Categorie: Valutacrisis

  • Negatieve rente voor ‘Frankensteinhypotheek’

    Verschillende landen profiteren al van een negatieve rente als ze geld lenen, maar nu komt dat voordeeltje ook bij de huizenbezitter terecht. Een klant van Staalbankiers (dochter van Achmea) met een hypotheek van omgerekend €300.000 in Zwitserse franken merkte dat het voordeel van de negatieve rente niet aan hem werd doorberekend.

    De bank weigerde de negatieve rente door te berekenen, waarop de klant naar de Geschillencommissie Financiële Dienstverlening stapte. Die bepaalde dat Staalbankiers de negatieve rente op een hypotheek in Zwitserse franken moet doorberekenen aan een klant. Het zou gaan op een bedrag van ongeveer €100 per maand.

    Negatieve rente op hypotheek

    Staalbankiers hanteerde een winstmarge van 0,7 procentpunt ten opzichte van de libor rente in Zwitserse franken, een rente momenteel op -1% staat.  Dat is een verschil van 0,3% rente in het voordeel van de klant. Eind 2014 had de bank voor €475 miljoen aan dergelijke hypotheken op de balans staan, zo schrijft het Financieel Dagblad. Omgerekend is dat een derde deel van haar totale hypotheekportefeuille. Er zijn dus veel meer klanten met een vergelijkbare hypotheek die ook in aanmerking zouden kunnen komen voor vergoeding van de negatieve rente.

    euro-swissfranc

    Ongunstige wisselkoers EUR/CHF pakt slecht uit voor bank én klant

    Valutarisico

    Een negatieve rente op de hypotheek klinkt leuk, maar voor de klant van Staalbankiers is het slechts een doekje voor het bloeden. Sinds de klant in 2007 deze hypotheek afsloot is de waarde van de Zwitserse frank met 50% gestegen ten opzichte van de euro. Dat betekent dat de effectieve hypotheekschuld is deze periode gestegen is van €300.000 naar €450.0000!

    Dit schrijft Staalbankiers in een document met achtergrondinformatie…

    Bij een waardevermeerdering van de Zwitserse Frank ten opzichte van de Euro, kan de toename van deze schuld hoger zijn dan het behaalde rentevoordeel. Uitgaande van een historische koersontwikkeling van de Zwitserse Frank ten opzichte van de Euro (of Nederlandse Gulden in de periode voorafgaande aan de introductie van de Euro), kan het voorkomen dat in enig jaar de toename van de schuld binnen 1 jaar tijd 10% bedraagt. Bovendien is dit verlies alsmede de rente over deze toegenomen schuld fiscaal niet aftrekbaar in Box 1.

    Voor het uitbreken van de financiële crisis leek een hypotheek in Zwitserse franken interessant, want de rente was laag en de frank stond bekend als een zeer stabiele munt. Maar door de crisis van 2008 en de Europese schuldencrisis die een paar jaar later volgde werd de Zwitserse munt een vluchthaven voor het grote geld. Daardoor steeg de munt in waarde en werden alle schulden in deze valuta duurder.

    Twee verliezers

    De hypotheek in Zwitserse franken kent op dit moment alleen maar verliezers. Klanten die een dergelijke hypotheek afsloten zagen hun schuldenlast de afgelopen jaren enorm toenemen. Maar ook voor Staalbankiers valt er weinig te lachten. Sinds het uitbreken van de crisis kan de bank geen geld meer aantrekken tegen het lage libor tarief, zo merkt Cor de Horde van het Financieel Dagblad op. Ook had Staalbankiers in de voorwaarden geen ruimte ingebouwd om de opslag gedurende het contract tussentijds te verhogen. Daardoor lijdt ook de bank een verlies op deze hypotheken, een verlies dat door de negatieve rente alleen maar groter is geworden.

