Tag: gfms

GFMS: Beleggers kochten minder goud in 2014

Dit artikel verscheen eerder op de nieuwspagina van Goudstandaard.

Beleggers hebben vorig jaar minder goud gekocht dan in 2013, zo blijkt uit cijfers van Thomson Reuters GFMS. Het onderzoeksbureau publiceerde deze week haar jaarverslag over de goudmarkt in 2014 en zet de cijfers en trends op een rij. Volgens het onderzoeksbureau hebben de sterke dollar en de voornemens van de Amerikaanse centrale bank om de rente te verhogen een drukkend effect gehad op de goudprijs en de vraag naar het edelmetaal.

Vorig jaar bleef de goudprijs in dollars netto vrijwel onveranderd, maar dat was zeker niet het geval buiten de VS. Als gevolg van het stimuleringsprogramma van de ECB werd de euro aanzienlijk goedkoper ten opzichte van de dollar, met als gevolg dat de goudprijs in euro’s vorig jaar ruim 12% wist te stijgen.

Wereldwijde vraag en aanbod goud (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Minder sloopgoud
Vorig jaar kwam er door een toegenomen productie van goudmijnen meer goud op de markt, maar die toename werd grotendeels teniet gedaan door een daling van het aanbod van sloopgoud. Het aanbod van sloopgoud daalde in 2014 naar 1.125 ton, het laagste volume sinds 2007. Door de daling van de goudprijs sinds 2013 is de bereidheid om oud goud om te wisselen voor geld sterk afgenomen. Om het cijfer in perspectief te plaatsen: In zowel 2009 als 2010 kwam er ruim 1.700 ton sloopgoud op de markt.
Goudmijnen schroeven productie op
De wereldwijde goudmijnproductie steeg vorig jaar met 2,3% naar 3.133 ton, een nieuw record. De goudmijnen hebben fors weten te snijden in de kosten en hebben door de daling van de goudprijs voorrang gegeven aan de winning van ondergrondse goudvoorraden met de hoogste kwaliteit erts. De goudmijnindustrie profiteerde vorig jaar ook van een gunstig wisselkoerseffect. Ze konden hun goud verkopen in een sterke dollar, terwijl een groot deel van de productiekosten in de zwakkere lokale munt wordt afgerekend. Daardoor bleef er onder aan de streep meer geld over. Ook de daling van de olieprijs in het vierde kwartaal van vorig jaar maakte de winning van goud goedkoper. Volgens cijfers van Thomson Reuters GFMS daalden de zogeheten ‘all-in-costs’ van de goudmijnindustrie met 25% naar $1.314 per troy ounce.

Veranderingen wereldwijde productie goud (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Kostencurve goudmijnsector (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Kostenopbouw goudmijnen (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Beleggers kopen minder gouden munten en baren
Door de relatief zwakke ontwikkeling van de goudprijs toonden beleggers minder belangstelling voor het edelmetaal. Vorig jaar werd er 829 ton aan goudbaren verkocht, een daling van 40% ten opzichte van het recordvolume van 1.394 ton in 2013. Ook gouden munten waren vorig jaar minder populair dan in 2013, de wereldwijde verkoop daalde van 380 naar 251 ton. Dat is een terugval van 34%. Vooral in Aziatische markten, waar men de voorkeur geeft aan gouden sieraden, raakten het beleggingsgoud uit de gratie.
Beleggers kopen minder goud (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Beleggers kopen minder goud (Bron: GFMS Gold Survey 2015)
Ook de belangstelling voor goud-ETF’s werd iets kleiner. Vorig jaar werd er in totaal 160 ton goud geliquideerd door deze beleggingsfondsen, tegenover 880 ton in 2013. In 2013 werd de uitstroom van goud uit beursgenoteerde fondsen nog grotendeels opgevangen door een toegenomen vraag naar munten en baren, maar in 2014 lieten beide categorieen een daling zien.

Goud-ETF's ook minder populair (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Centrale banken kopen meer goud
Centrale banken laten zich minder dan beleggers beïnvloeden door prijsbewegingen. Volgens cijfers van Thomson Reuters GFMS voegde de ‘officiële sector’ in 2014 netto 466 ton aan haar reserves toe, en toename van 14% ten opzichte van het jaar daarvoor.
China grootste goudmarkt in 2014
In het jaarverslag van Thomson Reuters GFMS lezen we dat China in 2014 het meeste goud gekocht heeft, op de voet gevolgd door India. Deze uitkomst is opvallend, omdat cijfers van de World Gold Council juist suggeren dat India in 2014 de grootste goudmarkt ter wereld was. Waar dat verschil precies in zit is ons niet duidelijk. Wat belangrijker is om te weten is dat deze landen nog steeds heel veel goud kopen en daarmee een belangrijke steunpilaar zijn voor de goudmarkt. De middenklasse in China en India groeit snel en dat betekent dat een steeds grotere doelgroep zich goud kan veroorloven.

China opnieuw grootste afnemer op wereldwijde goudmarkt (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Meer informatie?
Voor meer gedetailleerde cijfers en grafieken van de wereldwijde goudmarkt verwijzen we naar het volledige 116 pagina’s tellende rapport, dat te downloaden is op de website van Thomson Reuters GFMS.

10 april 2015
Rusland was in 2014 de grootste koper van goud

Rusland heeft in een jaar nog niet eerder zoveel goud gekocht als in 2014, zo blijkt uit cijfers van Thomson Reuters GFMS. In de periode van januari tot en met november kocht de Russische centrale bank in totaal 152 ton goud bij, veel meer dan de centrale banken van andere landen die het afgelopen jaar wat goud aan hun reserves toevoegden. Sinds april kocht de Bank of Russia gemiddeld bijna 20 ton per maand, zo blijkt uit de onlangs gepubliceerde Gold Survey 2014.

