Categorie: Financiele Instellingen

De nieuwste data van de Spaanse bankensector is hier te vinden, terwijl de Italiaanse centrale bank haar nieuwste cijfers hier publiceert. De data werd door Zero Hedge samengevat in onderstaande grafiek, die in één oogopslag laat zien hoe de bankensector in Spanje en Italië is verzwakt. Vooral ded ontwikkelingen in Spanje trekken de laatste tijd veel aandacht. Onderstaande grafiek laat zien hoe de Spaanse banken gezamenlijk inmiddels voor in totaal €287,8 miljard hebben geleend bij de ECB, een toename van €24 miljard tussen april en mei.

De Italiaanse bankensector heeft in totaal €272,2 miljard geleend bij het loket van de ECB, een toename van slechts €2 miljard ten opzichte van een maand eerder. Zoals onderstaande grafiek laat zien hebben Spaanse banken nu, voor het eerst sinds juni vorig jaar, meer geleend van de ECB dan de Italiaanse banken. Destijds hadden we het nog over over bedragen van ongeveer €50 miljard, nu praten we over ruim het vijfvoudige.

Terwijl in Spanje vooral de private schulden (vooamelijk hypotheken) een probleem vormen op de balans van de banken kent Italië juist een zeer hoge staatsschuld. De staatsschuld van Spanje is momenteel ongeveer 69% ten opzichte van het BBP, terwijl Italië met een totale publieke schuld van €1.950 miljard (+120% BBP) zeer kwetsbaar is voor verder stijgende rentes op de obligatiemarkt. Maar ook beleggers weten dat de overheid zal moeten ingrijpen om de problemen bij de banken het hoofd te bieden. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat de rente op Spaanse 10-jaars leningen momenteel hoger ligt dan de Italiaanse obligaties met dezelfde looptijd (6,92% versus 6,16%).

Spaanse banken lenen nu meer bij ECB dan Italiaanse (Via Zero Hedge)

De nationalisatie is niet volledig, want de overheid zal een minderheidsbelang van 45% in Bankia nemen. De nationalisatie zal plaatsvinden door het omzetten van eerdere kapitaalinjecties naar aandelen, zo bericht het Spaanse dagblad ABC. In totaal staat er bij de Spaanse banken voor 323 miljard euro uit aan leningen voor vastgoed. De zeven grootste banken van Spanje hebben volgens Alberto Gallo van de Royal Bank of Scotland €68 miljard aan vers kapitaal nodig, zo bericht het BNR.

De nationalisatie van Bankia is een gevoelige klap voor de Spaanse premier Mariano Rajoy, die eerder verklaard heeft dat er volgens hem geen eurocent aan belastinggeld naar de banken zou gaan. Mogelijk wist de premier meer, want maandag kwam hij al op deze verkiezingsbelofte terug door te stellen dat de banken wel hulp kunnen krijgen als de nood echt héél erg hoog is. Door de gedeeltelijke nationalisatie krijgt Bankia de tijd om te herstructureren. Volgens de centrale bank van Spanje is de totale blootstelling van Bankia aan de Spaanse vastgoedsector ongeveer €338, waarvan meer dan de helft (€176 miljard) als problematisch moet worden beschouwd.

Spanje had ooit 45 kleinere spaarbanken, maar door fusies zijn er nu nog maar dertien grote banken overgebleven. Door banken samen te voegen konden schaalvoordelen uitgebuit worden, maar nu het economisch tegenzit en de vastgoedprijzen ingezakt zijn blijken ook grotere banken de verliezen niet altijd te kunnen dragen. Bankia leende eerder €4,5 miljard uit een speciaal herstructureringsfonds dat de staat oprichtte voor de bank (FROB). Deze leningen worden nu omgezet in aandelen. De bank zou volgens het NRC €31 miljard aan slechte leningen op de balans hebben staan, tegenover buffers van circa €8 miljard.

