Tag: centrale banken

Bill Gross: “Centrale bank kan schulden kwijtschelden”
Volgens miljardair Bill Gross is het wegstrepen van schulden op de balans van de centrale bank de enige manier om de torenhoge schulden van landen substantieel te verlagen. Hij noemt specifiek het voorbeeld van Japan, waar de staatsschuld meer dan twee keer zo groot is als de omvang van de economie. Maar ook elders in de wereld zou deze methode van schuldverlichting volgens de voormalig topman van obligatiebelegger PIMCO toegepast kunnen worden. In een verklaring tegenover Bloomberg zegt hij het volgende:

“Ik ben hier geen voorstander van, maar dit is wat ik denk dat er zal gebeuren. Ik denk dat de centrale bank van Japan op een gegeven moment alle staatsschulden zal opkopen, om deze schulden vervolgens weg te strepen. Ik zie geen andere uitweg voor Japan.”

Japan heeft in verhouding tot de omvang van de economie de hoogste staatsschuld ter wereld. Daardoor stagneert de economie van het land al twee decennia op rij, ondanks pogingen van de regering en de centrale bank om de economie aan te jagen met nog lagere en zelfs negatieve rente. De Bank of Japan heeft al een derde van de totale Japanse staatsschuld opgekocht en zal volgens Bill Gross waarschijnlijk nog meer schuldpapier opkopen om de economische groei te ondersteunen. Daarna kan het wegstrepen of verlichten van de schuldenlast volgens hem beginnen:

“Uiteindelijk kan de centrale bank de hele markt opkopen. Op dat moment kunnen ze tegen het ministerie van Financiën zeggen dat ze de staatsschuld niet meer terug hoeven te betalen. Of dat de looptijd van de staatsschuld met 50 jaar verlengd wordt tegen nul procent rente. Op dat moment elimineer je de totale schuldverplichting van een land.”

Schulden kwijtschelden

Uiteraard blijven zulke radicale maatregelen niet zonder gevolgen. Als dit werkelijk gaat gebeuren in Japan, dan heeft dat een grote impact op de waarde van de valuta, op de rente en op de private sector. Ook kan het rampzalige gevolgen hebben voor de vergrijsde Japanse bevolking, aangezien de pensioenfondsen vol in Japanse staatsobligaties beleggen. Maar ook andere landen staan de komende jaren voor een vergelijkbaar probleem, aldus Gross.

“Japan is een voorbeeld voor hoe de rest van de wereld er over vijf tot tien jaar uitziet. Ik heb het gevoel dat dit de route is die centrale banken zullen volgen. Ze blijven staatsobligaties opkopen en de rente laag houden, totdat ze uiteindelijk de staatsschuld zullen kwijtschelden.”

Volgens obligatiebelegger Gross is het monetaire beleid van centrale banken uitgewerkt. Hij pleit ervoor dat het roer om gaat en dat centrale banken de rente weer moeten verhogen. Ook moeten overheden meer geld uitgeven om het gebrek aan private investeringen aan te vullen. Bill Gross beheert een vermogen van $1,3 miljard voor het Janus Global Unconstrained Bond Fund.

Lees meer:
Bill Gross: “Centrale bank kunnen schulden kwijtschelden”

Deze bijdrage wordt u aangeboden door Goudstandaard, gespecialiseerd in de aankoop, verkoop en verzekerde opslag van fysiek edelmetaal.

Wilt u meer weten over beleggen in goud? Kijk dan eens op www.goudstandaard.com of neem telefonisch contact op via 088-4688488.
26 mei 2016
Fed en de rente(verwachtingen)

Het is momenteel het belangrijkste onderwerp binnen de financiële markten: Waar gaat de rente naartoe? Er zijn ongekende ‘experimenten’ aan de gang, wereldwijd zijn centrale banken bezig met het manipuleren van de rentevoeten om de economische groei aan te wakkeren. Tot op heden heeft deze strategie amper geholpen, het zorgt op lange termijn zelfs voor flinke misallocaties van kapitaal. Ook laat de geschiedenis zien dat extreme monetaire maatregelen juist gedoemd zijn te mislukken, hierover een andere keer meer.

Toch is de belangrijkste centrale bank, de Federal Reserve, nog steeds van plan de rente te verhogen. Ook de afgelopen week waren financiële markten weer in de ban van de woorden van de Amerikaanse centrale bank.

