Marketupdate

Tag: banken

  • Tip: Radar over de betrouwbaarheid van banken

    Vanavond staat in Radar Extra de vraag centraal of ons banksysteem nog wel zo betrouwbaar is. Tijdens de crisis was iedereen het er wel over eens dat banken too big to fail waren (waarop grappige en treffende varianten bedacht werden als ’too big to jail’ en ’too big to bail’), maar de praktijk leerde dat banken sinds de crisis eigenlijk alleen nog maar groter zijn geworden. In plaats van de gewenste diversiteit kwam er juist meer eentonigheid in het bankenlandschap, ook in ons land. De vier grootste Nederlandse banken hebben bijvoorbeeld 90% van de markt in handen.

    Is dat een risico? En in hoeverre zijn banken nu echt bestand tegen een nieuwe schok in het financiële systeem? En hebben de banken wel genoeg eigen vermogen in kas? Dat zijn de vragen die Antoinette Hertsenberg zal stellen aan deskundigen als Arnoud Boot, Dirk Bezemer en Joris Luyendijk.

    De uitzending wordt vanavond uitgezonden op NPO1 om 20:25

    radar-2

    Radar Extra over de bankensector

  • Voorlopig geen depositobank

    De initiatiefnemers van de depositobank hebben besloten voorlopig niet verder te gaan met het opzetten van de eerste zogeheten full reserve bank in Nederland. De stichting Full Reserve, die al meer dan 2.000 inschrijvingen voor deze nieuwe bank wist te verzamelen, kreeg de Nederlandsche Bank niet zo ver om een uitzondering te maken voor deelname aan het depositogarantiestelsel. Daarmee zou een belangrijk speerpunt van de depositobank, namelijk ‘sparen zonder risico’, komen te vervallen.

    Het concept van de depositobank is eigenlijk heel simpel. De bank parkeert spaartegoeden bij de ECB en biedt rekeninghouders alle gemakken zoals een betaalpas, internetbankieren, mobiel betalen en mogelijk zelfs geld opnemen uit de pinautomaten van andere banken, maar doet dat allemaal zonder ook tegelijkertijd geld uit te lenen.

    stichting-full-reserve

    Voorlopig geen depositobank

    Veilige bank

    Daarmee is de depositobank dus geen geldscheppende instantie, zoals alle andere commerciële banken die wel leningen verstrekken. En dat betekent dat een bank als de depositobank ook niet kan omvallen door een bankrun en niet in de problemen kan komen door een groot aantal slechte leningen op de balans.

    De initiatiefnemers wilden met de depositobank een doorbraak forceren en spaarders de keuze geven tussen sparen bij een meer risicovolle bank (tegen rente) of sparen bij een veilige bank (zonder rente). Spaarders zouden met dit nieuwe alternatief geprikkeld worden na te denken over risico en rendement, maar juist daar loopt het nu op vast.

    Depositiegarantiestelsel

    Het grootste obstakel van de depositobank is het depositogarantiestelsel, dat spaarders tot €100.000 garandeert als een bank omvalt. Andere banken moeten deze verliezen opvangen, wat zou betekenen dat ook de spaarders bij de ‘veilige depositobank’ zouden moeten opdraaien voor de risico’s die de omvallende bank genomen heeft. En omdat de depositobank zonder winstoogmerk opereert zou dat in de praktijk betekenen dat hun spaarders het verlies mogen opvangen van de spaarders bij de omgevallen bank.

    Door het depositogarantiestelsel op te rekken naar €100.000 voorkom je dat spaarders massaal met hun geld heen en weer gaan schuiven in tijden van crisis. Het maakt het financiële systeem dus meer schokbestendig. Maar de keerzijde van de medaille is dat het garantiestelsel iedere prikkel bij de spaarder wegneemt om een goede afweging te maken tussen risico en rendement. Het zorgt voor moreel gevaar, omdat het voor ieder individu aantrekkelijker wordt gemaakt om te sparen bij een bank die de hoogste rente oplevert, zo lang deze maar onder het garantiestelsel valt. Of de bank daar nou veel risico voor moet nemen, dat zal de meeste spaarders weinig interesseren.

