Tag: rente

Centrale bank Noorwegen verlaagt rente naar 0,5%

De centrale bank van Noorwegen heeft de rente met 25 basispunten verlaagd tot 0,5% en suggereert dat ook een negatieve rente tot de mogelijkheden behoort. De versoepeling van het monetaire beleid moet een impuls geven aan de economie die hard getroffen werd door de daling van de olieprijs.

“De groeiverwachtingen voor de Noorse economie zijn wat verzwakt en de verwachting is dat de inflatie verder zal matigen. Het vooruitzicht voor de Noorse economie suggereert dat het belangrijkste rentetarief in de loop van het jaar verder verlaagd kan worden”, zo verklaarde Øystein Olsen, de gouverneur van de centrale bank.

Andere Scandinavische landen als Zweden en Denemarken hanteren al een negatieve rente om een vlucht van kapitaal richting hun valuta te ontmoedigen. Het besluit van de Noorse centrale bank komt een week nadat de renteverlaging en de uitbreiding van het opkoopprogramma van de ECB.

17 maart 2016
Kamikaze acties…

Eindelijk was het afgelopen donderdag zover. De financiële markten keken er al tijden reikhalzend naar uit. De ECB zou weer met een beslissing komen en maakte bekend dat ze de rente (toch onverwachts) weer verlaagde. Het feit dat zo ontzettend wordt uitgekeken naar een beslissing van president Draghi, voormalig medewerker van Goldman Sachs, geeft te denken.

Vroeger was dit een non-event en waren de financiële markten bezig om te kijken naar fundamenten van bedrijven/landen. Inmiddels lijkt het alsof het op de financiële markten alleen maar gaat om hoeveel QE (kwantitatieve verruiming) de centrale banken nu weer uit de hoge hoed toveren. Dat een vergadering van de ECB zo’n belangrijke gebeurtenis is, lijkt mij totaal geen goede ontwikkeling.

Wat er daarna gebeurde was bizar te noemen. De koersen van aandelen schoten omhoog en de euro daalde extreem hard. Deze beweging was echter van zeer korte duur, daarna gebeurde het tegenovergestelde. De AEX zakte in korte tijd 20 punten van het hoogtepunt dat kort na de persconferentie van Draghi bereikt werd. Dit maakte in ieder geval duidelijk dat investeerders niet wisten hoe dit nieuws te interpreteren.

Zo’n verrassende beslissing kon immers ook betekenen dat de Europese economie er nog slechter voorstaat dan vooraf gedacht. We zullen er in de toekomst achter komen wat het antwoord zal zijn. Ik denk persoonlijk dat elke actie van centrale banken de afrekening uitstelt, maar niet afstelt. De afrekening zal daardoor alleen maar pijnlijker en pijnlijker worden. Ik hoop écht dat ik ongelijk ga krijgen.

Hoe gek de financiële wereld nu in elkaar zit, zal ik proberen uit te leggen met het volgende voorbeeld. Afgelopen woensdag kwam het nieuws naar buiten dat de Duitse bank Berlin Hyp een obligatie (schuldpapier dus) had uitgegeven van €500 miljoen tegen negatieve rente. Dit betekent dus dat investeerders (!) die voor bv €1.000 deze obligatie aankochten over 3 jaar precies €998,38 terugkrijgen. Een gegarandeerd verlies dus. Deze bank, Berlin Hyp, ging acht jaar geleden bijna failliet!

Alleen omdat de Duitse overheid €500 miljard in het Duitse banksysteem pompte, kon deze bank nipt overleven. Acht jaar later moet je als investeerder dus geld betalen om geld aan deze zelfde bank te lenen, zonder dat deze bank nu opeens 100% gezond is, integendeel. Als je dit aan iemand uitlegt die acht jaar geen nieuws gekeken of gelezen heeft, ben ik benieuwd hoe die zal reageren.