Bankia wordt deels genationaliseerd door Spaanse overheid

Via DNB uit het bericht “Uitzettingen van de Nederlandse financiële sector op het eurogebied gedaald“:

In het vierde kwartaal van 2011 is de marktwaarde van de buitenlandse uitzettingen van de Nederlandse financiële sector op het eurogebied met 4% gedaald. Daarbij zijn met name uitzettingen op Frankrijk (-16%), Italië (-9%) en België (-4%) afgenomen, hoofdzakelijk ten gunste van de uitzettingen op Duitsland (+3%) en de Verenigde Staten (+2%).

Dit is geen kattenpis: -16% voor Frankrijk. Dat betekent dat Nederlandse financiële instellingen naast bescheiden afwaarderingen van hun Franse staatsobligaties, de nodige staatsobligaties van de hand hebben gedaan. In plaats daarvan zijn financiële partijen meer in Duits staatspapier gaan beleggen en is er sprake geweest van een lichte toename in Amerikaans schuldpapier. De uitstroom van 'Nederlands' kapitaal uit Frankrijk komt neer op zo'n €26 miljard euro en dat is met -16% significant. Momenteel hebben Nederlandse financiële instellingen nog steeds een slordige €145 miljard in Franse staatsobligaties uitstaan.

Bron: DNB.

In de onderstaande grafiek zijn de beleggingen van Nederlandse financiële instellingen uitgesplitst in beleggingen in banken, overheden en bedrijven (aandelen en leningen). Met name de verdeling van gelden in de Verenigde Staten springen in het oog: Nederlandse financiële instellingen hebben niet meer dan zo'n €25 miljard aan Amerikaanse staatsobligaties. Een iets kleiner bedrag is gestoken in de financiering van Amerikaanse banken. Het overgrote deel van Nederlands kapitaal zit hem in Amerikaanse bedrijvigheid. 

Bron: DNB.

De tien vragen werden in vier pagina's behandeld door de minister van Financiën. Het originele document kunt u hier downloaden.

Het Noorse beleggingsfonds, dat de taak heeft om de opbrengsten uit de olie-export van het land te investeren, beheert een aanzienlijk vermogen van omgerekend ongeveer €450 miljard. De Noorse minister van Financiën deed afgelopen vrijdag een voorstel om de beleggingen in Europese aandelen, obligaties en vastgoed af te bouwen van de huidige 54% naar 41% van het totaal belegde vermogen. Het vermogen dient vervolgens belegd te worden in Aziatische en Noord- en Zuid-Amerikaanse markten. Die eerstgenoemde categorie zal moeten groeien van 11% naar 19%, terwijl laatstgenoemde zal worden uitgebreidt van 35% naar 40%. Het fonds moet volgens de plannen van de minister ook meer geld gaan beleggen in de zogeheten 'emerging markets', economieën die in opkomst zijn. Dit onderdeel van de totale beleggingsportefeuille zal groeien van 6% naar 10%.

Omdat het Noorse fonds een groot vermogen beheert zullen de bestaande beleggingen in Europese markten op een zeer geleidelijke manier worden afgebouwd. Hoe lang het zal duren voordat de nieuwe weging van het fonds tot stand gekomen is durft de Noorse staatssecretaris Hilde Singsaas niet te zeggen. Dat zal afhankelijk zijn van de marktomstandigheden. Volgens de Noorse minister van Financiën, Sigbjoe Johnsen, nam de vorige herbalancering van de beleggingsportefeuille van het fonds twee jaar in beslag. Door de herinvesteringen uit te spreiden over een langere termijn tracht het fonds grote koersbewegingen in de markt te voorkomen.

'Europese crisis speelde geen rol'

De Noorse staatssecretaris Hilde Singsaas verklaarde in een persconferentie dat “de Europese schuldencrisis geen rol speelde” in het besluit om de blootstelling aan Europese markten terug te brengen. Ze blijft positief, door te stellen dat het Noorse fonds in 2020 naar schatting voor in totaal €900 belegd zal hebben, waarvan een aanzienlijk gedeelte in Europese markten.