    Geen uitzondering

    De Nederlandsche Bank kon naar eigen zeggen geen uitzondering maken voor de depositobank ten aanzien van de verplichte deelname aan het depositogarantiestelsel. En juist het krijgen van die ontheffing was een belangrijke stap in de oprichting van de eerste full reserve bank.

    “DNB bleef op het standpunt staan dat er binnen de huidige kaders er geen mogelijkheid was om tot een vergunning te komen. We zouden ons aan regels moeten houden die duidelijk niet voor ons waren bedoeld. En er is in die zes maanden ook niet een traject opgestart om de obstakels uit de weg te ruimen. Zo krijg je nooit innovatie”, zo verklaarde initiatiefnemer Richard van der Linde tegenover het Financieel Dagblad.

    Hoe nu verder?

    De Nederlandsche Bank heeft volgens van der Linde de bevoegdheid om binnen de huidige wet- en regelgeving een vergunning te verlenen aan de depositobank. Hij is dan ook teleurgesteld dat de centrale bank niet alle middelen gebruikt heeft om de oprichting van de full reserve bank mogelijk te maken en een ontheffing te verlenen voor het depositogarantiestelsel.

    Desondanks laat de DNB de deur op een kier staan. Martijn Pols, woordvoerder van de Nederlandsche Bank, zegt in een verklaring tegenover het Financieel Dagblad voorstander te zijn van nieuwe toetreders op de markt. Ook zei hij dat er misschien wat regels geschrapt moeten worden, omdat die niet meer uit het tijdperk 2015 komen. “Regelgeving volgt altijd de markt.”

    Lees ook:

  • Ontslagen bankier komt minder snel aan nieuwe baan

    Een groot aantal ontslagen bankmedewerkers heeft moeite om een nieuwe baan te vinden voordat zijn of haar WW afloopt, zo schrijft RTL-Z op basis van gegevens van het UWV. Gemiddeld vindt 62% van alle ontslagen werknemers in Nederland binnen een maand na het ontvangen van de bijstandsuitkering een nieuwe baan, maar bij ontslagen bankiers ligt dat percentage veel lager op 52%.

    traderNiet alleen vinden bankmedewerkers minder snel een baan dan het landelijke gemiddelde, ook blijkt dat ze vaker een carrière switch moeten maken. Slechts 12,9 procent van de ontslagen bankmedewerkers vindt een nieuwe arbeidsplaats bij een beleggingsmaatschappij, effectenhandelsbedrijf of financieel administratiekantoor. Slechts 7% kan weer aan de slag in de financiële dienstverlening.

    Veel bankmedewerkers moeten op zoek naar werk in andere sectoren van de economie, zoals de gezondheidszorg, welzijn of cultuur. RTL-Z becijferde dat de afgelopen jaren in totaal ongeveer 27.000 arbeidsplaatsen verloren zijn gegaan in de financiële dienstverlening. De Rabobank schrapte in totaal 23.000 medewerkers, terwijl ABN Amro en ING respectievelijk 8.000 en 5.000 banen schrapten.

  • Rabobank schrapt komende jaren 9000 banen

    De Rabobank wil de komende vijf jaar haar personeelsbestand met 9.000 werknemers verkleinen, zo maakte de bank deze week bekend. Samen met de drieduizend ontslagen die eerder aan aangekondigd werden verkleint de bank haar totale personeelsbestand met een kwart. De bank wil haar bedrijfsmodel stroomlijnen en zal daarom de 106 zelfstandige banken met ingang van volgend jaar samensmelten tot één bank.

    rabobank-kantoorTot op heden hadden verschillende bankafdelingen een eigen bankvergunning en bestuur en publiceerden ze ook hun eigen jaarrekeningen. Deze bedrijfsstructuur past niet meer bij het veranderende bankenlandschap, waarin de winstmarges kleiner worden en klanten steeds meer bankzaken online regelen. Niet alleen de Rabobank schrapt banen, ook bij concurrenten als de ABN AMRO en de ING zijn de afgelopen jaren duizenden werknemers ontslagen.

