Tag: merkel

  • Italiaanse premier Renzi: “Brexit is ramp voor Verenigd Koninkrijk”

    De Italiaanse premier Matteo Renzi verwacht dat de Britse premier David Cameron met de Europese regeringsleiders overeenstemming zal bereiken over een anti-‘Brexit’ deal, zo bericht Bloomberg. Volgende week overleggen de landen van de EU met Groot-Brittannië over de voorwaarden die laatstgenoemde stelt om binnen de EU te blijven.

    David Cameron wil van Europa de zekerheid krijgen dat zijn land de komende vier jaar geen bijdrages aan Europa hoeft te leveren voor het opvangen van vluchtelingen. Ook wil hij dat er meer zeggenschap blijft bij de landelijke parlementen van de lidstaten en dat de Britse financiële sector afgeschermd blijft van Europees toezicht.

    “Brexit rampzalig voor Verenigd Koninkrijk”

    Renzi ziet het als een plicht de Britse premier te ondersteunen, omdat een mogelijke ‘Brexit’ naar zijn oordeel “rampzalig zal zijn voor het Verenigd Koninkrijk”. Hij verwacht dat er tijdens het Europese topoverleg van 18 en 19 februari een akkoord bereikt zal worden. Cameron zoekt de steun van meer Europese regeringsleiders voor het voorstel dat EU-president Donald Tusk op tafel heeft gelegd.

    Matteo_Renzi“De brief van Tusk is een goed compromis, omdat David Cameron iets gekregen heeft waar hij om vroeg. Dit is een belangrijke verandering voor de EU”, zo verklaarde de Italiaanse premier. “We kunnen het ons niet permitteren dat een gebrek aan overeenstemming een Brexit veroorzaakt.” Ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel is bereid de Britten tegemoet te komen, zodat ze binnen de EU kunnen blijven.

    Vluchtelingencrisis

    Volgens de Italiaanse premier zijn de twee belangrijkste thema’s waar Europa de komende twaalf maanden een oplossing voor moet vinden het vluchtelingenprobleem en economische situatie. Italië heeft samen met Griekenland de zwaarste last gedragen van de grootste vluchtelingencrisis sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. “We moeten een overeenkomst bereiken met Afrikaanse landen over de terugkeer van deze vluchtelingen. We moeten in die landen investeren en infrastructuur ontwikkelen.”

    Volgens Renzi moeten Europese landen stoppen met het agressief bezuinigen en juist aansturen op een stimulerend fiscaal beleid dat inzet op investeringen en economische groei.

  • Griekse les voor mevrouw Merkel

    Het is niet eens zo lang geleden dat Duitse politici parmantig de crisis als passé verklaarden. De uitslag van de Griekse verkiezingen heeft hen hardhandig met de neus op de feiten gedrukt. De ellende is nog lang niet voorbij en het is volstrekt onduidelijk wat nog komen gaat. Het dood verklaren van de crisis was een typisch geval van misplaatste arrogantie. Al lang voor de Griekse verkiezingen was het ieder die wilde zien duidelijk dat het Duitse recept voor crisisbestrijding niet werkte. Het recept luidde dat gedwongen bezuinigingen zouden leiden tot compensatie voor de vraaguitval. Uiteindelijk echter raakt een land van de regen in de drup, omdat door de krimp van de economie de schuld als percentage van het bruto binnenlands product alleen maar toeneemt.

    greece-election

    Griekenland in verzet

    Natuurlijk waren er eerder tekenen aan de wand, maar mevrouw Merkel meende die te moeten en te kunnen negeren. Dat kan niet met de uitslag van de Griekse verkiezingen. De Grieken hebben zich massaal gekeerd tegen de eigen corrupte elite en tegen een beleid, dat hen alleen maar armoede bracht. De overwinning van Syriza luidt daarmee een nieuw hoofdstuk in de korte geschiedenis van de eurocrisis. In dat hoofdstuk kan wel eens geschreven worden, dat de problemen in Europa dieper bleken te gaan dan zelfs pessimisten bevroedden. Het besluit van de Zwitserse centrale bank om de frank los te koppelen was een psychologische dreun voor de euro. Het was het beste bewijs, dat de euro fragiel is en blijft. Het besluit van de ECB om op ongekende schaal obligaties te gaan opkopen heeft het vertrouwen in de euro niet bepaald versterkt. De uitslag in Griekenland kan niet als een verrassing komen. De Trojka zou er in de onderhandelingen goed aan doen om die uitslag serieus te laten meewegen. Zonder compromis moet Griekenland wel omvallen en niemand weet wat daar de euro-onder-drukconsequenties van zullen zijn. Het zou het begin van het einde van de euro kunnen betekenen en daarmee het begin van het einde van de eurozone. Daar zou elk land, ook Nederland en Duitsland, onder lijden! Een compromis maakt de facto een einde aan het huidige bezuinigingsbeleid. Ook voor mevrouw Merkel is duidelijk, dat de uitslag in Griekenland voor een veenbrand kan gaan zorgen in zulke landen als Spanje, Italië en Frankrijk. In deze landen was het verzet tegen de bezuinigingen altijd veel groter dan in de Noordelijke landen.