De geplande reductie in de positie van Europese staatsobligaties wordt onderbouwd met een nieuw beoordelingsmodel.  Dit model wijkt af van de bestaande rekenmodellen, die de voorkeur uitspreken voor staatsobligaties van landen met een hoge staatsschuldquote. Voorbeelden daarvan zijn de V.S, Italië en Japan. Het Noorse beleggingsfonds zal tevens voor het eerst beleggen in obligaties in opkomende markten, daar waar het zich voorheen alleen beperkte tot aandelen. Het fonds wil ook meer aandelen opkopen in deze opkomende markten.

Matig rendement in 2011

Het Noorse beleggingsfonds heeft geen best jaar achter de rug, want het rendement voor heel 2011 kwam uit op -2,5%. Het vierde kwartaal was in zekere zin een opsteker, want toen steeg de marktwaarde van de beleggingen van het fonds met 4%. Het fonds heeft nog altijd de grootste blootstelling aan de Europese aandelenmarkt, want 47% van alle aandelen die het fonds bezit zijn genoteerd aan Europese beursindices. Van de totale beleggingen in obligaties zal de weging in Europees schuldpapier worden teruggeschroefd van 60 naar 40 procent.

Financiële oorlogsvoering: BATS werd doelbewust aangevallen met HFT algoritme

Vanochtend kwam het al uitgebreid aan bod in de Dagelijkse Kost, maar volgens de laatste update was er geen sprake van een systeemstoring bij BATS, maar werd de beurs doelbewust onder vuur genomen door een computeralgoritme afkomstig van concurrent Nasdaq. Bizarro wereld!

Het is vrijwel niet uit te leggen vanwege de nauwelijks te vertalen terminologie, en derhalve gaan we even kort door de bocht. Wat blijkt het geval te zijn? De onderstaande twee grafieken doen één en ander vermoeden en dat komt door het vrijwel perfecte patroon:

Wat op deze grafieken te zien is, komt neer op één algoritme dat Nanex heeft kunnen herleiden naar de Nasdaq, een concurrent van BATS. Nanex slaat alle data van alle Amerikaanse beurzen op voor analyse die zij verkopen aan individuele partijen en zodoende kan men alle handel in een virtueel nagebouwde simulatie afspelen. Nanex krijgt echter niet alle data zodat zij van elke handelaar op beurzen weet wat zij aan handelsorders verstuurd hebben. De data die Nanex opslaat (en van de beurzen kopen) zijn dus geanonimiseerd.

Wat Nanex wel kon met de data van afgelopen vrijdag is het volgende. Nanex kon aan de hand van de data het type order vaststellen. Dat type werkt direct vanuit het systeem van Nasdaq en zou mogelijk een algoritme van de Nasdaq zelf kunnen zijn.

Aan het patroon valt af te leiden dat dit specifieke algoritme  geprogrammeerd was om het aandeel van BATS naar $0 te bewegen. Dat het hierin glansrijk is geslaagd spreekt voor zichzelf.

En dat maakt het wel heel erg saillant. Op de dag dat BATS naar de beurs zou gaan om kapitaal op te halen om te investeren in financiële list en bedrog, werd zij zelf keihard bedrogen met hetzelfde soort list en bedrog. Anders gezegd, de algoritme's die beleggers op beurzen wegjagen, voeren een onderlinge oorlog uit waarbij men elkaar compleet in de veieling weet te handelen. Hypersnel, hypercomplex, hyperhypocriet en zonder enige vorm van toezicht en een hypergebrek aan handhaving.

Beurshandel anno 2012: Rest in peace.

Het is vrijwel niet uit te leggen vanwege de nauwelijks te vertalen terminologie en derhalve gaan we even wat korter door de bocht om dit begrijpelijk te houden. Voor een inleiding verwijzen we u naar de berichtgeving van eerder vandaag: Dagelijkse Kost 28 maart 2012.

