de val van Lehman Brothers. Een grafiek via Sean Corrigan van Diapason Commodities:

• From Hard Landing To Train Crash, All Chinese Indicators Have Slammed On The Brakes (Zero Hedge)

Rusland, Turkije, Oekraine en de Kirgizische Republiek voegden in juli goud toe aan reserves

Goldcore bericht op basis van data van het IMF dat verschillende landen opnieuw goud aan hun reserves hebben toegevoegd. Rusland kocht in juli een aanzienlijke hoeveelheid van 18,6 ton goud bij, waardoor het totaal op 936,6 ton uitkomt. Kazachstan kocht 1,4 ton goud en heeft nu 103 ton goud in haar reserves. Ook Turkije, Oekraïne en de Kirgizische Republiek voegden goud aan hun reserves toe. Turkije kocht volgens de gegevens van het IMF ook erg veel goud, namelijk 44,7 ton. Daarmee heeft het land nu een totale goudreserve opgebouwd van 288,9 ton. Guatemala en Mexico verkochten een klein beetje goud (respectievelijk 0,2 en 0,1 ton).

In Rusland is de goudreserve inmiddels goed voor 9,2% van de totale reserves, in Kazachstan ligt dit aandeel volgens gegevens van de World Gold Council (WGC) op 16%. Volgens de WGC hebben centrale banken in de eerste helft van 2012 al een recordhoeveelheid van 254,2 ton goud gekocht en zal er in de tweede helft van dit jaar nog eens 500 ton aan de reserves worden toegevoegd. De Chinese centrale bank voegt ook stelselmatig veel goud toe aan haar reserves, aangezien het land een grote goudproductie heeft en toch veel goud importeert via Hong Kong. Hoeveel goud de Chinese centrale bank precies heeft weten we niet, maar Goldcore schat dat die inmiddels zijn gestegen tot meer dan 2.000 ton. Dat zou een verdubbeling zijn ten opzichte van de hoeveelheid die China enkele jaren geleden voor het laatst heeft doorgegeven aan het IMF.

• Russia, Turkey, Ukraine Buy Gold But Bullion Tiny Part Of Global FX Reserves (Goldcore)

Goud-zilver ratio gezakt tot laagste punt in vier maanden

De ratio tussen goud en zilver is voor het eerst sinds mei weer onder de 54:1 gedoken. Eerder dit jaar zat de goud/zilver ratio in een stijgende trend, wat wil zeggen dat goud het beter deed dan zilver. De ratio stabiliseerde deze zomer tussen de 58:1 en 60:1, maar is nu met kracht naar beneden gedoken. De zilverprijs steeg in slechts twee weken tijd van €22,50 naar ruim €24,50 ($28 naar $31), een stijging van ongeveer 10%. De goudprijs steeg ook, maar ging lang niet zo hard omhoog als zilver. Traditioneel is zilver meer volatiel en gevoeliger voor sentiment van beleggers. We hebben in 2011 al gezien dat de zilverprijs heel erg snel kan stijgen, mogelijk staat ons de komende maanden een soortgelijke beweging te wachten. Zeker als de Federal Reserve vrijdag met nieuwe stimulering komt is er voor zowel goud als zilver grote kans op een nieuwe uitbraak. SilverDoctors verwacht dat een uitbraak van zilver kan doorzetten tot er een 20:1 ratio is tussen goud en zilver. Ik ben daar niet zo zeker van, maar als we weer richting de 32:1 gaan zoals eind april 2011 zou ik een gedeelte van mijn zilver omzetten in goud.

Goud/zilver ratio

Zilverprijs in USD

Tot slot:

Ron Paul stopt zijn verkiezingscampagne en neemt ook afscheid van het congres. In zijn lange politieke carrière heeft hij veel Amerikanen geïnspireerd met zijn pleidooi voor persoonlijke vrijheid en zijn afkeer tegen de 'oorlog tegen terrorisme'. Ook zijn aanval op de centrale bank van de VS werd door steeds meer Amerikanen gewaardeerd. Ron Paul voerde drie keer campagne voor het presidentsschap, maar steeds zonder succes. Hier een opname van Ron Paul's toespraak voor de Republikeinse partij in Tampa.

Nieuws uit de Nederlandse media

€60 miljard nodig voor Spaanse banken

De Spaanse minister van Economische Zaken, Luis de Guindos, verklaarde tegenover de krant Inteational Herald Tribune dat de Spaanse bankensector ongeveer €60 miljard aan steun in de vorm van noodleningen nodig heeft. De financiële behoefte van de banken wijkt daarmee niet veel af van het bedrag van €62 miljard dat eerder werd voorgerekend door consultants van het bedrijf Oliver Wyman. In juni bereikten de eurolanden een akkoord om maximaal €100 miljard beschikbaar te stellen voor de Spaanse bankensector.

De Guindos vraagt hulp van de ECB, want ook de Spaanse overheid heeft de laatste maanden moeite om geld op te halen via de obligatiemarkt. Het ANP schrijft het volgende:

''De Guindos gaf verder aan dat Spanje vergaande toezeggingen over economische hervormingen kan doen in ruil voor hulp om de rentekosten van het land te verlagen. De Europese Centrale Bank (ECB) gaf vorige maand aan te overwegen opnieuw obligaties op te kopen om die rentes te drukken. In ruil voor die actie, die wellicht in samenwerking met de Europese noodfondsen wordt ondeomen, zouden landen aan strenge voorwaarden voor hervormingen en bezuinigingen moeten voldoen.

De details van de nieuwe ECB-plannen zijn nog niet bekend. De Guindos gaf echter aan ervan overtuigd te zijn dat de centrale bank de markten tot rust kan brengen.''

In de tekst heb ik éen regel dikgedrukt gemaakt, omdat die nogal misleidend kan zijn. Wat de ECB feitelijk bij monde van Draghi heeft aangegeven is dat de centrale bank – binnen haar bevoegdheden – er alles aan zal doen om de euro te redden. Om te beginnen zijn de 'redding van de euro' en het helpen van landen met een schuldenprobleem twee verschillende dingen, een onderscheid dat bij het ANP-bericht niet gemaakt is. Ook is het belangrijk om te weten dat de ECB beperkt is in haar mogelijkheden om staatsobligaties op te kopen en daarmee de rente te drukken. Hieronder het volledige commentaar van 'victorthecleaner' op het blog Thescrewtapefiles, dat later ook terugkomt in de blogpost Macrofreegold'nomics op FOFOA:

''It seems that most people don't understand the ECB. If Draghi says “within their mandate”, he is referring to their inflation target “below but close to 2% annually” in the medium term (i.e. 2-3 year average). He said he would save the Euro “whatever it takes”. He didn't say he would save govement debt whatever it takes. Some people seem not to get it that these two are completely different goals. If you take the 2% inflation target seriously (and every single step by the ECB is consistent with the assumption that they do), you conclude that:

1) The ECB will print money in order to create inflation as soon as the medium-term inflation rate gets substantially below 2%.

2) In order to create this inflation, the ECB will have to purchase consumer debt with new base money (this is how you create price inflation). So their standard choice will be to buy govement debt – govement expenditures are largely consumption, either directly or through salaries, pensions, benefits.

3) In the inflation rate drops substantially below 2% in some countries, but not in others (“policy transmission distorted”), the ECB will buy govement debt of these countries, but not of others – most govements spend mainly in their own economy which allows the ECB to target where they want to create inflation

4) The ECB has no mandate to create more inflation than the mentioned 2% annually. So they will make sure this doesn't happen either.

5) How will they do it? Well, that's easy. A lot of debt is being written off (Spanish home owners defaulting on their mortgages etc.), and several govements had to sharply cut down on their deficit spending. Both are deflationary. So the ECB could simply leave the market alone, and the Euro zone would get some price deflation. So the ECB has enough tools to limit the inflation rate at 2% annually.

6) What is the main mechanism that might cause an inflation rate higher than 2% in the medium run? This would happen if the commercial banking system or the ECB monetize the running budget deficit of their govements or if they monetize other consumer debt beyond about 2-3% of GDP annually.

7) How can this be prevented? Well, some govements have gotten into serious difficulties raising funding, and Ireland, Portugal, Greece, Spain are forced to cut down on public spending. How precisely? The interest rates they would have to pay for additional debt are going up.

See? Some idiots claim “Draghi wants to print and buy all govement debt in order to lower the interest rates” and then “ECB is too stupid to really lower interest rates”?

How about this: ECB has purchased some govement debt in order to create inflation in those countries in which inflation was dropping too much below 2%, but ECB never intended to lower interest rates?

Much easier explanation, isn't it?

8) So what do we conclude if we assume that the ECB is doing nothing other than their job, i.e. to maintain their 2% inflation target?

8.1) They will buy govement debt if the inflation rate drops too much below 2% annually. In particular, if this happens in some countries, the ECB will buy the govement debt of these specific countries (SMP).

8.2) Although the ECB may buy govement bonds for this reason, they will make sure they do not artificially suppress the interest rates (in contrast to the Fed or the BoE).

8.3) As long as the inflation rate stays around 2%, the ECB will not monetize govement debt, simply because this would create more inflation. In particular, this indicates a limit of the annual budget deficits that will end up on the balance sheet of the combined banking sector (commercial banks and ECB): no more than around 2-3% of GDP which would cause about 1.4-2.1% consumer price inflation in the steady state (assuming roughly 70% of govement expenditures is consumption – you can adjust these figures if you have better data, the ECB certainly do have better data).

8.4) So while some debt will be bought by the ECB in order to maintain 2% inflation, some other debt will most likely be defaulted on. How much? I guess this will still be a lot.

8.5) If some politicians try to give the ESFS or ESM a banking license or to use govement run banks in order to monetize their own debt, the ECB will have to obstruct these attempts, for example, by changing the requirements on the collateral they accept from these banks. Also, the northe countries will not like this and presumably already be influential enough to stop it.

Victor''

Wat hier gezegd wordt is dat de ECB door haar mandaat van prijsstabiliteit niet in staat is om staatsobligaties op te kopen als de inflatie daarmee de gewenste limiet van 2% overstijgt. De ECB laat de problematiek van sommige landen over aan de financiële markten, zodat er meer neerwaartse prijsdruk komt in de Eurozone. Dat gebeurt enerzijds via afschrijvingen op slechte leningen en anderzijds op drastische bezuinigingsmaatregelen die de regering van een land moet doorvoeren om het vertrouwen van de financiële markten te winnen. Als blijkt dat het prijspeil in één land snel daalt, dan kan de ECB met het aankopen van staatsobligaties via het SMP programma de inflatie een beetje aanjagen. Victorthecleaner schrijft dat het helemaal niet het doel is van de ECB om de rentelasten van individuele landen te drukken en dat de opmerking van Draghi geen verwijzing is naar het aanzetten van de geldpers om Spanje te helpen. en daarin schuilt ook een fundamenteel verschil tussen de ECB, de Bank of England en de Federal Reserve.

• '60 miljard euro nodig voor Spaanse banken' (RTL-Z)

Frankrijk leent moeiteloos en goedkoop

In tegenstelling tot Spanje heeft Frankrijk nog geen enkele moeite om geld op te halen met nieuwe staatsobligaties. Vandaag haalde de Franse overheid bijna €7 miljard op met het uitgeven van kortlopende staatsobligaties. RTL-Z schrijft dat de belangstelling onder beleggers veel groter was dan het aanbod, waardoor sommige obligaties met een negatieve rente aangeboden konden worden. Het ANP schrijft:

''De veiling toont aan dat investeerders nog altijd veel vertrouwen hebben in Frankrijk, dat samen met ondermeer Duitsland en Nederland tot de kelanden van de eurozone behoort. De rentes lagen wel iets hoger dan bij een vergelijkbare plaatsing vorige week.''

Het is de vraag of de grote belangstelling onder beleggers volledig is toe te schrijven aan het vertrouwen dat ze hebben in landen als Frankrijk, Duitsland en Nederland. De grote onzekerheid speelt ook een rol, want vandaag de dag lijkt het veilig wegzetten van vermogen belangrijker dan het halen van een goed rendement. Daarin blijkt de markt van staatsobligaties (van relatief sterke landen) door de liquiditeit en omvang een magneet voor het grote geld.