    Meer informatie:

    staalbankiers_logo

    Staalbankiers moet negatieve rente betalen over hypotheek in Zwitserse franken

  • Video: Hyperinflatie en totale chaos in Venezuela

    Hoe ziet een land eruit dat gebukt gaat onder hyperinflatie? Luke Rudkowski en Jeff Berwick van WeAreChange pakten het vliegtuig naar Venezuela en doen vanuit de hoofdstad Caracas verslag van de politiestaat die Venezuela geworden is onder het socialistische bewind van president Maduro.


  • Krimpflatie: Verborgen inflatie in de supermarkt

    Bij inflatie denken we aan stijgende prijzen en daar maken producenten in de levensmiddelenindustrie handig gebruikt van. Op subtiele wijze maken ze de verpakkingen kleiner of verminderen ze de inhoud, terwijl de prijzen onveranderd blijven. Zo betaal je als consument meer, zonder dat je dat gelijk merkt in de portemonnee.

    Deze vorm van inflatie, ook wel ‘shrinkflation’ of krimpflatie genoemd, kan eenvoudig een prijsstijging van tien procent of meer verhullen. Zo verlaagde Nestle in 2013 het gewicht van een Mars reep van 58 naar 51 gram (-12%), terwijl een Snickers reep van 58 naar 48 gram kromp (-17%). En in 2012 maakte Douwe Egberts bekend dat de hoeveelheid koffie in Senseo koffiepads was verlaagd van 7,5 gram naar 7 gram.

    Onder druk van winkelketens proberen fabrikanten hun prijzen gelijk te houden, wat betekent dat ze hun winstmarges beschermen door minder in de verpakkingen te doen. Die paar gram minder wordt vaak niet direct opgemerkt, maar voor de producent is het een makkelijke manier om de winst te verhogen. In landen waar de inflatie erg hoog is wordt deze methode nog veel agressiever toegepast.

    Herkent u dit of heeft u meer voorbeelden van ‘krimpflatie’? Laat het ons weten!

    shrinking-sweets

    shrinking-chocolate

    Krimpflatie: Steeds minder eten voor hetzelfde geld (Afbeelding via Manchesterevening)

  • Mervyn King: “Monetair beleid is pijnstiller, geen oplossing”

    Het monetaire beleid van centrale banken levert volgens voormalig Bank of England gouverneur Mervyn King steeds minder resultaat op. In een interview met Bloomberg merkt hij op dat we nu al acht jaar bezig zijn met het verlagen van de rente en het naar voren halen van consumptie en investeringen om de economische groei te stimuleren, maar dat het gewenste resultaat nog steeds niet bereikt is.

    “Het is alsof je tegen een heuvel op moet fietsen die steeds steiler wordt. Je moet steeds harder trappen om hetzelfde tempo vast te houden”, zo karakteriseerde de oud-gouverneur het monetaire beleid van centrale banken.

    King: “Monetair beleid is niet de oplossing”

    Mervyn King ziet monetair beleid als een soort pijnstiller voor de economie: “Het is in eerste instantie zinvol om te nemen, maar het is geen oplossing voor de lange termijn. Daarvoor moet je nauwkeurig onderzoeken wat de werkelijke symptomen en de onderliggende problemen zijn. Monetair beleid is niet de oplossing voor de problemen die we vandaag de dag hebben.”

    De oud-gouverneur merkt op dat de Bank of Japan en de ECB op dit moment proberen de wisselkoers van hun munt omlaag te drukken. De meeste landen proberen hun munt goedkoper te maken en dat gaat volgens King op dit moment vooral ten koste van de dollar. Zelfs de Federal Reserve is bezorgd over de de negatieve effecten van een te sterke dollar.

    Tijdens het laatste G20 overleg spraken de grootste economieën van de wereld gezamenlijk af zich te weerhouden van concurrerende devaluaties, maar daar is nog maar weinig van te merken. De ECB verlaagde onlangs de rente en breidde haar stimuleringsprogramma verder uit, terwijl de Bank of Japan het voorbeeld van Europa overneemt met de introductie van negatieve rente.

