Marketupdate

Tag: crisis

  • Grafiek: Het fictieve herstel van de economie

    Een grafiek zegt soms meer dan duizend woorden. Wat te denken van het volgende exemplaar, dat gisteren verscheen op Zero Hedge. De rode lijn laat de participatiegraad van de Amerikaanse beroepsbevolking zien, oftewel het percentage van mensen dat werkelijk een baan heeft. U ziet dat de daling in 2009 een halt werd toegeroepen, maar van een herstel was absoluut geen sprake. Ondertussen wisten bedrijven hun winstmarges te herstellen, enerzijds door sterk te bezuinigen en anderzijds door een vloedgolf van goedkoop geld. Met monetaire stimuleringsprogramma’s werd de rente omlaag gedrukt, ten gunste van bedrijven en de aandelenmarkt.

    Aan welke lijn moeten we het economisch herstel nu aflezen? De donkergroene, de lichtgroene of de rode? Het ligt er misschien maar net aan aan wie u het vraagt…

    Aandelen versus werkloosheid

    Aandelen versus werkloosheid (Grafiek via Zero Hedge)

  • Video: De weeffouten in de euro

    Aan de introductie van de euro gingen hevige discussies vooraf. Men wilde niet teveel tijd rekken met de introductie van de gemeenschappelijke munt, waardoor er hier er daar wat bochten zijn afgesneden. De euro kwam er in 2002, maar zonder de politieke unie zoals Ruud Lubbers die voor zich zag. Ook was er onvoldoende toezicht op de naleving van de begrotingsregels. De grote financiële crisis bracht het Europese project aan het wankelen, maar ze viel niet om. Wat kunnen we leren van de fouten die in het verleden gemaakt zijn? Een aflevering van de Slag om Europa.

  • Grafiek: Het effect van leverage op huiseigenaren

    Een huis kopen zonder eigen vermogen in te leggen kan zeer riskant zijn, zoals de volgende grafiek laat zien. Van alle huiseigenaren kwam de armste 20% niet bepaald ongeschonden door de laatste crisis heen. In de jaren van voorspoed werd het verschil in welvaartsontwikkeling nauwelijks opgemerkt, maar toen het even tegen zat kwamen de armste 20% ernstig in de problemen. Leverage, bijvoorbeeld door geld te lenen voor een eigen woning, blijft een mes dat aan twee kanten snijdt. De armste 20% huiseigenaren zag het vermogen met gemiddeld ruim 90% dalen naar een schamele $1.853. De rijkste 20% huiseigenaren zag het vermogen met ongeveer 10% dalen sinds 1992.

    U kunt zich voorstellen dat het herhaaldelijk opblazen en barsten van kredietbubbels bijdraagt aan een verschuiving van het vermogen van de lage naar de hogere inkomens. Het zijn immers de mensen met veel geld die kunnen handelen als de rest gevangen zit zonder vermogen of met een grote schuldpositie.

    Vermogen van rijkste en armste huiseigenaren

    Vermogen van rijkste en armste huiseigenaren (Bron: Fivethirtyeight)

  • De zes belangrijkste bubbels van de moderne tijd

    Jeremy Grantham van het wereldwijde beleggingsfonds GMO heeft een overzichtje gemaakt van de zes grootste bubbels in de recente geschiedenis. De volgende zes grafieken laten zes bubbels zien in Amerikaanse aandelen en vastgoed en in Japanse aandelen en commercieel vastgoed. Langs de verticale as zie je de standaardafwijking van het lange termijn gemiddelde. Hoe hoger de standaardafwijking, hoe extremer de opwaartse beweging was in een historisch perspectief.

    De omvang van deze economische bubbels (wie zoekt vindt er nog veel meer) zijn moeilijk met statistiek te verklaren. De bubbels in aanloop naar de beurscrashes van 1929 en 2008 bereikten een hoogtepunt van 3,5 standaarddeviaties, een situatie die statistisch gezien slechts eens in de 5.000 jaar zou mogen voorkomen! Was het puur toeval dat er in dit geval maar tachtig jaar tussen die twee mega bubbels zaten? Of is er meer aan de hand? De bubbel van de Amerikaanse huizenmarkt was er namelijk ook één van de buitencategorie met een standaarddeviatie van om en nabij de 3,5…

    Al in april 2007 waarschuwde het beleggingsfonds GMO in haar kwartaalbericht voor de eerste wereldwijde bubbel aller tijden. "Van Indiaas antiek tot Chinese moderne kunst, van grond in Panama tot in Mayfair, van bosgebied tot infrastructuur en van junk bonds tot grote technologiebedrijven. Het is bubbel tijd."