    Bezuinigingsbeleid heeft gefaald

    Voor Merkel zal het echter ook duidelijk moeten zijn, dat haar beleid van tegelijkertijd bezuinigen en doorvoeren van structurele hervormingen faliekant mislukt is. Dat kan eenvoudigweg niet. De belastingbetaler krijgt simpelweg teveel voor zijn kiezen en zal in het kieshokje wraak nemen op de politici. Structureel hervormen kan alleen als er economische groei is! De laatste vraag daarom is wanneer Merkel overtuigd raakt van die waarheid: voor of na de Spaanse verkiezingen. In Spanje kan de protestpartij Podemos het kunststukje van Syriza herhalen en het establishment naar huis sturen. De nieuwe waarheid is dat Merkel en al haar bewonderaars moeten loskomen van hun fixatie op 0% groei van de schuld. Het is tijd voor grootschalige investeringen in de modernisering van de samenleving. Als doekje voor het bloeden van de oplopende tekorten mag de extreem lage rente dienen, waartegen overheden kunnen lenen. De Griekse les is dat de toekomst van de euro en de eurozone in de eerste plaats afhangt van de bereidheid om te veranderen, van mevrouw Merkel en haar navolgers, zoals premier Rutte! Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Nieuwe regeringscoalitie in Duitsland komt voor hete vuren te staan

    Het is rond! Mevrouw Merkel gaat opnieuw een zogeheten Grote Coalitie leiden van CDU/CSU en de SPD. Er staan enkele behartenswaardige voornemens in het regeringsaccoord. Zo komt er een minimumloon en gaan de belastingen niet omhoog.

    Bedrogen

    Toch is het nu al zeker, dat Berlijn niet ongeschonden uit de komende vier jaar zal komen. De kiezer zal menigmaal ‘bedrogen’ moeten worden. En natuurlijk is Europa de bron van alle komende ellende. Volgens de Europese Centrale Bank wint deflatie aan kracht in de eurozone. De groei van de geldvoorraad daalde opnieuw in oktober. Voor een deel is dat te wijten aan de Duitse opstelling jegens de bankenunie. De komende stresstest zal naar alle waarschijnlijkheid leren, dat de 130 grootste Europese banken met zeker € 100 miljard hun eigen vermogen moeten versterken. Dat moeten ze op eigen kracht doen. De Duitsers zijn er tegen, dat het Europese Stabiliteitsmechanisme hier een handje helpt. Niet verrassend proberen banken op hun beurt de noodzaak om nieuw vermogen aan te trekken zo klein mogelijk te houden. De beste manier om dat te doen is om minder krediet te verlenen. Daardoor zal de kredietschaarste net zo lang aanhouden als de banken nodig hebben om hun vermogenspositie weer op het vereiste niveau te brengen. Dat kan zomaar heel 2014 in beslag nemen.