    Mervyn King merkt op dat er geen makkelijke oplossing is voor de huidige financiële crisis. Volgens hem moet de oplossing gezocht worden in vrije wisselkoersen, meer vrijhandel en het verhogen van de productiviteit. King verwacht dat er nog veel discussie zal ontstaan over de rol van centrale banken, omdat hun invloed op de economie sinds het uitbreken van de crisis van 2008 sterk is toegenomen.

  • Video: Edin Mujagic over ‘Geldmoord’

    We zijn eraan gewend geraakt dat de prijzen elk jaar een beetje stijgen als gevolg van inflatie, maar volgens monetair econoom Edin Mujagic is dat lang niet altijd zo geweest. In een gesprek bij Café Weltschmerz legt hij uit dat alles veranderde met de komst van centrale banken.

    Sinds de komst van centrale banken en het loslaten van de koppeling aan goud wordt de waarde van alle valuta stelselmatig uitgehold. Mujagic bestudeerde de waardeontwikkeling van het geld en vatte zijn bevindingen samen in het boek Geldmoord.

  • China vroeg Federal Reserve om hulp bij crash aandelenmarkt

    De Chinese centrale bank heeft de Federal Reserve vorig jaar om hulp gevraagd, zo blijkt uit documenten die Reuters in handen kreeg onder de Freedom of Information Act. Dat gebeurde in de zomer van vorig jaar, toen de Chinese aandelenmarkt in korte tijd meer dan dertig procent van haar waarde verloor en er op één dag zelfs 8,5% van de koersen af ging.

    De Chinese autoriteiten probeerden de crash op de aandelenmarkt te stoppen en vroegen hierbij de Federal Reserve om raad. Een medewerker van de People’s Bank of China stuurde een email naar de Amerikaanse centrale bank met de vraag hoe zij handelden tijdens de beurscrash op Wall Street in 1987. Binnen vijf uur stuurde de Fed een toelichting van 259 woorden, waarin ze de stappen beschreef die de Fed destijds nam om de beurs te kalmeren. De S&P 500 verloor op deze ‘Black Monday’ twintig procent van haar waarde.

    Ook China groeit op schulden

    Uit de correspondentie blijkt dat de Chinese centrale bank toch minder gesloten en zelfstandig is dan wat eerder werd aangenomen. Ook zien we dat de Chinezen het Amerikaanse voorbeeld proberen te volgen in hun crisismanagement. De Chinese kapitaalmarkt is nog relatief jong in vergelijking met de Amerikaanse en dat betekent dat ze nog weinig ervaring heeft in de aanpak van een beurscrash zoals die van vorig jaar.

    De Chinese economie lijkt de laatste jaren steeds meer te transformeren van een export gedreven naar een door schulden gedreven economie. Daarin is het monetaire beleid van de People’s Bank of China ook meer op dat van de Fed gaan lijken. Verschillende maatregelen die de Chinese centrale bank genomen heeft om de crisis te bezweren stonden ook beschreven in publicaties op de website van de Federal Reserve, zo merkte een beleidsmedewerker van de Fed op in het contact met de centrale bank van China.

    federal-reserve-building

    Centrale bank China vroeg Federal Reserve om advies 

  • Video: George van Houts in de Tweede Kamer

    Vorige week kreeg het Burgerinitiatief Ons Geld in de Tweede Kamer de tijd om haar standpunt ten aanzien van het geldsysteem uiteen te zetten. Volgens George van Houts moet het anders, omdat banken teveel profiteren van het systeem dat we nu hebben. De problemen worden niet aangepakt, maar naar de toekomst verschoven en naar supra-nationaal niveau getild, aldus van Houts.