De belangrijkste conclusie van het debacle met de beursgang van BATS die vrijdag j.l. op het allerlaatste moment werd teruggetrokken, is dat er sprake was van kwade opzet in de crash van het aandeel van BATS. De onderstaande twee grafieken doen één en ander vermoeden en dat komt door het vrijwel perfecte patroon: een speciaal geprogrameerd algoritme was erop uit om het aandeel van BATS naar 0 te krijgen.

En de tweede grafiek die het patroon gestyleerd en logaritmisch weergegeeft:

Wat op deze grafieken te zien is, komt neer op één algoritme dat Nanex heeft kunnen herleiden naar de Nasdaq, één van de concurrenten van BATS. Nanex weet dit omdat zij alle data van alle Amerikaanse beurzen opslaat voor analyse die Nanex vervolgens verkoopt aan individuele partijen die zodoende handelspatronen in een virtueel nagebouwde simulatie kunnen analyseren. Nanex krijgt echter niet alle data zodat zij van elke handelaar op beurzen weet wat zij aan handelsorders verstuurd hebben. De data die Nanex opslaat (en van beurzen koopt) zijn geanonimiseerd.

Wat Nanex wel met de handelsdata kon vaststellen is dat er gebruik gemaakt werd van een speciaal handelsprotocol (een “intermarket swoop order”) die in principe alleen mogelijk is met directe toegang vanuit de servers van de Nasdaq. Dat zou dus kunnen betekenen dat het om een algoritme gaat van de concurrent van BATS: de Nasdaq zelf. Aan het patroon valt af te leiden dat dit specifieke algoritme geprogrammeerd was om het aandeel van BATS naar $0 te bewegen – op de dag van en voorafgaand aan de beursgang – en dat het hierin glansrijk is geslaagd spreekt voor zichzelf. Nanex merkt zelf op:

Look at the timing! There are many quotes lasting less than 1/10,000 of a second in there! (10 quotes/millisecond). And note the almost perfect 45 degree line in log-scaled blue line below.
    
Had to be from same algo. Way too perfect. Way. Too. Perfect.

If BATS' system hadn't failed, this algo would have likely been obscured.

De conclusie van Nanex maakt het erg saillant want op de dag dat BATS naar de beurs zou gaan om kapitaal op te halen om te investeren in hun beurs, werd zij zelf keihard naar beneden 'gefietst' met een zelfde soort algoritme dat zij zelf mogelijk maakt op haar beurs. Iets dat we kennen van de papieren markt van goud en zilver.

De algoritme's jagen echte beleggers weg van beurzen en voeren meer en meer een onderlinge oorlog uit waarbij kennelijk concurrende beurzen elkaar aanvallen en elkaar compleet de veieling in weten te handelen. BATS bestaat nog, maar wie vertrouwt er nu nog op de betrouwbaarheid van hun systeem? En dat wijst op tenminste één motief om BATS aan te vallen.

Wat u moet onthouden over High Frequency Trading? Het is hypersnel, hypercomplex, hyperhypocriet en zonder enige vorm van toezicht (de SEC doet helemaal niets, zie ons bericht van vorig jaar) en belangrijker, er is een hypergebrek aan handhaving van spelregels.

De Amerikaanse beurshandel anno 2012: Rest In Peace.