Wat is er het afgelopen jaar gecommuniceerd door de Fed?
De officiële rente zou eerst vrijwel zeker vóór juni 2015 omhoog gaan, na jaren van extreme lage rente. Dit is uiteindelijk niet gebeurd. In september 2015? Weer hetzelfde verhaal. Beide keren werden de verwachtingen gestuurd door uitlatingen van de Federal Reserve. Uiteindelijk ging de rente pas in december omhoog (van 0% naar 0,25%) waarbij de Fed aangaf de rente in 2016 nog vier keer te gaan verhogen. We zijn nu bijna op de helft van 2016 en sinds die eerste renteverhoging is er niets meer gebeurd. Alles en iedereen heeft het namelijk weer over de vooruitzichten voor economische groei en inflatie in de VS als de enige zaken die bepalen wanneer en met hoeveel de Fed de rente zal verhogen. Naar mijn mening is er één zeer belangrijke reden waarom de Fed de rente liever niet verhoogt. Maar als ze dit hardop zegt kan het worden geïnterpreteerd als een teken dat de economische situatie in de VS er slecht(er) voorstaat of dat er andere problemen aan de horizon zullen verschijnen. Met alle gevolgen van dien voor de financiële markten...

Rentebeleid Fed (Bron: Bloomberg)

Staatsschuld
De Amerikaanse staatsschuld bedroeg begin 2008 ongeveer $9,2 biljoen. De Amerikaanse overheid betaalde daar gemiddeld 4,7 procent rente over. De staatsschuld staat inmiddels echter op $19,5 biljoen, een verdubbeling sinds het begin van de crisis. Hier zijn de toekomstige verplichtingen nog niet eens in opgenomen. De rentelasten zijn echter ongewijzigd gebleven, ongeveer $440 miljard per jaar. Hoe komt dit? Dat komt doordat de gemiddelde rente, voor een groot deel dankzij de Fed, momenteel de helft lager ligt dan in 2008. Elke zeer geringe renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank betekent tientallen miljarden hogere rentelasten voor de VS. Hier wordt in de media vrijwel niet over gesproken. Ik kan me echter niet voorstellen dat dit ook daadwerkelijk niet meespeelt in de overwegingen van de Fed. Het normaliseren van de rentes wereldwijd naar het historisch gemiddelde van ongeveer 4% is naar mijn mening dan ook de allergrootste bedreiging voor de wereld(economie). Schuldposities van landen én bedrijven én consumenten staan momenteel op ongekend hoge niveaus. Als de rente stijgt, gaat dit een bloedbad opleveren. Ik ben benieuwd, maar tegelijkertijd ook bezorgd hoe dit zal aflopen. Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

23 mei 2016
Centrale banken blijven dollars dumpen
Centrale banken zijn in een recordtempo hun dollars aan het verkopen, zo schrijft CNN Money. In de eerste drie maanden van dit jaar hebben ze wereldwijd $123 miljard aan dollarreserves van de hand gedaan, waarvan een recordhoeveelheid van $57 miljard in januari. Centrale banken hebben sinds 1978 niet meer op een dergelijk grote schaal dollars van de hand gedaan als in de afgelopen maanden.

Centrale banken dumpen Amerikaanse staatsobligaties (Bron: CNN Money)

Als we praten over dollarreserves dan hebben we het niet over stapels dollars in de kluizen van centrale banken, maar over Amerikaanse staatsobligaties. Centrale banken bewaren dit schuldpapier, omdat dollars nog steeds de wereldreservemunt zijn waarin de meeste internationale transacties afgerekend worden. Maar de laatste jaren is de populariteit van de wereldmunt juist wat afgenomen.

Waarom verkopen centrale banken dollars?
1. Door de prijsdaling van olie en andere grondstoffen zagen veel grondstof producerende landen de waarde van hun munt dalen. In een poging de waarde van de munt te ondersteunen hebben verschillende centrale banken dollarreserves omgewisseld voor hun eigen valuta.
2. De laatste jaren hebben verschillende landen valutaswaps opgezet en afspraken gemaakt om grondstoffen in hun eigen valuta te verhandelen. Daardoor hebben ze minder dollarreserves nodig.
3. Door een kapitaalvlucht uit opkomende economieën terug naar de Verenigde Staten zagen centrale banken zich genoodzaakt geld vrij te maken en dollarreserves te liquideren.
4. Een aantal centrale banken zoekt een nieuwe balans tussen valutareserves en goudreserves. Centrale banken van landen als China, Rusland en Kazachstan blijven onafgebroken goud kopen. Vorig jaar kochten centrale banken 483 ton goud.
18 mei 2016
Willem Buiter pleit voor helikoptergeld

Volgens Willem Buiter zouden centrale banken in de VS, Europa, Japan en China helikoptergeld moeten overwegen. In al deze landen is er volgens de hoofdeconoom van Citigroup een goed pleidooi te houden voor directe monetaire financiering. Dat kan bijvoorbeeld via nieuwe stimuleringsprogramma’s van overheden of door rechtstreeks geld aan de mensen te geven. Volgens Buiter is helikoptergeld voor al deze landen met hoge schulden meest effectieve manier om de economische groei weer aan te jagen.

Willem Buiter weerlegt in een gesprek met Bloomberg de kritiek dat centrale banken hun onafhankelijkheid opgeven met deze vorm van monetaire stimulering. “Centrale banken hebben altijd de mogelijkheid om nee te zeggen, maar ze hebben even goed de mogelijkheid ja zeggen.” Politieke starheid is volgens hem de belangrijkste reden waarom we nog steeds geen helikoptergeld hebben en doormodderen met een ineffectief beleid van nog lagere rentes.