“Rusland heeft de omvang en de consistentie van het goud kopen naar een hoger niveau getild door de instabiele geopolitieke situatie en de wens om minder afhankelijk te zijn van de dollar”, zo schrijft Thomson Reuters GFMS in hun nieuwste rapport over de goudmarkt. Sinds 2005 is de totale goudreserve van Rusland met een factor vier gegroeid tot een totaal van ongeveer 1.200 ton, goed voor de zesde plaats op de ranglijst van grootste goudvoorraden ter wereld. In 2005 begon Rusland actief goud te kopen, toen de totale voorraad minder dan 300 ton groot was. Tegelijkertijd liet de centrale bank de historische vaste goudkoers los en begon ze de goudreserve maandelijks naar de marktprijs te waarderen.

De volledige versie van dit artikel verscheen eerder op een partner blog.

Centrale banken blijven veel goud kopen, vooral Rusland voegde veel metaal aan reserves toe

29 januari 2015
GFMS ziet vraag naar zilver dit jaar met 7% dalen
De vraag naar zilver zal dit jaar bijna 7% lager uitvallen dan vorig jaar, zo blijkt uit de nieuwste cijfers van consultancybureau Thomson Reuters GFMS. De industriële vraag daalde met 1,8%, terwijl de vraag naar zilveren sieraden 4,4% lager uitviel. Ook kochten beleggers iets minder zilver dan vorig jaar, ondanks de stormloop op zilveren munten na de recente daling van de zilverprijs.

De totale vraag naar fysiek zilver zal dit jaar naar schatting uitkomen op 1.004,5 miljoen troy ounce, een daling van 6,7% ten opzichte van de 1.077 miljoen troy ounce in recordjaar 2013. “Aan de industriële kant van de markt is de vraag naar zilver vrij in-elastisch. Daarom speelt de investeringsvraag in de vorm van zilverbaren, zilveren munten en beleggingen in ETF’s een belangrijke rol”, zo verklaarde Andrew Leyland van onderzoeksbureau GFMS voorafgaand aan de publicatie van het laatste rapport tegenover Reuters.

De industriële vraag naar zilver daalde met 1,8% ten opzichte van vorig jaar, omdat fabrikanten steeds vaker op zoek gaan naar goedkopere alternatieven. Moderne elektronica bevat aanzienlijk minder edelmetaal dan de elektronica van jaren geleden. Omdat zilver een relatief duur metaal is proberen fabrikanten er zo min mogelijk van te gebruiken. De industriële vraag naar zilver stijgt al jaren niet meer, wat enerzijds te verklaren is door het gebruik van alternatieven en anderzijds door de economische crisis. Ook de vraag naar zilveren sieraden was lager dan vorig jaar, volgens het GFMS is er sprake van een daling van 4,4 procent. De toegenomen vraag naar zilveren munten in oktober compenseerde niet volledig voor de relatief zwakke vraag in de eerste helft van dit jaar.
- Lees verder op Goudstandaard
Vraag naar zilver dit jaar 7% lager dan in 2013
19 november 2014
Goud en zilver report (Week 20)

De goudprijs steeg de afgelopen week van €936,63 naar €944,52 per troy ounce, een winst van 0,84%. De zilverprijs klom van €447,68 naar €454,92 per kilogram, een plus van 1,62%. In dollars steeg de goudkoers van $1.288,72 naar $1.293,46 (+0,37%) en die van zilver van $19,16 naar $19,38 per troy ounce (+1,15%). De kleinere winst in dollars laat zien dat de munt iets aan terrein heeft gewonnen op de euro. Met een wisselkoers van $1,3698 blijft de Europese munt echter relatief sterk. Vergeleken met een week geleden zakte de EUR/USD met 1,05%.

Goudprijs in euro per troy ounce (Bron: Goudstandaard)

Zilverprijs in euro per kilogram (Bron: Goudstandaard)

Volatiliteit blijft laag
De financiële markten weten voorlopig geen richting te kiezen. Niet alleen blijven de prijzen van goud en zilver in een smalle bandbreedte hangen, ook onder de S&P 500 aandelenindex is de volatiliteit laag. De volgende grafiek laat dat goed zien.

Laatste grote piek in volatility index was in september 2011 (Bron: Yahoo Finance)

Het is opmerkelijk om waar te nemen dat de volatiliteit op de beurs sinds september 2011 alleen maar verder is afgenomen. Op dat moment stond de goudprijs in dollars op recordhoogte en bekommerde de markt zich over de problematische verhoging van het schuldenplafond. Alles wat er sindsdien in de wereld gebeurd is heeft weinig indruk weten te maken op de Amerikaanse beursgraadmeter. De volatiliteitsindex voor goud ziet er als volgt uit. Ook hier bespeuren we een sterk dalende trend sinds de piek van een jaar geleden.

De volatiliteit van de goudprijs (GLD) daalt nu al bijna een jaar (Bron: Yahoo Finance)

Recordhoeveelheid fysiek zilver verkocht
Beleggers kochten in 2013 een recordhoeveelheid zilver, zo blijkt uit het rapport over de zilvermarkt dat het GFMS afgelopen week publiceerde. De twee meest opvallende ontwikkelingen in de fysieke zilvermarkt waren de sterke toename in de verkopen van zilveren munten en een grote daling in het aanbod van sloopzilver. De daling van de zilverprijs in 2013 heeft blijkbaar geen negatieve invloed gehad op de attitude van beleggers ten aanzien van het edelmetaal. De daling van de zilverprijs werd in 2013 aangegrepen als een instapmoment. In de eerste drie maanden van dit jaar verkocht de US Mint bijna evenveel zilver als in dezelfde periode vorig jaar. De Perth Mint zag de verkopen van zilveren munten en zilverbaren echter teruglopen.
Einde voor de zilver fixing
Afgelopen week werden we verrast door het nieuws dat er nog dit jaar een einde komt aan de zilver fixing. Op 14 augustus zullen Deutsche Bank, HSBC en Nova Scotia voor het laatst de prijs fixen. De drie banken doen in de tussentijd onderzoek naar een mogelijk alternatief, maar dat alternatief komt er alleen als er vanuit de markt vraag naar is. Een interessante ontwikkeling waar we binnenkort meer over publiceren op Marketupdate.

