Tag: rente

De Spaanse schulden in één grafiek

De volgende grafiek van Zero Hedge willen we u niet onthouden. Wat deze grafiek zo sprekend maakt is de sterke correlatie die er de afgelopen jaren bestond tussen deze twee ontwikkelingen. De groene lijn laat het verschil zien tussen de Spaanse en de Duitse obligatierente (de spread) en de rode lijn geeft het percentage slechte leningen weer op de balans van de Spaanse banken. Tussen 1997 en 2007 was het aantal betalingsachterstanden op private leningen nog verwaarloosbaar klein en was het vertrouwen in de kredietwaardigheid van de Spaanse banken en de Spaanse overheid nog groot. Dat vertaalde zich naar een relatief klein verschil in rente tussen de Duitse en de Spaanse staatsobligaties.

Door de financiële crisis werd alles anders. De Spaanse huizenmarkt crashte en veel mensen die daar hun boterham mee verdienden raakten werkloos. Als gevolg daarvan steeg het percentage leningen met betalingsachterstanden van minder dan 1% naar meer dan 13%. Die explosieve toename van slechte leningen op de balans van Spaanse banken (rode lijn) zette de bankensector zodanig onder druk dat Bankia genationaliseerd moest worden. Als gevolg daarvan kregen financiële markten meer twijfels over de kredietwaardigheid van de Spaanse overheid en begon ook de rente op de Spaanse staatsobligaties toe te nemen (groene lijn).

Rente Spaanse staatsobligaties daalt, maar aantal slechte leningen blijft stijgen (Bron: Bloomberg, via Zero Hedge)

Draghi
De afgelopen vijftien jaar was er dus een sterke correlatie tussen de 'spread' op Spaanse staatsobligaties en het percentage slechte leningen in de bankensector. Die correlatie viel in 2012 opeens volledig weg. Beleggers kregen plotseling weer meer vertrouwen in de obligaties van de Spaanse overheid, terwijl de druk op de Spaanse bankensector alleen maar groter is geworden door een toenemend percentage slechte leningen (nu al 13%!). Hoe valt dit te verklaren? Daarvoor gaan we terug naar de zomer van 2012, toen de rente op Spaanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar richting de gevreesde 7% kroop. Het was dat moment waarop ECB president Draghi de lucht klaarde, door op een conferentie in Londen te verklaren dat de ECB alles zou doen om de euro te redden. De twijfel op de obligatiemarkt maakte plaats voor opluchting en de rente op Spaanse staatsobligaties ging in minder dan een jaar tijd met enkele procenten omlaag. Maar daarmee zijn de onderliggende problemen nog niet verdwenen, want het percentage slechte leningen laat vooralsnog geen enkel teken van herstel zien. Deze grafiek toont mooi aan hoe bepalend centrale banken zijn voor de stemming op de financiële markten...

19 december 2013
Britten halen steeds meer spaargeld van de bank

Britten hebben in de afgelopen veertig jaar nog nooit zoveel geld van hun spaarboekjes gehaald als het afgelopen jaar, zo blijkt uit de laatste cijfers van de Bank of England. In de afgelopen twaalf maanden werd er netto £23 miljard aan spaargeld van de rekeningen gehaald, wat omgerekend ongeveer £900 per huishouden is. Het spaargeld, dat niet veel meer dan 1% rente opleverde, werd uitgegeven of overgeboekt naar betaalrekeningen. De cijfers van de Britse centrale bank laten zien dat spaarders steeds minder de toegevoegde waarde inzien van het sparen op een spaarrekening.