    Maatregelen De ECB op haar beurt beschikt nog maar over weinig conventionele wapens om de deflatie te bestrijden. Het kan de rente nog een beetje verlagen of de banken een handje helpen met een nieuwe ronde Long-term Refinancing Operations. Dat is echter onvoldoende om de deflatoire krachten als gevolg van de kredietschaarste afdoende te bestrijden. Daarvoor is een aanpassing van lonen en prijzen in het zuiden nodig, maar ook een passend, meer expansief beleid in het noorden. Als Europa en de ECB niet dit type maatregelen nemen, dan dreigt een lange periode van economische stagnatie en een negatieve rente. Het is moeilijk voor te stellen dat de eurozone in die moeilijke omstandigheden kan overleven. Onorthodox Natuurlijk heeft de ECM potentiele oplossingen binnen handbereik. De bank zou kunnen besluiten op grote schaal overheidsschuld te gaan opkopen in combinatie met monetaire verruiming. De bedoeling moet zijn om de lange rente omlaag te duwen. De vraag is hoe de Duitse politieke elite zich zou opstellen tegenover deze onorthodoxe benadering. Die zal nut en noodzaak ongetwijfeld inzien. De vraag is echter of beide partijen bereid zijn om de publieke opinie te gaan omvormen. Iedereen is bang, dat de ander met de buit zal weglopen. Als dat zo is en blijft, dan zal de Duitse bijdrage aan Europa er komende jaren een van nee zeggen zijn en slechts zelden van ja zeggen. En dat in een fase, waarin Europa van Duitsland verwacht echt leiding te geven. Cor Wijtvliet Bron: Wolfgang Münchau, Germany’s coalition will have to break promises. Financial Times, December 2 2013  

  • Mevrouw Merkel is des duivels

    Dat landen elkaar bespioneren is gebruikelijk. De VS staan echter de komende maanden voor een zware taak om de woede van Europese bondgenoten te sussen. Die zijn verontrust en kwaad over de omvang

    van het spionageschandaal en ook over het gedrag dat de Amerikanen daarbij aan de dag hebben gelegd. Het ziet er naar uit, dat president Obama nog heel veel herstelwerkzaamheden zal moeten verrichten.

    Natuurlijk, ook in het recente verleden hebben Europeanen en Amerikanen heftig gebotst over een scala aan onderwerpen, variërend van de inval in Irak tot de aanpak van de klimaatverandering. Deze keer is het echter anders. Er is sprake van een snelgroeiend wederzijds wantrouwen. Dat komt ook nog op een moment, dat nadere samenwerking politiek, economisch en om veiligheidsredenen meer dan ooit gewenst is.

    Bagatelliseren

    Het is ook een tactische blunder van jewelste, de ene bondgenoot na de andere werd in zijn thuisland een blauwoog bezorgd. Mevrouw Merkel reageerde zo furieus op het afluisternieuws, omdat juist zij het in eerste instantie voor de Amerikanen had opgenomen. Juist mevrouw Merkel trachtte het gedrag van de NSA te bagatelliseren. Het nieuws was daarmee politiek een dreun en persoonlijk een slag in het gezicht.

    De houding van president Obama heeft de verhoudingen onnodig verder op scherp gezet. Hij heeft niet persoonlijk de telefoon gepakt om met mevrouw Merkel het schandaal te bespreken. Hij liet het over aan zijn Pr-man Jay Carney om een weifelachtige verklaring de wereld in te sturen.

    En mevrouw Merkel was niet de enige Europese politicus, die zwaar op de ziel getrapt is. François Hollande werd volledig verrast door het Amerikaanse besluit niet op te treden in Syrië. Er kon blijkbaar niet eens een seintje af. Ook dit is een inschattingsfout of pure Amerikaanse arrogantie.

    Leiderschap

    De Amerikanen hebben daarmee voor zichzelf onnodig een extra groot probleem geschapen. Hoe denkt president Obama eigenlijk nog de EU te kunnen overtuigen van de noodzaak het zogeheten TTIP verdrag (Transatlantic Trade and Investment Partnerschip)af te sluiten? Veel, vooral Duitse en Franse, politici voelen hier nog bijzonder weinig voor. Het is een eerste bewijs, dat de Amerikaanse geloofwaardigheid in het geding is. Geen enkele politicus betwijfelt de grote wederzijdse economische voordelen, die aan TTIP verbonden zijn. Het gebrek aan daadwerkelijk leiderschap van president Obama kan ertoe leiden, dat de VS geïsoleerd komen te staan op het wereldtoneel. Niet alleen in Europa is het wantrouwen jegens de VS sterk gegroeid, maar ook in een land als Brazilië. Daar is in eerste instantie het land zelf, maar in tweede instantie ook Europa niet bij gebaat. Het oude continent is te zwak om zelfstandig een rol van betekenis op het wereldtoneel te spelen.