18 mei 2014
GFMS: Vraag fysiek zilver naar recordniveau in 2013
De vraag naar fysiek zilver steeg in 2013 naar een recordniveau, zo schrijft Thomson Reuters GFMS in haar nieuwe Silver Survey 2014. Als gevolg van de daling van de zilverprijs werd er meer zilver gekocht, voornamelijk in de vorm van zilveren munten en baren. Vergeleken met recordjaar 2011 groeide het volume aan beleggingszilver met 15,5% naar 245,6 miljoen troy ounce, bijna een kwart van de totale vraag. Vergeleken met de 139,3 miljoen troy ounce van vorig jaar is er zelfs sprake van een stijging van 76%. Ook de vraag naar zilveren juwelen trok weer iets aan door de lagere zilverprijs. Het afgelopen jaar werd er 198,8 miljoen troy ounce zilver gebruikt voor sieraden, een stijging van 9,6%.

Vraag en aanbod in de zilvermarkt (Bron: GFMS)

Zilveren munten en baren populair
Kijken we naar de langere termijn, dan zien we dat met name beleggen in zilver een grote vlucht genomen heeft. In 2013 werd er bijna vijf keer zoveel volume aan munten en baren verkocht als in 2004. Drukken we de vraag naar zilver uit in dollars, dan is de stijging nog veel groter. De gemiddelde zilverprijs was in 2004 afgerond $6,66 per troy ounce, tegenover $23,79 in 2013. Rekenen we dat om naar het totale volume, dan komen we tot de conclusie dat er het afgelopen jaar 16,5 keer zoveel geld is omgezet in zilverbaren en munten als in 2004.

Populariteit van zilverbaren is in Westerse landen en India groter dan in China

Zilver ETF's
Het jaar 2013 kenmerkt zich ook door een verschuiving van ETF's naar fysieke munten en baren. Van 2006 tot en met 2012 werd er gemiddeld 90 miljoen troy ounce zilver per jaar aan ETF's toegevoegd, maar in 2013 droogde deze markt bijna volledig op. Net als bij goud verschoof de vraag van een papieren claimbewijs naar het fysieke bezit van edelmetaal. Toch waren de zilver-ETF's populairder dan de goud-ETF's, want die zagen het afgelopen jaar honderden tonnen goud uit hun voorraden wegstromen. Voor zilver blijven de voorraden constant.

Zilver-ETF's minder populair

Industrie
De industrie gebruikt de laatste jaren steeds minder zilver, ondanks het feit dat het aantal toepassingen voor het edelmetaal blijven toenemen. In 2013 werd er 586,6 miljoen troy ounce gebruikt door deze sector, een daling van 6,11% ten opzichte van 2011. De industrie gebruikt ongeveer de helft van het wereldwijde aanbod aan zilver. Het edelmetaal heeft antibacteriële eigenschappen, maar is daarnaast ook een zeer goede geleider en reflector. Dat de industrie de laatste jaren toch minder zilver gebruikt is enerzijds te verklaren door een relatief zwakke economie (minder vraag) en anderzijds door bezuiniging van fabrikanten. De enorme stijging van de zilverprijs in 2011 kan voor veel bedrijven reden zijn geweest om te besparen op het zilver. Bijvoorbeeld door apparaten minder robuust in elkaar te zetten of door substituten met minder goede eigenschappen te gebruiken. Zo bevat een moderne iPhone maar een fractie van de hoeveelheid zilver die in toestellen van meer dan tien jaar geleden zit. Dat geldt ook voor andere elektronica en voor zonnepanelen.

Industrie gebruikt minder zilver, terwijl beleggers steeds meer kopen

Aanbod
Als gevolg van de dalende zilverprijs kwam er minder zilver op de markt. Hoewel zilvermijnen hun productie ieder jaar weten te verhogen,bereikte het aanbod van sloopzilver het laagste niveau in tenminste negen jaar tijd. Werd er in 2012 nog 252,6 miljoen troy ounce aan sloopzilver op de markt gebracht, in 2013 was dat nog maar 191,8 miljoen troy ounce (-24%). De zilvermijnen produceerden in totaal 819,6 miljoen troy ounce in 2013, een stijging van 3,4% ten opzichte van vorig jaar. Vergeleken met het jaar 2004 is de mijnbouwproductie van zilver al met 33,5% gestegen.

De productie van zilvermijnen is sinds 2004 met ruim 33% gestegen

Prijsontwikkeling zilver in 2013

Lees meer GFMS publicaties op Marketupdate:
15 mei 2014
GFMS: Platina en palladium duurder in 2014

De prijs van platina zal dit jaar stijgen naar meer dan $1.700 per troy ounce, terwijl de prijs van palladium dit jaar een nieuw recordniveau van $940 per troy ounce zal bereiken. Dat schrijft Thomson Reuters GFMS in haar vandaag gepubliceerde Platinum and Palladium Survey 2014. Door stakingen in de Zuid-Afrikaanse platinamijnen zal de productie van dit edelmetaal naar verwachting lager uitvallen, terwijl de vraag naar het metaal bij beleggers zal toenemen. Als gevolg hiervan voorziet het GFMS in 2014 een tekort van 700.000 troy ounce platina. Ook in de markt voor palladium verwachten analisten van het GFMS een tekort, omdat de productie van de mijnen afneemt.

Platina
Het wereldwijde aanbod van platina groeide vorig jaar met 2,8% door een stijgende productie van mijnen en door een toename in recycling van katalysatoren. De groei werd ietwat getemperd door een kleiner aanbod van platina uit de smelt van oude juwelen. Wereldwijd daalde de vraag naar platina met 4,7%, een daling die toegeschreven kan worden aan de glas- en de petroleumindustrie. De mijnbouwproductie van platina vindt grotendeels plaats in Zuid-Afrika. In 2013 werd bijna 72% van al het platina in dit land uit de grond gehaald. Daarmee is de markt voor platina erg gevoelig voor schommelingen. Door stakingen heeft de productie van het edelmetaal in veel Zuid-Afrikaanse platinamijnen enige tijd stilgelegen, waardoor het aanbod op de wereldmarkt krapper werd.