• Frankrijk leent moeiteloos en goedkoop (RTL-Z)

'Federal Reserve moet snel moet nieuwe steunmaatregel komen'

Charles Evans, president van de Federal Reserve in Chicago, heeft maandag gezegd dat de centrale bank van Amerika onmiddelijk actie moet ondeemen om de Amerikaanse economie te ondersteunen. Volgens Evans moet de Fed niet langer wachten op de volgende economische cijfers, maar direct actie ondeemen. De drempel voor aanvullende maatregelen zou inmiddels ruim gepaseerd zijn. De werkloosheid in de VS blijft een probleem, want die is sinds het uibreken van de crisis niet meer gezakt naar het oude niveau. De officiele werkloosheid stabiliseerde op 8,2%, maar is recent weer opgelopen tot 8,3% (eerste grafiek). Deze werkloosheidscijfers geven nog maar de helft van het verhaal weer, want de groep Amerikanen die niet meer wordt aangemerkt als 'werkzoekend' blijft alsmaar groeien en kent volgens de statistieken van de St. Louis Fed een omvang van 88 miljoen Amerikanen (tweede grafiek).

Evans maakt zich ook zorgen over de duur van de werkloosheid. Hij zou het volgende gezegd hebben: ''Een ongebruikelijk hoog percentage van de werklozen heeft al lange tijd geen baan; hun vaardigheden kunnen uit de tijd raken of zelfs achteruit gaan, waardoor getroffen werknemers achterblijven met permanente littekens op hun levensinkomen.'' Hieronder ziet u de ontwikkeling waar Evans waarschijnlijk op doelt (derde grafiek). De participatiegraad (vierde grafiek) is sinds de crisis uitbrak ook gedaald en laat vooralsnog geen verbetering zien.

Werkloosheid op 8,3%

Aantal mensen dat werkloos is maar niet wordt meegenomen in het werkloosheidscijfer

Gemiddelde duur van de werkloosheid stabiliseert op uitzonderlijk hoog niveau

Een samenvatting van de eerste drie grafieken, de participatiegraad van de beroepsbevolking daalt

Het probleem is dus duidelijk, maar de vraag is of de centrale bank de instrumenten heeft om de situatie te verbeteren. Door monetaire stimulering kan er op korte termijn meer economische groei komen, maar over de langere termijn zal de toename van de geldhoeveelheid de koopkracht van iedereen uithollen. In het boek 'When Money Dies' van Adam Fergusson wordt beschreven hoe in Weimar Duitsland naar verloop van tijd er steeds meer geld in omloop kwam, maar dat de waarde van al het geld in omloop uit gedrukt in buitenlands geld of goud, meer dan evenredig slonk. Charles Evans van de Fed maakt zich daar kennelijk geen zorgen om. De financiële markten hebben al min of meer voorgesorteerd op nieuwe stimuleringsmaatregelen van de Amerikaanse centrale bank, want de aandelenkoersen zaten de afgelopen twee maanden in de lift.

Een nieuwe stimuleringsronde van de Fed wordt gezien als positief nieuws voor aandelen. Op korte termijn kan het de economische groei aanjagen (en daarmee bedrijfswinsten), terwijl het extra geld op lange termijn de prijzen van alle financiële activa opstuwt. Men kijkt vooral uit naar de speech die Ben Beanke vrijdag zal geven tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het Amerikaanse stelsel van centrale banken in Jackson Hole.

• Fed-lid Evans: nu actie nodig voor ondersteuning economie VS (RTL-Z)
• Beleggers focussen op de Fed (RTL-Z)

CPB rekent programma's politieke partijen door

Inmiddels bent u ongetwijfeld al op de hoogte gebracht van de doorrekening van de plannen van de politieke partijen. Het CPB heeft zich over de verschillende bezuinigings-, stimulerings- en hervormingsplannen van alle partijen gebogen en heeft deze door de modellen gehaald. De computers hebben daar een aantal cijfers uitgegooid die de verschillende politieke partijen zullen gebruiken om elkaar af te troeven in de verkiezingscampagne. Het volledige rapport van 456 pagina's is hier te vinden (PDF). In hoofdstuk 2 op pagina 18 ziet u een soort van samenvatting in tabelvorm, waar de effecten van de verschillende partijprogramma's naast elkaar zijn gezet. Uiteraard zijn deze berekeningen een benadering van de werkelijkheid en kunnen ze veel extee invloeden op de financien, de koopkracht en de staatsschuld niet incalculeren.

Opvallend is dat op het gebied van werkgelegenheid de PVV het beste scoort en de SP, VVD en PvdA het minste. Doordat de PVV en VVD het minste willen snijden in de hypotheekrenteaftrek gaan bij deze plannen de huizenprijzen volgens het CPB het minst omlaag. De PVV en de SP bezuinigen naar verhouding minder, waardoor de koopkracht over de hele linie bij deze partijen het grootst zal zijn. De inkomensnivellering is bij de SP veruit het sterkst, gevolgd door de PvdA. Alleen bij de VVD, Christenunie en het CDA worden de verschillen in koopkracht tussen hoge en lage inkomensgroepen groter. Op het milieu scoort niet geheel onverwacht Groenlinks het beste, gevolgd door de PvdA.

Klik voor een grotere versie, tabel is afkomstig van CPB rapport

• Keuzes in kaart 2013-2017 (CPB)

VS sturen economische missie naar Egypte

De bemoeizucht van de Verenigde Staten kent geen grenzen. Het land begon een oorlog in Irak en Afghanistan en gebruikt inmiddels onbemande vliegtuigen om 'doelwitten' in Pakistan te kunnen bombarderen. Ook stuurde het speciale eenheden naar Libie om de 'opstandelingen' te helpen bij het omverwerpen van het regime van Khadaffi. Naast militair ingrijpen zorgt de VS er ook voor dat ze op financieel gebied invloed kan uitoefenen in de regio. Zo lezen we op NU.nl dat de Amerikaanse regering deze week een hoge delegatie naar Egypte stuurt. Deze gaan bespreken hoe de nieuwe leiders daar economisch 'geholpen' kunnen worden op weg naar democratie. Hosni Mubarak, waar de Amerikaanse regering nauwe banden mee onderhield, wist het land bijna dertig jaar te regeren.

De VS gaf al langer economische en militaire steun aan Egypte, omdat het land onder leiding van Mubarak de vrede met Israel wist te bewaren. De huidige president, Mohammed Mursi van de Moslim Broederschap, zou minder tevreden zijn over de rol van Israel in de regio.

• VS sturen economische missie naar Egypte (NU.nl)

In ander nieuws:

• Juwelier Tiffany vreest 'crisiskerst' (RTL-Z)
• Jaap Koelewijn over Wientjes' plannen met de hypotheken van banken (FD)
• Fransen en Duitsers vormen werkgroep tegen crisis (FD)
• Groot aantal bezwaren bij erftaks op til (FD)
• Verhaal via de rechter (over beleggers die hun adviseur de schuld willen geven van slecht beleggingsadvies) (FD)
• 'Financieel adviseur rooft 25 mln familiefortuin' (RTL-Z)
• 'SP schaft belastingparadijs Nederland af' (NU.nl)

Nieuws uit de buitenlandse media houdt u nog van mij tegoed

Tot slot

Dit weekend was het weer zover, het grote jaarlijkse dorpsfeest in het dorp waar ik geboren en opgegroeid ben. Een klein boerendorp in het oosten van het land. Het was weer gezellig en het bier vloeide rijkelijk. De kater waarmee ik vanmorgen opstond maakte het vrijwel onmogelijk om wat te schrijven, vandaar dat ik weer in bed gedoken ben en pas aan het eind van de middag kon beginnen.

De tent…

… regenachtig weer bij de optocht…

…en het volkslied van Markelo dat uit volle borst wordt gezongen aan het einde van het feest

Nieuws uit de Nederlandse media

Ook ABN Amro moest afschrijven op bezittingen

Gisteren schreven we al over de Rabobank, dat met cijfers kwam over de eerste helft van 2012. De bank moest opnieuw meer geld opzij zetten voor slechte leningen en zag de nettowinst mede daardoor met 29% dalen. Voor de ABN Amro bank is het niet anders, want vandaag werd bekend dat de staatsbank een lagere winst heeft geboekt door oplopende kredietverliezen. De netto kwartaalwinst kwam 30% lager uit op €341 miljoen. De bank spreekt desondanks van een 'bevredigend resultaat', zo lezen we op de website van het FD. Daarmee doelt men misschien op de resultaten van de andere banken, want die waren vergelijkbaar.

Door de gevolgen van de recessie moest ABN Amro vooral afboeken op bedrijfskredieten, in het afgelopen kwartaal zelfs twee keer zo veel als een jaar geleden. De bank schreef €367 miljoen af op kredieten. Over het eerste halfjaar van 2012 rapporteert de bank een 15% lagere winst van €827 miljoen, een cijfer waarin de eenmalige kosten voor de integratie van het voormalige Fortis en het afstoten van andere bedrijfsactiviteiten niet zijn meegenomen.

De stijgende voorzieningen voor en afboekingen van slechte leningen bij de Rabobank en ABN Amro bevestigen dat het economische nog steeds niet echt beter gaat dan één of twee jaar geleden. Onder de huidige omstandigheden zou de bank ook niet (deels) naar de beurs gebracht kunnen worden, aldus voormalig topman Rijkman Groenink op BNR Nieuwsradio. Er zou zowel vanuit Nederland als vanuit het buitenland geen belangstelling zijn om de ABN Amro bank over te nemen. Nederlandse banken zouden niet in staat zijn om ABN Amro over te nemen, terwijl buitenlandse banken geen interesse hebben.. Volgens Groenink maakt de bank momenteel ook veel te weinig winst om de prijs te rechtvaardigen die de staat ervoor betaald heeft. Hij is van mening dat de Nederlandse overheid op dit moment nog niet de helft zou kunnen terugkrijgen van wat ze betaald heeft om de bank te redden.

• Ook ABN zucht onder kredietverliezen (FD)
• Groenink: 'Voorlopig geen privatisering ABN Amro mogelijk' (FD)

Rabobank-topman verwacht woningnood

De Rabobank-topman Piet Moerland waarschuwde donderdag op Nieuwsuur voor een dreigend tekort aan woningen in ons land. Er zouden door de crisis te weinig nieuwe woningen worden gebouwd, terwijl er volgens Moerland jaarlijks nog steeds meer vraag dan aanbod is. Op dit moment ligt de woningmarkt zo goed als stil, maar als we de topman van de Rabobank mogen geloven kunnen we op langere termijn worden geconfronteerd met woningnood.

Op de korte termijn ziet de Rabobank een verdere daling van de huizenprijzen, maar als de crisis voorbij is en het consumentenvertrouwen stijgt en mensen hun baan behouden, dan zouden de prijzen weer kunnen gaan stijgen. Of dat ook snel weer gaat gebeuren blijft de vraag. Momenteel worden er op Funda ruim 262.000 woningen te koop aangeboden, meer dan een verdubbeling ten opzichte van eind 2008. Ook zijn er nog onvoldoende aanwijzingen om aan te nemen dat het aantal te koop staande woningen spoedig weer gaat dalen. Ook bij de huidige prijzen zijn er nog te weinig starters die bereid zijn te kopen. Onderstaande grafiek komt van Follow The Money en is gebaseerd op cijfers van het Kadaster.

Aanbod woningen via Funda en Huizenzoeker, verticale as is x 10.000 (Bron: FTM)

• Rabobank-topman verwacht woningnood (NU.nl)

Griekse beurs best presterende wereldwijd

De aandelenbeurzen deden het deze zomer niet slecht, zo laat Jacob Schoenmaker ons zien op RTL-Z. Hij vergeleek het rendement van verschillende beursindices van begin juni tot en met vandaag en kwam tot de constatering dat vooral de beurzen van Spanje en Griekenland het heel erg goed hebben gedaan. Dit zijn overigens ook de beurzen die over de langere termijn een grote daling hebben laten zien. De beurs van Athene steeg sinds begin juni met maarliefst 31% en was daarmee de best presterende beurs wereldwijd over de laatste drie maanden. Ook de Spaanse IBEX wist met 21% te stijgen, ondanks alle slechte berichten omtrent de Spaanse economie en de sterk stijgende obligatierente in juli. De AEX index doet het met 17% over deze periode een stuk beter dan het wereldwijde gemiddelde (MSCI-World) en de Amerikaanse S&P 500, die respectievelijk 12 en 11 procent stegen.

Bron: RTL-Z

Als we verder terug kijken en de stand van de beurzen uit 2007 erbij pakken zien we dat de Griekse aandelenmarkt is weggezakt van 5.300 naar 635 punten, een daling van 88% (!). De Spaanse beurs deed het dan een heel stuk beter, die verloor ten opzichte van de piek in 2007 'slechts' 54%. De AEX index staat ten opzichte van de hoogste koersen in 2007 ongeveer 40% lager. Volgens Jacob Schoenmaker verklaart vooral hoop de stijgende aandelenkoersen in Spanje en Griekenland, hoop op de woorden die Draghi eerder uitsprak en hoop om nieuwe economische stimulering in de VS en China door maatregelen van de centrale banken daar.