    Toch wil de bank haar regionale focus vasthouden, onder andere door het aantal contactpunten uit te breiden. Dat betekent niet dat er nieuwe kantoren gebouwd zullen worden. In plaats daarvan probeert de bank te innoveren met nieuwe contactpunten, bijvoorbeeld rijdende filialen in dorpen en bij evenementen, kleine pop-up kantoren en ‘een tafel met een medewerker’ in winkelcentra en warenhuizen.

    De reorganisatie van de bank moet volgens bestuursvoorzitter Wiebe Draijer een hogere winstgevendheid opleveren. In 2020 moet de bruto winst €2,1 miljard hoger uitkomen. De bank streeft volgens Draijer naar een winstmarge van 8%.

  • Donkere wolk van €1 biljoen hangt boven Europese bankensector

    Het herstel van de economie in de eurozone wordt bedreigd door €1 biljoen aan slechte leningen, zo concludeert de Europese Bankautoriteit (EBA) na het doorlichten van de balansen van 105 Europese banken. Van alle leningen die Europese banken op hun balans hebben staan wordt gemiddeld 5,6% aangemerkt als een ‘slechte lening’. Dat zijn leningen waarvan banken een verhoogd risico op wanbetaling verwachten, bijvoorbeeld omdat er sprake is van een betalingsachterstand. Het percentage slechte leningen op de balans van Europese banken is gemiddeld twee keer zo hoog als in de VS, zo merkt de EBA op.

    Banken houden er nu al rekening mee dat ze in de toekomst op een deel van de slechte leningen moeten afschrijven, want hun kernkapitaal is met 12,8% veel hoger dan het vereiste minimum van 4,5%. Banken nemen het zekere voor het onzekere en breiden hun kapitaalbuffer uit met aandelenemissies en door minder winst uit te keren.

    De volledige versie van dit artikel verscheen eerder op een partner blog.

    bankier-ramen

    Donkere wolk van €1 biljoen aan slechte leningen hangt boven Europese bankensector

  • Draagt depositobank bij aan stabieler geldsysteem?

    Marketupdate sprak onlangs met Paul Buitink over de depositobank, een nieuw soort bank die geen risico’s neemt met spaargeld. Bij deze bank krijg je als spaarder geen rente, maar daar staat tegenover dat je geld altijd beschikbaar is. De depositobank zal namelijk geen geld uitlenen. Daarmee wordt het de eerste ‘full reserve bank‘ in een financieel systeem dat vandaag de dag gedomineerd wordt door zogeheten ‘fractional reserve’ banken. Maar daarvoor moet de bank in korte tijd wel minimaal 16.000 rekeninghouders verzamelen…

    stichting-full-reserve

    Hoe is het idee van de depositobank ontstaan?

    “Vanuit een passie om bij te dragen aan een verbetering van het financiële systeem. Als je de historie en werking van dit systeem grondig bestudeert, kom je tot een aantal belangrijke conclusies. Eén daarvan is dat er voor mensen die mee willen doen aan giraal betalingsverkeer momenteel geen risicoloos alternatief bestaat, waar er vroeger wel nutsbanken waren die geen risico namen. Zo was er de Amsterdamsche Wisselbank in de 17e eeuw en in de vorige eeuw de nuts- en spaarbanken. Wij willen een soortgelijke dienst bieden.”

    Wat is de doelgroep van de depositobank?

    “Iedereen die behoefte heeft aan een veilige, girale oplossing, maar vooral de mensen die begrijpen dat we er op lange termijn allemaal baat bij hebben als er een splitsing komt tussen betalen en lenen. Risico moet weer een keuze worden.”

    Is er een minimumbedrag dat je op de rekening moet laten staan?