Stakingen in Zuid-Afrika zetten productie platina onder druk

Meeste platina wordt geproduceerd in Zuid-Afrika
De krapte op de platinamarkt werd in 2013 versterkt door beleggers, die vorig jaar massaal in platina-ETF's stapten. De gecombineerde positie van de ETF's groeide vorig jaar met 55% naar een totaal van 2,53 miljoen troy ounce. Beleggers die platina kopen doen dat omdat ze verwachten dat de tekorten tot hogere prijzen zullen leiden. Het resultaat was een groot tekort, zoals op onderstaande tabel goed te zien is.

Overzicht platina markt sinds 2004

Katalysatoren

Platina wordt voornamelijk gebruikt voor katalysatoren van verbrandingsmotoren. Deze markt liet het afgelopen jaar groei zien in China en Noord-Amerika, maar die groei werd volkomen teniet gedaan door een dalende vraag vanuit Europa. Door de stijging van de platinaprijs wordt palladium vaker als alternatief gebruikt. Ook worden er steeds meer katalysatoren gemaakt waar helemaal geen platina en palladium meer in verwerkt zitten.

Katalysatoren gebruiken steeds vaker palladium in plaats van platina

In de chemiesector groeide de vraag naar platina met 14% naar het hoogste niveau ooit gemeten. Zoals gezegd daalde de vraag naar platina vanuit de petroleum- en glasindustrie. De vraag naar platina voor juwelen steeg het afgelopen jaar met 1% naar ongeveer 2,29 miljoen troy ounce, een stijging die werd afgeremd door een zwakke vraag naar platina sieraden vanuit de Aziatische markt. Zoals de cijfers uit de tabel laten zien wordt maar een fractie van het wereldwijde aanbod van platina gekocht door beleggers. Wel werd deze fractie vorig jaar substantieel groter. De volgende grafiek laat zien hoeveel platina er in ETF's zit.

Platina ETF's zijn in 2013 sterk gegroeid

Palladium
Het wereldwijde aanbod van palladium groeide in 2013 met 1,8%, een groei die voornamelijk gedreven werd door recycling van autokatalysatoren. De toename in recycling viel een dalende mijnbouwproductie van palladium op. De vraag naar dit edelmetaal groeide het afgelopen jaar met slechts 0,2%, een groei die gedreven werd door de chemiesector en door de auto-industrie. De groei uit deze sectoren ving een dalende vraag naar palladium voor juwelen op, aldus het GFMS. De volgende tabel laat het totale aanbod en de totale vraag naar palladium zien sinds 2004.

Overzicht palladium markt sinds 2004
Driekwart van de wereldwijde mijnbouwproductie van palladium is afkomstig uit Rusland en Zuid-Afrika. Noord-Amerika produceert 15% en de rest van de wereld neemt de resterende 10% voor haar rekening. In een grafiek ziet dat er als volgt uit. Zoals u ziet stijgt de productie van zowel platina als palladium al jaren niet meer, ondanks de sterk gestegen prijzen van beide edelmetalen.

Wereldwijde productie van palladium

Tekorten

De markt voor palladium kampt al jaren met tekorten, want 2013 was het zevende jaar op rij waarin de vraag groter was dan het aanbod. Het tekort is met 1,03 miljoen troy ounce ook niet eerder zo groot geweest. De tekorten worden opgevangen met strategische voorraden van palladium, die volgens het GFMS een omvang hebben van naar schatting 8,8 miljoen troy ounce. Die voorraad is voldoende om de markt nog elf maanden van palladium te voorzien. Ook in de ETF's zitten veel bovengrondse voorraden. De volgende grafiek laat zien dat het ongeveer 2 miljoen troy ounce is.

Palladium ETF's groeien de laatste jaren minder snel

Overzicht
In het Platinum and Palladium Survey 2014 staan nog veel meer cijfers over de markt voor platina en palladium. Dit rapport kunt u raadplegen via de website van het GFMS. We sluiten af met een grafiek waarin de koersontwikkeling en de belangrijkste gebeurtenissen in de markt van het afgelopen jaar zichtbaar zijn. Klik op de grafiek voor een leesbare versie.

Overzicht: Wat gebeurde er op de markt voor platina en palladium?

Lees ook onze samenvatting van het GFMS rapport over de goudmarkt

2 mei 2014
GFMS: Vraag naar fysiek goud bereikte recordniveau in 2013

De vraag naar fysiek goud bereikte het afgelopen jaar een all-time high van 4.957 ton, zo schrijft Thomson Reuters GFMS in haar nieuwste Gold Survey voor 2014. De vraag naar gouden juwelen steeg met 18,16% naar 2.361 ton, terwijl de vraag naar gouden munten en goudbaren 31% hoger uitviel dan een jaar geleden op 1.778 ton. Centrale banken kochten 24,8% minder goud dan vorig jaar, de teller bleef steken op 409 ton.

De daling van de goudprijs heeft volgens het GFMS een belangrijke bijdrage geleverd aan de toegenomen vraag naar fysiek goud. Met name in Azië, maar ook in andere delen van de wereld, stond men na de beruchte prijsdaling van een jaar geleden in de rij om fysiek goud te kopen. Vooral in prijsgevoelige markten, zoals China, India, Zuidoost-Azië, Turkije en het Midden-Oosten explodeerde de vraag naar goud in het tweede kwartaal van 2013, zo schrijft het GFMS in haar nieuwste rapport. Ook juwelen met een hoge zuiverheid waren in trek, omdat die naast een decoratieve functie ook een soort spaarfunctie vervullen.

De goudhonger in Midden-Oosten en het Verre Oosten werd gestild met een hogere productie van goudmijnen en een groot aanbod van goud uit ETF's. Marketupdate vat de belangrijkste cijfers en conclusies uit het rapport samen. Eerst een terugblik op de ontwikkelingen in de goudmarkt in 2013, samengevat in cijfers en in een grafiek.

Vraag en aanbod goud sinds 2004

Wat bewoog de prijs van goud in 2013?