  • Centrale bank Noorwegen verlaagt rente naar 0,5%

    De centrale bank van Noorwegen heeft de rente met 25 basispunten verlaagd tot 0,5% en suggereert dat ook een negatieve rente tot de mogelijkheden behoort. De versoepeling van het monetaire beleid moet een impuls geven aan de economie die hard getroffen werd door de daling van de olieprijs.

    norway-flag“De groeiverwachtingen voor de Noorse economie zijn wat verzwakt en de verwachting is dat de inflatie verder zal matigen. Het vooruitzicht voor de Noorse economie suggereert dat het belangrijkste rentetarief in de loop van het jaar verder verlaagd kan worden”, zo verklaarde Øystein Olsen, de gouverneur van de centrale bank.

    Andere Scandinavische landen als Zweden en Denemarken hanteren al een negatieve rente om een vlucht van kapitaal richting hun valuta te ontmoedigen. Het besluit van de Noorse centrale bank komt een week nadat de renteverlaging en de uitbreiding van het opkoopprogramma van de ECB.

  • Het Tientje van Lieftinck: De Geldzuivering van 1945

    De plannen die rondgaan over het afschaffen van grote bankbiljetten roepen veel weerstand op, maar het is zeker niet ondenkbaar dat zoiets vroeg of laat zal gebeuren. Als we verder terugkijken in de geschiedenis zien we dat overheden wel vaker zeer extreme maatregelen nemen. Maatregelen die onder ‘normale omstandigheden’ volstrekt ondenkbaar zijn.

    Tientje van Lieftinck

    tientje-lieftinck-teaserZo werd na de Tweede Wereldoorlog in Nederland het Tientje van Lieftinck ingevoerd, nieuw geld dat na de Tweede Wereldoorlog in circulatie werd gebracht om een einde te maken aan de hoge inflatie en de zwarte economie van de oorlogsjaren. Toen Lieftinck net twee weken minister was verklaarde hij alle bankbiljetten van honderd gulden van de een op de andere dag ongeldig. Men kon deze biljetten inwisselen bij de bank, maar de tegoeden bleven nog voor onbepaalde tijd geblokkeerd.

    De volgende stap was om al het briefgeld uit circulatie te halen. In een week tijd moest iedereen zijn geld inleveren en vermogen laten registreren, inclusief inhoud van een eventuele bankkluis, buitenlandse banktegoeden en aandelen. In deze periode, van 26 september tot 2 oktober, was al het oude geld onbruikbaar en moest iedere Nederlanders rondkomen van tien gulden aan nieuw geld: Het Tientje van Lieftinck.

    Wordt de video niet geladen? Probeer dan deze pagina opnieuw te laden

    Vlucht naar ‘hard assets’

    LieftinckIn de aanloop naar deze operatie, ook wel de Geldzuivering genoemd, probeerden vermogende mensen zo veel mogelijk geld in veiligheid te brengen. Dat kon, omdat een jaar eerder in België een soortgelijke hervorming van het geldsysteem had plaatsgevonden. Spaarders die nattigheid voelden waren bereid heel veel meer te betalen om van hun geld af te komen. In een poging het geld zo snel mogelijk kwijt te raken kochten zij goud, sieraden, grond, vastgoed en andere kapitaalgoederen.

    De wens om van het geld in te wisselen voor iets van tastbare waarde was zelfs zo groot dat een boekenwinkel in Haarlem op papier kostbare encyclopedieën verkocht die pas meer dan tien jaar later zouden verschijnen. Op al deze goederen werden veel hogere bedragen geboden dan waar ze normaal voor verhandeld werden, omdat de angst groot was dat ook in Nederland de bankbiljetten ongeldig verklaard zouden worden. En dat gebeurde dus in de zomer van 1945 tijdens de grote Geldzuivering.