    De zes grootste bubbels uit de recente geschiedenis

    De zes grootste bubbels uit de recente geschiedenis (Bron: GMO, via Zero Hedge)

  • De status van de nieuwe generatie in één tabel

    Door de economische crisis dreigt een hele generatie in een gat te vallen. Banen liggen niet meer voor het oprapen en als men na het afronden van de studie een baan weet te vinden is dat maar al te vaak een deeltijdbaan of een baan die niet goed aansluit bij opleiding en/of interessegebied. Wat de jonge generatie steeds vaker wél heeft is een studieschuld, die afgelost moet worden zodra de studie beëindigd is.

    Nieuwe generatie maakt valse start?

    The Sacramento Bee zocht de cijfers bij deze anekdotische verhalen en dat levert het volgende overzicht op. Drie verschillende generaties worden naast elkaar gezet, waarbij alleen de leeftijdscategorie van 18 tot en met 31 jaar wordt meegenomen. Zoals u ziet wordt de jongste generatie volwassenen (geboren na 1980) geconfronteerd met een twee keer zo hoge werkloosheid als de vorige generaties. Ook woont de helft meer nog bij hun ouders. Qua inkomen doet de jongste generatie het ook minder dan de vorige, na correctie voor inflatie. Ook heeft de jongste generatie minder vaak een eigen huis of kinderen dan de babyboomers en de generatie 'X'.

    millenials

    De nieuwe generatie heeft opstartproblemen?

  • Spanje: de uitblinker van 2014

    De afgelopen twintig tot dertig jaar is steeds opnieuw gebleken, dat economieën die bereid zijn tot structurele aanpassingen en hervormingen, succesvol zijn en blijven. Voorbeelden uit het verleden zijn het Verenigd Koninkrijk onder Thatcher, de Verenigde Staten onder Ronald Reagan, Duitsland onder Gerhard Schröder en China onder Deng Xiaoping.
    Het zou zo maar kunnen, dat Spanje tot dit illustere gezelschap gaat behoren. Hoewel dit land nog een lange weg heeft af te leggen, overheerst het idee dat het ergste definitief achter de rug is. Spanje biedt het typische voorbeeld van een land dat een verkeerde groeistrategie heeft gevolgd, diep in de versukkeling is geraakt en nu dient het herstel zich aan in de exportsector.

    Ook Spanje heeft de broekriem moeten aanhalen

    Ook Spanje heeft de broekriem moeten aanhalen

    Het verhaal van het land is genoegzaam bekend. Groei en welvaart waren gebouwd op het opblazen van de onroerend goed sector. Door de snel stijgende lonen kwam juist de exportsector internationaal steeds meer in de verdrukking, zeker ten opzichte van een land als Duitsland.

    Toen de crisis de binnenlandse vraag deed instorten, was ook de exportsector nog maar van weinig waarde. De sector was niet langer competitief door te hoge lonen en een overgewaardeerde euro. De snel verslechterende overheidsfinanciën en een overdaad aan regelgeving maakte een snel en doeltreffend antwoord op de crisis bij voorbaat onmogelijk.

    Spanje hervormt

    Het pad naar herstel is lang en pijnlijk geweest. In de eerste plaats moesten de lonen omlaag. Ze bivakkeerden ver boven de productiviteit van het land. Zonder de mogelijkheden, die wisselkoersen bieden, is het een uiterst pijnlijk aanpassingsproces geweest. Maar het is ook succesvol geweest. Spaanse lonen zijn weer van dien aard, dat Spanje weer de concurrentie met het buitenland aan kan. Loonmatiging was niet de enige noodzakelijke aanpassing aan de nieuwe realiteit. Ook moesten er op de arbeidsmarkten de nodige rigiditeiten en rechten geslecht worden. Bovendien kreeg het belang van de exportsector voorrang boven de binnenlandse markt. Het gevolg daarvan was een torenhoge jeugdwerkloosheid. De overheid heeft echter manmoedig aan dit harde beleid vastgehouden en waarschijnlijk met succes. De eerste tekenen, dat de arbeidsmarkt herstelt, zijn zichtbaar.