    Kwaad kersen eten tussen Merkel en Obama

    Het is daarom aan Obama zelf om zijn blunders te herstellen. Om te beginnen zou hij oprecht zijn excuses aan mevrouw Merkel moeten aanbieden. Maar voor velen in de VS is een excuus het ultieme bewijs van zwakheid. Tegelijkertijd vinden meer en meer Europeanen dat het eigenlijk al te laat is voor een Amerikaans gebaar van verzoening. Ooit zei Henry Kissinger, dat hij niet wist wie hij in Europa in tijden van nood en crisis moest bellen. Vandaag de dag is dat duidelijk. Mevrouw Merkel is de absolute nummer Een in Europa. Als zij niet als zodanig behandeld wordt, dan is het kwaad kersen eten met haar. Dat maakt een gemakkelijke oplossing nagenoeg onmogelijk. President Obama had allang gewaarschuwd moeten zijn.

    VS weigert excuses te geven aan Merkel
    Angela Merkel eist excuses van de Verenigde Staten

    Bron: Karl-Theodor zu Guttenberg, Merkel’s American minders. Project-syndicate. October 28 2013

  • Tweet van de dag (29 oktober 2013)

    De Amerikaanse inlichtingendienst luistert al tien jaar de Duitse bondskanselier af en Obama was daar sinds 2010 al van op de hoogte. Kan Merkel als compensatie niet wat eisen stellen? De Frankfurt Finanz doet alvast een leuke suggestie!

     

  • Tweet van de dag (24 oktober 2013)

    Merkel wordt mogelijk afgeluisterd door de NSA.

  • Merkel mogelijk afgeluisterd door de NSA

    Duitsland zegt aanwijzingen te hebben gekregen dat de mobiele telefoon van Angela Merkel wordt afgeluisterd door de Amerikanen. Weekblad Der Spiegel, dat het nieuws als eerste naar buiten bracht, stelt dat het om het privé toestel gaat van de bondskanselier. Mogelijk was ze al jaren het doelwit van afluisterpraktijken, zo schrijft De Tijd. Volgens de Duitse geheime dienst zijn de aanwijzingen dusdanig serieus dat Merkel de Amerikaanse president Obama ermee mag confronteren. Ook staat er op de website van de Duitse overheid een persbericht over de vermeende afluisterpraktijken door de Amerikaanse inlichtingendienst, de NSA.

    Vertrouwensbreuk

    Een woordvoerder van Merkel spreekt van een zwaarwegende vertrouwensbreuk die volstrekt onaanvaardbaar is. “Dit soort praktijken moet onmiddellijk aan banden worden gelegd”. Deze mededeling is ook aan de Amerikaanse president Obama gecommuniceerd. Een Amerikaanse woordvoerster verklaarde tegenover Der Spiegel dat de communicatie van Merkel niet afgeluisterd wordt en dat dat in de toekomst ook niet zal gebeuren. De woordvoerster wilde niet zeggen of er in het verleden afgeluisterd is.

    Merkel zou tegen Obama gezegd hebben dat Duitsland in de toekomst een ‘duidelijke verdragsrechtelijke basis’ wil voor de activiteiten van de geheime diensten en hun onderlinge samenwerking.

    NSA

    Vorige maand stelde de Braziliaanse presidente Dilma Rousseff haar ontmoeting met de Amerikaanse president Barack Obama uit vanwege vermeende afluisterpraktijken door de NSA in haar eigen land. De Amerikaanse regering gaf naar haar mening geen duidelijk antwoord op de vraag er ook in haar land afgeluisterd wordt door de Amerikaanse inlichtingendienst.

    Merkel mogelijk afgeluisterd door de NSA

    Merkel mogelijk afgeluisterd door de NSA (Afbeelding via Taz.de)

  • Ongerust wacht Europa op de daden van Merkel

    Het is eigenlijk hoogst ongebruikelijk. Een centrumrechtse kanselier kampt met de heftige storm rondom de euro en weet zelfs een herverkiezing te bewerkstelligen. De prestatie van Angela Merkel mag er zijn. Dat zou eigenlijk voldoende moeten zijn voor euforie op de financiële markten. Dat is ten minste het vertrouwde beeld in de geschiedenis, als opnieuw een christen democraat aan de macht komt.