Aanbod

Goud ETF's
Door de prijsdaling van vorig jaar deden veel beleggers hun positie in goud weer van de hand. Het GLD ETF zag vorig jaar 880 ton goud uit de kluis verdwijnen. Omdat de aandelen GLD tegen een discount verhandeld werden ten opzichte van de goudprijs zagen de grote banken een winstgevende mogelijkheid tot arbitrage. Ze kochten de aandelen van beleggers en wisselden deze in voor fysiek goud uit de kluis van het ETF.
Goudmijnen
Volgens Thomson Reuters GFMS werd er het afgelopen jaar 3.022 ton goud geproduceerd door goudmijnen, een stijging van 6% vergeleken met een jaar eerder. China, Canada en de Dominicaanse Republiek leverden een belangrijke bijdrage aan de hogere productie, want deze landen wisten hun productie met meer dan 20 ton op te schroeven. Nieuwe projecten in de Dominicaanse Republiek, Boerkina Faso, Indonesië, Brazilië en Canada wisten de goudproductie stuk voor stuk met meer dan 5 ton te verhogen. De toegenomen productie van goudmijnen lijkt onverwachts, omdat het delven van goud door de lagere goudprijs veel minder winstgevend is geworden. Dat de productie vorig jaar toch met 6% steeg naar een nieuwe record komt omdat er vorig jaar veel grote mijnbouwprojecten operationeel werden. Die projecten zaten al enige tijd in de pijplijn en begonnen vorig jaar met grootschalige productie. Toch heeft de mijnbouwsector een hogere goudprijs nodig, want de huidige prijs van ongeveer $1.300 per troy ounce is onvoldoende om op lange termijn kostendekkend te opereren. Volgens Thomson Reuters GFMS stegen de all-in kosten van goudmijnen (inclusief afschrijvingen) in 2013 naar $1.620 per troy ounce, een stijging van maar liefst 27% ten opzichte van een jaar eerder. Wanneer de afschrijvingen niet worden meegenomen in het kostenplaatje volstaat een goudprijs van $1.205 per troy ounce. De actuele goudprijs van $1.300 per troy ounce is voldoende om de mijnen operationeel te houden, maar is te laag om op langere termijn de productie op peil te houden. Daarvoor zijn nieuwe investeringen nodig die veel geld kosten.

De meeste BRICS-landen schroefden productie goudmijnen op

Sloopgoud
De toegenomen productie van goudmijnen en het aanbod van goud uit ETF's vangt een forse daling in het aanbod van sloopgoud op. Door de grote prijsdaling van vorig jaar bracht men wereldwijd 22% minder sloopgoud naar de 'cash for gold' winkels en de juweliers. Het wereldwijde aanbod van sloopgoud kwam vorig jaar uit op ongeveer 1.280 ton, het laagste niveau sinds 2007. In opkomende markten daalde het aanbod van sloopgoud met 17%, in Noord-Amerika en Europa registreerde Thomson Reuters GFMS een daling van respectievelijk 24% en 29%. Het is dan ook niet geheel onverwacht dat meer cash for gold winkels vorig jaar hun deuren sloten.

Aanbod sloopgoud daalde in 2013 met 22%

Vraag

Juwelen
Zoals gezegd is de vraag naar juwelen vorig jaar met ruim 18% toegenomen. Deze groei werd voornamelijk gedreven werd door de Aziatische markt, waar de vraag naar juwelen met maar liefst 40% toenam. In China werd 871 ton goud gebruikt voor de productie van nieuwe sieraden, waarmee het land India voorbij streeft als grootste producent van gouden juwelen. De World Gold Council schreef eerder deze week dat met name 24 karaat sieraden erg populair zijn geworden in China. Deze sieraden worden niet alleen gekocht als versiering, maar ook als een vorm van spaargeld dat niet aan inflatie onderhevig is. De juweliers in India zullen met minder vreugde op 2013 terugkijken, want door quota en importheffingen was het moeilijk om aan voldoende goud te komen. Het gevolg was dat er vorig jaar in India zelfs 2% minder gouden sieraden verkocht werden dan in 2012. In Westerse markten wordt de vraag naar gouden sieraden veel minder sterk beïnvloedt door ontwikkelingen in de goudprijs. In de VS steeg de productie van gouden sieraden met 14% naar een bescheiden 61 ton. In Europa steeg de productie in 2013 met slechts 4%.

China passeert India als grootste goudmarkt

Munten en baren
De vraag naar goudbaren steeg vorig jaar met 33% en bereikte daarmee het hoogste niveau dat ooit gemeten werd door Thomson Reuters GFMS. De vraag naar officiële gouden munten groeide in 2013 zelfs met 43% en bereikte daarmee eveneens een recordniveau. Vooral in Turkije zag men de verkoop van gouden munten in 2013 sterk toenemen. De vraag naar imitatiemunten en medailles ging met 8% omlaag, maar blijft met 104 ton goud nog steeds op ene relatief hoog niveau.

Turkije produceerde in 2013 meeste gouden munten

Vraag naar goudbaren en gouden munten blijft stijgen

Centrale banken
Sinds het uitbreken van de financiële crisis hebben ook centrale banken weer interesse gekregen in goud. Van netto verkopers zijn centrale banken nu netto kopers van goud geworden. Die trend houdt tot op de dag van vandaag aan, al werd er in het afgelopen jaar iets minder goud gekocht dan in recordjaar 2012. In dat jaar kochten centrale banken gezamenlijk 544 ton goud. In 2013 zakte dat terug tot 409 ton, nog steeds een significante hoeveelheid. De grootste koper was Rusland, dat vorig jaar 77 ton goud aan haar reserve toevoegde en daarmee de grens van 1.000 ton goud wist te passeren.
Vooruitzicht 2014
Ondanks een korte opleving in de goudprijs eerder dit jaar blijft de consensus in de markt dat de prijs van goud de komende tijd zal blijven dalen. Door de tapering en door stijgende rentes wordt het minder interessant om goud aan te houden in de portefeuille, zeker als de economie weer begint te groeien. Thomson Reuters merkt op dat goud zich zelden wat aantrekt van de algemene verwachtingen van analisten en dat we om die reden nog een slag om de arm moeten houden. Het afgelopen jaar heeft ons geleerd dat er bij een daling van de goudprijs veel vraag is naar fysiek goud, vooral rond het $1.200 niveau. De tijd zal leren of die explosieve stijging van de vraag in het tweede kwartaal van 2013 eenmalig was of niet. Alle factoren meegenomen komt Thomson Reuters GFMS tot het oordeel dat de goudprijs dit jaar opnieuw zal dalen, tot een gemiddelde van $1.225 per troy ounce. Er is een sterke schok nodig om de goudprijs weer terug te brengen op de hoge niveaus van 2011 en 2012, zo lezen we in de Gold Survey 2014. De analisten van Thomson Reuters denken dat de goudmarkt de komende tijd uit twee hoeken steun zal krijgen. Als eerste verwacht men herstel van de Indiase goudmarkt, omdat er plannen zijn om de restricties op de import van goud te versoepelen. De tweede steunpilaar is de kostprijs van goudmijnen. Die ligt momenteel op $1.205 per troy ounce (exclusief afschrijvingen). Blijft de goudprijs beneden dat niveau, dan komt het aanbod van nieuw goud onder druk te staan. Bij een gelijkblijvende vraag naar goud geeft dat een opwaartse druk op de prijzen. Het volledige rapport van Thomson Reuters GFMS bevat nog veel meer interessante grafieken. Wilt u het volledige rapport lezen, registreert u zich dan op de website van Thomson Reuters GFMS.