Het verhogen van de kapitaalreserve kan op twee manieren: ofwel door de reserves zelf te vergroten ofwel door het totale uitstaande vermogen terug te brengen. Dat laatste kan bereikt worden door bepaalde bezittingen van de hand te doen of terug te brengen tot kleinere proporties. Een bank kan bijvoorbeeld de geldkraan voor bedrijven en consumenten terugdraaien, maar iedereen zal begrijpen dat dit problemen oplevert zodra alle banken tegelijk hun kapitaalreserve gaan opschroeven. In dat geval is er minder geld beschikbaar (krimpende M3) in de economie, hebben bedrijven en burgers meer moeite om hun openstaande leningen af te betalen en belanden we zo in een nieuwe crisis. Daarom krijgen banken twee jaar de tijd om hun kapitaalreserve geleidelijk op te schroeven tot 7%, waarvoor ze effectief ongeveer $900 miljard aan vermogen van hun balansen af moeten bouwen. Daaaast wordt er van banken verwacht dat ze hun operationele kosten terugbrengen, bijvoorbeeld door personeel te ontslaan en investeringen in bepaalde afdelingen stop te zetten die niet horen bij hun keactiviteiten.

'Snijden in bedrijfsacitiviteiten'

Volgens analist Huw van Steenis van Morgan Stanley, de bank die deze informatie onlangs in een rapport naar buiten bracht, is dit echt “het moment voor investeringsbanken om beslissingen te nemen”. Volgens hem onderschat de markt de mate waarin banken hun portfolio van activiteiten zullen rationaliseren als gevolg van de hogere kapitaalseisen.

In het rapport valt te lezen dat investeringsbanken al 7% van hun leencapaciteit hebben teruggetrokken en dat er in de komende twee jaar nog meer gesneden zal worden in de kredietverstrekking. Als gevolg van nieuwe wetgeving en de schuldencrisis in de Eurozone zijn veel banken in de afgelopen zes maanden al begonnen met kostenreducties, door personeel te ontslaan en bepaalde activiteiten af te stoten of te verkleinen, zo schrijft CNBC. Een voorbeeld is de Royal Bank of Scotland, een bank die al voor £70 miljard aan bezittingen heeft afgebouwd binnen haar investeringsbank, bijvoorbeeld op het gebied van aandelen- en valutabeleggingen. De Zwitserse bank UBS heeft wat vermogen afgebouwd in het segment van vastrenderende beleggingen (zoals obligaties) en in haar eigen beleggingsportefeuille.

Volgens Ted Moynihan, werkzaam bij Oliver Wyman, zal de hogere kapitaaleis ervoor zorgen dat ongeveer 15% van alle financiële bezittingen van eigenaar zal wisselen. “Het is als een stoelendans, banken moeten nu beslissen welke activiteiten ze gaan afbouwen en welke ze beter kunnen houden vanwege een sterke concurrentiepositie”, aldus Moynihan.

Winstgevendheid

Volgens analist Huw van Steenis van Morgan Stanley kan het terugschalen van de bankbalans helpen om het rendement op het vermogen te vergroten naar 12 tot 14 procent, tegenover ongeveer 8% in het recente verleden. Deze verwachting baseert de analist op de aanname dat de opbrengsten van banken hun laagste punt hebben bereikt en vanaf nu jaarlijks met 5 tot 10 procent zullen stijgen. Deze verwachting wordt overigens niet gedeeld door andere analisten en door de mensen met een hoge positie bij verschillende banken. “De bankensector zal dit jaar en ook volgend jaar niet in staat zijn om een rendement op vermogen van meer dan 11 of 12 procent te halen”, aldus de directeur van een grote, maar niet nader genoemde, Europese bank.

Volgens JP Morgan zal de strengere regulering op financiële markten en de hoge personeelskosten het gemiddelde rendement op het vermogen van banken omlaag brengen, tot 6,8% volgend jaar.

'In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst' is een bekende uitspraak in de wereld van beleggen. Zou deze uitspraak ook van toepassing zijn op de wereldwijd bekende belegger Warren Buffett? De man wordt door velen geroemd om zijn prestaties, maar wie nog eens goed naar de cijfers kijkt komt erachter dat het sinds 2001 helemaal niet zo goed meer gaat met zijn beleggingsstrategie. Uitgedrukt in goud is zijn beleggingsfirma Berkshire Hathaway al tien jaar aan het dalen in waarde, maar toch blijft Buffett zijn aandelenhouders ervan overtuigen dat aandelen veel aantrekkelijker zijn dan glimmend edelmetaal.