Wat betekent dit nu precies. Wat drijft een investeerder om zo’n transactie aan te gaan? De inschrijving op deze obligatie was zelfs overtekend. Waarom stalt een investeerder zijn geld gewoon niet bij een bank? Is er zó weinig vertrouwen in het bankensysteem? Weten sommige investeerders wat er gaat gebeuren? Het blijft slechts gissen. Ik probeer altijd zo onpartijdig mogelijk een niet-commercieel stukje te schrijven, maar vraag u nu recht op de man af: Heeft u al genoeg goud?

Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

15 maart 2016
Aandelen en goudprijs omhoog na rentebesluit ECB

De aandelenmarkt en de goudprijs schieten omhoog door de renteverlaging van de ECB. De centrale bank verlaagde de depositorente donderdag naar -0,4% en breidde het stimuleringsprogramma verder uit van €60 naar €80 miljard per maand. De AEX staat op het moment van schrijven bijna 2,2% in de plus op 445 punten, terwijl de goudprijs in euro 0,77% hoger staat op bijna €37.000 per kilogram en €1.149 per troy ounce. De verruiming van het monetaire beleid van Draghi drukt de euro met een cent omlaag tegenover van de dollar: van $1,10 naar $1,085.

Goudprijs in euro stijgt na rentebesluit ECB (Grafiek van www.goudstandaard.com)

AEX index schiet ruim 2% omhoog door de extra stimulering van de ECB (Bron: Yahoo Finance)

Renteverlaging ECB zet euro een procent lager tegenover de dollar (Bron: Yahoo Finance)

10 maart 2016
ECB verlaagt rente, stimulering naar €80 miljard
De ECB verlaagt de rente en zal het stimuleringsprogramma verder uitbreiden, zo bericht Bloomberg. Welke maatregelen de centrale bank precies neemt, dat weten we om half drie als de centrale bank haar maandelijkse persconferentie geeft vanuit het nieuwe hoofdkantoor in Frankfurt. Veel analisten en beleggers hielden al rekening met nieuwe maatregelen van de ECB, bedoeld om de inflatie en de kredietverlening in de Eurozone verder aan te jagen.

Volgens de ABN Amro kan de ECB zowel de duur als de omvang van het stimuleringsprogramma verder uitbreiden en de depositorente verder in negatief territorium brengen. Ook kan de centrale bank de voorwaarden van het opkoopprogramma versoepelen. Volg het rentebesluit live op Marketupdate.

Update: De depositorente is met 10 basispunten verlaagd tot -0,4%, terwijl het stimuleringsprogramma is uitgebreid van €60 naar €80 miljard per maand. De euro zakte als gevolg van het nieuws met meer dan 1%.

Samenvatting rentebesluit ECB

We hebben de kernpunten uit de verklaring van Draghi voor u samengevat.
- De ECB verlaagt alle drie de rentetarieven, met als doel de kredietverlening in de Eurozone te stimuleren. Dat moet leiden tot meer binnenlandse vraag en een inflatie die geleidelijk zal oplopen tot de gewenste 2% op de middellange termijn. De depositorente gaat naar -0,4%.
- Het stimuleringsprogramma wordt verder uitgebreid van €60 naar €80 miljard per maand en loopt door tot tenminste maart 2017. Indien nodig kan het opkoopprogramma verder verlengd worden.
- Draghi liet weten dat de centrale bank later dit jaar bedrijfsobligaties zal kopen van grote kredietwaardige bedrijven die gevestigd zijn in de Eurozone. Dit Corporate Sector Purchase Programme wordt aan het einde van het tweede kwartaal van dit jaar opgestart.
- De centrale bank start nieuwe ronde van TLTRO, een kredietfaciliteit waar Europese banken gebruik van kunnen maken. Banken kunnen onder dit programma staatsobligaties bij de centrale bank omruilen voor nieuw geld. Deze nieuwe ronde van TLTRO heeft een looptijd van vier jaar en moet banken stimuleren meer krediet te verlenen aan consumenten en bedrijven. (Lees hier meer over TLTRO)
- De ECB verwacht dat het monetaire beleid in de komende jaren zal bijdragen aan een gematigde economische groei in de eurozone. De groei wordt ondersteund door de lage olieprijs, dat een impuls geeft aan het besteedbare inkomen van huishoudens.
- Volgens de ECB-president zal de rente langdurig laag blijven. Ook als het stimuleringsprogramma afloopt zal de rente op een laag niveau blijven.
10 maart 2016
Column: Waarom negatieve rente zo gevaarlijk is