17 mei 2016
Negatieve rente maakt lenen duurder

De introductie van een negatieve rente is de zoveelste poging van centrale banken om de economische groei aan te jagen, maar het wordt met de dag duidelijker dat het beleid vooral veel negatieve effecten met zich meebrengt. Wist u dat de rente op een lening of hypotheek in Zwitserland juist gestegen is sinds de introductie van negatieve rente?

Zoals u weet hanteren verschillende centrale banken inmiddels een negatieve rente, waaronder de ECB, de Bank of Japan en de Zwitserse centrale bank. Dat betekent dat commerciële banken rente betalen over tegoeden die ze uit veiligheidsoverweging bij de centrale bank parkeren.

In het geval van Zwitserland kostte dat de banken vorig jaar in totaal 1,16 miljard Zwitserse frank. Dat zijn kosten die banken ergens anders weer moeten terugverdienen, willen zij hun winstmarges op peil houden.

Negatieve rente maakt lenen duurder
In plaats van de negatieve rente door te berekenen aan spaarders besloten de banken het geld via een andere manier terug te verdienen, namelijk door hun winstmarge op hypotheken en andere leningen te verhogen. Daardoor wordt het juist weer duurder om geld te lenen, precies het omgekeerde van wat centrale banken proberen te bereiken met hun negatieve rentes. Deze paradox werd onlangs behandeld in een rapport van de Bank for International Settlements (BIS). Uit dat rapport komt ook de volgende grafiek...

Hogere hypotheekrente
We zien hier de effecten van negatieve rente in de Eurozone, Zweden, Zwitserland en Denemarken. Kijken we naar Zwitserland, dan zien we dat banken direct na de invoering van negatieve rente (rode lijn) de winstmarge op hypotheken verhoogden (paarse lijn). Dezelfde trend zien we terug in Zweden en Denemarken, waar banken ook hun winstmarges op hypotheken verhoogden om de kosten van de negatieve rente te dekken.
Conclusie
De introductie van negatieve rente zou het nog goedkoper moeten maken om geld te lenen, maar dat blijkt in de praktijk ook wel eens anders uit te pakken. Voeg je daar alle problematiek van pensioenfondsen en spaarders aan toe, dan kun je haast niet anders concluderen dan dat centrale banken met negatieve rentes hun doel voorbij geschoten zijn. Laten we hopen dat ze op tijd tot dit inzicht komen. Gelukkig bestaat er geen negatieve rente voor goud en zilver... Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

16 mei 2016
Interview Lex Hoogduin: “Beleid centrale banken is doorgeschoten”
Marketupdate sprak met Lex Hoogduin over de negatieve rente, de onafhankelijkheid van centrale banken en de rol van goud in het monetaire systeem. Ook vroegen we hem hoe we ons geldsysteem duurzamer kunnen maken. Hebben we daarbij centrale banken eigenlijk wel nodig?

Verschillende centrale banken hanteren al een negatieve rente of overwegen dat te gaan doen. Wat vindt u van dit beleid?

Centrale banken zijn doorgeschoten door de rente onder nul te brengen. Een negatieve rente leidt op termijn tot bubbels in de economie, die pas gezien worden als het al te laat is. Met een negatieve rente stimuleer je laagproductieve economische groei, omdat er opeens allemaal investeringen gedaan worden die met een hogere rente niet rendabel zouden zijn. Dat is onwenselijk, omdat het de economische groei op de langere termijn juist kan hinderen.

Met een kunstmatig lage rente en maatregelen zoals monetaire verruiming wordt de broodnodige sanering van schulden alleen maar verder uitgesteld. Sterker nog, het lokt meer onrendabele investeringen uit. Ook worden overheden bij een extreem lage rente niet meer geprikkeld hervormingen door te voeren en de begroting op orde te brengen. Dat zien we bijvoorbeeld in Europa, waar landen vandaag de dag bijna gratis kunnen lenen.

De rente zou verhoogd moeten worden, ook al heeft dat in eerste instantie een negatieve impact op de economie. Wat we nu aan het doen zijn met negatieve rentes is het vooruitschuiven van het schuldenprobleem, zonder het echt op te lossen.

Lees ook:
- Negatieve rente: $7,8 biljoen aan niet-renderende staatsobligaties
- De geschiedenis van negatieve rente
Steeds meer centrale banken hanteren negatieve rente

Is de ECB nog wel onafhankelijk te noemen?

Als je ziet dat de ECB nu staatsobligaties van landen aan het opkopen is en de financieringskosten van overheden laag houdt, dan is het moeilijk vol te houden dat de centrale bank onafhankelijk is gebleven. Het omslagpunt was in de zomer van 2012, toen Draghi in een toespraak zij dat hij alles zou doen om de euro overeind te houden.