Spaargeld levert weinig rente op
De Telegraph schrijft dat er sprake is van een heuse trendbreuk met de afgelopen jaren. In 2007 - toen de kredietcrisis net begonnen was - was de natuurlijke reactie van de Britten om meer te sparen. Tussen oktober 2011 en oktober 2012 werd er netto nog £24,8 miljard aan spaargeld naar de bank gebracht. Tussen oktober 2012 en 2013 werd er echter weer 4,7% van de spaarrekeningen af gehaald, bijna hetzelfde bedrag dat een jaar eerder nog naar de bank toe gebracht werd... Volgens de laatste cijfers hebben consumenten ten opzichte van een jaar geleden 11,2% meer geld op betaalrekeningen staan of op een andere wijze direct toegankelijk gemaakt. Een positieve uitleg van het verhaal is dat de Britten het afgelopen jaar meer consumeerden dan hun inkomen toeliet, waardoor de economie een (tijdelijke) impuls heeft gekregen. Het geld dat van de spaarrekeningen is verdwenen is voor een aanzienlijk gedeelte gebruikt voor de aanschaf van consumptiegoederen. Volgens experts is dit toch een zeer zorgelijke ontwikkeling, omdat het nieuwe twijfels brengt over de duurzaamheid van het economische herstel in het Verenigd Koninkrijk. Ze hebben deze ontwikkeling reeds aangekaart bij de Britse premier, in de hoop dat die er aandacht aan schenkt in de herfsttoespraak die hij donderdag geeft. Voormalig beleidsadviseur Ros Altmann uitte tegenover de Telegraph zijn zorgen over deze ontwikkeling:
"Mensen stoppen met sparen voor de lange termijn, omdat alle maatregelen van de laatste jaren erop gericht zijn om sparen zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Het probleem daarvan is dat geen enkele economie op de lange termijn kan floreren zonder mensen die sparen. Je kunt een economie niet laten draaien op schulden en op geleend geld, er moet ook gespaard worden voor toekomstige investeringen. Simpelweg spaargeld opnemen en dat uitgeven is een recept voor langdurige economische neergang."
In de eerste jaren van de crisis spaarden Britten steeds meer geld. Van oktober 2008 tot en met oktober 2009 werd er £13,9 miljard aan de spaarrekeningen toegevoegd. In het daarop volgende jaar kwam er nog eens £14,6 miljard aan spaargeld bij. Maar door de alsmaar dalende rente wordt de bereidheid om geld naar de bank te brengen steeds kleiner. Volgens economen speelt ook de inflatie een belangrijke rol in de trendbreuk. De lonen stagneren en de werkloosheid loopt op, maar ondertussen blijven de kosten van levensonderhoud stijgen.

Britten nemen steeds meer spaargeld op

4 december 2013
Amerikaanse banken waarschuwen voor negatieve rente

De grote Amerikaanse banken laten hun spierballen zien en waarschuwen voor een negatieve depositorente. Mocht de Amerikaanse centrale bank op het idee komen om een negatieve rente te berekenen over geld dat banken bij de Federal Reserve parkeren, dan moeten we volgens een aantal grote Amerikaanse banken niet vreemd opkijken als spaarders en bedrijven ook rente gaan betalen over het bedrag op hun bankrekening. Spaarders krijgen nu al bijna geen rente meer, maar als de Federal Reserve een negatieve rente voor deposito’s gaat invoeren kunnen banken die rentekosten doorberekenen aan hun klanten.

Negatieve rente

De Financial Times schrijft dat banken een renteverlaging op de $2,4 biljoen die banken bij de Federal Reserve geparkeerd hebben in rekening zullen brengen bij hun klanten. Op dit moment geeft de Federal Reserve nog een vergoeding van 0,25% per jaar op het geld dat banken bij de centrale bank stallen, maar van die opbrengst zijn banken al een gedeelte kwijt aan premie voor de Amerikaanse variant van het depositogarantiestelsel (DGS). Indien Bernanke of zijn opvolger Yellen de depositorente naar 0% verlaagt is het voor de grote Amerikaanse banken niet meer zo lucratief om reserves aan te houden bij de Federal Reserve.