Donderdag neemt de ECB een rentebesluit en de consensus is dat de centrale bank de depositorente verder zal verlagen om de kredietverlening van banken aan consumenten en bedrijven te stimuleren. Sinds december vorig jaar staat deze ‘boeterente’ op -0,3%, wat betekent dat banken op jaarbasis miljarden euro’s aan de ECB moeten betalen om hun reserves dar veilig te kunnen stallen.

Volgens de centrale bank is het verhogen van deze ‘boeterente’ een prikkel voor banken om meer krediet te verlenen aan huishoudens en bedrijven, maar dat blijkt in de praktijk maar mondjesmaat te gebeuren. De negatieve rente maakt lenen goedkoper, maar dat haalt niets uit als er simpelweg geen vraag is naar krediet. De meeste mensen zitten al vrij diep in de schulden en hebben niet de behoefte om nog meer geld te lenen. Sterker nog, velen zien de lage rente juist als reden om juist schulden af te lossen. Dat werkt alleen maar meer deflatie in de hand!

Is het beleid van negatieve rente dan nog wel te rechtvaardigen? Ik zal een aantal ongewenste effecten van dit monetaire (wan)beleid op een rij zetten…

1. Banken kunnen negatieve rente doorberekenen

Als gevolg van het monetaire beleid van de ECB is de rente op staatsobligaties spectaculair gedaald, tot zelfs ver onder de nul procent. Dat betekent dat banken ook steeds minder geld verdienen aan staatsobligaties die ze op de balans houden. Banken rekenen de kosten van de negatieve rente door aan spaarders in de vorm van een lagere spaarrente. Zo is er in Nederland op dit moment geen enkele bank meer te vinden die een hogere rente biedt dan 1%.

Spaarders betalen dus de rekening voor het monetaire beleid van de centrale bank. En dat gaat om grote bedragen, want volgens de laatste cijfers van het CBS hebben Nederlanders in totaal €336 miljard aan spaartegoeden uitstaan. Bij een procentpunt minder rente lopen spaarders dus meer dan €3 miljard mis!

Banken kunnen een negatieve rente kan ook op andere wijze doorberekenen aan de klant. In Zwitserland is de hypotheekrente sinds vorig jaar bijvoorbeeld gestegen, terwijl die in de rest van Europa juist daalde. Door middel van een hogere winstmarge op hypotheken proberen de banken in Zwitserland het verlies op de negatieve depositorente goed te maken. Het is denkbaar dat banken elders in Europa de hypotheekrente gaan verhogen bij een toename van negatieve rente!

2. Spaarders halen geld weg?

Voor banken zijn spaartegoeden van essentieel belang, omdat het spaargeld als de kapitaalreserve beschouwd mag worden. Daalt de spaarrente tot -0,5%, dan worden spaarders minder loyaal aan de bank en zullen ze eerder overwegen geld weg te halen bij de bank. Uit een onderzoek van ING blijkt dat bijna vier op de vijf spaarders een negatieve rente niet zal accepteren en zal besluiten (een deel van) het spaargeld van de rekening te halen. Daarmee wordt het complete fundament onder het fractioneel bankieren wankel. Er zal meer financiële repressie nodig zijn om spaartegoeden binnen de bank te houden, zoals kapitaalcontroles en het afschaffen van grote bankbiljetten.

3. Rendement pensioenfondsen daalt

Als gevolg van het monetaire beleid van centrale banken bestaat er niet meer zoiets als een risicovrij rendement. Kon je in het verleden nog makkelijker vier of vijf procent rendement halen op staatsobligaties, nu is dat vrijwel onmogelijk geworden. Wereldwijd is er al meer dan $6 biljoen aan schuldpapier met een negatieve rendement, wat wil zeggen dat de kosten over de hele looptijd hoger zijn dan de opbrengsten.