Maar zijn aandelen nog wel zo aantrekkelijk? Is het niet zo dat Buffett inmiddels met zoveel vermogen in aandelen zit dat hij niet anders kan dan zijn positie verdedigen? Is dat de reden dat hij nog steeds zo kritisch is over goud en zo positief over de aandelenmarkten? Op YouTube kwamen we een interessante video tegen, die het imperium van Warren Buffett van een andere kant belicht. De maker van de video laat zich uitermate kritisch uit over Buffett en vergelijkt zijn uitspraken met zijn daden. We moeten er expliciet bij vertellen dat het gepresenteerde verhaal niet ons verhaal is, maar dat we er wel veel elementen uit herkennen en beamen. Onderstaande video verscheen op 29 februari 2012 op YouTube.

In de video wordt ook aandacht besteedt aan de zilveraankoop en verkoop van Warren Buffett. Hij verkocht zijn positie al vroeg in de bull market, een onvrijwillig besluit dat gemaakt zou zijn nadat Buffett door de Bank of England op het matje was geroepen. Zijn belegging van een kleine $1 miljard aan fysiek zilver werd door de CFTC aangemerkt als manipulatie, omdat zijn positie dermate groot was dat hij de markt ermee kon sturen. Hem zou verzocht zijn om zijn zilverpositie om deze reden te sluiten. Hierover schreef Martin Armstrong (zie hier en hier).

Waardeontwikkeling van Berkshire Hathaway, uitgedrukt in goud

Judge Rakoff, de SEC en Citigroup
Citigroup werd vorig jaar door de SEC vervolgd voor het verkopen van $1 miljard aan gesecuritiseerd chemisch hypotheekafval aan beleggers. Beleggers gingen voor ruim $700 miljoen het schip in. De SEC onderzocht de zaak en concludeerde dat Citigroup zich schuldig had gemaakt aan fraude. Toch schikte de SEC, zoals dat met vrijwel alle fraude van Wall Street financials gaat, ook met Citigroup. De SEC kwam met Citigroup overeen dat er voor $285 miljoen strafvervolging kon worden afgekocht.

U fraudeert voor tenminste $700 miljoen waarover u de winst bijschrijft en tikt $285 miljoen af als een bescheiden afkoopsom voor strafvervolging. Het signaal dat de SEC daarmee afgeeft is bijzonder want dit is feitelijk een verkapte overheidssubsidie: frauderen loont!

Toen Judge Rakoff van deze schikking op de hoogte werd gesteld zei het met zoveel woorden: “HELL NO”! Rakoff wilde de details zien want zonder inzicht in de oplichting door Citigroup zou het publieke belang wel eens estig geschaad kunnen worden. Bovendien is een rechter die actief meewerkt aan het in de doofpot stoppen van een honderden miljoenen grote fraude het ambt van rechter niet waardig. Rakoff veietigde derhalve de schikking. Uiteraard tot groot ongenoegen van de SEC en Citigroup die in hoger beroep gingen.

Daar is nu een update over te geven. Via Reuters:

Een federaal gerechtshof voor hoger beroep zal tot eind september wachten met het behandelen van het hoger beroep tegen de veietiging van de schikking tussen de SEC en Citigroup over hypotheekfraude door rechter Jed Rakoff..

Een eerste opmerkelijk gebrek in het bericht van Reuters is dat het bedrag van de schikking niet wordt genoemd. Bijzonder, want dit is nou juist een belangrijk punt. Immers, fraude moet niet lonend zijn en wie de bedragen leest kan op z'n klompen aanvoelen dat de verhoudingen bij deze schikking zoek waren. Rechter Rakoff verwierp de schikking niet zo maar. Ook niet onbelangrijk is de wijze waarop de Amerikaanse overheid via de SEC haar graantje meepikt want Wall Street fraudeert, komt hier mee weg zonder strafvervolging en moet slechts een beperkte premie over de bij elkaar gefraudeerde buit aftikken.