De ECB moest op dat moment kiezen tussen twee kwaden: De eerste optie was om niets te doen, waardoor de onrust op de financiële markten verder zou toenemen en de stabiliteit van het systeem in gevaar zou kunnen komen. De tweede optie was om een krachtige politieke uitspraak te doen, met als gevolg dat ze haar onafhankelijke positie zou kwijtraken.

Dat Draghi de tweede optie gekozen heeft laat zien hoe moeilijk het is voor een centrale bank om onafhankelijk te blijven. De ECB wilde het niet op haar geweten hebben dat de Europese schuldencrisis zou escaleren en heeft daarom op het laatste moment toch ingegrepen. Sindsdien is het van kwaad tot erger gegaan.

Lees ook:
- Lex Hoogduin: “Beleid ECB volledig in strijd met filosofie”
Waarom lijkt het huidige monetaire beleid niet te werken?

Naar mijn mening hebben centrale banken een verkeerde diagnose gesteld. Er is niet alleen en in de eerste plaats sprake van een bankencrisis, maar van een crisis in ons monetaire systeem. Daarom levert het huidige monetaire beleid niet het gewenste resultaat op. Men probeert de vraag opnieuw aan te jagen door nog meer krediet beschikbaar te stellen, terwijl dat juist de oorzaak is geweest van de crisis waar we nu in zitten. De vraaguitval waar we nu mee te maken hebben is het resultaat van een monetair systeem dat al sinds het begin van de jaren ’70 geen anker meer heeft.

Begin jaren zeventig is het al begonnen, toen goud als monetair anker werd losgelaten. Daardoor raakte de balans tussen de financiële sector en de reële economie verstoord en begon de financiële sector steeds verder te groeien. Wat volgde was een lange periode van dalende rentes en oplopende schulden. Het monetaire beleid werd in deze periode vooral ingegeven door de ontwikkelingen in de financiële sector, met als gevolg dat er te lang een veel te ruim monetair beleid gevoerd werd waarin onvoldoende oog was voor de ontwikkelingen in de reële economie.

De vraaguitval na de crisis van 2008 is voor mij het logische gevolg van de decennia aan overstimulering in de periode dat de koppeling aan goud werd losgelaten. De vraag werd toen aangejaagd omdat het makkelijker werd geld te lenen. Het groeipotentieel is hierdoor systematisch uitgehold.

Bezittingen banken als percentage van het bbp in het Verenigd Koninkrijk (Via Azizonomics)

Financiële activa zijn sinds 1980 explosief toegenomen (Bron: McKinsey, via de WSJ)

Heeft het geldsysteem een dergelijk anker nodig?
Als je de monetaire geschiedenis bestudeert, dan zie je dat er slechts een paar korte periodes zijn geweest waarin het monetaire systeem niet gedekt was door iets met intrinsieke waarde. Edin Mujagic heeft hier onderzoek naar gedaan en kwam tot de conclusie dat ongedekte geldsystemen altijd een relatief kort leven beschoren zijn. Dat komt omdat de geldhoeveelheid bij het ontbreken van een monetair anker - zoals goud - de neiging heeft veel te snel te groeien. Of een geldsysteem een monetair anker nodig heeft, daarover zijn de meningen nog steeds verdeeld. Voorstanders zijn van mening dat een geldsysteem zonder monetair anker gedoemd is vroeg of laat te ontsporen, terwijl tegenstanders van mening zijn dat het hebben van een dergelijk anker juist de economische groei belemmert. Met de komst van de moderne geldtheorie kwam er een geloof dat geld geen dekking meer nodig had en dat centrale banken in staat waren de economische groei en de inflatie onder controle te houden. Deze theorie werd door de politiek al snel omarmd, omdat het opeens mogelijk was om langdurig veel meer geld uit te geven dan er binnen kwam. Wat mij betreft is het duidelijk dat de huidige crisis het gevolg is van het feit dat het geld al een aantal decennia geen anker meer heeft.

In 1971 werd de koppeling tussen de dollar en goud losgelaten
Is dat ook de reden dat Rusland en China nu zoveel goud kopen?
Ik weet niet precies met welk doel deze landen goud kopen. Mogelijk maken deze landen zich zorgen over het dollarsysteem en willen ze om deze reden een grotere goudvoorraad aanhouden. Je kunt het zien als een vorm van diversificatie van hun reserves.
Hoe kunnen we ons geldsysteem duurzamer maken?
Een manier om het geldsysteem duurzamer te maken is om de geldgroei te beperken. De centrale bank zou een maximum kunnen opleggen aan de geldgroei, bijvoorbeeld door van banken te eisen dat ze meer reserves aanhouden. Men zou moeten onderzoeken of een dergelijke maatregelen aan full reserve banking gekoppeld kan worden, een moderne variant van het zogenoemde Chicago Plan. Een geldgroeiregel (eventueel met full reserve banking) zijn beide oplossingen waarbij er een centrale bank blijft. Full reserve banking houdt in dat banken 100% reserves aanhouden ten opzichte van de passiva die onderdeel van de geldhoeveelheid uitmaken. Het probleem van geldgroei zie ik ook niet opgelost worden in Freegold, daar zit ook geen natuurlijke rem op de hoeveelheid krediet die banken mogen verstrekken. Dat loopt binnen de kortste keren uit de hand. Een andere mogelijkheid is om de Taylorregel sterker te verankeren in het monetaire beleid van centrale banken. Deze regel houdt in dat centrale banken de nominale rente afstemmen op de inflatie. Bij een 1% hogere inflatie zou de rente meer dan een procent moeten stijgen. Dit kan meer vertrouwen in centrale banken en een grotere prijsstabiliteit opleveren. Nu hebben centrale banken nog veel vrijheid om zelf te bepalen wanneer ze de rente verhogen of verlagen.