Als pensioenfondsen geen rendement meer kunnen maken op de relatief ‘veilige’ staatsobligaties, dan moet zij de premie verhogen of een meer risicovolle beleggingsstrategie volgen om aan alle toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. Door de negatieve rente wordt ook de zekerheid van een goed pensioen aangetast. Zit ook de aandelenmarkt tegen, dan zakt de dekkingsgraad snel onder de kritieke grens van 90%.

4. Nieuwe huizenmarktbubbel?

Door de negatieve rente kunnen mensen meer geld lenen tegen dezelfde maandlasten. Dat werkt risicovol gedrag in de hand, zoals ook te zien is op de Nederlandse huizenmarkt. De markt trekt weer aan, omdat starters zich door de lage hypotheekrente veel dieper in de schulden kunnen steken. Of dat een positieve ontwikkeling is, dat hangt maar net van je persoonlijke situatie af. Voor huishoudens die ‘onder water’ staan is de stijging van de huizenprijzen gunstig, maar voor huurders en mensen die nog een huis moeten kopen worden de woonlasten steeds hoger. Een te lage rente kan opnieuw oververhitting in de huizenmarkt veroorzaken, met een pijnlijke correctie tot gevolg.

Negatieve rente heeft veel ongewenste effecten

9 maart 2016
BIS: “Markt verliest het vertrouwen in centrale banken”

De financiële markten verliezen langzaam maar zeker het vertrouwen in centrale banken, zo concludeert de Bank for International Settlements in het nieuwe kwartaalrapport dat afgelopen zondag naar buiten werd gebracht. In het rapport spreekt de ‘bank der centrale banken’ ook haar zorgen uit over de negatieve rente en de situatie in de opkomende markten. De BIS ziet fundamentele verschuivingen in de wereldeconomie, die gepaard gaan met zorgen over de lage grondstofprijzen, de Europese bankensector en het export gedreven groeimodel van de Chinese economie.

De BIS merkt op dat de groei van de wereldeconomie nog steeds zwak is, ondanks een toename in de wereldwijde schulden. Ondertussen dreigt de negatieve rente de overhand te krijgen in grote delen van Europa en in Japan. Dat laatste is volgens de BIS een signaal dat centrale banken nog maar weinig middelen achter de hand hebben om de volatiliteit op de financiële markten onder controle te houden.

“De turbulentie op de financiële markten heeft de boodschap duidelijk gemaakt dat centrale banken al te lang een te zware last op zich genomen hebben”, zo concludeert Claudio Borio, hoofdeconoom van de BIS, in het 152 pagina’s dikke rapport. “Beleggers hebben dat opgemerkt en hun vertrouwen in de heilzame werking van centrale banken is – waarschijnlijk voor het eerst – aan het afnemen.”

Negatieve rente

In het kwartaalrapport behandelt de BIS de verschillende manieren waarop de ECB en de centrale banken van landen als Zweden, Denemarken, Zwitserland en Japan de negatieve rente geïmplementeerd hebben. De BIS verwacht dat centrale banken nog meer negatieve rente zullen rekenen, wat ten koste gaat van de winstmarge van banken en het rendement op spaartegoeden.

In Zwitserland rekenen de banken de negatieve rente al door aan de consument, want daar zijn de winstmarges op hypotheken sinds vorig jaar juist sterk gestegen. Banken proberen op deze manier de kosten van het parkeren van tegoeden bij de centrale bank door te berekenen. Dat is één van de vele onbedoelde gevolgen van een negatieve rente. Als de depositorente nog verder daalt kunnen banken hun rente op leningen juist gaan verhogen om de kosten door te berekenen.

“Als het beleid van negatieve rente niet zorgt voor meer kredietverleningen aan huishoudens en bedrijven, dan valt ook de motivering voor dit beleid grotendeels weg”, zo concludeert de BIS. De negatieve bijwerkingen zijn in dat geval groter dan de mogelijke positieve effecten op de economie. De ervaringen uit Zwitserland wijzen op een fundamenteel spanningsveld.

