Marketupdate

Blog

  • Het Westen hoeft concurrentieslag met China niet te verliezen

    President Trump heeft besloten de onderhandelingen met China de tijd te geven en af te zien van een absolute deadline. Dat is op zich goed nieuws, want het zorgt voor rust in een tijd van oplopende politieke spanningen. De schijnbaar onstuitbare opmars is daarbij een belangrijke bron. Niet alleen Trump, maar feitelijk heel de Westerse wereld kijkt met argusogen naar het land van Xi Jinping. De gemeenschappelijke Westerse conclusie is, dat het Land van de Rode Draak geen vriend is, maar op zijn best een partner en misschien ook wel een vijand.

    Is met die opstelling een nieuwe Koude Oorlog onvermijdelijk? Daar kun je ‘Ja’ op antwoorden, maar ook ‘Nee’. Ja, omdat velen in het Westen China zien als een strategische, economische en ideologische bedreiging. Die consensus overstijgt de politieke tegenstellingen. Het antwoord kan echter ook ontkennend luiden. De relatie met China is anders dan die met de voormalige Sovjet Unie. China heeft niet de intentie een politieke ideologie wereldwijd te verspreiden. Het gedraagt zich tot dusverre als een normale grootmacht en het maakt ook deel uit van de wereldeconomie in tegenstelling tot de Sovjet-Unie. Alleen al daarom kan een eensgezinde vijandigheid jegens China funest uitpakken. Als die vijandigheid door de Chinezen ook nog eens geïnterpreteerd wordt als een poging van het Westen hen van een beter leven te beroven, dan kunnen de rapen echt gaar zijn!

    Het beste wat het Westen kan doen is de relatie zo goed en zo kwaad mogelijk te managen. Ja, China is een formidabele concurrent waaraan het hoofd geboden moet worden. Tegelijkertijd moet ermee samengewerkt worden, zo goed en zo kwaad als dat mogelijk is. Dat eist veel stuurmanskunst. En waarschijnlijk toch ook meer zelfvertrouwen.

    Opmars van China

    Natuurlijk is de opmars van China imponerend, maar de VS en de Europese bondgenoten werpen nog steeds heel veel gewicht in de schaal. Ze geven meer uit aan defensie, hebben gezamenlijk een veel grotere economie en importeren op wereldschaal veel meer dan China. Dat land is veel afhankelijker van de export naar de Westerse landen dan omgekeerd. In deze situatie zal de komende jaren waarschijnlijk weinig verandering komen.

    Onder de huidige sterke man, Xi Jinping, is het land een nieuwe weg ingeslagen, weg van de weg van de hervormingen. Dat mag weleens een heel slecht besluit blijken. We zijn het geneigd te vergeten door de opkomst van de autoritaire leider, maar de ideologie van vrijheid, democratie en de wet is voor de overgrote meerderheid van de wereldbevolking nog steeds veel aantrekkelijker dan het Chinese communisme. Het Westen heeft hooguit te lijden onder het eigen falen, niet van ideologische concurrentie van China.

    Zelfvertrouwen

    De Verenigde Staten hebben voldoende reden om met het nodige zelfvertrouwen de huidige wereld te beschouwen. Het zelfvertrouwen mag groter zijn dan dat van China, zeker als de VS haar huidige allianties in stand houdt, kijkt naar haar geografische ligging en naar haar economische kracht. Als het land dat doet, dan kan de economische interdependentie met China eerder een bron van stabiliteit zijn dan van rivaliteit.

    De wederzijdse afhankelijkheid is dan een basis voor vreedzame relaties. Nauwe samenwerking met de bondgenoten zou China zelfs de weg van de hervormingen en aanpassingen kunnen brengen. Concessies doen in het kader van een wereldwijde overeenkomst is gemakkelijker voor Xi Jinping dan toegeven aan de exclusieve druk van de Verenigde Staten.

    Het Westen kan de concurrentie met China aan. Dat lijdt geen twijfel. Dat neemt niet weg dat ook samenwerking noodzakelijk is. Een gezond milieu, welvaart en vrede, het kan niet meer zonder de bijdrage van China.

    Cor Wijtvliet

    Bron: Martin Wolf, the Challenge of one world, two systems. Financial Times, January 29, 2019

    corwijtvliet-logo

    Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

    Tot slot:

    • Hebt u opmerkingen en/of vragen? Mail ze gerust aan: [email protected]
    • Of via mijn twitteraccount: @wijtvliet
    • Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
    • Of bezoek www.Beurshalte.nl      
    • Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!

    Vindt u deze columns van Cor Wijtvliet interessant, dan kunt voor €25 per jaar donateur worden van het CorWijtvlietJournaal. Ook kunt u een geheel vrijwillige bijdrage overmaken naar NL14RABO0156073676, ten name van Wijtvliet Research.

    Donateurs krijgen niet alleen zonder vertraging het CorWijtvlietJournaal in hun mailbox, maar kunnen ook rekenen op een wekelijkse extra nieuwsbrief met vijf beleggingstips van Cor Wijtvliet. Neem voor meer informatie contact op met Cor Wijtvliet via het hierboven genoemde mailadres.




  • Euro onderaan bandbreedte, Britse pond daalt door Brexit-kriebels

    Euro onderaan bandbreedte, Britse pond daalt door Brexit-kriebels

    De economische cijfers uit de VS waren zwakker en vooral de detailhandelsverkopen waren schrikbarend negatief. Toch had dit geen enkele invloed op het risicosentiment en eindigden de meeste aandelen deze week hoger. Onder deze omstandigheden deed de dollar het goed, terwijl de koersen van een aantal van de best presterende valuta’s van opkomende markten sterk daalden.

    Trump heeft een twijfelachtige noodtoestand uitgeroepen, maar nu kan er tenminste geen shutdown van de federale overheid meer komen. De markten kozen voor deze positieve invalshoek. Daarentegen vertelde ECB-directielid Benoît Cœuré toehoorders in New York dat de centrale bank zich zorgen begint te maken over de vertraging van de economie en het gebrek aan inflatiedruk in de eurozone. Hij liet doorschemeren dat men een extra ronde langetermijnleningen aan banken overweegt.

    Deze week doemt de flash PMI-index voor industriële activiteit in de eurozone op. We verwachten een behoorlijke rebound ten opzichte van de lage niveaus van de afgelopen tijd. Mochten deze cijfers weer teleurstellen, dan moeten wij onze visie dat de vertraging in de eurozone tijdelijk is bijstellen. Dit zou effect hebben op onze prognoses voor EURUSD. Hieronder de belangrijkste valuta in detail.