Zijn er nog meer mogelijkheden om het geldsysteem structureel te hervormen?

We zouden meer na moeten denken over alternatieve geldsystemen, zoals privaatgeld. Denk bijvoorbeeld aan iets als bitcoin, maar dan gekoppeld aan goud. Daarmee kun je een decentraal geldsysteem opbouwen waarin je helemaal geen centrale bank meer nodig hebt. Ook kan het betalingsverkeer dan zonder tussenkomst van banken plaatsvinden. Je kunt het goud dan ook in private handen brengen. Eigenlijk zou het geld vrij moeten zijn van controle door overheden en centrale banken, maar dat is nog steeds niet gelukt. Het kenmerk van beschaving is de onafhankelijkheid van taal, wetgeving en geld. Die eerste twee hebben zich goed ontwikkeld, maar het is ons nog steeds niet gelukt om de controle over het geld weg te halen bij de staat.

Over Lex Hoogduin
Lex Hoogduin is als hoogleraar monetaire economie, complexiteit en onzekerheid verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is hij voorzitter van LCH.Clearnet, een clearing instelling gevestigd in Londen met dochterbedrijven in Parijs en New York. Hoogduin werkte ook een lange tijd bij de Nederlandsche Bank, onder andere als directielid, hoofd van de afdeling 'Onderzoek' en als hoofd van de afdeling van 'Monetair en Economisch beleid'. Van 1997 tot en met 2001 was Hoogduin adviseur van Wim Duisenberg, de eerste president van de Europese Centrale Bank (ECB). Van 2005 tot en met 2009 was hij hoofdeconoom bij Robeco. Hij heeft een eigen weblog waarop hij video's en artikelen plaatst.
9 mei 2016
Bill Gross: “Het is tijd voor helikoptergeld”
Volgens vermogensbeheerder Bill Gross is het tijd voor ‘helikoptergeld’. In zijn Investment Outlook voor mei schrijft hij dat het tijd is voor een nieuwe vorm van fiscale stimulering. Stimulering die niet gefinancierd wordt door belastingen te verhogen of meer geld te lenen, maar door simpelweg meer geld te drukken.

Bill Gross stelt dat centrale banken zich de afgelopen zes jaar ook al bezig hielden met monetaire financiering, omdat ze helemaal niet van plan zijn de stimuleringsprogramma’s ooit weer terug te draaien en hun obligaties van de balans te halen. In plaats daarvan zullen ze alleen maar meer schulden opkopen, waarna de looptijd van de schuld verder opgerekt kan worden bij nul procent rente. Dat is ook een vorm van schuldfinanciering, waarbij monetair en fiscaal beleid samenkomen.

In zijn Investment Outlook zegt Gross daar het volgende over:
"Het geld kan gewoon door centrale banken bijgedrukt worden zoals we dat de afgelopen jaren ook gedaan hebben. Het is een moeilijk concept om te begrijpen en daarom zullen politici dit nooit bespreken - evenmin de centrale bankiers, die hun balans schoon willen houden en onafhankelijk willen blijven. Maar die onafhankelijkheid tussen centrale banken en overheden is in een hoog tempo aan het eroderen. Uit noodzaak is er een nieuwe cultuur ontstaan. Geld in omloop brengen via quantitative easing (QE) is in feite een vermenging van fiscaal en monetair beleid, van de centrale bank en het ministerie van Financiën. De Federal Reserve, de ECB, de Bank of Japan en de Bank of England hebben de afgelopen zes jaar obligaties van de eigen overheid gekocht, zodat die meer geld konden uitgeven om de kwakkelende economie te stimuleren. Ze kopen staatsobligaties door in figuurlijke zin geld uit helikopters te strooien, waarmee ze hun balans verder uitbreiden. De rente die ze krijgen voor deze staatsobligaties sturen ze rechtstreeks terug naar het ministerie van Financiën. Het is dus in essentie gratis geld dat niet terugbetaald hoeft te worden zo lang dit proces ongestoord kan doorgaan. Centrale banken zullen beweren dat ze geen staatsschulden aan het financieren zijn, omdat ze de obligaties op een dag weer op de markt zullen brengen. Maar dat gaat niet gebeuren. De enige manier voor een land als Japan met bijvoorbeeld 350% schulden ten opzichte van het bbp is om de looptijd van de schuld alsmaar verder te verlengen bij 0% rente. En dat is eigenlijk wat ze nastreven. De private markt wereldwijd zal dit uiteindelijk doorzien en al haar Japanse staatsobligaties verkopen. Daardoor zakt de waarde van de yen en krijgt Japan haar magische 2% inflatie."