• Griekse beurs best presterende wereldwijd (RTL-Z)

Duizenden ontslagen dreigen bij Italiaanse banken

NU.nl schrijft dat de Italiaanse banken een grote ontslaggolf aan het voorbereiden zijn. Daarbij zouden in totaal ongeveer 19 duizend arbeidsplaatsen geschrapt worden, een flinke hap uit de 330 duizend mensen die momenteel werkzaam zijn in de Italiaanse bankensector. Door de financiele crisis staan de banken onder druk en moeten ze snijden in de kosten. Vakbondsvoorzitter Lando Sileoni verklaarde tegenover de krant La Repubblica dat tussen nu en 2015 ongeveer 2.700 bankfilialen hun deuren zouden moeten sluiten.

• Duizenden ontslagen dreigen bij banken Italië (NU.nl)

China vergroot reserves aardmetalen

China is van plan om 18.000 ton 'zeldzame aardmetalen' toe te voegen aan zijn strategische reserves, zo lezen we op RTL-Z. De Chinese overheid gaat hiervoor een overeenkomst aan met een binnenlandse producent, zo berichtte een Chinese zakenkrant. Het zou gaan om het bedrijf Baotou, de grootste producent van aardmetalen van het land. Ongeveer 90% van het wereldwijde aanbod van zeldzame aardmetalen is afkomstig uit de Chinese bodem, waardoor het land strategische reserves in handen heeft die vooral van belang zijn voor de productie van allerlei soorten elektronica, windturbines en elektrische auto's.

De wereldhandelsorganisatie gaat op verzoek van de Europese Unie, de VS en Japan onderzoeken of China exportbeperkingen hanteert. De laatste jaren zien we dat China zich steeds meer wil diversificeren, door grote voorraden grondstoffen op te bouwen, mijnbouwbedrijven op te kopen in andere delen van de wereld (vooamelijk op het Afrikaanse continent) en de goudreserve flink uit te breiden. Tegelijkertijd bouwt ze haar blootstelling aan de Amerikaanse dollar geleidelijk af, door minder staatsobligaties van dit land te kopen.

• 'China vergroot reserves aardmetalen' (RTL-Z)

In ander nieuws:

• 300 banen weg bij Volker Wessels (RTL-Z)
• Zalm vindt beursgang ABN Amro beste optie (NU.nl)
• Groei durfkapitalisten door pensioenfondsen (NU.nl)
• Kassa voor Rottenberg (Telegraaf)
• Rabobank paait pensioenfondsen (FD)
• 'Aantal vacatures in bouw blijft afnemen' (RTL-Z)
• Corporatie wil niet meebetalen voor Vestia (NU.nl)
• Al het vastgoed van Vestia nu bij WSW in onderpand (FD)
• Meer uitgiftes maar veel minder handel bedrijfsschuld door crisis (FD)
• Weg met de hypotheekschuld! (FTM)

Nieuws uit buitenlandse media

'De rijkste 5% van de Britten profiteert het meest van monetaire verruiming'

De Britse centrale bank heeft op verzoek van de politiek een rapport opgesteld, dat de gevolgen van het Britse QE-programma uiteen zet. Uit dit rapport blijkt dat het aankopen van Britse staatsobligaties door de centrale bank (inmiddels opgeschroefd tot een totale som van £375 miljard) en de verlaging van de rente van 0,5% vooral de rijkste Britten heeft geholpen. De 5% rijkste Britten zou naar verhouding meer vermogen bezitten dat door de geldpers van de centrale bank in waarde is gestegen of minder hard in waarde is gezakt. Daarbij moeten we primair denken aan beleggingen in staatsobligaties, maar indirect ook aan vermogen in de vorm van vastgoed en aandelen. Door het opkoopprogramma van staatsobligaties zijn aandelen en obligaties met 26% (of £600 miljard) in prijs gestegen, aldus de Bank of England. Omgerekend komt dat neer op gemiddeld £10.000 voor elk huishouden in het Verenigd Koninkrijk, maar volgens berekeningen van de centrale bank zouden in de praktijk 40% van de baten zich concentreren tot de 5% rijkste Britten.

Volgens de centrale bank draait de economie door het opkoopprogramma van staatsobligaties beter. Zonder de steunaankopen zou de werkloosheid hoger zijn en zouden meer bedrijven failliet zijn gegaan. De economie zou dan verder weggezakt zijn, zo stelt de centrale bank. De negatieve effecten van haar beleid, zoals de daling van de spaarrente en de lagere opbrengsten voor pensioenfondsen zijn volgens de Bank of England niet toe te schrijven aan het QE-programma, maar aan de verlaging van de rente. De lage rente treft vooral de mensen die sparen, al dan niet via een pensioenfonds. Dat zijn de negatieve gevolgen, die hand in hand gaan met een 'ruim' monetair beleid. Het straft de spaarders en het beloont mensen met schulden.

De Bank of England blijft het opkoopprogramma – dat in 2009 met een omvang van £200 miljard werd opgestart – verdedigen, door te stellen dat het de waarde van verschillende financiële activa (en daarmee de bezittingen van huishoudens) heeft opgestuwd. De magie van de geldpers en de fictieve welvaartsgroei is van tijdelijke aard, zoals men ook in Weimar Duitsland en in Zimbabwe heeft ervaren. Iedereen ziet zijn bezittingen nominaal stijgen, totdat het besef komt dat de koopkracht feitelijk aan het krimpen is. Als £375 miljard aan opgekochte staatsobligaties goed werken, waarom dan niet meteen twee keer zoveel staatsobligaties opkopen? Werkt dat niet veel beter? Of tien keer zoveel?

Door monetaire stimulering wordt de grote massa voor de gek gehouden, terwijl de overheid haar schuldenprobleem kan verhullen. Doordat de Britse obligatiemarkt actief wordt ondersteund betaalt het land een lage rentevergoeding en blijft het onder de radar van de meeste financiële nieuwszenders. Datzelfde geldt overigens voor de VS, dat in 2011 ongeveer 61% van de uitgegeven staatsobligaties wist te slijten aan de Federal Reserve.

• Britain's richest 5% gained most from quantitative easing – Bank of England (The Guardian) 

Republikeinen willen terugkeer naar goudstandaard verkennen

De Republikeinse partij gooit een nieuw gespreksonderwerp in de verkiezingsstrijd. Men wil namelijk een 'goudcommissie' in het leven roepen, dat een vast onderdeel moet gaan worden van de Republikeinse partij. Volgens Marsha Blackbu, een Republikeins congreslid uit Tennessee, is dit plan niet alleen bedoeld om de aanhang van Ron Paul binnen de Republikeinse partij aan zich te binden. Ron Paul, die tijdens de verkiezingscampagne veel zogeheten delegates heeft gewonnen met zijn standpunt ten aanzien van de Amerikaanse centrale bank, kent een fanatieke aanhang binnen de partij. Deze groep kiezers zijn voor de Republikeinse partij erg belangrijk om de democraten te kunnen verslaan bij de verkiezingen in november.

De goudcommissie moet onderzoeken of Amerika terug kan keren naar een goudstandaard, in welke vorm dan ook. Volgens de Republikeinse partij komen steeds meer Amerikanen tot de conclusie dat meer lenen en nog meer geld bijdrukken de crisis niet kan oplossen. Het Huis van Afgevaardigden steunde het idee van een goudcommissie. De introductie van een commissie die onderzoek gaat doen naar de mogelijkheid om terug te keren naar een koppeling tussen de dollar en goud is niet nieuw, want in 1981 richtte president Ronald Reagan een soortgelijke commissie op om een terugkeer naar de goudstandaard te onderzoeken. Toen was de uitkomst dat Amerika beter niet kon terugkeren naar een goudstandaard.

Dat het woord 'goud' steeds vaker valt in de context van de financiële crisis en de Amerikaanse dollar is een goede ontwikkeling, maar er moet nog veel gebeuren om de grote massa bewust te maken van de gevolgen van een terugkeer naar een goudstandaard. De geschiedenis heeft uitgewezen dat ook een goudstandaard zijn beperkingen kent en niet altijd bestand is tegen extee invloeden. Door een koppeling van de dollar aan goud zou de overheid niet meer in staat zijn om meer geld uit te geven dan er binnenkomt en zou het ook veel kostbaarder zijn om oorlogen te voeren die jarenlang duren. Een goudstandaard zou een centrale bank als de Federal Reserve overbodig kunnen maken, omdat er geen mogelijkheid is om rente aan te passen of steunaankopen te doen. Het gegeven dat veel dollars buiten Amerika liggen zou tegelijkertijd inhouden dat Amerika een groot deel van haar goudreserves zal verliezen bij een koppeling van de munt aan haar eigen goud.

• Republicans Eye Retu to Gold Standard (CNBC)
• Republicans Consider Retuing To Gold Standard: Real Or Red Herring? (Zero Hedge)

Voormalig RBS handelaar claimt dat 'iedereen' de Liborrente kon manipuleren

Barclays kreeg er flink van langs toen duidelijk werd dat deze bank een groot aandeel had in de manipulatie van de Liborrente, maar nu het onderzoek naar deze fraude is gestart komen er nog meer sappige details boven water. De Guardian schrijft dat de beveiliging van de systemen bij de Royal Bank of Scotland (RBS) zo zwak was dat vrijwel alle bankmedewerkers de Liborrente konden aanpassen. Uit documenten blijkt dat een handelaar van RBS op de afdeling van Japanse yen swaps in 2008 eigenhandig de rente heeft aangepast die gebruikt wordt om de Liborrente te berekenen, terwijl die afdeling daar helemaal niet bij betrokken was.

Tan Chi Min, een oud-werknemer van RBS in Singapore, bracht de zwakte van het banksysteem vorig jaar september al aan het licht bij zijn collega's. Zijn inmenging in deze kwestie kostte hem uiteindelijk zijn baan. Nu het schandaal met de gemanipuleerde Liborrente boven water is gekomen wil Tan Chi Min van zijn voormalige werkgever een schadevergoeding zien van $1,1 miljoen aan misgelopen bonussen en $3,3 miljoen aan RBS-aandelen.

• Former RBS trader claims 'anyone' at bank could change rate (Guardian)

Duitse ministerie van Financiën onderzoekt kosten 'Grexit'

Het Duitse ministerie van Financiën heeft een werkgroep samengesteld dat in kaart probeert te brengen wat de economische impact zal zijn van een vertrek van Griekenland uit de Europese muntunie. Merkel heeft eerder al benadrukt dat ze Griekenland liever binnen de muntunie houdt, maar of dat ook gaat lukken weet niemand. Het Duitse ministerie van Financiën wil in elk geval voorbereid zijn op alle scenarios. De krant Financial Times Deutschland schrijft op basis van bronnen binnen het ministerie dat bondskanselier Merkel en minister van Financiën Schauble volledig voorbereid willen zijn op een 'negatief scenario'. Bronnen uit het ministerie zouden tegenover de krant gezegd hebben dat collega's berekeningen maken van de financiële consequenties (van een Griekse exit) en dat ze nadenken over manieren om een eventueel donimo-effect binnen Europa te voorkomen. Deze werkgroep zou bestaan uit tien personen en zou aangevoerd worden door Thomas Steffen van de CDU.

• German finance ministry studying “Grexit” costs: paper (Reuters)

Nu een goed moment om goud te kopen?

Wij geven geen beleggingsadvies en dit bericht moet dan ook niet als zodanig worden opgevat. Op 321gold verscheen eerder deze week een interessante analyse van de goudmarkt, doorspekt met grafieken die moeten aantonen dat het nu een goed moment zou zijn om goud te kopen. Naast de bekende grafieken van centrale banken die goud kopen en de sterke vraag naar goud vanuit China en India trokken twee prijsgerelateerde grafieken mijn aandacht. Technische analyse dus, waarbij enige voorzichtigheid geboden is. De eerste grafiek geeft het koersrendement van goud in dollars weer, berekend als het rollende gemiddelde van de laatste twaalf maanden en uitgedrukt in standaarddeviaties. Deze grafiek laat in feite zien wanneer goud teveel is gestegen of gedaald ten opzichte van de trend over de afgelopen tien jaar. De grafiek laat zien dat goud nu een vrij lange periode van dalende koersen achter de rug heeft, zodanig dat het edelmetaal weer aantrekkelijk geprijsd is. Hierbij dient opgemerkt te worden dat er een verschil is tussen goud en dollars en in euro's, want door het verzwakken van de euro is de goudprijs hier eerder gestegen dan gedaald. Maar als we deze indicator mogen geloven zou het nu een goed moment zijn om goud aan de portefeuille toe te voegen.