    Euro

    Vorige week kwamen er opnieuw zwakke cijfers uit de eurozone. De industriële productie in december was opnieuw een neerwaartse verrassing en de totale groei van het bbp in het laatste kwartaal van 2018 was een levenloze 0,8% op jaarbasis. Deze week verwachten we dat de index van zakelijke activiteit in de industrie in februari, die donderdag verschijnt, wat duidelijkheid zal geven. Dit is misschien wel de best ontwikkelde maatstaf voor de toestand van de economie van de eurozone. Als er geen enkele rebound komt ten opzichte van het huidige niveau, dat nauwelijks groei laat zien, dan zou dat een grote teleurstelling zijn.

    Britse pond

    Sinds een paar weken is geen nieuws duidelijk slecht nieuws voor het Britse pond. Het gebrek aan voortgang bij de Brexit-onderhandelingen en het gevoel dat de EU alle grootspraak van het Verenigd Koninkrijk zal ontmaskeren, droegen bij aan de slechte prestaties van het pond, dat opnieuw het slechtst presteerde van alle G10-valuta. De klok tikt door naar de deadline van 29 maart. Deze week verwachten we hoogstens dat de datum voor de tweede parlementaire stemming over de terugtrekkingsovereenkomst wordt vastgelegd.

    Amerikaanse dollar

    De economische cijfers uit de VS werden vorige week wisselender. Tegenover de sterke kerninflatie stond een schrikbarend negatieve verrassing bij de detailhandelsverkopen voor december, die alleen al in die maand 1,2% gedaald waren. Dit cijfer is traditioneel volatiel en de gegevensverzameling is door de shutdown van de overheid verstoord.

    We zullen daarom minstens tot de publicatie van het cijfer voor volgende maand wachten voordat we conclusies trekken. De meeste andere indicatoren in de VS wijzen op – weliswaar gematigde – stabiele groei, en de ommezwaai van de Federal Reserve met betrekking tot de rente heeft de financiële condities verbeterd. Daarom blijven wij een decor van gematigde groei zien in combinatie met lage rentes in de VS, die de valuta’s van opkomende markten aardig wat steun zouden moeten bieden.

    Door: Enrique Diaz-Alvarez

    Enrique Diaz-Alvarez is chief risk officer en staat aan het hoofd van het analistenteam van Ebury in New York. Vanwege zijn gedrevenheid, passie en gedegen kennis, wordt Enrique door Bloomberg erkend als een van de meest accurate voorspellers van de marktbewegingen.

    Over Ebury:

    Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:

    • Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
    • Financiering van uw aankopen
    • Marktkennis en valutadiensten op maat
    • Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
    • Transacties in ruim 140 verschillende valuta

    Meer informatie op www.ebury.nl




  • Stoploss orders gebruiken bij verhoogde marktvolatiliteit

    De financiële markten zijn altijd in beweging. In tijden van politieke spanningen en veranderingen in het (internationale) economische landschap is de marktvolatiliteit hoger. Waar dit mooie mogelijkheden kan presenteren blijken de risico’s ook groter. Hoe kunnen handelaren en beleggers zich het beste positioneren voor dit soort marktomstandigheden? Door een stoploss order te gebruiken kan de trader inspelen op de handelskansen die zich voordoen, terwijl hij zich zoveel mogelijk beschermd tegen de mogelijk verhoogde risico’s.

    Wat is een stop loss Order

    Een Stop Loss order  is een automatisch commando om de trading order te sluiten op een vooraf gedefinieerd prijsniveau. Succesvolle trading resultaten worden bewerkstelligd door winsten te maximaliseren en verliezen te beperken – plaatsing van een stop loss ziet toe op het laatste.

    De meeste online trading software biedt de optie om dit ordertype in te zetten. Hiermee stelt u in feite een aan uw broker gerichte instructie in; om de betreffende transactie te sluiten wanneer prijs zich tegen u keert en een bepaald, vooraf gedefinieerd niveau bereikt. Voorheen was de trader aangewezen op zijn eigen oplettendheid en de discipline om de positie te sluiten op een logisch punt, geïdentificeerd in zijn analyse. Echter, wilt u uw handelsactiviteiten optimaliseren of kunt u uw trading charts niet constant checken? De automatische stop loss is een beschermingsmaatregel die ook in het geval van plotselinge, onvoorziene prijsbewegingen uw verlies minimaliseert.

    Laten we enkele concrete technieken voor het identificeren van het meest logische niveau voor stop loss plaatsing bekijken.

    Plaatsing Stop Loss

    De technieken op basis waarvan men het niveau voor plaatsing van de stop loss order bepaald, variëren van handelaar tot handelaar en zijn sterk afhankelijk van uw stijl en strategie. Een belegger zal hoogstwaarschijnlijk een bredere afstand voor plaatsing van zijn stop verlies hanteren, om de transactie de ruimte te geven zich te ontwikkelen. Prijsontwikkeling, zelfs in een trending market gebeurd zelden in een rechte lijn op- of neerwaarts.

    Voor de korte termijn trader echter, die korte prijsbewegingen en relatief kleine winsten nastreeft is de margin of error kleiner. Zij timen entry en exit met meer nauwkeurigheid en zullen de stop loss doorgaans dichter bij het ingangspunt plaatsen.

    Trending Markt vs. Consolidatie

    Een overweging die alle andere voorafgaat wanneer men de meest logische plaatsing van de stop loss vaststelt, is de geldende marktconditie. In een zijdelings bewegende markt, zal men kiezen voor een bredere afstand. De grenzen van het consolidatie patroon zijn de meest voor de hand liggende punten voor plaatsing van uw stop loss, nu zij markeren waar de meeste marktdeelnemers kopen of verkopen (meeste liquiditeit). In een trending markt kunt u ervoor kiezen een trailing stop te gebruiken om zoveel mogelijk te profiteren wanneer prijs zich in uw richting ontwikkeld.

    Stop Loss Strategieën

    In tijden van verhoogde volatiliteit is het van cruciaal belang dat u uw risicomanagement maatregelen aanscherpt. Enkele manieren om uw stop loss in te stellen:

    1. Procentuele stop loss

    Een op percentage gebaseerde stop loss wordt het meest gebruikt in de handel in aandelen en indices. In deze strategie stelt de handelaar zijn stop loss in op een vaststaand procentueel niveau van zijn entry prijs. In het geval van een long positie in Apple stock op $160 waar u bereid bent een maximaal verlies van 10% te tolereren, zal de positie worden gesloten op een niveau van $144 – hetgeen een verlies van $16 inhoudt.