    Spanjaarden gaan de straat op

    Spanjaarden gaan de straat op

    Tot de problemen, waar Spanje mee kampt, behoort een kwakkelende kredietverlening aan bedrijven, die voor de binnenlandse markt werken. Die laat zeer te wensen over. Maar hulp komt uit onverwachte hoek. Het internationaal werkend bedrijfsleven beoordeelt het herstructureringsproces in Spanje positief. Er is bereidheid om in dat land opnieuw te investeren, omdat er geloof is in het uiteindelijk herstel van de koopkracht. Met het succes van zijn beleid onderscheidt Spanje zich positief van een land als Italië, dat voor een deel kampt met dezelfde kwalen. In het laatste land is van loonaanpassing nog maar amper of geen sprake. Hier kan de exportsector de rol van aanjager van de economie niet vervullen. Ook is er van aanpassing van de arbeidsmarkt en vermindering van de regelgeving nog lang geen sprake. Misschien schrikken de Italianen wel terug voor een lijdensweg à la Spanje. Dat moge zo zijn, maar het gaan van deze weg van moeizame aanpassingen lijkt onontkoombaar.

    Winkels sluiten door dalende consumentenbestedingen

    Winkels sluiten door dalende consumentenbestedingen

    Er moet meer evenwicht komen tussen de diverse sectoren van de economie. Dat zal vooral ten koste gaan van veel binnenlandse sectoren die amper concurrentie te duchten hebben en die daarom slecht functioneren. Los daarvan, technologische ontwikkelingen en het voortgaande proces van globalisering eist voortdurende aanpassingen. Zelfs landen, waar alles min of meer in evenwicht is, ontkomen daar niet aan. Landen, die zich niet aanpassen, zullen definitief afhaken en achterblijven! Cor Wijtvliet Michael Spence, the gain in Spain. Project Syndicate, April 23, 2014 BELANGRIJK:
    • Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
    • Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen.
    • U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
    • U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze
    • nog niet automatisch ontvangt.

  • Lege winkelschappen in Venezuela

    In Venezuela blijven de tekorten niet beperkt tot brood, melk en toiletpapier. Volgens Moneynews beginnen ook de schappen in kledingwinkels, elektronicazaken en andere winkels leeg te raken. Winkelcentra liggen er verlaten bij, omdat het door de extreem hoge inflatie niet meer rendabel is nieuwe voorraad in te slaan. Veel consumentengoederen moeten geïmporteerd worden en daar hebben winkeliers harde valuta voor nodig.

    Prijscontroles in Venezuela

    Tot voor kort namen winkeliers hun toevlucht tot de zwarte markt, waar de sterk in waarde gedaalde bolivars ingewisseld werden voor Amerikaanse dollars. Maar door de komst van nieuwe wetgeving worden prijscontroles afgedwongen die het voor winkeliers vrijwel onmogelijk maken om nog wat te verdienen. De regering heeft vorig jaar zelfs het leger ingezet om de prijscontroles af te dwingen. Een nieuwe "eerlijke prijs wet" die in november door de regering Maduro werd ingevoerd dwingt de winkeliers waren aan te bieden tegen onmogelijk lage prijzen, waardoor ze geen inkopen meer doen. Verplichte kortingen op elektronica, gereedschap en kleding liepen in sommige gevallen op tot 70%.

    Lege winkelschappen

    Het aanvullen van lege winkelschappen is vrijwel onmogelijk, omdat de dollars die nodig zijn om importeurs te betalen moeilijk te krijgen zijn. Hoewel de officiële wisselkoers sinds de laatste devaluatie op 11,3 bolivar per dollar ligt betaalt men op de zwarte markt momenteel 66,5 bolivar voor een dollar. Bij de officiële wisselkantoren van de overheid is de wisselkoers met de dollar gunstiger, maar is het aanbod van dollars beperkt. Winkeliers krijgen vaak niet alle dollars toegewezen die ze van plan waren te kopen. De lege winkelschappen hebben hun weerslag op het alledaagse leven in Venezuela. Normaal gesproken vormen winkelcentra in Venezuela een sociale ontmoetingsplek waar mensen de boodschappen doen, samen eten en waar ze naar de film gaan. Nu worden veel winkels door maatregelen van de overheid gedwongen hun deuren te sluiten. Claudia Itriago, directeur van het Venezolaanse ministerie van winkelcentra, ziet de situatie van dag tot dag verslechteren: "Iedereen die Venezuela bezoekt zal zich realiseren dat de detailhandel sinds 2013 verslechterd is. Het is chaos."

    Lege winkelschappen ontsieren de winkelcentra in Venezuela

    Lege winkelschappen ontsieren de winkelcentra in Venezuela

  • Oekraïners halen spaargeld van de bank

    De bevolking van Oekraïne haalt steeds meer spaargeld van de bank, zo blijkt uit de laatste cijfers van de Oekraïense centrale bank. Volgens de officiële cijfers daalden de totale spaartegoeden in maart met 5,9%, wat gelijk staat aan ongeveer 26 miljard hryvnia.

