Marketupdate

Tag: nederland

  • Nederlandse hypotheekschuld daalt met €8 miljard

    Het CBS schrijft in een persbericht dat de Nederlandse hypotheekschuld in 2013 voor het eerst sinds 1995 gedaald is. Door de lage spaarrente wordt het aantrekkelijker om versneld af te lossen op de hypotheekschuld, terwijl tegelijkertijd de vraag naar nieuwe hypotheken daalt. De malaise op de Nederlandse huizenmarkt begon al in 2008, maar pas in 2013 werd het punt bereikt waarop de schuldcreatie in een lager tempo loopt dan de aflossing.

    Per saldo daalde de hypotheekschuld in Nederland in 2013 met €8 miljard. ABN Amro zette de totale Nederlandse hypotheekschuld in een grafiek, zie hieronder. Daarop is goed te zien dat de totale schuld is afgevlakt. Steeds meer huishoudens zijn terughoudend geworden met het kopen van een huis, omdat ze minder zekerheid hebben over hun baan dan voor de crisis. Een koopwoning kan een vervelende financiële verplichting worden, indien het inkomen wegvalt en men in de regio geen andere baan kan vinden. Zeker als die woning vrijwel volledig met geleend geld gefinancierd is.

    Nederlandse hypotheekschuld daalde in 2013 voor het eerst

    Nederlandse hypotheekschuld daalde in 2013 voor het eerst (Bron: ABN Amro)

    Hypotheekportefeuille afbouwen

    Door de daling van de hypotheekschuld krimpt het balanstotaal van de grote Nederlandse banken, omdat die relatief veel geld hebben uitgeleend aan Nederlandse huishoudens. De Rabobank verwacht dat de omvang van hun hypotheekportefeuille de komende dertig jaar zal halveren. Om die daling op te vangen zal de Rabobank - net als de andere toonaangevende banken in Nederland - meer inzetten op kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf. Grotere bedrijven kunnen vaak zelf vermogen aantrekken, bijvoorbeeld door obligaties uit te schrijven.

    Van alle Nederlandse banken heeft vooral de Rabobank te lijden onder de veranderende marktomstandigheden, want deze bank haalt 75% van haar inkomsten uit Nederland. Ook de ABN Amro is heel erg afhankelijk van de Nederlandse markt (80% van de inkomsten). De ING staat er wat dat betreft beter voor, want voor deze bank komt slechts een derde van de totale inkomsten uit activiteiten in Nederland.

    De Nederlandse minister van Financiën - Jeroen Dijsselbloem - grijpt de crisis aan om de balans van banken gezonder te maken. Hij wil dat de bezittingen op de bankbalans niet groter worden dan 25x het eigen vermogen, terwijl internationale regelgeving een limiet van 33x het eigen vermogen voorschrijft. Men vreest dat het strengere toezicht op Nederlandse banken het concurrentievermogen van de Nederlandse bankensector in het buitenland schaadt.

    Lees meer:

  • Nederlanders steeds vaker en dieper in de schulden

    Het aantal Nederlanders in de schuldhulpverlening groeit nog steeds, zo blijkt uit de nieuwste cijfers. Het afgelopen jaar kwam het aantal uit op 89.000, een toename van 5% ten opzichte van 2012. Niet alleen het aantal mensen dat hulp nodig heeft met het aflossen van schulden neemt toe, ook de hoogte van de schuld stijgt. De mensen die vorig jaar bij de schuldhulpverlening aanklopten hadden gemiddeld €37.700 aan schulden open staan, een stijging van 12,5% ten opzichte van het niveau van 2012.

    Aan de oppervlakte merken heel veel mensen dat hun besteedbare inkomen stagneert of zelfs daalt. De vaste lasten stijgen, terwijl het inkomen door de crisis steeds vaker wordt bevroren. De meest zorgelijke gevallen zijn huishoudens waar het inkomen wegvalt door werkloosheid. Wanneer men tegelijkertijd grote schuldverplichtingen heeft komt de bodem van de spaarrekening snel in zicht.

    Andere problemen

    "Van de mensen die bij de schuldhulpverlening komen heeft één op de drie ook andere problemen, die veelal van psychische of sociale aard zijn. Die mensen zijn vaak ook bekend bij andere hulpverlenende instanties. "De combinatie van sociale, financiële en psychische problematiek maakt dat het concreet oplossen van schulden soms onmogelijk is", aldus NVVK-voorzitter Joke de Kock. Vorig jaar waren dat ongeveer 17.000 mensen.