    1. Plaatsing op vast aantal punten afstand

    Een op punten gebaseerde stop loss strategie wordt het meest gebruikt in Forex trading en de meer liquide indices. De handelaar stelt zijn stop in op een vast aantal punten van zijn invoer.  Op een EURUSD shortpositie bij 1.2500 waar een stop van 50 punten wordt gehanteerd, zal de positie automatisch worden gesloten wanneer de markt het 1.2550 prijsniveau bereikt. Het maximale verlies is beperkt tot 50 punten.

    1. Chart based plaatsing

    Voor degenen die bekend zijn met technische analyse en chart patterns, zal een stop loss net boven of onder belangrijke technische prijsniveaus, zoals steun- en weerstandsniveaus de meest logische optie zijn. Deze techniek is toepasbaar in vrijwel alle markten en op alle instrumenten. In een bullish trending markt bijvoorbeeld zien we doorgaans prijs cycli die een reeks higher highs en higher lows vertegenwoordigen. Traders zouden een stop loss onder elke swing low kunnen plaatsen, om zo lang mogelijk van de bullish run te profiteren.

    Traders die geen stop loss gebruiken, kunnen in perioden van verhoogde marktvolatiliteit grote en significante verliezen ondervinden. Helaas is dit nog altijd een veel voorkomende realiteit, ook al is het plaatsen van de stop loss orders mogelijk op vrijwel alle handelsplatformen mogelijk en vaak gratis beschikbaar.

    Sommige traders kiezen ervoor hun positie handmatig te sluiten. Dit blijkt in de praktijk een hele opgave – zeker in volatiele tijden kan dit letterlijk een dagtaak inhouden. Handelaren die een ‘high volatility strategy’ nastreven, zoals trading op nieuws gebeurtenissen of data publicaties vrezen soms dat toepassing van een stop zal betekenen dat hun order voortijdig wordt gesloten. Bijvoorbeeld naar aanleiding van de grotere prijsschommelingen die vaak naar aanleiding van deze events volgen.

    Hoewel dit inderdaad kan voorkomen, zullen de mogelijke (extra) winsten doorgaans niet opwegen tegen de verliezen. Het is raadzaam in tijden van verhoogde marktvolatiliteit extra conservatief te zijn. De stop loss is het ideale compromis voor de handelaar die wilt profiteren van de explosieve prijsbewegingen die deze perioden kenmerken, maar tegelijkertijd de eventuele ‘downside’ zoveel mogelijk wilt minimaliseren.

  • Terug naar de tekentafel

    De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) kwam op 17 januari met een aanbeveling voor de regering, waarin het pleit voor het opzetten van een publieke depositobank. De WRR stelt expliciet dat dit een oplossing is binnen de bestaande internationale monetaire en financiële kaders. Dat is jammer, het advies doet daardoor wat provinciaals aan. Had de WRR de huidige staat van deze kaders en de rol die centrale banken spelen bij het bewaken ervan meegenomen in haar analyse, dan zou ze tot de slotsom zijn gekomen dat een depositobank onvoldoende soelaas biedt.

    Centrale banken zijn in onze tijd gerespecteerde instituten. In weerwil van de gangbare zienswijze hebben ze echter geen grip op financiële markten en hebben ze geen centrale plaats in onze geglobaliseerde financiële economie. Verlies van grip op financiële markten begon al in 1955. In dat jaar ontstond de zogenaamde eurodollar markt in de City of London, een interbancaire geldmarkt in claims op dollars. Deze geldmarkt, die opereert buiten jurisdictie en toezicht van het Amerikaanse stelsel van centrale banken (Fed), is in latere jaren sterk gegroeid in samenhang met voormalige koloniën van Groot-Brittannië (offshore) en andere belastingparadijzen.

    Eurodollar markt

    Eurodollars waren een financiële innovatie in reactie op renteverschillen in dollars en pond sterling, aanvankelijk om bankliquiditeit aan te vullen. Al snel werden eurodollars echter gebruikt ter financiering van handelsstromen, om kredietverlening in andere sectoren te faciliteren en voor speculatieve doeleinden. Het rentetarief dat banken elkaar berekenen is Libor (London Interbank Offered Rate). Banken en hun dochterondernemingen uit diverse landen tuigden met elkaar een winstgevende private geldmarkt op en transformeerden zo van verdelers van depositospaargeld in geldvermeerderaars.

    Regulering en toezicht is uit zowel praktische als opportunistische redenen achterwege gebleven. Praktisch omdat deze markt al snel te groot en complex werd om nog te kunnen reguleren. Opportunistisch omdat Europese centrale banken de markt konden gebruiken voor management van hun dollarreserves en overheden, financiële instellingen en multinationals de markt gingen gebruiken om meer te kunnen (uit)lenen en handelen. Groei van internationale kapitaalstromen in de eurodollar markt noopten de VS in 1971 tot het ontkoppelen van de dollar en goud. Vanaf dat moment opereerden financiële markten voor het eerst in de geschiedenis zonder monetair anker.

    “Groei van internationale kapitaalstromen in de eurodollar markt noopten de VS in 1971 tot het ontkoppelen van de dollar en goud. Vanaf dat moment opereerden financiële markten voor het eerst in de geschiedenis zonder monetair anker.”

    Vanaf 1980 kregen financiële markten een flinke duw in de rug door opeenvolgende rondes van de- en re-regulering. In het verlengde van de eurodollar markt kreeg de zogenaamde repo-markt een belangrijke impuls. Het is een marktpraktijk waarbij financiële partijen gebruik maken van kwalitatief hoogwaardig schuldpapier (voornamelijk staatsobligaties) als onderpand bij financiële transacties. Het is een transactie waarbij cash voor een afgebakende periode (meestal een dag) wordt omgeruild voor een obligatie. Na de contactperiode volgt een omgekeerde transactie (repo wil dus zeggen ‘sale & repurchase’). Omdat niet hetzelfde financiële onderpand hoeft te worden geretourneerd en een equivalent volstaat, is er een levendige handel ontstaan in dit onderpand.

    Schuld als onderpand

    Het meest veilige en meest gebruikte onderpand bestaat uit staatsleningen van de VS, omdat het de hoogste kredietstatus heeft en er veel leningen beschikbaar zijn. Duitse staatsleningen zijn echter ook erg gewild. Verschillende partijen in de financiële markten hebben er baat bij en opereren in deze markt: banken als kredietverleners en transactie begeleiders, pensioenfondsen en verzekeraars die lang papier liquide willen maken, custodians als transactiebegeleiders en beleggers, geldmarktfondsen die hun cash veilig kunnen beleggen, hedgefondsen die liquiditeit nodig hebben, multinationals die hun cash veilig kunnen parkeren en over kredietlijnen kunnen beschikken, overheden die een stabiele vraag naar hun schuldpapier willen zien, centrale banken die monetair beleid willen kunnen toepassen.