    "Je hebt minimaal het bedrag op je rekening nodig om de kosten ervan te dekken. Dit zal het eerste jaar €50 bedragen. Hoe meer mensen meedoen, hoe lager dit bedrag echter zal worden. Uiteindelijk zou het goed zijn als de diensten van een depositobank voor bijna niets kunnen worden aangeboden aan heel de samenleving. Met de huidige technologie is dit haalbaar."

    Is er al een indicatie van de rente die de depositobank zal doorberekenen aan spaarders?

    "Omdat we het geld van onze klanten niet uitlenen, maar enkel parkeren bij DNB zal de rente beperkt zijn tot wat DNB eventueel vergoedt. Dit wordt vervolgens doorgegeven aan de klant. Een randvoorwaarde voor ons om daadwerkelijk te starten is een afspraak met DNB dat geen negatieve rente in rekening wordt gebracht voor geld dat wij in bewaring geven. Die mogelijkheid is er."

    Om een rekening te openen bij de depositobank moet je eenmalig een machtiging geven om €50 af te schrijven. Zijn dit eenmalige opstartkosten of moeten rekeninghouders dit bedrag jaarlijks betalen?

    "Wij brengen alleen in rekening wat nodig is om de kosten te dekken omdat wij geen winstoogmerk hebben. Wij onderscheiden drie soorten kosten: éénmalige kosten, jaarlijkse vaste kosten en jaarlijkse variabele kosten per rekening. De éénmalige kosten worden apart gefinancierd door middel van een obligatielening. De rentekosten zijn onderdeel van de jaarlijkse vaste kosten. De obligatielening heeft een looptijd van 5 jaar. De jaarlijkse vaste kosten bestaan uit kosten voor o.a. personeel, IT (beveiliging) en toezicht. De variabele kosten bestaan uit kosten voor –wederom- IT en de klantenservice. Doordat een groot deel van de kosten vast is, wordt het bedrag per rekening lager wanneer het aantal rekeninghouders toeneemt. Een commerciële bank zou meer winst maken, maar Stichting Full Reserve heeft geen winstoogmerk, dus vertaalt het voordeel zich in een lagere prijs voor de rekening. Bij 16.000 rekeningen is de prijs €50. Ervan uitgaande dat de jaarlijkse vaste kosten goed door ons worden ingeschat, zal de prijs van een rekening bij 24.000 rekeningen nog maar €40 zijn. Het loont dus om meer mensen te overtuigen een rekening te openen."

    Stel dat de ECB meer negatieve rente berekent over tegoeden die banken parkeren bij de centrale bank. Worden die kosten dan ook rechtstreeks doorberekend door de depositobank?

    "Die negatieve rente is monetair beleid om groei van bestedingen door de groei van krediet te stimuleren. Een partij die geen leningen mag verstrekken, kun je daarom niet die negatieve rente opleggen. Daar moet duidelijkheid over zijn voor wij zullen overgaan tot het incasseren van de bijdrage bij onze 16.000 Oprichters. Net als overigens een ontheffing voor deelname aan het Depositogarantiestelsel. Ook daar is binnen de wet een mogelijkheid voor."

    Waarom zou je als kleine spaarder kiezen voor de depositobank als je spaargeld bij andere banken tot €100.000 gegarandeerd wordt en wél rente oplevert?

    "In tegenstelling tot de (groot)banken garanderen en bewijzen wij dat al het geld van alle spaarders altijd beschikbaar is. Je geld zal dus veiliger zijn bij ons. Verder hopen wij dat mensen in zullen zien dat ze door het opgeven van een stukje korte termijn gewin op langere termijn bijdragen aan een stabieler en eerlijker systeem. Ruim 1500 mensen hebben zich hier al over uitgesproken door Oprichter bij ons te worden."

    Het depositogarantiestelsel werkt momenteel eigenlijk in jullie nadeel. Risico heeft geen prijs meer en daarom zullen spaarders eerder kiezen voor de bank die wel rente geeft. Wat kunnen jullie tegen deze vorm van ‘moral hazard’ doen?