    Coalitie

    Het beeld was dit keer echter geheel anders. Op maandag bleef de Dax vlak tot een licht verlies. Blijkbaar maken de markten zich ongerust over de invulling van het hoofdstuk dat nu voor ons ligt. Tijdens de komende onderhandelingen blijft het onduidelijk welke kant het op gaat met de stemming in Berlijn tegenover Europa. De coalitie met de FDP is onmogelijk geworden en dus moet mevrouw Merkel een modus vivendi ontwikkelen met een van de oude oppositiepartijen. De markten rekenen op een hernieuwde grand coalition met de socialisten van de SPD. Daar is al vaker mee samengewerkt met meer of minder succes. De redenering van de markten is, dat de SPD weliswaar links georiënteerd is, maar tegelijkertijd wat soepeler zal zijn voor Europa en in het bijzonder voor de periferie.

    Soepel

    Een soepelere opstelling moet, zo is de redenering, een definitieve oplossing van de crisis aldaar dichter bij brengen. Dat is misschien toch teveel wensdenken. Mevrouw Merkel kan haar grote overwinning zien als een vrijbrief om zich nog harder op te stellen. Die royale overwinning kan voor haar het bewijs zijn, dat de Duisters instemmen met haar voor-wat-hoort-wat opstelling uit het recente verleden. De socialisten op hun beurt weten dat het thema van het gemeenschappelijk maken van de schulden van de periferie hoogst impopulair is bij de Duitsers. Dat is ook zo bij de eigen achterban. Het is dus uiterst kwestieus of ze over dit onderwerp de degens met Merkel willen kruisen.

    Trauma’s

    De Christen Democraten zijn op hun beurt nog steeds getraumatiseerd over het echec van het Verdrag van Maastricht. Dat was onvolkomen, dat wisten ze. Het was echter tevens hun overtuiging, dat de markten en overheden voldoende discipline zouden opleggen bij ontstentenis van een politieke unie. Het bleek een totaal verkeerde inschatting van feiten. De huidige generatie CDU politici is zich pijnlijk bewust van de blunder uit 1999. Dat bepaalt hun opstelling jegens de voorliggende agenda, waarop reddingsplannen prijken voor Griekenland en Portugal. Op de politieke achtergrond figureert nadrukkelijk Jens Weidmann, oud-adviseur van Merkel en nu president van de Bundesbank. Hij pleit er steeds openlijker voor, dat de fatale band tussen overheden en banken wordt verbroken. Dan kan een echt begin gemaakt worden met het financieel orde op zaken stellen in die landen. Dat klinkt allemaal redelijk, maar banken in perifere landen zijn houders van een groot deel van de overheidsschuld. Wordt die mogelijkheid doorgesneden dan zal de financiële pijn in die landen nog veel hoger oplopen. De rente zal tot ongekende niveaus oplopen. Dat is niet het enige wat de markten ongerust maakt. Het Duitse Constitutionele Hof te Karlsruhe moet nog een oordeel vellen over de rechtsgeldigheid van de hulpprogramma’s van de ECB. Niemand gelooft dat het Hof de moed zal hebben het zogeheten Outright Monetary Transactions programma (OMT) te torpederen. Als het Hof echter kanttekeningen plaatst bij de werkwijze van het OMT programma, kan dat de effectiviteit van het hulpprogramma in de ogen van de financiële markten ondermijnen. Het kan tevens het signaal zijn voor Berlijn om het huidige Europese crisismanagement tegen het licht te houden. Het netto effect van al deze sombere bespiegelingen kan zijn dat de rente in de periferie weer gaat oplopen. De Duitse verkiezingen markeren duidelijk het einde van een rustige zomer en het begin van een misschien wel heel stormachtige herfst in de eurozone. Cor Wijtvliet is binnenkort spreker op de seminar reeks ‘Bescherm uw toekomst’. Hier vindt u meer informatie.. Bron: Ralph Atkins, Merkel win marks end of eurozone’s summer lull. Financial Times, September 24 2013

  • De ongezonde logica van de Duitse verkiezingen

    Wie zijn oor te luisteren legt in de gangen van de Brusselse bureaucratie, raakt er al snel van overtuigd. Na de Duitse verkiezingen van 22 september aanstaande wacht Europa een nieuwe toekomst. De crisis zal definitief het onderspit moeten delven. Dat is een mooi en aantrekkelijk scenario. Maar is het wel realistisch? Zijn de bureaucraten niet geneigd teveel naar Europa te kijken en te weinig naar Duitsland zelf?