Een tweede indicator die wat beter bekend is onder de beleggers is het 200-daags gemiddelde. Wordt dat niveau met kracht doorbroken, dan kan dat een nieuwe opgaande of neerwaartse fase inluiden. De tweede grafiek laat zien dat de goudprijs in dollars recent weer door het 50-daags en 200-daags gemiddelde is gebroken, wat in de wereld van technische analyse opgevat moet worden als een sterk koopsignaal.

• Love Trade Cools as Central Banks’ Gold Demand Heats Up (321gold)

Tot slot:

Griekenland gaat echt eilanden verkopen? De Griekse premier Samaras zou tegenover de Franse krant Le Monde verklaard hebben dat het verkopen van eilanden tot de mogelijkheden behoort.

Nieuws uit de Nederlandse media

'Pensioengeld gebruiken voor hypotheken'

De werkgeversorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland hebben in een beleidsagenda voor de volgende regeerperiode voorgesteld dat pensioenfondsen op grote schaal hypotheken moeten opkopen van banken. Daardoor zouden banken weer meer ruimte krijgen om geld uit te lenen aan bedrijven en daarmee de economie 'op te peppen'. Ze wijzen daarbij volgens NU.nl op het feit dat Nederlandse banken gezamenlijk voor honderden miljarden aan hypotheekleningen op de balans hebben staan.

''Als pensioenfondsen deze hypotheken oveemen, drukken die niet langer op de balans en krijgen banken meer lucht. Voor de pensioenfondsen zouden beleggingen in hypotheken minder risicovol zijn dan wanneer ze hun geld steken in Zuid-Europese staatsobligaties. Ook de woningmarkt zou van deze aanpak profiteren. De nieuwe minister van Financiën moet gaan overleggen met banken en pensioensector over een uitwerking hiervan, aldus de werkgevers.''

Als banken terughoudend zijn met het uitlenen van geld omdat ze veel hypotheken op de balans hebben staan, dan betekent dat naar mijn idee dat er iets mankeert aan die hypotheken. Zou het niet kunnen dat banken rekening houden met een verdere daling van de huizenprijzen en dat er in de toekomst op afgeschreven zal moeten worden? Of dat de hypotheekportefeuille van banken alleen tegen een korting verhandelbaar is? Zoals ik gisteren al schreef zijn de huizenprijzen sinds 1992 behoorlijk gestegen, veel meer dan het algemene prijspeil en ook meer dan de groei van de economie als geheel. Ten opzichte van de top van augustus 2008 is er gemiddeld al 15% van de huizenprijzen af gegaan, maar een verdere daling van gelijke omvang is niet uit te sluiten. Verschillende banken, zoals de Rabobank en de ING waarschuwen daarvoor, maar ook het IMF heeft zich al meerdere malen kritisch uitgelaten over de kwetsbaarheid van de Nederlandse huizenmarkt en de naar verhouding hoge hypotheekschuld.

Daar komt bij dat volgens gegevens van de marktonderzoeksbureau GfK ongeveer de helft van de openstaande hypotheekschuld van het aflossingsvrije type is. Daaaast zijn er ook nog veel beleggingshypotheken verstrekt, waarbij de hypotheeknemer maandelijks geld inlegt dat op de beurs wordt belegd. Deze twee hypotheekvormen, die aan het begin van deze eeuw als kool zijn gegroeid, voegen veel lange-termijn risico toe aan de hypotheekportefeuille van banken. Het is nu met geen enkele zekerheid te zeggen dat de huizenprijzen over tien of twintig jaar op hetzelfde niveau staan als nu en ook de rendementen van beleggingshypotheken vallen door het zwakke beursklimaat en door de hoge kosten vaak tegen.

Banken zijn voorzichtiger geworden met het uitlenen van geld omdat ze mogelijk risico's lopen met de hypotheekportefeuille. Als dat het geval is, waarom moeten deze risico's dan worden overgeheveld naar het spaarpotje van de burgers? Het lijkt erop dat deze maatregel vooral de banken helpt, terwijl het ook de banken zijn die risico hebben genomen door zoveel hypotheekleningen te verstrekken. Wat mij betreft is het een onsmakelijk plan waar pensioengerechtigden in de toekomst weinig plezier aan zullen beleven, uitgaande van het scenario dat de huizenprijzen verder zullen dalen en de economie zwak blijft. Het argument dat hypotheken veiliger zijn dan staatsobligaties van Zuid-Europese landen is weinig relevant, want pensioenfondsen kunnen ook het voorbeeld van centrale banken volgen en fysiek edelmetaal kopen. Dat doen ze momenteel vrijwel niet, een uitgelezen kans om de portefeuille te diversificeren.

• 'Pensioengeld gebruiken voor hypotheken' (NU.nl)
• Afwaarderingen raken pensioenfondsen nog niet (NUzakelijk)

Rutte belooft lastenverlichting

De verkiezingsstrijd barst los en dat betekent dat alle politieke partijen hun plannen presenteren om de Nederlandse samenleving te verbeteren. Het belangrijkste onderwerp van deze verkiezingen lijkt opnieuw de economie te worden, maar ook de koers van Nederland binnen Europa zal waarschijnlijk en groot thema worden. Emile Roemer maakte eerder al bekend niets te zien in de Europese boete bij een begrotingstekort van meer dan 3% en vandaag was het de beurt aan VVD-leider Mark Rutte om een stelling te poneren.

In een interview met de Telegraaf zegt Rutte dat zijn partij wil inzetten op lastenverlichting, waarbij één van de speerpunten een arbeidskorting van €1.000 is. Vanaf 2014 zullen werkenden voor dit bedrag aan belastingverlaging doorberekend krijgen. ''Deze maatregel moet de economie een stimulans geven'', aldus de VVD-leider. Men houdt meer geld over om te besteden en dat is goed voor de economie, waarvan akte. De vraag is echter hoe deze belastingverlaging vormgegeven zal worden, want wie komt ervoor in aanspraak en wat zijn de precieze voorwaarden? Ook niet geheel onbelangrijk, waarop gaat Rutte bezuinigen om dit plan uit te kunnen voeren?

Maar er zijn meer VVD-plannen waar werkenden met spaargeld en beleggingen vrolijk van zullen worden, zoals een belastingvrijstelling van een ton voor durfkapitaal en het oprekken van de grens voor vermogensrendementsheffing van ongeveer €20.000 nu naar €35.000. Ook moet het midden- en kleinbedrijf een belastingverlaging tegemoet kunnen zien als het aan de VVD ligt.

D66-leider Pechtold reageerde in de Volkskrant afwijzend op het voorstel van Rutte om €1.000 aan belastingvoordeel te geven, zo bericht het FD. Pechtold denkt dat Rutte zijn plannen nog niet kostendekkend heeft gemaakt en stelt dat Rutte ''geen cadeautjes moet uitdelen die hij niet kan dekken''. PvdA-leider Samsom wist persbureau ANP te vinden en stelt in zijn reactie dat het ''een loze verkiezingsbelofte'' is van de VVD en dat het verlagen van de werkloosheid voorop moet staan. Woensdagavond vindt het eerste lijsttrekkersdebat plaats, waarbij Rutte overigens nog niet aanwezig zal zijn.

• Rutte belooft lastenverlichting (FD)

Handelstekort Japan groter dan verwacht

Japan heeft in juli een groter dan verwacht handelstekort geboekt, dat volgens het FD te verklaren is door een lagere export naar Europa en China. Tegelijkertijd stegen de kosten voor de olie die Japan jaarlijks moet importeren. Het tekort kwam uit op omgerekend ruim €5 miljard. Door Bloomberg geraadpleegde economen hielden rekening met een half zo groot handelstekort als werd gerapporteerd. De export daalde met 8,1% veel sterker dan de verwachtte 2,9%, terwijl de import met 2,1% toenam.

De Japanse yen is momenteel relatief sterk ten opzichte van andere valuta, waardoor producten uit Japan relatief duur zijn voor de rest van de wereld. Daaaast is de wereldwijde vraag naar producten die Japan exporteert wat teruggelopen, als gevolg van de economische crisis. De economie van Japan heeft flink te lijden gehad onder de aardbeving en tsunami van maart 2011, want naast de schade die op de dag zelf werd aangericht werd ook duidelijk dat de kecentrales in het land mogelijk niet zo veilig zijn. Door kecentrales uit te schakelen is het land meer afhankelijk geworden van de import van olie. Onderstaande grafiek van Tradingeconomics laat zien hoe Japan van exportland steeds meer naar een importland is gegaan.

Handelsbalans Japan sinds 1990 (Bron: Tradingeconomics)

• Groter dan verwacht handelstekort Japan (FD)

Een vijfde huiseigenaren heeft restschuld

Volgens Johan Conijn, bijzonder hoogleraar woningmarkt, zou één op de vijf huiseigenaren met een restschuld blijven zitten bij verkoop van zijn of haar huidige woning. Het FD meldt dat het aantal huizen dat 'onder water' staat inmiddels is opgelopen tot 700.000, 200.000 meer dan vorig jaar. De snelle stijging is het gevolg van de dalende huizenprijzen, maar ook het feit dat veel mensen niet hoeven af te lossen op de hypotheek zorgt ervoor dat de openstaande schuld hoog blijft ten opzichte van de waarde van het onderpand.

Ondanks het hoge percentage woningen dat 'onder water' staat blijft het aantal gedwongen huizenverkopen tot nu toe beperkt, zo lezen we op NU.nl. Wel zou er een snelle stijging waaeembaar zijn. De Nationale Hypotheek Garantie verwacht dit jaar ongeveer drieduizend gedwongen verkopen.

• 'Eén op vijf huiseigenaren heeft restschuld' (NU.nl)

'Banken moeten miljarden bezuinigen'

Onderzoeksbureau Roland Berger heeft vastgesteld dat Europese banken de komende vijf jaar nog 40 tot 70 miljard euro moeten bezuinigen. Het bureau deed onderzoek bij 25 Europese banken, waaronder ING, Barclays en Santander en maakte woensdag de bevindingen van haar onderzoek bekend. NU.nl schrijft:

''Om die besparingen te bereiken, moeten banken volgens de onderzoekers hun organisatie en producten versimpelen. Veel vooruitgang in die cultuuromslag zien de onderzoekers echter niet. Volgens hen is 40 procent van de banken ''nauwelijks'' bezig met de benodigde besparingen. Bij een kwart is het volgens Roland Berger de vraag of aangekondigde maatregelen genoeg zijn om zich te beschermen tegen een verdere verslechtering van de markt.''

• 'Banken moeten miljarden bezuinigen' (NU.nl)

De cirkelredenering van staatsobligaties als spaarmiddel

Op Follow The Money verscheen vandaag een artikel van Jesse Frederik getiteld 'De mythe van de kleinkinderen'. In dit artikel probeert hij duidelijk te maken waarom een hogere staatsschuld voor Nederland niet per se slecht is voor de toekomstige generatie, zoals vaak wordt gesteld. Frederik stelt dat het geld wat de overheid leent door nieuwe staatsobligaties uit te schrijven ook moet worden gezien als een bezitting in de portefeuille van pensioenfondsen, verzekeraars en banken. Deze bezittingen worden na verloop van tijd met rente afgelost en zouden dus netto juist wat moeten opleveren voor de volgende generatie. Jesse schrijft:

''Door het rendement op staatsobligaties kunnen verzekeraars uitkeren op onze verzekeringen, banken rente geven op ons spaargeld en pensioenfondsen ons pensioen betalen. 

We geven toekomstige generaties dus niet alleen meer staatsschuld mee, maar ook meer spaargeld. Toekomstige generaties plukken de vruchten (de rente op staatsobligaties) en betalen de lasten (belasting) van de staatsschuld. De staatsschuld kan dan ook voor kleinkinderen als geheel geen last vormen.''

Staatsobligaties moeten inderdaad worden gezien als een vorm van bezit, maar omdat de overheid geen netto producten is in onze economie zijn het uiteindelijk toch de burgers die via belastingen moeten opdraaien voor de aflossing van staatsobligaties én de bijbehorende rente. Omdat de overheid niet in staat is om economische groei te bewerkstelligen 'consumeert' ze in feite een deel van de koopkracht van burgers, want die moeten opdraaien voor het tekort op de begroting. Doordat de overheid meer geld uitgeeft dan er binnenkomt wordt de economie op korte termijn gestimuleerd, maar zodra de rekeningen zich opstapelen raken we verzeild in een situatie die vergelijkbaar is met die van Japan. Door een te hoge staatsschuld houdt de overheid – na aflossing van de rente – nog maar zo weinig geld over dat er van het stimuleren van de economische groei weinig terecht komt. De kosten van de staatsschuld worden op een gegeven moment zo hoog dat de economie niet meer autonoom kan groeien, zoals Sander Boon ook beschrijft in zijn boek 'De Geldbubbel' (dat geldt overigens ook voor schulden op het niveau van bedrijven en individuen).