Een lagere depositorente moet banken stimuleren om meer kredieten te verlenen, maar als een bank dat niet wil kan ze ook besluiten om die lagere rente door te berekenen aan haar klanten. Een lagere rente of een negatieve rente is dan ook waar de Amerikaanse banken nu voor waarschuwen. Dat zou bijzonder schadelijk zijn voor het vertrouwen dat spaarders hebben in hun bank. Zodra het geld gaat kosten om spaargeld bij een bank te parkeren zullen spaarders in toenemende mate hun heil elders zoeken…

De topmannen van twee van de de vijf grootste Amerikaanse banken hebben gezegd dat ze door een verlaging van de depositorente bij de Federal Reserve geconfronteerd worden met een ‘negatieve opbrengst’. Op dat moment zouden banken de spaarder kunnen ontmoedigen door kosten door te berekenen in de vorm van een negatieve rentevergoeding.

Reserves die banken wereldwijd geparkeerd hebben bij de Federal Reserve

Geen vraag naar kredieten

De Federal Reserve denkt dat een verlaging van de depositorente de banken zal aansporen om meer kredieten te verlenen aan consumenten en bedrijven, maar daar zijn de banken nog niet zo zeker van. “Het is niet alsof we opeens weer meer geld gaan uitlenen aan het midden- en kleinbedrijf. Er is niet echt veel vraag naar dit soort leningen, waardoor een verlaging van de depositorente banken aanspoort om in meer risicovolle beleggingen te stappen in hun zoektocht naar rendement”, zo verklaarde een bankier tegenover de Financial Times. Het gevaar van een negatieve rente heeft de Amerikaanse centrale bank er in het verleden van weerhouden de depositorente te verlagen.

We moeten hierbij opmerken dat een verlaging van de depositorente voor de reserves de banken parkeren bij de Federal Reserve het meest problematisch is voor de Amerikaanse banken, omdat alleen die banken kosten maken voor het Amerikaanse garantiestelsel. Naar schatting is ongeveer de helft van de ‘excess reserves’ die bij de Federal Reserve geparkeerd staat in handen van niet-Amerikaanse banken. Die banken verdienen momenteel 0,25% op deze reserves. Door de rente naar 0% te brengen valt het rendement voor de buitenlandse banken weg.

ECB denkt ook aan negatieve rente

Ook bij de ECB wordt al nagedacht over een soortgelijke maatregelen, want Peter Praet nam het woord negatieve rente al eens in de mond. Ook hij had het over een negatieve rente voor tegoeden die private banken geparkeerd hebben bij de centrale bank. Volgens Draghi is negatieve rente al eens besproken binnen de centrale bank. Met een negatieve rente geeft de ECB de Europese bankensector een duwtje in de rug om meer leningen te verstrekken aan huishoudens en bedrijven. Dat zou een absoluut paardenmiddel zijn om mogelijke deflatie in de Eurozone te bestrijden. Het is niet te hopen dat Europese banken daar net zo op zullen reageren als hun Amerikaanse collega’s, want van een negatieve spaarrente wordt niemand beter.

Amerikaanse banken dreigen met negatieve rente

26 november 2013
Goudprijs zakt naar laagste niveau sinds juni

De goudprijs zakte vandaag naar het laagste niveau in bijna vijf maanden tijd. De prijs bereikte op 27 juni een dieptepunt van ongeveer €920 per troy ounce en daar zijn we op het moment van schrijven nog maar enkele euro’s van verwijderd. Als de goudprijs nog een paar euro verder wegzakt komen ter terug op niveau’s die we sinds augustus 2010 niet meer gezien hebben.

Ook de zilverprijs staat onder druk. Een kilo zilver wordt op het moment van schrijven voor €475 verhandeld, dat is 34% minder dan aan het begin van dit jaar. De huidige prijs is vergelijkbaar met die van augustus 2010 en met het dieptepunt van eind juni dit jaar.

FOMC

De hele week staat er al een neerwaartse druk op de goudprijs. Vandaag gaf de publicatie van FOMC notulen aanleiding voor een nieuwe verkoopgolf, notulen waaruit op te maken valt dat tapering nog steeds op de agenda staat. De beleidsmakers bij de Federal Reserve zeggen zich zorgen te maken over de mogelijk schadelijke gevolgen van het stimuleringsbeleid, maar willen nog niet beginnen met het verminderen van de steunaankopen ter waarde van $85 miljard per maand. Hoewel de notulen geen aanwijzingen bevatten voor een aangepaste koers van de centrale bank doet men goud toch in de verkoop.