    Scenario’s

    Als we naar Duitsland zelf kijken, dan zijn er hele andere scenario’s denkbaar en daar zal niemand in Brussel of daarbuiten erg gelukkig van worden. Afgaande op de opiniepeilingen lijkt het niet erg waarschijnlijk, dat Duitsland een langdurige periode van politieke stabiliteit tegemoet gaat. Dat heeft alles te maken met de logica van de Duitse verkiezingen en het machtsevenwicht in de Bundesrat, de Duitse tegenhanger van de Eerste Kamer.

    De Bundestag telt nu vijf partijen. Twee aan de politieke rechterzijde en drie ter linker. Daar kan na de verkiezingen nog een zesde bijkomen: Alternative für Deutschland. Deze partij ijvert voor een vertrek uit de euro. Volgens de opiniepeilingen zal de huidige coalitie van CDU/CSU en FDP hun kleine meerderheid kunnen behouden in de Bondsdag, maar ze hebben dan wel ten minste drie jaar te kampen met een minderheidspositie. Dat maakt regeren moeilijk, zoals we nu in Nederland maar al te goed weten. Een SPD, die opnieuw in de oppositiebankjes terecht komt, zal minder toeschietelijk zijn dan in de afgelopen jaren. De partij zal waarschijnlijk onder druk van de achterban naar links opschuiven, weg uit het centrum.

    Alternatieven

    Er resteren uiteraard alternatieven voor de huidige rechtse combinatie. Vanuit Europa beziet men verlekkerd de mogelijkheid van een grote coalitie van CDU/CSU en SPD. Die komt er alleen als rechts geen meerderheid behaalt. Als dat het geval is, dan berust de meerderheid bij links. Een linkse regering ligt echter niet meteen voor de hand. De SPD heeft er zich geen voorstander van betoond. Maar wat niet is, kan nog komen en mevrouw Merkel zou er voortdurend  rekening mee moeten houden, dat de SPD alsnog de grote coalitie laat struikelen om een linkse coalitie te vormen. Dat zou een drie partijen regering kunnen zijn of een tweepartijen regering van Groenen en SPD met stilzwijgende steun van die Linke. Gelet op de verkiezingsbelofte van de SPD is een linkse coalitie van of drie of twee partijen niet erg waarschijnlijk. De enige twee opties, die overblijven zijn een rechtse coalitie met een vijandige Bundesrat of een wankele Grand Coalition, die elk moment kan struikelen. Waarlijk, het zijn geen van beiden aantrekkelijke alternatieven.

    Wat betekent dit voor Europa? In ieder geval niet, dat na 22 september mevrouw Merkel meer bewegingsvrijheid krijgt om Europa echt vlot te trekken. Als ze dat al zou willen! Het is waarschijnlijk, dat haar bewegingsvrijheid nog minder zal zijn dan in de afgelopen jaren. Het resultaat kan zijn dat de huidige politieke stagnatie in Brussel zal aanhouden totdat er weer nieuwe verkiezingen in Duitsland aankomen. Of de Alternative für Deutschland moet de kiesdrempel van 5% halen evenals de FDP. In dat geval is er maar een coalitie mogelijk en wel van CDU/CSU en SPD. Deze grote coalitie is dan echter een andere dan in bovenstaand scenario. Die zal stabiel zijn, omdat er voor beide partijen geen alternatief mogelijk is om naar uit te wijken.

    Het is de ironie van het lot, dat Europa afhankelijk is van een anti-Europa partij om de nodige veranderingen teweeg te brengen.

    Cor Wijtvliet

    Bron:
    Wolfgang Münchau, the arithmatic of Germany’s election points to instability. Financial Times, September 9 2013

  • Mevrouw Merkel bepaalt de toekomst van Europa

    Het is de afgelopen maanden relatief rustig geweest in de eurozone. Brussel hield zich gedeisd en ook uit Frankfurt (ECB) kwamen weinig geluiden die voor onrust konden zorgen. De oorzaak voor deze relatieve rust is toe te schrijven aan de datum van 22 september. Op die dag gaan de Duitsers naar de stembus. Er is de huidige kanselier van Duitsland, mevrouw Merkel, alles aan gelegen om deze verkiezingen opnieuw winnend af te sluiten. Derhalve heeft ze rust in de eurozone verordonneerd, zodat er geen zand in de herverkiezingsraderen zou kunnen komen.