Daarmee verschaft de Amerikaanse overheid zich een financieel belang bij de oplichtingspraktijken van Wall Street en dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Maar het is wat het is: de Amerikaanse overheid verdient namelijk mee aan de fraude. Dat komt omdat de beleggers die het schip in gingen niets van dit geld terug zullen zien. Sterker, zij worden door de voorgenomen schikking benadeeld omdat zij via een andere juridische weg moeten bewijzen dat er sprake is geweest van fraude. Met de schikking van de SEC met Citigroup wordt dat vrijwel onmogelijk omdat de voorwaarden voorschrijven dat de bewijslast niet geopenbaard mag worden.

Wat eveneens opmerkelijk is, is dat de rechtsprekende macht de behandeling en een uitspraak met minstens een half jaar uitstelt. Daarmee traineert deze hogere rechtbank de rechtsgang in andere fraudezaken en dat komt omdat de veietiging van de schikking door rechter Rakoff – indien deze doorgang zou vinden – een nogal belangrijk precedent zou scheppen waardoor dergelijke schikkingen niet zo makkelijk meer getroffen kunnen worden.

Anders gezegd, Rakoff zou de geijkte doofpotconstructie van de Amerikaanse toezichthouders met Wall Street een stuk lastiger hebben gemaakt. Nu het federale gerechtshof de zaak pas eind september (zo niet later..) gaat behandelen, is er een ouderwetse vertragingstactiek toegepast. Tot die tijd kunnen tientallen rechtszaken op deze oneigenlijke wijze geschikt worden en kan Wall Street blijven wegkomen met systematische fraude.

Het is de zoveelste illustratie dat Wall Street is verworden tot het epicentrum van financieel list en bedrog. Eigenlijk erger: Wall Street trekt aan alle touwtjes van de uitvoerende macht, de wetgevende macht tot aan de rechterlijk macht. Criminogeen Wall Street heeft met haar financiële tentakels de scheiding der machten weten te bundelen en wendt hun bevoegdheden aan om weg te kunnen komen wat in een democratische rechtstaat onmogelijk is en dat verdient de omschrijving criminogeen.
 

Het olie-embargo is pas echt effectief als alle afnemers van Iraanse olie eraan deelnemen, maar dat blijkt een lastige opgave. Amerika en Europa konden het snel eens worden, maar de grootste afnemers van Iraanse olie, zoals China, Japan en India, blijken niet zo enthousiast te zijn over het terugbrengen van hun olie-import vanuit Iran. China heeft haar import al teruggebracht en Japan zou daar plannen voor hebben klaarliggen, maar beide landen gaan nog niet zo ver als Amerika wil. Japan zou haar import met 11% willen terugschroeven, zo verklaarde een woordvoerder van de Japanse regering op 21 februari. China heeft haar import van Iraanse olie ten opzichte van december vorig jaar al gehalveerd van 550.000 naar 275.000 vaten per dag, maar deze daling zou volgens de berichtgeving op Bloomberg vooral samenhangen met de onenigheid over de vast te stellen prijs voor de olie en minder met de door Amerika gewenste sancties.

Japan en Zuid-Korea conformeren zich totnogtoe niet aan het olie-embargo, want beide landen importeerden in januari veel meer olie dan daarvoor. Wel hebben beide landen kenbaar gemaakt hun import voor juni te zullen reduceren, al zal de reductie beperkt blijven tot de ongeveer 15% die Amerika voor ogen heeft als het minimale niveau. Dit percentage wordt genoemd door bronnen die niet met naam genoemd willen worden, want een expliciet percentage is niet opgenomen in het sanctiebeleid van de V.S. ten aanzien van Iran en haar oliehandel. In India wordt geen gehoor gegeven aan het Amerikaanse verzoek om de olie-import te verminderen, wat voor de Obama regering voldoende reden is om te dreigen met sancties tegen India.