    "Wij proberen de bewustwording in de samenleving omtrent perverse prikkels aan te wakkeren. Dit soort interviews draagt hier aan bij. We bemerken een enorme positieve response op ons initiatief. Op lange termijn worden we er allemaal beter van door ‘moral hazards’ in het systeem af bouwen, ook al vereist dat op korte termijn soms wat pijn. Hoe eerder we hier mee beginnen, hoe minder groot een eventuele volgende crisis is."

    Wordt vermogen bij de depositobank ook belast met vermogensrendementsheffing?

    "Vooralsnog is er nog geen full reserve depositobank en is er in de Belastingwet ook geen rekening mee gehouden. De Box-3 belasting is een mooi voorbeeld van iets waar de oprichting van een depositobank impact op kan hebben. Naar ons idee zou het onlogisch zijn wanneer geld dat expliciet op een rekening wordt aangehouden waar geen rendement op kan komen, belast zou worden voor mogelijk rendement. Na oprichting van een depositobank zal dit een van de speerpunten worden van Stichting Full Reserve."

    De depositobank hoeft geen beroep te doen op het depositogarantiestelsel, maar is de bank daarmee ook vrijgesteld van een bijdrage wanneer een andere bank omvalt?

    "Om onze propositie mogelijk te maken, is het een randvoorwaarde dat DNB ons verzoek tot ontheffing van het Depositogarantiestelsel inwilligt. Wij hebben aangegeven waar wij mogelijkheden hiertoe in de wet zien en zijn momenteel in afwachting van hun inhoudelijke reactie."

    De eerste commerciële bank heeft al een negatieve spaarrente aangekondigd. Verwacht je dat meer banken dit voorbeeld zullen volgen? Hoe denk je dat het bankenlandschap er over een jaar uitziet? En over vijf jaar?

    "Zolang de centrale bank een deflatoire druk ervaart, zal het klimaat van lage of zelfs negatieve rentes aanhouden. In ieder geval hopen wij dat het banklandschap er in de toekomst gevarieerder uitziet dan nu. Wouter Koolmees van D66 heeft inmiddels een aanzet gegeven met zijn voorstel voor een ‘bank-light’ vergunning. Nieuwe, kleine banken en veilige instellingen als de onze zijn nodig voor een stabieler Eurosysteem." Wil je ook dat deze bank er komt? Klik dan hier om Oprichter te worden! Heb je nog vragen? Lees dan ook de FAQ op hun website of stuur een mailtje naar [email protected] paulOver Paul Buitink: Paul Buitink is verantwoordelijk voor de marketing van de depositobank. Hij studeerde Economie aan de Erasmus Universiteit. Aansluitend werkte hij onder meer als risk manager en analist in de financiële sector. Paul is met name bekend door zijn podcasts over monetaire ontwikkelingen en zijn events als reinvent.money en Geld voor de Toekomst.

  • Sparen zonder risico? Steun dan de depositobank

    Binnenkort gaat de publieke campagne van de depositobank van start, een revolutionaire bank waar je spaargeld geen risico loopt. Anders dan normale banken, waar spaartegoeden gebruikt worden als onderpand voor nieuwe leningen, vindt er bij de depositobank geen geldcreatie plaats. Deze nieuwe bank neemt dus geen risico’s met je spaargeld en dat betekent ook dat je als spaarder nooit aanspraak hoeft te maken op het landelijke depositogarantiestelsel.

    Je spaargeld wordt veilig geparkeerd bij de Nederlandsche Bank (DNB). Omdat de depositobank geen geld uitleent ontvang je geen rente over je spaargeld, maar betaal je jaarlijks een kleine onkostenvergoeding. Zo zorgt de bank ervoor dat je altijd bij je geld kunt en dat je gewoon kunt pinnen en internetbankieren zoals je dat gewend bent van je huidige bank.

    Veilig sparen bij de depositobank

    Met de depositobank krijgen spaarders voor het eerst de keuze. Niet langer ben je verplicht je spaargeld naar een bank te brengen die een veelvoud daarvan uitleent, maar heb je ook de optie spaargeld te bewaren bij een bank die daar niets mee doet. Daarmee wordt marktwerking gestimuleerd, want mensen kunnen voortaan zelf kiezen of ze hun geld beschikbaar willen stellen voor geldcreatie.