    Weeffouten

    Europa heeft met graagte gehoor gegeven aan de wensen van mevrouw Merkel. Europa wacht een reeks van dringende hervormingen en aanpassingen aan de toekomst, die niet kunnen plaatsvinden zonder Duitsland. De crisis heeft geleerd, dat de structuur van de eurozone enkele fundamentele weeffouten kent, waaraan driftig gesleuteld moet worden. Alleen een  nieuw weefpatroon kan een nieuwe financiële crisis in de nabije toekomst voorkomen. Een eerste weeffout is het ontbreken van een overkoepelend toezicht op de bankensector. Het ontbreken van een eenduidig toezicht ligt min of meer aan de basis van de huidige financiële crisis. Nationale toezichthouders hebben in de aanloop naar de crisis de neiging gehad het onverantwoorde gedrag van bankiers met de mantel der liefde te bedekken.

    Bankenunie

    Een bankenunie zou het antwoord op deze belangrijke omissie kunnen zijn. Er zijn ook al enkele maatregelen genomen, die in 2014 hun beslag moeten krijgen. Het vervelende is alleen, dat Duitsland tot nu toe niet erg enthousiast over een bankenunie is geweest. Duitse beleidsmakers voelen er weinig voor, dat de ECB toezicht gaat houden op Duitse banken. Dat is niet helemaal vreemd. Vooral veel kleinere, lokale banken gaan gebukt onder grote schulden. Duitsland wil liever niet, dat de ECB zich bemoeit met de gezondmaking. Maar er speelt nog iets meer. Een bankenunie impliceert ook, dat  in geval van een omvallen van een bank ergens in de Eurozone Duitse belastingbetalers voor een belangrijk deel voor de kosten ervan moeten opdraaien. In het kader van het Europees Deposito Garantiesysteem zullen alle aangesloten partijen hun steentje moeten bijdragen. De sterkste schouders moeten dan de zwaarste lasten torsen. De sterkste schouders behoren aan de Duitsers.

    Duitse beleidsmakers zijn er inmiddels van doordrongen, dat een bankenunie op korte termijn de enige uitweg is om de innige band tussen banschulden en overheidsschulden te doorbreken. Ze zijn er ook van doordrongen, dat zulks de Duitse belastingbetaler geld gaat kosten. Daarom zal mevrouw Merkel pas na de verkiezingen haar achterban met deze onvermijdelijkheid confronteren. Haar politiek is niet anti-Europa of anti-euro, maar wel anti hogere belastingen en meer steun aan de periferie, zo blijkt uit enquête na enquête.

    Periferie

    Een tweede heikel punt, dat pas na de verkiezingen ter tafel mag komen, is juist de relatie met de perifere landen. Er moet een nieuw model voor herstel van de economische groei komen, zeker in de periferie. Het huidig bezuinigingsbeleid heeft tot onacceptabele niveaus van werkloosheid geleid in landen als Spanje en Griekenland. Dat betekent enerzijds, dat lonen in Duitsland wat moeten gaan stijgen om zo de consumptie aan te jagen. Dat zou de periferie in de gelegenheid stellen om meer richting Duitsland te exporteren.

    In de tweede plaats moet Duitsland erkennen, dat er in de komende jaren geen einde komt aan de noodzakelijke stroom van financiële steun van Noord naar Zuid. Het is de enige manier om de periferie de kans te geven op duurzaam herstel. De Duitse kiezer en belastingbetaler is hier allerminst bereid toe. Er waren louter negatieve reacties toen minister van financiën Schäuble zei, dat er niet aan te ontkomen was om Griekenland ook in 2014  financieel bij te staan. Die afkeer heeft er echter niet toe geleid, dat de anti-Europapartij Alternative für Deutschland een stevige voet aan de grond heeft gekregen. Het is de vraag of deze partij zelfs maar de kiesdrempel gaat halen. Dat geeft in ieder geval mevrouw Merkel de kans om na de verkiezingen de Duitser heel voorzichtig op het onvermijdelijke voor te bereiden.