ECB

Anders nieuws dat goud mogelijk onder druk heeft gezet zijn uitspraken van ECB-president Draghi. Hij reageerde op eerdere uitspraken van Peter Praet, die suggereerde dat de ECB een negatieve depositorente zou kunnen hanteren om deflatie af te wenden. Draghi liet weten dat hij daar nog niet aan wil beginnen. Verder zei de president van de ECB dat de rente onlangs verlaagd werd in reactie op een dalende inflatie en niet vanwege de dreiging van deflatie. Ook in Europa balanceert de centrale bank op een dun koord tussen deflatie en inflatie…

Goudprijs bijna terug op het niveau van augustus 2010 (Bron: Goudstandaard)

Goudprijs zakte in 2013 al meer dan 25%

Hoe dan ook, voor de goudbeleggers is 2013 een buitengewoon slecht jaar. De prijs van hun edelmetaal is meer dan 25% in prijs gezakt ten opzichte van het begin dit jaar, terwijl aandelen ruim in de plus staan. Goudbeleggers houden zich vast aan de grootschalige aankopen van fysiek edelmetaal in Azië. Zo berichtte Reuters gisteren dat China ook rechtstreeks via Shanghai grote hoeveelheden goud importeert. Ook verwijst men vaak naar manipulatie van de goudprijs. Door plotselinge verkoopgolven maakt de goudprijs enorme koersbewegingen. Dat was ook gisteren het geval, toen de goudmarkt 20 seconden werd stilgelegd vanwege het opdrogen van liquiditeit in de markt.

Computersystemen die op de milliseconde in goud handelen kunnen kortstondig onbalans creëren tussen vraag en aanbod, met als gevolg de extreme verticale prijsbewegingen naar boven en naar beneden. Zero Hedge verzamelde een aantal grafieken van de prijsontwikkeling van goud op woensdag, waaronder de volgende grafiek.

De goudprijs gaat in een flits met $22 per troy ounce omlaag

21 november 2013
Peter Praet (ECB): “Negatieve rente of stimuleringsprogramma mogelijk”

De ECB kan een negatieve rente of een stimuleringsprogramma hanteren om de inflatie dichter bij het streven van 2% per jaar te brengen. Dat zei hoofdeconoom Peter Praet van de ECB tegenover de Wall Street Journal. Daarmee weerlegt hij het standpunt dat de ECB geen wapens meer heeft om haar mandaat na te streven. Het enige mandaat van de ECB is om de prijsstabiliteit te bewaken en dat betekent ook dat de bank zal ingrijpen als er een dreiging is van deflatie. In oktober kwam de inflatie in de Eurozone uit op 0,7%, beduidend lager dan het streven van 2%.

Negatieve rente

Volgens Praet kan de ECB verschillende dingen doen om de inflatie wat op te schroeven. “Als ons mandaat in de knel komt zullen we alle maatregelen nemen die volgens ons nodig zijn om het mandaat te vervullen, dat moet een heel helder signaal zijn.” In de praktijk betekent het dat een negatieve rente tot de mogelijkheden behoort. Hij doelt daarmee op het rentetarief voor het geld dat banken parkeren bij de ECB. Die rente is nu al 0%, waardoor het voor banken al minder aantrekkelijk is geworden om geld bij de ECB te stallen. Door deze rente naar negatief terrein te brengen kost het geld om reserves bij de centrale bank te stallen. Dat zal volgens Praet een stimulans geven aan de kredietverlening en daarmee ook aan de economische groei en de inflatie. Een nadeel van de negatieve rente is dat de winstmarges onder druk komen te staan.