17 april 2014
GFMS: “Vraag fysiek goud 33% groter dan vorig jaar”

De vraag naar goudbaren en gouden munten was het afgelopen jaar 33% groter dan in 2012, zo blijkt uit het jaarverslag over de goudmarkt van Thomson Reuters GFMS. Verder zien we dat er het afgelopen jaar over de hele linie meer fysiek edelmetaal verhandeld is dan in 2012. Zo steeg het aanbod door toegenomen productie van goudmijnen en doordat speculanten hun posities in het edelmetaal afbouwden. De vraag naar het gele metaal nam toe door de grote prijsdaling van het afgelopen jaar, waardoor koopjesjagers over de hele wereld meer munten, baren en sieraden kochten. De kooplust was het grootst in Zuid-Oost Azië, maar ook in andere delen van de wereld werd er meer fysiek goud gekocht.

Het 44 pagina's tellende rapport (PDF) staat vol met cijfers en grafieken over de goudmarkt. In dit artikel nemen we de hoofdlijnen uit het rapport over, aangevuld met relevante grafieken en tabellen.

Vraag en aanbod fysiek goud

Productie goudmijnen neemt toe
Als eerste kijken we naar de productie van de goudmijnen. Die steeg volgens Thomson Reuters GFMS van 2.864 ton in het jaar 2012 naar 2.982 ton in het afgelopen jaar, een stijging van 4%. Als we verder inzoomen op deze cijfers zien we dat de productie in de Canada, Rusland, China en Australië ligt steeg, terwijl die in de Verenigde Staten en Zuid-Afrika juist iets daalde. De kleine verandering in de productie van mijnen laat zien dat de markt relatief inelastisch is. Het kost immers veel tijd om de productie op te schalen. Ook moeten mijnen steeds meer nieuwe bronnen zoeken, omdat grote ontdekkingen en bronnen met een hoge ertskwaliteit steeds minder vaak voorkomen.

Productie goudmijnen per regio

In welke landen stijgt de productie?

De mijnen hebben in 2013 erg hun best gedaan om de kosten omlaag te brengen. Hieronder ziet u de kostencurve van alle mijnen in de wereld. Zoals u ziet zijn er bij de huidige goudprijs al een klein aantal mijnen die verlies draaien. Zou de prijs nog verder dalen, bijvoorbeeld naar $1.000 per troy ounce, dan komen veel meer mijnen in de problemen. De tabel onder de grafiek laat zien dat de mijnen er in geslaagd zijn de gemiddelde productiekosten weer onder de $1.000 per troy ounce te brengen.

Kostencurve goudmijnen wereldwijd

Productiekosten mijnen per regio sinds 2012

Productiekosten goudmijnen per regio sinds 2009

Productie van de tien grootste goudmijnen

Aanbod sloopgoud daalt
Het aanbod van sloopgoud is in 2013 met 14% afgenomen naar 1.371 ton. Door de daling van de prijs is de bereidheid om oude munten en sieraden in te leveren lager, een ontwikkeling die we terug zien in de cijfers. In elke regio zagen we deze ontwikkeling terug, zoals onderstaande grafiek laat zien.

Aanbod sloopgoud per regio

Fysiek goud blijft populair
Het GFMS zag de vraag naar gouden munten en baren, de zogeheten 'retail investment', het afgelopen jaar sterk stijgen. In 2013 ging er 1.338 ton aan fysiek metaal over de toonbank voor particuliere aankopen, een stijging van 33% ten opzichte van de 1.007 ton in 2012. Ook de vraag naar juwelen steeg, omdat juwelen in veel niet-Westerse markten met hetzelfde doel gekocht worden als zuivere munten en baren. De vraag naar juwelen steeg in 2013 met 13% naar 2.198 ton. Van al het fysieke goud dat in 2013 gekocht werd was 46% in de vorm van sieraden. In gewicht was het zelfs het hoogste niveau sinds 2008. Vooral in Azië werden er veel sieraden gekocht in 2013, met name na de beruchte prijsdaling van midden april. In China was de vraag naar gouden juwelen in 2013 voor het eerst sinds tijden zelfs groter dan in India (724 versus 613 ton). Als we China niet mee rekenen is de stijging van de vraag naar sieraden nog maar 5,6%.

Vraag naar munten en baren per regio

Gouden munten

De productie van gouden munten steeg vorig jaar naar een recordniveau van 285 ton, een stijging van 34% ten opzichte van vorig jaar. De grootste producent van gouden munten was niet de VS, maar Turkije. Onderstaande grafiek laat zien dat er vooral in het afgelopen jaar veel meer munten geslagen werden in Turkije, maar liefst 84 ton. China is de tweede grootste producent van gouden munten met een productie van 39 ton aan geel edelmetaal in 2012 en 37 ton in het afgelopen jaar. De productie van munten verdubbelde in Turkije, maar ook in andere landen zag men een sterke toename in de vraag naar gouden beleggingsmunten. Bijvoorbeeld in de VS (+24%), Canada (+41%), Oostenrijk (+55%) en Australië (+55%).