    Terug naar 2016…

    Vandaag de dag leven we ook in een ongekende tijd. Gelukkig is er nu geen sprake van oorlog en gelukkig is er ook geen sprake van zichtbare extreme geldontwaarding. Maar nog nooit eerder in de geschiedenis hebben we meegemaakt dat verschillende centrale banken wereldwijd negatieve rente hanteren of overwegen en tegelijkertijd voor miljarden aan schuldpapier opkopen.

    De negatieve rente waar we vandaag de dag mee te maken hebben is een compleet nieuw fenomeen, iets waarvan we de gevolgen nog maar moeilijk kunnen overzien. Want wat betekent een aanhoudende negatieve rente voor het spaargedrag van mensen? En blijft het verdienmodel van pensioenfondsen, banken en verzekeraars nog wel overeind? Niemand die dit met zekerheid kan zeggen…

    Centrale banken en overheden proberen de rekening van decennia lang schulden stapelen nu bij de spaarder neer te leggen. Denk aan de bail-in, kapitaalcontroles en nu het pleidooi voor het afschaffen van contant geld. Want contant geld biedt spaarders de mogelijkheid aan een negatieve rente te ontsnappen.

    Mijn zorg is dat grote bankbiljetten in de toekomst inderdaad worden uitgebannen, waarmee het voor banken en overheden nog makkelijker wordt geldstromen te controleren en kapitaalcontroles te hanteren.

    Wees voorbereid op de meest ondenkbare scenario’s, want de geschiedenis leert ons dat ook datgene wat nu nog ondenkbaar is, op een dag de realiteit kan worden. Zorg daarom dat u uw vermogen op tijd in veiligheid brengt. Grote bankbiljetten zijn nu nog erg handig, maar als die in de toekomst inderdaad verboden worden heeft u als spaarder een probleem. U heeft de almachtige staat en haar centrale bank als tegenpartij.

    Het is daarom zeker in deze tijd niet onverstandig met een deel van uw vermogen goud te kopen. Fysiek goud dat u op een veilige plek en buiten het zicht van banken en de overheid kunt bewaren.

    Bronnen: NPO Geschiedenis, Andere Tijden (1 maart 2001)

  • Helikopter Ben komt eraan…

    In november 2002 verhaalde Ben Bernanke dat de beste oplossing voor een deflatoir scenario al la Japan misschien het best op te lossen was om biljetten van $100 uit een helikopter te strooien. Dat klonk en klinkt amusant, maar de kans neemt toe dat zoiets daadwerkelijk staat te gebeuren.

    bernanke-drops-money-from-helicopters_71_fliDe reden daarvoor is duidelijk. De wereldeconomie lijkt structureel te vertragen en beleidsmakers zitten met de handen in het haar. Welke oplossing kunnen ze nog kiezen. Het wapen van de negatieve rente is al ingezet en de uitkomsten lijken nu al uiterst dubieus. De OESO heeft gesuggereerd dat het misschien tijd wordt voor een fiscale expansie na jaren van bezuinigingen. Het is nog maar de vraag of dat dat de ultieme oplossing is of dat er nog meer nodig is. De laatste wapen zou wel eens kunnen zijn om de fiscale expansie te combineren met rechtstreekse monetaire steun. Dat zou inderdaad de vorm kunnen aannemen die Ben Bernanke in navolging van Milton Friedman suggereerde: Gratis geld uitdelen al dan niet met behulp van een helikopter.

    Monetaire stimulering uitgewerkt?

    Het ziet er steeds meer naar uit, dat het monetaire beleid van de afgelopen crisisjaren uitgewerkt en mislukt is. En dus zijn radicalere stappen nodig om bestedingen weer op gang te brengen en zodoende de wereldeconomie een injectie te geven. De huidige trage groei is het gevolg van immer groeiend spaaroverschot als gevolg van een chronisch vraagtekort. Dat chronisch vraagtekort werd tot de crisis van 2008 kunstmatig bezworen door een ongelooflijke kredietexpansie in het Westen en door de kwantitatieve verruiming door centrale banken na 2008. In China probeerden de autoriteiten de vraag te stimuleren door massieve investeringen met behulp van goedkope kredietverlening.