Olie voor goud

Het land, dat de derde grootste afnemer is van Iraanse olie, sloot begin dit jaar een deal met Iran om olie af te rekenen in goud. Op die manier werd de blokkering van het betalingsverkeer door de Iraanse centrale bank omzeild en werd tegelijkertijd de rol van goud als concurrent voor de Amerikaanse dollar duidelijk. Amerika zal hier ongetwijfeld niet blij mee zijn, wat ook de reden kan zijn dat de Obama regering juist India waarschuwt voor mogelijke sancties.

India is voor haar groeiende energiebehoefte erg afhankelijk van de olie uit Iran, zo beweren de Indiase ministers van olie (S. Jaipal Reddy), Financiën (Pranab Mukherjee) en van Buitenlandse Zaken (Ranjan Mathai). De Amerikaanse regering heeft India al een helpende hand toegestoken bij het vinden van andere leveranciers voor olie, zoals Irak en Saoedi-Arabië, zo berichten ambtenaren vanuit zowel de Amerikaanse als de Indiase regering.

De Mangalore Refinery is de grootste Indiase afnemer van Iraanse ruwe olie. Deze raffinaderij zou volgens ingewijden al plannen hebben om met ingang van volgende maand de import van Iraanse olie met 15% terug te schroeven. Als dat waar is zet India alvast een stap in de door Amerika gewenste inrichting.

Nancy Powell, de ambassadeur die is aangewezen voor het onderhouden van de relaties met India, informeerde het Amerikaanse Congres vorige maand al over de inspanningen die ze zal gaan leveren om India minder afhankelijk te maken van Iraanse olie. Ze was dan ook verheugd om van de Indiase minister van Buitenlandse zaken Mathai te horen dat India vooemens is haar afhankelijkheid van Iraanse olie terug te brengen tot 10% van de totale energiebehoefte.

Mark Dubowitz van het Amerikaanse 'Foundation for the Defense of Democracies' en adviseur van de Obama regering voor wat betreft sancties, heeft gezegd dat “India er niet van uit moet gaan dat het geen sancties opgelegd zal krijgen van Amerika”. Daarvoor moet het land eerst laten zien dat het de komende drie maanden minder olie zal afnemen van Iran. “Er is geen reden om India een ontheffing te geven, terwijl de EU, Japan en andere landen hun oliehandel met Iran terugschroeven”, zo verklaarde Dubowitz in een interview. Hij zet zijn woorden kracht bij: “Geen land moet er zeker van kunnen zijn dat het geen doelwit wordt van Amerikaanse sancties”

Bloomberg bericht verder dat de Indiase regering volgens diverse analisten stilletjes druk uitoefent op haar raffinaderijen om op zoek te gaan naar andere bronnen dan Iran voor hun behoefte aan ruwe olie. Veel grote raffinaderijen zijn in het bezit van de Indiase overheid en zouden dus snel kunnen handelen onder druk van de regering.

Iraanse atoomprogramma

De sancties die de Amerikaanse president Obama op 31 december ondertekende zijn onderdeel van een groter programma dat erop gericht is de Iraanse economie te verlammen. Door het land af te sluiten van de buitenwereld loopt het een groot deel van haar inkomsten mis, omdat de Iraanse economie voor meer dan de helft draait op de olie-industrie. Als de export van Iraanse olie wordt geblokkeerd heeft het land minder financiële middelen om het atoomprogramma voort te zetten, zo is de algemene verwachting. De VS is bang dat Iran werkt aan een atoombom, al heeft het daar geen harde bewijzen voor kunnen vinden. Iran blijft volhouden dat het nucleaire programma alleen een civiel doel heeft, namelijk het opwekken van energie.

Iraanse olie-export in segmenten (bron: Global Trade Atlas, New York Times)