    Eurodollar en repo vormen tezamen belangrijke pijlers in het wereldwijde op krediet gebaseerde geldsysteem en staan aan de basis van Global Finance en Globalisering. Centrale banken spelen hun rol erin, maar vormen niet meer de kern ervan. Het is een markt die onder stabiele omstandigheden aan de eisen van veiligheid en liquiditeit voldoet, en juist hierdoor is deze volgens gezaghebbende betrokkenen buitensporig in omvang toegenomen.

    “Eurodollar en repo vormen tezamen belangrijke pijlers in het wereldwijde op krediet gebaseerde geldsysteem en staan aan de basis van Global Finance en Globalisering.”

    Met name sinds 1995 is groei van deze markt geholpen. Niet alleen door regulering die schulden stimuleert, maar ook door de ICT-revolutie en toegenomen economisch vertrouwen door de val van het communisme. Er was sprake van een wereldwijde toename van de welvaart, maar tegelijkertijd namen schulden bij overheden, financiële instellingen, bedrijven en consumenten snel toe.

    Weeffout in het financiële systeem

    In dit padafhankelijk geëvolueerde financiële systeem bleek een kapitale weeffout te zitten: de aanname en het vertrouwen dat er onder alle omstandigheden voldoende liquiditeit (eurodollars) aanwezig is om schulden (waaronder repo onderpand) te kunnen aflossen of doorrollen. De gebeurtenissen rondom de kredietcrisis van 2007/2008 (en daarna de eurocrisis van 2011/2012) waren illustratief.

    Europese banken waren spil in een belangrijk segment in de Amerikaanse hypotheekmarkt. Via de eurodollar markt trokken ze geld aan om het (ook via derden) uit te zetten in Amerikaanse hypotheekleningen. Toen in 2007 bleek dat de huizenprijzen konden dalen, brak paniek uit. Onderpand bestaande uit opgeknipte en her-verpakte hypotheekleningen daalde in waarde. Banken moesten meer kapitaal opzij zetten om aan hun kapitaalverplichtingen te kunnen voldoen. Om aan geld te komen waren ze gedwongen onderpand te verkopen, met een verdere daling van waarde tot gevolg.

    Dit zorgde voor een neerwaartse spiraal. Banken leenden elkaar geen geld meer uit door groeiend wantrouwen, onderpand ging in de uitverkoop, financiële markten droogden op. De kredietcrisis was tegelijkertijd een onderpandcrisis en een geldmarktcrisis. Centrale banken bleken de crises niet te hebben voorzien en waren onmachtig om het tij te keren. Uiteindelijk moest de belastingbetaler garant staan voor de verliezen en toekomstige tegenvallers, het bleek een systeem van geprivatiseerde winst en gesocialiseerd verlies.

    Fundamentele problemen niet aangepakt

    Nu, tien jaar na de crisis, is de problematiek van het simultaan opdrogen van eurodollar markt en repomarkt niet geadresseerd. We zijn we nog steeds opgezadeld met hetzelfde financiële systeem. In die periode namen centrale banken de interbancaire geldmarkt over, werden banken ondersteund en werd staatsschuld opgekocht om rentes te verlagen en de economie aan te jagen. Dit alles deden ze om schulddeflatie te voorkomen.

    Ondanks deze crisismaatregelen en de immer optimistische woorden van centrale banken is de economische groei sterk achtergebleven, terwijl de wereldwijde schulden flink zijn toegenomen. De taak van centrale banken is verschoven naar het borgen van de waarde en liquiditeit van schulden in het algemeen en staatsschuld in het bijzonder. Dit resulteert in hogere schulden, te ambitieuze overheden, te grote (semi-publieke) banken en een inherent instabiel financieel systeem dat aan de basis staat van seriële bubbels, een scheve verdeling van de welvaart en sociale onvrede.

    “De taak van centrale banken is verschoven naar het borgen van de waarde en liquiditeit van schulden in het algemeen en staatsschuld in het bijzonder.”

    Signalen in de eurodollar en repo-markt wijzen weer op toenemende spanningen in het financieel systeem. Chinese banken hebben handelsactiviteiten gefinancierd via de eurodollar markt. Met name de Chinese economie staat hierdoor onder druk. Mogelijk staan we aan de vooravond van een nieuwe financiële crisis en een economische recessie. Het gevaar van schulddeflatie is niet geweken.

    Waar de WRR kiest voor kleuren binnen de lijntjes, pleitte Angela Merkel eind januari in Davos voor aanpassen van de monetaire kaders. Dat is hoognodig, er moet serieus worden nagedacht over fundamentele aanpassingen. De meest effectieve manier om instabiliteit van het financiële systeem door overkreditering te voorkomen, begint bij een financieel stelsel waar risico’s weer neerslaan daar waar ze worden genomen: geen impliciete of expliciete garanties meer door de belastingbetaler. Een belangrijk element hierin is een nieuw monetair anker. De grote vraag is of overheden en centrale banken de handschoen op zullen pakken voor of na een crisis.

    Deze column van Sander Boon verscheen eerder in het magazine ‘Vermogen’ van het Beleggingsinstituut.




  • Rogoff: “Verdwijnen contant geld is gunstig voor goud”

    Rogoff: “Verdwijnen contant geld is gunstig voor goud”

    Het verdwijnen van contant geld zal een positieve impact hebben op goud. Dat zegt econoom Kenneth Rogoff in een interview met de World Gold Council. Hij verwacht dat de rol van contant geld in de economie steeds kleiner zal worden, waarbij met name de grote bankbiljetten uit het straatbeeld zullen verdwijnen. Als gevolg daarvan wordt het minder interessant om contant geld te bewaren en zal men vaker uitwijken naar goud.

    Econoom Rogoff hield eerder al een pleidooi voor het afschaffen van grote bankbiljetten. Hij is van mening dat deze vooral voor niet legitieme doeleinden worden gebruikt, zoals belastingontduiking en witwassen. Daar zei hij het volgende over.