Negatieve consequenties?

De BIS waarschuwt ook voor de consequenties van een negatieve rente voor banken en spaarders:

“Aan de andere kant, als de negatieve rente doorwerkt in de rente die huishoudens en bedrijven betalen voor leningen, dan heeft dat een negatief effect op de winstgevendheid van banken. Tenzij banken ook een negatieve rente op spaartegoeden hanteren, maar dat roept weer vragen op over de stabiliteit van de spaartegoeden.”

Centrale banken hebben laten zien dat renteverlagingen niet stoppen bij nul procent, maar dat ze nog veel lager kunnen. Maar dat is niet geheel zonder gevaren. Uit onderzoek van ING bleek dat veel spaarders bij een negatieve rente geld van de spaarrekening weghalen.

“Er is grote onzekerheid over het gedrag van individuen en bedrijven als de rente verder in negatief territorium komt of gedurende een lange periode negatief blijft. Het is onbekend of het transmissiemechanisme dan blijft functioneren zoals dat in het verleden gefunctioneerd heeft.”

De impact van negatieve rente in verschillende landen

7 maart 2016
ECB kan niet genoeg staatsobligaties kopen
De ECB kan binnen een jaar niet meer genoeg staatsobligaties kopen, tenzij ze de voorwaarden van het stimuleringsprogramma aanpast. Dat schrijft Reuters na een rondgang bij analisten van verschillende banken. De centrale bank koopt iedere maand voor €60 miljard aan staatsobligaties van landen uit de Eurozone in een poging de inflatie aan te jagen en de rente laag te houden.

Het stimuleringsprogramma van de ECB kent een aantal beperkingen, waardoor ze niet zomaar alle staatsobligaties kan kopen. Zo mag de centrale bank alleen schuldpapier uit de markt halen met een hoger rendement dan de depositorente van -0,3%. Ook mag ze niet meer dan 1/3 van alle staatsobligaties van een bepaald land op de balans hebben en mag ze niet meer dan 1/3 van de uitgifte van nieuwe leningen opkopen.

Onvoldoende staatsobligaties

Volgens analisten zal de ECB voor het einde van het stimuleringsprogramma in maart 2017 al tegen een aantal van deze limieten aan lopen. Als de centrale bank in dit tempo staatsobligaties blijft opkopen zal ze vóór het einde van het QE-programma al de maximale 33% van alle staatsobligaties van Duitsland, Finland en mogelijk ook Portugal in handen hebben, zo berekenden analisten van de ABN Amro.

Deze berekeningen zijn gebaseerd op een stabiele rente. Gaat deze echter verder omlaag, dan krimpt het aanbod van schuldpapier dat de ECB mag opkopen. “Het tekort is het meest relevant voor Duitse Bunds en daar moet men een oplossing voor vinden. Anders loopt het stimuleringsprogramma vast”, zo concludeert analist Luca Cazzulani van UniCredit.

Ongeveer €600 miljard aan staatsobligaties in de Eurozone wordt momenteel verhandeld voor minder dan de depositorente van -0,3%. Dit is schuldpapier dat de ECB conform de huidige regels niet mag kopen, omdat ze dan impliciet de tekorten van overheden financiert. Dat is in strijd met het mandaat van de centrale bank.

Er zijn steeds minder staatsobligaties die de ECB mag kopen (Bron: Bank of America)

Uitbreiding stimuleringsprogramma ECB?

De ECB wil in meert meer duidelijkheid geven over hoe ze deze problemen wil aanpakken. Het stimuleringsprogramma loopt officieel tot maart 2017, maar die einddatum kan verder naar de toekomst verschoven worden als de inflatie tegen die tijd nog niet bij de gewenste 2% ligt.