"Helikoptergeld of langdurige recessie"
Als centrale banken niet meer geld bijdrukken, dan zal de wereldeconomie volgens Gross in een langdurige recessie terechtkomen. Centrale banken zijn in staat meer geld bij te drukken en zij zullen dat volgens hem ook doen als dat nodig is.
"Ik heb al vaker gezegd dat dit een piramidespel is, maar we naderen een 'point of nu return' met de negatieve rente en het opkopen van bedrijfsobligaties en aandelen. Ik verwacht dat centrale banken meer geld zullen bijdrukken via QE (misschien ook de Verenigde Staten over een jaar) en dat zij met tegenzin zullen accepteren dat ze niet meer onafhankelijk zijn. Dat stelt overheden in staat te investeren in infrastructuur, gezondheidszorg en een basisinkomen"
Bill Gross verwacht voor de toekomst meer monetaire stimulering door de Federal Reserve, een langdurig lage rente en kunstmatig hoge prijzen voor financiële activa. Op een bepaald moment zal de inflatie volgens Bill Gross terugkeren en nemen de risico's toe. Tot die tijd moet je als belegger tevreden zijn met een laag rendement van hooguit enkele procenten per jaar. Aanbevolen artikelen:
Bill Gross: "Het is tijd voor helikoptergeld"
6 mei 2016
Rogoff: “Opkomende markten moeten goud kopen”

Centrale banken van opkomende markten moeten meer goud kopen, dat schrijft econoom Kenneth Rogoff in een nieuw opiniestuk voor Project-Syndicate. Hij is ervan overtuigd dat het internationale financiële systeem beter zal functioneren als deze landen meer edelmetaal aan hun reserves toevoegen.

Zijn column is er eentje om in te lijsten, dus we hebben deze geheel voor u vertaald…

“Opkomende economieën zouden een aanzienlijk deel van de honderden miljarden aan valutareserves die ze nu hebben moeten omzetten in goud. Zelfs als ze maar 10% van hun reserves in goud stoppen komen ze nog niet in de buurt bij veel rijke Westerse landen, die 60 tot 70 procent van hun (weliswaar kleinere) reserves in goud bewaren.

Een lange tijd waren de rijke landen van mening dat het in het belang van iedereen was om goud te demonetiseren. We hebben nog steeds grote goudreserves, maar dat is een overblijfsel uit de goudstandaard van voor de Tweede Wereldoorlog, toen centrale banken nog een grote goudreserve nodig hadden.

In 1999 zagen Europese centrale banken geen reden om zoveel goud aan te houden en sloten zij een overeenkomst om hun voorraad op een ordelijke wijze af te bouwen. De verkoop van goud was toen nog te verantwoorden voor de meeste deelnemende landen, want de werkelijke dekking voor hun schulden was dat ze op dat moment de ruimte hadden om de belastingen te verhogen en dat er sprake was van een politieke stabiliteit. Het 1999 pact werd periodiek herzien, maar sinds de laatste herziening in 2014 hebben de meeste rijke landen een lange pauze ingelast. Velen hebben nog steeds een extreem grote goudreserve.

Opkomende markten bleven goud kopen, maar in een slakkengang in vergelijking met hun vraatzuchte honger voor Amerikaanse staatsobligaties en obligaties van andere rijke landen. In maart 2016 had China slechts 2% van haar reserves in goud, zat India op een aandeel van 5% en was Rusland de enige grote opkomende economie die haar goudreserve significant wist uit te breiden tot bijna 15% van de reserves.

Opkomende markten houden reserves aan omdat ze niet de luxe hebben om zich uit een financiële crisis of een obligatiecrisis te inflateren. Simpel gezegd, zij leven in een wereld waarin een groot gedeelte van de internationale schulden – en een nog groter aandeel van de wereldhandel – wordt uitgedrukt in een harde munt. Daarom houden ze reserves van deze valuta aan als bescherming tegen fiscale en financiële rampspoed. Het zou in principe beter zijn als deze opkomende economieën op een of andere manier hun reserves konden samenvoegen, mogelijk via een faciliteit van het IMF, maar het vertrouwen om een dergelijk systeem te laten werken is er simpelweg nog niet.

Waarom zou het systeem beter werken met een groter aandeel van de goudreserves? Het probleem met de huidige situatie is dat de opkomende markten als groep concurreren voor staatsobligaties van de rijke landen, waarmee ze de rente die ze over deze obligaties ontvangen verder omlaag drukken. Met een rente die vast zit op bijna nul procent kunnen de prijzen van deze obligaties niet veel verder meer dalen dan nu het geval is, terwijl het aanbod van staatsobligaties van de ontwikkelde landen beperkt wordt door hun capaciteit om belastingen te innen.