    Het team achter de depositobank wil een bijdrage leveren aan een meer stabiele financiële sector. Ze willen de eerste echte nutsbank van Nederland bouwen, een bank zonder winstoogmerk.

    Doe je mee?

    Ben je enthousiast geworden en wil je ook veilig bankieren? Steun dan het initiatief van de depositobank. Omdat het opzetten van deze bank geld kost willen de ontwikkelaars nu alvast zoveel mogelijk inschrijvingen verzamelen.

    Wil je dat deze bank er komt? Lever dan nu je bijdrage en schrijf je in.

    stichting-fullreserve

    De depositobank is een initiatief van Stichting Full Reserve

  • Hoe vijftien banken een markt van $14 biljoen domineren

    Vijftien grote banken domineren de markt voor credit default swaps waar in totaal $14 biljoen in omgaat. Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden spelen deze financiële instellingen niet alleen de rol van deelnemer, maar ook die van scheidsrechter. Hoe gaat dat precies in zijn werk? Banken als JP Morgan en Goldman Sachs schrijven verzekeringen uit die beleggers kunnen kopen om risico’s af te dekken, bijvoorbeeld het risico dat een land of een bedrijf haar betalingsverplichting niet nakomt. In dat geval keert de verzekering (de CDS) een bepaalde vergoeding uit om het verlies van de belegger te compenseren.

    Dat er een markt bestaat om dit soort risico’s te verzekeren is niet vreemd. Maar dat de banken die deze verzekeringen aanbieden ook mogen bepalen wanneer er sprake is van een zogeheten ‘default’ leidt tot een grote onbalans tussen de verzekeraar en de verzekerde. Want wanneer spreek je van een default? In de praktijk blijkt dat heel moeilijk te bepalen, ook omdat er aan een zogeheten credit default swap allerlei voorwaarden kleven die alleen gespecialiseerde handelaren en juristen kunnen begrijpen.

    Lehman Brothers

    Toen Lehman Brothers in september 2008 omviel werd opeens de complexiteit van de markt voor credit default swaps (CDS) zichtbaar. Timothy Geithner, de toenmalige president van de Federal Reserve in New York, besloot op dat moment de markt voor credit default swaps volledig te herzien. Het was van belang dat beleggers voortaan sneller duidelijkheid kregen over wanneer een CDS wel of niet zou uitkeren. Om dat doel te bereiken besloot Geithner de controle op de markt uit handen te geven aan de banken die deze producten zelf verkochten.

    “We zagen de conflicterende belangen, maar we besloten dat het belangrijkste was dat het afhandelen van CDS contracten in handen moest blijven van mensen met kennis van zaken”, zo verklaarde Athanassios Diplas tegenover Bloomberg. Hij was ten tijde van de val van Lehman Brothers hoofd van de afdeling risicomanagement van Deutsche Bank.

  • Reactie Ons Geld op “Afdeling ‘geldschepping’ bestaat niet bij bank”

    Door: Martijn Jeroen van der Linden, 21 oktober 2015

    In een recent artikel bij FD stelt de heer Boonstra terecht dat commerciële banken geldscheppende instellingen zijn. Als een bank krediet verleent komt daardoor meer giraal geld in omloop. Ook merkt Boonstra op dat dit geen nieuw inzicht is. Dit klopt.

    Echter, diverse economen beweren dat veel economieboeken geld(creatie) en bankieren vaak onnauwkeurig, en zelfs onjuist beschrijven (o.a. Goodhart (1984), Turner (2013), Coe & Pettifor (2014), Werner (2014) en Turner (2015).

    Vorig jaar bevestigde ook de Bank of England dit:

    “rather than banks lending out deposits that are placed with them, the act of lending creates deposits — the reverse of the sequence typically described in textbooks” (McLeay e.a. 2014).