Dat betekent dat ook de regels van het stimuleringsprogramma verruimd moeten worden.Volgens analisten zou de ECB bijvoorbeeld haar de ondergrens van -0,3% rente kunnen schrappen of naast staatsobligaties ook bedrijfsobligaties aan haar balans kunnen toevoegen om haar doelstelling van €60 miljard te halen.

Reuters deed onlangs een rondvraag bij economen en die verwachten zelfs een verdere uitbreiding van het QE-programma. Zij voorziet dat de centrale bank maandelijks €10 tot €30 miljard meer staatsobligaties zal opkopen.

Lees ook:
24 februari 2016
Negatieve rente opent de deur naar goud

Beleggers zoeken een veilige haven en parkeren hun geld het liefst in staatsobligaties van landen met een goede kredietstatus. Maar omdat de vraag naar dit schuldpapier veel groter is dan het aanbod moet men genoegen nemen met een negatieve rente. Voor kortlopend schuldpapier uit de Eurozone is een negatieve rente inmiddels zelfs de norm geworden, terwijl de Japanse overheid met een staatsschuld van meer dan 200% van het bbp zelfs voor een looptijd van tien jaar tegen negatieve rente kan lenen.

Het ziet er niet naar uit dat de rente spoedig weer zal stijgen. De meerderheid van een panel economen dat onlangs door Bloomberg ondervraagd werd zei dat centrale banken als de ECB, de Zweedse Riksbank, de Zwitserse centrale bank en de Bank of Japan nog tot en met 2018 vast zullen houden aan een monetair beleid met zeer lage tot negatieve rentes. Ook Yellen van de Amerikaanse centrale bank liet weten dat de Federal Reserve open staat voor een negatieve rente, als de economische situatie daarom vraagt.

Negatieve rente de norm voor staatsobligaties?

Negatieve rente voor $6 biljoen aan schuldpapier

Er staat wereldwijd inmiddels $6 biljoen aan schuldpapier uit dat tegen een negatieve rente verhandeld wordt. Ter vergelijking, dat is bijna evenveel als de totale waarde van al het goud in de wereld tegen de actuele goudprijs van iets meer dan $1.200 per troy ounce ($6,63 biljoen). Beleggers accepteren dat het inmiddels geld kost om vermogen ‘veilig’ te parkeren in staatsobligaties. Maar hoe veilig zijn staatsobligaties eigenlijk?

Het is nog geen jaar geleden dat beleggers werden opgeschrikt door een plotselinge verkoopgolf in Duitse staatsobligaties. In minder dan twee maanden tijd schoot de rente op Duitse 10-jaars leningen omhoog van een dieptepunt van minder dan 0,1% naar een piek van bijna 1,1%, een ommezwaai van één procentpunt! Beleggingsfondsen die deze ‘veilige’ staatsobligaties in de boeken hadden zagen de waarde ervan in korte tijd met 13% dalen…

Grote verkoopgolf liet waarde Duitse staatsobligaties met 13% dalen (Bron: Bloomberg)

Obligatiebubbel?

We zijn een jaar verder en de rust lijkt weer te zijn teruggekeerd. Over de hele linie zakt de rente op staatsobligaties naar een nieuw dieptepunt, wat in feite betekent dat je als belegger nu de hoofdprijs betaalt voor het schuldpapier. Het lijkt wel alsof beleggers geen enkel veilig alternatief meer zien voor het schuldpapier van overheden, terwijl bovenstaande grafiek laat zien dat ook deze financiële activa zeer volatiel kunnen zijn. Over risicovrij rendement gesproken!

Is er dan echt geen alternatief voor het liquide schuldpapier? Met een rendement van -0,55% op Duits schuldpapier met een looptijd van twee jaar is het bezit van een schuldbewijs van de Duitse overheid al bijna even duur als geheel verzekerde goud in opslag! Een negatieve rente is misschien wel de voornaamste reden om vermogen niet langer als schuldpapier aan te houden, maar om het (gedeeltelijk) om te zetten in goud.

Tip: U kunt goudbaren kopen bij Hollandgold, daar zijn verschillende Umicore goudbaren zoals die van 50 gram en 100 gram momenteel direct uit voorraad leverbaar!