    “Contant geld raakt uit de mode, maar het aanbod blijft toenemen. Dat zijn bijna allemaal grote coupures, die hoofdzakelijk gebruikt worden voor belastingontduiking en misdaad. Uiteindelijk zullen deze biljetten zo weinig gebruikt worden voor legitieme transacties dat men niet meer in staat zal zijn om ze wit te wassen. Centrale banken moeten de biljetten dan innemen, maar ik denk dat dat proces versneld moet worden.

    De belastingdienst schat in dat 15% van alle verschuldigde belastingen nooit geïnd wordt. Bedrijven die veel met contant geld werken vertegenwoordigen ongeveer de helft daarvan. In Europa zijn de cijfers nog veel hoger, vooral in Italië, Spanje, Griekenland en Duitsland. En het probleem is dat hierdoor de belastingen voor de rest van ons hoger worden.”

    Financiële repressie

    Het afschaffen van grote bankbiljetten en het ontmoedigen van contant geld dient volgens Rogoff ook en ander doel. Centrale banken kunnen makkelijker een negatieve rente invoeren als consumenten geen mogelijkheid hebben om in contant geld te vluchten. In een tijdperk waarin de rente al bijna op nul procent staat is het belangrijk om ook een effectieve negatieve rente te kunnen hanteren, aldus concludeert de econoom.

    Volgens Rogoff kunnen virtuele munten in de toekomst een grotere rol gaan spelen, maar op een andere manier dan veel mensen denken. Hij verwacht dat overheden en centrale banken er alles aan zullen doen om deze markt te reguleren. Het idee dat techneuten virtuele munten uitbrengen waar overheden geen controle over hebben is volgens hem uitermate naïef. Hij verwacht dat centrale banken deze technologie zullen overnemen en in een gecentraliseerd model zullen uitgeven.

    “De geldhoeveelheid zal in toenemende mate digitaal worden. Over pakweg twintig jaar zullen vrijwel alle centrale banken virtuele munten uitgeven. Je kunt dan op zijn minst een digitale spaarrekening aanhouden bij de centrale bank.

    Cryptocurrency adepten praten over permissieloze en gepermitteerde systemen. Blockchain is een permissieloos systeem omdat het geen centrale vertrouwde autoriteit nodig heeft. Ik denk dat de digitale munten van de toekomst zullen werken via een gepermitteerd systeem met een centrale tegenpartij. Ze zullen wel encryptie hebben, maar niet anoniem zijn.”

    Grotere rol voor goud

    In tegenstelling tot contant geld en decentrale virtuele munten ziet Rogoff wel een toekomst voor goud. Het edelmetaal zal meer gewaardeerd gaan worden als alternatief spaarmiddel. Ook zullen vermogensbeheerders en centrale banken volgens hem meer goud kopen als vorm van diversificatie.

    “Als je naar de geschiedenis van geld kijkt, dan zie je dat goud een unieke rol heeft. Ik denk dat dat geen toeval is. Sommige mensen zeggen dat als goud duizenden jaren geleden niet was gekozen als geld, dat het vandaag dan geen rol had gespeeld. Ik ben het daar niet mee eens. Goud heeft veel nuttige eigenschappen en ik denk niet dat haar status op welke manier dan ook toevallig is. Het is een monetair instrument. Ik denk dat als je de geschiedenis opnieuw zou afspelen, dat je dan opnieuw bij goud zult uitkomen.

    Ondanks dat we minder papiergeld hebben is er behoefte aan een vorm van waardeopslag. Niet alleen vanwege privacy, maar ook om transacties te kunnen doen tussen twee partijen die elkaar niet vertrouwen. Goud vervult deze rol. Het is waarschijnlijk de beste vervanger voor contant geld, dus ik kan me lastig voorstellen dat de waarde in de loop der jaren niet zal toenemen. En er zijn allerlei toepassingen voor goud in nieuwe technologie waar niemand jaren geleden aan gedacht heeft. Dus al met al zie ik de rol van goud niet afnemen.”

    ‘Centrale banken moeten goud kopen’

    Ook in internationaal perspectief voorziet Rogoff een grotere rol voor goud. Hoewel de dollar nog steeds belangrijkste valuta is voor de internationale handel staat de positie van de Verenigde Staten steeds meer ter discussie. Met name de centrale banken van opkomende economieën zouden daarop moeten anticiperen door meer goud te kopen.

    “Centrale banken in opkomende economieën zouden minder dollars en meer goud moeten aanhouden als een manier om hun portefeuille te diversifiëren. Het is simpelweg een kwestie van diversificatie. Op dit moment bezitten de meeste centrale banken van opkomende markten 1 a 2% van hun reserves in goud, met 70 tot 80% in dollars en de rest in euro’s en andere valuta’s. Ik denk dat een toewijzing van 5% een natuurlijke positie is als onderdeel van een effectief diversificatiebeleid, hoewel het hoger zou kunnen zijn. Het Amerikaanse aandeel van de wereldeconomie krimpt immers, de macht wordt gecentraliseerd en we weten niet wat de toekomst brengt.

    De dollar wordt meer dan ooit gebruikt. Een groeiend deel van de Europese bedrijfsobligaties is in dollars, niet in euro’s. Wanneer Aziatische landen schulden in het buitenland schuldpapier uitgeven doen ze dat in dollars. De reserves zijn in dollars en veel goederen zijn geprijsd in dollars. De dollar is vandaag de dag dominanter dan onder Bretton Woods, maar dat betekent niet dat het stabiel is.

    We hebben nu al tekorten van biljoenen dollars en ze zijn beheersbaar. Maar als zakelijke, lokale, staats- en federale schulden groeien, dan zal er een moment komen waarop de VS onder stress komt te staan. En als de tekorten tegen die tijd verdubbeld of verdrievoudigd zijn, zal de inflatie onvermijdelijk volgen. Ons systeem is niet gebouwd voor hoge inflatie, dus het zou ongelooflijke financiële onrust en stress veroorzaken. Het kan tientallen jaren duren, maar deze dingen hebben altijd de neiging op een bepaald moment op te blazen. Naarmate de Amerikaanse economie evenredig kleiner wordt en de dollarisering van de wereldeconomie groter wordt, wordt het evenwicht steeds fragieler.”

    Diversificatie

    Tegen deze achtergrond wordt het volgens Rogoff steeds rationeler om goud te bezitten. De komende jaren zullen Amerikaanse staatsobligaties nog wel veilig zijn, maar het is nog maar de vraag of ze dat op de langere termijn ook zullen blijven. Als je een portefeuille wilt inrichten voor de komende veertig jaar, dan moet je daar de nodige diversificatie in aanbrengen. En daar hoort volgens Rogoff ook een gedeelte in goud bij. Dat geldt voor zowel vermogende particulieren als voor beleggingsfondsen en centrale banken.