Balansexpansie

De ECB heeft ook de mogelijkheid om haar balans verder op te rekken, zo stelt Praet. Hoewel de bank volgens de statuten niet rechtstreeks schulden van overheden mag financieren kan de bank wel tijdelijk bezittingen op haar balans parkeren. Aan het begin van de Europese schuldencrisis kocht de ECB uit nood toch enkele tientallen miljarden aan staatsobligaties op. Daarna volgde het LTRO programma, waarmee banken voor een looptijd van drie jaar geld konden lenen van de ECB. In ruil daarvoor konden banken het schuldpapier van de zwakkere Europese landen parkeren bij de Europese centrale bank. Het LTRO programma bestond uit twee rondes en had een omvang van meer dan €1 biljoen. Volgens Praet kan er nog een dergelijk stimuleringsprogramma worden opgestart om banken wat meer ruimte te geven.

Weerstand binnen de ECB

Binnen de ECB is er veel verdeeldheid over de koers die ze moet varen. Zo is Jens Weidmann, lid van de Raad van Bestuur van de ECB en voorzitter van de Duitse Bundesbank, nog steeds een fel tegenstander van het opkopen van staatsobligaties door de centrale bank. Het LTRO-programma was een compromis dat er uiteindelijk in slaagde de rust terug te brengen op de Europese markt voor staatsobligaties. Weidmann was ook tegenstander van de renteverlaging die de ECB vorige week doorvoerde.

Peter Praet is zich bewust van de gevolgen die een renteverlaging of een oplopende inflatie heeft voor de spaarders. “Crediteuren en debiteuren hebben belang bij een stabiel anker en dat is prijsstabiliteit op de middellange termijn. Acties van de ECB die de onzekerheid in de markt terug weten te dringen scheppen ook een gunstig klimaat voor de spaarder”.

Tot op heden zijn de spaarders steeds benadeeld in het monetaire beleid van centrale banken. Om de schulden betaalbaar en geloofwaardig te houden moest de rente drastisch worden verlaagd, met als gevolg dat de spaarrente aanzienlijk is gezakt. De last van de schuldenaren wordt verlicht, omdat ze goedkoper kunnen lenen. Het is alleen vervelend dat banken sinds de crisis terughoudend zijn geworden met het verstrekken van de goedkopere kredieten. Als men tegelijkertijd schulden blijft aflossen dreigt het gevaar van schulddeflatie. Dat is volgens de ECB even onwenselijk als een zeer hoge inflatie.

ECB bestuurder Praet staat open voor nieuwe stimulerende maatregelen

15 november 2013
Goud en zilver report (Week 45)

De goudprijs zakte afgelopen week van €975,90 naar €963,91 per troy ounce, een daling van 1,23%. Daarmee deed goud het de afgelopen week iets slechter dan zilver, dat 0,84% in prijs omlaag ging en bij sluiting van de handel €517,27 per kilogram noteerde.

De afgelopen week waren er twee ontwikkelingen die van invloed waren op de prijzen van de edelmetalen. Donderdagmiddag kwam de ECB met een vrij onverwachte renteverlaging, met als gevolg een schrikreactie in zowel de euro als in het gele metaal. De goudprijs schoot in korte tijd omhoog van €972 naar €991 per troy ounce, maar wist dat hoge niveau niet vast te houden. Donderdagavond was de goudprijs weer terug bij af op ongeveer €972 per troy ounce.

Goudprijs in euro per troy ounce (Bron: Goudstandaard)

Zilverprijs in euro per kilo (Bron: Goudstandaard)

Banencijfer VS

Vrijdag kreeg de goudprijs en de zilverprijs opnieuw een duw naar beneden als gevolg van het Amerikaanse banencijfer. Het cijfer leek mee te vallen (meer banen), maar toonde tegelijkertijd de verslechtering van de Amerikaanse arbeidsmarkt aan (lagere participatiegraad, meer niet-werkzoekende werklozen). We zien dat de prijzen van edelmetalen vaker sterk reageren op banencijfers, als kunnen we er niet echt een bepaalde logica uit afleiden. Hoe dan ook, de goudprijs ging die middag ongeveer een procent onderuit.