Goud – dat weliswaar beperkt is aanbod – heeft dit probleem niet, omdat er geen limiet is op de goudprijs. Daar komt bij dat het goed te onderbouwen is dat goud een reserve is met een extreem laag risico en een rendement dat vergelijkbaar is met kortlopende staatsobligaties. en omdat goud een zeer liquide bezit is – een essentiële eigenschap voor een reserve – kunnen centrale banken zich permitteren verder te kijken dan de volatiliteit van de goudprijs op de korte termijn en zich richten op de rendementen op de langere termijn.

Het is waar dat goud geen rente oplevert en dat er kosten gemoeid zijn met de opslag van goud. Maar deze kosten kunnen relatief efficiënt beperkt worden, door het goud indien nodig in het buitenland op te slaan (veel centrale banken hebben goud bij de Federal Reserve in New York liggen). Ook kan de goudprijs over de langere termijn stijgen. Om deze reden kan het systeem als geheel nooit een tekort aan monetair goud hebben.

Ik wil niet de indruk wekken dat opkomende markten met een verschuiving van de reserves richting goud op een of andere manier de ontwikkelde economieën benadelen. Immers, de huidige situatie is dat de ontwikkelde landen nog steeds aanzienlijk meer goud hebben dan de opkomende markten. Wanneer zij systematisch hun reserves richting goud verschuiven zullen zij de prijs van goud doen stijgen. Maar dat is geen systematisch probleem, omdat een stijging van de goudprijs de kloof kan dichten tussen vraag en aanbod van veilige havens die ontstaan is doordat de rente naar een bodemniveau verlaagd is.

Er is nooit een goede reden geweest voor opkomende markten om goud volledig te demonetiseren. En die reden is er ook nu niet.”

Over Kenneth Rogoff

Kenneth Rogoff is hoogleraar economie aan de universiteit van Harvard. Van 2001 tot en met 2003 was hij ook hoofdeconoom van het IMF en in 2011 won hij de Deutsche Bank prijs voor Financiële Economie. Hij publiceerde samen met Carmen M. Reinhart de bestseller ‘This Time is Different: Eight Centuries of Financial Folly‘.

3 mei 2016
Centrale banken houden van goud

Edelmetalen hebben het beste kwartaal van de afgelopen 30 jaar achter de rug, terwijl goud- en zilvermijnen de sterkste rally in jaren meemaakten. Aandelen van deze bedrijven zijn in amper vier maanden tijd gemiddeld in waarde verdubbeld. Nu was de index van deze mijnbedrijven de afgelopen jaren met bijna 90% gezakt, dus om dit goed te maken moet de index nog veel verder stijgen. Van een overwaardering lijkt dus nog lang geen sprake. Wie wacht op een correctie om in te stappen, kan daar mogelijk nog lang op wachten. De toekomst zal het uitwijzen…

Veel beleggers wachten momenteel op een terugval van de goud- en zilverprijs om in te stappen. Dit bleek de laatste jaren steeds een goede tactiek in een ‘bear market‘. Maar de kans is groot dat we het einde van de bear market hebben gezien en dat beide edelmetalen nu in een bull market zitten. En dan gelden er andere regels.

Aandelen goudmijnen dit jaar al bijna in prijs verdubbeld (Bron: Yahoo Finance)

Goudprijs houdt hoger niveau vast

Niets gaat in een rechte lijn omhoog, maar goud en zilver weigeren vooralsnog veel van hun winst prijs te geven. In februari daalde de goudprijs van $1.250 tot $1.200, een daling van 4% die slechts één week duurde. Daarna ging goud verder met een stijging tot $1.272 op 10 maart. Daarna volgde weer een kleine correctie waarbij de prijs daalde tot $1.215, een daling van 4,4% die uiteindelijk drie weken duurde. Op 11 april was de goudprijs alweer terug boven $1.250.

Recent zagen we opnieuw een 3-daagse daling tot $1.227, een stijging tot boven $1.250 gevolgd door een lichte daling tot $1.232 vorige week vrijdag. Afgelopen week steeg de prijs weer tot $1.283 op het moment van schrijven. Op iedere dip zien we nieuwe kopers op de markt komen, een sterk signaal.