    Disclaimer: Marketupdate geeft geen beleggingsadvies en dit artikel moet dan ook niet als zodanig worden beschouwd. Uitspraken over de toekomst gaan gepaard met onzekerheid, wat betekent dat de verwachtingen kunnen veranderen. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.

    Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard




  • EU wil dominantie van de dollar in energiemarkt aanpakken

    De EU wil de dominante positie van de dollar in de energiemarkt aanpakken en heeft daarvoor een nieuwe werkgroep in het leven geroepen. Deze werkgroep van verschillende Europese energiebedrijven moet onderzoeken hoe de euro de functie van de dollar kan overnemen als handelsmunt. Ook zullen ze in kaart brengen wat de belangrijkste obstakels zijn voor een omschakeling naar de euro.

    De groep bestaat uit directeuren van grote Europese energiebedrijven. Volgens Reuters zijn onder andere OMV, Eni, Engie en Fluxys afgelopen donderdag in Brussel bij de Europese Commissie bijeenkomen. Die bijeenkomst vond plaats achter gesloten deuren en is onderdeel van een consultatieproces dat tot halverwege dit jaar loopt. Doel van deze gesprekken is om nieuwe informatie te vergaren voor een succesvolle implementatie van de euro in de energiemarkt.

    Euro als handelsmunt voor olie en gas

    In de documentatie ter voorbereiding van deze bijeenkomst staat dat Europa een belangrijke afzetmarkt is voor energie, maar dat deze markt nog steeds erg afhankelijk is van dollars. Het zijn vrijwel dezelfde woorden die Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, vorig jaar uitsprak tijdens zijn State of the Union.

    “De EU is de grootste importeur van energie ter wereld met een jaarlijkse importrekening van €300 miljard in de afgelopen vijf jaar. Ongeveer 85 procent daarvan wordt afgerekend in Amerikaanse dollars.”

    De dominante positie van de dollar op de internationale energiemarkt roept de laatste jaren internationaal steeds meer weerstand op. Zo besloot de Amerikaanse regering nieuwe sancties op te leggen aan Iran, waardoor Europese energiebedrijven gedupeerd werden. Het Franse Total stopte met het importeren van olie uit Iran, uit vrees voor Amerikaanse sancties.

    Eind vorig jaar presenteerde de Europese Commissie al een voorstel om energiecontracten in de toekomst in euro’s af te rekenen. Dat voorstel kon ook op steun van het Kremlin rekenen. De Russische minister van Economische Ontwikkeling zei in een interview met Russia Today dat het gebruik van de euro voor olie en gas een logische stap is.

    Dominante positie van de dollar

    Energiebronnen als olie en gas worden wereldwijd meestal in de Amerikaanse dollar afgerekend. Dat betekent dat betalingen via het Amerikaanse banksysteem lopen en dus onderhevig kunnen zijn aan Amerikaans sanctiebeleid. Dat was ook de reden waarom Europese energiebedrijven begin dit jaar stopten met de import van olie uit Venezuela.

    Dit conflict tussen de Verenigde Staten en Europa speelt overigens al langer. In 2014 kreeg de Franse bank BNP Paribas een boete van $9 miljard voor het verhandelen van Iraanse en Soedanese olie. Daarmee was de bank in overtreding van de Amerikaanse sancties die op dat moment van kracht waren. De bank trof een schikking om toegang tot de dollarmarkt te behouden.

    Dit artikel verscheen eerder op Geotrendlines




  • Rusland wil goud belastingvrij maken?

    Het Russische Ministerie van Financiën overweegt de belasting op beleggingsgoud te schrappen, zo meldt de Russische krant Izvestia. Momenteel worden goudbaren in Rusland belast met 20% btw, waardoor het voor particulieren niet interessant is om goud te kopen. De belasting die je betaalt bij aankoop krijg je niet terug bij de verkoop, waardoor je een deel van de inleg meteen kwijt bent. Door de belasting op goud te schrappen wordt het opeens wel interessant om goud te kopen.

    Volgens cijfers van de World Gold Council wordt er in Rusland amper 3 ton aan beleggingsgoud verkocht. Wordt de belasting opgeheven, dan zou de afzetmarkt voor het edelmetaal kunnen groeien naar 50 tot 100 ton. Dat zou een sterke impuls moeten geven aan de wereldwijde vraag naar gouden munten en goudbaren. Het Ministerie van Financiën liet weten dat de belasting op gouden sieraden zal blijven bestaan.

    Russen stimuleren om goud te kopen

    Er zijn voor Rusland verschillende redenen te bedenken om deze maatregel door te voeren. Niet alleen geeft het consumenten de mogelijkheid om in edelmetaal te beleggen, ook geeft het een impuls aan de goudsector. Rusland heeft de derde grootste goudmijnproductie ter wereld, maar kan het edelmetaal niet altijd aan het buitenland verkopen.

    Een van de smelterijen in het land verloor in 2018 haar LBMA status, omdat de smelterij eigendom is van een persoon die op een Amerikaanse sanctielijst staat. De mogelijkheid dat er in de toekomst meer economische sancties zullen volgen maakt het voor Rusland zinvol de binnenlandse vraag naar goud te versterken. Smelterijen kunnen dan vrijwel de volledige productiecapaciteit inzetten voor de binnenlandse markt.

    Volgens Andrei Shemetov van de Sberbank is het edelmetaal door de toenemende geopolitieke risico’s in de wereld een interessant alternatief voor traditionele beleggingen in dollars. Hij verwacht dat de vraag naar beleggingsgoud zal stijgen naar 50 tot 100, indien het wordt vrijgesteld van belasting. Alexey Panferov van de Sovcombank zegt tegen Izvestia dat deze maatregel een belangrijke stap is in de richting van de-dollarisatie.

    Dit artikel verscheen eerder op Holland Gold




  • DNB waarschuwt voor kwetsbaarheid woningmarkt

    Klaas Knot waarschuwde deze week opnieuw voor de kwetsbaarheden van de Nederlandse woningmarkt. In een presentatie voor Capital Value noemde hij verschillende verbeterpunten, die kunnen bijdragen aan de stabiliteit van de economie. Hij merkt op dat de Nederlandse economie sterk afhankelijk is van de situatie op de woningmarkt, omdat de Nederlandse huishoudens naar verhouding veel hypotheekschulden hebben. Het gevolg daarvan is dat onze economie in een opwaartse cyclus snel groeit, maar in een neerwaartse cyclus bijna tot stilstand komt.