De cirkelredenering van de inkomsten uit staatsobligaties die gefinancierd worden met belastinggeld dat de bevolking zelf moet ophoesten roept de vraag op of het niet veel slimmer zou zijn om het uitgeven van het geld over te laten aan de private sector. Komt er niet veel meer economische groei tot stand als we het uitgeven van geld voor een groter gedeelte overlaten aan de private en minder aan de publieke sector? Zouden investeringen in bedrijven dan niet veel meer opleveren dan beleggingen in staatsobligaties? Met de extreem lage rente zijn deze ook niet meer zo interessant als ze ooit geweest waren.

Jesse Frederik wijst ook op het Japan scenario en stelt dat beleggers in Japanse staatsschuld nooit hoeven te vrezen voor een default van de overheid. Dat komt omdat het land volledige controle heeft over haar eigen valuta en via de centrale bank ervoor kan zorgen dat er voldoende yen zijn om alle schulden af te betalen. Datzelfde geldt overigens voor de Verenigde Staten, die de Federal Reserve kunnen inschakelen om staatsobligaties op te kopen en de financiering van de Amerikaanse overheid veilig te stellen. 

Alan Greenspan: ''We can always print more money''

Dankzij de geldpers kunnen landen als Japan, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk nog steeds goedkoop geld lenen, ondanks de hoge staatsschuld en de begrotingstekorten die de laatste jaren rond de 10% lagen. Door ondersteuning van de centrale bank zijn staatsobligaties van deze landen in nominale termen een veilige belegging, maar in reële termen niet meer. Als andere landen het vertrouwen opzeggen in een land en besluiten om geen staatsobligaties meer op te kopen, dan zal de stijgende rente acuut een crisissituatie opleveren zoals we die hebben gezien in Ierland, Griekenland en Spanje. De enige manier om dat af te wenden is door de centrale bank nog meer staatsschuld op te laten kopen, iets wat de Europese centrale bank volgens haar mandaat overigens alleen in zeer beperkte mate kan doen.

De schijnzekerheid van het sparen in staatsobligaties kan lang worden tentoongesteld, maar door de geschiedenis heen zijn er al veel verschillende scenario's voorbij gekomen van overheden die hun betalingsverplichting niet zijn nagekomen. In sommige gevallen werd de schuld geherstructureerd (afstempelen), in andere gevallen werd de staatsschuld weg geïnflateerd en moesten de bezitters van staatsobligaties genoegen nemen met waardeloze 'confetti'.

Een lage staatsschuld betekent dat er minder belastinggeld opzij gezet hoeft te worden voor aflossing van rente en dat er dus meer geld overblijft voor de noodzakelijke uitgaven. Daardoor kan de effectieve belastingdruk omlaag en houden mensen meer geld over om te sparen of aan te wenden voor consumptie en investeringen. Wat mij betreft is dat een prettiger vooruitzicht dan een overheid die alsmaar meer schulden opstapelt en daardoor een steeds zwaardere last legt op de schouders van de bevolking. Het is maar goed dat er vauit Europa een rem wordt gezet op de spendeerdrift van de overheid, zodat burgers worden beschermd tegen snel oplopende begrotingstekorten die kunnen eindigen in een vorm van default.

• De mythe van de kleinkinderen (FTM)

In ander nieuws:

• Roemer slaagt voor de premiertest (FD)
• Gratis geld voor Duitsland en Frankrijk (RTL-Z)
• ''Amerikanen zijn bereid eel hard te werken'' (RTL-Z)
• Duitsland zet invoering Base III door (RTL-Z)
• Luisteren naar klagers is slecht voor je hersenen (Welingelichtekringen)
• Politicus net zo betrouwbaar als een autoverkoper (Welingelichtekringen)
• VVD van 31 naar 35 zetels in peiling EenVandaag (Volkskrant)
• MKB wil gen lastenverzwaring meer (NU.nl)

Nieuws uit de buitenlandse media

Nieuw schandaal Britse bankensector hangt in de lucht? Dubieuze verzekeringsproducten verkocht aan klanten

Op de website van Reuters wordt aandacht geschonken aan een nieuw 'probleem' voor de Britse bankensector. Verschillende banken, waaronder Barclays, HSBC, Lloyds en RBS zouden zeer riskante financiële producten hebben verkocht aan particulieren en MKB'ers die niet aansloten bij de wensen van klanten. Gedupeerden van renteswaps en andere financiële innovaties hebben in sommige gevallen zoveel geld verloren dat hun bedrijf eraan ten onder is gegaan. Door dubieuze verzekeringsproducten hebben klanten veel geld verloren, waarvoor ze nu compensatie eisen van de banken die deze producten hebben aangeboden.

De kwestie kwam extra onder de aandacht toen de Britse toezichthouder, de Financial Services Authority (FSA) in juni naar buiten bracht dat er 'estige tekortkomingen' waren gevonden in de manier waarop de financiële producten werden verkocht aan kleine bedrijven. Banken zouden nog maar een kleine provisie hebben gemaakt voor eventuele claims, want volgens Reuters hebben Barclays en RBS, de twee grootste banken in deze kwestie, respectievelijk nog maar 450 en 50 miljoen pond opzij gezet. Om dat in perspectief te plaatsen: de claims die banken kunnen ontvangen voor ondeugdelijke financiële producten zouden in de miljarden ponden kunnen lopen.

Reuters deed navraag bij verschillende bronnen in het Britse bankwezen (bankmedewerkers en klanten) en maakte daaruit op dat er een aggressieve verkoopcultuur heerste bij de banken, waarbij personeel onder druk werd gezet om bepaalde verkoopdoelstellingen te halen. Daarbij werden de eisen die de toezichthouder FSA stelde aan de helderheid en eerlijkheid van de financiële producten vaak door de vingers gezien. Voor meer details verwijzen we naar het volledige artikel op Reuters.

• Special Report: UK banks face scandal over toxic insurance products (Reuters)

'Waarom het uiteenvallen van de eurozone voorkomen moet worden'

Op het blog VOX verscheen een interessante analyse van Anders Aslund, professor in de Inteationale Economie aan de Georgetown University. Hij dook in de geschiedenisboeken en zocht uit wat de gevolgen waren van het uiteenvallen van eerdere muntunies in Europa. In de afgelopen honderd jaar zijn er namelijk al eens eerder muntunies tussen Europese landen geweest, zoals die van het Habsburgse rijk, de Sovjetunie en Joegoslavie.

Aslund onderzocht de gevolgen van het uiteenvallen van deze muntunies en kwam daarbij tot de conclusie dat  de meeste landen die deel uitmaakten van deze muntunies te maken kregen met hyperinflatie. Ook werden landen na het uiteenvallen van de muntunie vaak getroffen door een gigantische terugval van de economie, met 52% krimp in het BBP van Rusland en 42% krimp in de Baltische staten. Vijf van de twaalf landen die ontstonden na het uiteenvallen van de Sovjetunie hadden in 2010 nog steeds niet het niveau van koopkracht bereikt dat ze in 1990 hadden. Landen als Oostenrijk en Hongarije wisten pas midden jaren '50 te herstellen van van de verwoestende hyperinflatie die deze landen trof in de jaren '20. Ook minstens drie van de zeven landen die voortkwamen uit het uiteengevallen Joegoslavie wisten in 2010 nog niet het het niveau te bereiken dat hun economie had in 1990.

Meerdere oorzaken liggen ten grondslag aan de hyperinflatie en de forse economische krimp in de landen die het uiteenvallen van een muntunie hebben meegemaakt. Aslund noemt het geld drukken door de verschillende landen, het uiteenvallen van het betalingssysteem tussen landen, onderlinge uitsluiting in inteationale handel, handelsbarrieres en oorlogen. Een soortgelijk scenario wordt overigens geschetst door Jim Rickards in zijn boek ''Currency Wars'.

Dan terug naar de huidige situatie, waarin sommige landen in de eurozone moeite hebben om het hoofd financieel boven water te houden. Volgens het Target2 systeem zou Duitsland inmiddels een grote claim hebben opgebouwd op de economisch zwakkere landen uit de muntunie, maar zo lang de muntunie intact blijft zou dit niet tot problemen hoeven te leiden. Die situatie verandert als een land als Griekenland besluit uit de eurozone te stappen, omdat dan de verliezen pas echt zichtbaar worden. Volgens Aslund komt het functioneren van het betalingssysteem in de muntunie in gevaar als een land besluit uit te stappen en kan het hele banksysteem vastlopen als gevolg van bank runs in Zuid-Europese landen.

Griekenland zou bij het herintroduceren van een Drachme te maken krijgen met veel inflatie en faillisementen, zo betoogt Aslund. Door de grote verschillen in de waarde van de drachme en de euro worden veel contracten niet meer nagekomen en zal de werkloosheid verder oplopen. Het vooruitzicht van hyperinflatie is bij het opbreken van de muntunie dan ook niet uit te sluiten. Aslund concludeert dat de eurozone bijna koste wat kost in stand moet worden gehouden, omdat alle economische problemen binnen de eurozone op te lossen zouden zijn en het alteatief van een uiteenval van de unie veel economische schade kan opleveren. Het artikel is een aanrader, zeker voor de eurosceptische lezer.

• Why a collapse of the Eurozone must be avoided (VOXeu)

Clearinghouse LCH Cleaet accepteert goudcontracten als onderpand

Het clearinghouse LCH Cleaet volgt de CME in het accepteren van zogeheten 'unallocated' goudposities als onderpand voor het vervullen van margeverplichtingen. Daarmee worden de goudcontracten op gelijke voet gesteld met cash. Met ingang van 28 augustus 2012 kunnen speculanten en beleggers ook via LCH Cleaet goudcontracten aanbieden om margeverplichtingen te voldoen. Door deze verandering worden goudcontracten een waardevol alteatief voor cash bij een acute financiële crisis, zoals dat in 2008 gebeurde. Toen vluchtten beleggers in liquiditeit, die ze vonden in staatsobligaties en cash. Doordat goud terugkeert als 'Tier 1 kapitaal' in het banksysteem en goudcontracten gebruikt kunnen worden als liquide alteatief voor cash op de termijnmarkt, wordt het interessanter om 'papiergoud' aan te houden.

Deze ontwikkeling is opvallend, maar het is nog moeilijk te zeggen of dit goed of slecht nieuws is voor beleggers in edelmetaal. Deze maatregelen kan ook worden gezien als een poging om beleggers te binden aan papieren goudcontracten en daarmee de aandacht af te leiden van fysiek edelmetaal. Dat is in het belang van Amerika, omdat de dollar de tegenpool is van goud en de papieren goudmarkt veel makkelijker te beïnvloeden is dan de fysieke goudmarkt.

Cartoon!

Het is verkiezingstijd en daar past een mooie cartoon bij…

Bron: Facebook

Tot slot:

Een interessante documentaire over de gevolgen van een zware economische depressie op het dagelijkse leven, en dan specifiek het leven in de stad. Het leven in de steden zal fundamenteel veranderen, omdat de grote massa door de hoge mate van specialisatie niet meer zelfvoorzienend is. Voor meer informatie over deze documentaire: http://www.urbandanger.com/Watch-It-Online.html

Documentaire Urban Danger

Nieuws uit de Nederlandse media

Crisis bij de pensioenfondsen: minder uitkering en hogere premies

De pensioenfondsen zijn door de financiële crisis behoorlijk in de problemen gekomen. Veel van hun bezittingen zijn in waarde gedaald en door de lage rente wordt het voor de fondsen ook moeilijker om de dekkingsgraad op peil te houden. Ondanks het feit dat aandelenkoersen weer een beetje in de lift zitten en de staatsobligaties van veilig geachte landen in waarde gestegen zijn ontkomen pensioenfondsen er toch niet aan om hun deelnemers te korten op de uitkering.

De Volkskrant wist de hand te leggen op 'strict vertrouwelijke' ambtelijke memo's van het Ministerie van Sociale Zaken, die geadresseerd zijn aan Henk Kamp (VVD). Uit deze memo's blijkt dat in de komende twee jaar naar schatting 12,6 miljoen deelnemers in pensioenfondsen (zowel werkenden als gepensioneerden) zullen merken dat hun opgebouwde pensioen met gemiddeld 8,2% daalt. Concreet houdt dat een denkbeeldige pensioenuitkering van €10.000 per jaar nog maar €9.180 zal bedragen. De uitgelekte memo's laten ook verschillende scenarios zien waarmee Kamp een 'acute pensioencrisis' aan kan pakken, maar daar zal de minister pas na de verkiezingen op terug komen.