Euro verliest door renteverlaging ECB

De wisselkoers maakte een soortgelijke koersbeweging mee. Door de renteverlaging naar 0,25% zakte de euro met twee cent weg ten opzichte van de dollar, om later op de dag weer een cent terug te winnen. Al met al was het geen goede week voor de euro, want de munt verloor in een week tijd 1,58% van haar waarde ten opzichte van de dollar. Sloot de wisselkoers een week geleden nog op 1,3580, afgelopen vrijdag was dat nog maar 1,3366.

Door het relatief sterker worden van de dollar gingen de prijzen van beide edelmetalen in deze munt wat meer onderuit. Een dollar heeft immers meer koopkracht gekregen in termen van goud dan een week geleden. De goudprijs zakte van $1.316,25 naar $1.288,40 per troy ounce (-2,12%), terwijl de prijs voor hetzelfde gewicht in zilver zakte van $21,90 naar $21,51 (-1,78%).

Euro zakt weg na renteverlaging ECB (Bron: Yahoo Finance)

Centrale banken kopen minder goud

Afgelopen week publiceerde het IMF de laatste cijfers over de goudaankopen van centrale banken in de maand september. We plaatsen deze cijfers voor de volledigheid, maar eigenlijk waren er in deze maand geen substantiële en noemenswaardige aankopen uit deze hoek van de markt. Turkije, Azerbeidzjan en Kazachstan kochten samen een paar ton goud. Meer indrukwekkend zijn de importcijfers vanuit China, die zeer waarschijnlijk duiden op grootschalige aankopen van de Chinese centrale bank. Die cijfers hebben we begin deze maand al in twee talen gepubliceerd op Marketupdate.

Beleggers blijven veel goud en zilver kopen

Deze week plaatste Goudstandaard de laatste verkoopcijfers van de US Mint, een van de grootste aanbieders van beleggingsmunten ter wereld. Uit deze cijfers viel af te leiden dat er dit jaar een recordaantal zilveren munten verkocht zal worden. Voor de eerste tien maanden van dit jaar staat de teller al op ruim 39 miljoen, een paar honderdduizend minder dan het totaal van recordjaar 2011. Ook de verkoop van de munten zoals de gouden Buffalo en de gouden Eagle trekt dit jaar weer aan, na een mager 2012. Nu al zijn er gouden munten van verkocht dan in het hele afgelopen jaar.

Verkoop gouden munten bij de US Mint (Bron: Goudstandaard)

Verkoop zilveren munten bij de US Mint (Bron: Goudstandaard)

Perth Mint

Bij de Perth Mint zien we ook een aanzienlijke stijging in de verkoop van fysiek edelmetaal. Afgelopen vrijdag schreef Goudstandaard dat de Perth Mint dit jaar al 47,5% meer gewicht aan goud heeft verkocht dan vorig jaar. De verkoop van zilver was in de eerste tien maanden van 2013 ruim 30% groter dan in de laatste tien maanden van 2012. De Perth Mint houdt deze totaalcijfers pas sinds maart 2012 bij.

De goede verkoopcijfers vallen samen met de daling van de goudprijs van dit jaar. Veel mensen hebben blijkbaar gewacht op een aantrekkelijk moment om in te stappen. Die momenten hebben we genoeg gehad, want de goudprijs bereikte bodems in april, juni en oktober. Vergeleken met het begin van dit jaar staat de goudprijs in euro’s nu 24,2% lager. Zilver is zelfs 30,1% in prijs gezakt ten opzichte van begin dit jaar.