    Slaagt ze daarin, dan ligt de weg open naar het oplossen van weer nieuwe pijnpunten en wel de invoering van eurobonds en de fiscale unie. Maar dan zijn we waarschijnlijk alweer toe aan de volgende verkiezingen. Blijft wel over, dat het lot van Europa in handen van de Duitsers ligt, meer in het bijzonder in de bekwame handen van mevrouw Merkel.

    Cor Wijtvliet

    >> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<

  • De Duitse verkiezingen zullen weinig veranderen

    Over enkele weken zijn er Duitse verkiezingen. Het is verre van een overdrijving om te beweren, dat heel Europa hier reikhalzend naar uitkijkt. Beleidsmakers gaan ervan uit, dat pas na deze cruciale verkiezingen er in Europa politieke spijkers met koppen kunnen worden geslagen. Pa na 22 september zal er een definitief beslissing genomen kunnen worden over bijvoorbeeld de inrichting van een bankenunie.

    Liberale coalitie

    Over een ding is bijna iedereen het eens. Mevrouw Merkel zal herkozen worden en dat zal haar van een hoop kopzorgen verlossen. Een tweede populair idee is, dat ze opnieuw een grote coalitie zal vormen met de SPD.

    Het kan echter goed, dat deze communis opinio er volledig naast zal blijken te zitten. Natuurlijk is het zeer waarschijnlijk, dat mevrouw Merkel de verkiezingen royaal gaat winnen, maar dat hoeft niet per se voor haar huidige coalitie op te gaan. Het kan best zijn, dat ze samen met de liberale FDP kan doorregeren met een marginale meerderheid. Dat zal haar dan min of meer de gevangene maken van dissidente politici en stromingen binnen haar eigen achterban. Dan wordt ze kwetsbaar en dat zal haar politieke bewegingsruimte beperken.

    De socialisten

    Als deze coalitie geen doorgang kan vinden, dan ligt een grote coalitie met de socialistische SPD voor de hand. De kans op een dergelijke coalitie wordt wel heel groot, als de anti-Europapartij, Alternative für Deutschland, de kiesdrempel haalt van 5%. Die winst zal waarschijnlijk ten koste gaan van de FDP.

    Het probleem met de nieuwe Grote Coalitie is echter, dat de SPD er eigenlijk niet aan wil. Beide partijen verschillen op heel veel terreinen van politiek en samenleving diepgaand van elkaar. Samenwerken met de SPD betekent voor Merkel, dat ze op het vlak van de binnenlandse politiek spitsroeden zal moeten lopen. Ze weet, dat de socialisten erop uit zullen zijn om de Grote Coalitie zo snel mogelijk te laten struikelen.

    Eenstemmigheid

    Maar als het om Europa gaat zijn ze het verrassend eens. Beide partijen onderschrijven het mantra van Merkel: solidariteit door soliditeit. Dat betekent dat de balans van elk lid van de eurozone in evenwicht moet zijn en dat schulden maken dient vermeden te worden.

    Daarnaast zijn beide partijen het er eveneens over eens, dat de € 500 miljoen van het Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM) niet gebruikt mag worden om noodlijdende banken overeind te houden. Dat moet de sector zelf maar doen of de aandeel- en obligatiehouders, maar niet de Duitse belastingbetalers.

    Het is deze eenstemmigheid, die de SPD ervan weerhouden heeft, om Merkel in de verkiezingscampagne over het impopulaire Europa aan te vallen. Teveel Duisters ondersteunen haar insteek om weliswaar pro-Europa te zijn zonder daarbij het Duitse eigenbelang uit het oog te verliezen. Merkel aanvallen staat gelijk met de Duitse kiezer schofferen.

    Misschien dat de affaire Griekenland de SPD nog enig soelaas gaat bieden. Minister van financiën, Wolfgang Schäuble, heeft onomwonden toegegeven, dat Griekenland in 2014 opnieuw financiële steun nodig heeft. Veel Duitsers gruwen alleen al van het idee.

    Toch moet het ondanks het oplaaiende relletje over Griekenland wel gek gaan wil Merkel niet herkozen worden. Het vervelende is echter, dat het wel heel gek moet gaan, wil de oude en nieuwe kanselier haar beleid fundamenteel gaan wijzigen.

    Cor Wijtvliet

    Bron:
    Quentin Peel, Do not expect a Merkel win to be Europe’s game changer. Financial Times August 26 2013

    >> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<