    Misverstanden

    Vervolgens stelt de heer Boonstra dat er veel misverstanden zijn. Ook dit klopt. Verschillende onderzoek (Cobden 2010, Dods 2014, Nietlisbach 2015) tonen aan dat financiële geletterdheid laag is in Europese landen. Zo denkt 73% van de Zwitsers ten onrechte dat de Zwitserse staat en/of centrale bank al het geld creëert en weet slechts 12% van de Britse parlementsleden dat bankleningen nieuw geld creëren, 71% denkt ten onrechte dat de overheid al het geld schept. Er zijn geen aanwijzingen dat financiële geletterdheid in Nederland en andere Europese landen hoger is.

    Dan stelt de heer Boonstra dat banken een passieve rol spelen in het geldscheppingsproces. Dit is twijfelachtig. Het klopt dat het geldschepping begint met vraag naar geld. Maar in welke mate wordt deze vraag gestimuleerd door winst maximaliserende banken? Accountmanagers bij banken worden bijvoorbeeld vaak beloond op basis van verkochte kredieten. Er is dus wel degelijk een drang om (te veel) kredieten te verstrekken.

    geld-euro

    Uit onderzoek blijkt dat er de afgelopen decennia met name geld gecreëerd is uit krediet voor niet-productieve investeringen, zoals huizen en financiële activa. De geldhoeveelheid ademde dus niet mee met de economie, zoals de heer Boonstra stelt. Inflatie in huizenprijzen en aandelenkoersen is de norm geworden. In de 21ste eeuw dwingt digitalisering ons geld, krediet en bankieren opnieuw te overdenken. In het industriële tijdperk was bankieren vrij simpel. Banken financierden kapitaalintensieve lange termijn projecten en overbrugden mismatches tussen spaarders en leners. Overheden zorgden voor regelgeving en implementeerden depositogarantiestelsels om bank runs te voorkomen. Krediet was immobiel, geld was grotendeels chartaal (cash) en bankbalansen waren simpel. De digitale revolutie heeft dit veranderd. Kredieten worden tegenwoordig op grote schaal verknipt, verpakt en verhandeld en zijn daardoor zeer mobiel. Geld is grotendeels giraal. En bankbalansen zijn complex. Bankieren is losgemaakt van afzonderlijke bankbalansen. Hierdoor wordt toezicht steeds complexer en is toezicht op bijvoorbeeld kapitaalratio’s niet langer zinvol.

    Burgerinitiatief Ons Geld

    onsgeld-teaserBurgerinitiatief Ons Geld stelt voor gebruik te maken van de mogelijkheden die ICT en digitalisering bieden en het geldsysteem en kredietsysteem van elkaar te splitsen. In het verleden hebben zowel vrije-markteconomen als meer staat-georiënteerde economen op basis van economische argumenten hetzelfde voorgesteld (o.a. Irving Fischer en Milton Friedman; zie Lainà (2015) voor historisch overzicht). In de jaren na de beurscrash van 1929 stond monetaire hervorming zelfs hoog op de politieke agenda in de Verenigde Staten. Onder andere door bestuurlijke blunders, een slecht geïnformeerd publiek en bankenlobby werd in 1933 echter gekozen voor de Glass-Steagall Act (Phillips, 1992). Wij denken dat in de 21ste eeuw door een vierde macht uitgegeven digitaal chartaal geld kansen biedt en wij zijn hierin niet alleen. De Bank of England onderzoekt momenteel central-bank issued digital currency en een mogelijke transitie van credit-based money naar token-based money. Burgerinitiatief Ons Geld pleit voor actie en stelt voor schuldvrij geld te introduceren en banken een intermediërende rol te geven. Onderzoek van onder andere Yamaguchi (2011), Benes & Kumhof (2012, 2013) en de Vries & van Egmond (2014) laat zien dat dergelijke hervorming niet alleen leidt tot grotere stabiliteit, maar ook tot een afname van publieke en private schulden en productiviteitsgroei. Bovendien kan het depositogarantiestelsel worden afgeschaft. Tot slot, de heer Boonstra merkt terecht op dat de afdeling geldschepping niet bestaat bij banken. Hierdoor is er momenteel geen coördinatie. Burgerinitiatief Ons Geld vindt dit problematisch en stelt dat coördinatie juist nodig is om prijsstabiliteit, in onze ogen een publiek goed, te realiseren. Martijn Jeroen van der Linden Onderzoeker en promovendus TU Delft/ Economie van Technologie & Informatie, mede-initiatiefnemer burgerinitiatief Ons Geld. Bron: Ons Geld