    Volgens berekeningen van de centrale bank kan de groei van de particuliere consumptie sinds 2013 voor 60% worden toegeschreven aan het herstel van de huizenmarkt. Dat lijkt een positieve trend, maar we moeten ons volgens Klaas Knot realiseren dat dit effect twee kanten op werkt. Zo kwam ons land ook veel later uit de crisis dan veel andere Europese landen. Op het dieptepunt van de woningmarkt in 2013 stond ruim een derde van de huishoudens met een hypotheekschuld onder water. Daardoor hielden veel consumenten de hand op de knip, met als gevolg dat we economisch gezien door een diep dal gingen.

    Verlaag de hypotheekschuld

    Klaas Knot merkte in zijn presentatie op dat de hypotheekschuld in Nederland als percentage van het bbp weer daalt, maar dat deze nog steeds erg hoog is. Om die schuld verder omlaag te brengen zouden banken minder hoge hypotheken moeten verstrekken. Dat moet voorkomen dat huishoudens tegen elkaar op gaan bieden en de prijzen verder opdrijven. Komt er dan een prijscorrectie, dan staan de huishoudens met hoge schulden snel onder water.

    Hypotheekschuld in Nederland is de afgelopen decennia sterk toegenomen (Bron: DNB)

    Uitbreiding vrije huursector

    De huizenprijzen worden niet alleen opgedreven door de soepele kredietvoorwaarden en de lage rente, maar ook door een gebrek aan betaalbare huurwoningen. Volgens Klaas Knot kan een grotere vrije huursector meer stabiliteit brengen op de woningmarkt. Deze categorie woningen zijn namelijk erg belangrijk voor een goede doorstroming op de woningmarkt. Vooral in het middensegment is het aanbod de afgelopen decennia steeds verder afgenomen. De focus lag teveel op de sociale huursector en de markt voor koopwoningen. Bestond de woningvoorraad vlak na de Tweede Wereldoorlog nog voor 60% uit vrije huur, nu is dat aandeel gezakt tot minder dan 10%.

    Woningvoorraad bevat nog maar weinig aanbod in de vrije huursector (Bron: DNB)

    Meer flexibiliteit op woningmarkt

    De derde maatregel die kan bijdragen aan een gezondere woningmarkt is een woningaanbod dat beter aansluit bij de vraag. Klaas Knot merkte op dat prijsstijgingen in Nederland niet of nauwelijks leiden tot meer woningbouw. Zeker in vergelijking met andere landen blijft ons land achter, zoals onderstaande grafiek laat zien. Alleen in Zwitserland groeit het woningaanbod bij stijgende prijzen minder snel dan in Nederland. Het gevolg is dat de ruime kredietverlening zich vooral vertaalt naar duurdere woningen en niet naar meer woningen.

    Hij roept daarom de politiek op om te onderzoeken hoe de bouw van nieuwe woningen gestimuleerd kan worden. De regering zou moeten uitzoeken wat voor provincies, gemeenten en projectontwikkelaars de belangrijkste obstakels zijn.

    Hogere prijzen leiden in Nederland niet tot veel meer aanbod (Bron: DNB)

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

    Waardeert u de artikelen en analyses op onze site, steun ons dan met een eenmalige of periodieke donatie. Met uw donatie kunnen we mooie artikelen blijven schrijven en worden we minder afhankelijk van inkomsten uit advertenties. Klik hier om te doneren!




  • Lega Nord wil goudvoorraad Italië verkopen?

    De Italiaanse regeringspartij Lega Nord heeft een wetsvoorstel ingediend waarmee de regering de nationale goudvoorraad kan verkopen. Dat schrijft persbureau Reuters op basis van een concept versie van een nieuw wetsvoorstel. Daarvoor is wel een verandering in de grondwet nodig, omdat de goudreserve nu nog eigendom is van de centrale bank. Met de verkoop van goud zou de regering een geplande btw-verhoging in 2020 kunnen schrappen.

    De plannen om goud te verkopen worden door de regeringspartij overigens ontkend. Volgens Claudio Borghi, economisch woordvoerder van Lega Nord, was het voorstel slechts ‘hypothetisch’. Hij legt uit dat de voorgestelde grondwetswijziging juist bedoeld is om de bevolking gerust te stellen dat er geen plannen zijn om goud te verkopen. Voor een grondwetswijziging die dat mogelijk maakt is een twee derde meerderheid in het parlement vereist.

    Italië heeft na de Verenigde Staten en Duitsland de grootste goudvoorraad ter wereld. De centrale bank beschikt over 2.451,8 ton goud, dat omgerekend naar de actuele goudprijs een waarde van bijna €92 miljard vertegenwoordigt. Goud is de belangrijkste reserve van de centrale bank, want het edelmetaal vertegenwoordigt 68% van de totale bezittingen. Dat lijkt veel, maar het is niet veel meer dan 5% van het bbp. Om dat in perspectief te plaatsen, daarmee kan Italië twee jaar haar tekort op de begroting dichten.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

    Waardeert u de artikelen en analyses op onze site, steun ons dan met een eenmalige of periodieke donatie. Met uw donatie kunnen we mooie artikelen blijven schrijven en worden we minder afhankelijk van inkomsten uit advertenties. Klik hier om te doneren!




  • Opleving dollar door gebrek aan voortgang handelsoverleg

    Opleving dollar door gebrek aan voortgang handelsoverleg

    De dollar rallyde vorige week scherp ten opzichte van elke andere G10-valuta, op de voet gevolgd door de Japanse yen en de Zwitserse frank. Vooral de valuta die aan de economische cyclus gekoppeld zijn, zoals de Zweedse kroon en de Australische en de Nieuw-Zeelandse dollar, deden het heel slecht. Goed nieuws uit de handelsbesprekingen tussen de VS en China bleef uit, waardoor beleggers nerveus werden en ze naar veilige havens uitweken. Ook de Brexit-onderhandelingen zitten vast en de klok tikt door, maar het Britse pond wist de euro bij te houden.

    Deze week verschijnen vrij weinig macro-economische cijfers. De aandacht zal opnieuw uitgaan naar de politieke ontwikkelingen – zoals het hervatten van de handelsgesprekken tussen de VS en China – en de stemming over de Brexit-amendementen in het Verenigd Koninkrijk. In de VS verschijnen woensdag de inflatiecijfers. Handelaren zullen op basis daarvan hun verwachtingen ten aanzien van verdere renteverhogingen in 2019 aanscherpen. Hieronder de belangrijkste valuta in detail

    Euro

    Uit de eurozone kwam een lading grotendeels zwakke cijfers, waaronder de Duitse industriële productie en de fabrieksbestellingen in december. Het tienjarige rendement op Duitse staatsleningen loopt terug naar nul. De euro kon daardoor het niveau van $1,14 ten opzichte van de dollar niet vasthouden en daalde naar het laagste punt van 2019, zo rond de $1,13 ten opzichte van de Amerikaanse dollar.