Wie verkoopt er nog goud?
Centrale banken zijn al jaren koper van goud, Oosterse centrale banken kopen immense hoeveelheden om hun goudvoorraad te verhogen, terwijl Westerse centrale banken al in 2009 gestopt zijn met de verkoop van hun goud. Wij zien dat particuliere beleggers bijna alleen maar fysiek goud kopen, wij hebben vrijwel geen cliënten die hun goud komen verkopen. Hedge funds zien de stijgende trend en staan aan de ‘long’-kant wat edelmetalen betreft. Nu Deutsche Bank op heterdaad werd betrapt met manipuleren van de prijs en heeft aangegeven te gaan klikken over praktijken van andere banken, lijkt de bankenwereld de handdoek in de ring te gooien om de goudprijs kunstmatig te drukken. Ik heb deze manipulatie al eens vergeleken met een bal die je probeert onder water houden, het lijkt erop dat de bal aan het omhoog schieten is. En mochten de banken alsnog een achterdeur vinden om de prijs te manipuleren, dan zal dit onmiddellijk opvallen aangezien China nu haar eigen systeem heeft om fysiek goud en goud futures te verhandelen. Wanneer de prijs te veel zou afwijken, gaan er direct alarmbellen af. Veel waarnemers wijzen ook op het feit dat de goudprijs stijgt sinds er door Engeland bekend is gemaakt dat er een bindend referendum gaat plaatsvinden over de EU, de zogenaamde ‘Brexit’. De polls geven tot nu toe aan dat er ‘nee’ gestemd gaat worden. Men is dan bang dat andere landen hetzelfde gaan doen en dat hierdoor dus een domino-effect ontstaat. Het wordt interessant de komende maanden, net zoals de afgelopen maanden. Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

2 mei 2016
Zijn centrale banken beleggingsfondsen geworden?

Centrale banken voegen steeds vaker aandelen aan hun reserves toe, een ontwikkeling waar de financiële markten met enige argwaan naar kijken. Ze doen dat vanuit het oogpunt van risicospreiding, omdat staatsobligaties vrijwel geen rendement meer opleveren. Toch is het bijzonder dat een centrale banken, die verantwoordelijk zijn voor het monetaire beleid, zich steeds meer als een beleggingsfonds zijn gaan gedragen.

De afgelopen jaren hebben onder andere de centrale banken van Zwitserland en Israel aandelen gekocht. Ook in Azië zou dat vaker voorkomen, al geven centrale banken daar minder openheid over dit soort posities. Zwitserland heeft al 12% van haar reserves in aandelen, bij de centrale bank van Tsjechië en Israel is dat respectievelijk 10% en 3% van de totale reserves. Dat is nog steeds maar een fractie van het totaal, maar bij centrale banken gaat het al snel om grote bedragen.

Uit een recent onderzoek is gebleken dat 23% van de 60 ondervraagde centrale banken al aandelen op de balans heeft staan of overweegt deze aan de balans toe te voegen. Volgens vermogensbeheerder Massimiliano Castelli van UBS zijn centrale banken in het verleden altijd terughoudend geweest met het kopen van aandelen, omdat hun reputatie erg belangrijk is. Als centrale banken in aandelen stappen doen ze dat ook vaak via een indexfonds of ETF.

21 april 2016
Rusland voegt 15,5 ton goud aan reserves toe

Rusland heeft in maart een half miljoen troy ounce goud aan haar reserves toegevoegd, zo blijkt uit de nieuwste cijfers van de centrale bank. De totale waarde van de goudvoorraad steeg naar de afgelopen maand naar $58,14 miljard, wat betekent dat de centrale bank nog steeds 15% van haar totale reserves in edelmetaal aanhoudt.

Rekenen we dit bedrag om naar de goudkoers van eind maart, dan komen we uit op een totale goudvoorraad van 1.458 metrische ton. Dat is een stijging van 500.000 troy ounce – omgerekend 15,55 ton – ten opzichte van de maand februari. De centrale bank blijft edelmetaal aan haar reserves toevoegen om minder afhankelijk te zijn van de dollar. De valutareserve steeg in maart met ongeveer $6,5 miljard.

Rusland waardeert haar goudreserves nog in Amerikaanse dollars, maar doet dat iedere maand tegen de actuele prijs van goud. Zo kunnen we een redelijk nauwkeurige inschatting maken van de hoeveelheid edelmetaal in de kluis van de centrale bank. In maart voegde het land 15,5 ton goud aan de reserve toe. Veel van het goud is afkomstig van Russische goudmijnen, die het goud verkopen aan de grote banken van Rusland. Die verkopen het weer door aan de centrale bank of aan het buitenland.

Centrale banken kopen goud
Sinds 2006 heeft Rusland meer dan 1.000 ton goud aan haar reserves toegevoegd en steeg de waarde van het edelmetaal ten opzichte van de totale reserves van 3% naar 15%. Van alle centrale banken in de wereld kocht die van Rusland vorig jaar misschien wel het meeste goud, namelijk 206 ton. China kocht met honderd ton in de tweede helft van 2015 een vergelijkbare hoeveelheid. Wereldwijd voegden centrale banken vorig jaar 483 ton goud aan hun reserves toe. Dat was de op een na grootste toename in een jaar sinds het loslaten van de goudstandaard in 1944. Centrale banken hebben minder vertrouwen in de dollar en willen daarom iets achter de hand hebben dat onder alle omstandigheden te gebruiken is en dat volledig vrij is van politiek risico.

Rusland blijft goud aan reserves toevoegen

Deze bijdrage is afkomstig van Hollandgold

21 april 2016