    Omgerekend naar euro’s is dat net geen €1,5 miljard, waaruit we kunnen concluderen dat de bevolking van het Oost-Europese land sowieso weinig spaargeld heeft. Het land telt bijna drie keer zoveel inwoners als Nederland, maar heeft veel minder spaartegoeden. Volgens cijfers van het CBS beschikten Nederlanders in augustus 2013 gezamenlijk over €330 miljard aan spaargeld.

    Politieke instabiliteit

    Als gevolg van de politieke instabiliteit in het land kiezen steeds meer spaarders eieren voor hun geld, door hun geld van de bank te halen. Indien de banken hun deuren om wat voor reden dan ook sluiten kan men in elk geval nog over het spaargeld beschikken. Het is uiteraard niet vrij van risico om veel spaargeld in huis te halen, maar blijkbaar schatten steeds meer mensen het risico van een banktegoed hoger in. Bankiers in Oekraïne verwachten dat de uitstroom van spaartegoeden ook in april nog zal aanhouden. Uit de cijfers van de centrale bank blijkt ook dat veel van het geld dat spaarders opnemen niet meer wordt teruggebracht naar de bank. De voorkeur verschuift naar het gebruik van contant geld, omdat er minder vertrouwen is in de banken. Ondanks de zwakke munt daalde ook het aantal leningen dat banken verstrekten. Blijkbaar is er geen behoefte aan meer krediet onder deze onzekere omstandigheden.

    Hogere spaarrente

    In een poging de uitstroom van spaartegoeden te stoppen verhogen de banken hun spaarrente. Die staat nu gemiddeld op 19,5%, maar er waren eerder deze maand ook uitschieters naar 26%. De hoge rente klinkt aantrekkelijk, maar het compenseert nog steeds niet voor de schrikbarende waardedaling van de munt. De hryvnia verloor gisteren meer dan 8% tegenover de euro en sinds het begin van dit jaar is de valuta al met bijna 37% in waarde gekelderd. De volgende grafiek laat goed zien dat de waardedaling van de munt vanaf februari in een stroomversnelling kwam.

    Waardedaling hryvnia versus de euro

    Waardedaling hryvnia versus de euro (Bron: XE.com)

  • Crisis: Hoge opleiding en een laag inkomen

    Volgens het Bureau of Labor Statistics waren er het afgelopen jaar 260.000 Amerikanen met een universitaire opleiding die niet meer verdienden dan het minimumloon van $7,25 per uur. Het is niet duidelijk hoeveel procent dat is van het totaal, maar de cijfers bevestigen opnieuw dat ook een universitair diploma in crisistijd geen garantie biedt voor het vinden van een goedbetaalde baan.

    Het aantal afgestudeerden met een universitaire graad dat niet boven het minimumloon uit stijgt daalde weliswaar naar het laagste niveau sinds jaren. In 2010 lag het aantal op een recordniveau van 327.000 Amerikanen. Toch is het aantal universitair geschoolden dat niet meer dan $7,25 per uur opstrijkt vandaag de dag nog steeds twee keer zo hoog als in de jaren voor de crisis. In 2005 en 2006 lag het aantal op 127.000.

    CNN schrijft dat 58% van de totale banengroei in de VS sinds de crisis voor rekening komt van laagbetaalde banen. Die ontwikkeling raakt ook hoogopgeleide Amerikanen, omdat er binnen hun vakgebied niet altijd werk te vinden is en de concurrentie groot is.

    Hoge opleiding, maar laag inkomen

    Hoge opleiding, maar laag inkomen (Bron: CNN)

  • Twintig bewijzen dat Amerikaanse economie niet hersteld is

    De Amerikaanse economie groeit weer. Maar wat groeit er eigenlijk? Juist, het gross domestic product… Door de extreem lage rente wordt er weer meer geld geleend, geld dat in de economie circuleert en een illusie geeft van welvaart. Maar de volgende twintig statistieken die The Economic Collapse Blog verzamelde tonen aan dat het in werkelijkheid helemaal niet zo goed gaat met de Amerikaanse economie…