Verkoop van goud bij de Perth Mint (Bron: Goudstandaard)

Verkoop van zilver bij de Perth Mint (Bron: Goudstandaard)

10 november 2013
ECB verlaagt de rente naar 0,25%

De ECB heeft de rente vandaag verlaagd van 0,5 naar 0,25 procent. Daarmee kunnen bedrijven en consumenten in theorie nog goedkoper geld lenen. De lage rente zal op termijn ook doorwerken in de variabele rente op langlopende leningen, waarmee de schuldenlast weer wat verlicht wordt. Blijkbaar werd de deflatoire druk iets te groot voor Draghi en vond hij het nodig om de rente voor de Eurozone te verlagen naar het laagste punt in het bestaan van de ECB. Tegenover de pers verklaarde de ECB-voorzitter dat de bedreiging voor groei in de eurozone beperkt blijven en dat het inflatierisico goed onder controle is. Sterker nog, hij is van mening dat de inflatie nog een lange tijd laag zal blijven. Hij voegt eraan toe dat de marktomstandigheden potentieel negatief kunnen zijn voor de economie.

De volgende grafiek van Tradingeconomics laat de ontwikkeling van de rente bij de Europese Centrale Bank goed zien. Als gevolg van de laatste verlaging zakte de euro bijna 2 cent weg tegenover de dollar!

ECB verlaagt rente naar laagste niveau ooit

Euro onderuit tegenover de dollar

Draghi licht het besluit van de ECB toe

7 november 2013
Tweet van de dag (5 november 2013)

Voor de introductie van de Eurozone maakten beleggers nog onderscheid in het schuldpapier van landen…

Good old times .. pic.twitter.com/Jb33PqpdYc

— cigolo (@cigolo) November 5, 2013

5 november 2013
Grafiek: Historische rente en aandelenmarkt Nederland

Op de website van Martien van Winden, vermogensbeheerder van Hoofbosch, kwamen we een bijzonder interessante historische grafiek tegen van de lange rente en de aandelenmarkt in Nederland. De grafiek gaat terug tot 1540 en geeft dus een geweldig overzicht van de lange termijn ontwikkelingen in de Nederlandse economie. De aandelenmarkt staat op logaritmische schaal en is daarmee enigszins gecorrigeerd voor inflatie. Tal van belangrijke gebeurtenissen die van invloed waren op de rente of de aandelenkoersen zijn in deze grafiek meegenomen. Voor een goed leesbare versie verwijzen we naar deze PDF.

Volg Martien van Winden op twitter: @martienvwinden

De historische rente en aandelenmarkt in Nederland (Bron: Hoofbosch vermogensbeheer)

1 november 2013
Rente op kortlopende leningen aan de VS explodeert

De financiële markten lijken zich maar weinig aan te trekken van het Amerikaanse schuldenplafond. De S&P 500 weet geen richting te kiezen en ook de goudprijs lijkt de laatste tijd nauwelijks van haar plek te komen. Ook is de rente op Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar de afgelopen weken opvallend stabiel op iets meer dan 2,6%.

Maar als we kijken wat de rente op kortlopende leningen aan de Amerikaanse overheid doen, dan zien we een totaal ander plaatje. De volgende grafiek laat de rente zien op kortlopende leningen die de Amerikaanse overheid op 31 oktober moet aflossen. Tot en met eind september was er nog niets aan de hand en lag de rente voor deze korte termijn leningen dicht bij de 0%, in lijn met de rente die de Federal Reserve heeft vastgesteld voor kortlopende leningen aan banken. Daarna sloeg de zorg omtrent het Amerikaanse schuldenplafond toe en begon de rente drastisch te stijgen. Afgelopen dinsdag tikte de rente op deze kortlopende kredieten zelfs de 0,297% aan.

De rente op kortlopend Amerikaans schuldpapier (Afbeelding via de Washington Post)

Rente als barometer voor vertrouwen

De hoogte van de rente op kortlopende leningen is in feite een barometer voor het vertrouwen dat financiële markten hebben in de schuldenaar. De kortlopende leningen aan de Amerikaanse overheid, met looptijden van één, twee of drie maanden, worden doorgaans gebruikt als een ‘parkeerplaats’ voor vermogen van banken en bedrijven. Het geld kan daar tijdelijk in geparkeerd worden, met als tegenpartij de Amerikaanse overheid. Omdat deze tegenpartij nog steeds als veilig te boek staat wordt er veel gehandeld in dit schuldpapier en is de rentevergoeding nooit veel hoger of lager dan de rente waarvoor banken geld lenen bij de Amerikaanse centrale bank.