Productie gouden munten in Turkije en de VS

Fysiek goud versus ETF's

Centrale banken kopen goud
Centrale banken blijven nog steeds edelmetaal kopen, al zijn ze in 2013 wel iets voorzichtiger geworden. Kochten centrale banken in 2012 nog een recordhoeveelheid van ongeveer 544 ton geel metaal, in het afgelopen jaar was dat naar schatting 359 ton. Dat is een daling van 34%. Toch kopen centrale banken nog steeds veel goud, wanneer we dat in historisch perspectief plaatsen. Al sinds 2010 zijn centrale banken netto kopers van het edelmetaal, ter diversificatie van hun buitenlandse reserves. De landen die verkopen doen dat slechts mondjesmaat, bijvoorbeeld om verzamelmunten te laten slaan.
Centrale banken blijven kopen

Premies stijgen
De premies op het gele metaal zijn in 2013 van tijd tot tijd ook sterk gestegen. Na de koersdaling van goud in april schoot de premie op de Indiase markt omhoog tot meer dan $80 per troy ounce. In China piekte de premie iets later op $40 per troy ounce. Dat zijn ongekend hoge premies, veroorzaakt door een tijdelijke tekort aan fysiek goud. Toen de vraag weer wat omlaag ging zakte ook de premie in China. In India is de premie alleen maar verder gestegen, als gevolg van een importquotum en hoge invoerheffingen. Op het hoogtepunt betaalde men omgerekend $200 bovenop de spotprijs voor een troy ounce fysiek goud.

Premie op fysiek goud in India en China

ETF's raken uit de gratie
Ook deze ontwikkeling hebben we al meerdere malen besproken. Volgens het GFMS hebben goud-ETF's in 2013 in totaal 880 ton edelmetaal geliquideerd, een reusachtige daling. Beleggers verkochten aandelen van de ETF's, banken kochten die aandelen op en haalden vervolgens fysiek goud weg uit de kluizen van de ETF's. We blijven deze ontwikkeling op de voet volgen. In 2013 waren ETF's een belangrijke bron van goud, maar het is de vraag of er in 2014 opnieuw zoveel uit ETF's gehaald kan worden.
ETF's liquideren posities

24 januari 2014
Ondergrondse goudreserve raakt niet zo snel op!

Veel ‘experts’ in de goudmarkt beweren dat de ondergrondse goudreserves binnen afzienbare tijd op zullen raken. Goudmijnen halen jaarlijks ongeveer 2.500 ton goud uit de grond en moeten steeds meer moeite doen om het gele edelmetaal boven te krijgen. Al jaren daalt de gemiddelde opbrengst van een goudmijn (uitgedrukt in aantal grammen goud per ton), waardoor de productiekosten steeds hoger worden. Maar hoeveel goud kunnen goudmijnen nog uit de aardkorst halen? Hierover bestaat een onjuiste theorie die nog te vaak wordt aangehaald…

US Geological Survey
Om die vraag te beantwoorden pakt men doorgaans de cijfers van de US Geological Survey (USGS). Die houden jaarlijks bij hoe groot de goudreserves zijn die goudmijnen over de hele wereld geïdentificeerd hebben, maar nog niet hebben opgegraven. Dit is zeg maar de goudvoorraad waar de goudmijnen uit putten. In het laatste rapport van de USGS wordt de wereldwijd beschikbare ondergrondse goudvoorraad geschat op 52.000 metrische ton goud. Sommige analisten in de goudmarkt pakken de calculator erbij en rekenen vervolgens uit dat die 52.000 ton gelijk staat aan minder dan 20 jaar productie, omdat de goudmijnen de afgelopen jaren iets meer dan 2.500 ton goud per jaar uit de grond hebben gehaald. Daaruit volgt een foutieve conclusie dat de economisch rendabele goudvoorraden onder de grond binnen afzienbare tijd op zullen raken. We zullen uitleggen waarom deze simpele rekensom misleidend is...
Wat zijn reserves?
Zoals gezegd komt het getal van 52.000 ton goud uit het laatste rapport van de USGS. Dit cijfer is opgebouwd uit alle goudreserves die goudmijnen over de hele wereld geïdentificeerd hebben en die ze in de komende jaren op zullen graven. Ieder jaar wordt deze schatting aangepast, enerzijds omdat deze goudreserves aangeboord worden door de goudmijnen en anderzijds omdat er steeds nieuwe ontdekkingen worden gedaan. Dat betekent dat de 52.000 ton aan ondergrondse reserves slechts een momentopname is die van tijd tot tijd kan veranderen. We baseren ons op dit document van de USGS, waarin de werkelijke definitie van reserves wordt gegeven. We citeren uit het document en hebben enkele belangrijke passages dikgedrukt gemaakt:
"Reserves data are dynamic. They may be reduced as ore is mined and/or the extraction feasibility diminishes, or more commonly, they may continue to increase as additional deposits (known or recently discovered) are developed, or currently exploited deposits are more thoroughly explored and/or new technology or economic variables improve their economic feasibility. Reserves may be considered a working inventory of mining companies’ supply of an economically extractable mineral commodity. As such, magnitude of that inventory is necessarily limited by many considerations, including cost of drilling, taxes, price of the mineral commodity being mined, and the demand for it. Reserves will be developed to the point of business needs and geologic limitations of economic ore grade and tonnage. For example, in 1970, identified and undiscovered world copper resources were estimated to contain 1.6 billion metric tons of copper, with reserves of about 280 million metric tons of copper. Since then, about 400 million metric tons of copper have been produced worldwide, but world copper reserves in 2011 were estimated to be 690 million metric tons of copper, more than double those in 1970, despite the depletion by mining of more than the original estimated reserves."
De USGS geeft in deze passage het voorbeeld van koper. Met de technieken van 1970 werd er wereldwijd een ondergrondse reserves van 280 miljoen ton koper geïdentificeerd, maar sindsdien is er meer dan 400 miljoen ton koper uit de grond gehaald. Dat is meer dan de reserves die toen bekend waren! In 2011 werd de ondergrondse reserve van koper geschat op 690 miljoen ton, meer dan een verdubbeling van de reserves zoals die in 1970 gerapporteerd werden!
Hoeveel goudreserves zitten er onder de grond?
De manier waarop de USGS de ondergrondse reserve van koper rapporteert is niet anders dan de manier waarop die voor goud wordt vastgesteld. Zo lang er meer nieuwe ontdekkingen zijn dan er goud uit de grond wordt gehaald kan ook de opgegeven goudreserve toenemen. We pakken de cijfers van de USGS erbij en komen tot de volgende grafiek.