22 februari 2016
‘Pensioen van miljoenen Nederlanders gaat omlaag’

Pensioenfondsen verwachten dat er de komende tien jaar gekort moet worden op het pensioen van miljoenen Nederlanders, zo bericht RTL-Z. Door de extreem lage rente en de recente daling van de aandelenkoersen is de dekkingsgraad van verschillende grote fondsen onder de kritieke ondergrens van 90% gezakt. Begin dit jaar stonden ze er ook al niet sterk voor, maar was hun dekkingsgraad van iets meer dan 100% genoeg om uit de gevarenzone te blijven.

Ambtenarenpensioenfonds ABP en mediapensioenfonds PNO zagen hun dekkingsgraad dalen tot 87%, terwijl het fonds voor Zorg en Welzijn het met 86% nog iets slechter doet. Ook metaalfonds PME heeft volgens RTL-Z met 88% onvoldoende dekkingsgraad om alle toekomstige verplichtingen waar te kunnen maken. De verwachting is dat veel pensioenfondsen daarom met ingang van 2017 de uitkering zullen verlagen.

Lage rente

In het verleden konden pensioenfondsen rekenen op een hoog rendement op hun beleggingen, maar die tijd is voorbij. Door de extreem lage rente zijn de hoge rendementen uit het verleden verdampt. Pensioenfondsen moeten rekenen met het zogeheten risicovrije rendement, dat is de rente op langlopende staatsobligaties van landen met een hoge kredietstatus. Die rente is op het moment uitzonderlijk laag, want een Nederlandse 10-jaars lening levert vandaag de dag nog maar 0,44% op. Een Duitse staatsobligatie met dezelfde looptijd geeft een nog lager rendement van 0,29%.

Minder pensioen

In het verleden mochten pensioenfondsen rekenen met een rente van tenminste 1,75% voor hun beleggingen, maar die grens is nu verlaagd naar 1,35%. Dat is nog steeds hoger dan het werkelijke rendement dat pensioenfondsen maken op hun beleggingen in langlopende staatsobligaties. Vanwege de dalende opbrengsten en de zeer volatiele aandelenmarkt wordt er al jaren geen correctie meer toegepast voor de inflatie. Als de rente op dit lage niveau blijft is het onvermijdelijk dat er een verdere versobering voor de pensioenen zal volgen. Dat betekent een lagere uitkering en een hogere pensioenpremie.

15 februari 2016
Federal Reserve stuwt goudprijs omhoog

De goudprijs stond vandaag rond het middaguur 2,14% hoger op €1.083 per troy ounce en €34.860,38 per kilogram, het hoogste niveau in ruim acht maanden tijd. Woensdagavond begonnen de prijzen van goud en zilver opnieuw te stijgen, toen Federal Reserve voorzitter Janet Yellen duidelijk maakte dat de centrale bank de rente mogelijk minder snel zal verhogen. In dollars steeg de goudprijs met 2,7% tot $1.226 per troy ounce, de hoogste koers sinds mei 2015.

Goudprijs stijgt naar hoogste niveau in ruim acht maanden (Grafiek van Goudstandaard)

Federal Reserve

Onzekerheid op de financiële markten en een zwakke groei van de wereldeconomie zouden de groei van de Amerikaanse economie nadelig kunnen beïnvloeden, waardoor de centrale bank voorzichtig is met het zetten van nieuwe rentestappen. Eind vorig jaar verhoogde de Federal Reserve voor het eerst sinds het uitbreken van de crisis van 2008 weer de rente. Yellen erkent dat de Amerikaanse economie nog lang niet gezond is en dat de werkloosheid onder bepaalde bevolkingsgroepen nog steeds hoog is en dat de loonontwikkeling de laatste jaren wat is achtergebleven.

De Amerikaanse centrale bank heeft recent ook een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijke effecten van een negatieve rente. Dit scenario is volgens de centrale bank slechts ‘hypothetisch’, maar financiële markten pakken deze informatie op als een reële mogelijkheid.