    Meer vragen over schulden

    Ook het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) ziet dat steeds meer mensen vragen hebben of zich zorgen maken over schulden. Hun website werd vorig jaar 20% vaker geraadpleegd dan in 2012. Ten opzichte van 2011 zijn de bezoekersaantallen zelfs verdubbeld. Meer mensen maken zich zorgen over hun financiën en raadplegen het Nibud voor advies. Ook bedrijven benaderen steeds vaker het Nibud, omdat ze willen weten hoe ze betalingsproblemen bij hun medewerkers en klanten kunnen voorkomen. In 2013 kwamen er 40% meer vragen binnen over schulden en het oplossen ervan dan in 2012. Er werden vorig jaar 8.500 vragen per mail of per telefoon behandeld, een stijging van 10% ten opzichte van 2012.

    Meer mensen vast in schulden door de financiële crisis

    Meer mensen vast in schulden door de financiële crisis

  • Engelen over ongelijkheid, belastingparadijzen en schaduwbankieren

    Ewald Engelen is professor aan de Universiteit van Amsterdam. Tijdens de Broker dag op 31 januari in Den Haag hield Engelen een scherpe redevoering over de oorzaken van de financiële crisis en de rol van het Nederlandse belastingklimaat en schaduwbankenstelsel. Engelen geeft aan het begin van zijn rede aan  zo provocatief mogelijk te willen zijn. Hij stelt de toehoorders niet teleur.


    Twitter Ewald Engelen https://twitter.com/ewaldeng 

  • Discussie over inkomensongelijkheid verscherpt

    In Nederland is inkomensongelijkheid in de politiek en daarbuiten nog maar amper een thema. In de Verenigde Staten daarentegen laait het debat hierover feller en feller op. Larry Summers vergeleek de dreigende toekomst van de Amerikaanse economie met de televisieserie Downtown Abbey. In die serie geniet een kleine adellijke elite alle voordelen van economische groei, maar de grote massa moet alle moeite doen overeind te blijven. Vandaag de dag is het in de VS niet veel anders. De beroemde en beruchte one percenters slokken nagenoeg alle opbrengsten van de economische groei op. Daarbij gaat het om gigantische vermogens. Afgelopen jaar steeg het belegd vermogen op de financiële markten met ongeveer $6 biljoen. Het leeuwendeel belandde in de schoot van de one percenters.

    Evenals zovele illustere voorgangers als Kennedy, Roosevelt, Truman en (zelfs) Nixon, is de huidige president Barack Obama vast besloten iets te doen aan de ongelijkheid. De ongelijkheid verscheurt de samenleving en legt daarmee een zware hypotheek op de toekomst van het land.

    De rijken der aarde

    De vraag is wat er precies tegen gedaan kan worden. De vraag stellen is gemakkelijker dan hem beantwoorden. Inkomensdistributie lijkt een logisch antwoord, maar hoeft dat niet te zijn. Inkomens in de financiële wereld zijn in de laatste decennia dramatisch gestegen dankzij een sterke groei van de commissie-inkomsten. Als die inkomsten verlagen, dan profiteren daar eerst en vooral de grote beleggers van. Dat is nu niet direct de doelstelling, want deze groep is al rijk genoeg. Dat hebben we hierboven al vast gesteld.

    Aanscherpen belastingstelsel

    Voor Summers schuilt de oplossing in het aanscherpen van het Amerikaans belastingsysteem. Het is voor de rijken te gemakkelijk om belastingen te ontduiken. Dat kan op zulk een schaal, dat de Amerikaanse economie er waarschijnlijk onder te lijden heeft. Zo worden in de VS vermogenswinsten niet belast en belasting op onroerend goed is wel heel gemakkelijk te ontduiken. De grote bedrijven genieten nagenoeg dezelfde voordelen als de rijken in de VS. Belastinginkomsten opgebracht door bedrijven zijn volgens Summers naar een historisch dieptepunt gedaald. Verbetering van het belastingsysteem moet volgens Summers inhouden dat belastingvoordelen, waar alleen de rijken van profiteren, geschrapt moeten worden. Dat maakt het mogelijk de armen en de middenklasse belastingvoordelen te verschaffen zonder daarmee een onevenredig beroep op de schatkist te hoeven doen.