De korting op de pensioenen raakt vooral de groep die al relatief veel heeft opgebouwd, omdat de korting in procenten wordt verrekend. Door versoepeling van de regels hoeft er in het meest gunstige geval gemiddeld 6% gekort te worden op de pensioenen van 5,7 miljoen deelnemers. Woensdag maakte het ABP pensioenfonds voor 2,8 miljoen (semi-)ambtenaren al bekend dat het bij ongewijzigd beleid in de komende twee jaar in totaal 14,5% moet korten op de pensioenen. Daarvan zou slechts 0,5% in 2013 doorberekend worden en 14% in 2014. De premies zullen in dat geval verder omhoog moeten, in het ergste geval zelfs met 25%. Het behoeft geen toelichting dat een dergelijke ingreep slecht is voor de koopkracht van de consument en daarmee het herstel van de economie.

De Volkskrant schrijft dat Henk Kamp de kortingen kan beperken door pensioenfondsen te laten rekenen met een gemiddelde rente over een nog langere termijn van twintig tot zestig jaar. Door deze boekhoudkundige truc zal de dekkingsgraad van pensioenfondsen in één klap stijgen van gemiddeld 94,1 procent (peildatum 30 juni) naar 98,9 procent. Uiteraard brengt de aangepaste rekenwijze geen extra euro's in de pensioenpotten. Die vlieger gaat alleen op indien de rente weer gaat stijgen en dat is de komende jaren zo goed als uit te sluiten.

Vier verschillende scenarios die ambtenaren hebben doorgerekend voorspellen een korting van gemiddeld 6,5 tot 8 procent voor minimaal 8,1 en maximaal 11,3 miljoen deelnemers. De Volkskrant weet ook te melden dat, indien Kamp niet ingrijpt, de pensioenpremies met gemiddeld bijna 14% zullen stijgen. Indien de rekenrente wordt aangepast hoeven de premies niet zo hard te stijgen, maar komen pensioenfondsen later alsnog in de problemen als blijkt dat de rente zo laag blijft als die nu is.

• Verlaging pensioenen raakt vrijwel iedereen (Volkskrant)
• Mogelijk 14,5 procent korting op pensioen ABP (NU.nl)

'Rente piekt na uitspraak Roemer'

Jan Kees de Jager doet op geheel eigen wijze mee aan de verkiezingsstrijd. In Knevel en van denk Brink maakte hij deze week al kenbaar dat de koers die de SP wil varen (minder bezuinigen en hogere tekorten op de begroting) onwenselijk en onverstandig is. Vandaag trok hij opnieuw de aandacht, vooral van de politiek zelf. Hij toonde na afloop van beraad in het kabinet over de begroting een grafiek van de rente op Nederlandse staatsobligaties. Daarin wees hij een piek aan, die veroorzaakt zou zijn door de uitspraak van Emile Roemer ten aanzien van de Europese begrotingsregels en de boete. NU.nl schrijft:

''''Je ziet gewoon dat er een behoorlijke piek is na de uitspraken'', zei De Jager. De CDA-minister benadrukte geen ''olie op het vuur'' meer te willen gooien, maar zei dat hij als minister van Financiën iedereen aanspoort tot financieel degelijk beleid.''

Bijgevoegd een grafiek van Bloomberg van de rente op Nederlandse staatsobligaties met een looptijd van 10-jaar. Deze piekte inderdaad op maandag, maar van een grote schok was zeker geen sprake. Volgens Wilmer Heck van NRC-Next was er helemaal geen piek zichtbaar. De uitspraak van Roemer zou op 16 augustus al gedaan zijn en leverde op die dag geen koersstijging op (zie tweede grafiek).

De piek waar de Jager (CDA) op doelt in een grafiek van Bloomberg

Volgens NRC-Next had de uitspraak op 16 augustus al effect kunnen hebben en gebeurde er niks

• 'Rente piekte na uitspraak Roemer' (NU.nl)

Rabobank moet meer geld opzij zetten voor slechte leningen

De Rabobank kwam vandaag met cijfers over de eerste helft van 2012, waaruit bleek dat de bank meer geld opzij heeft gezet voor slechte leningen. In de eerste heflt van dit jaar heeft de bank voor €1,1 miljard aan voorzieningen getroffen, een stijging van $478 miljoen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Vergeleken met de tweede helft van 2011 namen de voorzieningen met €100 miljoen toe. Mede door de extra voorzieningen kwma de nettowinst 29% lager uit op €1,3 miljard. Vooral in de bouw, vastgoed en glastuinbouw ging het minder, sectoren waar de Rabobank een groot marktaandeel in heeft met haar hypotheekportefeuille. Volgens bestuursvoorzittter Piet Moerland is de stijging van de voorzieningen ''een weerslag van het economsch tij'', zo lezen we op de website van het FD. De kredietverlening loopt ook niet zo hard meer, die groeide met slechts 3%. En dat kwam vooral door de inlijving van de Friesland Bank, want de lokale Rabobanken verleenden volgens financieel bestuurder Bert Bruggink niet meer kredieten.

• Rabobank moet afschrijven, winst daalt fors (RTL-Z)
• Sterke stijging van voorzieningen bij Rabobank (FD)

Heleen Mees: China als veroorzaker van de crisis

Een kort maar merkwaardig berichtje vond gisteren zijn weg naar de website van de NOS. Volgens econome Heleen Mees zijn niet de problemen op de Amerikaanse hypotheekmarkt, maar de spaarzame Chinezen de echte oorzaak van de financiële crisis die in 2008 begon. Mees hoopt volgende week op dit onderwerp te promoveren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Volgens Mees groeide het inkomen van veel Chinezen al jaren en zijn ze daardoor meer gaan sparen. Door het grote aanbod van spaargeld zou de rente wereldwijd zo laag zijn geworden dat men in de VS gemakkelijk een lening kon krijgen. Dat zou weer een vastgoedbubbel in de VS tot gevolg hebben gehad en daarmee het begin van deze crisis. Volgens Mees is dat niet met opzet gebeurd, maar moeten we er wel voor waken dat er in de toekomst niet weer zoiets zal gebeuren.

De gedachte dat Chinees spaargedrag heeft geleidt tot de vastgoedbubbel in de VS heeft naar mijn mening slechts betrekking op één kant van het verhaal. Naast de spaarzame Chinezen was er ook de Amerikaanse politiek, die onder het beleid van George W. Bush heeft aangestuurd op het stimuleren van het woningbezit onder de minder rijke Amerikanen. Doordat de Federal Reserve na het barsten van de inteetzeepbel en de aanslagen van 11 september de rente drastisch verlaagde en de politiek de regels voor banken omtrent hypotheken en creditcardleningen versoepelde konden Amerikanen veel meer lenen dan verantwoord was.

De rente werd in iets meer dan twee jaar tijd (van 2000 tot en met 2003) door de Federal Reserve verlaagd van 6,5% naar slechts 1%. Daardoor werd lenen heel erg aantrekkelijk gemaakt en kochten Amerikanen meer vastgoed en consumptiegoederen op krediet. Het gevolg was een alsmaar groeiend tekort op de handelsbalans (export van dollars richting onder andere China) en een stijging van de huizenprijzen in de VS. Doordat de Amerikaanse economie met het geleende geld meer kon groeien importeerde het land ook meer goederen, vooamelijk uit China.

Amerikaanse centrale bank verlaagde rente al in 2001

Door lage rente konden Amerikanen meer lenen en meer goederen importeren (Bron: Tradingeconomics)

Tegenover die goederenstroom naar de VS stond een stroom van dollars richting China. Omdat de Chinese centrale bank de waarde van haar eigen munt had gekoppeld aan de dollar werden al deze overtollige dollars door de Chinezen omgewisseld voor lokale valuta, die in de Chinese economie bleven circuleren. De dollaroverschotten werden vervolgens weer belegd in de meest voor de hand liggende obligaties, die van de VS. Deze staatsobligaties worden immers al uitgedrukt in dollars, hebben een hoge mate van liquiditeit op de inteationale financiële markt en hebben voldoende omvang om grote aankopen van de Chinese centrale bank zonder grote prijsschommelingen op te kunnen vangen.

De Chinese centrale bank heeft voor zover ik weet niet belegd in de wildgroei aan nieuwe financiële producten, zoals de herverpakte hypotheekleningen (MBS), creditcardleningen (CDO's en CLO's), verzekeringen (CDS'en). Dit soort beleggingsproducten, die in hoog tempo werden 'aangeleverd' door Amerikaanse zakenbanken, vonden wel gretig aftrek bij beleggingsfondsen en particuliere beleggers over de hele wereld.

De stelling die Heleen Mees inneemt is dat spaaroverschotten van China (waarschijnlijk bedoelt ze daarmee het dollaroverschot dat voortvloeit uit de omvangrijke export richting de VS) werden belegd in de Amerikaanse huizenmarkt en dat daarmee de vastgoedbubbel werd opgeblazen die voor zoveel ellende heeft veroorzaakt. Mijn stelling is dat de schuld meer bij Amerika ligt, en wel bij de Federal Reserve, de banken, de politiek en de kredietbeoordelaars.

• De Federal Reserve omdat ze de rente van 2000 tot 2003 extreem heeft verlaagd, waardoor de economie een verkeerd signaal kreeg over de beschikbare spaarmiddelen en daardoor een bubbel in vastgoedprijzen faciliteerde.
• De Amerikaanse banken omdat ze leningen verstrekten aan mensen die dat niet konden veroorloven (het nalaten van een zorgplicht tegenover de klanten) en daarmee wisten dat ze een groot risico liepen.
• De politiek omdat die heeft aangestuurd op een versoepeling van de regels op de financiële markten, waardoor banken meer risicovolle producten mochten aanbieden die onvoldoende transparant waren voor de meeste beleggers 
• De kredietbeoordelaars omdat ze zich lieten betalen om onrealistisch hoge 'ratings' te geven aan financiële producten die juist zeer kwetsbaar en risicovol waren. Veel triple A producten bleken niet bestand tegen een systeemschok zoals we die zagen in 2008 en gaven daarmee verkeerde informatie aan beleggers.

Het is belangrijk om oorzaak en gevolg goed uit elkaar te halen. Door de verlaging van de rente door de Amerikaanse centrale bank werd er teveel geinvesteerd in vastgoed. De stijgende huizenprijzen trokken kopers en speculanten aan, waardoor de prijzen nog verder konden stijgen. Deze bubbel had zich niet (of niet zo snel) kunnen ontpoppen als de rente niet zo drastisch was verlaagd na de beurscrisis in 2000 en de aanslagen van 11 september. De Chinezen kan verweten worden dat ze hun munt jarenlang kunstmatig goedkoop hielden, waardoor dollars het land bleven binnenstromen en de onbalans in de handel tussen de VS en China nog groter werd. China profiteerde van de sterke export, want het bracht veel werkgelegenheid en welvaart binnen. De hoge inflatie en de opstapeling van dollarreserves nam China op de koop toe. De analyse van Heleen Mees gaat naar mijn mening niet terug naar de werkelijke bron van de problemen, maar beperkt zich tot de gevolgen die daaruit voortvloeiden.

• Mees: China oorzaak van crisis (NOS)

Federal Reserve overweegt nieuwe stimuleringsronde als groei economie vertraagt

Gisteravond kwamen de bestuurders van de Federal Reserve bijeen om de stand van de economie en het toekomstige monetaire beleid van de centrale bank te bespreken. De FOMC-meeting leverde geen concrete besluiten op, maar gaf wel een aanwijzing dat meer monetaire stimulering in de pijplijn zit. De deelnemers van de bijeenkomst waren het erover eens dat de Amerikaanse economie was vertraagd ten opzichte van de vorige FOMC-meeting in juni. De cijfers over de industriele productie werden als zwak bestempeld en de deelnemers van de bijeenkomst waren het erover eens dat het rentetarief van de Federal Reserve nog tot ver in 2014 laag moet blijven. Opvallend is het statement dat de financiële markten nog 'voldoende capaciteit' hebben om een nieuwe 'QE' te kunnen verwerken. Wat ze daarmee precies bedoelen blijft onduidelijk, maar het zal ongetwijfeld te maken hebben met grondstoffenprijzen, de goudprijs en de prijsinflatie. Een nieuwe ronde van monetaire verruiming wordt door de bestuurders van de FED gezien als een middel om het herstel van de Amerikaanse economie te versterken.

Kort samengevat staat de Federal Reserve vrij positief tegenover een nieuwe stimuleringsronde, maar wil ze daar nog mee wachten tot er tekenen zijn dat de Amerikaanse economie niet aantrekt. Verder blijkt uit de notulen van de FOMC-meeting dat de inflatie dicht bij de 2% zal blijven of daar onder zal duiken. Eén lid maakte zich wel zorgen over een stijging van de inflatie als gevolg van het 'accomodatieve' beleid van de Federal Reserve. Uit de notulen blijkt ook dat de deelnemers van de FOMC-meeting gedachten hebben uitgewisseld over de kosten en baten van een 'nieuw grootschalig aankoopprogramma'. Daarbij werden aankopen van hypotheekobligaties vergeleken met aankopen van staatsobligaties. Hieronder de volledige PDF-versie van de notulen.