    1. Er staat ongeveer 92,9 miljoen vierkante meter aan winkelruimte leeg in de Verenigde Staten.
    2. Elektronicazaak Radio Shack gaat meer dan duizend winkels sluiten.
    3. Staples, een winkelketen voor kantoorartikelen, sluit 225 vestigingen.
    4. De omzet van de Office Depot winkels (kantoorartikelen) daalt al dertien kwartalen op rij.
    5. JC Penney (kledingzaak) draait al enige tijd slecht en zal 33 winkels sluiten.
    6. JC Penney verloor alleen in het tweede kwartaal van 2013 al $586 miljoen.
    7. Warenhuisketen Sears heeft sinds 2010 ongeveer 300 winkels gesloten en volgens CNN zullen er in de nabije toekomst nog 500 Sears en Kmart winkels sluiten.
    8. De omzet van warenhuisketen Sears daalt al 27 kwartalen op rij.
    9. Target (speelgoedartikelen) schrapt 475 banen en zal 700 openstaande posities niet meer opvullen.
    10. Kledingzaak Aéropostale gaat de komende jaren 175 winkels sluiten.
    11. Warenhuisketen Macy’s gaat vijf winkels sluiten en zal 2.500 banen schrappen.
    12. The Children’s Place gaat tussen nu en 2016 de 125 minst goed draaiende winkels sluiten.
    13. Videotheek Blockbuster heeft al haar winkels gesloten.
    14. Volgens de laatste inschatting zal de omzet van supermarkten in de VS dit jaar met 1,7% dalen, terwijl de Amerikaanse populatie groeit.
    15. McDonalds zag de omzet in de VS in januari met 3,3% dalen.
    16. Elektronicazaak American TV gaat al haar elf winkels sluiten.
    17. Wal-Mart heeft een winstwaarschuwing afgegeven. Volgens de CEO van deze winkelketen is de markt slecht en staat de economie in alle gebieden waar Wal-Mart gevestigd is onder druk.
    18. In een recent artikel op CNBC wordt gesuggereerd dat Wal-Mart 100 ‘onder de maat presterende’ filialen zou moeten sluiten in de landelijke gebieden.
    19. Winkelconsultant Howard Davidowitz verwacht dat de helft van alle winkelketens in de VS binnen vijftien tot twintig jaar zal sluiten.
    20. De voorraden in de retail sector groeiden in januari sterker dan verwacht, voornamelijk omdat de verkopen tegenvielen. De winkelverkopen kwamen uit op het laagste niveau in bijna vijf jaar, aldus Reuters.

    Amerikaanse economie blijft zwak

    De Amerikaanse economie doet het slechter dan sommige cijfers ons doen geloven. De officiële werkloosheid daalt, maar dat komt vooral doordat meer mensen stoppen met zoeken naar werk. Het aantal ontmoedigde werklozen is dit jaar gestegen naar ruim 91 miljoen en de participatiegraad staat op slechts 63%, het laagste niveau in 34 jaar. Er worden weliswaar weer banen gecreëerd, maar het zijn er niet genoeg om de werkloosheid fundamenteel omlaag te brengen. Dat komt omdat de populatie van de VS blijft groeien.

    Participatiegraad naar laagste niveau in 34 jaar

    Participatiegraad naar laagste niveau in 34 jaar (Bron: St. Louis Fed) 

    Een ander signaal dat economisch herstel tegenspreekt is het feit dat steeds meer jongeren met een academische opleiding genoegen moeten nemen met een part-time baan of met werk dat niet aansluit bij hun opleidingsniveau. En dan hebben we het nog niet eens over het grote aantal jongeren dat helemaal geen werk kan vinden.

    Ook als je het aan de Amerikanen zelf vraagt krijg je de indruk dat er geen sprake is van economisch herstel. Uit een recent onderzoek van Pew Research blijkt dat steeds minder Amerikanen hun maatschappelijke positie beschouwen als ‘middenklasse’. Was dat in 2008 nog 53% van de ondervraagden, dit jaar was dat nog maar 44%. Het percentage respondenten dat zegt tot de lagere klasse te behoren groeide in dezelfde periode van 25 naar 40 procent. Ook hier zien we dat vooral de jongere generatie pessimistischer is geworden.

    Hoe Amerikanen hun sociale positie inschatten

    Hoe Amerikanen hun sociale positie inschatten (Bron: Pew Research)

    Hoe Amerikaanse jongeren hun sociale positie inschatten

    Hoe Amerikaanse jongeren hun sociale positie inschatten (Bron: Pew Research)

  • Engelen over ongelijkheid, belastingparadijzen en schaduwbankieren

    Ewald Engelen is professor aan de Universiteit van Amsterdam. Tijdens de Broker dag op 31 januari in Den Haag hield Engelen een scherpe redevoering over de oorzaken van de financiële crisis en de rol van het Nederlandse belastingklimaat en schaduwbankenstelsel. Engelen geeft aan het begin van zijn rede aan  zo provocatief mogelijk te willen zijn. Hij stelt de toehoorders niet teleur.


    Twitter Ewald Engelen https://twitter.com/ewaldeng