    Effectieve belasting per inkomensgroep

    Effectieve belasting per inkomensgroep

    Een rechtvaardiger en efficiënter belastingsysteem is volgens Summer te verkiezen boven maatregelen die de werking van de markt beknotten. Die hebben vaak onverwachte effecten, die als een boemerang in het gezicht van de bedenker terugkomen. In Nederland zal menigeen hoofdschuddend de Amerikaanse discussie aanhoren en iets mompelen in de trant van ‘Amerikaanse toestanden’, die hier niet mogelijk zijn. Dat is in Nederland vaak de primaire reactie: 'dat kan in dit land niet'. Meestal blijkt dan in tweede instantie, dat ook in Nederland ‘Amerikaanse toestanden’ mogelijk zijn. De korte geschiedenis van de crisis van 2008 leert, dat ook de Nederlandse bestuurlijke, economische en financiële elite zich decennia lang op geoorloofde, maar zeker ook op ongeoorloofde wijze hebben verrijkt. Een tweede punt van kritiek luidt, dat het ‘aanpakken’ van de hardwerkende succesvolle rijke een zaak van afgunst is. Degene die dat van mening is, moet maar eens een boek openslaan over de sociale geschiedenis van Nederland in de 19de en begin 20ste eeuw!

    Armoede

    Cor Wijtvliet Bron: Lawrence Summers, America risks becoming a Downtown Abbey Economy. Financial Times, February 17 2014

  • Roel Janssen over ‘Fout Goud’

    Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakten de Duitsers veel goud buit om de oorlog te financieren. Toen de Duitsers ons land binnenvielen was 80% van de goudvoorraad al veilig overgebracht naar Londen, New York en Ottawa, maar het achtergebleven edelmetaal werd in beslag genomen en overgebracht naar Duitsland. Volgens Roel Janssen, auteur van een nieuw boek getiteld “Fout Goud“, ging het in totaal om 146 ton. Daarmee is het de grootste goudroof geweest uit de Nederlandse geschiedenis.

    Fout Goud

    De Duitsers verkochten het metaal aan Zwitserland, terwijl men ook daar ongetwijfeld wist dat het om gestolen goud ging. Ook wisten de Zwitsers dat de Duitsers de opbrengst van het gestolen goud gebruikten om de oorlog voort te zetten. Nederland heeft dankzij bemiddeling van de Amerikanen een deel van het gele metaal teruggekregen, maar er ligt volgens Roel Janssen nog altijd 61 ton in Zwitserland opgeslagen dat aan de Nederlanders toe behoort.

    Roel Janssen

    Roel Janssen is financieel-economisch journalist en schrijver. Hij heeft ruim dertig jaar gewerkt voor NRC Handelsblad en heeft verschillende non-fictieboeken geschreven, zoals "Grof Geld", "Wellink aan het Woord" en "De Euro". Zijn nieuwste boek over het gestolen goud ligt vanaf 27 februari in de boekhandel en is onder meer te bestellen bij Bol.com. We bedanken lezer Floesh voor de tip! De video is van MeJudice.

  • Nederlanders breken hun spaargeld aan

    Nederlanders hebben in de tweede helft van vorig jaar netto spaargeld weggehaald van hun bankrekening, zo blijkt uit cijfers die de Nederlandsche Bank vandaag publiceerde. Weliswaar groeide het bedrag op deposito’s in de tweede helft van vorig jaar met ongeveer €1,7 miljard, maar daar stond een veel grotere daling van €7 miljard aan vrij opneembare spaartegoeden tegenover. Een simpele rekensom leert ons dat er in deze periode bijna €5,3 miljard aan spaargeld werd weggehaald.

    Sinds de Nederlandsche Bank deze cijfers bijhoudt (1998) is het nog niet eerder voorgekomen dat er zes maanden op rij meer spaargeld werd opgenomen dan gestort.Deze ontwikkeling is waarschijnlijk grotendeels toe te schrijven aan versnelde aflossing op hypotheekschuld. We verwachten dat er daarnaast ook steeds meer huishoudens zijn die door de crisis interen op hun spaartegoeden. Zodra inkomsten terugvallen wordt al snel het spaargeld aangesproken om rond te kunnen komen. Een andere factor is de steeds lagere rente, waardoor het minder lucratief is om geld op een spaarrekening te parkeren.

    Spaargeld wordt aangebroken

    Om de ontwikkeling van de spaartegoeden inzichtelijk te maken hebben we de cijfers van de Nederlandsche Bank erbij gepakt. Op basis van deze cijfers hebben we twee grafieken samengesteld die de ontwikkeling van de spaartegoeden inzichtelijk maken. In de eerste grafiek ziet u de de maandelijkse balans tussen stortingen en opnames van spaargeld*, terwijl de tweede grafiek de totale hoeveelheid spaargeld weergeeft die Nederlanders op hun bankrekening hebben staan.