Het Pavlov-effect onder de aandelenbeleggers blijft uit, want na een hogere opening staat de AEX halverwege de middag toch weer een half procent lager. De goudprijs lijkt ook al de hele week omhoog te willen en staat inmiddels op $1663 en €1326 per troy ounce, een stijging van 1 á 2 procent in een paar dagen tijd. De belangstelling voor zilver lijkt sterker toe te nemen, omdat dit metaal door veel beleggers zowel wordt gezien als een bescherming tegen inflatie als interessante grondstof waar in betere economische tijden meer vraag naar zal zijn. De zilverprijs doorbrak vandaag de grens van $30 en staat nu al op $30,50, een stijging van 3,23% vandaag en 6,5% over de laatste drie dagen.

Fomc Minutes 20120801

• Fed-bestuurders bijna over de streep omtrent QE3 (RTL-Z)
• Federal Reserve klaar voor actie (FD)
• FOMC Minutes Indicate No Shift In Fed's Views, Even As Many Members See More Easing Likely Warranted (Zero Hedge)

In ander nieuws:

• Haussemarkt in grondstoffen nabij (FD)
• Langstudeerboete komt pas tijdens kabinetsformatie weer op tafel (FD)
• Qantas annuleert bestelling 35 Boeings (NU.nl)
• Britse winkeliers profiteren niet van Olympische Spelen (NU.nl)
• Rusland gaat export graan fors beperken (NU.nl)
• 'Restschuld voor huizenbezitters in nood kwijtschelden' (NU.nl)
• VS staan klaar om chemische wapens in Syrië veilig te stellen (Welingelichtekringen)

Nieuws uit buitenlandse media

PIMCO breidt goudpositie in grondstoffenfonds uit van 10,5 naar 11,5%

Het 'Commodity Real Retu Strategy Fund' van PIMCO heeft haar blootstelling aan de goudprijs in de afgelopen twee maanden vergroot van 10,5 naar 11,5%. Dat lijkt een klein stapje, maar gezien het totaal beheerde vermogen van ongeveer $20 miljard is een stijging van een procentpunt omgerekend ongeveer $200 miljoen. De aankoop werd gedaan toen de goudprijs onlangs richting de $1.500 per troy ounce aan het zakken was, aldus de co-portfolio manager Nic Johnson.

PIMCO verwacht dat de wereldwijde inflatie de komende drie tot vijf jaar hoger zal zijn dan wat de wereld over de afgelopen 25 jaar heeft gezien. Die inflatie zal het komende jaar echter nog niet echt zichtbaar zijn. Eerder verschoof dit grote obligatiefonds al vermogen van langlopende staatsobligaties naar inflatie-gecorrigeerde staatsobligaties met een kortere looptijd. Maar door de toenemende zorgen over verdere verslechtering van de economische situatie wil het fonds meer goud in de portefeuille hebben. Johnson verklaarde tegenover Dow Jones Newswires dat hij onder de huidige omstandigheden ''tastbare bezittingen prefereert boven financiële bezittingen''. Hij neemt een toekomstig scenario van valuta die in waarde dalen erg serieus, want hij ziet dat centrale banken de financiële markten hebben overspoeld met liquiditeit. Hij zei dat goud ''de valuta is die niet bijgedrukt kan worden'', waarvan akte.

PIMCO geeft tenslotte aan iedereen het advies om vermogen tegen de 'onzichtbare belasting' van inflatie te beschermen, door dingen te kopen die hun waarde weten te behouden. Daarbij noemt hij goud en platina, maar ook beleggingen in vastgoed.

• Pimco Adds to Gold Holdings on Inflation Conces (Foxbusiness)
• Pimco Increases Gold Allocation From 10.5% To 11.5% In Commodity Fund (Zero Hedge)

Ned Naylor-Leyland ziet spanning in zilvermarkt oplopen

Ned Naylor-Leyland van Cheviot Asset Management was te gast bij de show van Max Keiser en besprak daar het fenomeen van backwardation in goud- en zilvercontracten. Hij ziet de spanningen in de zilvermarkt oplopen, omdat de levering van grote hoeveelheden zilver uit het LBMA systeem bemoeilijkt worden. Hij zegt bewijs te hebben van twee recente aankopen van fysiek zilver in Londen (5 tot 10 miljoen troy ounce) die niet uitgeleverd konden worden door de LBMA. Zodra beleggers ontdekken dat toegewezen en niet-toegewezen edelmetaal niet gelijk aan elkaar zijn en het fysieke edelmetaal komen opvragen, ontstaat er een probleem. Het volledige fragment met Ned Naylor-Leyland op The Keiser Report is te vinden via SilverDoctors.

• NED NAYLOR-LEYLAND: GOLD & SILVER PARMANENT BACKWARDATION OMEN OF TOTAL MELTDOWN (SilverDoctors) 

Verkoop nieuwe woningen VS naar hoogste punt in twee jaar

Tussen al het slechte nieuws mag er ook aandacht zijn voor goed nieuws. In sommige delen van Amerika hebben de huizenprijzen inmiddels een bodem bereikt en begint de markt weer iets aan te sterken. Zo bericht Bloomberg dat de verkoop van nieuwe woningen in de maand juli is gestegen naar het hoogste niveau in twee jaar tijd. Dat is overigens nog steeds een stuk lager dan de cijfers die voor de crisis werden gerapporteerd. De mediaan van de huizenprijzen was in juli overigens wel weer gezakt, met 2,5% ten opzichte van juni naar een prijs van $224.200

De verkoop van nieuwe woningen steeg met 3,6% naar een geannualiseerd niveau van 372.000, terwijl dat in juni nog 359.000 was. Vergeleken met een jaar geleden zijn er 25% meer nieuwe woningen verkocht. Kopers worden aangetrokken door de lagere huizenprijzen en de zeer lage rente op hypotheekleningen. Toch blijft de economie als geheel nog vrij zwak in Amerika, getuige de stijging van het aantal werkloosheidsaanvragen vorige week.

• Sales Of New U.S. Homes Climbed In July To Match Two-Year High (Bloomberg)

Tot slot:

Weer een video vandaag, maar dit keer van Marc Faber. In dit college van drie kwartier geeft hij zijn mening over het Keynesiaans stimuleringsbeleid van verschillende overheden, verklaart hij waarom we ondanks de monetaire stimuleringsmaatregelen nog relatief weinig inflatie zien en waardoor we in deze crisis verzeild zijn geraakt. Ik moet de video nog kijken, maar kan Marc Faber eigenlijk op voorhand al aanraden.

Nieuws uit Nederlandse media

Huizenprijzen in Nederland fors gedaald

De gemiddelde prijs van verkochte bestaande koopwoningen is in de maand juli flink gezakt, want het CBS registreerde een daling van 8% ten opzichte van een jaar geleden. Dat is de grootste daling die het CBS heeft geregistreerd sinds het in 1995 begon met het meten van de Prijsindex bestaande koopwoningen. Ten opzichte van de piek die in augustus 2008 werd bereikt hebben we een daling van de huizenprijzen van 15% achter de rug. In de eerste zeven maanden van 2012 werden er 66 duizend transacties geregistreerd op de Nederlandse woningmarkt, een bescheiden krimp van 3% in vergelijking met diezelfde periode vorig jaar.

Eigenlijk zou dit nieuws niet meer als een verrassing moeten komen, maar als een logisch gevolg van de overbesteding (met geleend geld) in de twee decennia die eraan vooraf gingen. Huizen zijn te duur geworden voor starters, terwijl banken sinds het uitbreken van deze crisis terughoudender zijn geworden met het verstrekken van hypotheken. Woningbezitters die een hoge hypotheekschuld op hun huis hebben rusten kunnen ook geen kant op, omdat ze bij verkoop van het huis mogelijk met een restschuld blijven zitten. Onderstaande grafiek laat zien hoeveel lucht er vanaf 1992 al in de Nederlandse huizenmarkt is geblazen en hoe de huizenprijzen hun eigen leven begonnen te leiden.

• Forse prijsdaling bestaande koopwoningen (CBS)

'Sociale huur niet meer te betalen'

De gestegen woningprijzen werken natuurlijk ook indirect door in de huurtarieven. Volgens de Woonbond en andere organisaties zijn sociale huurwoningen in de zogeheten schaarstegebieden onbetaalbaar geworden voor de oorspronkelijke doelgroep, mensen met lage inkomens. Door nieuwe wetgeving mogen verhuurders met ingang van oktober een huurverhoging van maximaal €120 per maand doorvoeren aan nieuwe bewoners, indien het gaat om woningen in 'schaarstegebieden'.

NU.nl schrijft dat het aantal huurwoningen met een maandelijkse huur tussen de €300 en €500 is afgenomen, terwijl het aantal aangeboden huizen in de categorie tussen €600 en €700 juist toenam.

''Mensen met een lager inkomen die sinds vorig najaar zijn verhuisd, zijn gemiddeld 42 procent van hun inkomen kwijt aan huur. Dat is voor velen niet op te brengen, stelt het rapport. De maatregel zorgt er volgens het rapport voor dat de woningmarkt daar nog verder verstopt raakt.

[….]

Verreweg het grootste deel van de binnengekomen klachten kwam van woningzoekenden. Zij wijzen erop dat de huurverhoging verhuizen onbetaalbaar maakt doordat de maatregel van de oud-minister alleen betrekking heeft op nieuwe huurders. Daardoor loopt de huurmarkt in de schaarstegebieden, zoals Amsterdam en Utrecht, alleen maar verder vast.''

Omdat de verhuurder de maximale verhoging van €120 alleen mag doorberekenen aan nieuwe huurders wordt het veel minder aantrekkelijk om te verhuizen. De hogere huurlasten bij het intrekken van een andere woning zal volgens de Woningbond door veel huurders worden ervaren als een soort 'verhuisboete'. Het zou de doorstroming op de huurmarkt verder verstoppen en daarom pleit de bond voor een ander systeem waarbij de zittende huurders meer huurverhoging krijgen en de nieuwe huurders relatief minder verhoging.

• 'Sociale huur niet meer te betalen' (NU.nl)

'Iran wil banksancties via Armenië omzeilen'

Diplomaten die toezien op de naleving van de Amerikaanse en Europese sancties tegen Iran stellen dat het land samenwerkt met Armenië om geld onder te brengen en op die manier probeert de sancties te omzeilen. NU.nl schrijft dat Iran haar eigen rial omwisselt in Armeense dram om het toezicht op de Iraanse geldstromen te bemoeilijken. Armenië ontkent dat het bankactivititeiten uitvoert voor Iran die in strijd zijn met de sancties.

Iran werkt volgens NU.nl vooral samen met Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten voor haar inteationale banktransacties, tot frustratie van Amerikaanse en Europese autoriteiten die toezien op de naleving van het embargo. Het is bekend dat er een actieve handel in fysiek goud is tussen Iran en Turkije, omdat het edelmetaal door Iran gebruikt kan worden als een moeilijk traceerbaar betaalmiddel in inteationaal handelsverkeer.

• 'Iran wil via Armenië banksancties omzeilen' (NU.nl)

Spanje is goedkoper uit met korte leningen

De Spaanse overheid profiteert van de uitspraken van Mario Draghi, want nadat de ECB-president kenbaar maakte ''alles te zullen doen om de euro te redden'' begon de rente op Spaanse staatsleningen weer te dalen. Vooral obligaties met een middellange looptijd werden weer meer waard, zo daalde de rente op 2-jaars Spaanse staatsschuld in een maand tijd van 6,6% naar slechts 3,6%. Vergeleken met de rentes die landen als Nederland en Duitsland betalen om voor twee jaar geld te lenen is dat nog steeds erg hoog, maar de recente daling scheelt wel aanzienlijk in de rentelasten die Spanje moet betalen.

De daling van de rente werd door de Spaanse overheid gezien als een ideaal moment om nieuwe staatsobligaties te veilen. Via RTL-Z:

''Spanje haalde in totaal bijna 4,5 miljard euro op met de leningen. Dat is aan de bovenkant van de 3,5 tot 4,5 miljard euro waarop het land mikte. De verkoop van leningen met een looptijd van 1 jaar bracht 3,5 miljard euro op. De rente op het staatspapier daalde van 3,918 procent bij de vorige lening tot 3,070 procent.