    Zowel in China als in het Westen loopt dit beleid op zijn laatste benen en dus komt het probleem van het vraagtekort in volle hevigheid terug. Daar blijft het echter niet bij. De vraag is ook zwak ten opzichte van een verzwakt aanbod. Op wereldniveau lopen zowel arbeidsaanbod als arbeidsproductiviteit terug. Lagere productiviteit leidt indirect tot een lagere vraag, omdat dan ook de investeringen teruglopen. Investeringen zijn cruciaal voor de bestedingen in een kapitalistische economie.

    Vraaguitval

    Deze en andere problemen verklaren ook het huidige dilemma voor veel overheden. Een gebrekkige vraag op de thuismarkten kan deels verholpen worden door succesvol de internationale exportmarkten te betreden. Een goedkope valuta is daartoe een geëigend wapen. Japan en de EU hebben dit wapen al ingezet, evenals veel opkomende economieën. Het lijkt nog slechts een kwestie van tijd voordat ook China inzet op een zwakkere renminbi. Dit beleid moet vroeg of laat wel misgaan!

    currency-wars

    Valutaoorlog: Economische groei stelen van je buurman

    Het enige alternatief is dat overheden hun publieke investering gaan opvoeren, al dan niet in combinatie met structurele hervormingen. Het tijdstip lijkt gunstig nu de kosten om geld te lenen zo laag zijn. Maar overheden zijn echter nog steeds in de ban van het bezuinigen. De kans dat er op grote schaal gestimuleerd gaat worden, is derhalve klein. Misschien moeten centrale bankiers dan maar het ondenkbare gaan doen en iedere volwassen persoon digitaal een nader te bepalen bedrag gaan overmaken.

    Waarom zouden we niet voor deze oplossing kunnen kiezen. De economische krachten die de wereld in de richting van de negatieve rente hebben gedreven, lijken nog steeds aan kracht te winnen. De wereldeconomie vertraagt structureel, prijzen voor commodities zijn nog nooit zo lag geweest, het monetair beleid is bot geworden en prijzen van steeds meer assets komen onder druk. Deze situatie lijkt ‘the new normal’ te worden. Wil de wereld uiteindelijk ontsnappen aan het chronisch vraagtekort, dan moeten beleidsmakers kiezen voor ondenkbare maatregelen die bij een tot voor kort ondenkbare situatie horen. Het ondenkbare wordt het normale!

    Cor Wijtvliet

    Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

    beurshalte-logoOver Beurshalte:

    Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

  • Nieuwsuur: Wellink bezorgd over monetaire beleid ECB

    Nout Wellink, oud president van de Nederlandsche Bank, is uitermate kritisch over het monetaire beleid van de ECB. Dat zei hij donderdagavond in het actualiteitenprogramma Nieuwsuur. Hij betwijfelt of Draghi de juiste diagnose gesteld heeft en heeft daarom ook zijn bedenkingen over de effectiviteit van de maatregelen die de centrale bank deze week genomen heeft. “Dokter Draghi blijft maar injecties geven en telkens weer de dosis verhogen, terwijl hij zich zou moeten afvragen over zijn diagnose wel juist is”, aldus een bezorgde Wellink.

    nieuwsuurDe oud-centraal bankier vergelijkt het monetaire beleid van de ECB met kamikazepiloten. De blinde fixatie op die 2% inflatie zorgt voor allerlei onbedoelde neveneffecten. Wellink doelt daarmee op de negatieve rente en het onderuit halen van de verdienmodellen van verzekeraars en pensioenfondsen. Die maken door de extreem lage rente bijna geen rendement meer op staatsobligaties.

    Op de vraag hoe bezorgd hij is op en schaal van 1 tot 10 geeft Wellink een negen. “De ECB gaat veel te ver”