    Nederlanders breken hun spaargeld aan

    Nederlanders breken hun spaargeld aan (klik voor een grotere versie)

    Totale spaargeld van Nederlanders krimpt

    Totale spaargeld van Nederlanders krimpt (klik voor een grotere versie)

    *Rente is op de eerste grafiek niet weergegeven. Dat betekent dat de totale balans minder negatief is. Wel blijft vast staan dat sinds 1998 niet eerder zo lang en zoveel geld van spaarboekjes is weggehaald. In de tweede grafiek is het effect van rente wel inbegrepen.

  • Vermogen Nederlandse huishoudens 40% lager dan 2008

    Het vermogen van Nederlandse huishoudens is de afgelopen jaren sterk afgenomen. Rapporteerde het CBS in 2008 nog een doorsnee vermogen van €47.000 per huishouden, in 2012 was dat nog maar €27.000. Dat is een daling van meer dan 40% in vier jaar tijd! Het verdampte vermogen komt voor een groot deel voor rekening van de dalende huizenprijzen, omdat de eigen woning met afstand de grootste bezitting is van de meeste huishoudens. De prijs van een gemiddelde woning zakte in deze periode van €256.000 naar €231.000, een waardedaling waar bijna niet tegenop te sparen valt… De prijsdaling treft het vermogen van 57% van de huishoudens, want dat is het percentage dat een eigen woning heeft.

    Veel vermogen Nederlandse huishoudens verdampt

    Negatief vermogen

    Vergeleken met 2008 is het aantal huishoudens met een negatief vermogen sterk toegenomen, zo schrijft het CBS vandaag. Men spreekt van een negatief vermogen als de schulden van een huishouden groter zijn dan de bezittingen. Begin 2012 waren er in Nederland maar liefst 830.000 huishoudens met een netto schuld, bijna 2,5 keer zo veel als in 2008. Bijna een kwart van de huishoudens staat er niet veel beter voor met een netto vermogenspositie van €0 tot €5.000 euro. Ook deze groep is sinds 2008 gegroeid.

    Aan de bovenkant van de markt is ook een daling van het vermogen te zien. Het aantal huishoudens met meer dan €100.000 aan bezittingen was in 2012 lager dan in 2008. Vooral de categorie huishoudens met een netto vermogen van €200.000 tot €500.000 liet een sterke krimp zien. Dit zijn waarschijnlijk huishoudens die veel overwaarde op de eigen woning zagen verdampen. Het aantal huishoudens met meer dan €1 miljoen bleef de afgelopen jaren relatief stabiel, in 2012 waren dat er 154.000.

    Aantal huishoudens met negatief vermogen is meer dan verdubbeld sinds 2008




    Inkomensongelijkheid

    Door de crisis lijkt ook de inkomensongelijkheid toe te nemen. Het CBS schrijft dat 30% van al het vermogen in handen is van de top 10% huishoudens met het hoogste inkomen. Hun doorsnee vermogen was begin 2012 ongeveer €220.000. De volgende 10% van de huishoudens (gerangschikt naar inkomen) deed het met een gemiddeld vermogen van €121.000 beduidend minder. De 10% huishoudens met het laagste inkomen heeft een doorsnee vermogen van €1.500. Binnen deze groep zijn er veel uitschieters, want het vermogen van deze groep is ongeveer 10% van het totaal.

    We moeten er rekening mee houden dat er een groot verschil kan zitten tussen inkomen en vermogen. Neem bijvoorbeeld een huishouden met twee inkomens, die toevallig op het hoogtepunt van de huizenmarkt een zeer hoge hypotheekschuld hebben opgenomen. Een dergelijk huishouden kan nog steeds een zeer hoog inkomen hebben, terwijl hun vermogen negatief is doordat de waarde van hun woning sneller omlaag ging dan de hypotheekschuld.

  • “Nederland moet haar goudvoorraad terughalen”

    Een week geleden vroegen we onze lezers of Nederland haar goudvoorraad terug moet halen. De respons op deze poll viel ons eigenlijk een beetje tegen, maar op de resultaten valt niets af te dingen. Bijna alle Marketupdate lezers (94%) zijn van mening dat het goud teruggehaald moet worden, goud dat momenteel verspreid ligt over New York (50%), Ottawa (~20%), Londen (~20%) en Amsterdam (10%). Slechts 3% van de respondenten vind het niet nodig om het goud te repatriëren en nog eens 3% is onverschillig of is van mening dat het terughalen van het goud niets oplevert. De poll werd door 173 mensen ingevuld.