 

De verkoop van leningen met een looptijd van 18 maanden bracht 982 miljoen euro op. Spanje bood hierop een rendement van 3,335 procent, tegen 4,242 procent bij de vorige veiling.''

• Spanje goedkoper uit met korte leningen (RTL-Z)

Centrale bank Japan waarschuwt voor China

Een bestuurder van de centrale bank van Japan waarschuwt voor een verhoogde kans op een financiële crisis in China, zo lezen we op de website van het FD. Volgens Kiyohiko Nishimura, een van de twee vice-voorzitters van de BoJ, verklaarde tijdens een congres in Australië dat de Chinese economie lijkt op die van Japan voordat de zeepbel daar begin jaren negentig barstte. Hij doelt daarmee op verschillende indicatoren, zoals een overwaardering van aandelen, vastgoed en met name grond. Daaaast ziet Nishimura gevaren in de vergrijzing van de Chinese bevolking, de verslechterende verhouding tussen het aantal werkenden en niet-werkenden en de explosieve groei van het aantal leningen voor vastgoedbeleggingen.

De waarschuwingen voor een 'afkoeling' van de Chinese economie gaan al langer rond, want door de financiële crisis worden er minder goederen geëxporteerd en is er dus minder werkgelegenheid. In een poging om de economie draaiende te houden heeft de Chinese overheid al verschillende stimuleringsplannen uitgevoerd, maar het is de vraag hoe houdbaar de groei is die daaruit voortkomt. De laatste jaren heeft men in China een grote vastgoedbubbel opgeblazen, getuige de beelden van spooksteden waarin vrijwel niemand woont.

• Centrale bank Japan waarschuwt voor China (FD)

Beleggingen in goud-ETF's op record

De bezittingen van exchange-traded funds die beleggen in goud staan op een recordniveau van 78 miljoen troy ounce, zo lezen we op Fondsnieuws. De beleggingen in goud-ETF's zijn dit jaar met meer dan 3% gestegen, ondanks de relatief zwakke vraag uit China en India. De toegenomen belangstelling voor deze van goud afgeleide belegging is volgens ETF Trends te verklaren door de aanhoudende negatieve berichten uit de eurozone en verwachtingen dat de Federal Reserve op woensdag een aanwijzing gaant geven voor nieuwe monetaire stimulering.

• Bezittingen goud ETFs op record (Fondsnieuws)

Goldman Sachs: Stap uit aandelen

Klanten van Goldman Sachs (in de wandelgangen van deze bank ook wel 'muppets' genoemd) wordt aangeraden om uit aandelen te stappen, zo lezen we op Fondsnieuws. De S&P 500 index zou volgens David Kostin, strateeg op het gebied van Amerikaanse aandelen bij Goldman Sachs, nog wel met 12% kunnen dalen. Deze graadmeter van 500 grote Amerikaanse bedrijven staat boven de 1400 punten bij een zeer lage volatiliteit, maar volgens Kostin kan een 'fiscal cliff' later dit jaar alsnog roet in het eten gooien. Hij verwacht dat het schuldenplafond van de Amerikaanse overheid nog vóór de verkiezingen bereikt zal worden, wat opnieuw onrust en onzekerheid met zich mee kan brengen. Daarbij verwijst hij naar de commotie omtrent de verhoging van het schuldenplafond een jaar eerder, waaruit ook een afwaardering door kredietbeoordelaar S&P volgde.

• Goldman Sachs: Stap uit aandelen (Fondsnieuws)

In ander nieuws:

• 'Duizenden banen op de tocht bij Siemens' (FD)
• Athene vindt miljarden bij salarissen en pensioenen (FD)
• Driekwart van de kiezers wil geen JSF (Welingelichtekringen)
• Overgewicht is slecht voor de hersenen (Welingelichtekringen)
• Aantal zelfdodingen stijgt naar 1.647 (CBS)
• 'Sociale onrust door Griekse bezuinigingen' (NU.nl)
• Apple duurste bedrijf ter wereld (RTL-Z)
• Euribor rente op laagste stand ooit (NU.nl)

Nieuws uit buitenlandse media

Is Apple meer waard dan Microsoft, Dell, Google, Facebook en HP samen?

Het aandeel Apple bereikte op de NASDAQ een koers van meer dan $665 per aandeel, waarmee de marktkapitalisatie van het bedrijf is gegroeid tot $623,5 miljard. Daarmee is Apple niet alleen het duurste bedrijf ter wereld, maar is het ook nog eens meer waard dan Dell, HP, Google, Facebook en Microsoft samen! Azizonomics zocht uit of waardering van Apple (ticker:AAPL) gerechtvaardigd is, gemeten naar boekwaarde, totale omzet en nettowinst voor aftrek van belastingen, rente en afschrijvingen (EBITDA). De grafieken spreken boekdelen, het aandeel Apple is volgens deze indicatoren overgewaardeerd ten opzichte van de prestaties van het bedrijf. De 'premium' die beleggers bereid zijn te betalen zouden gerechtvaardigd worden door de verwachting dat het bedrijf in de toekomst nog winstgevender en succesvoller zal zijn. Of dat gaat lukken, wie weet… De concurrentie weet steeds meer voet aan de grond te krijgen en ligt op technisch vlak al voor op Apple.

Marktwaarde Apple en andere technologiebedrijven

Boekwaarde

Omzet

Winst voor aftrek belastingen, rente en afschrijvingen

• Is Apple Really Worth More than the Sum of Microsoft, Dell, Google, Facebook and HP? (Azizonomics)

Slechts 11% hedge funds weet S&P 500 te verslaan in 2012

De Amerikaanse S&P 500 index staat momenteel 11% hoger dan aan het begin van dit jaar en komt steeds dichter bij het oude record van iets meer dan 1526 punten dat in juli 2007 werd bereikt. Helaas zegt dat nog niets over de prestaties van de verschillende beleggingsfondsen, want die blijken in overgrote meerderheid ondermaats te zijn. Door transactiekosten en andere kosten van 'actief management' is totnogtoe slechts 11% van alle hedge funds in staat gebleken de S&P 500 index voor te blijven. Van begin dit jaar tot en met 3 augustus wisten alle hedge funds gemiddeld een rendement van 4,6% te halen, veel minder dan de 11% van de breed gedragen S&P 500 beursindex. Deze informatie komt uit een recent rapport van Goldman Sachs, waarin ook te lezen valt dat hedge funds over de hele linie nog niet eerder zo slecht hebben gepresteerd ten opzichte van de S&P 500.

Maar liefst 89% van de hedge funds kon geen toegevoegde waarde leveren in vergelijking met een simpel indexfonds of een 'tracker'. Met nog maar vier maanden te gaan lijkt het opnieuw een roemloos jaar te worden voor het gemiddelde beleggingsfonds. Volgens het rapport van Goldman Sachs was de standaarddeviatie ten opzichte van het gemiddelde 6 procentpunten, dus tweederde van alle hedge funds heeft momenteel tussen de -1% en +11% rendement gehaald over 2012. De tien aandelen die het meest populair waren bij de hedge funds deden het ook slechter dan het marktgemiddelde met een rendement van 9% YTD, lager dan de 11% van de S&P 500. Onderstaande figuur uit het rapport van Goldman Sachslaat zien hoe het rendement verdeeld is onder de fondsen.

• Career Risk Panic: Only 11% Of Hedge Funds Are Outperforming The S&P In 2012 (Zero Hedge)

Amerikaanse overheidsuitgaven voor 40% gefinancierd met leningen

Op Zero Hedge verscheen een veelzeggende grafiek over de problematische Amerikaanse overheidsfinanciën. De grafiek laat zien hoeveel procent van de totale Amerikaanse overheidsuitgaven ieder jaar werd gedekt met geleend geld. In de afgelopen twaalf maanden kwam er voor $2,4 biljoen aan belastinggeld binnen en werd er voor $1,6 biljoen aan nieuwe leningen uitgeschreven. Het verschil met 2001 is groot, toen praktisch alle uitgaven bekostigd werden met belastinginkomsten. In een periode van tien jaar (1991-2001) wist de Amerikaanse overheid haar begroting op orde te brengen door de 'schuldfinanciering' terug te brengen van 30% naar 0%.

Direct na de val van Lehman Brothers werd er veel nieuw schuldpapier uitgeschreven in een poging een totale ineenstorting van het financiële systeem af te wenden. Op dat moment werd slechts 50% van alle uitgaven gedekt door belastinginkomsten en werd de andere helft bijgeleend. Zorgwekkend is dat er geen sprake is van herstel, zoals in de periode van 1991 tot 2001. In plaats daarvan blijft de behoefte om geld te lenen bij de Amerikaanse overheid onverminderd groot. De Obama regering heeft gemiddeld ongeveer 40% van al haar uitgaven met schulden gefinancierd. Zelfs als alle Amerikanen bij wijze van spreken 100% belasting zouden betalen, dan zou de overheid alsnog voor acht van de twaalf maanden in het jaar bij moeten lenen om rond te komen.

Amerika lijkt te verdrinken in een steeds sneller groeiende schuldenberg. Door de rente laag te houden en door de centrale bank in te schakelen als 'lender of last resort' kan Amerika nog doen alsof er nog niets aan de hand is, maar een oplossing voor het probleem is niet te vinden. Amerika is een kandidaat voor hyperinflatie.

Percentage schuldfinanciering van Amerikaanse overheid (Bron: Zero Hedge)

Exponentiële schuldengroei vanaf 1971 (Bron: Futuretimeline.net)

• Taxes Vs Debt: Where Does US Funding Come From – Chart Of The Day (Zero Hedge)

Belize bijna bankroet?

Het Midden-Amerikaanse land Belize is bijna bankroet, zo lezen we op Bloomberg. Maandag moest het land $23 miljoen aflossen op $544 miljoen aan obligatieleningen, maar het geld is er niet. Volgens Joseph Waight van het ministerie van Financiën van Belize zal het land ook de komende 30 dagen nog niet het geld hebben om de obligaties af te lossen. De rente op de staatsobligaties van dit land waren dit jaar al opgelopen tot 8,5%. De verwachting is dat het tekort van Belize zal oplopen van 1,1% vorig jaar naar 2,5% dit jaar, omdat de economie van het land ($1,4 miljard BBP) aan het verzwakken is.

De centrale bank van Belize heeft de obligatiehouders op 8 augustus al drie verschillende scenarios voorgeschoteld voor herstructurering van de schuld. Een scenario vraagt obligatiehouders om genoegen te nemen met een rentevergoeding van slechts 2% (in plaats van 8,5%) en een verlening van de verloopdatum van de obligaties van 2029 naar het jaar 2062. Een ander scenario stelde een afschrijving van 45% van de obligaties en een verlaging van de rentevergoeding in het vooruitzicht. Door niet te betalen zet Belize de obligatiehouders onder druk om hun verlies te nemen en akkoord te gaan met de herstructurering van de schuld. Belize heeft een advocatenkantoor in New York ingeschakeld om advies te geven over de beste manier om de schulden van het land te herstructureren. Dit is hetzelfde bedrijf dat in 2001 hielp bij de herstructurering van de Argentijnse staatsschuld.

• Belize Nears Default After Missing $23 Million Bond Payment (Bloomberg)

Zilverprijs weer in de lift

Na weken van consolidatie tussen de $27 en $28 per troy ounce heeft zilver eindelijk de weg naar boven gevonden. Of het nou komt door het bericht dat de Chinese centrale bank het advies heeft gekregen om naast goud ook zilver aan de reserves toe te voegen weten we niet, maar  sinds dit nieuws dit weekend bekend werd staat de prijs van het grijze edelmetaal in dollars (op het moment van schrijven) al ruim 4% hoger. De euro sterkte iets aan ten opzichte van de dollar, waardoor de prijsstijging in onze valuta met ongeveer 3% iets minder groot is. We moeten in de historische grafiek terug tot juni om een soortgelijke prijs voor zilver te vinden. De prijsstijging van zilver werd maandag amper gevolgd door goud, maar vandaag laat ook goud opeens een sterke stijging zien. Is de rustige zomerperiode met vlakke koersen en weinig richtinggevend nieuws dan eindelijk voorbij?

Zilverprijs gaat door de $28 en $29 per troy ounce heen en staat weer op het hoogste niveau sinds juni

In ander nieuws:

• Shanghai index reflects investor wariness (Chinadaily)
• Water ETFs: Do they hold enough Water to outperform? (Commodity Online)
• World's 50 safest banks 2012 (Global Finance)
• Russia Accumulates Gold As Consolidates Below Resistance At $1,644/oz (Goldcore)

Tot slot:

Een grappige commentaar van Marc Faber ten aanzien van de kracht en dynamiek van de Amerikaanse economie. Gevonden via twitter..

Amerikaanse exporteert dollars en inflatie