Bankencrisis

Natuurlijk speelt ook de daling van de aandelenkoersen wereldwijd de goudprijs in de kaart. Vooral banken zitten in de hoek waar de klappen vallen, want de Europese index van bankaandelen ging dit jaar al met 29,7% onderuit. Daarmee doen de bankaandelen het twee keer zo slecht als de markt, want de index van 600 grote Europese bedrijven staat op het moment van schrijven 13,8% lager dan begin dit jaar.

Deutsche Bank ging begin deze week 9% onderuit en vandaag verloren Credit Suisse en Societe Generale op de beurs respectievelijk 7,7% en 11,6% van hun waarde. Ook blijft de premie die beleggers moeten betalen om zich te verzekeren tegen een mogelijke default van banken nog steeds stijgen.

Sommige obligaties van Deutsche Bank vallen nu al onder de categorie ‘junk bonds’

11 februari 2016
Centrale bank Zweden verlaagt rente tot -0,5%
De Zweedse centrale bank heeft de rente vandaag met 15 basispunten verlaagd tot -0,5% in een poging de inflatie aan te jagen en de waardestijging van de Zweedse kroon af te remmen. De renteverlaging werd voorzien door 10 van de 18 analisten die door Bloomberg ondervraagd werden, maar slechts drie analisten hadden een dergelijk grote rentestap voorzien. Ook maakte de Zweedse Riksbank bekend tenminste nog de eerste helft van dit jaar door te gaan met het opkopen van staatsobligaties en dat opbrengsten en aflossingen van bestaande staatsobligaties op de balans opnieuw in het schuldpapier belegd zullen worden.

“De onzekerheid over de wereldwijde ontwikkelingen is groot, met een lage inflatie en verschillende centrale banken die een nog ruimer monetair beleid voeren. Het monetair beleid van Zweden moet daarop aansluiten, anders lopen we het risico dat de wisselkoers van de kroon sneller stijgt dan onze voorspelling. Dat maakt het moeilijker de inflatie omhoog te drukken en te stabiliseren op 2%”, zo onderbouwde de centrale bank haar rentestap.

Lagere rente

Door de rentedaling is de Zweedse kroon weer iets minder aantrekkelijk geworden als veilige haven. Op de valutamarkt was het effect van het rentebesluit meteen zichtbaar, want de wisselkoers met de euro verzwakte met 1,6% naar 9,61 kronen tegenover de euro. Dat is het laagste niveau sinds augustus vorig jaar. Zweden worstelt met een vlucht van kapitaal, die vooral op gang kwam door het stimuleringsprogramma van de ECB. Daardoor daalde de euro in waarde en zocht vermogen toevlucht in andere valuta.

De waardedaling van de euro noodzaakte de Zwitserse centrale bank de rente te verlagen en uiteindelijk het plafond voor de wisselkoers ten opzichte van de euro los te laten.

Zweedse kroon daalt tegenover euro na renteverlaging Riksbank

‘Roekeloos beleid’

De Zweedse economie groeide in het derde kwartaal van 2015 nog met 3,9% op jaarbasis, maar de inflatie ligt met 0,9% ver beneden de doelstelling van de centrale bank. Omdat de economie van Zweden nog steeds groeit komt er uit verschillende hoeken kritiek om het extreem ruime monetaire beleid van de centrale bank. Een veel gehoorde kritiek is dat de centrale bank een vrijwel onmogelijke doelstelling hanteert ten aanzien van de inflatie, omdat deze grotendeels door externe factoren zoals de olieprijs bepaald wordt. Het streven om die inflatie met binnenlands monetair beleid aan te jagen zou een bedreiging vormen voor de financiële stabiliteit.

De renteverlaging zorgde niet voor enthousiasme onder beleggers, want de Zweedse beurs opende donderdagochtend 3,2% lager. Normaal gesproken geeft een lagere rente juist een stimulans aan de aandelenmarkt.

Lees meer:
Zweedse centrale bank verlaagt rente tot -0,5%
11 februari 2016