    Referenties

  • Joris Luyendijk: “Een bank is per definitie gericht op korte termijn”

    Joris Luyendijk was één van de sprekers op de reinvent.money conferentie, die op 26 september gehouden werd op de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In een praatje van 20 minuten deelde hij de ervaringen die hij opdeed bij het schrijven van zijn boek ‘Dit kan niet waar zijn’. In opdracht van de Guardian sprak de journalist met ongeveer tweehonderd mensen die werkzaam zijn in de ‘City’, het financiële centrum van Londen.

    In zijn verhaal legt Luyendijk uit dat bankiers bij de grote internationale zakenbanken vaak maar een klein radertje zijn in een groot systeem. Het zijn specialisten die zich richten op een specifieke markt of doelgroep en die voor hun dagelijkse werkzaamheden niet hoeven te weten hoe het geldsysteem precies in elkaar zit en hoe geldschepping werkt. Het gevaar van het huidige financiële systeem is dat het zo complex is geworden dat bijna niemand meer het overzicht kan bewaren en dat banken erg kwetsbaar zijn door de lage kapitaaleisen. Een interessante verhaal, dat gevolgd wordt door vragen vanuit de zaal.

  • Nog steeds weinig vertrouwen in banken

    vertrouwensmonitor-mg-4719-1Het vertrouwen in de bankensector is zeven jaar na het uitbreken van de grootste financiële crisis sinds de jaren ’30 nog altijd niet hersteld. Dat blijkt uit de Vertrouwensmonitor Banken die vorige week werd gepresenteerd door de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Onderzoeksbureau GfK kreeg de opdracht de stemming onder de Nederlandse bevolking ten aanzien van de bankensector te peilen ten aanzien van dienstverlening en transparantie. Het rapport werd op 28 september door de voorzitter van de NVB, Chris Buijink, overhandigd aan minister Dijsselbloem van Financiën.

    Uit het rapport blijkt dat Nederlanders de bankensector op een schaal van 1 tot 5 een score van 2,8 geven. Op het gebied van hypotheken scoren de banken ook een 2,8, terwijl transparantie en klantgerichtheid gewaardeerd werden op respectievelijk 3,5 en 3,3 punten. Op deskundigheid scoren de banken nog wel goed, daarvoor gaven de ondervraagden een gemiddelde score van 3,8 uit 5. Het belangrijkste verbeterpunt zijn betalingsachterstanden. De manier waarop Nederlandse banken daarmee omgaan wordt door de ondervraagden gewaardeerd op 2,2 uit 5 punten.

    Verbeterpunten

    De NVB heeft uit het onderzoek drie verbeterpunten voor de bankensector gedestilleerd:
    1. Banken kunnen beter inspelen op veranderingen in de persoonlijke situatie van klanten, bijvoorbeeld door op tijd advies en suggesties te geven. Ook kunnen banken nog beter communiceren wat de financiële impact kan zijn van een verandering in de persoonlijke situatie.
    2. Banken kunnen meer doen om klanten bij te staan die een betalingsachterstand hebben op hun hypotheekschuld, bijvoorbeeld door actief mee te denken over een passende oplossing.
    3. Banken moeten het voor klanten nog duidelijker maken bij welke afdeling of contactpersoon ze terecht kunnen met bepaalde klachten of vragen. Ook kunnen banken verbeteringen aanbrengen in de manier waarop ze naar klanten communiceren over de voortgang van een klachtbehandeling en over de uiteindelijke beslissing van de bank.