    Wij denken dat de recente zwakte tijdelijk is: door het gecombineerde effect van de arbeidsmarktcijfers – die nog steeds goed zijn – en het uiterst stimulerende monetaire beleid kan er onmogelijk op korte termijn een recessie komen. We houden de cijfers uit de eurozone natuurlijk wel nauwlettend in de gaten.

    Britse pond

    De Bank of England kwam afgelopen donderdag bijeen en gaf een vrij ‘dovish’ oordeel af over de economische situatie. Wel blijft de aandacht van de valutamarkten gericht op de onzekerheid rond Brexit en de mogelijkheid van een ‘no deal’-uitkomst. Er was geen nieuws op dit punt, waardoor de koers van het pond ten opzichte van alle belangrijke valuta heel dicht bij die van de euro bleef.

    Deze week zien we het bbp van het vierde kwartaal (maandag) en de inflatie (woensdag). De meeste bewegingen op de markt zullen waarschijnlijk donderdag plaatsvinden, want dan stemt het Britse parlement over een scala aan amendementen op de Brexit-onderhandelingen.

    Amerikaanse dollar

    De dollar negeerde enkele vrij zwakke, maar minder belangrijke, economische cijfers. Het is niet mogelijk om één enkele factor aan te wijzen die de rally van de greenback vorige week veroorzaakte. Wel kan gezegd worden dat het uitblijven van ondubbelzinnig goed nieuws van welk front dan ook (Brexit, handelsakkoord met China) beleggers nerveus maakte, ze daarom veilige havens opzochten en de dollar daarvan profiteerde.

    Deze week zal de aandacht vooral gericht zijn op de inflatiecijfers voor januari die woensdag verschijnen, tenzij er een doorbraak komt bij de handelsbesprekingen met China. Als het kerncijfer een opwaartse verrassing is, dan nemen de markten voor 2019 misschien toch weer enkele renteverhogingen door de Fed in hun prognoses op.

    Door: Enrique Diaz-Alvarez

    Enrique Diaz-Alvarez is chief risk officer en staat aan het hoofd van het analistenteam van Ebury in New York. Vanwege zijn gedrevenheid, passie en gedegen kennis, wordt Enrique door Bloomberg erkend als een van de meest accurate voorspellers van de marktbewegingen.

    Over Ebury:

    Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:

    • Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
    • Financiering van uw aankopen
    • Marktkennis en valutadiensten op maat
    • Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
    • Transacties in ruim 140 verschillende valuta

    Meer informatie op www.ebury.nl




  • ‘Negatieve rente zorgt voor sneller economisch herstel’

    Een negatieve rente kan een nuttige bijdrage leveren aan sneller economisch herstel. Dat schrijft econoom Vasco Cúrdia van de Federal Reserve in de laatste nieuwsbrief van de Federal Reserve van San Francisco. Hij concludeert dat de Amerikaans economie eerder was hersteld als de centrale bank een negatieve rente had ingevoerd. Met een beleidsrente van -0,25% of zelfs -0,75% had de economie sneller uit een deflatoire crisis kunnen ontsnappen, met als enige bijwerking dat de inflatie wat verder zou oplopen.

    De Federal Reserve besloot in 2008 de beleidsrente te verlagen naar een bandbreedte van 0 tot 0,25 procent. Pas aan het einde van 2015 werd de rente weer verhoogd, omdat de economie toen pas voldoende was hersteld. Had de centrale bank direct na de crisis een negatieve rente ingevoerd, dan had de centrale bank een paar jaar eerder de rente al kunnen verhogen. Bij een rente van -0,75% zou het verlies aan productiecapaciteit van de economie kleiner zijn, waardoor het herstel eerder komt.

    Negatieve rente zorgt voor sneller economisch herstel’ (Bron: Federal Reserve Bank of San Francisco)

    Negatieve rente

    Sinds de financiële crisis van 2008 worstelen centrale banken met de vraag in hoeverre ze de rente kunnen verlagen. De conventionele opvatting was dat een rente van nul procent het minimum is, omdat een negatieve rente ongewenste effecten met zich mee zou brengen. Men vreesde dat spaarders in dat geval hun geld van de bank zouden halen. Centrale banken besloten daarom een andere weg in te slaan, namelijk die van het opkopen van schuldpapier. Daarmee kunnen ze de lange rente omlaag brengen, waardoor de kredietverlening sneller op gang komt.

    Later besloten sommige centrale banken alsnog de rente onder nul te brengen. De ECB verlaagde de depositorente voor banken naar -0,4%, terwijl de Zwitserse centrale bank dit tarief zelfs tot -0,7% verlaagde. De vrees dat spaarders massaal hun geld van de bank zouden halen bleek uiteindelijk onterecht, omdat de meeste spaarders het geld gewoon op de bank lieten staan. Mensen vinden het blijkbaar teveel gedoe om daadwerkelijk geld weg te halen en elders te bewaren. De bereidheid om een negatieve rente te accepteren bleek dus veel groter dan centrale banken hadden gedacht.

    Meer financiële repressie

    Het lijkt erop dat econoom Cúrdia met dit onderzoek de geesten rijp probeert te maken voor een toekomst waarin negatieve rente het nieuwe normaal wordt. Tien jaar na de kredietcrisis hanteren veel centrale banken nog steeds een uitzonderlijk lage rente. Breekt er weer een nieuwe crisis uit zoals die van 2008, dan hebben ze weinig andere mogelijkheden dan om de rente tot ver onder nul te brengen.

    Het is niet voor het eerst dat centrale banken het onderwerp van negatieve rente ter sprake brengen. Vorig jaar april kwam ook de Chinese centrale bank al met onderzoeksrapport over de mogelijkheid van een negatieve rente. In dat rapport worden ook virtuele munten genoemd als instrument om de effectiviteit van een negatieve rente te versterken. Wanneer spaarders veel rente moeten betalen om hun spaargeld bij een bank te parkeren zullen zij alternatieven overwegen, zoals goud kopen of het oppotten van contant geld. De vraag is hoe ver centrale banken kunnen gaan voordat spaarders echt weglopen bij de banken.

    Dit artikel verscheen eerder bij Goudstandaard