    Begin dit jaar besloot Duitsland een deel van haar goudvoorraad terug te halen uit Parijs en New York. Kort daarop verklaarde onze minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem dat hij geen noodzaak zag om het Nederlandse goud terug te halen uit het buitenland. Sander Boon riep de Nederlandsche Bank begin 2012 al op om de goudreserve terug te halen uit de VS. Tot op heden heeft de DNB noch het ministerie van Financiën gehoor gegeven aan de wens om het goud weer op Nederlandse bodem te krijgen. Nederland beschikt over een voorraad van ongeveer 612 ton goud.

    Nederland moet haar goudvoorraad terughalen

    Nederland moet haar goudvoorraad terughalen, aldus de lezers van Marketupdate

  • Video: Het beste pensioenstelsel ter wereld

    Hier hoeven we verder geen woorden aan vuil te maken: ons pensioenstelsel uitgelegd…

  • Moet Nederland haar goud terughalen?

    Deze week schreven we dat er in Australië een petitie gestart is om de goudvoorraad terug te halen. Verschillende landen gingen Australië voor, waaronder ook Nederland. Toch kwam de beweging hier niet verder dan een aantal Kamervragen van de SP aan het ministerie van Financiën. Precies een jaar geleden schreven we dat de helft van onze goudvoorraad van 612,5 ton in New York ligt opgeslagen en dat Ottawa en Londen beide ongeveer een vijfde deel van onze voorraad bewaren. Slechts 10% ligt in de kluis onder de Nederlandsche Bank aan het Frederiksplein in Amsterdam.

    [polldaddy poll=7640037]

    Goud terughalen?

    Zou Nederland ook gehoor moeten geven aan de wens van sommige Nederlanders om het goud terug te halen? Of maakt het niet zo veel uit waar het goud ligt en kunnen we vertrouwen op de centrale banken van de VS, Canada en Groot-Brittannië?

    goudreserve-nederland

  • Nederland verliest Triple-A status

    Kredietbeoordelaar Standard & Poors heeft de kredietstatus van ons land verlaagd (PDF) van Triple-A naar AA+, omdat de economie zwakker groeit dan eerder werd aangenomen. De groei per inwoner (GDP per capita) is Nederland ook lager dan in vergelijkbare ontwikkelde landen. Voor volgend jaar en verwacht de kredietbeoordelaar een economische groei van slechts 0,5%, een groei die verder zal oplopen tot 1,6% in 2016. Dat is maar de helft van de groeicijfers die Nederland haalde tussen 2004 en 2007, aldus Standard & Poor’s.

    Pas in 2017 is de economie weer terug op het niveau van 2008, zo denkt de kredietbeoordelaar. Ondanks de lage rente van de Europese Centrale Bank blijven zowel de consumptie als de investeringen achter. De consumentenbestedingen staan in Nederland extra onder druk door de dalende huizenprijzen in combinatie met een relatief hoge private schuldenlast. Eind juni 2013 was de hypotheekschuld 110% van het BBP en volgens de Nederlandsche Bank heeft 16% van alle huishoudens met een hypotheekschuld een huis dat ‘onder water’ staat. Standard & Poor’s erkent dat Nederlandse huishoudens ook veel besparingen hebben, voornamelijk in pensioenfondsen.

    Nederland verliest voorsprong

    Door de hoge private schulden groeide de Nederlandse economie bijzonder hard in de jaren voor de crisis. Dat extra beetje schuld gaf ons een gevoel van rijkdom en dat werd door de kredietbeoordelaars unaniem beloond met een hoge waardering. Nu de keerzijde van al die schulden zichtbaar wordt zien we een heel ander Nederland, waarin consumentenbestedingen ver zijn teruggevallen, men de hand op de knip houdt en bijna geen huis meer durft te kopen. De bezettingsgraad in de industrie blijft onder de 80%, terwijl die in het verleden rond de 85% schommelde. Dat kan een indicatie zijn dat er nog meer banen op de tocht staan, terwijl de werkloosheid volgend jaar met een geschatte 8% twee keer zo hoog is als in 2009.

    Door de afwaardering betaalt Nederland misschien een hogere rente over haar staatsschuld, maar daar maakt de kredietbeoordelaar zich niet zoveel zorgen om. De regering blijft bij haar doelstelling om het begrotingstekort te dichten en daarom handhaaft Standad & Poor’s een stabiele ‘outlook’ voor de Nederlandse economie.

    Nederland verliest haar Triple-A status

    Nederland verliest haar Triple-A status