Juist daarom is de stijging van de rente zo opmerkelijk. Banken en bedrijven die op korte termijn krediet verlenen aan de Amerikaanse overheid maken zich zorgen over de absolute veiligheid van het schuldpapier, terwijl de obligatiemarkt voor 10-jaars leningen geen krimp geeft. De financiële markt prijst blijkbaar wel een risico in voor de korte termijn, maar niet voor de lange termijn.

Liquiditeit

Sommige vermogensbeheerders blijven de komende dagen inderdaad weg van het kortlopende Amerikaanse schuldpapier, zo schrijft Reuters. Ze zijn bang dat er vertraging kan komen in de terugbetaling van de kortlopende kredieten en houden daarom liever cash aan dat ze nog makkelijker uit kunnen keren indien vermogende klanten hun geld komen opvragen. “De markten maken zich geen zorgen over een default op de lange termijn, maar over de liquiditeit in de markt”, zo verklaarde Jerome Schneider van het Pimco Government Money Market Fund ($345 mln) en het Pimco Short-Term Fund ($15 mrd).

De fondsen van obligatiebelegger Pimco hebben de Amerikaanse schuldpapieren die tussen midden oktober en eind december dit jaar aflopen vermeden. Volgens Schneider is dat vanwege de zorgen dat die schuldpapieren misschien niet tijdig afgelost zullen worden door de VS.

De zogeheten Money Market Funds moeten tenminste 30% van hun totale bezittingen in cash, Amerikaanse staatsobligaties of in andere overheidsschulden aanhouden die een looptijd van hoogstens zestig dagen hebben. Volgens regels van de SEC moeten ze hun vermogen binnen zeven dagen vrij kunnen maken. Normaal is dat geen probleem, maar door het schuldenplafond blijven de fondsen voor de zekerheid toch weg bij het schuldpapier dat kort na 17 oktober afloopt.

9 oktober 2013
Bank of Japan krijgt weer grip op de obligatiemarkt

De Bank of Japan krijgt langzamerhand weer wat grip op de obligatiemarkt. Maakten we ons in mei nog zorgen over de stijging van de Japan 10-jaars rente, de laatste maanden is die alleen maar verder weggezakt. De rente op het Japanse schuldpapier staat inmiddels alweer onder de 0,7%, wat correspondeert met een reële rente van ongeveer 1%.

De daling van de rente heeft Japan te danken aan het beleid van de eigen centrale bank. Die heeft de afgelopen maanden haar aankopen van Japanse staatsobligaties sterk opgeschroefd. Met de aankondiging van een grootschalig stimuleringsprogramma verraste Japan eind vorig jaar de financiële markten. Door aan te sturen op een hogere inflatie en een verdubbeling van de monetaire basis werden Japanse burgers en bedrijven aangespoord om meer te consumeren en te investeren en daarmee de economie een impuls te geven.

Rente op Japanse 10-jaars obligaties (Bron: Soberlook)

Lagere rente

De effectiviteit van het Japanse QE-programma moet nog bewezen worden, maar de Bank of Japan heeft bewezen dat ze de lange rente nog verder omlaag kan krijgen. Onderstaande grafiek laat zien hoeveel schuldpapier de Bank of Japan daarvoor uit de markt moest halen. Ondanks de lagere rente is Japan nog steeds veel geld kwijt aan rentelasten. In het nieuwe fiscale jaar, dat op 1 april begint, moet de regering naar verwachting 25,3 biljoen yen (omgerekend $257 miljard) opzij zetten om de rente over de staatsschuld te betalen. Dat is 13,7% meer dan de rente die de Japanse overheid dit fiscale jaar zal betalen aan rente. De staatsschuld van het land is inmiddels groter dan 1 biljard yen.

Japanse staatsobligaties op de balans van de Bank of Japan (Bron: Soberlook)

24 september 2013