Ondergrondse goudreserves raken niet op

Zoals u ziet zijn de ondergrondse goudreserves de laatste jaren niet op geraakt. Blijkbaar worden er nog steeds voldoende nieuwe ontdekkingen gedaan om te compenseren voor het volume dat de goudmijnen jaarlijks uit de grond halen. Alleen op basis van deze cijfers van de USGS kunnen we al de conclusie trekken dat de rekensom van 52.000 ton goud gedeeld door de jaarlijkse goudmijnproductie onjuist is. Zou dit rekensommetje wel kloppen, dan zouden de goudmijnen nu al geen goud meer kunnen vinden.

We illustreren de denkfout aan de hand van een denkbeeldige grafiek. We beginnen in 1996 met een ondergrondse goudreserve van 44.000 ton en trekken daar ieder jaar de productie van goudmijnen van af. Zoals u ziet is het goud volgens deze foutieve redenering al in 2013 volledig gemijnd. Niets is minder waar...

Deze grafiek toont de denkfout aan ten aanzien van ondergrondse goudreserves

Goud raakt niet op

Door nieuwe technieken kunnen goudmijnen steeds meer goud uit de grond halen, ondanks dat de ertskwaliteit ieder jaar slechter wordt. De volgende grafiek is gebaseerd op de jaarlijkse productie van goudmijnen vanaf het jaar 1900, zoals die bij de USGS bekend is. Zoals u ziet is de goudproductie door de decennia heen sterk toegenomen. Volgens het GFMS hebben goudmijnen nog nooit zoveel goud uit de grond gehaald als in 2013, namelijk 2.917 ton. Van een schaarste aan ondergrondse goudreserves lijkt voorlopig nog geen sprake, ondanks het feit dat grote goudontdekkingen steeds schaarser worden.

Jaarlijkse goudproductie vanaf 1900

Goud wordt steeds minder schaars

Omdat goud niet vergaat neemt de totale hoeveelheid bovengronds goud alleen maar toe. Goud verandert van vorm (sieraden, elektronica, munten, baren) en wisselt wel eens van eigenaar, maar het metaal blijft altijd aanwezig. Vergelijk het met een pokertafel, waarbij alle fiches op tafel blijven en er ieder jaar een paar nieuwe fiches in circulatie worden gebracht. Bovengronds goud wordt iedere jaar dus een beetje minder schaars.

Het is niet de schaarste die goud waardevol maakt, want de totale goudvoorraad is vele malen groter dan de jaarlijkse vraag naar goud (hoge stock to flow ratio). Zou goud alleen maar een grondstof zijn voor de industrie, dan zou de prijs volgens de wet van vraag en aanbod compleet in elkaar moeten storten. De volgende grafiek geeft een schatting van de totale bovengrondse goudvoorraad sinds 1900 en is gebaseerd op de jaarlijkse goudmijnproductie volgens de USGS. Het beginpunt in het jaar 1900 is gebaseerd op de aanname dat er vandaag de dag 170.000 ton bovengronds goud bestaat.

Goud raakt niet op, het wordt ieder jaar minder schaars

Conclusie

Met dit artikel hebben we de denkfout in een veelgebruikte analyse proberen bloot te leggen. De reserves die de USGS rapporteert voor goud en voor tal van andere grondstoffen is geen absoluut totaal, maar een relatief cijfer dat van jaar tot jaar kan veranderen op basis van mijnbouwproductie en nieuwe ontdekkingen. De geïdentificeerde ondergrondse goudreserve is op dit moment 52.000 ton, maar dat cijfer schommelt al bijna twee decennia tussen de 40.000 en 52.000 ton...

Laten we dus terughoudend zijn met uitspraken over wanneer bepaalde grondstoffen op raken, want dat valt in elk geval niet af te leiden uit de cijfers van de USGS. Het voorbeeld van koper spreekt nog meer tot de verbeelding. In 2011 waren de bekende ondergrondse reserves twee keer zo groot als in 1970, terwijl er in de tussentijd volop koper gemijnd werd. Waarschijnlijk is er ook veel meer goud onder de grond dan die 52.000 ton die nu bij ons bekend zijn. Maar zolang dat goud mondjesmaat wordt opgegraven heeft die 'verwatering' van bovengronds goud geen negatief effect op de waarde. Goud ontleent haar waarde blijkbaar niet aan schaarste...

8 januari 2014
Zeven grafieken van de goudmarkt
Thomson Reuters GFMS publiceerde onlangs haar eigen rapport over de ontwikkelingen op de goudmarkt in de eerste helft van 2013. Het rapport is 44 pagina’s dik en is net als de verslagen van de World Gold Council (zie ook ons World Gold Council dossier) gevuld met interessante grafieken. Voor de lezers van Marketupdate hebben we acht grafieken geselecteerd die ontwikkelingen op de goudmarkt goed in kaart brengen. Uiteraard bevat het rapport nog veel meer interessante cijfers en grafieken van de goudmarkt.
- Download hier het volledige rapport van Thomson Reuters GFMS.
Explosieve vraag naar goud komt met name uit de opkomende markten

Wereldwijde productie van goudmijnen stabiliseert al jaren

Aanbod sloopgoud was in de eerste helft van dit jaar 14% lager dan een jaar geleden

Centrale banken verkopen sinds 2011 vrijwel geen goud meer

Steeds minder goudmijnen hedgen hun positie

Op welke continenten is de goudwinning het goedkoopst?

Slechts een klein gedeelte van alle goudmijnen is niet meer rendabel door de prijsdaling van goud

De twintig landen met de grootste goudmijnproductie
20 september 2013